Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:"

Σουσάννα Καλλιγάς
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΕΚΤΟΜΗΣ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ Β. Τζιούφα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατοµικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: Αναγνώριση των λοβών ή τµηµάτων του ήπατος που περιλαµβάνονται στο παρασκεύασµα (όπου αυτό είναι δυνατό) Βάρος και διαστάσεις. Εάν περιλαµβάνονται εξωηπατικοί χοληφόροι πόροι: Μακροσκοπική περιγραφή τους. Εάν περιλαµβάνεται η χοληδόχος κύστη: Μακροσκοπική περιγραφή της. Εάν περιλαµβάνονται λεµφαδένες: Εντόπιση, αριθµός και µέγεθός τους. Οι διατοµές του παρασκευάσµατος συνιστάται να γίνονται κάθετα προς το χειρουργικό όριο εκτοµής. Επιπλέον, αν γίνουν κατά το οριζόντιο επίπεδο, θα διευκολυνθεί η συσχέτιση µε τα ευρήµατα των προεγχειρητικών απεικονιστικών εξετάσεων. Το πάχος των τοµών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1 εκ. Μακροσκοπική περιγραφή του όγκου: Μέγιστη διάµετρος του όγκου και απόστασή του από το πλησιέστερο χειρουργικό όριο εκτοµής του ήπατος και των χοληφόρων πόρων. Εµφάνιση της επιφάνειας διατοµής του όγκου και της περιφέρειάς του. Παρουσία δορυφόρων οζιδίων, αγγειακών διηθήσεων ή ενδοηπατικών µεταστάσεων. Νεοπλασµατική διήθηση της κάψας του ήπατος και τυχόν παρακειµένων οργάνων. Εµφάνιση του ηπατικού παρεγχύµατος (π.χ. χολόσταση, ίνωση, κίρρωση, ή χωρίς µακροσκοπικές αλλοιώσεις). ΛΗΨΗ ΤΟΜΩΝ ΓΙΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: - Επαρκείς τοµές από τον όγκο: κεντρικές θέσεις, περιφερικές θέσεις (µε παρακείµενο ηπατικό παρέγχυµα), δορυφόρα οζίδια, ενδοηπατικές µεταστάσεις. - Χειρουργικά όρια εκτοµής του ήπατος και (εφόσον περιλαµβάνονται στο παρασκεύασµα) των χοληφόρων πόρων. Συνιστάται σήµανση των ορίων µε µελάνη. - Ηπατική κάψα κοντά στον όγκο και τυχόν συµφυόµενα όργανα. - Κοίτη χοληδόχου κύστης (αν βρίσκεται κοντά στον όγκο). - Τυχόν ύποπτες θέσεις για νεοπλασµατική διήθηση αγγείων, χοληφόρων πόρων ή νεύρων. - Ηπατικό παρέγχυµα µακριά από τον όγκο. - Επιπλέον, εφόσον περιλαµβάνονται στο παρασκεύασµα: πύλη του ήπατος (µε τα αγγεία της), όριο εκτοµής ηπατικών φλεβών (εφόσον γειτνιάζει µε τον όγκο), χοληδόχος κύστη, λεµφαδένες (αν δεν υπάρχουν µακροσκοπικά εµφανείς λεµφαδενικές µεταστάσεις: πλήρης σκήνωση). ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: - Ιστολογικός τύπος νεοπλάσµατος (σύµφωνα µε την ταξινόµηση της WHO). - Βαθµός διαφοροποίησης. - Αγγειακές ή λεµφαγγειακές διηθήσεις από νεοπλασµατικά κύτταρα - Νευρικές ή περινευρικές διηθήσεις από νεοπλασµατικά κύτταρα. - Νεοπλασµατική διήθηση της κάψας του ήπατος, του σπλαχνικού πετάλου του περιτοναίου, της πύλης του ήπατος, ή τυχόν παρακειµένων οργάνων. 1

Αναγνώριση των λοβών ή τµηµάτων του ήπατος που περιλαµβάνονται στο παρασκεύασµα (όπου αυτό είναι δυνατό) Βάρος και διαστάσεις.

2 - Χειρουργικά όρια εκτοµής του ήπατος και των χοληφόρων πόρων Απόσταση του όγκου από τα χειρουργικά όρια εκτοµής (αν είναι <1 εκ.) - υσπλαστικές αλλοιώσεις του επιθηλίου των χοληφόρων πόρων. - Υποκείµενη νόσος. - Άλλες αλλοιώσεις του ήπατος. - Λεµφαδενικές µεταστάσεις. - Παθολογοανατοµική ταξινόµηση κατά ΤΝΜ (όπως του ηπατοκυτταρικού καρκινώµατος) Κωδικοί SNOMED. 2

) - υσπλαστικές αλλοιώσεις του επιθηλίου των χοληφόρων πόρων. - Υποκείµενη νόσος.

