Έκθεση Ιστοπαθολογίας για τον Καρκίνο του Μαστού.

Transcript

1

2 Ο οδηγός σας αναφορικά µε την Έκθεση Ιστοπαθολογίας για τον Καρκίνο του Μαστού. Κάθε φορά που αφαιρείται ιστός από το σώµα µας για να ελεγχθεί ως προς την ύπαρξη καρκίνου, συντάσσεται µια έκθεση η οποία ονοµάζεται έκθεση ιστοπαθολογίας. Κάθε έκθεση περιέχει τα αποτελέσµατα των εξετάσεων των ιστών που αφαιρέθηκαν. Οι πληροφορίες οι οποίες περιέχονται σε αυτές τις εκθέσεις βοηθούν εσάς και τον γιατρό σας να επιλέξετε την καλύτερη θεραπεία για σας. Η ανάγνωση της έκθεσης ιστοπαθολογίας µπορεί να σας προκαλέσει φόβο και σύγχυση. Οι όροι µπορεί να ακούγονται σαν ξένη γλώσσα. Διαφορετικά εργαστήρια µπορεί να χρησιµοποιούν διαφορετικούς όρους για να περιγράψουν το ίδιο πράγµα. Στη σελίδα 20 θα βρείτε ένα κατάλογο ευκολονόητων όρων. Ελπίζουµε να µπορέσουµε να σας βοηθήσουµε να κατανοήσετε αυτές τις πληροφορίες, έτσι ώστε να κατορθώσετε να εξασφαλίσετε την καλύτερη δυνατή θεραπεία για τον εαυτό σας. Να θυµάστε: Ό,τι και να γράφει η έκθεση ιστοπαθολογίας σας, υπάρχουν πολλές αποτελεσµατικές θεραπείες για να αντιµετωπίσετε τον καρκίνο.

3 Κατάλογος Περιεχοµένων Εισαγωγή Σελίδα 2: Περιµένετε τη συνολική εικόνα Σελίδα 4: Πώς να αρχίσετε Σελίδα 5: Τµήµατα της Έκθεσης Ιστοπαθολογίας σας Κεφάλαιο Α Σελίδα 6: Ο Καρκίνος του Μαστού 1. Είναι ο όγκος καρκίνος; 2. Είναι διηθητικός ο καρκίνος του µαστού; 3. Πόσο διαφέρουν τα καρκινικά κύτταρα από τα φυσιολογικά, υγιή κύτταρα; 4. Πόσο µεγάλος είναι ο καρκίνος; 5. Έχει αφαιρεθεί ολόκληρος ο καρκίνος; 6. Υπάρχουν καρκινικά κύτταρα στους λεµφαδένες ή στο αίµα σας; 7. Πόσο γρήγορα αναπτύσσονται τα καρκινικά κύτταρα; 8. Τα καρκινικά κύτταρα διαθέτουν ορµονικούς υποδοχείς; 9. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν γονίδια τα οποία δεν είναι φυσιολογικά; Κεφάλαιο Β Σελίδα 18: Οι Λεµφαδένες 1. Υπάρχουν καρκινικά κύτταρα στους λεµφαδένες σας; 2. Πόσοι λεµφαδένες επηρεάζονται; Σελίδα 20: Κατάλογος Όρων Πίσω εξώφυλλο: Σηµαντικές Ερωτήσεις

4 Κεφάλαιο Β: Οι Λεµφαδένες 1. Υπάρχουν καρκινικά κύτταρα στους λεµφαδένες σας; Η ύπαρξη καρκινικών κυττάρων στους λεµφαδένες της µασχάλης συνδέεται µε αυξηµένο κίνδυνο εξάπλωσης του καρκίνου. Οι λεµφαδένες είναι φίλτρα κατά µήκος του λεµφικού συστήµατος. Η λέµφος φεύγει από τον µαστό και επανέρχεται στο αίµα. Οι λεµφαδένες προσπαθούν να πιάσουν και να παγιδεύσουν τα καρκινικά κύτταρα προτού προλάβουν να φτάσουν σε άλλα µέρη του σώµατος. Όταν οι λεµφαδένες είναι ελεύθεροι ή "καθαροί" από καρκίνο, τα αποτελέσµατα της εξέτασης είναι "αρνητικά". Αν οι λεµφαδένες περιέχουν κάποια καρκινικά κύτταρα, τα αποτελέσµατα είναι "θετικά". Η έκθεση µου λέει ότι οι λεµφαδένες µου είναι: (βάλτε ένα σε κύκλο) Θετικοί Αρνητικοί Αν είναι θετικοί: Ο αριθµός λεµφαδένων που είναι θετικοί είναι:.

