Συνέδριο Ενέργεια: Σημερινή Εικόνα Σχεδιασμός Προοπτικές

Transcript

1 Ενέργεια: Σημερινή Εικόνα Σχεδιασμός Προοπτικές Σύγχρονες Τάσεις στο Σχεδιασμό και τη Χάραξη Βιώσιμης Ενεργειακής Πολιτικής για την Προώθηση «Καθαρών» Τεχνολογιών Χάρης ούκας, Χαρίκλεια Καρακώστα,, Ιωάννης Ψαρράς Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων & ιοίκησης - ΕΣΑ Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) 8-10 Μαρτίου 2010, Αθήνα

2 Σκοπός Ανάγκη ανάληψης επείγουσας δράσης για την προώθηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞΕΝ), Περιορισμένη διείσδυση ΑΠΕ και ΕΞΕΝ στην ενεργειακή αγορά, τόσο σε διεθνές όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, Υπό το βάρος βρςτης οικονομικής κρίσης αναζητούνται διεθνώς πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και μετακίνησης από την «εποχή του άνθρακα» σε έναν βιώσιμο ενεργειακό τομέα. Ελληνική Προοπτική για Διεθνή Συνεργασία για Βιώσιμη Ενεργειακή Πολιτική και Προώθηση «Καθαρών» Τεχνολογιών

3 Περιεχόμενα Α. Εισαγωγή Β. Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα Σκοπός Γ. Μηχανισμός Καθαρής Αά Ανάπτυξης (ΜΚΑ) Δ. Χαρακτηριστικά Λεκάνης Μεσογείου Δ. Χρηματοδότηση Έργων ΜΚΑ Ε. Προτάσεις

4 Εισαγωγή [1/3] Εποπτεία και Έλεγχος: H Πολιτεία, ως μοναδικός αποφασίζων, με έντονο το στοιχείο των κρατικών μονοπωλίων και του παρεμβατισμού χαράσσει την ενεργειακή πολιτική, χωρίς διαδικασίες ενσωμάτωσης των χαρακτηριστικών των εμπλεκομένων του ενεργειακού τομέα. Άξονες Προώθησ σης ΑΠΕ & ΕΞΕΝ Tenenbaum, 1995: «what matters most is not what the ministry writes in its decrees, but what the minister says in his telephone calls». Νόμοι Αγοράς: Με βάση την εξέλιξη της αγοράς ενέργειας προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσής από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του '80 και μετά, διατυπώνονται πολλές φορές απόψεις ότι η Πολιτεία αποσύρεται από το σκηνικό και αφήνει τις αποφάσεις στις δυνάμεις της ανταγωνιστικής αγοράς. Maize, 1992: «Just say no to energy policy».

5 Συνέδριο Εισαγωγή [2/3] Κύκλοι Επιρροής

6 Εισαγωγή [3/3] Ευρωπαϊκή Ένωση Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Επιτυχή καταπολέμηση η της αλλαγής του κλίματος του πλανήτη (Αύγουστος 2005): Συστάσεις για τις πολιτικές της ΕΕ που αφορούν στο κλίμα. Ουσιαστική εφαρμογή της Εμπορίας Εκπομπών του Πρωτοκόλλου του Κιότο ήδη από το 2008 Οδηγία 2003/87/ΕΚ Νέα Ευρωπαϊκή Πολιτική για το Κλίμα - Ενεργειακό Πακέτο « για το 2020» (Ιανουάριος 2008): 20% μείωση εκπομπών σε σχέση με το Καμία άλλη χώρα ή ομάδα χωρών δεν έχει αναλάβει τόσο φιλόδοξη πρόταση. Δέσμευση για περαιτέρω μείωση των εκπομπών κατά 30% σε σχέση με το 1990, με την προϋπόθεση ότι και άλλες χώρες με υψηλά επίπεδα εκπομπών θα συμφωνήσουν να προχωρήσουν σε ανάλογες μειώσεις εκπομπών.

7 Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα [1/6] Πρόβλεψη Εξέλιξης Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου Ακόμη και αν η ΕΕ καταφέρει να μειώσει τις εκπομπές της κατά 50% μέχρι το 2050, η μείωση αυτή δεν θα επηρεάσει ουσιαστικά τις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις παρά μόνο αν και άλλοι σημαντικοί «παραγωγοί» ργ γ εκπομπών μειώσουν ουσιαστικά τις εκπομπές τους.

