Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ [ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ]

Transcript

1 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ [ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ] Οι νέοι αποτελούν το μέλλον των πολιτικών και οικονομικών ηγετών μιας χώρας γι αυτό και η εκπαίδευσή τους θα πρέπει να είναι ένα σημαντικό συστατικό των στρατηγικών για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η παγιωμένες πολιτισμικές νόρμες της δωροδοκίας και άλλων μορφών διαφθοράς είναι δύσκολο να εξαλειφθούν από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά χρειάζεται ένα μακροπρόθεσμο μεταρρυθμιστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο η πολιτεία οφείλει να υιοθετήσει σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης για να μπορέσει να συμβάλει στην αλλαγή της αλλάξει την εδραιωμένη κουλτούρα της διαφθοράς και της ατιμωρησίας. «Η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αλλάξει τον κόσμο» Νέλσον Μαντέλα

2 SPEAK UP Η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια Κύπρος (ΔΔ-Κ) είχε αναλάβει, από τον Μάρτιο του 2014, την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος ( Speak UP II project (HOME/2012/ISEC/AG/FINEC/ ), που σκοπό έχει τη λειτουργία υπηρεσίας παροχής υποστήριξης, καθοδήγησης και ενημέρωσης σε θύματα διαφθοράς και μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος. Η υπηρεσία ξεκίνησε τη λειτουργία της, στις 2 Οκτωβρίου 2014, με την ονομασία «Απαιτώ Διαφάνεια» ως πρόγραμμα της οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια Κύπρος, ακολουθώντας σε μεγάλο βαθμό τις καλές πρακτικές, που έχουν χρησιμοποιηθεί στο εξωτερικό, κατά τη λειτουργία των αντίστοιχων κέντρων (Advocacy and Legal Advice Centers - ALAC), στο πλαίσιο της δράσης των εθνικών παραρτημάτων της οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια». Ο whistleblower ή μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος είναι το άτομο, που αποκαλύπτει πληροφορίες για τέτοιες πράξεις, εσωτερικά ή εξωτερικά της επιχείρησης ή οργανισμού για λόγους δημοσίου συμφέροντος και με καλή πρόθεση. Μέλημα και ευθύνη του ατόμου αυτού πρέπει να είναι η ενημέρωση των αρμόδιων φορέων για να αποτρέψει τη δημιουργία δυσάρεστων καταστάσεων, με κίνδυνο την πιθανή αντιπαράθεση με τον οργανισμό στον οποίο ανήκει. Ο whistleblower λειτουργεί ουσιαστικά ως σύμμαχος της διαφάνειας και αρωγός της δικαιοσύνης και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Η Διεθνής Διαφάνεια-Κύπρος, μέσω της λειτουργίας της υπηρεσίας, είχε την ευκαιρία να επιβεβαιώσει και να αποδείξει παλαιότερη διαπίστωση, που υπήρχε για την ύπαρξη κενού στην κυπριακή νομοθεσία, λόγω της έλλειψης σχετικού νομοθετικού πλαισίου για την προστασία των «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» (whistleblowers). Αρκετές φορές, οι whistleblowers εξέφραζαν στους λειτουργούς της υπηρεσίας την ανησυχία τους για την ενδεχόμενη αποκάλυψη της ταυτότητας τους και τις συνέπειες, που μπορεί να επισύρει η αποκάλυψη στην οποία προέβησαν, κυρίως στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία, με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να καταφεύγουν σε ανώνυμες καταγγελίες ή, τελικά, να ωθούνται, υπό το δικό τους φόβο των ενδεχομένων συνεπειών, στη μη υποβολή της καταγγελίας τους. Το πιο πάνω κενό στη νομοθεσία επιβεβαιώνεται, εξάλλου, και από τις διάφορες υποθέσεις, που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, οι οποίες αποδεικνύουν με σαφή τρόπο ότι η προστασία των whistleblowers στην κυπριακή έννομη τάξη χρήζει ενίσχυσης. Επιπλέον, η αρνητική χροιά, που περιβάλλει τον όρο whistleblower μπορεί να σχετίζεται με το ιστορικό υπόβαθρο κάθε χώρας. Για παράδειγμα, οι χώρες, που βίωσαν ολοκληρωτικά καθεστώτα όπως, οι χώρες τις Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, συνδέουν τον όρο με τα άτομα, που συνεργάζονταν και παρείχαν πληροφορίες στα καθεστώτα αυτά. Από την άλλη, υπάρχουν

