Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Προσφορά-Ζήτηση και Κρατική Παρέμβαση. Αρ. Διάλεξης: 6

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Προσφορά-Ζήτηση και Κρατική Παρέμβαση. Αρ. Διάλεξης: 6"

Χείρων Αλεβίζος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Προσφορά-Ζήτηση και Κρατική Παρέμβαση Αρ. Διάλεξης: 6

2 Προσφορά, Ζήτηση και Κυβερνητικές Πολιτικές Σε μια ελεύθερη και χωρίς κανόνες αγορά, οι δυνάμεις της προσφοράς και ζήτησης καθορίζουν τις τιμές ισορροπίας και τις ποσότητες των αγαθών που διακινούνται. Παρότι οι συνθήκες ισορροπίας μπορεί να είναι αποτελεσματικές, δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι συμμετέχουν στην αγορά είναι ικανοποιημένοι. Μεταξύ άλλων οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν τις θεωρίες με σκοπό να συμβάλλουν στην ανάπτυξη διαφόρων πολιτικών.

3 Έλεγχος στις τιμές Έλεγχοι στις τιμές πραγματοποιούνται όταν οι πολιτικοί πιστεύουν ότι οι αγοραίες τιμές είναι άδικες είτε για τους καταναλωτές είτε για τους παραγωγούς. Το αποτέλεσμα της παρέμβασης είναι οι κατασκευασμένες από την κυβέρνηση τιμές: Τιμή οροφής ή ανώτατη τιμή (price ceiling) Κατώτατη τιμή (price floor).

4 Έλεγχος στις τιμές Ανώτατη Τιμή-Price Ceiling Η νόμιμη μέγιστη τιμή στην οποία το αγαθό μπορεί να πουληθεί. Κατώτατη Τιμή-Price Floor Η νόμιμη ελάχιστη τιμή στην οποία το αγαθό μπορεί να πουληθεί.

5 Πώς οι ανώτατες τιμές επηρεάζουν το αποτέλεσμα λειτουργίας των αγορών; Δυο αποτελέσματα είναι πιθανά όταν η Κυβέρνηση επιβάλλει ανώτατες τιμές: Η ανώτατη τιμή δεν είναι δεσμευτική όταν καθορίζεται πάνω από την τιμή ισορροπίας. Η ανώτατη τιμή είναι δεσμευτική εάν καθορίζεται κάτω από την τιμή ισορροπίας και οδηγεί σε έλλειμμα.

6 Διάγραμμα 1 Επιβολή ανώτατης τιμής στην αγορά P (a) Η ανώτατη τιμή δεν είναι δεσμευτική Προσφορά 4 Ανώτατη Τιμή 3 Τιμή Ισορροπίας Η αγορά ισορροπεί στην τιμή των 3 και η ανώτατη τιμή δεν είναι αποτελεσματική Ζήτηση Ποσότητα Ισορροπίας Q

7 Διάγραμμα 1 Επιβολή ανώτατης τιμής στην αγορά P (b) Η ανώτατη τιμή είναι δεσμευτική Τιμή Ισορρ. 3 Προσφορά 2 Ανώτατη Τιμή Έλλειμμα Ζήτηση Q s Q d Q

8 Πώς οι ανώτατες τιμές επηρεάζουν το αποτέλεσμα λειτουργίας των αγορών; Η επίδραση της επιβολής ανώτατης τιμής Μια δεσμευτική ανώτατη τιμή δημιουργεί Έλλειμμα επειδή Q D > Q S. Παράδειγμα: Έλλειμμα στα καύσιμα την 10ετια του 70. Παράλογη συμπεριφορά Παράδειγμα: Ουρές, διάκριση εκ μέρους των πωλητών

9 Παράδειγμα: Ουρές σε Βενζινάδικα Το 1973, ο OPEC αύξησε την Τιμή αργού πετρελαίου. Επειδή το αργό πετρέλαιο είναι βασική εισροή στην παραγωγή βενζίνης, μειώθηκε η προσφορά βενζίνης. Ποιος θεωρείται υπεύθυνος για την δημιουργία Ουρών στα βενζινάδικα? Οι Οικονομολόγοι κατηγόρησαν την παρέμβαση των Κυβερνήσεων οι οποίες περιόρισαν την Τιμή με την οποία οι παραγωγοί πετρελαίου χρεώνουν την βενζίνη.