8 Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα [2/6] Ο Στόχος των 2 ο C Πό Πρόκειται για το όριο που έθεσαν οι ηγέτες της ομάδας των G8 στη 35η Σύνοδο 8-10 Ιουλίου 2009, Ιταλία. Αφορά στην συγκράτηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από το όριο των 2 ο C σε σχέση με την προ-βιομηχανική περίοδο. Κόστος Δράσης Επένδυση σε Οικονομία Χαμηλού Άνθρακα: 0,5%του παγκόσμιου ΑΕΠ. Κόστος Απραξίας: 5έως 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Πηγή: Nicolas Stern, The Economics of Climate Change: The Stern Review. Cambridge University Press. (ISBN-13: )

9 Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα [3/6] Ο Στόχος των 2 ο C Ανεπτυγμένες Χώρες: Πρέπει να ηγηθούν, μειώνοντας δραστικά τις συνολικές εκπομπές τους 20-30% έναντι του 1990 μέχρι το 2020 και 80% μέχρι το Αναπτυσσόμενες Χώρες: ρς Συγκράτηση γρ ητων εκπομπών τους, ώστε να διαμορφωθούν μρφ το 2020 σε ένα επίπεδο κατά 15-20% χαμηλότερο εκείνου που θα διαμορφώνονταν σε περίπτωση μη λήψης οποιουδήποτε μέτρου. Συνεργασία: Οι Ανεπτυγμένες Χώρες οφείλουν να προσφέρουν στις Αναπτυσσόμενες Χώρες ουσιαστική Χρηματοδοτική και Τεχνολογική συνδρομή. Η ΕΕ είναι έτοιμη να καταβάλει 100 δισ. ετησίως έως το Ως ξεκίνημα, η Επιτροπή προτείνει ετήσια συνεισφορά της ΕΕ ύψους 5-7 δισεκατομμυρίων έως το 2010

10 Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα [4/6]

11 Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα [5/6] Ήδη από το 2008, στο πλαίσιο της 2 ης φάσης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, γίνεται χρήση των μηχανισμών σε ποσοστό 0-20%, ανά χώρα. Οδηγία 2009/29/ΕΚ Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (Τρίτη φάση EU-ETS) Εάν επιτευχθεί θίησυμφωνία γιατηνμετά Κό Κιότο εποχή, τότε η χρήση των ΒΜΕ μπορεί να καλύψει πλέον του 50% των αναγκών. Οπλειστηριασμόςθαπρέπεινααποτελείαποκλειστικόκανόνααπότο2013 και μετά για τον τομέα της ηλεκτρικής ενεργείας

12 Διεθνής Συνεργασία για το Κλίμα [6/6] Πρόκληση Κλιματική Αλλαγή και οι πολιτικές αντιμετώπισής της Ευρωπαϊκή Προτεραιότητα Έμφαση Μεταφορά τεχνογνωσίας από αναπτυγμένες σε αναπτυσσόμενες χώρες, μέσω και των ευέλικτων μηχανισμών τουκό Κιότο. Ελλάδα: Δυσκολίες στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το 2020 με εγχώριες δράσεις Κόστος μείωσης εκπομπών εντός της χώρας, μέσω τεχνολογικών παρεμβάσεων, ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα υψηλό. Χρήση του ΜΚΑ για την επίτευξη των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων της χώρας

13 Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης [1/5] Έργα σε διαδικασία διεκπεραίωσης (Φεβ. 2010): 4926 Καταχωρημένα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα ΜΚΑ: 2029 Αιτούμενα καταχώρησης: 207 Έργα που χορηγήθηκαν με ΒΜΕ (Βεβαιωμένες Μειώσεις Εκπομπών): 650 Συνολικά Αναμενόμενες μ ΒΜΕ (2012): 2840 εκατομμύρια ΒΜΕ Πηγή: Fenhann, 2010

14 Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης [2/5] Έργα ΜΚΑ Συνολικά

15 Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης [3/5] Ποσοστό Συμμετοχής Αναπτυγμένων Χωρών σε Εγκεκριμένα Έργα ΜΚΑ Καναδάς 2% Αυστρία 2% Δανία Ιταλία 2% 3% Ισπανία 4% Γερμανία 4% Σουηδία 4% Άλλες Χώρες 4% Ηνωμένο Βασίλειο 41% Ελβετία 6% Ευρώπη & Κεντρική Ασία 1% Μέση Ανατολή 1% Λατινική Αμερική 17% Ιαπωνία 14% Ολλανδία 14% Αφρική 2% Εγκεκριμένα Έργα ΜΚΑ Ανά Περιοχή Ασία & Ειρηνικός 79% Μειωμένη δραστηριότητα στις περιοχές Αφρικής και Μέσης Ανατολής λόγω ανεπαρκούς συστήματος για την αναγνώριση/ υποδοχή και εφαρμογή ΜΚΑ έργων

