Η Επαγγελματική Κατάρτιση στην Εφοδιαστική υπό το Πρίσμα των Σπουδαστών Γ. Βαλκαμελής 1, Σ. Νάνου 2, Α. Πανηγυριτζόγλου

Transcript

1 Η Επαγγελματική Κατάρτιση στην Εφοδιαστική υπό το Πρίσμα των Σπουδαστών Γ. Βαλκαμελής 1, Σ. Νάνου 2, Α. Πανηγυριτζόγλου 1 Εκπαιδευτικός Β /θμιας Εκπ/σης 2 Τ.Ε.Ε. Ειδικής Αγωγής Ν.Ιωνίας Μαγνησίας, Ελλάδα 3 Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας, Ελλάδα 1 geovalka@hotmail.com, 2 athinapanig@hotmail.com, 3 matoulan@yahoo.gr Περίληψη Τα τελευταία χρόνια υπήρξε σημαντική αναβάθμιση του ρόλου της εφοδιαστικής αλυσίδας σε διάφορους κλάδους δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων τόσο στον τομέα της μεταποίησης όσο και σε αυτόν της παροχής υπηρεσιών. Βάσει των αναγκών και των απαιτήσεων των επιχειρήσεων για την υιοθέτηση ικανά καταρτισμένων στελεχών στον τομέα της εφοδιαστικής το Ι.Ε.Κ Βόλου (2005) αποφάσισε τη δημιουργία ενός νέου τμήματος που θα ήταν σε θέση να καλύψει την ευρύτερη αγορά της Θεσσαλίας. Με αφετηρία την ύπαρξη του τμήματος «Στέλεχος Υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας» και την ολοκλήρωση των σπουδών, επιχειρήθηκε να μελετηθεί ο βαθμός απορρόφησης των σπουδαστών από την αγορά εργασίας και οι επαγγελματικές προοπτικές τους. Η συλλογή των δεδομένων από τους 18 σπουδαστές του τμήματος, πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της τηλεφωνικής συνέντευξης. Η έρευνα δείχνει ότι αν και οι εκπαιδευμένοι εργοδηγοί (β επιπέδου στελέχη) λείπουν από την αγορά εργασίας, εντούτοις οι ευκαιρίες δεν αξιοποιήθηκαν όπως θα έπρεπε. Στην εισήγηση που ακολουθεί μέσω των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου, αλλά και της βιβλιογραφίας επιχειρείται μια παρέμβαση στην «μαύρη τρύπα» της εκπαίδευσης των λεγόμενων μεσαίων στελεχών στην εφοδιαστική αλυσίδα. Λέξεις Κλειδιά: εκπαίδευση και πιστοποίηση στην εφοδιαστική 1. Εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια υπήρξε σημαντική αναβάθμιση του ρόλου της εφοδιαστικής αλυσίδας σε διάφορους κλάδους δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων τόσο στον τομέα της μεταποίησης όσο και και σε αυτόν της παροχής υπηρεσιών. Βάσει των αναγκών και των απαιτήσεων των επιχειρήσεων για την υιοθέτηση ικανά καταρτισμένων στελεχών στον τομέα της εφοδιαστικής το Ι.Ε.Κ Βόλου αποφάσισε τη δημιουργία ενός νέου τμήματος που θα είναι PROCEEDINGS 1

