ΒΙΟΤΟΠΟΣ Η ΦΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΑΣ

Transcript

1

2 ΒΙΟΤΟΠΟΣ Η ΦΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΑΣ Το πρόγραμμα «Βιότοπος» Η Φύση στην αυλή μας : Διδάσκει σε παιδιά και εφήβους τη σημασία των φυτών για την ανθρώπινη ζωή αλλά και τα οικοσυστήματα του πλανήτη. Εξοικειώνει με τον κόσμο των φυτών και θα επισημάνει τη σημασία διατήρησης της αυτοφυούς άγριας χλωρίδας της Ελλάδας. Μεταδίδει την πληροφορία για την προστασία της βιοποικιλότητας και των απειλούμενων με εξαφάνιση φυτών.

3 Tη σχολική χρονιά το πρόγραμμα «Βιότοπος. Η φύση στην αυλή μας» συνεχίστηκε και με τη συμμετοχή του 9 ου Γυμνασίου Περιβαλλοντική ομάδα 9 ου Γυμνασίου: κ. Παπαδούλης Χρήστος, Δ/ντής(Πληροφορικής) κ. Κογιάννη Φανή (Tεχνολόγος) κ. Γαρδίκα Μαρία (Φυσικός)

4 ΒΙΟΤΟΠΟΣ

5 ΒΙΟΤΟΠΟΣ Βιότοπος γενικά ονομάζεται οποιαδήποτε περιοχή, κατά σύνολο ή μέρος αυτής, επί της οποίας όμως ο προσδιορισμός καθορίζεται από τους επικρατέστερους οργανισμούς που ζουν σε αυτή. Ειδικότερα αν στη περιοχή αυτή περιλαμβάνεται υδάτινη επιφάνεια (π.χ. λίμνη, ποταμός κ.λπ.), τότε ονομάζεται υδροβιότοπος. Διαφορετικοί πληθυσμοί (π.χ. κουνέλια, καρότα, άνθρωποι) συνυπάρχουν στην ίδια περιοχή. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν την περιοχή (θερμοκρασία, υγρασία) είναι ευνοϊκές για την επιβίωση αυτών των πληθυσμών. Ανάμεσα στα άτομα του ίδιου ή διαφορετικών πληθυσμών ενός βιότοπου αναπτύσσονται σχέσεις συνεργασίας, ανταγωνισμού, τροφικές, αναπαραγωγικές κτλ.

6

7 ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα η οριοθέτηση Εθνικών Δρυμών, δηλαδή περιοχών φυσικού πλούτου προστατευμένων από κανονισμό του κράτους είναι χαρακτηριστικό που ξεκίνησε να εδραιώνεται από την δεκαετία του Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από έντονες εναλλαγές οικοσυστημάτων και βιότοπων. Σχεδόν το 5% της ελληνικής ακτογραμμής αποτελείται από οικολογικά ευαίσθητους υγροβιότοπους, κυρίως σε περιοχές που βιώνουν την ραγδαία ανάπτυξη του τουρισμού.

8 ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ : Εθνικός δρυμός Ολύμπου Εθνικός δρυμός Πάρνηθας Εθνικός δρυμός Παρνασσού Εθνικός δρυμός Αίνου Κεφαλληνίας Εθνικός δρυμός Σουνίου Εθνικός δρυμός Οίτης Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων Εθνικός δρυμός Πίνδου Εθνικός δρυμός Πρεσπών Εθνικός δρυμός Βίκου Αώου

9 ΑΠΕΙΛΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ Η ζωή στον πλανήτη μας, από την εμφάνισή της μέχρι σήμερα, έχει περάσει από διάφορα στάδια εξέλιξης. Μέρος αυτής της εξελικτικής διαδικασίας αποτελεί και η εξαφάνιση ορισμένων ειδών όταν αυτά δεν μπορούν να προσαρμοστούν στο περιβάλλον τους. Ενώ όμως τα τελευταία διακόσια εκατομμύρια χρόνια ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών ήταν περίπου 90 είδη ανά αιώνα, σήμερα υπολογίζεται σε 140 είδη την ημέρα! Κάποια από αυτά δεν έχουμε καν προλάβει να τα γνωρίσουμε. Όταν χάνονται, παίρνουν μαζί τους ένα κομμάτι της γενετικής και εξελικτικής ιστορίας εκατοντάδων χρόνων, που θα μπορούσε να αποτελέσει πολύτιμη πηγή γνώσεων για τον άνθρωπο. Δυστυχώς, τα αίτια αυτής της φθίνουσας πορείας είναι ανθρωπογενή.

10

11 ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑΣ ΚΕΛΥ ΜΑΓΟΥΛΑ

12 ΚΡΟΚΟΣ Ο κρόκος γνωστός και με τις ονομασίες ζαφορά και σαφράνι είναι φυτό από το οποίο παράγεται ένα από τα πιο ακριβά μπαχαρικά που υπάρχουν στον κόσμο. Το σαφράνι προέρχεται από τον ύπερο του άνθους του φυτού κρόκος, η επιστημονική ονομασία του οποίου είναι Κρόκος ο ήμερος (Crocus sativus) το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Ιριδoειδών.

13 ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΚΡΙΝΟΣ Ανήκει στην οικογένεια των Λιλιϊδών (Liliaceae) και είναι πολυετής πόα, με βλαστό ύψους 35 έως 90 εκ. Τα φύλλα είναι πολυάριθμα, εναλλασσόμενα, γραμμοειδή, τα κατώτερα μήκους μέχρι 12εκ. Έχει εντυπωσιακά, μεγάλα άνθη, με περιάνθιο αποτελούμενο από έξι κόκκινα, παχιά, έντονα συνεστραμμένα τμήματα, μήκους 5-7,5 εκ. Ο στύλος και οι έξι στήμονες με τους κόκκινους ανθήρες είναι μακριοί και προεξέχουν έντονα.

14 ΚΥΚΛΑΜΙΝΟ To Κυκλάμινο είναι ένα από τα ομορφότερα αγριολούλουδα της Ευρωπαϊκής υπαίθρου. Στην Ελλάδα συναντώνται πέντε είδη κυκλάμινου. Είναι πολυετές φυτό με μωβ άνθη ή σπανιότερα λευκά και χαρακτηριστικά καρδιοειδή φύλλα με εντυπωσιακούς χρωματισμούς. Κάποια είδη κυκλαμίνου ανθίζουν την Άνοιξη και κάποια άλλα το Φθινόπωρο. Φύονται από παραθαλάσσιες περιοχές μέχρι και σε υψόμετρα άνω των 1000 μέτρων..

15 ΚΑΦΕ ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι και παμφάγο μένουν με θηλαστικό την μητέρα ζώο τους και πάνω το από είδος δύο αρκούδας χρόνια. με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση, που μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά. Στην Ελλάδα, η καφέ αρκούδα υπάρχει κυρίως στη δυτική και βορειοδυτική Ελλάδα ωστόσο ο πληθυσμός της είναι περιορισμένος. Έχει μεγάλο κεφάλι, μικρά αυτιά, πατούσες με γερά νύχια και κοντή ουρά. Είναι μοναχικό ζώο. Τρέφεται με φυτά, ψάρια, μέλι, πτηνά και τρωκτικά. Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση. Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα, ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια.

16 ΛΥΚΟΣ Ο Λύκος είναι θηλαστικό της τάξης των Σαρκοφάγων. Έχει κοινή καταγωγή με τον σκύλο και θεωρείται πρόγονος όλων των ειδών σκύλων που υπάρχουν σήμερα. Οι λύκοι ήταν κάποτε άφθονοι και κατοικούσαν σε όλη σχεδόν τη Βόρεια Αμερική, την Ευρασία και τη Μέση Ανατολή, και έως πριν λίγους αιώνες ήταν το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση στη Γη. Σήμερα, για διάφορους λόγους που έχουν να κάνουν με την εξάπλωση και τη δραστηριότητα του ανθρώπου, που συνεπάγεται την καταστροφή των τόπων διαβίωσης των λύκων, αλλά και το εκτεταμένο κυνήγι εναντίον τους, οι λύκοι υπάρχουν μόνο στο ένα τρίτο της προηγούμενης ζώνης εξάπλωσής τους.

17 ΛΥΚΟΣ

18 Λύκος (Canis lupus) Ο Λύκος (Canis lupus) είναι θηλαστικό της τάξης των Σαρκοφάγων. Έχει κοινή καταγωγή με τον σκύλο και θεωρείται πρόγονος όλων των ειδών σκύλων που υπάρχουν σήμερα. Οι λύκοι είναι πολύ κοινωνικοί και ζουν σε αγέλες που αποτελούνται από 5 έως 9 άτομα. Ο αρχηγός της αγέλης είναι το κυρίαρχο αρσενικό.. Η διάρκεια ζωής του φτάνει τα 16χρόνια. Ο λύκος είναι ζώο σαρκοφάγο και τρέφεται κυρίως με άγρια φυτοφάγα (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αγριόγιδο), διάφορα μικρά θηλαστικά, τρωκτικά και κτηνοτροφικά ζώα (πρόβατα, γίδια). Τρώει όμως και φρούτα όπως σταφύλια, μούρα και σύκα.

19 Ο λύκος στους Μύθους και τις Παραδόσεις Ο λύκος είναι ένα ζώο που έχει ενεργό ρόλο στους μύθους και στις παραδόσεις. Ο θεός Απόλλωνας συχνά αναφέρεται ως Λύκειος. Ο Σωκράτης στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα χρησιμοποιεί το μύθο του Λυκάονα για να αποτρέψει πολιτική συμπεριφορά που οδηγεί στην τυραννία.λύκος ονομάζεται και ο βασιλιάς που υποδέχτηκε φιλόξενα τους Αργοναύτες στον Άδη. Ένα βασιλιά Λύκο αναφέρει στα έργα του «Ηρακλής» και «Αντιόπη» ο Ευριπίδης. Ο λύκος πρωταγωνιστεί σε πολλούς μύθους του Αισώπου που έχουν κάνει το γύρω του κόσμου καθώς και στις παραδόσεις, στις παροιμίες και στα παραμύθια της νεότερης Ελλάδας. Τέλος σύμβολο της Ρώμης είναι η οριχάλκινη Λύκαινα που θηλάζει το Ρωμύλο και τον Ρέμο.

20 Παροιμίες Δεν είναι μόνο πρώτος στην κακία, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, είναι πρώτος και στη σοφία του λαού. Και αυτό ίσως να σημαίνει ότι ο λύκος είναι το άγριο ζώο που αγαπάμε να μισούμε ή που κατά βάθος θαυμάζουμε περισσότερο Ερευνώντας τη σχέση ανθρώπου και λύκου ανακαλύπτει κανείς ότι η σχέση αυτή είναι έντονη σε πολλές δομές της ανθρώπινης γλώσσας και της σκέψης, όπως στις παροιμίες πχ: Κάλλιο άδειο το μαντρί, παρά χίλιοι λύκοι μέσα. (Κάλλιο φτωχός, παρά σε φασαρίες) Ο λύκος, λύκο δεν τρώει (αλληλεγγύη κακών) Σώθηκε απ το στόμα του λύκου. (βέβαιο θάνατο) Τα μετρημένα πρόβατα, δεν τα τρώει ο λύκος. (καλοί λογαριασμοί)

21 Ο λύκος και η σχέση του με τον άνθρωπο Ο λύκος είναι ένα από το πιο παρεξηγημένα άγρια ζώα. Σύμβολο δύναμης εξυπνάδας αλλά και φόβου, κυνηγήθηκε επίμονα από τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος κυνηγά τους λύκους γιατί ο λύκος καταστρέφει τις καλλιέργειες του και τα κοπάδια του. Επίσης ο άνθρωπος τον κυνηγά και για άλλους λόγους όπως για να βγάλει χρήματα φτιάχνοντας γούνες από το τρίχωμα του

22 Απειλές Η ελάττωση της φυσικής λείας του λύκου που οφείλεται σε ανθρωπογενείς παράγοντες, τον στρέφει προς τα κτηνοτροφικά ζώα, Οι παγάνες και τα δηλητηριασμένα δολώματα συνεχίζουν να αποτελούν ευρύτατα διαδεδομένες πρακτικές θανάτωσης λύκων αν και ο νόμος, ήδη από το 1991, απαγορεύει αυστηρά τη χρήση τους. Επίσης, η επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας ακόμα και σε δυσπρόσιτες και απομακρυσμένες περιοχές, τα μεγάλα τεχνικά έργα, η διάνοιξη εκτεταμένου και ανεξέλεγκτου δικτύου δασικών δρόμων, η επέκταση των βοσκοτόπων και η μείωση των δασικών εκτάσεων, οδηγούν σταδιακά στην υποβάθμιση των βιοτόπων του λύκου απειλώντας την επιβίωσή του.

23 Προστασία του λύκου Ο λύκος ένα σύμβολο δύναμης και ελευθερίας που στοιχειώνει θρύλους και παραμύθια εδώ και χιλιάδες χρόνια δεν είναι παρά ένα είδος που χρειάζεται προστασία. Υπήρξε το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση στον πλανήτη μας. Σήμερα όμως, εξαιτίας των συστηματικών προσπαθειών εξόντωσης έχει χάσει μεγάλο μέρος της ιστορικής του επικράτειας. Στο αφιέρωμά μας για τον Λύκο, δεν ήταν δυνατόν να αγνοήσουμε τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ, μία από τις πιο αναγνωρίσιμες ελληνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις η οποία προστατεύει τον λύκο και προσπαθεί να δείξει στο κοινό πόσο σημαντική είναι η προστασία του λύκου αλλά και άλλων απειλούμενων ζώων. Έτσι δημιούργησε το βιότοπο του λύκου στην αυλή μας σε συνεργασία με τους μαθητές και τους υπεύθυνους καθηγητές.

24

25 Ενημέρωση από τον Αρκτούρο

26 Παρουσίαση του προγράμματος «ΒΙΟτοπος Η Φύση στην Αυλή μας» στα Τρίκαλα

27 Παρουσίαση στο δημαρχείο

28

29 Και να πώς «βλέπουν» τα παιδιά την αυλή του σχολείου:

30

31

32

33

34

35 Δενδροφύτευση

36

37

38

39

40

41 Με όλες τις δράσεις ελπίζουμε ότι πέρα από τα θεωρητικά μαθήματα (Αρχαία, Μαθηματικά, Φυσική.) τα παιδιά αποκτούν εμπειρία και ευθύνη στην αυλή του σχολείου που είναι το εργαστήρι τους. Οι μαθητές με απλά και εφικτά πράγματα θα αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης τους αλλά και στη μελλοντική τους εξέλιξη σε υπεύθυνους και ενεργούς πολίτες.

42

43

44

45 Εκδρομή στην Φλώρινα

46 Εκδρομή στη Φλώρινα και στον Αρκτούρο