ΣΜΗΜΑ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΣΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Φεθηαθή ηειεφξαζε (Digital Video Broadcasting). Μειέηε ησλ πξνηχπσλ DVB-T, DVB-S2 θαη DVB-H.

Transcript

1 Σ.Δ.Ι. ΙΟΝΙΧΝ ΝΗΧΝ ΣΜΗΜΑ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΣΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Φεθηαθή ηειεφξαζε (Digital Video Broadcasting). Μειέηε ησλ πξνηχπσλ DVB-T, DVB-S2 θαη DVB-H. ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Σζίθαο Γ. Γεκήηξηνο Σζαξνχρα Υ. Παλαγηψηα Γεκεηξαθνπνχινπ I. Αηθαηεξίλε Δπηβιέπσλ: Υαξάιακπνο Πήηαο, εξγαζηεξηαθφο ζπλεξγάηεο Λεπθάδα

2 Δπραξηζηίεο Αηζζαλφκαζηε ηελ εηιηθξηλή αλάγθε λα επραξηζηήζνπκε ηνλ επηβιέπνληα ηεο πηπρηαθήο καο εξγαζίαο, θαζεγεηή θ. Υαξάιακπν Πήηα γηα ηε ζπκπαξάζηαζή ηνπ θαζψο θαη γηα ην θαιφ θιίκα ζπλεξγαζίαο πνπ είρε δεκηνπξγήζεη. 2

3 Copyright 2009 Με επιθύλαξη πανηόρ δικαιώμαηορ. All rights reserved. Απαγοπεύεηαι η ανηιγπαθή, αποθήκεςζη και διανομή ηηρ παπούζαρ επγαζίαρ, εξ ολοκλήπος ή ημήμαηορ αςηήρ, για εμποπικό ζκοπό. Επιηπέπεηαι η αναηύπυζη, αποθήκεςζη και διανομή για ζκοπό μη κεπδοζκοπικό, εκπαιδεςηικήρ ή επεςνηηικήρ θύζηρ, ςπό ηην πποϋπόθεζη να αναθέπεηαι η πηγή πποέλεςζηρ και να διαηηπείηαι ηο παπόν μήνςμα. Επυηήμαηα πος αθοπούν ηη σπήζη ηηρ επγαζίαρ για κεπδοζκοπικό ζκοπό ππέπει να απεςθύνονηαι ππορ ηοςρ ζςγγπαθείρ. Οι απότειρ και ηα ζςμπεπάζμαηα πος πεπιέσονηαι ζε αςηό ηο έγγπαθο εκθπάζοςν ηοςρ ζςγγπαθείρ και δεν ππέπει να επμηνεςθεί όηι ανηιπποζυπεύοςν ηιρ επίζημερ θέζειρ ηος Τ.Ε.Ι Ιονίυν Νήζυν. 3

4 Πεξίιεςε: ηελ παξνχζα πηπρηαθή εξγαζία αλαιχεηαη θαη πεξηγξάθεηαη ε ςεθηαθή ηειεφξαζε απφ απφ ηερληθήο ζθνπηάο αιιά θαη απφ ηελ κεξηά ηνπ ρξήζηε. Αξρηθά γίλεηαη κηα εθηελήο πεξηγξαθή ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο θαζψο θαη ησλ ζηαδίσλ κέρξη ηεο πιήξνπο αληηθαηάζηαζεο ηεο αλαινγηθήο ηειενπηηθήο κεηάδνζεο απφ ηελ ςεθηαθή. ηε ζπλέρεηα αλαιχνληαη ηα πξφηππα DVB-T, DVB-H θαη DVB-S2. Πεξηγξάθεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπο, ε ηζηνξηθή ηνπο εμέιημε, ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηά ηνπο. Σέινο, γίλεηαη κηα παξνπζίαζε ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ζηελ Διιάδα, θαη αλαιχνληαη θάπνηεο κεηξήζεηο πνπ έγηλαλ φζνλ αθνξά ηελ ιήςε ηνπ ζήκαηνο ππφ δηάθνξεο ζπλζήθεο. Λέμεηο θιεηδηά: DTV (Digital Television), DVB, DVB-T, DVB-H, DVB-S, DVB-S2, DDT (Digital Terrestrial Television), DTH (Direct to Home), EPG (Electronic Program Guide), HDTV (High Definition TV), Interactive services, IPTV (Internet Protocol TV), PIP (Picture in Picture). 4

5 Abstract: In this dissertation, there is an analysis and description of the digital TV system, not only from the technical point of view, but also from the user s one. At first, there is a detailed description of the digital TV system and also a description of the steps of the evolution from the analogical broadcasting to the digital one. Secondly, there is an analysis of DVB-T, DVB-H and DVB-S2. There is a description of their function, their historical evolution and their pros and cons. At last, there is a presentation of nowadays situation of digital TV in Greece, and also an analysis of some measuring that took place according the receiving signal under various circumstances. Key words: DTV (Digital Television), DVB, DVB-T, DVB-H, DVB-S, DVB-S2, DDT (Digital Terrestrial Television), DTH (Direct to Home), EPG (Electronic Program Guide), HDTV (High Definition TV), Interactive services, IPTV (Internet Protocol TV), PIP (Picture in Picture). 5