3 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΕΚΤΟΜΗΣ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΙΙ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΚΤΟΜΗΣ ΓΙΑ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΤΗΣ ΠΥΛΗΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: Αναγνώριση των ανατοµικών δοµών που περιλαµβάνονται στο παρασκεύασµα ιαστάσεις Εάν περιλαµβάνεται λοβός ή τµήµα ήπατος: βάρος του παρασκευάσµατος. Αναγνώριση των χειρουργικών ορίων εκτοµής των χοληφόρων πόρων πριν από τη διατοµή του παρασκευάσµατος. Η αναγνώριση των ορίων είναι ευχερέστερη όταν έχουν σηµανθεί από το χειρουργό (π.χ. µε ράµµατα). Ορισµένες φορές, τα όρια αποστέλλονται σε ξεχωριστά δοχεία από το χειρουργό, ή έχουν ήδη αποσταλεί για ταχεία βιοψία. Η εξέταση των χοληφόρων πόρων µπορεί να γίνει είτε µετά από διάνοιξή τους κατά τον επιµήκη άξονα, είτε µετά από διαδοχικές εγκάρσιες διατοµές (η επιλογή του τρόπου εξέτασης µπορεί να ποικίλει κατά περίπτωση: η επιµήκης διάνοιξη επιτρέπει την ακριβή εκτίµηση της έκτασης του όγκου στην επιφάνεια του βλεννογόνου, ενώ οι εγκάρσιες διατοµές επιτρέπουν εκτενέστερη εξέταση όλης της περιµέτρου του µεγάλου χοληφόρου). Εκτίµηση των χειρουργικών ορίων εκτοµής: Το νεόπλασµα µπορεί να εκτείνεται στο κεντρικό ή στο περιφερικό όριο εκτοµής των χοληφόρων, στο όριο εκτοµής των αγγείων, ή στο όριο εκτοµής του ήπατος. Επιπλέον, το νεόπλασµα µπορεί να φθάνει στην επιφάνεια των ιστών γύρω από το µεγάλο χοληφόρο: αυτή αλλού αντιστοιχεί σε περιτοναϊκή επιφάνεια και αλλού σε χειρουργικό όριο εκτοµής. Τονίζεται ότι η µακροσκοπική εκτίµηση του όγκου και των χειρουργικών ορίων εκτοµής µπορεί να είναι δυσχερής, λόγω έντονης ίνωσης. Συχνά διαπιστώνεται κατά τη µικροσκοπική εξέταση ότι η έκταση του όγκου είναι µεγαλύτερη απ ότι φαίνεται κατά τη µακροσκοπική εξέταση. Εάν περιλαµβάνεται στο παρασκεύασµα ηπατικό παρέγχυµα: Εµφάνισή του (π.χ. χολόσταση, ίνωση, κίρρωση, ή χωρίς µακροσκοπικές αλλοιώσεις). Εάν περιλαµβάνονται λεµφαδένες: Εντόπιση, αριθµός και µέγεθός τους. ΛΗΨΗ ΤΟΜΩΝ ΓΙΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: - Επαρκείς τοµές από τον όγκο. - Χειρουργικά όρια εκτοµής χοληφόρων πόρων και ήπατος. - Πύλη ήπατος µε τα αγγεία της. - Ηπατικό παρέγχυµα και κάψα ήπατος κοντά στον όγκο. - Χοληδόχος κύστη - Κοίτη χοληδόχου κύστης. - Τυχόν ύποπτες θέσεις για νεοπλασµατική διήθηση αγγείων, χοληφόρων πόρων ή νεύρων. - Ηπατικό παρέγχυµα µακριά από τον όγκο. - Τυχόν συµφυόµενα όργανα. - Λεµφαδένες (αν δεν υπάρχουν µακροσκοπικά εµφανείς µεταστάσεις: πλήρης σκήνωση). ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: - Ιστολογικός τύπος νεοπλάσµατος (σύµφωνα µε την ταξινόµηση της WHO). - Βαθµός διαφοροποίησης. 3

Αναγνώριση των χειρουργικών ορίων εκτοµής των χοληφόρων πόρων πριν από τη διατοµή του παρασκευάσµατος. Η αναγνώριση των ορίων είναι ευχερέστερη όταν έχουν σηµανθεί από το χειρουργό (π.χ. µε ράµµατα).

