ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΑΟΓίΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΑΑΣ ΣΧΟΑΗ ΤΕΧΝΟΑΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΑΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΑΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΑΟΓίΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΑΑΣ ΣΧΟΑΗ ΤΕΧΝΟΑΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΑΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΑΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Χ.Υ.Τ.Α. ΜΕ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ Χ.Δ.Α. ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ : ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΟΖΙΝΗ ΕΥΛΑΜΠΙΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. ΜΑΡΜΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 0.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΑΕΤΗΣ 0.2. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 1.0Ν0ΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1.1. ΕΠΩΝΥΜΙΑ 1.2. ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ 1.3. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟΥ Ιστορικό ανάθεσης 1.4. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 2. ΠΕΡΙΑΗΨΗ 2.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΑΕΤΗΣ 2.2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ - ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ - ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΑΑΑ ΕΡΓΑ Η ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 2.3. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Φάση κατασκευής Φάση λειτουργίας 3. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΕΡΙ ΟΥ 3.1. ΟΡΙΑ-ΕΚΤΑΣΗ-Δ10ΙΚΗΤ1ΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ 3.2. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΑ ΚΑΙ ΑΟΙΠΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΡΓΟΥ 4. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΟΣ 4.1. ΓΕΩΜΟΡΦΟΑΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΔ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Ν. ΠΕΑΑΑΣ Φυσική Γεωγραφία-Χαρακτηριστικά Ορη - Πεδιάδες Υδρογραφία Ποταμοί Πηγές Λίμνες 4.2. ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

3 4.3. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ - ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Γενικά Γεωργία Κτηνοτροφία Δάση Αλιεία Ορυκτός Πλούτος Βιομηχανία - Βιοτεχνία Τουρισμός Μεταφορές - Συγκοινωνίες Ιαματικές Πήγες Λοιπές δραστηριότητες 4.4. ΧΑΩΡΙΔΑ - ΠΑΝΙΔΑ Χλωρίδα Χερσαία χλωρίδα Παραποτάμια χλωρίδα Λιμναία χλωρίδα Πανίδα Χερσαία πανίδα Παραποτάμια πανίδα Λιμναία πανίδα 4.5. ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΑΟΓΙΑ - ΥΔΡΟΑΟΓΙΑ - ΥΔΡΟΓΕΩΑΟΓΙΑ - ΣΕΙΣΜΟΑΟΓΙΑ Μορφολογικά χαρακτηριστικά χώρου Γεωλογικά στοιχεία ΝΔ Διαχειριστικής Ενότητας Γενικά Γεωλογία του Δυτικού Τμήματος του Ν. Πέλλας Τεκτονική - σεισμοτεκτονική του χώρου έρευνας και της εγγύτερης περιοχής 4.6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 4.7. ΚΑΙΜΑΤΟΑΟΠΚΑ - ΜΕΤΕΩΡΟΑΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Βροχοπτώσεις Θερμοκρασία Σχετική υγρασία Άνεμοι 5.ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

4 5.1. ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ Σ.Α ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ 5.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Υγειονομική Ταφή Περιγραφή της μεθόδου Γενικά Στοιχεία - Εναλλακτικές Τεχνικές Χ.Υ.Τ.Α Εναλλακτικές Μέθοδοι Ανάτττυξης Χ.Υ.Τ.Α Γ ενική Διάταξη Χ.Υ.Τ.Α. - Έργα Υποδομής Τεχνική Διάστρωσης - Συμπίεσης και Ετηκάλυψης 6. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 6.1. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΦΑΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Αέρια απόβλητα φάσης κατασκευής Αέρια - ατμοί - αερολύματα φάσης κατασκευής Σκόνη φάσης κατασκευής Υγρά απόβλητα φάσης κατασκευής Αστικά λύματα φάσης κατασκευής Επιφανειακές απορροές φάσης κατασκευής Ειδικά υγρά απόβλητα φάσης κατασκευής Στερεά απόβλητα - ιλύες - τοξικά απόβλητα φάσης κατασκευής Θόρυβος κατά τη φάση κατασκευής Ετηπτώσεις στη χλωρίδα - πανίδα κατά τη φάση κατασκευής Αισθητικές ετππτώσεις κατά τη φάση κατασκευής Ετππτώσεις στο κοινωνικό - οικονομικό τιεριβάλλον της περιοχής κατά τη φάση κατασκευής Επιπτώσεις στη δημόσια υγεία - Ετηδημιολογία κατά τη φάση κατασκευής 6.2. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Αέρια απόβλητα φάσης λειτουργίας Παραγόμενα αέρια αποδόμησης απορριμμάτων (βιοαέριο) Αιωρούμενα Σωματίδια φάσης λειτουργίας Καπνός και Αέρια από καύση κατά τη φάση λειτουργίας Σκόνη φάσης λειτουργίας Υγρά απόβλητα φάσης λειτουργίας Διασταλάζοντα υγρά (στραγγίσματα) Χ.Υ.Τ.Α. και Χ.Δ.Α Αστικά λύματα φάσης λειτουργίας

5 Υγρά απόβλητα πλύσεων φάσης λειτουργίας Ειδικά υγρά απόβλητα φάσης λειτουργίας Στέρεα απόβλητα - ιλύες - τοξικά απόβλητα φάσης λειτουργίας Θόρυβος κατά τη φάση λειτουργίας Επιπτώσεις σε χ^ρίδα - πανίδα κατά τη φάση λειτουργίας Επιπτώσεις στη φυσιογνωμία της περιοχής κατά τη φάση λειτουργίας Αισθητική τοπίου κατά τη φάση λειτουργίας Κοινωνικές - Αναπτυξιακές Παράμετροι κατά τη φάση λειτουργίας Χρήσεις Γης κατά τη φάση λειτουργίας Αοιπές επιπτώσεις κατά τη φάση λειτουργίας 7. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 7.1 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΦΑΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Αντιμετώπιση Αερίων αποβλήτων φάσης κατασκευής Αντιμετώπιση Υγρών αποβλήτων φάσης κατασκευής Αστικά λύματα φάσης κατασκευής Επιφανειακές απορροές φάσης κατασκευής Ειδικά υγρά απόβλητα φάσης κατασκευής Αντιμετώπιση Στερεών αποβλήτων - Λύων - τοξικών αποβλήτων (ράσης κατασκευής Αντιμετώπιση Θορύβου κατά τη φάση κατασκευής Ανημετώπιση ετηπτώσεων σε χλωρίδα - πανίδα κατά τη φάση κατασκευής Αντιμετώπιση αισθητικών ετητιτώσεων φάσης κατασκευής Αντιμετώττιση ετηπτώσεων στο κοινωνικό - οικονομικό τιεριβάλλον της περιοχής κατά τη φάση κατασκευής Αντιμετώπιση επιπτώσεων στη δημόσια υγεία - επιδημιολογία κατά τη φάση κατασκευής 7.2. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Αντιμετώπιση αερίων αποβλήτων φάσης λειτουργίας Αέρια αποδόμησης απορριμμάτων (βιοαέριο) Αέρια από καύσεις Σκόνη Αντιμετώπιση Υγρών αποβλήτων φάσης λειτουργίας Διασταλάζοντα υγρά (στραγγίσματα) X.Υ.Τ.Α. και Χ.Δ.Α.

6 Ί Αστικά λύματα φάσης λειτουργίας Υγρά απόβλητα πλύσεων φάσης λειτουργίας Ειδικά υγρά απόβλητα φάσης λειτουργίας Αντιμετώπιση Στερεών αποβλήτων - ιλύων - τοξικών αποβλήτων φάσης λειτουργίας Αντιμετώπιση Θορύβου κατά τη φάση λειτουργίας Αντιμετώπιση Επιπτώσεων σε χλωρίδα - πανίδα κατά τη φάση λειτουργίας Αουιές επιπτώσεις Αοιπά έργα υποδομής και απαιτούμενος εξοπλισμός Αντιπλημμυρική προστασία Ί.2.Ί.2. Αντιττυρική προστασία Ί 1.1.1). Περίφραξη και πύλη εισόδου Ί.2.Ι.Α. Κτίριο Διοίκησης Συνεργείο Η/Ζ και Οικίσκος Η/Ζ Αποθήκη καυσίμων %. Εγκατάσταση καθαρισμού τροχών των απορριμματοφόρων Πλυντήριο - Αιπαντήριο οχημάτων Ζυγιστήριο - Γεφυροπλάστιγγα Δρόμος προσπέλασης Κινητός εξοπλισμός Απαιτούμενο προσωπικό 8. ΕΡΓΑ ΠΑΡΑΚΟΑΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΑΕΓΧΟΥ 8.1. ΣΤΟΧΟΣ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ 8.2. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Έλεγχος και παρακολούθηση είδους και ποιότητας εισερχόμενων αποβλήτων Παρακολούθηση μετεωρολογικών δεδομένων Έλεγχος Υπόγειων υδάτων Έλεγχος στραγγισμάτων και επιφανειακών υδάτων Έλεγχος βιοαερίου Έλεγχος όγκου Υγειονομικής Ταφής και καθιζήσεων 9. ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΡΘΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΧΩΡΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

7 9.1. ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΡΘΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 9.2. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 10. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ 11. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