5 Παίρνετε Όλες τις Απαραίτητες Πληροφορίες Φροντίστε να έχετε όλες τις πληροφορίες αναφορικά µε τις αναλύσεις και τις εξετάσεις σας, προτού λάβετε την τελική απόφαση σχετικά µε τη θεραπεία σας. Επίσης, µην εστιάζετε την προσοχή σας σε µια πληροφορία αποµονωµένη από τις υπόλοιπες. Προσπαθήστε να δείτε ολόκληρη την εικόνα καθώς µελετάτε τις επιλογές σας. Το κάθε νοσοκοµείο ή εργαστήριο µπορεί να χρησιµοποιεί διαφορετικούς όρους για να περιγράψει το ίδιο πράγµα. Αν υπάρχουν όροι στην έκθεση ιστοπαθολογίας για τους οποίους δε βρήκατε την εξήγηση σε αυτό το βιβλιάριο, µη φοβάστε να ρωτήσετε τον γιατρό σας τι σηµαίνουν. Στάδιο του Καρκίνου του Μαστού Η έκθεση ιστοπαθολογίας θα βοηθήσει τον γιατρό σας να αποφασίσει σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο καρκίνος του µαστού σας. Μπορεί να είναι Στάδιο 0, Ι (1), ΙΙ (2), ΙΙΙ Α (3 Α), ΙΙΙ Β (3 Β), ή ΙV (4). Η σταδιοποίηση βασίζεται στο µέγεθος του όγκου, κατά πόσο υπάρχει συµµετοχή λεµφαδένων και κατά πόσο ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα από τον µαστό. Οι γιατροί σας χρησιµοποιούν όλα τα τµήµατα της έκθεσης παθολογίας, καθώς και το στάδιο του καρκίνου για να διαµορφώσουν το θεραπευτικό σας σχήµα. 3

6 Κεφάλαιο Α: Ο Καρκίνος του Μαστού 9. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν γονίδια τα οποία δεν είναι φυσιολογικά; Κατάσταση HER2 (αποκαλείται και HER2/neu) To HER2 είναι ένα γονίδιο το οποίο ελέγχει πώς τα κύτταρα αυξάνονται, διαιρούνται και επιδιορθώνονται από µόνα τους. Περίπου ένας στους τέσσερις καρκίνους του µαστού έχουν υπερβολικά µεγάλο αριθµό αντιγράφων του γονιδίου αυτού. Το γονίδιο HER2 κατευθύνει την παραγωγή ειδικών πρωτεϊνών, οι οποίες ονοµάζονται υποδοχείς HER2, στα καρκινικά κύτταρα. Οι καρκίνοι µε υπερβολικό αριθµό αντιγράφων του γονιδίου HER2 ή υπερβολικό αριθµό υποδοχέων HER2 τείνουν να αυξάνονται πολύ γρήγορα. Συνδέονται επίσης µε αυξανόµενο κίνδυνο εξάπλωσης. Όµως ανταποκρίνονται πολύ καλά σε θεραπεία, η οποία καταπολεµά το HER2. Αυτή η θεραπεία, ονοµάζεται Herceptin (Ερσεπτίνη). (Χηµική ονοµασία τραστουζαµάβη). Η έκθεση µου λέει ότι η κατάσταση HER2 είναι: (κυκλώστε ένα) Θετική Αρνητική Εξέταση που χρησιµοποιήθηκε: (κυκλώστε ένα) IHC FISH

7 Τµήµατα της Έκθεσης σας Δείγµα. Αυτό το τµήµα περιγράφει τα σηµεία από τα οποία λήφθηκαν τα δείγµατα ιστών. Δείγµατα ιστών µπορεί να ληφθούν από τον µαστό, από τους λεµφαδένες κάτω από τη µασχάλη σας, ή και από τα δύο σηµεία. Κλινικό Ιστορικό. Αυτή είναι µια σύντοµη περιγραφή µε τα στοιχεία σας και για το πώς εντοπίστηκε η ανωµαλία στον µαστό σας. Περιγράφει επίσης και το είδος χειρουργικής επέµβασης που διεξάχθηκε. Γενική Περιγραφή. Αυτό το τµήµα περιγράφει το δείγµα ή τα δείγµατα ιστού. Περιγράφει το µέγεθος, βάρος και χρώµα του κάθε δείγµατος. Μικροσκοπική περιγραφή. Εδώ περιγράφεται η εµφάνιση των καρκινικών κυττάρων κάτω από το µικροσκόπιο. Ειδικές εξετάσεις ή δείκτες. Εδώ αναφέρονται τα αποτελέσµατα των εξετάσεων αναφορικά µε πρωτεΐνες, γονίδια, και την ταχύτητα µε την οποία αναπτύσσονται τα κύτταρα. Σύνοψη ή τελική διάγνωση. Εδώ περιγράφονται σε συντοµία όλα τα σηµαντικά ευρήµατα σε κάθε δείγµα ιστού. 5