2 σε θέση να καλύψει την ευρύτερη αγορά της Θεσσαλίας. Η εύρεση και η ανάδειξη της συγκεκριμένης ειδικότητας αποδεικνύει ικανότητα αντανακλαστικών. Είναι προφανώς ότι ένα από τα βασικά ερωτήματα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι σχεδιαστές του συγκεκριμένου τμήματος ήταν, πώς θα καταφέρουμε τα αυριανά στελέχη της εφοδιαστικής αλυσίδας να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και που θα μπορεί να τους βρίσκει κανείς; Άλλωστε αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η στελέχωση των ελληνικών logistics, όπου εκπαιδεύονται συνεχώς managers (α επιπέδου στελέχη) και λείπουν παντελώς οι εκπαιδευμένοι εργοδηγοί (β επιπέδου στελέχη) δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Καλοί οι ταξίαρχοι και οι στρατηγοί, αλλά οι μάχες δεν κερδίζονται χωρίς ικανούς λοχίες και λοχαγούς (Ανδριανόπουλος, 2007). Με αφετηρία την ύπαρξη του συγκεκριμένου τμήματος και την ολοκλήρωση των σπουδών, επιχειρήθηκε να μελετηθεί ο βαθμός απορρόφησης των σπουδαστών από την αγορά εργασίας και οι επαγγελματικές προοπτικές τους. 2. Βασικός Σκοπός και Ερευνητικά Ερωτήματα Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει και να συγκεντρώσει τις αντιλήψεις και τις στάσεις των σπουδαστών του τμήματος Στέλεχος Υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics) από το Ι.Ε.Κ Βόλου τις ακαδημαϊκές χρονιές και , σχετικά με την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Ειδικότερα, η έρευνα απέβλεπε στο να διερευνήσει: 1. Τους λόγους επιλογής του συγκεκριμένου τμήματος, το επίπεδο ενδιαφέροντος τους καθώς και την σημερινή επαγγελματική τους κατάσταση. 2. Την περιγραφή του εργασιακού τους περιβάλλοντος και την σχέση του με το βασικό αντικείμενο σπουδών τους. 3. Ερευνητικός Σχεδιασμός Για τη συλλογή δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η τηλεφωνική συνέντευξη γιατί ήταν ο καλύτερος τρόπος για γρήγορη συλλογή πληροφοριών, είχε μεγάλο βαθμό ανταπόκρισης από τους σπουδαστές και έδινε την δυνατότητα για διευκρινήσεις σε ερωτήσεις που δεν γίνονται κατανοητές. Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελείται από τέσσερις ερωτήσεις κλειστού τύπου οι οποίες σχετίζονται με πληροφορίες σχετικές με την περίοδο της κατάρτισης. PROCEEDINGS 2

3 Το δεύτερο μέρος περιέχει δώδεκα δηλώσεις που σχετίζονται με την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων του τμήματος. Η κάθε δήλωση αξιολογείται σε κλίμακα τεσσάρων διαβαθμίσεων όπου το 1 σημαίνει «καθόλου» και το 4 σημαίνει «πολύ» (κλίμακα Thurstone). Επίσης, χρησιμοποίηθηκαν και κλίμακες διαφοράς, όπου ο ερωτώμενος επιλέγει μεταξύ δύο διπολικών απαντήσεων. Το δείγμα της έρευνας αποτελούσαν σπουδαστές του τμήματος Στέλεχος Υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics) από το Ι.Ε.Κ Βόλου. Τα μαθήματα έλαβαν μέρος από τον Σεπτέμβριο του 2003 μέχρι και τον Ιούνιο του Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 16 τηλεφωνικές συνεντεύξεις. Το δείγμα περιλαμβάνει 25% αγόρια, και 75% κορίτσια. 4. Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Βασικές επιδιώξεις του πρώτου τμήματος είναι ο εντοπισμός των κινήτρων επιλογής της συγκεκριμένης επιλογής, ο βαθμός ενδιαφέροντος στο περιεχόμενο του μαθήματος και η αποκρυστάλλωση της σημερινής επαγγελματικής κατάστασης. Για την ανάλυση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν για την πρώτη ερευνητική ομάδα χρησιμοποιήθηκαν απλές στατιστικές αναλύσεις. Εξετάζοντας τις δηλώσεις που σχετίζονται με τους λόγους επιλογής της συγκεκριμένης ειδικότητας φάνηκε ότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι σπουδαστές εντόπισαν την δυναμική του χώρου και θεώρησαν ότι θα έχουν ταχύτερη επαγγελματική αποκατάσταση. Επίσης, οι σπουδαστές υποστηρίζουν σχεδόν ομόφωνα ότι το περιεχόμενο του τμήματος ήταν πολύ ενδιαφέρον. Στο σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι όποιες αρνητικές αναφορές υπήρξαν είχαν να κάνουν με τους εκπαιδευτικούς και όχι με το αντικείμενο σπουδών. Η έρευνα στην περιγραφή της σημερινής επαγγελματικής κατάστασης είναι ενδεικτική με την υπάρχουσα κατάσταση σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους. Γράφημα 1. Ποια από τις ακόλουθες καταστάσεις περιγράφει καλύτερα την επαγγελματική σας κατάσταση σήμερα; PROCEEDINGS 3