8 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 0.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΙΉΣ Η παρούσα μελέτη αφορά το στάδιο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για Το έργο «Εγκατάσταση Ανάκτησης Υλικών και Κατασκευή Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) στη Θέση Ασπρο Κεφάλι (Υφιστάμενος Χ.Δ.Α. Έδεσσας) και αποκατάσταση του υφιστάμενου Χ.Δ.Α.». Αντικείμενο της μελέτης είναι : η ΕΚΤΙΜΗΣΗ των τηθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων της προαναφερθείσας δραστηριότητας, η ΑΝΑΑΥΣΗ των υπαρχουσών τεχνολογικών λύσεων για την άρση των επιτιτώσεων αυτών και τελικά η ΠΡΟΤΑΣΗ των καταλληλότερων για την περίπτωση περιοριστικών μέτρων ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Στην παρούσα μελέτη, χρησιμοποιούνται οι ακόλουθες κυριότερες συντομογραφίες : Ν.Α.: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ν.Σ.: Νομαρχιακό Συμβούλιο Α.Ε. :Διαχειριστική Ενότητα ΟΤΑ.: Οργανισμός Τοτηκής Αυτοδιοίκησης Κ.Υ.Α.: Κοινή Υπουργική Απόφαση Σ.Α.: Στερεά Απόβλητα Δ.Σ.Α.: Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων Υ.Τ: Υγειονομική Ταφή Χ.Υ.Τ.Α.; Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων Χ.Δ.Α.: Χώρος Διάθεσης Απορριμμάτων Σ.Μ.Α.: Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων Μ.Α.Υ.: Μονάδα Ανάκτησης Υλικών ΔσΠ: Διαλογή στην Πηγή Ε.Ε.Λ.: Εγκατάσταση Επεξεργασίας Δυμάτων Ε.Ε.Σ.: Εγκατάσταση Επεξεργασίας Στραγγισμάτων κ.β: κατά βάρος κ.ο: κατά όγκο

10 ο 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

11 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1.1 ΕΠΩΝΥΜΙΑ Εγκατάσταση Ανάκτησης Υλικών και Κατασκευή Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.) στη Θέση Άσπρο Κεφάλι (Υφιστάμενος Χ.Δ.Α. Έδεσσας) και αποκατάσταση του υφιστάμενου Χ.Δ.Α ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ Κατασκευή, οργάνωση και λειτουργία των έργων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Δ.Σ.Α.) της 2' ' Διαχειριστικής Ενότητας Νοτιοδυτικό Τμήμα) του Νομού Πέλλας. Περιλαμβάνει Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, Μονάδα Τεμαχισμού μεταχειρισμένων Ελαστικών και Ογκωδών αντικειμένων, Μονάδα Ανάκτησης Υλικών (Μ.Α.Υ.), και αποκατάσταση του υφιστάμενου Χ.Δ.Α. Έδεσσας. Ο εξυττηρετούμενος τιληθυσμός ανέρχεται σε κατοίκους, και ανήκει στους Δήμους Έδεσσας, Βεγορίτιδος, Σκύδρας και Μενηίδος ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟΥ Ιστορικό ανάθεσης Τα Στερεά Απόβλητα (Σ.Α.) του Νομού Πέλλας, διατίθενται σήμερα στο σύνολό τους ανεξέλεγκτα έως ημιανεξέλεγκτα. Συγκεκριμένα στο Νομό, λειτουργεί πλήθος ακατάλληλων χωματερών, πολύ συχνά τιλησίον των οικισμών, προκαλώντας ή εγκυμονώντας σοβαρότατους κινδύνους για το ττεριβάλλον και τη δημόσια υγεία. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, τα απορρίμματα καλύπτονται περιστασιακά με χώμα. Κατά τα λοιπά, οι χώροι αφενός κατά τη λειτουργία τους δεν τηρούν κάποιες στοιχειώδεις αρχές της Υγειονομικής Ταφής των Απορριμμάτων, όπως είναι π.χ. η καθημερινή διάστρωση, συμπίεση και κάλυψη των απορριμμάτων, αφετέρου πριν την έναρξη της χρήσης τους, δεν οργανώθηκαν με τα απαιτούμενα μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας και Οργάνωσης Χ.Υ.Τ.Α. (μόνωση ττυθμένα και πρανών, συλλογή στραγγισμάτων, συλλογή βιοαερίου κ.λπ.). Πολύ δε περισσότερο, σε πολλούς από τους εν χρήσει χώρους, τα απορρίμματα υφίστανται ανεξέλεγκτη καύση. Το ανωτέρω καθεστώς που χαρακτηρίζεται από άναρχη και ετηκίνδυνη διάθεση, εφαρμόζεται τόσο στα οικιακά και παρεμφερή με αυτά Στερεά Απόβλητα

12 όσο και στις λοιπές κατηγορίες Στερεών Αποβλήτων. Όλα τα ανωτέρω συντείνουν στο ότι η σημερινή διαχείριση Στερεών Αποβλήτων του Νομού Πέλλας, αποτελεί πηγή σημαντικής ρύπανσης και κινδύνων για το περιβάλλον. 1.4 ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Οι σκοποί και στόχοι που ετητιχγχάνονται με την κατασκευή και λειτουργία του εν λόγω έργου, είναι: Ασφαλής τελική διάθεση των οικιακών και τιεριφερών Σ.Α.. Παύση λειτουργίας όλων των ανεξέλεγκτων Χ.Δ.Α. της 2 '^ Δ.Ε. του Ν. Πέλλας. Αποκατάσταση λειτουργούντος Χ.Δ.Α. Δήμου Έδεσσας. Μεγιστοποίηση ανάκτησης χρήσιμων υλικών προς ανακύκλωση / αξιοποίηση. Ασφαλής τελική διάθεση ογκωδών αντικειμένων. Προώθηση των επιδιώξεων της τιεριβαλλοντικής πολιτικής και της αειφόρου ανάπτυξης (περιβαλλοντική προστασία, εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας, κ.λ.π).

13 2θ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

14 2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Στη Φάση της Κυρίως Μελέτης Σχεδιασμού Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού Πέλλας, το οποίο αφορούσε τον Εντοπισμό και την Αξιολόγηση - Ιεράρχηση υποψήφιων θέσεων έργων Δ.Σ.Α. για το ΝΔ τμήμα του Νομού, ως Πρώτη κατά σειρά αξιολόγησης θέση για τις εγκαταστάσεις ετιεξεργασίας / διάθεσης Σ.Α. αναδείχθηκε η περιοχή «ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΣ Χ.Δ.Α. ΕΔΕΣΣΑΣ» ή «ΑΣΠΡΟ ΚΕΦΑΛΙ». Εκεί έχουν χωροθετηθεί πέραν του Χ.Υ.Τ.Α. και η Εγκατάσταση Τεμαχισμού Μεταχειρισμένων Ελαστικών και Ογκωδών Αντικειμένων καθώς και η Μονάδα Ανάκτησης Υλικών (Μ.Α.Υ.) για τα υλικά που θα συλλέγονται από το σύστημα Διαλογής στη Πηγή που θα εφαρμοστεί στην τιεριοχή μελέτης. Η συγκεκριμένη θέση μάλιστα, υττερτερούσε με σημαντική διαφορά από τις άλλες δύο υποψήφιες εναλλακτικές θέσεις στα διάφορα σενάρια συγκριτικής αξιολόγησης - ιεράρχησης. Σημαντικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης επιλογής είναι ότι διευκολύνεται πολύ μεγάλο βαθμό η αποκατάσταση του υφιστάμενου Χ.Δ.Α. Δήμου Έδεσσας, αφού πολλά έργα του νέου Χ.Υ.Τ.Α. μπορεί να συνδυαστούν με αυτά της αποκατάστασης του υφιστάμενου Χ.Δ.Α. με αποτέλεσμα σημαντικότατα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη αλλά επίσης και την ευρύτατη κοινωνική αποδοχή για το έργο. Αλλωστε, η αποκατάσταση του Χ.Δ.Α. Έδεσσας αποτελεί βασικό στόχο του εγκεκριμένου πλαισίου Δ.Σ.Α. του Νομού Πέλλας. Θέση καταλαμβάνεται εν μέρει από τον υφιστάμενο Χ.Δ.Α. του Δήμου Έδεσσας και εν μέρει από θάμνους δρυός, είναι απομονωμένη και δεν έχει οπτική επαφή από κύριο δρόμο ή οικισμούς. Είναι ορατή μόνο από τον αγροτικό δρόμο που συνδέει την οδό Έδεσσας - Σωτήρα με τον πύργο του ΟΤΕ και εκείθεν το Σαμάρι. Συγκεκριμένα απέχει 3,5 χλμ. από την πόλη της Έδεσσας, ενώ ο πλησιέστερος οικισμός (Σαμάρι) είναι σε απόσταση 1-7χλμ. Η απόσταση αυτή είναι σημαντικά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που θεωρείται όριο ασφαλείας, δηλ. την απόσταση των 500 m. Ο χώρος βρίσκετε σε μισγάγγεια λοφώδους περιοχής, σε υψόμετρο περίπου 400 m, και ήπιες κλίσεις και σταθερό υπόβαθρο χωρίς φαινόμενα διάβρωσης και κατολισθήσεων, οπότε εδαφομορφολογικά καθίσταται κατάλληλος για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων.