3 και χώρες όπως, η Ιταλία και η Ιρλανδία, όπου παρουσιάζεται μια έντονη δυσπιστία έναντι των δημοσίων αρχών, και έχει ως αποτέλεσμα την τάση να μην προβαίνουν στην αποκάλυψη πληροφοριών σε αυτές. Ειδικότερα στην Κύπρο παρατηρείται, θα λέγαμε, έντονη προκατάληψη και αμφισβήτηση έναντι των whistleblowers. Καταρχήν, πρέπει να σημειωθεί ότι ο φόβος των αντιποίνων και η αρνητική χροιά, που συνοδεύει τον όρο, σε συνδυασμό με την μικρή και κλειστή κυπριακή κοινωνία, καθιστούν απαγορευτική, σχεδόν, την επιλογή του whistleblowing. Επιπλέον, αποτρεπτικό παράγοντα αποτελεί, επίσης, το γεγονός ότι στην κυπριακή κοινωνία η όποια αποκάλυψη συνδέεται αυτόματα με τις πολιτικές πεποιθήσεις των whistleblowers πράγμα που οδηγεί στην αμφισβήτηση των κινήτρων τους. Προέβηκαν στην καταγγελία αυτή για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος ή γιατί τα άτομα, τα οποία κατήγγειλαν ανήκουν στο αντίθετο πολιτικό «στρατόπεδο»; Είναι φανερό λοιπόν ότι ο κίνδυνος στοχοποίησης σε μια χώρα τόσο μικρή πληθυσμιακά αλλά και με τις ανωτέρω κρατούσες αντιλήψεις είναι μεγάλος. Το αίτημα για αλλαγή νοοτροπίας είναι επιτακτικό. Σε αυτό θα συμβάλει βεβαίως και η ίδια η θέσπιση του νομικού πλαισίου περί whistleblowing, αφού, στην ουσία θα αποτελεί την αναγνώριση από την πολιτεία του whistleblowing, ως θεσμού και κατά συνέπεια την αναγνώριση των whistleblowers, ως ατόμων που αξίζουν να τύχουν έννομης προστασίας. Σίγουρα, η θέσπιση του εν λόγω νόμου θα στείλει ένα ηχηρό μήνυμα στην κοινωνία, όμως, αυτό δεν είναι αρκετό για την διαφοροποίηση της νοοτροπίας, που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Θα πρέπει να αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες ούτως ώστε, να ενημερωθεί το κοινό, να εξαλειφθεί η αρνητική χροιά, που περιβάλλει τους whistleblowers και να αναγνωριστούν ως αυτό που πραγματικά είναι, ως «μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος», που μάχονται εναντίον της διαφθοράς. Η ΔΔ-Κ στα πλαίσια της έναρξης λειτουργίας της υπηρεσίας «Απαιτώ Διαφάνεια» πραγματοποίησε το διάστημα Αύγουστος Σεπτέμβριος 2014 το πρώτο μέρος ανώνυμης συγκριτικής έρευνας κοινής γνώμης, με στόχο να καταγραφούν οι απόψεις και αντιλήψεις των πολιτών αναφορικά με τη διαφθορά. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, ένας στους δύο συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσε ότι, είχε βιώσει περιστατικό διαφθοράς, ενώ, 4 από τους 5 συμμετέχοντες δήλωσαν ότι, θα ήταν πρόθυμοι να αναφέρουν ένα τέτοιο περιστατικό στη Διεθνή Διαφάνεια Κύπρος. Το ένα τρίτο των συμμετεχόντων θα κατάγγελλε το περιστατικό διαφθοράς με το όνομά του, ενώ, οι υπόλοιποι θα το έπρατταν ανώνυμα. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των δύο ερευνών, είναι εμφανές πως, οι Κύπριοι έχουν καλύτερη κατανόηση το 2015 σε αντίθεση με το 2014 σχετικά με το ποιες ενέργειες αποτελούν πράξεις διαφθοράς και ποιες όχι. Για παράδειγμα, αν και το 72% των ερωτηθέντων το 2014 ανέφερε ότι, το bail-in του 2013 ήταν μια πράξη διαφθοράς, υπήρξε μείωση των ατόμων, που πιστεύουν το ίδιο στην έρευνα του 2015 (61%). Εκτός από αυτό, η μη παράδοση αγαθών, λανθασμένα, θεωρήθηκε από το 65% το 2014 να