4 Το δεύτερο τμήμα επιχειρεί να ακτινογραφήσει το εργασιακό καθεστώς του σπουδαστή αλλά και τη συμβολή της σχολή του στην υπάρχουσα κατάσταση. Ο ακριβής τίτλος της δουλειάς και η περιγραφή των καθηκόντων προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση αφού μόνο οι 2 από τους 16 (ποσοστό 12,5%) απασχολούνται σε αντικείμενο σχετικό με τα logistics. Ένας άλλος στόχος της εμπειρικής έρευνας ήταν να εντοπίσει την πιθανότητα να έχουν προσληφθεί όσοι εργάζονται, με τη βοήθεια του πτυχίου τους. Οι διαφοροποιήσεις στο αντικείμενο εργασίας, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις απαντήσεις. Γράφημα 2. Θα είχατε προσληφθεί εάν δεν είχατε το πτυχίο του συγκεκριμένου τμήματος; Στατιστικά ελάχιστες διαφορές επισημάνθηκαν στους λόγους επιλογής δουλειάς για τους ερωτώμενους. Μια γενική παρατήρηση, με βάση την ανάλυση των δεδομένων στην επόμενη γραφική παράσταση, οι σπουδαστές φαίνεται ότι δεν υποστηρίχθηκαν από πουθενά. Η παντελής απουσία ενημερωτικού μηχανισμού σε συνδυασμό με την έλλειψη διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, τους οδήγησαν σε επιλογές που ως μόνο στόχο είχαν το βιοπορισμό Γράφημα 3. Γιατί επιλέξατε να εργαστείτε στην συγκεκριμένη δουλειά; PROCEEDINGS 4

5 5. Εισηγήσεις Εξετάζοντας τις απόψεις των σπουδαστών πέντε χρόνια μετά το πέρας των σπουδών τους μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι ενώ επέλεξαν το αντικείμενο της εφοδιαστικής συνειδητά, προσδοκώντας σημαντικά οφέλη, εντούτοις η σημερινή επαγγελματική τους κατάσταση αποτελεί τον καθρέπτη της πραγματικότητας. Η συντριπτική πλειοψηφία βρίσκεται μακριά από το αντικείμενο που επέλεξε και καταρτίστηκε. Η παρουσία συγκεκριμένων εισηγήσεων που σχετίζονται με τα αίτια της εν λόγω αποτυχίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης και γενικότερα για την καλύτερη δυνατή επάνδρωση των επιχειρήσεων με στελέχη ικανά να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερα απαιτητικές συνθήκες της εποχής μας. Η ευθύνη βαραίνει όλους τους εμπλεκόμενους. Ενδεικτικά ακολουθεί σύντομη ανάπτυξη μερικών εισηγήσεων που θα βοηθούσαν προς αυτή την κατεύθυνση. 1. Ο εκπαιδευτικός φορέας κατάφερε να εντοπίσει την αναγκαιότητα της συγκεκριμένης ειδικότητας στο πρόγραμμα του αλλά δεν ολοκλήρωσε το σκεπτικό του. Η δημιουργία παραπόνων από την πλευρά των σπουδαστών για έλλειμμα εξειδικευμένης γνώσης από ένα σημαντικό τμήμα του εκπαιδευτικού προσωπικού, είναι ενδεικτική. Η εκπλήρωση του προγράμματος σπουδών έγινε διαδικαστικά, χωρίς να έλθουν σε επαφή οι σπουδαστές με ανάλογους χώρους εργασίας. Η απουσία λειτουργίας γραφείου διασύνδεσης αποδείχτηκε καταστροφική για το επαγγελματικό μέλλον των σπουδαστών. Η κάλυψη όλων των παραπάνω θα έδινε ώθηση στη βελτίωση του τελικού αποτελέσματος. 2. Η αξιολόγηση αποτελεί οργανικό στοιχείο επαγγελματικής κατάρτισης και σκοπό έχει να προσφέρει στους εμπλεκόμενους φορείς και πρώτιστα στους σπουδαστές, ανατροφοδότηση των προσπαθειών τους για μάθηση. Έτσι η παροχή συστηματικής και έγκαιρης ανατροφοδότησης στους σπουδαστές μέσα από προσωπικές συνομιλίες με τους εκπαιδευτικούς είναι σημαντική, γιατί βοηθά στον εντοπισμό ελλείψεων και κενών τα οποία θα μπορούσαν να συμπληρωθούν με τους σπουδαστές να λειτουργούν ως συνέταιροι στην προαγωγή της μάθησης. 3. Παροχή συστηματικής, συνεχούς και γρήγορης πληροφόρησης στους σπουδαστές και εμπλοκή τους στην τοπική αγορά εργασίας. Η ανάπτυξη σχέσεων με επιχειρηματίες και φορείς του χώρου από την περίοδο των σπουδών δημιουργεί κλίμα ζέσης και καλής συνεργασίας, προσφέροντας και στις δυο πλευρές τη δυνατότητα να αλλάξουν απόψεις και να ελαχιστοποιήσουν τα συμπτώματα της ανεργίας τριβής. Οι μελλοντικοί PROCEEDINGS 5