15 Τόσο στην περιοχή κατάληψης όσο και στην περιοχή προσέγγισης παρατηρείται σχεδόν πλήρης απουσία γεωργικής χρήσης ή κτηνοτροφικής δραστηριότητας ενώ δεν παρουσιάζονται τάσεις οικιστικής ή τουριστικής ανάπτυξης. Τέλος, στην εγγύτερη περιοχή δεν παρατηρείται βιομηχανική ή εξορυκτική δραστηριότητα. Η γεωλογία της περιοχής αποτελείται από πρακτικά στεγανούς σχηματισμούς. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και για την καλύτερη προστασία του τιεριβάλλοντος, ετηβάλλεται η στεγανοποίηση του ^θμένα του Χ.Υ.Τ.Α. με σύνθετη στεγανωτική στρώση (συνδυασμός αργίλου και γεωμεμβράνης), το οποίο τιεριγράφεται αναλυτικότερα σε παρακάτω κεφάλαιο. Το εδαφικό υλικό τιου βρίσκεται στην υπό μελέτη έκταση επαρκεί για την επικαλύψει των απορριμμάτων. Οι πλησιέστερες τουριστικές εγκαταστάσεις και οικισμού ατιέχουν αρκετά από το χώρο, ενώ η μορφολογία της περιοχής συντείνει στην τέλεια απόκρυψή του χώρου. Ευαίσθητες βιομηχανίες - βιοτεχνίες είναι ανύπαρκτες στην ευρύτερη περιοχή ειδικότερα δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για την δημιουργία βιομηχανικών ζωνών κοντά στην περιοχή. Η περιοχή δεν χαρακτηρίζεται ως προστατευτέα με Προεδρικό Διάταγμα, βάσει του άρθρου 21 του Ν. 1650/86 ή βάσει άλλης νομοθετικής ρύθμισης ή διεθνούς συνθήκης. Τέλος η τιεριοχή δεν είναι αρδευόμενη ή αρδεύσιμη. Βάσει των ανωτέρω προκύτιτει ότι με βάση την υφιστάμενη κατάσταση της περιοχή ενδιαφέροντος, δεν υφίστανται στην εγγύς περιοχή γεωργικές ζώνες, κτηνοτροφική δραστηριότητα, δρυμοί, ενδιαφέροντες βιότοποι, ούτε ττεριοχές αισθητικού και φυσικού κάλλους. Εττίσης δεν αναπτύσσονται δραστηριότητες τουριστικές ή παραθεριστικές, ούτε απαντώνται αρχαιολογικοί χώροι ή άλλες αξιόλογες χρήσης γης

16 2.2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ - ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ - ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΑΑΑ ΕΡΓΑ Η ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Η συνολική έκταση του υπό μελέτη χώρου είναι περίπου 200 στρ. η οποία κρίνεται επαρκής για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων. Για την εν λόγω περιοχή, η μέση ημερήσια παραγωγή των απορριμμάτων, για ένα διάστημα τριαντακονταετίας τουλάχιστον, ανέρχεται στους 50,5 t, ενώ η μέση ετήσια ποσότητα για το ίδιο χρονικό διάστημα είναι t. Για την πλήρη ανάπτυξη του Χ.Υ.Τ.Α. η χωρηπκότητα του γηπέδου υπολογίσθηκε σε m3 περίπου, όποτε βάσει των παραπάνω ποσοτήτων, προκύπτει ότι, ο χώρος επαρκεί για διάθεση των απορριμμάτων της εν λόγω διαχειριστικής ενότητας για διάστημα 30 ετών τουλάχιστον. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο Πλαίσιο Σχεδιασμού Δ.Σ.Α., προβλέτιεται η κατασκευή και λειτουργία του Χ.Υ.Τ.Α. εντός τριών ετών από την έγκριση του Πλαισίου Σχεδιασμού. Η παύση λειτουργίας του υφιστάμενου X Δ A θα γίνει με την έναρξη λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α., ενώ η αποκατάσταση του Χ.Δ.Α. θα ολοκληρωθεί μετά από ένα χρόνο. Αντίστοιχα, η έναρξη λειτουργίας της Μονάδας Τεμαχισμού Μεταχειρισμένων Ελαστικών και Ογκωδών Αντικειμένων προβλέπεται εντός πέντε ετών. Το ίδιο όριο προβλέπεται και για την έναρξη της Μ.Α.Υ. Η χρονική αυτή διαφοροποίηση δεν είναι υποχρεωτική, σε τιερίπτωση εξεύρεσης του συνόλου των απαιτούμενων πόρων, αλλά εκφράζει τη σαφή προτεραιότητα και αναγκαιότητα έναρξης λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. έναντι των υπόλοιπων εγκαταστάσεων. Τα κυριότερα άλλα έργα που ετιηρεάζουν ή επηρεάζονται απ το έργο, είναι τα ακόλουθα: α) 056c πρόσβασης: Η υφιστάμενη οδός πρόσβασης προς τον λειτουργούντα Χ.Δ.Α είναι πολύ καλής βατότητας. Γενικά δεν απαιτούνται νέα έργα οδοποιίας εκτός πιθανώς μικρών βελτιώσεων που συνίστανται κυρίως στην ασφαλτόστρωση μικρού - τμήματος στα τελευταία μέτρα της οδού πρόσβασης. Αυτές οι βελτιώσεις θα είναι ενταγμένες μέσα στο συνολικό έργο, και σε κάθε τιερύττωση θα έχουν ολοκληρωθεί πριν τεθεί σε λειτουργία ο Χ.Υ.Τ.Α. I ΒΙ Σταθαοί Μεταφ6ρτω<πΐ Απορριααάτων: Στη βελτιστοποιημένη διαχείριση των

17 απορριμμάτων της περιοχής, σημαντικά μπορεί να συμβάλλει η κατασκευή σταθμού μεταφόρτωσης απορριμμάτων ενοτήτων περιοχών. Για αυτό το σκοπό είναι υπό εκπόνηση το τρέχον διάστημα Μελέτη Συλλογής - Μεταφοράς Απορριμμάτων, που θα καταδείξει την αναγκαιότητα ή μη κατασκευής Σ.Μ.Α. Η κατασκευή των σταθμών αυτών, σε τιερίτιτωση που προκόψει ότι απαιτούνται, δεν είναι υποχρεωτική, αλλά είναι επιθυμητή, και μάλιστα είναι καλύτερα, εάν αυτό πραγματοποιηθεί πριν την έναρξη λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. γ)ανακύκλωση Απορριααάτων αε Ποογοάααατα Ακιλογής στην Πΐπηή: Η εφαρμογή και διάδοση προγραμμάτων διαλογής στην πηγή, είναι πολύ σημαντική ετηδίωξη, η οποία ετιενεργεί θετικά, μεταξύ άλλων και στη διάθεση μικρότερων ποσοτήτων απορριμμάτων και στην αύξηση του χρόνου ζωής του ΧΥΤΑ. Ειδικά μάλιστα για το υπό μελέτη έργο που προβλέτιεται η κατασκευή Μονάδας Ανάκτησης Υλικών (Μ.Α.Υ.) από ΔσΠ, πρέπει η εφαρμογή προγράμματος ΔσΠ να έχει αρχίσει πριν την λειτουργία της Μ.Α.Υ. Το προτεινόμενο σύστημα ΔσΠ είναι αυτό των «δύο κάδων», δηλ. μιας κατηγορίας κάδων όπου θα συλλέγονται τα ανακυκλώσιμα υλικά και μιας κατηγορίας κάδων όπου θα συλλέγονται τα υπόλοιπα σύμμεικτα απορρίμματα. Ανάλογα με τις συνθήκες, τα προγράμματα ΔσΠ μπορεί να ξεκινήσουν από κάποια κατ αρχάς υλικά και σταδιακά να εντάσσονται ετππλέον υλικά. Βεβαίως μπορεί να εφαρμοσθούν και άλλα συστήματα ΔσΠ, αντί αυτού των «δύο κάδων». δί Παύση λειτουργίας του υφκττάιιενου Χ.Α.Α.: Η λειτουργία όλων των υφιστάμενων Χ.Δ.Α. της υπό μελέτης Διαχειριστικής Ενότητας, θα παύσει με την έναρξη λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. Συνοπτικά, τα κυριότερα χαρακτηριστικά του έργου και της δραστηριότητας συνίστανται στα ακόλουθα: 1. Αόγω της επαφής του χώρου με τον υφιστάμενο Χώρο Διάθεσης Απορριμμάτων, πολλά έργα του νέου Χ.Υ.Τ.Α. μπορούν να συνδυαστούν με αυτά της αποκατάστασης Του υφιστάμενου Χ.Δ.Α. 2. Στον εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. θα διατίθενται τα οικιακά και παρεμφερή στερεά απόβλητα του ΝΔ τμήματος του Νομού Πέλλας. Η συγκεκριμένη διαχειριστική ενότητα περιλαμβάνει τους δήμους της ευρύτερης περιοχής του οροπεδίου

