ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Transcript

1 Προσοχή: Επειδή πολλοί χρήστες πιθανόν να μην έχουν εγκατεστημένη την κατάλληλη γραμματοσειρά για να διαβάσουν Αρχαία Ελληνικά, δίνουμε το κείμενο της εκφώνησης σκαναρισμένο και το υπόλοιπο σε μονοτονικό σύστημα. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

2 A. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα: <<Ούτω δη πας επιστήμων...και έλλειψις και το μέσον>>. B. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων: B1. <<Εν παντί δη συνεχει...ου το του πράγματος αλλά το προ ημας>>: Με ποια κριτήρια είναι δυνατός, κατά το χωρίο αυτό, ο καθορισμός του <<μέσου>> και ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μεσότητας, ανάλογα με το κριτήριο καθορισμού της. Μονάδες 15 Β 2. Τέχνη αρετή φύσις: Ποιο κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα διακρίνει ο Αριστοτέλης στις τρεις αυτές έννοιες, σε ποια από τις τρεις δίνει το προβάδισμα και γιατί, κατά τη γνώμη σας, της δίνει το προβάδισμα αυτό; Μονάδες 15 Β 3. Ποια φιλοσοφική και συγγραφική δραστηριότητα ανέπτυξε ο Αριστοτέλης κατά την περίοδο στην οποία ανήκουν τα <<Ηθικά Νικομάχεια>>; Β 4. Να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους, χρησιμοποιώντας την παραγωγική κατάληξη που σας δίνεται: λαβειν: μα άγουσα: ή ειώθασιν: ος έχουσιν: σις φθειρούσης: ά

3 Γ 1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το κείμενο. Μονάδες 20 Γ 2. α) συνεχώρησαν, αποδουναι: Να κλίνετε την προστακτική των ρηματικών αυτών τύπων στο χρόνο και τη φωνή που βρίσκονται. β) έλαβον: Να κλίνετε στον ενικό αριθμό το αρσενικό γένος της μετοχής του ενεργητικού παρακειμένου. Γ 3. α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις μετοχές: πράξων, παρών. β) Να γράψετε την υπόθεση και την απόδοση του υποθετικού λόγου που λανθάνει στο κείμενο και να τον χαρακτηρίσετε. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Ετσι, λοιπόν, κάθε ειδικός αποφεύγει την υπερβολή και την έλλειψη, ενώ ψάχνει να βρει το μέσο και αυτό επιλέγει, όχι, δηλαδή, το από καθαρά ποσοτική άποψη μέσο, αλλά (το μέσο) σε σχέση με εμάς. Αν, λοιπόν, κάθε τέχνη εκπληρώνει σωστά το έργο της μ αυτόν τον τρόπο έχοντας στραμμένο το βλέμμα της προς το μέσο και κατευθύνοντας τα έργα της προς αυτό [ γι αυτό συνηθίζουν να προσθέτουν στο τέλος για τα ολοκληρωμένα έργα ότι δεν είναι δυνατό ούτε να αφαιρέσει (κάποιος) ούτε να προσθέσει (κάτι),αφού η υπερβολή και η έλλειψη φθείρουν την ολοκλήρωση, ενώ η μεσότητα τη διασώζει και οι καλοί τεχνίτες εργάζονται, όπως λέμε, έχοντας στραμμένο τι βλέμμα τους προς αυτό (δηλαδή, το μέσο)],(αν), λοιπόν η αρετή είναι πιο ακριβής και πιο καλή από κάθε τέχνη, όπως ακριβώς και η φύση, θα μπορούσε να έχει για στόχο της το μέσο. Και εννοώ την ηθική (αρετή). διότι αυτή αναφέρεται στα πάθη και στις πράξεις και σ αυτά υπάρχει η υπερβολή και η έλλειψη και το μέσο. Β1. Ο Αριστοτέλης προσπαθώντας να διερευνήσει τη φύση της αρετής θεωρεί απαραίτητο να προσδιορίσει αρχικά την έννοια της μεσότητας, αφού θα καθορίσει την ηθική αρετή ως μεσότητα. Σύμφωνα με το χωρίο ο καθορισμός του <<μέσου>> είναι δυνατός με δύο ειδών κριτήρια: α) με κριτήρια αντικειμενικά (<<κατ αυτό το πράγμα>>, <<του μεν πράγματος>>) και β) με κριτήρια υποκειμενικά (<<προς ημάς>>). Σύμφωνα με τα αντικειμενικά κριτήρια, το μέσο καθορίζεται ως αυτό που απέχει εξίσου από τα δύο άκρα του συνεχούς και διαιρετού πράγματος. Η μεσότητα αυτή είναι μία και η ίδια για όλους. Σύμφωνα με τα υποκειμενικά κριτήρια, το μέσο καθορίζεται ως αυτό που δεν παρουσιάζει ούτε υπερβολή ούτε έλλειψη και δεν είναι ένα ούτε το ίδιο για όλους, αντίθετα διαφέρει κατά περίπτωση. Β2. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, τέχνη, αρετή και φύση έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα, και οι τρεις έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν μορφές. Το προβάδισμα όμως έχει η αρετή. η αρετή δίνει μορφή στην προσωπικότητα του ανθρώπου, ενώ η τέχνη στην ύλη.