6 εργοδότες είναι απαραίτητο να συνδράμουν προς αυτή την κατεύθυνση, αφού η απουσία ικανών εργοδηγών στον κλάδο είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. 4. Οργάνωση ποικίλων δραστηριοτήτων από την πλευρά των φορέων (δημόσιων, δημοτικών κτλ). Όπως προκύπτει από ερευνητικά δεδομένα και συγκρίσεις με χώρες του εξωτερικού, η χρήση ποικιλίας μέσων, μεθόδων και δραστηριοτήτων εύρεσης εργασίας στο σχετικό αντικείμενο σπουδών-κατάρτισης επηρεάζει τόσο την επίδοση των σπουδαστών κατά τη διάρκεια των σπουδών όσο και την βελτίωση των αριθμών απορρόφησης. Με άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα της παραγόμενης εργασίας αλλά και στους δείκτες της ανεργίας. Συμπερασματικά η διερεύνηση των απόψεων των σπουδαστών παρέχει ουσιαστικές πληροφορίες για την υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά εργασίας και προσανατολίζει την οποιαδήποτε μελλοντική δράση όλων των ενδιαφερομένων που θα επιθυμούσαν τη βελτίωση του. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η συγκεκριμένη ειδικότητα δεν έχει λειτουργήσει έκτοτε. Σίγουρα, η ανάπτυξη, η βελτίωση και η διατήρηση ύπαρξης του αντικειμένου στο χώρο της μεταδευτεροβάθμιας εκπάιδευσης προϋποθέτει αφοσίωση, συνεχή προσπάθεια και πίστη στην παραδοχή ότι η εκπαίδευση αποτελεί εφαλτήριο για την βελτίωση όλων των βαθμίδων της εφοδιαστικής αλυσίδας. Βιβλιογραφία 1. Mpenis, S., (2009) personal communication, July 1 st. 2. Questionnaire 2004/05, (2005), Destinations of Leavers from Higher Education, University of Portsmouth. 3. Ανδριανόπουλος, Σ., (2007), Μήπως γεμίσαμε στρατηγούς στα logistics και πάμε στη μάχη χωρίς λοχίες & λοχαγούς; Περιοδικό Supply Chain & Logistics,11, σελ Πασχαλούδης, Δ., (2003), Marketing ακούω και marketing δεν βλέπω-αρχές marketing. Εκδόσεις Γκιούρδας, Αθήνα. PROCEEDINGS 6