4 είναι μια πράξη διαφθοράς, ωστόσο, το 2015, το ποσοστό μειώθηκε στο 55%. Τα ευρήματα της έρευνας αποδεικνύουν ότι, το 2015 οι Κύπριοι ήταν καλύτερα ενημερωμένοι στο να απαντήσουν ορθά σχετικά με τον εντοπισμό πράξεων διαφθοράς. Ωστόσο, τα στοιχεία από τις δύο έρευνες καταδεικνύουν ότι, οι Κύπριοι χρειάζονται περισσότερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διαφθορά και το νόημά της για να είναι σε θέση να εντοπίζουν περιστατικά διαφθοράς. Επίσης μέσα από τη λειτουργία της υπηρεσίας «Απαιτώ Διαφάνεια» έχει διαφανεί η επιτακτική ανάγκη για αλλαγή της νοοτροπίας όσο αφορά θέματα σχετικά με τη διαφθορά. «Ούτε οι νόμοι ούτε οι δικαστές μπορούν να έχουν αποτέλεσμα αν κάποιος δεν καταγγείλει τους παρανομούντες» Λυκούργος, Κατά Λεωκράτους. Το απόφθεγμα από το λόγο του Λυκούργου «Κατά Λεωκράτους» αποδίδει την ουσία του προβλήματος. Αν και μέσα από τη λειτουργεία της υπηρεσίας «Απαιτώ Διαφάνεια» προκύπτει με σαφήνεια η χρησιμότητα ενός νομικού πλαισίου για τη προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, μόνη η θέσπιση του σχετικού νόμου δεν θα επιφέρει αποτελέσματα ούτε θα πατάξει τη διαφθορά αν «κάποιος δεν καταγγείλει τους παρανομούντες». Γιατί μπορεί ο κύριος λόγος, για τον οποίο οι δυνητικοί whistleblowers διστάζουν να προβούν σε καταγγελίες για πράξεις διαφθοράς να είναι ο φόβος των αντιποίνων, ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και το ρόλο, που διαδραματίζει η νοοτροπία μας ως λαού στη λήψη της απόφασης. Επομένως, η θέσπιση νομικού πλαισίου για την προστασία των whistleblowers, χωρίς παράλληλη αλλαγή της νοοτροπίας και της αντίληψης της κοινωνίας για αυτούς θα ήταν λυσιτελής. Είναι γεγονός ότι, ο «μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος» με την έννοια του whistleblower, δηλαδή, το πρόσωπο που αποκαλύπτει πληροφορίες για τα «κακώς κείμενα» και οι οποίες μπορεί ως αποτέλεσμα να επιφέρουν δυσμενείς συνέπειες στα άτομα που αφορούν, συνοδευόταν ανέκαθεν από μια αρνητική χροιά. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας σε πολλές χώρες οι whistleblower θεωρούνται αναξιόπιστοι ή προδότες παρά ως παράδειγμα προς μίμηση. Αυτό οφείλεται στη σύγκρουση, που υπάρχει μεταξύ της πίστης του υπαλλήλου στον εργοδότη του και της αποκάλυψης πληροφοριών για παραπτώματα, που λαμβάνουν χώρα εντός του χώρου εργασίας του. H ΔΔ-Κ έχει παραδώσει ουσιαστικό έργο προς την κοινωνία στο σύνολο της αποτελώντας τον μοναδικό οργανισμό στη Κύπρο, ο οποίος έχει ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τη διαφθορά, υποστηρίζει νομικές και κανονιστικές μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο, προωθεί πρακτικά εργαλεία για ιδιώτες, οργανισμούς και εταιρείες, που επιθυμούν να καταπολεμήσουν τη διαφθορά, ενεργεί ως φορέας εμπειρογνωμοσύνης κατά της διαφθοράς στην Κύπρο και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες ή ενέργειες, ζητώντας τη διαφάνεια σχετικά με συγκεκριμένα γεγονότα και καταστάσεις. Τα στοιχεία από τις δύο έρευνες καταδεικνύουν ότι, οι Κύπριοι χρειάζονται περισσότερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διαφθορά και το νόημά της. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η εμπέδωση της διαφάνειας από το πρώιμο στάδιο της δημοτικής εκπαίδευσης.

5 Παιδεία Πρωταρχική επιδίωξη οποιασδήποτε οργανωμένης κοινωνίας πρέπει να είναι η παιδεία για τη διάπλαση και ανάδειξη υπεύθυνων και ελεύθερων πολιτών, για την πνευματική, ηθική και κοινωνική ολοκλήρωση των ανθρώπων. Στον πυρήνα της παιδείας πρέπει να βρίσκεται η διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των νέων για τον σεβασμό στους νόμους και την καλλιέργεια της ηθικής συνείδησης. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι κατά την παιδική ηλικία τίθενται οι βάσεις διαμόρφωσης του χαρακτήρα και του ηθικού προσανατολισμού. Φορείς της παιδείας είναι η οικογένεια, το σχολείο, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον (πνευματικό, πολιτικό, πολιτιστικό). Στην οικογένεια τίθενται οι βάσεις συνεργασίας, αλληλεγγύης, κατανόησης και προσφοράς, που θα προσδιορίσουν τη στάση του ατόμου στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Δυστυχώς, ο θεσμός της οικογένειας διέρχεται βαθιά κρίση, που φαίνεται όλο και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου να επιτείνεται. Από το σχολείο πρέπει να αρχίσει η διαπαιδαγώγηση, η συγκρότηση ηθικής προσωπικότητας, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να προτάσσουν το γενικό συμφέρον έναντι του ατομικού. Σε ότι αφορά το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον πρέπει να συγκροτήσουμε μια κοινωνία, που να μπορεί να υποδέχεται τους νέους έτσι ώστε να λειτουργούν σε ένα πλαίσιο αξιών όπου να κυριαρχούν ο διάλογος, η κριτική, η συνεργασία, η αλληλεγγύη, το δίκαιο. Επιβάλλεται να θωρακίσουμε τους νέους με ηθικούς κανόνες, αλλά και με πρότυπα εκπαιδευτικών, γονέων και κρατικών λειτουργών, που έμπρακτα να αποδεικνύουν καθημερινά την προσήλωσή τους στο ηθικό και νόμιμο οικοδόμημα του κράτους και της κοινωνίας. Να τους θωρακίσουμε με ηθικές αξίες, δηλαδή με συνεχή άσκηση στο ήθος και στον εθισμό σε ηθικές πράξεις, που δεν είναι έμφυτες μέσα μας, αλλά εμφυτεύονται, καλλιεργούνται και αναπτύσσονται με τη διαπαιδαγώγηση. Το σχολείο αποτελεί τον καθρέφτη που αντανακλά το πολιτισμικό επίπεδο ενός τόπου. Είναι ένας σημαντικός θεσμός κοινωνικοποίησης, προαγωγής πολιτισμού και μετάδοσης γνώσης. Όμως ο σημερινός πολιτισμός διέρχεται μια κρίση αξιών, που διοχετεύεται και στο σχολείο, το οποίο πλέον δεν ικανοποιεί και στερεί την κριτική σκέψη, την ευαισθησία, τη φαντασία και τη δημιουργική συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων (μαθητές γονείς και εκπαιδευτικοί), μετατρέποντάς τους συχνά σε απαθείς πολίτες, χωρίς συμμετοχή, χωρίς άποψη, χωρίς γνώμη και πνευματικές ανησυχίες, χωρίς πρωτοβουλίες για δράσεις. Είναι ένα σχολείο με γνωσιοκεντρικές κυρίως προσεγγίσεις, δασκαλοκεντρικό, ανταγωνιστικό, προσανατολισμένο στις εξετάσεις, όπου η γνώση παρέχεται σε οργανωμένη μορφή από τους ειδικούς και τα