10 Αγορά βενζίνης με Ανώτατη Τιμή P (a) Η ανώτατη τιμή δεν είναι δεσμευτική 1. Αρχικά, Η ανώτατη τιμή δεν είναι δεσμευτική... S S 1 Ανώτατη Τιμή P 1 0 Q 1 D Q

11 Αγορά βενζίνης με Ανώτατη Τιμή (b) Η ανώτατη τιμή είναι δεσμευτική P S Όταν η Προσφορά μειώνεται... S 1 P 2 Ανώτατη Τιμή δημιουργία ελλείμματος (Πλεον. Ζήτηση). P Η ανώτατη Τιμή γίνεται δεσμευτική... D 0 Q S Q D Q 1 Q

12 Παράδειγμα: Έλεγχος ενοικίων στη βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο Ο έλεγχος των ενοικίων αποτελεί περίπτωση επιβολής ανώτατης τιμής στα ενοίκια που οι ιδιοκτήτες χρεώνουν τους ενοικιαστές. Στόχος αυτής της παρέμβασης είναι η βοήθεια προς τους φτωχούς αναφορικά με την πρόσβαση στην κατοικία.

13 Διάγραμμα 3 Έλεγχος ενοικίων στη βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο Τιμή ενοικίου Διαμερίσμ. (a) Έλεγχος ενοικίων βραχυχρόνια (ανελαστική προσφορά και ζήτηση) Προσφορά Ελεγχόμενο ενοίκιο Έλλειμμα Ζήτηση 0 Ποσότητα Διαμερισμάτων

14 Διάγραμμα 3 Έλεγχος ενοικίων στη βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο Τιμή Ενοικίου Διαμερισμ. (b) Έλεγχος ενοικίου μακροχρόνια (Ελαστική προσφορά και ζήτηση) Προσφορά Ελεγχόμενο ενοίκιο Έλλειμμα Ζήτηση 0 Ποσότητα Διαμερισμάτων

15 Πώς οι κατώτατες τιμές επηρεάζουν το αποτέλεσμα λειτουργίας των αγορών; Όταν η Κυβέρνηση επιβάλλει Τιμή Κατωφλίου, 2 αποτελέσματα δημιουργούνται. Η τιμή κατωφλίου δεν είναι δεσμευτική εάν τεθεί σε επίπεδα κάτω της Τιμής Ισορροπίας. Η τιμή κατωφλίου είναι δεσμευτική εάν τεθεί σε επίπεδα πάνω της Τιμής Ισορροπίας, δημιουργώντας πλεόνασμα (πλεονάζουσα προσφορά).

16 Διάγραμμα 4 Επιβολή κατώτατης τιμής στην αγορά P Τιμή Ισορροπ. 3 2 (a) Μη δεσμευτική κατώτατη τιμή Προσφορά Κατώτατη Τιμή Η Κυβέρνηση πιστεύει ότι η τιμή πώλησης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 2. Αυτή η παρέμβαση δεν είναι αποτελεσματική για την τρέχουσα αγοραία τιμή. Ζήτηση Ποσότητα Ισορροπ. Q

17 Διάγραμμα 4 Επιβολή κατώτατης τιμής στην αγορά P (b) Δεσμευτική κατώτατη τιμή Προσφορά Πλεόνασμα 4 3 Κατώτατη τιμή Τιμή Ισορροπ. Ζήτηση 0 80 Q d 120 Q s Q

18 Πώς οι κατώτατες τιμές επηρεάζουν το αποτέλεσμα λειτουργίας των αγορών; Η τιμή κατωφλίου δεν επιτρέπει στην Προσφορά και στη Ζήτηση να κινηθούν προς την Ισορροπία. Όταν η Τιμή της Αγοράς φθάσει το σημείο κατωφλίου δεν μπορεί να μειωθεί άλλο και τότε η Τιμή της Αγοράς ισοδυναμεί με την Τιμή Κατωφλίου.