18 δηλαδή τους Δήμους Έδεσσας και Βεγορίτιδος, όπως επίσης και τους Δήμους Σκόδρας και Μενηίδος. 3. Λόγω της γεωμορφολογίας του χώρου, δεν προκαλείται οττηκή όχληση, ενώ η έκθεση του στους κυριαρχούντες Βόρειους ανέμους είναι μέτρια. 4. Η πρόσβαση των απορριμματοφόρων θα γίνεται μέσω της οδού Έδεσσας - Σωτήρας - Αψάλου, που είναι άσφαλτοδρόμος δύο λωρίδων κυκλοφορίας με ήτπες κλίσεις. Επίσης απαιτείται βελτίωση λίγων μέτρων αγροτικής οδού, ενώ, όπου κριθεί απαραίτητο, για την μείωση της όχλησης θα γίνουν κάποιες παρακάμψεις οικισμών. Συγκεκριμένα, η πρόσβαση των απορριμματοφόρων των Δήμων Σκόδρας και Μενηίδος θα γίνεται μέσω της οδού Μαυροβουνίου - Αριδαίας, είτε δια μέσω Αψάλου, είτε αν βελτιωθεί ο υφιστάμενος αγροτικός δρόμος, μέσω Νέας Ζωής και εκείθεν προς Σωτήρα. Η πρόσβαση των απορριμματοφόρων του Δήμου Βεγορίτιδος και γενικώς του Δυτικού Τμήματος της Διαχειριστικής Ενότητας θα γίνεται, σε πρώτη φάση μέσω της οδού Έδεσσας - Λύκων - Μαργαρίτας δια των παρυφών της πόλης της Έδεσσας και μεσοπρόθεσμα μέσω της προγραμματισμένης οδού Κερασιάς - Μαργαρίτας και εκείθεν προς Σωτήρα. 5. Θα εφαρμοστούν οι αρχές της Υγειονομικής Ταφής που τιεριλαμβάνουν συστηματική διάστρωση, συμπίεση και επικάλυψη των απορριμμάτων. 6. Για τη διάστρωση και συμπίεση των απορριμμάτων αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ένας ερπυστριοφόρος προωθητής, ένας ελαστιχοφόρος φορτωτής και ένα φορτηγό (πτθανώς εναλλακτικά ή συμπληρωματικά και άλλα μηχανήματα, όπως π.χ. συμπιεστής). Για την επικάλυψη των απορριμμάτων θα χρησιμοποιηθεί χώμα εκσκαφών, και αν απαιτηθεί επιπλέον χώμα, αυτό θα ληφθεί από την εγγύς περιοχή του X. Υ.Τ.Α., όπου διατίθεται υλικό κατάλληλο για αυτό το σκοπό. 7. Για την αντιμετώτηση των παραγομένων στραγγισμάτων προτείνεται η κατασκευή των απαραίτητων έργων στεγάνωσης καθώς και συλλογής - επεξεργασίας τους. Ειδικότερα προτείνεται η κατασκευή μιας σύνθετης στεγανωτικής στρώσης που αποτελείται από γεωλογικό φραγμό (άργιλο) πάχους

19 0.50 m, (διατιερατότητας l lo'^m/s) καθώς και στεγανωπκή μεμβράνη PEHD πάχους 1.5 mm. Θα ακολουθούν οι προβλεπόμενες νομοθετικά στρώσεις προστασίας της μεμβράνης (γεωύφασμα, άμμος) και η στρώση αποστράγγισης. Η συλλογή των στραγγισμάτων θα γίνεται μέσω καταλλήλου δικτύου διάτρητων στραγγιστηριών αγωγών. Για την επεξεργασία τους θα κατασκευαστεί σύστημα πλήρους επεξεργασίας τους, και η διάθεσή τους θα γίνεται για άρδευση των φυτών του χώρου, ενώ θα προβλέπεται και η ανακυκλοφορία τους στο σώμα του Χ.Υ.Τ.Α. 8. Για την αντιμετώπιση του παραγομένου βιοαερίο προτείνεται η κατασκευή των απαραίτητων έργων συλλογής και επεξεργασίας τους. Ειδικότερα προτείνεται η κατασκευή ενός ενεργητικού συστήματος άντλησης από κατακόρυφα φρεάτια συλλογής κ η μεταφορά του βιοαερίου σε σταθμό - καύσης υψηλής θερμοκρασίας. 9. Τέλος όταν ο χώρος διάθεσης φθάσει την τελική του χωρητικότητα, η τελική κάλυψη και η αποκατάστασή του κρίνεται απαραίτητη. Τα έργα αυτά μπορούν να εκτελούνται και σταδιακά ανάλογα με το πρόγραμμα τιλήρωσης του χώρου. 10. Για την αποκατάσταση του υφιστάμενου Χ.Δ.Α., θα γίνουν σι απαιτούμενες χωματουργικές εργασίες διαμόρφωσης ανάγλυφου και θα κατασκευασθεί σύστημα τελικής κάλυψης, που θα αποτελείται από τη στρώση συλλογής βιοαερίου και πλευροδιηθούμενων στραγγισμάτων, στρώση στεγανοποίησης, στρώση αποστράγγισης όμβριων, γαιώδη στρώση προστασίας και στρώση φυτικής γης, ενώ θα ακολουθήσει η ανάπτυξη φυτεύσεων. Στα κατάλληλα σημεία θα γίνεται συλλογή στραγγισμάτων, που θα οδηγούνται για επεξεργασία στην Ε.Ε.Σ. του Χ.Υ.Τ.Α. Το παραγόμενο βιοαερίο θα αντλείται μέσω κατάλληλων γεωτρήσεων και θα οδηγούνται στον σταθμό καύσης που θα διατίθεται και το βιοαερίο του Χ.Υ.Τ.Α. 11. Στον ίδιο χώρο θα εγκατασταθεί και η Εγκατάσταση Τεμαχισμού Μεταχειρισμένων Ελαστικών και Ογκωδών Αντικειμένων που αφορά τα εν λόγω απόβλητα της ΝΔ διαχειριστικής ενότητας του Νομού. 12. Στον ίδιο χώρο θα εγκατασταθεί και η Μονάδα Ανάκτησης Υλικών. Σε αυτήν θα

20 γίνεται διαλογή των υλικών που θα συλλέγονται από το Πρόγραμμα Διαλογής στην Πηγή, που θα εφαρμόζει στους δήμους της ΝΑ διαχειριστικής ενότητας του νόμου. 13. Εκτός των ανωτέρω, θα κατασκευασθούν όλα τα υπόλοιπα απαιτούμενα έργα υποδομής, όπως έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, εσωτερικής οδοποιίας, αντιπυρικής προστασίας, περίφραξη, πύλη εισόδου. Κτίριο Διοίκησης και λοιπά έργα εισόδου, συνεργείο, αποθήκη καύσιμων, Η/Ζ κ.λ.π ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΠΕΡΙΒΑΜΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Η αναλυτική περιγραφή των Περιβαλλοντικών. Επιπτώσεων και των μέτρων αντιμετώτησης, παρατίθεται διεξοδικά στα κεφάλαια 7 και 8 της παρούσας μελέτης, ενώ ανακεφαλαιωτική παράθεση των προτεινόμενων περιβαλλοντικών όρων γίνεται στο κεφ. 1θ της παρούσας μελέτης. Στο παρόν κεφάλαιο παρατίθενται συνοπτικά οι κυριότερες τιεριβαλλοντικές επιπτώσεις και τα αντίστοιχα μέτρα αντιμετώπισης Φάση κατασκευύς Οι σημαντικότερες επιτττώσεις της φάσης κατασκευής, συνίστανται στα ακόλουθα: 1. Στην έκλυση σκόνης κατά την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών και κατά τη μεταφορά των υλικών. 2. Στην παράσυρση μέσω επιφανειακών απορροών, αδρανών υλικών κατάντη του Χ.Υ.Τ.Α. 3. Στην πιθανή διάθεση προϊόντων εκσκαφής σε ακατάλληλη περιοχή. 4. Στη δημιουργία θορύβου κ δονήσεων κατά την εκτέλεση των εργασιών 5. Στη διέλευση των φορτηγών μεταφοράς υλικών, μέσω κατοικημένων περιοχών. Τα προτεινόμενο κυριότερα μέτρα είναι τα εξής: Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα με προσεκπκούς χειρισμούς, διαβροχή των γαιωδών σωρών ή ετηφανειών, για αποφυγή της δημιουργίας σκόνης.