6 εγχειρίδια. Οι απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για ανάπτυξη καινοτόμων ή άλλων σχολικών δραστηριοτήτων που να προάγουν ευαισθητοποίηση σε πιο συγκεκριμένα κοινωνικά θέματα. Ένα εκπαιδευτικό όμως πρόγραμμα, για να μπορέσει να είναι αποτελεσματικό πρέπει να υπάρχουν και οι προαπαιτούμενες προϋποθέσεις. Θα πρέπει να ληφθούν διάφοροι παράγοντες υπόψιν για να διασφαλιστεί ότι η εκπαίδευση κατά της διαφθοράς είναι πραγματικά αποτελεσματική. Εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία μπορεί να είναι αποτελεσματικά σε μια χώρα, δύναται να μην είναι σε μια άλλη μιας και το πολιτισμό πλαίσιο και κρατικό πλαίσιο διαφέρει. Ένα επιτυχημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα κατά της διαφθοράς θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα: Κατ αρχάς για να μπορέσει να εφαρμοστεί μια διδακτέα ύλη κατά της διαφθοράς στα σχολεία θα πρέπει η πολιτεία και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού συγκεκριμένα να έχουν την πολιτική βούληση και σθένος να στηρίξουν μια τέτοια προσθήκη στη διδακτέα ύλη. Και αν δεν υπάρχει κάποια κανονιστική ρύθμιση που να υποχρεώνει τα σχολεία να το υιοθετήσουν τότε πολλά σχολεία θα είναι αυτά που θα αμελήσουν να το εφαρμόσουν στο όνομα της συμβατικής και παραδοσιακής εκπαίδευσης. Επίσης, για να μπορέσει να είναι αποτελεσματική μια σχολική εκπαίδευση κατά της διαφθοράς, η ύλη θα πρέπει να ενσωματωθεί στα αναλυτικά προγράμματα του σχολείου, και όχι να διδάσκεται μόνο με τη μορφή μιας ειδικής σειράς σεμιναρίων ή ad hoc εκπαιδεύσεων. Στόχος της εκπαίδευσης κατά της διαφθοράς είναι η νέες γενιές να ενημερωθούν και να κατανοήσουν σε βάθος τις αρνητικές συνέπειες της και να τους δώσει τα κατάλληλα εφόδια για να καταρρίψουν διάφορα κατεστημένα. Το σχολείο είναι ένας χώρος όπου τα παιδιά περνούν τον περισσότερο χρόνο τους, γιαυτό και μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό μέσο για το κοινωνικό εκπολιτισμό των νεότερων γενιών σε ένα αρχικό στάδιο. Αλλά για να είναι αποτελεσματική αυτή η δράση, τα μηνύματα κατά της διαφθοράς θα πρέπει να ενσωματωθούν σε όλη τη σχολική «περίοδο/ζωή», ξεκινώντας από το δημοτικό σχολείο. Επίσης, ζωτικής σημασίας για να μπορέσει να έχει επιτυχία ένα τέτοιο εγχείρημα, είναι η εκπαίδευση των ίδιων των εκπαιδευτικών για να εξασφαλιστεί η ικανότητα τους να εφαρμόζουν με επιτυχία εκπαίδευση κατά της διαφθοράς. Σημαντικός παράγοντας επίσης για την επιτυχία ενός μακροπρόθεσμού προγραμματισμού είναι η παρακολούθηση και αξιολόγηση του προγράμματος. Το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να υιοθετήσει ένα εργαλείο μέτρησης και αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας και της επίδρασης της εκπαίδευσης στους μαθητές. Όπως έχει ήδη αναφερθεί το σχολείο αντικατοπτρίζει το πολιτισμικό επίπεδο ενός τόπου. Πρέπει να καλλιεργείται η προσωπικότητα των μαθητών και όχι η απλή μετάδοση συγκεκριμένων γνώσεων που προκαθορίζονται από το εκάστοτε αναλυτικό πρόγραμμα που σαν σκοπό έχουν την απλή επιτυχία σε μια εξέταση. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η προσωπική αξία του κάθε μαθητή ξεχωριστά έτσι ώστε να μπορεί να ανελιχτεί όσο το δυνατό καλύτερα με βάση τα προσόντα και τις κλήσεις του. Με αυτό τον τρόπο δίνονται ίσες ευκαιρίες στη ζωή μακριά από φυλετικές, κοινωνικές, θρησκευτικές ή οικονομικές διακρίσεις.