4 Αλλά και η φύση είναι ανώτερη από την τέχνη, καθώς η τέχνη είναι μίμηση της φύσης. Εξάλλου, η φύση οδηγεί τα έργα της στην τελείωση, ενώ τα έργα της τέχνης δεν τείνουν πουθενά. Τέλος, σύμφωνα με τον Ασπάσιο, το σημαντικότερο σχολιαστή του Αριστοτέλη, η αρετή είναι ανώτερη από τη φύση, <<και γαρ την φύσιν, η δε αρετή τελειότης φύσεως και κατωρθωμένη φύσις>>. Β 3. Βλέπε σχολικό βιβλίο,σελίδα 145 και 147:<<Στη Μακεδονία ο Αριστοτέλης...τα Ηθικά Νικομάχεια>>. B 4 ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Γ1. Μετά από αυτό, λοιπόν, ο μεν Αλκιβιάδης είχε αναχωρήσει προς τον Ελλήσποντο και προς τη Χερσόνησο για να εισπράξει χρήματα. οι υπόλοιποι όμως στρατηγοί συμφώνησαν με το Φαρνάβαζο να δώσει ο Φαρνάβαζος στους Αθηναίους είκοσι τάλαντα για την Καλχηδόνα και να οδηγήσει προς το βασιλιά τους απεσταλμένους των Αθηναίων, και έδωσαν ένορκες διαβεβαιώσεις και πήραν από το Φαρνάβαζο, να πληρώνουν οι Καλχηδόνιοι το φόρο υποτέλειας στους Αθηναίους, όσο ακριβώς είχαν συνηθίσει, και να δώσουν πίσω τα χρήματα που οφείλονταν,οι Αθηναίοι όμως να μην πολεμούν με τους Καλχηδονίους έως ότου έλθουν οι απεσταλμένοι από το βασιλιά. Ο Αλκιβιάδης όμως δεν τύχαινε να παρευρίσκεται στην ανταλλαγή ένορκων διαβεβαιώσεων,αλλά βρισκόταν κοντά στη Σηλυμβρία.

5 Γ2. Ο υποθετικός λόγος είναι λανθάνων καθώς η υπόθεση λανθάνει σε χρονικοϋποθετική πρόταση και εξαρτημένος, καθώς η απόδοση είναι τελικό απαρέμφατο, που ισοδυναμεί με μελλοντική έκφραση και εκφράζει το προσδοκώμενο. (Ενδεικτικά σημειώνεται ότι ο υποθετικός λόγος μετά την απεξάρτηση θα έχει ως απόδοση : μη πολεμείτε). Επιμέλεια: Γρηγοράτου Ι. - Παγκράτης Ε. - Σιταρά Φ. - Χριστοπούλου Α.