8 Κεφάλαιο Α: Ο Καρκίνος του Μαστού 8. Τα καρκινικά κύτταρα διαθέτουν ορµονικούς υποδοχείς; Οι ορµονικοί υποδοχείς µπορούν να παροµοιαστούν µε αυτιά στα κύτταρα του µαστού, τα οποία αφουγκράζονται τυχόν σήµατα από τις ορµόνες. Αυτά τα σήµατα "κινητοποιούν" την ανάπτυξη σε εκείνα τα κύτταρα του µαστού τα οποία έχουν υποδοχείς. Ένας καρκίνος είναι "ER-positive" (θετικός-υο), αν διαθέτει υποδοχείς για την ορµόνη οιστρογόνο. Λέγεται PR-positive (θετικός-υπ) αν διαθέτει υποδοχείς για την ορµόνη προγεστερόνη. Τα κύτταρα του µαστού τα οποία δεν έχουν υποδοχείς είναι "αρνητικά" αναφορικά µε αυτές τις ορµόνες. Οι καρκίνοι του µαστού, οι οποίοι είναι είτε θετικοί-υο είτε θετικοί-υπ, ή και τα δυο, τείνουν να ανταποκρίνονται καλά σε ορµονοθεραπεία. Αυτοί οι καρκίνοι µπορεί να αντιµετωπιστούν µε φάρµακα, τα οποία µειώνουν τις ποσότητες οιστρογόνου στον οργανισµό. Μπορούν να αντιµετωπιστούν επίσης µε φάρµακα τα οποία κρατούν το οιστρογόνο µακριά από τους υποδοχείς. Ακόµα κι αν ο καρκίνος δεν έχει ορµονικούς υποδοχείς, υπάρχουν διαθέσιµες πολύ αποτελεσµατικές θεραπείες.

9 Μπορεί να δείτε τις πιο κάτω περιγραφές του καρκίνου στην έκθεση σας: In situ καρκίνωµα των εκφορητικών πόρων (DCIS) Πρόκειται για µη διηθητικό καρκίνο. Παραµένει εντός των εκφορητικών πόρων. Σηµειώνεται ότι υπάρχουν υπό-τύποι DCIS. Θα βρείτε τις ονοµασίες τους στο γλωσσάριο στη σελίδα 20 του βιβλιαρίου. Λοβιακό καρκίνωµα in situ (LCIS) Πρόκειται για όγκο, ο οποίος είναι µια υπέρµετρη αύξηση κυττάρων, τα οποία παραµένουν στο πλαίσιο του τµήµατος του µαστού όπου παράγεται το γάλα (τα λόβια). Δεν πρόκειται για πραγµατικό καρκίνο, αλλά για προειδοποίηση αναφορικά µε αυξηµένο κίνδυνο για διηθητικό καρκίνο στο µέλλον, είτε στον ένα, είτε στον άλλο µαστό. Διηθητικό Καρκίνωµα των Εκφορητικών Πόρων (IDC) Αυτός είναι ένας καρκίνος, ο οποίος αρχίζει στον εκφορητικό πόρο, αλλά απλώνεται προς τον περιβάλλοντα φυσιολογικό ιστό του µαστού. Πρόκειται για τον πιο συνηθισµένο τύπο καρκίνου του µαστού. Διηθητικό Λοβιακό Καρκίνωµα (ILC) Αυτός είναι ένας καρκίνος, ο οποίος αρχίζει στους γαλακτοφόρους αδένες (ονοµάζονται λόβια), αλλά απλώνεται προς τον περιβάλλοντα φυσιολογικό ιστό του µαστού. Σηµείωση: Υπάρχουν κι άλλοι, λιγότερο κοινοί τύποι διηθητικού καρκίνου του µαστού. Θα βρείτε τις ονοµασίες τους στο γλωσσάριο στη σελίδα 20 του βιβλιαρίου. Η έκθεση µου λέει: Έχω τον τύπο καρκίνου 7

10 Κεφάλαιο Α: Ο Καρκίνος του Μαστού 6. Υπάρχουν καρκινικά κύτταρα στους λεµφαδένες ή στο αίµα σας; Ο µαστός περιέχει ένα δίκτυο από αιµοφόρα αγγεία και λεµφαγγεία τα οποία συνδέουν τον ιστό του µαστού µε άλλα µέρη του σώµατος µας. Πρόκειται για τις "λεωφόρους", οι οποίες εισάγουν θρεπτικές ουσίες και αποµακρύνουν τα απόβλητα. Υπάρχει αυξηµένος κίνδυνος υποτροπής του καρκίνου όταν εντοπιστούν καρκινικά κύτταρα στα υγρά κανάλια του µαστού. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο γιατρός σας µπορεί να συστήσει θεραπεία για ολόκληρο το σώµα σας και όχι µόνο την περιοχή του µαστού. Το αποτέλεσµα των εξετάσεων θα µοιάζει κάπως έτσι: Λεµφική/ αγγειακή διήθηση: ΠΑΡΟΥΣΑ (ναι, έχει βρεθεί) ΑΠΟΥΣΑ (όχι, δεν έχει βρεθεί διήθηση) Η έκθεση µου λέει ότι λεµφική ή αγγειακή διήθηση είναι: (βάλτε ένα σε κύκλο) Παρούσα Απούσα