19 Πώς οι κατώτατες τιμές επηρεάζουν το αποτέλεσμα λειτουργίας των αγορών; Η Τιμή Κατωφλίου προκαλεί... πλεόνασμα επειδή Q S > Q D. Παράλογη συμπεριφορά κρίνεται η διάθεση του αγαθού με βάση κριτήρια διάκρισης. παράδειγμα: ελάχιστος μισθός, επιδότηση στις τιμές αγροτικών προϊόντων

20 Παράδειγμα: Κατώτατος μισθός Η επιβολή κατώτατου μισθού στην αγορά εργασίας αποτελεί μια ξεκάθαρη περίπτωση επιβολής κατώτατης τιμής. Η νομοθεσία του κατώτατου μισθού προσδιορίζει τη κατώτατη τιμή της εργασίας που κάθε ένας εργοδότης θα πρέπει να πληρώσει.

21 Διάγραμμα 5 Πώς ο κατώτατος μισθός επηρεάζει την αγορά εργασίας; Τιμή Εργασίας (Μισθός) Προσφορά Εργασία Μισθός Ισορροπίας 0 Ποσότητα Ισορροπίας Ζήτηση Εργασίας Ποσότητα Εργασίας

22 Διάγραμμα 5 Πώς ο κατώτατος μισθός επηρεάζει την αγορά εργασίας; Τιμή Εργασίας (Μισθός) Κατώτατος μισθός Πλεόνασμα εργασίας (ανεργία) Προσφορά εργασίας Ζήτηση εργασίας 0 Qd Qs Q

23 Φορολογία Οι Κυβερνήσεις επιβάλουν φόρους για την αύξηση των Εσόδων με σκοπό την Κρατική Χρηματοδότηση.

24 Πώς η επιβολή φορολογίας επηρεάζει τα αποτελέσματα της λειτουργίας των αγορών; Οι φόροι αποθαρρύνουν την οικονομική δραστηριότητα. Όταν ένα αγαθό φορολογείται η ποσότητα που καταναλώνεται είναι μικρότερη. Οι παραγωγοί και οι καταναλωτές μοιράζονται από κοινού το βάρος της φορολογίας.

25 Πώς η επιβολή φορολογίας επηρεάζει τα αποτελέσματα της λειτουργίας των αγορών; Ελαστικότητα και Φορολογική έκταση Η φορολογική έκταση είναι ο τρόπος με τον οποίο η φορολογική επιβάρυνση κατανέμεται μεταξύ των συμμετεχόντων σε μια αγορά.

26 Ελαστικότητα και Φορολογική έκταση Η φορολογική έκταση μελετά το ποιος αναλαμβάνει το φορολογική βάρος. Οι φόροι έχουν ως αποτέλεσμα την μεταβολή της ισορροπίας σε μια αγορά. Οι καταναλωτές πληρώνουν περισσότερο και οι παραγωγοί λαμβάνουν λιγότερα, ανεξαρτήτως σε ποιον επιβάλλεται ο φόρος.

27 Φόρος στους καταναλωτές P Τιμή Που πληρώνουν Οι καταναλωτές 3.30 Τιμή χωρίς φόρο Τιμή που λαμβάνουν Οι παραγωγοί φόρος (0.50) Ισορροπία Με φόρο S Ισορροπία χωρίς φόρο Φόρος στους καταναλ. Μετατοπίζει την ΚΖ Προς τα αριστερά Κατά το μέγεθος Του φόρου (0.50). D 1 D Q

28 Φόρος στους παραγωγούς Τιμή χωρίς φόρο P Τιμή Που πληρώνουν οι καταναλ. $ Τιμή Που λαμβάνουν Οι παραγωγοί Ισορροπία Με φόρο φόρος (0.50) S 2 S 1 Ο φόρος στους παραγ Μετατοπίζει την ΚΠ Προς τα δεξιά Κατά το μέγεθος Του φόρου (0.50). Ισορροπία χωρίς φόρο D Q