21 Η μεταφορά των αδρανών υλικών προς και από το χώρο, θα γίνεται με σκεπασμένα φορτηγά. Απαγορεύεται η εκούσια διάθεση και η ακούσια παράσυρση αδρανών υλικών, κατάντη της λεκάνης του Χ.Υ.Τ.Α. και γενικότερα σε ακατάλληλες περιοχές. Αποθήκευση επκρανειακού γαιώδους υλικού για χρήση του ως υλικού υποστήριξης της βλάστησης κατά την τελική κάλυψη του χώρου. Αποθήκευση προϊόντων εκσκαφής για τη δημιουργία δανειοθαλάμου υλικού ημερήσιας επικάλυψης απορριμμάτων. Αυστηρή τήρηση των διατάξεων ττερί εργοταξιακού θορύβου. Προσεκτική διέλευση οχημάτων μεταφοράς μέσω κατοικημένων περιοχών Φάση λειτουργίας Οι κυριότερες επυττώσεις κατά τη φάση λειτουργίας του έργου, σχετίζονται με το Χ.Υ.Τ.Α. και συνίστανται στα ακόλουθα; α) Παραγωγή βιοαερίου, β) Παραγωγή στραγγισμάτων. γ)δημιουργία σκόνης, δ) Αισθητική εικόνα του ΧΥΤΑ. ε) Διέλευση απορριμματοφόρων μέσω κατοικημένων περιοχών ή άλλων χρήσεων στ) Κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς Τα προτεινόμενα κυριότερα μέτρα αντιμετώπισης είναι τα εξής: Το παραγόμενο βιοαερίο θα συλλέγεται μέσω δικτύου κατακόρυφων αγωγών και θα οδηγείτε, με άντληση, σε πυρσό καύσης. Μελλοντικά, διερευνάται η δυνατότητα ενεργειακής αξιοποίησης. Θα κατασκευαστούν γεωτρήσεις ελέγχου διαφυγής βιοαερίου. Θα διαβρέχονται, όταν απαιτείται οι εσωτερικές οδοί και οι λοιπές επιφάνειες του ΧΥΤΑ. Θα κατασκευαστεί σύνθετη στεγανωτική στρώση, αποτελούμενη από τουλάχιστον 50εκ. συμπιεσμένης αργιλικής στρώσης, με k<10 m/s, και από

22 συνθετική μεμβράνη HOPE ελάχιστου πάχους 1,5 mm. Επάνω απ τη μεμβράνη θα τοποθετηθεί στρώση προστασίας (γεωύφασμα και άμμος) Η συλλογή των στραγγισμάτων θα πραγματοποιείται μέσω; α) Δικτύου συλλογής στραγγισμάτων, αποτελούμενο από πρωτεύοντες αγωγούς συλλογής, ελάχιστης διαμέτρου Φ315, HDPE και από δευτερεύοντες αγωγούς συλλογών, ελάχιστης διαμέτρου Φ180, HDPE. β) Στρώση αποστράγγισης, ελάχιστου πάχους 30 εκ. και ελάχιστης διαπερατότητας 10'^- 10'^ m/s Τα στραγγίσματα θα οδηγούνται στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας και Διάθεσης. Θα επιτυγχάνεται πλήρης επεξεργασία των στραγγισμάτων, και αυτά θα διατίθενται για άρδευση των φυτών του χώρου. Τα επεξεργασμένα στραγγίσματα θα μπορούν να διατίθενται και με ανακυκλοφορία στο Χ.Υ.Τ.Α. Ο έλεγχος διαρροής στραγγισμάτων θα γίνεται από τρεις γεωτρήσεις, η μία ανάντη της λεκάνης του ΧΥΤΑ και οι άλλες δύο κατάντη. Η αντυιυρική προστασία του χώρου επιτυγχάνεται με: α) Δημιουργία αντιπυρικής ζώνης πλάτους 10m, τιεριμετρικά στο ΧΥΤΑ, β) Ύπαρξη δεξαμενής και δικτύου πυρόσβεσης, γ) Ύπαρξη δανειοθαλάμου γαιώδους υλικού, δ) Ύπαρξη πυροσβεστικής φωλέας, κ.λπ. Θα γίνει περιμετρική δενδροφύτευση του Χ.Υ.Τ.Α. στα σημεία όπου απαιτείται με ζώνη υψηλής βλάστησης. Θα τηρούνται όλα τα λοιπά σχετικά με την ορθή οργάνωση και λειτουργία του ΧΥΤΑ (υψηλή περιμετρική περίφραξη, ύπαρξη κτιρίου Διοίκησης, συνεργείου κλπ. σταδιακή αποκατάσταση ΧΥΤΑ, ζυγιστήριο - γεφυροπλάστιγγα κλπ). Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν από τη λειτουργία της MAY και της εγκατάστασης τεμαχισμού μεταχειρισμένων ελαστικών και ογκωδών αντικειμένων, δεν είναι τέτοιες που να απαιτούν ιδιαίτερα μέτρα αντιμετώπισης. Προσοχή χρειάζεται στο θέμα της αντιπυρικής προστασίας των προαναφερθείσων εγκαταστάσεων και στην αντιμετώπιση θεμάτων θορύβου.

23 Όσον αφορά την αποκατάσταση του Χ.Δ.Α., αυτή προκαλεί μ περιβαλλοντικές ετππτώσεις, σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση. Παρ όλα αυτά λαμβάνονται όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την αξιοποίηση και εύρυθμη λειτουργία των έργων που αφορούν την αποκατάσταση του Χ.Δ.Α. Όλα τα παραπάνω, αλλά και όλα τα υπόλουια που αφορούν τις Περιβαλλοντικές Επίπτωσης και τα μέτρα πρόληψης και αντιμετωτήσεις τους περιγράφονται διεξοδικά στα σχετικά κεφαλαία.

24 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ

25 3. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ 3.1. ΟΡΙΑ - ΕΚΤΑΣΗ - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ Ο νομός Πέλλας βρίσκεται στην Κεντρική Μακεδονία καταλαμβάνοντας το βορειοδυτικό τμήμα της. Εκτείνεται, μεταξύ των παραλλήλων 40 38Έ και 41 1 ΓΒ και των μεσημβρινών 21 37Ά και 22 38Ά. Συνορεύει βόρεια με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Π.Γ.Δ.Μ.) από την οποία χωρίζεται με τα όρη Βόρα (Καιμακτσαλάν) και Τζένα, προς ανατολάς με το Ν. Κιλκίς, νότια με το Ν. Ημαθίας και προς δυσμάς με τους Ν. Κοζάνης και Φλωρίνης. Έχει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα (26ός νομός της χώρας σε έκταση) και ο πληθυσμός του, κατά την απογραφή του 1991 ανερχόταν σε κατοίκους. Με τη διοικητική διαίρεση που ίσχυε μέχρι 31/12/98, ο νομός Πέλλας αποτελείτο από τρεις επαρχίες, την επαρχία Έδεσσας με την ομώνυμη πρωτεύουσα που είναι και Πρωτεύουσα του Νομού, την επαρχία Αλμωπίας με πρωτεύουσα την Αριδαία την επαρχία Γιαννιτσών με πρωτεύουσα τα Γιαννιτσά Η 2 Διαχειριστική Ενότητα (Νοτιοδυτικά τμήμα) του Νομού Πέλλας αποτελείται από τους Καποδιστριακούς Δήμους Έδεσσας, Βεγορίτιδος, Σκόδρας και Μενηίδος. Στα ανατολικά συνορεύει με τους Δήμους Κύρρου, Μ. Αλεξάνδρου και Κρύας Βρύσης της τ. επαρχίας Γ ιαννιτσών, στα δυηκά με το νομό Φλώρινας, βόρεια με τους Δήμους Αριδαίας και Εξαπλατάνου (τ. επαρχίας Αλμωπίας) και νότια με τους νόμους Κοζάνης και Ημαθίας. Έχει έκταση στ και ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 1991, ανερχόταν σε κατοίκους περίπου. Όσον αφορά το συγκεκριμένο έργο, ανήκει διοικητικά στο Δήμο Έδεσσας και έχει έκταση km^ η οποία υπεραρκεί για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΑ ΚΑΙ ΑΟΙΠΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΡΓΟΥ Η υπό μελέτη περιοχή υπάγεται σε περιοχή η οποία δεν έχει τέτοια χωροταξικά χαρακτηριστικά, στα οποία θα μπορούσε να προκληθεί αλλοίωση, υποβάθμιση ή όχληση από την λειτουργία ενός σωστά οργανωμένου Χ.Υ.Τ.Α., της Μονάδας τεμαχισμού μεταχειρισμένων ελασηκών και ογκωδών αντικειμένων και της Μ.Α.Υ., πολύ δε περισσότερο από την αποκατάσταση του υφιστάμενου Χ.Δ.Α. Η εγγύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται ιυς λοφώδης και η συγκεκριμένη θέση κα εν μέρει από τον υφιστάμενο Χ.Δ.Α. του Δήμου Έδεσσας και εν μέρει από θάμνους δρυός. Στην εγγύτερη περιοχή κατά την προσέγγιση υπάρχουν θάμνοι δρυός.

26 Τόσο στην περιοχή κατάληψης όσο και στην περιοχή προσέγγισης παρατηρείται σχεδόν πλήρης απουσία γεωργικής χρήσης και κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Ετιίσης δεν παρατηρείται βιομηχανική η εξορυκτική δραστηριότητα απόσταση από την περιοχή. Δεν απαντώνται αρχαιολογικοί χώροι ή γενικότερα περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, μνημεία, ούτε τουριστική ζώνη σε ακτίνα μικρότερη 3,0 km. Η περιοχή απέχει 1,0 km από τα όρια της περιοχής των Στενών Αψάλου που είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα NATURA και από το εγγύτερο καταφύγιο θηραμάτων. Ο χώρος βρίσκεται σε μισγάγγεια η οποία ατιέχει σε ευθεία γραμμή 3,5 χλμ της πόλης της Έδεσσας, 1,7 χλμ. ΒΔ του οικισμού Σαμάρι και 3,5 χλμ. ΝΑ του οικισμού Σωτήρα. Ο πλησιέστερος οικισμός είναι το Σαμάρι σε απόσταση 1,7 km ΝΑ ανήκει σε άλλη γεωμορφολογική ενότητα, γεγονός που παρέχει επαρκέστατη προστασία. Ανήκει διοικηηκά στο Δήμο Έδεσσας.