11 5 cm 3 cm 1 cm 4. Πόσο µεγάλος είναι ο καρκίνος; Οι γιατροί µετρούν τους καρκίνους σε εκατοστά (εκ.). Το µέγεθος του καρκίνου βοηθά στον καθορισµό του σταδίου στο οποίο βρίσκεται. Το µέγεθος δεν είναι ο µοναδικός παράγοντας. Μεγάλη σηµασία έχει επίσης η κατάσταση των λεµφαδένων. Ένας µικρός σε µέγεθος καρκίνος µπορεί να έχει ταχεία ανάπτυξη. Ένας µεγάλος καρκίνος µπορεί να είναι ένας "άκακος γίγαντας". Η έκθεση µου λέει: Το µέγεθος του καρκίνου είναι εκατοστά 9

12 Κεφάλαιο Α: Ο Καρκίνος του Μαστού 5. Έχει αφαιρεθεί ολόκληρος ο καρκίνος; Όταν αφαιρούνται τα καρκινικά κύτταρα από τον µαστό, ο χειρουργός προσπαθεί να αφαιρέσει ολόκληρο τον καρκίνο, καθώς και µια επιπλέον περιοχή ή "περιθώριο" ιστού γύρω από αυτόν. Αυτό γίνεται για να διασφαλιστεί ότι έχει αφαιρεθεί όλος ο καρκίνος. Ο ιστός στην περίµετρο του τµήµατος που αφαιρέθηκε ονοµάζεται "περιθώριο της εκτοµής". Εξετάζεται πολύ προσεκτικά για να διαπιστωθεί αν είναι ελεύθερο από καρκινικά κύτταρα. Ο ιστοπαθολόγος µετρά επίσης και την απόσταση µεταξύ των καρκινικών κυττάρων και της εξωτερικής άκρης του ιστού. Σηµείωση: Ο καθορισµός των "αρνητικών" (ή "καθαρών") περιθωρίων µπορεί να διαφέρει από ιατρικό κέντρο σε ιατρικό κέντρο. Σε ορισµένα κέντρα, οι γιατροί θέλουν να βλέπουν τουλάχιστον δύο χιλιοστά φυσιολογικού ιστού πέρα από τα άκρα του καρκίνου. Σε άλλα, ένα και µόνο υγιές κύτταρο θεωρείται αρνητικό περιθώριο. 1 mm 1 ίντσα 1 cm

13 Τα περιθώρια γύρω από ένα καρκίνο περιγράφονται µε τρεις τρόπους: Αρνητικά: Δεν εµφανίζονται καθόλου καρκινικά κύτταρα στο εξωτερικό χείλος. Συνήθως δεν απαιτείται περαιτέρω χειρουργική επέµβαση. Το χείλος Φυσιολογικός ιστός Καρκινικά κύτταρα Θετικά: Τα καρκινικά κύτταρα φτάνουν µέχρι τα άκρα του ιστού. Μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω χειρουργική επέµβαση. Φυσιολογικός ιστός Καρκινικά κύτταρα Το χείλος Οριακά: Τα καρκινικά κύτταρα φτάνουν κοντά στα άκρα του ιστού, αλλά όχι απόλυτα στα άκρα. Μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω χειρουργική επέµβαση. Η έκθεση µου λέει ότι τα περιθώρια είναι: (βάλτε σε κύκλο ένα από τα πιο κάτω) Αρνητικά Θετικά Οριακά 11

14 Κεφάλαιο Α: Ο Καρκίνος του Μαστού 3. Πόσο διαφέρουν τα καρκινικά κύτταρα από τα φυσιολογικά υγιή κύτταρα; Οι ειδικοί αποκαλούν αυτή τη διαφορά "βαθµό". Συγκρίνουν τα καρκινικά κύτταρα µε τα φυσιολογικά κύτταρα του µαστού. Με βάση αυτή τη σύγκριση, δίνουν ένα "βαθµό" στον καρκίνο. Υπάρχουν τρεις βαθµοί καρκίνου: Βαθµός 1 (Χαµηλού Βαθµού ή Καλά Διαφοροποιηµένος) Τα καρκινικά κύτταρα Βαθµού 1 εξακολουθούν να µοιάζουν πολύ µε τα φυσιολογικά κύτταρα. Συνήθως έχουν αργή ανάπτυξη. Βαθµός 2 (Ενδιάµεσος/ Μέσος Βαθµός ή Μέτρια Διαφοροποιηµένος) Τα καρκινικά κύτταρα Βαθµού 2 δεν µοιάζουν µε τα φυσιολογικά κύτταρα. Αναπτύσσονται κάπως πιο γρήγορα από τα φυσιολογικά. Βαθµός 3 (Υψηλού Βαθµού ή Κακά Διαφοροποιηµένος) Τα καρκινικά κύτταρα Βαθµού 3 δεν µοιάζουν καθόλου µε τα φυσιολογικά κύτταρα. Αναπτύσσονται γρήγορα. Η έκθεση µου λέει ότι ο καρκίνος είναι: (κυκλώστε ένα) Βαθµού 1 Βαθµού 2 Βαθµού 3