4 - Βάθος νεοπλασµατικής διήθησης του τοιχώµατος του χοληφόρου πόρου και παρακειµένων ανατοµικών δοµών. - Αγγειακές ή λεµφαγγειακές διηθήσεις από νεοπλασµατικά κύτταρα. - Νευρικές ή περινευρικές διηθήσεις από νεοπλασµατικά κύτταρα. - Χειρουργικά όρια εκτοµής των χοληφόρων πόρων (κατά τον επιµήκη και κατά τον εγκάρσιο άξονα) και του ήπατος Απόσταση του όγκου από το χειρουργικό όριο εκτοµής (αν είναι <1 εκ.) - υσπλαστικές αλλοιώσεις του επιθηλίου των χοληφόρων πόρων. - Υποκείµενη νόσος. - Άλλες αλλοιώσεις του ήπατος. - Λεµφαδενικές µεταστάσεις. - Παθολογοανατοµική ταξινόµηση κατά ΤΝΜ Κωδικοί SNOMED. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: 1 - Παθολογοανατοµική ταξινόµηση κατά ΤΝΜ T: πρωτοπαθής όγκος ptx: τυχόν πρωτοπαθής όγκος δεν µπορεί να εκτιµηθεί pt0: χωρίς πρωτοπαθή όγκο ptis: καρκίνωµα in situ pt1: ο όγκος περιορίζεται στο χοληφόρο πόρο pt2: ο όγκος διηθεί πέραν του τοιχώµατος του χοληφόρου πόρου pt3: ο όγκος διηθεί το ήπαρ, τη χοληδόχο κύστη, το πάγκρεας και/ή κλάδο της πυλαίας φλέβας (δεξιό ή αριστερό) ή της ηπατικής αρτηρίας (δεξιό ή αριστερό) pt4: ο όγκος διηθεί ένα από τα παρακάτω: τον κορµό της πυλαίας φλέβας ή κλάδους της αµφοτερόπλευρα, την κοινή ηπατική αρτηρία, ή άλλες παρακείµενες ανατοµικές δοµές, π.χ. το παχύ έντερο, το στόµαχο, το δωδεκαδάκτυλο ή το κοιλιακό τοίχωµα. Ν: επιχώριοι λεµφαδένες pνχ: οι επιχώριοι λεµφαδένες δεν µπορούν να εκτιµηθούν pn0: χωρίς µετάσταση στους επιχώριους λεµφαδένες Σηµείωση: Η ιστολογική εξέταση παρασκευάσµατος επιχώριας λεµφαδενεκτοµής συνήθως περιλαµβάνει 3 ή περισσότερους λεµφαδένες. Αν οι λεµφαδένες είναι αρνητικοί, αλλά ο αριθµός τους µικρότερος του συνήθους, ταξινοµούνται ως pn0. pn1: µετάσταση σε επιχώριους λεµφαδένες Μ: αποµακρυσµένη µετάσταση pmχ: τυχόν αποµακρυσµένη µετάσταση δεν µπορεί να εκτιµηθεί pm0: χωρίς αποµακρυσµένη µετάσταση pm1: µε αποµακρυσµένη µετάσταση 4

- Χειρουργικά όρια εκτοµής των χοληφόρων πόρων (κατά τον επιµήκη και κατά τον εγκάρσιο άξονα) και του ήπατος Απόσταση του όγκου από το χειρουργικό όριο εκτοµής (αν είναι <1 εκ.

5 2. Σταδιοποίηση Χολαγγειοκαρκινώµατος πυλών ήπατος Στάδιο 0 Τis Ν0 Μ0 Στάδιο ΙΑ Τ1 Ν0 Μ0 Στάδιο ΙB Τ2 Ν0 Μ0 Στάδιο ΙΙA Τ3 Ν0 Μ0 Στάδιο ΙΙB Τ1,Τ2,Τ3 Ν1 Μ0 Στάδιο ΙII Τ4 Οποιοδήποτε Ν Μ0 Στάδιο ΙV Οποιοδήποτε Τ Οποιοδήποτε Ν Μ1 5

Στάδιο ΙΙA Τ3 Ν0 Μ0 Στάδιο ΙΙB Τ1,Τ2,Τ3 Ν1 Μ0 Στάδιο ΙII

Σχετικά έγγραφα

Γ. Καραγιαννοπούλου, Αναπληρώτρια ιευθύντρια Παθολογοανατοµικού Εργαστηρίου, Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΧΡΗΣΙΜΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Γ. Καραγιαννοπούλου, Αναπληρώτρια ιευθύντρια Παθολογοανατοµικού Εργαστηρίου, Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης