ΜΗ ΨΗΛΑΦΗΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΜΑΣΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ. Πετρούλα Αραπαντώνη-Δαδιώτη Δ/ντρια Παθολογοανατομικού Εργαστ ΕΑΝΠ-ΜΕΤΑΞΑ-ΠΕΙΡΑΙΑΣ

Transcript

1 ΜΗ ΨΗΛΑΦΗΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΜΑΣΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ Πετρούλα Αραπαντώνη-Δαδιώτη Δ/ντρια Παθολογοανατομικού Εργαστ ΕΑΝΠ-ΜΕΤΑΞΑ-ΠΕΙΡΑΙΑΣ

2 οι αλλοιώσεις του μαστού που χειρουργούνται χαρακτηρίζονται ως ψηλαφητές και μη ψηλαφητές Η τελευταία ομάδα είναι ειδικού ενδιαφέροντος για τον Παθολογοανατόμο αλλά και αρκετά δύσκολη μερικές φορές Η συνεργασία με τους ακτινολόγους και τους χειρουργούς είναι απαραίτητη για τον σωστό χειρισμό

3 εξαρτάται O Ρόλος του Παθολογοανατόμου έχει την ευθύνη για την σωστή τελική διάγνωση από τον χειρισμό του παρασκευάσματος από την γνώση και την εμπειρία στο αντικείμενο

4 Ενδοεπιθηλιακό Πορογενές Καρκίνωμα Μαστού -DCIS

5 το 97% ανιχνεύεται σε βιοψίες που γίνονται με βάση τα μαστογραφικά ευρήματα: παρουσία μικροαποτιτανώσεων το 2-3% λόγω παρουσίας ψηλαφητής αλλοίωσης

6 Xρήση υψηλής ποιότητας μαστογραφίας αύξησε το % των DCIS το % των προκαρκινοματωδών αλλοιώσεων το % των μικρών Ca μείωσε το μέσο μέγεθος των DCIS που χειρουργείται μόνο λόγω μαστογραφικού ευρήματος : είναι 6 mm ενώ τα ψηλαφητά DCIS έχουν μέσο μέγεθος 60 mm.

7 Οχειρισμός μη ψηλαφητής αλλοίωσης είναι πολύ διαφορετικός από την ψηλαφητή θα πρέπει να βρεθεί η αλλοίωση να μετρηθεί να ληφθούν σωστές τομές που θα την περικλείουν να ταυτοποιηθεί με την αλλοίωση της προεγχειρητικής μαστογραφίας

8 μη ψηλαφητή αλλοίωση Ητυφλή δειγματοληψεία δεν εξασφαλίζει ότι θα περιληφθεί η αλλοίωση στις τομές Η χρήση μεθόδων εντοπισμού βοηθούν τον Παθ/μο να την εντοπίσει Η μαστογραφία παρασκευάσματος είναι η πλέον ενδεδειγμένη τεχνική

9 Προεγχειρητική Εντόπιση μη ψηλαφητής αλλοίωσης Διάφοροι τρόποι εντοπισμού υπάρχουν ώστε ο χειρουργός με την βοήθεια του ακτινολόγου να εντοπίσει & να αφαιρέσει μικρότερο τμήμα Εισαγωγή μεταλλικής βελόνας ή άγκίστρου και σπανιότερα έγχυση methylene blue ή toluide blue.

10 Τα μεταλλικά άγκιστρα διευκολύνουν τον χειρουργό να αφαιρέσει την αλλοίωση αλλά & τον Παθ/τόμο να την εντοπίσει Πολλές φορές ωστόσο μετακινούνται κατά την διάρκεια της επέμβασης

11 M E T A X A S H O S P I T A L

12

13 Η ευθύνη του Παθολογοανατόμου Να βρεί την μη ψηλαφητή αλλοίωση ή τις μκροαποτιτανώσεις Να προβεί σε σωστή δειγματοληψία Να μετρήσει το μέγεθος Να καταγράψει σωστά τα ευρήματα Να μετρήσει την απόσταση από τα χειρουργικά όρια Να καταγράψει την ολική ή μερική εξαίρεση της μαστογραφικής αλλοίωσης

14 Χειρισμός Παρασκεύασματος πρέπει να φθάσει στο εργαστήριο ακέραιο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα συνιστάται το βάψιμο των χειρουργικών ορίων με σινική μελάνη μαστογραφία παρασκευάσματος εάν χρειάζεται διατήρηση των ραμμάτων που δηλώνουν προσανατολοσμό του παρασκευάσματος ακριβής μέτρηση της διαμέτρου μιάς μακροσκοπικής αλλοίωσης ή ενός όγκου

15 μαστογραφία παρασκευάσματος είναι η ενδεδειγμένη υψηλής πιστότητας τεχνική για τον εντοπισμό της αλλοίωσης από τον Παθολογοανατόμο (τις περισσότερες φορές μικροαποτιτανώσεις) και τον καθορισμό της πλήρους ή μη εξαίρεσης

16 μη ψηλαφητή αλλοίωση ησυγκριτική μελέτη της διεγχειρητικής και της προεγχειρητικής μαστογραφίας βοηθά στον καθορισμό της πλήρους ή μη εξαίρεσης της αλλοίωσης η μαστογραφία παρασκευάσματος είναι η πλέον ενδεδειγμένη τεχνική για την σωστή λήψη τομών για την ιστολογική εξέταση

17 Διεγχειρητκές Τεχνικές Μη ψηλαφητές αλλοιώσεις Μαστογραφία παρασκευάσματος Ταχεία βιοψία εάν είναι απαραίτητη να γίνει

18 Είναι μέθοδος Μαστογραφία Παρασκευάσματος Ανίχνευσης της αλλοίωσης ή των αλλοιώσεων που αναγνωρίζονται στην προεγχειρητική μαστογραφία & όχι μόνο Προσδιορισμού του μεγέθους Προσδιορισμού της πλήρους αφαίρεσης Της πληρότητας τω χειρουργικών ορίων Μοναδική για την δειγματοληψία

19

20 Ημαστoγραφία παρασκευάσματος είναι περισσότερο ευαίσθητη από την προεγχειρητική μαστογραφία

21 Παθολ/κό Εργαστήριο Νοσοκομείου ΜΕΤΑΞΑ Ο μαστογράφος ιστών ανήκει στο Παθολογοανατομικό Εργ. και την ευθύνη για την μαστογραφία παρασκευάσματος έχει ο Παθολογοανατόμος Στα περισσότερα Νοσοκομεία οι μαστογραφίες παρασκευάσματος διενεργούνται στο Ακτινολογικό

22 specimen mammographer

23 Παθολ/κό Εργαστήριο Νοσοκομείου ΜΕΤΑΞΑ Η μαστογραφία παρασκευάσματος γίνεται ρουτίνα στις μη ψηλαφητές αλλοιώσεις Πιστεύουμε ότι η τεχνική είναι υψηλής πιστότητας τεχνική στην διαγνωστική Παθολογική Ανατομική και στη παροχή υπηρεσιών στους ασθενείς

24 Παθολ/κό Εργαστήριο Νοσοκομείου ΜΕΤΑΞΑ Mαστογραφίες παρασκευάσματος 165 σε μη ψηλαφητές αλλοιώσεις στην 5ετία 33 / έτος Ca 58 : 51 μικροδιηθητικά 7 in situ 9 άτυπες υπερπλασίες 98 : καλοήθειες

25 Μαστογραφία Παρασκευάσματος Είναι απόλυτα απαραίτητο ο Παθ/μος να έχει στην διάθεσή του & την προεγχειρητική μαστογραφία προς σύγκριση για τη ταυτοποίηση της αλλοίωσης Λόγω της υψηλής διακριτικής ικανότητας της μαστογραφίας παρασκευάσματος πιθανόν να αναδειχθούν και άλλες μικροαποτιτανώσεις Η στενή συνεργασία με τους ακτινολόγους και τους χειρουργούς είναι απόλυτα απαραίτητη

26 Οδηγίες Βασική προϋπόθεση είναι το χειρουργικό παρασκεύασμα να φθάσει στο Παθ/κό Εργ. Με την προεγχειρητική μαστογραφία Ακέραιο : στοιχείο βασικό για την εκτίμηση των ορίων εκτομής της αλλοίωσης Mη μονιμοποιημένο

27 Είναι απαραίτητο ο Παθ/μος να σημαίνει τα χειρουργικά όρια με σινική μελάνη

28 Παθ/μικό Εργαστ. ΕΑΝΠ-ΜΕΤΑΞΑ

29 μη ψηλαφητή αλλοίωση Μέριμνα θα πρέπει να υπάρχει ώστε να μη μετακινηθούν οι μεταλλικοί οδηγοί Η μαστογραφία παρασκευάσματος γίνεται σε μη μονιμοποιημένο ή & σε μονιμοποιημένο παρασκεύασμα Ταχεία βιοψία δεν ενδείκνυται

30 Η πρώτη μαστογραφία παρασκευάσματος γίνεται σε ακέραιο παρασκεύασμα μετά το βάψιμο με σινική μελάνη