15 7. Πόσο γρήγορα αναπτύσσονται τα καρκινικά κύτταρα; (Ρυθµός Ανάπτυξης) Υπάρχουν δύο εξετάσεις που µπορεί να χρησιµοποιηθούν εδώ για να διαπιστωθεί ο ρυθµός ανάπτυξης του καρκίνου: η εξέταση S-phase fraction test και η εξέταση Ki-67. Και οι δυο αυτές εξετάσεις µετρούν κατά πόσο τα κύτταρα αυξάνονται µε φυσιολογικό ρυθµό ή πιο γρήγορα από το φυσιολογικό. Ακόµα και σε πολύ έµπειρα εργαστήρια, είναι πολύ δύσκολο αυτές οι αναλύσεις να δώσουν αξιόπιστα αποτελέσµατα. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί γιατροί βασίζονται σε άλλες πληροφορίες για να αποφασίσουν αναφορικά µε την πιο κατάλληλη θεραπεία. 13

16 Κεφάλαιο Α: Ο Καρκίνος του Μαστού 1. Είναι ο όγκος καρκίνος; Ένας όγκος είναι µια υπέρµετρη ανάπτυξη κυττάρων. Μπορεί να αποτελείται από φυσιολογικά ή καρκινικά κύτταρα. Τα καρκινικά κύτταρα είναι κύτταρα τα οποία αναπτύσσονται µε ανεξέλεγκτο τρόπο. Μπορεί να παραµείνουν στο σηµείο όπου άρχισαν να αναπτύσσονται. Μπορεί όµως να προχωρήσουν και να εισχωρήσουν στο φυσιολογικό ιστό που τα περιβάλλει. Η έκθεση ιστοπαθολογίας θα σας πει τι είδους κύτταρα περιέχονται στον όγκο. 2. Είναι διηθητικός ο καρκίνος του µαστού; Το πιο σηµαντικό στοιχείο αναφορικά µε οποιοδήποτε καρκίνο του µαστού είναι κατά πόσο έχει αναπτυχθεί πέρα από τους εκφορητικούς πόρους ή τα λόβια του µαστού όπου πρωτοεκδηλώθηκε. Οι µη διηθητικοί καρκίνοι παραµένουν εντός των εκφορητικών πόρων ή λοβίων στον µαστό. Δεν προχωρούν για να διεισδύσουν σε υγιείς ιστούς εντός ή περά από τον µαστό. Μερικές φορές ονοµάζονται in situ (περιορισµένοι στην αρχική εστία) ή προ-καρκινικοί όγκοι. Αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα από την αρχική εστία, ονοµάζεται διηθητικός. Οι περισσότεροι καρκίνοι είναι διηθητικοί. Μερικές φορές τα καρκινικά κύτταρα µπορεί να απλωθούν σε άλλα µέρη του σώµατος δια µέσου της κυκλοφορίας του αίµατος ή του λεµφικού συστήµατος. Φυσιολογικά κύτταρα Διηθητικά κύτταρα Μη διηθητικά κύτταρα

17 Θα δείτε τα αποτελέσµατα της ανάλυσης για ορµονικούς υποδοχείς γραµµένα µε ένα από τους τρεις πιο κάτω τρόπους: 1) Με τον αριθµό κυττάρων που περιέχουν υποδοχείς από 100 κύτταρα που εξετάστηκαν. Θα δείτε ένα αριθµό µεταξύ 0% (καθόλου υποδοχείς) και 100% (όλα περιέχουν υποδοχείς). 2) Με ένα αριθµό µεταξύ 0 και 3. Θα δείτε τον αριθµό 0 (καθόλου υποδοχείς) 1+ (µικρός αριθµός) 2+ (µέτριος αριθµός), ή 3+ (µεγάλος αριθµός υποδοχέων) Σηµείωση: Αν ο γιατρός σας αναφέρει απλώς τη λέξη "αρνητικό", ζητήστε από τον γιατρό ή το εργαστήριο να σας δώσει κάποιο αριθµό. Αυτό είναι σηµαντικό επειδή µερικές φορές ένας χαµηλός αριθµός αποκαλείται "αρνητικός". Όµως, ακόµα και οι καρκίνοι µε µικρό αριθµό υποδοχέων µπορεί να ανταποκριθούν σε ορµονοθεραπεία. Η έκθεση µου λέει ότι οι ορµονικοί υποδοχείς µου είναι: (βάλτε κύκλο σε δυο) ΥΟ-Θετικοί ΥΟ-Αρνητικοί ΥΠ-Θετικοί ΥΠ-Αρνητικοί 15

18 Εισαγωγή: Πώς να Αρχίσετε Κοιτάξτε πρώτα για να βεβαιωθείτε ότι το όνοµα σας είναι γραµµένο στο πάνω µέρος της έκθεσης, καθώς και η ηµεροµηνία που χειρουργηθήκατε και ο τύπος επέµβασης στην οποία υποβληθήκατε. Βεβαιωθείτε ότι αυτά τα στοιχεία είναι ορθά. Συµβουλή ειδικών: Η έκθεση ιστοπαθολογίας δε βγαίνει πάντα ολοκληρωµένη από την αρχή. Αµέσως µετά την επέµβαση, τα καρκινικά κύτταρα εξετάζονται πρώτα κάτω από το µικροσκόπιο. Τα αποτελέσµατα από επιπλέον εξετάσεις, οι οποίες απαιτούν ειδικές τεχνικές, µπορεί να πάρουν περισσότερο χρόνο. Ως εκ τούτου, µπορεί να λάβετε µία, δύο ή ακόµα και τρεις εκθέσεις ιστοπαθολογίας από µία επέµβαση. Προσπαθήστε να τις βάλετε όλες µαζί και να τις φυλάξετε σε ένα µέρος, έτσι ώστε όταν θα πάτε για την αξιολόγηση της κατάστασής σας και για να αποφασιστεί η θεραπεία σας, οι γιατροί θα έχουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται. Marisa Weiss, Ογκολόγος, Ειδική στο θέµα του καρκίνου του µαστού.

19 Υπάρχουν δύο εξετάσεις για το γονίδιο HER2: 1) Η δοκιµή IHC (τα αρχικά IHC σηµαίνουν Ανοσοϊστοχηµεία) Η δοκιµή IHC δείχνει κατά πόσο υπάρχει υπερβολική ποσότητα πρωτεΐνης υποδοχέων HER2 στα καρκινικά κύτταρα Τα αποτελέσµατα της δοκιµής IHC µπορεί να είναι 0 (αρνητικό), 1+ (αρνητικό), 2+ οριακό, ή 3+ (θετικό). 2) Η δοκιµή FISH (τα αρχικά FISH σηµαίνουν Φθορίζων In Situ Υβριδισµός) H δοκιµή FISH δείχνει κατά πόσο υπάρχει υπερβολικός αριθµός αντιγράφων του γονιδίου HER2 στα καρκινικά κύτταρα Τα αποτελέσµατα της δοκιµής FISH µπορεί να είναι "θετικό" (επιπλέον αντίγραφα) ή "φυσιολογικό" (ο κανονικός αριθµός αντιγράφων). Μάθετε ποια εξέταση κάνατε για HER2. Είναι πολύ σηµαντικό. Μόνο οι καρκίνοι οι οποίοι έχουν αποτέλεσµα IHC "3+" ή FISH "θετικό" θα ανταποκριθούν καλά στην Ερσεπτίνη. Ένα αποτέλεσµα IHC 2+ ονοµάζεται οριακό. Αν έχετε αποτέλεσµα 2+, µπορείτε και πρέπει να ζητήσετε να εξεταστεί ο ιστός σας µε τη δοκιµή FISH. 17

20 Εισαγωγή: Περιµένετε τη Συνολική Εικόνα Η αναµονή είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Όµως µια και µόνο εξέταση µπορεί να οδηγήσει σε αριθµό διαφορετικών εκθέσεων. Μερικές εξετάσεις παίρνουν περισσότερο χρόνο από άλλες. Δε γίνονται όλες οι εξετάσεις από το ίδιο εργαστήριο. Οι περισσότερες πληροφορίες βγαίνουν µέσα σε µια δυο εβδοµάδες µετά τη χειρουργική επέµβαση, και συνήθως θα έχετε όλα σας τα αποτελέσµατα σε µερικές εβδοµάδες. Ο γιατρός σας θα σας ειδοποιήσει όταν θα έχει τα αποτελέσµατα. Αν δεν έχετε νέα του, πάρτε τον εσείς τηλέφωνο. Αυτή είναι µια απεικόνιση του εσωτερικού του µαστού: Λίπος Θωρακικός Κλωβός Θωρακικό Τοίχωµα Μυς Λόβια Θηλή Εκφορητικοί Πόροι Αυτή είναι η εµφάνιση του εσωτερικού ενός εκφορητικού πόρου κάτω από το µικροσκόπιο.

21 2. Πόσοι λεµφαδένες επηρεάζονται; Όσο περισσότεροι λεµφαδένες περιέχουν καρκινικά κύτταρα, τόσο πιο σοβαρός ενδέχεται να είναι ο καρκίνος. Για αυτό το λόγο, οι γιατροί χρησιµοποιούν τον αριθµό λεµφαδένων που συµµετέχουν για να πάρουν τις αποφάσεις τους αναφορικά µε τη θεραπεία. Οι γιατροί εξετάζουν επίσης και την ποσότητα του καρκίνου σε κάθε λεµφαδένα: Μικροσκοπική: Πολλά καρκινικά κύτταρα εντοπίζονται στο λεµφαδένα. Απαιτείται µικροσκόπιο για να εντοπιστούν. Μακροσκοπική: Υπάρχει µεγάλη ποσότητα καρκίνου στο λεµφαδένα. Μπορεί κάποιος να τον δει ή να τον ψηλαφίσει χωρίς µικροσκόπιο. Εξωκαψική επέκταση: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα από το τοίχωµα του λεµφαδένα. 19