7 «Η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αλλάξει τον κόσμο." Νέλσον Μαντέλα Η παιδεία αποτελεί το μέσο για ένα καλύτερο κόσμο. Η κακή παιδεία και η διαφθορά πάνε χέρι - χέρι. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Φιλανδίας αποτελεί πρότυπο κάτι το οποίο μας επιβεβαιώνει και το γεγονός ότι η Φιλανδία έχει το χαμηλότερο δείκτη διαφθοράς στον κόσμο. Επομένως οφείλουμε σαν κοινωνία να επενδύσουμε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα γιατί από αυτό εξαρτάται το μέλλον ολόκληρης της κοινωνίας μας. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Μέσα στο κλίμα της διαρκούς ροής κι ανακατάταξης της γνώσης, της αλλαγής στα οικονομικά μεγέθη, στους κοινωνικούς συσχετισμούς και στις αξίες, ο ρόλος του σύγχρονου εκπαιδευτικού, ανεξάρτητα από βαθμίδα και ειδικότητα, είναι a priori πολυεδρικός. Στην αναπαραγωγή της κοινωνικής δομής πρωταρχικό ρόλο καλείται και μπορεί να διαδραματίσει ο ίδιος ο εκπαιδευτικός, ο οποίος αναλαμβάνει ρόλο καθοδηγητή, διαμεσολαβητή, διευκολυντή και συνεργάτη. Οι μαθητές/ήτριες χρειάζεται να αναπτύσσουν ταυτόχρονα αυτόνομη δράση, συλλογικό κοινωνικό πνεύμα, και περιβαλλοντική συνείδηση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού, όπως και κάθε κοινωνικός ρόλος, διαμορφώνεται και συγκροτείται στα πλαίσια μιας συγκεκριμένης ιστορικής κοινωνίας, η οποία με τη σειρά της λειτουργεί ακριβώς και υπάρχει επειδή συγκροτεί και κατανέμει κοινωνικούς ρόλους στα μέλη της και τα εκπαιδεύει γι αυτούς (Τσαρδάκης, 1992). Εισηγήσεις για θέματα παιδείας Η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια Κύπρος (ΔΔ-Κ) μέσα από ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης θα σχεδιάσει και θα δημιουργήσει «καλές πρακτικές», για την ευαισθητοποίηση των νέων ανθρώπων ενάντια στη διαφθορά και την αδιαφάνεια μέσω της δημιουργίας ενός προγράμματος, με ειδική στόχευση στη διδασκαλία του ρόλου και της σημασίας της διαφάνειας. Κύριος στόχος είναι να γεννηθεί ένα νέο αυτοτελές πιλοτικό πρόγραμμα στα σχολεία, προσαρμοσμένο στην ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς. Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί η Ιταλία, που συνδέει τα μαθήματα με την έννοια της Διαφάνειας, έτσι και στα διδακτικά εγχειρίδια του σχολείου, να μπορούμε να διαβάσουμε σχετικά με τη Διαφάνεια και τις συνδεόμενες με αυτήν έννοιες, σε πολλά και διαφορετικά μαθήματα, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Τόσο η διαθεματική προσέγγιση στην Εκπαίδευση, όπως ορίζει η σύγχρονη Παιδαγωγική, όσο και ο δικός μας Πολιτισμός με την Ιστορία, τη Φιλοσοφία κ.λπ. διαμορφώνουν ένα πρόγραμμα για τα σχολεία που μπορεί να περιβάλλει το ζήτημα της Διαφάνειας.