29 Φόρος μισθωτών υπηρεσιών Συνήθως ο μισθός που λαμβάνει κάποιος είναι «καθαρός» από φόρους. Φόρος μισθωτών υπηρεσιών: φόρος που επιβάλλει το κράτος στους μισθούς που πληρώνουν οι επιχειρήσεις με σκοπό την χρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης Αποτέλεσμα: ανεξάρτητα σε ποιόν επιβάλλεται ο φόρος η επιβάρυνση αφορά τόσο τους εργαζόμενους όσο και τους εργοδότες

30 Διάγραμμα 8 Φόρος μισθωτών υπηρεσιών Μισθός Προσφορά εργασίας Μισθός που πληρώνουν οι επιχειρήσεις Μισθός χωρίς φόρο Μισθός εργαζομένων Φορολογική σφήνα Ζήτηση εργασίας 0 Q

31 Ελαστικότητα και Φορολογική έκταση Ποια είναι η αναλογία της φορολογικής επιβάρυνσης? Πώς συγκρίνονται οι επιδράσεις της φορολογίας μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών? Η απάντηση των ερωτημάτων εξαρτάται από την ελαστικότητα ζήτησης και προσφοράς.

32 Διάγραμμα 9 Πώς επιμερίζεται το Βάρος του Φόρου; (a) Ελαστική Προσφορά, Ανελαστική Ζήτηση P Τιμή καταναλωτών 1. Όταν η S είναι πιο ελαστική Από τη D S Τιμή χωρίς φόρο Τιμή παραγωγού Φόρος Η έκταση Του φόρου επιβαρύνει περισσότερο Τους καταναλωτές 3. Και λιγότερο D τους παραγωγούς 0 Q

33 Διάγραμμα 9 Πώς επιμερίζεται το Βάρος του Φόρου; (b) Ανελαστική S, Ελαστική D P Τιμή καταναλωτή Τιμής χωρίς φόρο φόρος 1. Όταν η D είναι πιο ελαστική Από την S S 3... Σε σχέση Με τους καταναλωτές Τιμή Παραγωγού Η έκταση Του φόρου επιβαρύνει περισσότερο Τους παραγωγούς Demand 0 Q

34 Ελαστικότητα και Φορολογική έκταση Άρα πώς μοιράζεται η φορολογική επιβάρυνση? Το βάρος πέφτει πιο έντονα στη δύναμη της αγοράς η οποία είναι λιγότερο ελαστική.

35 Ο έλεγχος τιμών περιλαμβάνει ανώτατες και κατώτατες τιμές. Η ανώτατη τιμή είναι η μέγιστη νόμιμη τιμή ενός αγαθού. Παράδειγμα: ενοίκια Σύνοψη Η κατώτατη τιμή είναι η ελάχιστη νόμιμη τιμή ενός αγαθού. Παράδειγμα: κατώτατος μισθός.

36 Σύνοψη Οι φορολογία επιβάλλεται για την συλλογή εσόδων ώστε να χρηματοδοτηθούν οι δημόσιες δαπάνες. Όταν η Κυβέρνηση επιβάλλει έναν φόρο σε ένα αγαθό, η ποσότητα ισορροπίας μειώνεται. Ο φόρος σε ένα αγαθό αποτελεί μια σφήνα μεταξύ της τιμής που πληρώνουν οι καταναλωτές και της τιμής που λαμβάνουν οι παραγωγοί.

37 Σύνοψη Η φορολογική έκταση αναφέρεται στο ποιος βαρύνεται από την επιβολή του φόρου. Η φορολογική έκταση δεν εξαρτάται από το πότε ο φόρος αφορά των παραγωγούς ή τους καταναλωτές. Η φορολογική έκταση εξαρτάται από την ελαστικότητα ζήτησης/προσφοράς ως προς την τιμή. Η φορολογική επιβάρυνση τείνει να αφορά τη δύναμη της αγοράς που είναι λιγότερο ελαστική.

Σχετικά έγγραφα

ΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

ΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Κεφάλαιο 6, και Κυβερνητικές Πολιτικές! Σε µια αγορά που λειτουργεί χωρίς παρεµβάσεις, οι δυνάµεις της αγοράς οδηγούν στην τιµή και ισορροπίας! Αν και στην ισορροπία επιτυγχάνεται