27 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΟΣ

28 4. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΟΣ 4.1. ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Ν. ΠΕΑΑΑΣ Φυσική Γεωγραφία - Χαρακτηριστικά Η έκταση της τιεριοχής είναι στρέμματα περίπου και, συγκεκριμένα, κατανέμεται ως εξής; ΔΗΜΟΙ ΕΚΤΑΣΗ (στρεμ.) Έδεσσας Βεγορίτιδος Σκΰδρας Από πλευράς διαμόρφωσης του ανάγλυφου μπορεί να διακριθεί ως εξής: Στις πεδινές εκτάσεις της περιοχής Σκόδρας, Έδεσσας και Άρνισσας που διασχίζονται από τα ποτάμια Μογλένιτσα, Εδεσσαίο, Άγρα ενώ περιλαμβάνουν τις λίμνες Άγρα και Βεγορίτιδα. Στις ημιορεινές εκτάσεις. Στις ορεινές εκτάσεις που περιλαμβάνουν Τμήματα των ορεινών συγκροτημάτων του Βόρα (2,524 μ.) και των βορείων παρυφών του Βερμίου (2.052 μ.) Ορη - Πεδιάδες Ο Βόρας ή Καϊμακτσαλάν (2.524 m) και το Πάικο (1.650 m) σχηματίζουν ένα τόξο που περιβάλλει το νομό από τα βόρεια, τα βορειοδυτικά και τα βορειανατολικά. Στο εσωτερικό του εκτείνεται η λεκάνη της Αριδαίας με τη χαμηλή πεδιάδα της. Το Πάικο και το Καϊμακτσαλάν συγκλίνουν στο Νότο σαν λαβίδα, το άνοιγμα της οποίας σχηματίζει τα Στενά της Άψάλου.

29 Στο δυτικό τμήμα του νομού, ο Βόρας χωρίζεται με τα Στενά της Έδεσσας από Βέρμιο, που έχει τον κύριο όγκο του νοτιότερα Στο έδαφος του νομού Πέλλας βρίσκονται οι βόρειες απολήξεις του Βερμίου, με υψηλότερη κορυφή τη Μαγούλα (1364 m). Μεταξύ του Βόρα και του Βερμίου ρέει ο ποταμός Βόδας ή Εδεσσαίος. που έχει σχηματίσει μια στενή κοιλάδα, γνωστή ως Στενά της *Έδεσσας, αρχαία και βασική διάβαση ε^κοινωνίας μεταξύ Δυτικής Μακεδονίας και Ηττείρου, η οποία εκτείνεται δυτικά ως τη Βεγορίτιδα Λίμνη. Η τιεδιάδα της Σκύδρας, προέκταση των εύφορων εδαφών της πεδιάδας των Γιαννιτσών,, ανήκει ετήσης στη 2'' Διαχειριστική Ενότητα (Νοτιοδυτικό τμήμα) του νομού Υδρογραφία 4.Ι.3.Ι. Ποταμοί Οι ποταμοί συνεχούς ροής που υπάρχουν στο Νοτιοδυτικά Τμήμα του νομού είναι: 1. Εδεσσαίος ή Βόδας Πηγάζει από το όρος Βάρα (Καϊμακτσαλάν) και τροφοδοτείται από τις τιηγές Βρυτών (πηγές Εδεσσαίου). Ενισχύει τη λίμνη του Αγρα, κινεί τον Υ.Η.Σ. Άγρα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, διασχίζει τη πόλη της Έδεσσας χωρίζοντάς την σε τρία μέρη και μετά ξαναενώνεται και σχηματίζει τους γνωστούς καταρράκτες. Συνεχίζοντας την πορεία του κινεί το Υ.Η.Σ. Εδεσσαίου που βρίσκεται κάτω ακριβώς από την Έδεσσα (Λόγγος) και τελικά ενώνεται με τον Μογλένιτσα ποταμό κοντά στη Σκύδρα. Μετά μαζί δια μέσου της περιφερειακής διώρυγας (η διώρυγα ξεκινά από την κοινότητα Καλή και καταλήγει στον Αλιάκμονα) καταλήγουν στον Αλιάκμονα, δια μέσου δε των αρδευτικών έργων ενισχύουν τον ποταμό Λουδία για να καταλήξουν στο Θερμαϊκό Κόλπο. 2. Μογλένιτσας Ο ποταμός αυτός μέσω των χειμάρρων και ρεμάτων συγκεντρώνει τα νερά που κατεβαίνουν από την περιοχή της Αλμωπίας και του Βόρα. Συνεχίζοντας τη πορεία του ενώνεται κοντά στη Σκύδρα με τον Εδεσσαίο ποταμό για να καταλήξουν στον Λλιάκμονα.

30 3. Ρέμα Άνω Γραμματικού (κούφιας πέτρας) Περνά από τις τ. κοινότητες Γ ραμματικού. Πλατάνης, Καισαρεινού, Φλαμουριάς και χύνεται στον Εδεσσαίο ποταμό. 4. Καταρράκτες Εδέσιτης Ο ποταμός Εδεσσαίος ή Βόδας διασχίζοντας την πόλη της Έδεσσας χωρίζεται σε τρία μέρη που μετά ενώνονται και αποτελούν τους περίφημους καταρράκτες. Βρίσκονται σε μέσο υψόμετρο 320 μ. κ καταλαμβάνουν έκταση 220 στρέμματα (χερσαία και υδατική). Άλλοι ποταμοί της ευρύτερης περιοχής είναι ο ποταμός Λουδίας και το ρέμα Λυκόστομου Πήγες 4.Ι.3.2.Α. ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΆ ΆΡΔΕΥΣΗ 1. Πηγή Σαραντάβρυσο: την εκμεταλλεύεται η τ. Κοινότητα Παναγίτσας για άρδευση. 2. Πηγές Ισβάργια; βρίσκονται στην περιοχή Φλαμουριάς. 3. Πηγές Καραμητσώφ: βρίσκονται στην περιοχή Φλαμουριάς. 4. Πηγές Ραμιουτάπ: Εξυττηρετούνται οι τ. Κοινότητες Φλαμουριάς, Ροδοχωρίου. 5. Πηγές Ίσβορ: Εξυττηρετούνται σι τ. Κοινότητες Λουτροχωρίου. 6. Πηγές Μπες Μπανάρ - Καρά Μπανάρ: Εξυπηρετούν την τ. Κοινότητα Γ ραμματικού. 7. Πηγές Βρυτών: Τροφοδοτούν τον Εδεσσαίο (πηγές Εδεσσαίου). 4.Ι.3.2.Β. ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΥΔΡΕΥΣΗ 1. Πηγές Καρκάγια (για ύδρευση της Έδεσσας) 2. Πηγές Νησιού 3. Πηγές Βρυτών 4. Πηγές Σεβαστιανών Οι Πηγές Νησιού και Σεβαστιανών χρησιμοποιούνται εκτός από την ύδρευση των οικισμών και για άρδευση καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Στις Πηγές που χρησιμοποιούνται για ύδρευση έχει γίνει καλλιέργεια.

31 Λίμνες A. ΛΙΜΝΗ TOY ΆΓΡΑ Δυτικά της πάλης της Έδεσσας και σε απόσταση 3-4 km βρίσκεται η τεχνητή λίμνη του Άγρα. Δημιουργήθηκε το 1955 με τη μεταφορά μεγάλης ποσότητας νερού από τη λίμνη Βεγορίτιδα στο έλος Νησίου μέσω τεχνητής σήραγγας που αρχίζει στην ανατολική όχθη της Βεγορίτιδος κοντά στην τ. Κοινότητα Άρνισσας που τώρα είναι η έδρα του Δ. Βεγορίτιδας. Τα νερά αυτά κατέκλυσαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις των τ. Κοινοτήτων Άγρα, Νησίου και Βρυτών. Βρίσκεται σε μέσο υψόμετρο 470 m και τροφοδοτείται και από τις πήγες του Εδεσσαίου Β.ΛΙΜΝΗ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ Η Βεγορίτιδα λίμνη βρίσκεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Καϊμάκτσαλαν και του Βερμίου. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας (μετά την Πρέσπα) και η βαθύτερη της χώρας μας. Μέσω δύο τεχνητών στοών έχει ετητευχθεί υδραυλική ετηκοινωνία της Βεγορίτιδας με τις λίμνες Πετρών και Άγρα. Η περιοχή γύρω από τη λίμνη είναι μια καρστική τοποθεσία, που το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η έλλειψη βλάστησης και θεωρείται αλτηκή λίμνη ΟΙΚΙΣΤΙΚΆ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Η 2 Διαχειριστική Ενότητα (νοτιοδυτικό τμήμα) του Νόμου αποτελείται από τους Καποδιστριακούς Δήμους Έδεσσας Βεγορίτιδος, Σκόδρας και Μενηίδος. Η σύνθεση των παραπάνω δήμων φαίνεται στον τήνακα που ακολουθεί, όπως και η εξέλιξη του πληθυσμού τους με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε.:

32 ΠΙΝΑΚΑΣ ; ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΟΥ ΠΕΑΑΑΣ 1 ΔΗΜΟΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ τ. ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΡΝΙΣΣΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ ΠΕΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΣ ΕΔΕΣΣΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ τ. ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΕΔΕΣΣΑΣ ΑΓΡΑ ΒΡΥΤΩΝ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΠΛΑΤΑΝΗΣ ΡΙΖΑΡΙΟΥ ΣΩΤΗΡΑΣ ΦΛΑΜΟΥΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΣ ΣΚΥΔΡΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ τ. ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΣΚΥΔΡΑΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΑΣΠΡΟΥ ΔΑΦΝΗΣ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΣ ΜΕΝΗΙΔΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ τ. ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΑΝΥΔΡΟΥ ΚΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΠΟΛΕΩΣ ΚΡΑΝΕΑΣ ΜΑΝΔΑΛΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Παρατηρούμε μία αύξηση της τάξης του 5,02% για το σύνολο του τιληθυσμού της περιοχής (σε επίπεδο νομού ο ρυθμός μεταβολής είναι +4,8). Εντούτοις, στις μικρές κοινότητες, με πληθυσμό της τάξεως των χιλίων κατοίκων, παρουσιάζεται ελάχιστη

33 φυσιιοή αύξηση (σε ορισμένες περιπτώσεις και μείωση) με τάση μηδενισμού της. Όσον αφορά τη δομή της ττυραμίδας ηλικιών (η οποία τείνει να εξομοιωθεί με εκείνη της χώρας) ο Νομός παρουσιάζει αύξηση του δείκτη γήρανσης. Αυτό δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις στη φυσική αύξηση του πληθυσμού και στην παραγωγική του απασχόληση. Η κατάσταση αυτή σε ορισμένες περιοχές της ορεινής προβληματικής ζώνης φθάνεί σε κρίσιμα σημεία, τέτοια ώστε η δομή της ττυραμίδας να αποτελεί πλέον σοβαρό εμπόδιο για οποιαδήποτε προσπάθεια στοιχειώδους ανάπτυξης ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ - ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Γενικά Η Οικονομία του νομού Πέλλας είναι κυρίως αγροτική με ανεπτυγμένη βιομηχανία - βιοτεχνία εξευγενισμού, επεξεργασίας και συσκευασίας αγροτικών προϊόντων και ανατττυσσόμενους τους άλλους βιομηχανικούς κλάδους. Η συμμετοχή του στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας το 1991 ήταν 1,45% και 8,96% στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της Κεντρικής Μακεδονίας. Την ίδια περίοδο η συμμετοχή του Νομού Πέλλας στη διαμόρφωση του ΑΕΠ στον τομέα της γεωργίας, κτηνοτροφίας κλπ. ήταν 3,66%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την Κεντρική Μακεδονία έφτασε στο 18,42%. Η Έδεσσα παίζει σημαντικό ρόλο ως διοικητικό, εμπορικό και τουριστικό κέντρο της ορεινής και ημιορεινής τιεριοχής. Από την άλλη πλευρά, η Σκόδρα αποτελεί το σημαντικότερο ημιαστικό κέντρο όλου του νομού και εξελίσσεται σε τρίτο αστικό κέντρο. Αποτελεί βασικό πυρήνα ανάπτυξης και οργάνωσης της τοτηκής κοινωνίας και συγκεντρώνει βασικές υποδομές και εξυπηρετήσεις.. Οι παραγωγικές δομές του Νομού Πέλλας είναι οι εξής.: Πρωτογενής τομέας : κτηνοτροφία, δασοπονία, ορυκτός ττλούτος, αλιεία, γεωργία (κυρίως οπωροκηπευτικά όπως ντομάτα, σπαράγγια, ακτινίδια, κεράσια, ροδάκινα, μήλα, βερίκοκα, νεκταρίνια). Δευτερογενής τομέας : κονσερβοποιεία φρούτων, διαλογητήρια - συσκευαστήρια, εκκοκκιστήρια βάμβακος, βιομηχανίες καττνού, βιομηχανίες αεριούχων ποτών, αλλαντοποιεία, βιομηχανίες επεξεργασίας ξύλου. Τριτογενής τομέας : εμπόριο, υττηρεσίες, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις κλπ. Για τον τομέα του εμπορίου και υπολοίπων υττηρεσιών τα στοιχεία έχουν ως εξής:

34 ΠΙΝΑΚΑΣ; ΕΜΠΟΡΙΟ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (πηγή ΕΣΥΕ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Κύκλος Κύκλος ΑΡΙΘΜΟΣ εργασιών σε ΑΡΙΘΜΟΣ εργασιών εκατ. δρχ εκατ. δρχ Ετηχειρήσεις χονδρικού εμπορίου Ετηχειρήσεις λιανικού εμπορίου Λοιπές υπηρεσίες σε Όσον αφορά τον αριθμό, την απασχόληση μισθωτών και τον τζίρο ι οοικονομικής δραστηριότητας, τα στοιχεία έχουν ως εξής: ΚΛΑΔΟΣ ΑΡ.ΕΠΙΧ ΜΕΑ ΤΖΙΡΟΣ 00 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΥΑΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΙΔΩΝ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑΣ: ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΒΑΦΗ ΓΟΥΝΑΡΙΚΩΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΕΤΉ ΔΕΡΜΑΤΟΣ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΙΔΩΝ ΤΑΞΙΔΙΟΥ (ΑΠΟΣΚΕΥΩΝ), ΤΣΑΝΤΩΝ, ΕΙΔΩΝ ΣΕΔΟΠΟΙΪΑΣ, ΕΙΔΩΝ ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΗΜΑΤΩΝ 20 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΞΥΑΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΞΥΑΟ ΚΑΙ ΦΕΑΔΟ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΙΠΑΑ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΙΔΩΝ ΚΑΔΑΘΟΠΟΙΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΟΠΛΕΚΤΙΚΗΣ 21 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΑΡΤΟΠΟΑΤΟΥ, ΧΑΡΤΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ, ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΠΑΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΕΑΑΣΤΙΚΟ (ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ) ΚΑΙ ΠΑΑΣΤΙΚΕΣ ΥΑΕΣ 26 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΔΑΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΗ ΜΕΤΑΑΑ1ΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΜΕΤΑΑΑΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΕΤΑΔΑΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, ΜΕ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΤΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΔΙΣΜΟΥ

35 29 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Μ.Α.Κ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Μ.Α.Κ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ, ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΠΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΡΟΛΟΓΙΩΝ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΠΙΠΛΩΝ: ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Μ.Α.Κ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Επιχειρήσεις (Ε), μέση ετήσια απασχόληση μισθωτών υπαλλήλων (ΜΕΑ) και τζίρος (σε εκατομμύρια δρχ.) για το Νομό Πέλλας, κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Οι «Διάφορες ετηχειρήσεις» είναι το άθροισμα των κλάδων που μέσα στην περιοχή έχουν από 3 και κάτω επιχειρήσεις Οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας των κατοίκων του Ν. Πέλλας, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1991, είναι: ΠΙΝΑΚΑΣ:ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΟΙΚΟΝ ΤΟΥ Ν. ΠΕΛΛΑΣ (Πηγή ΕΣΥΕ) ΟΜΑΔΕΣ ΚΛΑΔΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Γεωργία, κτηνοτροφία, Θήρα, δασοκομία και αλιεία ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ,5 Ορυχεία και λατομεία 71 0,1 Μεταποιη πκές βιομηχανίες ,3 Παροχή ηλ. ρεύματος, φυσικού αερίου και νερού 339 0,7 Κατασκευές ,6 Εμπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια Μεταφορές, αποθήκευση και επικοινωνίες ,9 Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί Λοιπές υπηρεσίες ,9 Σύνολο:

36 4.3.2.Γεωργια Η ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας οφείλεται στα εγγειοβελτιωτικά έργα που εκτελέσθηκαν στον Νόμο, και στις εκτεταμένες πεδινές εκτάσεις που διαθέτει. Χαρακτηριστικά ο νομός Πέλλας κατέχει τη δεύτερη θέση μετά το νομό Ημαθίας ανάμεσα σε όλους τους ελληνικούς νομούς ως προς το ποσοστό των καλλιεργούμενων εκτάσεων που αρδεύονται. Το γόνιμο έδαφος που αυξήθηκε σε έκταση με την αποξήρανση της λίμνης Γιαννιτσών η οποία έχει χαρακτηριστεί ως γη υψηλής παραγωγικότητας, τα πολλά νερά, οι συγχρονισμένες καλλιέργειες και η μεγάλη δασοκάλυψη δημιούργησαν αξιόλογη γεωργική παραγωγή. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται κατανομή της έκτασης του νόμου στις βασικές κατηγόριες χρήσεως γης. ΠΙΝΑΚΑΣ:: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΕΑΑΑΣ ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ (πηγή Ε.Σ.Υ.Ε.) ΕΚΤΑΣΗ (ΣΕ ΧΙΑ.ΣΤΡΕΜ) ΠΟΣΟΣΤΟ ΝΟΜΟΥ(%) ΚΑΑΑΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ 940,9 37,6 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΗ 363,1 14,5 ΙΔΙΩΤΙΚΗ 382,1 15,2 ΛΑΣΗ 588,7 23,5 ΥΛΑΤΑ 79,9 3,2 ΟΙΚΙΣΜΟΙ 73,6 2,9 ΑΟΙΠΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 77,5 3, ΣΥΝΟΑΟ: Η γεωργία ασκείται σε όλες τις πεδινές εκτάσεις του νομού. Κύρια γεωργικά προϊόντα είναι τα φρούτα (ροδάκινα, μήλα, κεράσια, αχλάδια), ο καπνός, ο αραβόσιτος, τα ζαχαρότευτλα, τα φασόλια, το ρύζι, τα σταφύλια, το βαμβάκι, το σουσάμι, τα καρπούζια, οι πατάτες και σι κτηνοτροφές. Συγκεκριμένα για την φυτική παραγιογή έχουμε:

37 ΠΙΝΑΚΑΣ :ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ν. ΠΕΑΑΑΣ α/α Είδος Έκταση Παραγωγή Έκταση Παραγωγή (στερέματα) (στερέματα) (τόνοι) Αραβόσιτος ' 2 Μηδική Χειμερινά σιτηρά Καπνός Πατάτες θέρους Βιομηχανική ντομάτα Αχλαδιά Μήλα Νεκτορίνια Κερασιά Π Ακτινίδια Ροδάκινα επιτραπέζια Ροδάκινα συμπύρινα Σπαράγγια Βερίκοκα Δαμασκηνά Ελιές Σταφύλια Καλλιέργειες θερμοκηπίων Καρύδια Τεύτλα Βαμβάκι Ρύζι Λοιπά λαχανικά Συνολική καλλιεργήσιμη έκταση

38 Κτηνοτροφία Ο νομός Πέλλας διαθέτει αξιόλογη κτηνοτροφία, από την οποία προέρχεται ένα σημαντικό κομμάτι του εισοδήματος των αγροτικών οικογενειών. Έρχεται τρίτος στη χώρα στην παραγωγή βοοειδών. Ακόμα εκτρέφονται αιγοπρόβατα, χοίροι πουλερικά και ανατιτύσσεται η μελισσοκομία. Συγκεκριμένα για την ζωική παραγωγή του Νομού έχουμε; ΠΙΝΑΚΑΣ: ΖίΠΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ν. ΠΕΑΑΗΣ α/α Είδος Αριθμός Παραγωγή Αριθμός Παραγωγή (τόνοι) (τόνοι) Κρέας βοδινό Κρέας πρόβειο Κρέας αίγειο Κρέας χοιρινό Κρέας πουλερικών Γάλα αγελαδινό Γάλα πρόβειο Γάλα αίγειο Δ ά ση Τα δάση καλύπτουν το 23,5% του εδάφους του νομού, συνολικά 588 τετρ. χλμ. Από το σύνολο των δασικών εκτάσεων του νομού, το 37,4% αποτελούν δάση, το 14,3% μερικώς δασοσκετιείς εκτάσεις, το 30% βοσκότοποι και το υπόλοιπο γυμνές και άγονες εκτάσεις. Τα δασοπονικά είδη που κυριαρχούν στο νομό είναι η οξιά και η δρυς (συνολικά καλύτιτουν το 87%), ενώ υπάρχουν ακόμη μαύρη και δασική πεύκη, καστανιές, πλατάνια, σημύδες. Σε ότι αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς για τις δασικές εκτάσεις του νομού, το μεγαλύτερο ποσοστό ανήκει στο δημόσιο (63,6%), 17% είναι δημοτικές εκτάσεις, 13,7% είναι συνιδιοκτησίες, 4,6% ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα και τέλος 1,1% σε νομικά πρόσωπα.

39 Θεωρείται ένας από τους τιλέον ξυλοπαραγωγούς νομούς της χώρας με σημαντική παραγωγή στρογγυλής ξυλείας, κατηγορία η οποία αντιπροσωπεύει το καλύτερο ποιοτικά αποληφθέν ξυλώδες προϊόν. Οι δυνατότητες για ανάπτυξη και εκμετάλλευση της δασοπονίας είναι σημαντικές και με πολλά περιθώρια προς την κατεύθυνση αυτή. Ο σπουδαιότερος από άποψης μεγέθους και άμεσης απόδοσης δασικός πόρος της περιοχής είναι τα παραγωγικά δάση ιδιαίτερης σημασίας είναι τα έργα βελτίωσης βοσκοτόπων και διευθέτησης χειμάρρων και η βέλτιστη εκμετάλλευση του συνολικού ξυλοαποθέματος. Στο Νομό υπάρχει ένας αξιόλογος αριθμός μονάδων ε^ξεργασίας ξύλου ενώ όλη σχεδόν η ποσότητα στρογγυλής μεγάλων διαστάσεων ξυλείας διατίθενται σε εργοστάσια. Τα υπόλοιπα δασικά προϊόντα, μετά την διάθεση ποσοτήτων για κάλυψη ατομικών αναγκών διατίθενται σε εμπόρους κυρίως (Έδεσσας, Νάουσας, Αριδαίας, Θεσ/νίκης, Τρικάλων) μετά από δημοπρασίες Αλιεία Αλιευτικά στην υπό μελέτη περιοχή αποτελούν η λίμνη Βεγορίτιδα και η Αίμνη Άγρα και ο ποταμός Μογλένιτσας. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης των υδατοκαλλιεργειών (κυρίως της πεστροφοκαλλιέργειας) σε συνδυασμό με μεταποίηση (καπνιστά). Από τα μέσα της δεκαετίας του 60, λειτουργεί ιχθυογεννητικός σταθμός στην Έδεσσα. Την περίοδο εκείνη υπήρχε σημαντική αλιευτική παραγωγή που αποτελεί παράδοση στο νομό. Η ιχθυοπανίδα είναι αρκετά πλούσια και περιλαμβάνει αρκετά αλιεύσιμα είδη πληθυσμοί των οποίων όμως έχουν μειωθεί σημαντικά, ενώ κάποια αυτά σπανίζουν ή έχουν εξαφανιστεί. Η χρήση των ποταμών, εκτός από αλιευτική και γεωργική έχει επεκταθεί και σε βιομηχανική, αφού είναι αποδέκτες, οικιακών και βιομηχανικών λυμάτων. Επίσης, η λίμνη Βεγορίτιδα αντιμετωπίζει σοβαρά τιεριβαλλοντικά προβλήματα λόγω ρύπανσης και μόλυνσης της και η λίμνη Άγρα υποβαθμίστηκε. Οι δύο λίμνες δέχονται πιέσεις από αλιευτική βιομηχανική και τουριστική χρήση ενώ ειδικά η

40 Βεγορίτιδα δέχεται ετππλέον πιέσεις από γεωργική και αστική χρήση. Η καλλιέργεια καραβίδας του γλυκού νερού στον υγροβιότοπο Άγρα - Βρυττών - Νησιού, με τεράστια οικονομική σημασία για την τιεριοχή, σταμάτησε στα τέλη της δεκαετίας του 70 λόγω ασθένειας κ σχεδόν πλήρους εξαφανίσεις του είδους. Γίνεται προσπάθεια για τη βελτίωση της ιχθυοκαλλιέργειας και σχεδιάζονται ειδικές παρεμβάσεις στις λίμνες Ορυκτός Πλούτος Στο νομό αυτή τη στιγμή γίνεται εκμετάλλευση μόνο αδρανών υλικών στην περιοχή Λάκκας κυρίως, αν και υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις για σειρά ορυκτών και πετρωμάτων: Σιδηροπυρίτης εμφανίζεται, στην τ. επαρχία Αλμωπίας (Λουτράκι), χρωμίτης κοντά στα χωριά Πρόμαχος Πολυκάρπτ, Σαρακηνοί και Λυκοχώρς και μάρμαρα στην τ. επαρχία Έδεσσας (Παναγίτσα). Λόγοι της περιορισμένης εξορυκτικής δραστηριότητας είναι: Η έλλειψη κατάλληλης υποδομής (δασική οδοποιία, δίκτυο ενέργειας). Η έλλειψη οργανωμένης μελέτης για το πιθανό δυναμικό του ορυκτού πλούτου. Δεν είναι εξασφαλισμένη η απόσβεση των κεφαλαίων που θα δαπανηθούν. Οι λατομικές περιοχές βρίσκονται: Βόρεια της Λραβησσού (Γιαννιτσά) με εμφανίσεις μαγγανίου. Μεταξύ Σεβαστιανών και Καισαριανών καθώς και Λγίας Σωτήρας ( Έδεσσα) με εμφανίσεις μαγνησίτη. Στη Θηριόπετρα (Αλμωπία) με εμφανίσεις χαλκού. Λειτουργεί ακόμα και ένας πολύ μικρός αριθμός λατομείων εκτός λατομικών ζωνών Βιομηχανία - Βιοτεχνία Η βιομηχανία του νομού παρουσιάζει σημαντική ανάτπυξη. Εκτός από τον υδροηλεκτρικό σταθμό του Άγρα στον ποταμό Εδεσσαίο ή Βόδα, στην περιοχή του νομού λειτουργούν βιομηχανίες υφαντουργίας, βαμβακουργίας, εκκοκκιστήρια βαμβακιού, σχοινοποιίες, βιομηχανίες γαλακτοκομικών προϊόντων, αλευρόμυλος μονάδες επεξεργασίας / διαλογής / εξευγενισμού και συσκευασίας αγροτικών προϊόντων, παρασκευής μαρμελάδας και χυμών. Οι τιερισσότερες βιομηχανίες που είναι μεταποιητικές γεωργικών προϊόντων, λειτουργούν εποχιακά. Χρησιμοποιούν ποτάσα, καυστική σόδα και κιτρικό