8 Στόχοι του προγράμματος Δημιουργία εποπτικού υλικού και δράσεων για το πρόγραμμα από ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΔΔ-Κ. Ένταξη του προγράμματος «Εν αρχή Διαφάνεια» στα προγράμματα «Επιμόρφωσης» των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με στόχο την επιμόρφωση 500 εκπαιδευτικών. Πιλοτική ένταξη του προγράμματος «Εν αρχή Διαφάνεια» για το σχολικό έτος σε δεκαπέντε δημοτικά σχολεία (πέμπτη και έκτη τάξη), και Ερευνητική Εργασία-Project (στην Α Λυκείου). Διαγωνισμός έκθεσης ιδεών για μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της Κύπρου, με θέμα σχετικό με την αξία της Διαφάνειας στη σχολική και κοινωνική ζωή. Θα δοθούν έπαθλα στα τρία καλύτερα κείμενα και έπαινοι αναλόγως. Ένταξη της Διαφάνειας στους υπό έμφαση εκπαιδευτικούς στόχους της χρονιάς. Επισκέψεις ειδικών καλεσμένων στα σχολεία, ώστε να μιλήσουν στους μαθητές για το δικό τους παράδειγμα. Παράγοντες και προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων Συνέργεια, αποδοχή και υποστήριξη του προγράμματος από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ως ακολούθως: Συμπερίληψη διαφάνειας στους υπό έμφαση στόχους της σχολικής χρονιάς Συμπερίληψη των σεμιναρίων για το πρόγραμμα σε πρόγραμμα επαγγελματικής μάθησης εκπαιδευτικών για τις σχολικές χρονιές και Παροχή διευκολύνσεων σε αριθμό εκπαιδευτικών για να συμμετέχουν ως εκπαιδευτές στη διεξαγωγή των σεμιναρίων. Παροχή διευκολύνσεων για επισκέψεις εμπειρογνωμόνων-συνεργατών της ΔΔ-Κ σε σχολεία για διοργάνωση παρουσιάσεων για μαθητές. Επιχορήγηση των εξόδων πραγματοποίησης του προγράμματος από σχετικά κονδύλια του ΥΠΠ (Ευρωπαϊκά Προγράμματα, Επιμόρφωση κ.α.). H Διεθνής Διαφάνεια-Κύπρος (ΔΔ-Κ) ιδρύθηκε το 2011, με κύριους σκοπούς της δράσης της να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες για τους κινδύνους της διαφθοράς στην Κύπρο και ταυτόχρονα, να προωθήσει αλλαγές που θα οδηγήσουν στη λειτουργία της κοινωνίας με περισσότερη διαφάνεια. Η ΔΔ-Κ είναι ένας ανεξάρτητος και ουδέτερος μη κυβερνητικός, μη κομματικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός εγγεγραμμένος νόμιμα στα αρμόδια σώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποτελεί το εθνικό παράρτημα της οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια». H ΔΔ-Κ συνεισφέρει στην ενδυνάμωση της κοινωνίας, βελτιώνει την ποιότητα της δημόσιας και ιδιωτικής διακυβέρνησης στην Κύπρο, προωθεί την διαφάνεια, την ακεραιότητα, καθώς και την ανάληψη ευθύνης. H Οργάνωση δεν έχει καμία σχέση με άλλες ομάδες, δεξαμενές σκέψης, συνδέσμους, πλατφόρμες ή άλλες οργανώσεις. Στρατηγού Μακρυγιάννη 36, 3022 Λεμεσός, Κύπρος Τ F info@transparencycyprus.org