22 Κατάλογος Όρων Σωληνοειδής: τύπος διηθητικού καρκίνου ο οποίος προχωρεί πρός το φυσιολογικό ιστό που τον περιβάλλει. Τείνει να αναπτύσσεται αργά. HER2: ένα γονίδιο το οποίο βοηθά στον έλεγχο της ανάπτυξης και επισκευής των κυττάρων. In situ καρκίνωµα των εκφορητικών πόρων (DCIS): ένας µη διηθητικός καρκίνος, ο οποίος παραµένει εντός των γαλακτοφόρων πόρων και συνήθως δεν εξαπλώνεται. In situ: ένας καρκίνος ο οποίος παραµένει στο σηµείο του µαστού όπου πρωτοεµφανίστηκε. Συνήθως δεν εξαπλώνεται. S-phase fraction test: εξέταση η οποία δείχνει πόσο γρήγορα αναπτύσσεται ένας καρκίνος. Ταµοξιφαίνη: φάρµακο το οποίο εµποδίζει το οιστρογόνο να φτάσει στους ορµονικούς υποδοχείς σε καρκίνους. Αγγειακή διήθηση: σηµαίνει ότι εντοπίζονται καρκινικά κύτταρα στα αιµοφόρα αγγεία. Αναστολέας Αρωµατάσης: φάρµακο το οποίο µειώνει τα επίπεδα οιστρογόνου στον οργανισµό (µετά την εµµηνόπαυση). Ανώµαλα κύτταρα: κύτταρα τα οποία δεν µοιάζουν µε τα υγιή κύτταρα του οργανισµού. Αρνητικά περιθώρια: σηµαίνει ότι ο ιστός γύρω από τον όγκο είναι ελεύθερος από καρκινικά κύτταρα. Αρνητικός ως προς ΥΟ: καρκίνος ο οποίος δεν έχει υποδοχείς οιστρογόνου. Βαθµός: περιγράφει πόσο διαφέρουν τα καρκινικά κύτταρα από τα υγιή και φυσιολογικά. Βιοψία: επέµβαση όπου αφαιρείται ιστός για να ελεγχθεί η παρουσία καρκίνου. Γαλακτοφόρα λόβια: γαλακτοφόροι αδένες στον µαστό. Γονίδιο: µέρος του κώδικα του οργανισµού για τη δηµιουργία νέων κυττάρων και τον έλεγχο της ανάπτυξης και επισκευής των κυττάρων. Διηθητικό καρκίνωµα των εκφορητικών πόρων (DCIS): καρκίνος ο οποίος ξεκινά στον εκφορητικό πόρο, αλλά προχωρεί και εξαπλώνεται στον υγιή ιστό γύρω από αυτόν. Διηθητικό λοβιακό καρκίνωµα (ILC): καρκίνος ο οποίος ξεκινά στον γαλακτοφόρο πόρο, αλλά προχωρεί και εξαπλώνεται στον υγιή ιστό γύρω από αυτόν. Διηθητικός: ένας καρκίνος που εξαπλώνεται πέρα από το σηµείο όπου πρωτοεµφανίστηκε. Δοκιµή FISH (Φθορίζων In Situ Υβριδισµός): εξέταση για το γονίδιο HER2. Δοκιµή IHC (Ανοσοϊστοχηµείας): µια εξέταση για την πρωτεΐνη HER2. Δοκιµή Κι-67: Εξέταση η οποία δείχνει πόσο γρήγορα αναπτύσσεται ο καρκίνος. Εκφορητικοί πόροι: µικροί αγωγοί στον µαστό µέσα από τους οποίους ρέει το γάλα προς τη θηλή.