16 Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης [4/5] Αίγυπτος; 13 Συρία; 2 Μάλτα; 1 Τυνησία; 3 Κύπρος; 10 Μαρόκο; ; 9 ΕΞΕΝ 7% Αλλαγή ορυκτού καυσίμου 7% CH4 14% Ν2Ο 8% Ισραήλ; ; 29 Χώρες Υποδοχή στη «Λεκάνη της Μεσογείου» ΑΠΕ 61% Τύπος έργων ΜΚΑ στη «Λεκάνη της Μεσογείου» PFCs/ SF6 3% Κύπρος: αιολικά πάρκα & δέσμευση μεθανίου - υπεύθυνη χώρα Ολλανδία (BGP Engineers) - αγορά BME Δανία, Ολλανδία Αίγυπτος: αιολικά πάρκα, ΕΞΕΝ, υποκατάσταση ορυκτών καυσίμου- υπεύθυνες χώρες Αυστρία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία - αγορά BME Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ισπανία, Ολλανδία

17 Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης [5/5] ΠΓ Μ; 2 Αλβανία; 3 ΑΠΕ 41% Αναδάσωση 7% έσμευση αερίων χωματερών 11% Μολδαβία; 7 Γεωργία; 6 ΕΞΕΝ 26% Χώρες Υποδοχή στα Βαλκάνια CH4 4% Αλλαγή ορυκτού καυσίμου 11% Τύπος έργων ΜΚΑ στα Βαλκάνια Αλβανία: 1επικυρωμένο, 2υπό επικύρωση (αναδάσωση, ΕΞΕΝ) -Ιταλία ΠΓΔΜ: 1επικυρωμένο, 1υπό επικύρωση (βιομάζα & υδροηλεκτρική ενέργεια) Γερμανία, Ολλανδία Αγορά ΒΜΕ: Ιταλία και Ολλανδία

18 Χαρακτηριστικά «Λεκάνης Μεσογείου» [1/3] Πληθυσμιακή Αύξηση: Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) Αύξηση πληθυσμού Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής από 300 εκατομμύρια (έτος βάσης το 2000) σε 600 εκατομμύρια στα μέσα του αιώνα. Οικονομική Ανάπτυξη: Κατανάλωση ενέργειας στη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική 2050: 3000 TWh/έτος, τιμή συγκρίσιμη με τη σημερινή κατανάλωση ενέργειας στην Ευρώπη. Αύξηση ενεργειακών αναγκών Ραγδαία αύξηση ζήτησης επιτακτική η ανακατανομή και αναδιοργάνωση ενεργειακών πόρων μέσα από μακροπρόθεσμες στρατηγικές

19 Χαρακτηριστικά «Λεκάνης Μεσογείου» [2/3] Σημαντικό δυναμικό μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα ηλιακά και αιολικά αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή ενέργειας στο Νότο της «Λεκάνης Μεσογείου». 19

20 Χαρακτηριστικά «Λεκάνης Μεσογείου» [3/3] ΑΠΕ - Ηλιακή Ενέργεια Μέτρια χρήση του δυναμικού της ηλιακής ενέργειας στην περιοχή της Μεσογείου ως τώρα. Η ηλιακή ενέργεια (θερμική ή PV) έχει ένα από τα μεγαλύτερα δυναμικά ΑΠΕ στη Μεσόγειο και είναι ευρέως διαδεδομένη στην περιοχή. Σημαντική δυνατότητα για μεγάλης κλίμακας παραγωγή ηλιακής ισχύος (πιθανώς συνδυασμένη με ορυκτή θερμική και/ή αφαλάτωση). Μικρής κλίμακας (off-grid) αποκεντρωμένη ηλιακή δίνει σημαντική αγροτική και αστική δυνατότητα. Η εφαρμογή κατά την παρούσα περίοδο εξαρτάται από την τεχνολογία της οικονομίας.