31 Τα ευρήματα συγκρίνονται με τα ευρήματα της προεγχειρητικής μαστογραφίας Παθολ/κό Εργαστ. ΕΑΝΠ-ΜΕΤΑΞΑ Σε αυτό το σημείο ο χειρουργός ενημερώνεται εάν η μαστογραφική αλλοίωση έχει εξαιρεθεί πλήρως & με βάση αυτό θα αποφασίσει εάν θα αφαιρέσει επιπλέον ιστό ή όχι

32 Ηδεύτερη μαστογραφία γίνεται σε τομές παράλληλες 0,5 εκ. πάχους

33 Οι τομές αριθμούνται και λαμβάνεται η μαστογραφία με σκοπό να αναγνωρισθούν οι τομές ή η τομή που περιλαμβάνει τις αποτιτανώσεις

34

35

36

37

38 Γίνεται διάγραμμα του παρασκευάσματος συμπεριλαμβανομένων των μικροαποτιτανώσεων & του μεταλλικού οδηγού εάν υπάρχει Αυτό αναφέρεται ως χαρτογράφηση

39 Οι κύβοι παραφίνης μπορούν επίσης να ακτινογραφηθούν ώστε να επιλεγούν οι κύβοι που περιλαμβάνουν μικροαποτιτανώσεις

40 ΠΟΣΕΣ ΤΟΜΕΣ? Οι εστίες με μικροαποτιτανώσεις πρέπει να εγκλείονται εξ ολοκλήρου σε κύβους παραφίνης & να αναφέρονται οι τομές στην ιστολογική έκθεση

41 Οαριθμός των τομών ποικίλουν ανάλογα με το μέγεθος του παρ/ματος, τα μακροσκοπικά & μαστογραφικά ευρήματα αρχικά λαμβάνονται τουλάχιστον 10 τομές & ανάλογα με τα ευρήματα επαναλαμβάνονται οι τομές υποστηρίζεται ότι των τομών η πιθανότητα ανίχνευσης Ca

42 Λήψη Τομών το παρασκεύασμα θα πρέπει να έχει κοπεί έτσι ώστε να μπορεί να συναρμολογηθεί εκ νέου για να ληφθούν & νέες τομές αν χρειασθούν τομές χειρουργικών ορίων καταγράφονται χωριστά & ο Παθολογοανατόμος αναφέρει στην ιστολογική έκθεση τα πλησιέστερα χειρουργικά όρια σε χιλιοστά

43 Προβλήματα από την Μελέτη της Μαστογραφίας Παρασκευάσματος Μικροαποτιτανώσεις υπάρχουν αλλά δεν ανταποκρίνονται σε αυτές της προεγχειρητικής μαστογραφίας Η μαστογραφία παρασκευάσματος είναι περισσότερη ευαίσθητη από την προεγχειρητική μαστογραφία Οι μικροαποτιτανώσεις να μην έχουν εξ ολοκλήρου εξαιρεθεί

44 Προβλήματα από την Μελέτη των τομών Εάν οι μικροαποτιτανώσεις δεν βρίσκονται στην μικροσκοπική εξέταση : Λόγω ανεπαρκούς δειγματοληψίας Μπορεί να είναι κρύσταλοι οξαλικού ασβεστίου (πολωτικό)

45 Ανωμαλία μαστογραφική χωρίς μικροαποτιτανώσεις είναι συχνό ευρημα σε χαμηλού βαθμού κακοήθειας DCIS

46 Μαστογραφία Παρασκευάσματος Ολοι πρέπει να θυμόμαστε ότι μικροαποτιτανώσεις υπάρχουν και σε καλοήθειες

47 Λοβιακή Νεοπλασία Λοβιακή νεοπλασία

48 DCIS Οτύπος των μικροαποτιτανώσεων σχετίζεται με τον ιστολογικό τύπο της αλλοίωσης & του DCIS, ωστόσο παρατηρείται αλληλοεπικάλυψη

49 Μικροσκόπηση Μέγεθος DCIS Oδηγίες καθορισμού Σύγκριση ευρημάτων μαστογραφίας παρασκευάσματος & προεγχειρητικής Σύγκριση με το διάγραμμα

50 Χειρισμός μη Ψηλαφητών Αλλοιώσεων Συμπεράσματα Βάψιμο χειρουργικών ορίων Μαστογραφία παρασκευάσματος για αναγνώριση της αλλοίωσης Σύγκριση με προεγχειρητική μαστογραφία «Χαρτογράφηση» τομών σύμφωνα με τα ευρήματα Εστίες με μικροαποτιτανώσεις εγκλείονται εξ ολοκλήρου Ταχεία βιοψία δεν ενδείκνυται Απαραίτητη η στενή συνεργασία : Παθ/μων, Χειρουργών & Ακτινολόγων

51 Σωστή Διάγνωση Σωστή Αντιμετώπιση Συλλογική υπόθεση Ευχαριστώ