23 Επιθετικά καρκινικά κύτταρα: κύτταρα που αναπτύσσονται γρήγορα και ενδέχεται να απλωθούν πέρα από την περιοχή όπου πρωτοεµφανίστηκαν. Ερσεπτίνη: ένα φάρµακο που χρησιµοποιείται για τη θεραπεία καρκίνων µε ανώµαλα γονίδια HER2. Ηθµοειδής: τύπος µη διηθητικού καρκίνου ο οποίος συνήθως δεν απλώνεται. Συνήθως αναπτύσσεται αργά. Θετικά περιθώρια: σηµαίνει ότι τα καρκινικά κύτταρα φτάνουν µέχρι το χείλος του φυσιολογικού ιστού γύρω από τον όγκο. Θετικός ως προς ΥΟ: καρκίνος ο οποίος έχει υποδοχείς οιστρογόνου. Θηλώδης: τύπος µη διηθητικού καρκίνου ο οποίος δεν εξαπλώνεται και τείνει να αναπτύσσεται αργά. Ιστοπαθολόγος: γιατρός ο οποίος εξετάζει τον ιστό στο µικροσκόπιο για να δει κατά πόσο είναι φυσιολογικός ή αν έχει πληγεί από ασθένεια. Καθαρά περιθώρια: σηµαίνει ότι ο φυσιολογικός ιστός γύρω από τον όγκο είναι ελεύθερος από καρκινικά κύτταρα. Καλοήθες: δεν περιέχει καρκίνο. Κολλοειδής: τύπος διηθητικού καρκίνου ο οποίος αναπτύσσεται προς τον φυσιολογικό ιστό που το περιτριγυρίζει. Συνήθως έχει βραδεία ανάπτυξη. Λεµφαδένες: φίλτρα κατά µήκος των καναλιών της λέµφου. Προσπαθούν να πιάσουν και να παγιδεύσουν τα καρκινικά κύτταρα πριν αυτά φτάσουν σε άλλα µέρη του σώµατος. Λεµφική διήθηση: σηµαίνει ότι εντοπίστηκαν καρκινικά κύτταρα στα αγγεία της λέµφου. Μασχαλιαίοι Λεµφαδένες: λεµφαδένες κάτω από τις µασχάλες. Μη διηθητικός: καρκίνος ο οποίος παραµένει εντός του τµήµατος του µαστού όπου πρωτοεµφανίστηκε. Μυελώδης/ Μυελικός: τύπος διηθητικού καρκίνου ο οποίος εξαπλώνεται προς το φυσιολογικό ιστό που τον περιβάλλει. Οριακά περιθώρια: σηµαίνει ότι τα καρκινικά κύτταρα φτάνουν µέχρι το εξωτερικό χείλος του ιστού γύρω από τον όγκο. Ορµονικοί υποδοχείς: πολύ µικρές περιοχές σαν τα αυτιά πάνω στα κύτταρα που αφουγκράζονται και ανταποκρίνονται σε σήµατα από τις ορµόνες. Περιθώρια: ο φυσιολογικός ιστός γύρω από τον όγκο που αφαιρέθηκε. Προ-καρκινικός: όγκος ο οποίος δε θεωρείται καρκίνος. Αποτελεί προειδοποιητική ένδειξη ότι µπορεί να πάθετε καρκίνο στο µέλλον. Συµπαγής: τύπος καρκίνου ο οποίος δεν είναι διηθητικός. Δεν εξαπλώνεται και τείνει να αναπτύσσεται αργά. ΥΠ-αρνητικός: καρκίνος ο οποίος δεν έχει υποδοχείς προγεστερόνης. ΥΠ-θετικός: καρκίνος ο οποίος έχει υποδοχείς προγεστερόνης. Υποτροπή: όταν ένας καρκίνος επανέρχεται. Φαγέσωρας: τύπος µη διηθητικού καρκίνου ο οποίος συνήθως δεν απλώνεται. Συνήθως αναπτύσσεται γρήγορα.

24 Πείτε µας την άποψη σας. Συµπληρώστε, αποκόψτε και ταχυδροµήστε. Σας ευχαριστούµε που αφιερώσατε τον χρόνο να απαντήσετε σε αυτές τις ερωτήσεις. Η ηλικία µου: Είµαι: Γυναίκα µε καρκίνο του µαστού Συγγενής / φιλικό πρόσωπο Γιατρός / Νοσοκόµα Άλλος επαγγελµατίας υγείας Θα ήθελα περισσότερα βιβλιάρια για να δώσω και σε άλλα πρόσωπα: Ναι Όχι Αν ναι, πόσα; Ταχυδροµική διεύθυνση: Θα ήθελα να λαµβάνω δωρεάν ενηµέρωση στο ηλεκτρονικό µου ταχυδροµείο από την Europa Donna Κύπρου: Ναι Όχι Ηλεκτρονική διεύθυνση: Ερωτήσεις για γυναίκες µε καρκίνο του µαστού: 1. Αυτό το βιβλιάριο σας βοήθησε να κατανοήσετε την έκθεση ιστοπαθολογίας σας; Πολύ Λίγο Καθόλου 2. Αυτό το βιβλιάριο σας βοήθησε να µιλήσετε µε τον γιατρό σας για τον καρκίνο του µαστού µε περισσότερη αυτοπεποίθηση; Πολύ Λίγο Καθόλου 3. Αυτό το βιβλιάριο σας βοήθησε να σκεφθείτε ερωτήσεις να υποβάλετε στον γιατρό σας; Πολύ Λίγο Καθόλου

25 4. Αυτό το βιβλιάριο σας βοήθησε να πάρετε αποφάσεις για τη θεραπεία σας; Πολύ Λίγο Καθόλου 5. Χρησιµοποιείτε το Διαδίκτυο για να βρίσκετε πληροφορίες για την υγεία σας; Πολύ Λίγο Καθόλου Ερωτήσεις για επαγγελµατίες του τοµέα της υγείας 1. Αυτό το βιβλιάριο έχει διευκολύνει τις συζητήσεις σας µε τις ασθενείς σας αναφορικά µε τις θεραπευτικές επιλογές τους; Πολύ Λίγο Καθόλου 2. Πιστεύετε ότι αυτό το βιβλιάριο σας βοήθησε να εξοικονοµήσετε χρόνο κατά τις συζητήσεις σας µε τις ασθενείς σας; Πολύ Λίγο Καθόλου 3. Πιστεύετε ότι αυτό το βιβλιάριο βοήθησε τις ασθενείς σας να αισθάνονται πιο άνετα αναφορικά µε τις αποφάσεις σχετικά µε τη θεραπεία τους; Πολύ Λίγο Καθόλου

26

27