21 Χρηματοδότηση Έργων ΜΚΑ [1/2] Διεθνή προγράμματα για την χρηματοδότηση έργων ΜΚΑ: Prototype Carbon Fund. Community Development Carbon Fund. World Bank Bio-Carbon Fund. Κρατικά χρηματοδοτούμενα προγράμματα: Ισπανικό κονδύλιο άνθρακα Ιταλικό κονδύλιο άνθρακα Πρόγραμμα ολλανδικής κυβέρνησης ERUPT (ΠΚ) και C-ERUPT (ΜΚΑ) Φιλανδικό πιλοτικό πρόγραμμα ΜΚΑ/JI Σουηδικό πρόγραμμα ΜΚΑ Ολλανδική διευκόλυνση καθαρής ανάπτυξης - 70 εκ. ΠΚ & ΜΚΑ; Aυστριακό πρόγραμμα ΠΚ/ΜΚΑ.

22 Χρηματοδότηση Έργων ΜΚΑ [2/2] Προγράμματα χρηματοδοτούμενα από Τράπεζες: Rabo Bank (Ολλανδία). Japanese Bank of Industrial Cooperation (Ιαπωνία). Development Bank of Japan (Ιαπωνία). Προγράμματα διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών: World Bank Netherlands Clean Development Facility. IFC Netherlands Carbon Facility. Διακυβερνητικές Συμφωνίες: Καναδική Κυβέρνηση με Κολομβία και Χιλή. Ολλανδική Κυβέρνηση με Βολιβία, Κολομβία και Εκουαδόρ. Δανέζικη Κυβέρνηση με Μαλαισία και Κίνα.

23 Προτάσεις [1/3] Ελλάδα Καλείται να υλοποιήσει άμεσα Δυναμικό - νέο επιχειρηματικό περιβάλλον που τους στόχους που έχουν τεθεί διαμορφώνεται με γοργούς ρυθμούς στην σχετικά με την κλιματική αλλαγή και συγχρόνως να κινηθεί πέραν αυτών, αποδεικνύοντας «γειτονιά» ά της Ελλάδας. Διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη πόλων συνεργασίας και δικτύωσης εμπράκτως τη δυναμική και μεταφοράς «πράσινης» τεχνογνωσίας φιλοπεριβαλλοντική της πολιτική

24 Προτάσεις [2/3] Υλοποίηση έργων ΑΠΕ από ενεργοβόρες ελληνικές επιχειρήσεις σε χώρες της Μεσογείου ή/και των Βαλκανίων επίτευξη ορίων εκπομπών με χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση με άμεσες επενδύσεις στις παραγωγικές τους διαδικασίεςδ και εγκαταστάσεις. Στρ ρατηγική Σύναψη διμερών συμφωνιών με αναπτυσσόμενες χώρες στόχους της Μεσογείου ή/και των Βαλκανίων για την υλοποίηση έργων ΜΚΑ βασισμένων σε τεχνογνωσία ελληνικών εταιριών. Συμμετοχή Ελλήνων επενδυτών σε διεθνή χρηματοδοτικά προγράμματα (π.χ. Prototype Carbon Fund, Community Development Carbon Fund, World Bank) έργων ΜΚΑ. Ανάπτυξη ελληνικού χρηματοδοτικού προγράμματος για την υποστήριξη του ΜΚΑ στις χώρες της Μεσογείου στα πρότυπα των ήδη υπαρχόντων εμπειριών της ΕΕ.

25 Προτάσεις [3/3] Άμεση αξιοποίηση ανεκμετάλλευτου δυναμικού ΑΠΕ στις αναπτυσσόμενες χώρες της Μεσογείου ή/και των Βαλκανίων μείωση εκπομπών Ελλάδας με αυξημένη οικονομική αποδοτικότητα. ΟΦέλη Διευκόλυνση διμερών συνεργασιών ελληνικής αγοράς ενέργειας και αναπτυσσόμενων χωρών υποδοχής της περιοχής ανάπτυξη ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος ρβ στο πλαίσιο του ΜΚΑ. Διευκόλυνση υλοποίησης επενδύσεων βασισμένων σε τεχνογνωσία ελληνικών εταιριών σεέργααπε (π.χ. ηλιακοί συλλέκτες) και ΕΞΕΝ (π.χ. μόνωση κτιρίων). Οφέλη για ελληνικές επιχειρήσεις - υλοποίηση επενδύσεων για επίτευξη των ορίων εκπομπών τους. Συμβολή στη βελτίωση παρεχόμενων ενεργειακών υπηρεσιών χωρών υποδοχής - χρήση σύγχρονων και αποκεντρωμένων ενεργειακών συστημάτων.

26 Ενέργεια: Σημερινή Εικόνα Σχεδιασμός Προοπτικές Χάρης ούκας Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!