6 6

7 Πεξηερφκελα: 1 Ειζαγφγικά Σηοιτεία Ση είλαη ε ςεθηαθή ηειεφξαζε (DTV); Αλαινγηθή θαη Γνξπθνξηθή, επίγεηα ςεθηαθή Αλαινγηθή ή Φεθηαθή; Αληαγσληζηηθά πξνο ηε ςεθηαθή Λφγνη ζηνπο νπνίνπο νθείιεηαη ε κεηαηξνπή ηεο αλαινγηθήο ηειεφξαζεο ζε ςεθηαθή Φεθηαθή ηειεφξαζε θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ παξφρνπ Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ ηειεζεαηή Σν ςεθηαθφ βίληεν κεηαδίδεη ξαδηνθσληθά; Σν επξσπατθφ πξφηππν (DVB) Πξνζδνθίεο θαη πνξεία ηνπ DVB Λεηηνπξγία ηνπ DVB Ζ επηηπρία ηνπ DVB Βαζηθέο αξρέο Επεκτάςεισ DVB Ση είλαη ην Digital Video Broadcasting Δπίγεηα ςεθηαθή ηειεφξαζε DVB-T DVB-T DVB-T θαη ATSC Πιάλν πρλνηήησλ γηα ηελ DTT Σν DVB-T ζηελ Δπξψπε Παξάγνληεο αλάπηπμεο Η ςεθηαθή κεηάβαζε ζηελ Δπξψπε 31 2 Το πρόησπο DVB-T Σερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ DVB-T Αμηνπνίεζε θάζκαηνο Γηακφξθσζε θαη παξάκεηξνη εθπνκπήο ηνπ ςεθηαθνχ ζήκαηνο Γηάξζξσζε δηθηχνπ (MFN, SFN) 39 3 Το πρόησπο DVB-S Tη είλαη DVB- S2; Πψο ιεηηνπξγεί; Σν πξφηππν DVB-S Σξφπνη ιεηηνπξγίαο Δηζαγσγή-RCS Tη είλαη DVB-RCS Λεηηνπξγία DVB-RCS Ο θσδηθνπνίεηεο -απνθσδηθνπνηεηήο icoding S DVB-RCS πλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ ζηαδίσλ ηεο δηαµφξθσζεο DVB-RCS Πξνζαξµνγή MPEG-2 παθέησλ θαη ηπραηνπνίεζε (randomization) Δμσηεξηθή θσδηθνπνίεζε θαη ζπλειηθηηθή δηεµπινθή Εςωτερική κωδικοποίηςη και διεµπλοκή ηαµφξθσζε θαη µεηάδνζε Ωθέιηµν bit rate 55 7

8 3.5 Καηλνηνκία: DVB-S2 and DVB-H ΣΟ ΤΣΗΜΑ DVB-RCS Δηζαγσγή Ζ µεηάβαζε ζηελ ςεθηαθή εθπνµπή Σν ζήµα βαζηθήο δψλεο: ζπµπίεζε θαη πνιππιεμία θαηά MPEG Το πρότυπο DVB-H DVB-H: Τπηρεςίεσ Ψηφιακήσ Αναμετάδοςησ για Φορητζσ υςκευζσ Ιςτορικό DVB-H φςτημα και Πρότυπα Η 4Κ λειτουργία ςε βάθοσ ςυςςϊρευςησ (interleaver) Τεμαχιςμόσ χρόνου και MPE-FEC Τεμαχιςμόσ-χρόνου(time-slicing) MPE-FEC Σκζψεισ Μεταβίβαςησ Επιδόςεισ: Σα αναμενόμενα και το μετρημζνα Doppler: Ο δαίμονασ για κινητά Περιβάλλον για μζτρηςη DVB-T και DVB-H - Συμπεριφορά υποδοχήσ ςε κίνηςη DVB-H : Η άςκηςη επικφρωςησ DVB-H Δίκτυα Το IPDC- Σφςτημα Φάςμα Αναμετάδοςησ Το μοίραςμα με DVB-T Αφιερωμζνα Δίκτυα DVB-H Διαςταςιολόγηςη Δικτφου Δίκτυα Πλοήγηςησ Η ζνταξη του DVB-H ςτα επίςημα πρότυπα τησ ΕΕ 88 5 Υφιςτάμενη κατάςταςη ςτην Ελλάδα Η ΕΡΣ ςτην ψηφιακή εποχή Παρεχόμενεσ Τπηρεςίεσ Ηλεκτρονικόσ Οδηγόσ Προγράμματοσ - EPG Υπηρεςίεσ Πρόςβαςησ Διαδραςτικζσ Υπηρεςίεσ Παρουςίαςη ψηφιακϊν καναλιϊν ςινζ+: Τηλεοπτικόσ πολιτιςμόσ πρίςμα+: Πρόςβαςη ςε πλοφςιο πρόγραμμα ςπορ+: Ζνα κανάλι μόνο με αθλητικά, όλη μζρα, δωρεάν! info+: ςυνεχήσ ενημζρωςη με θεματικά δελτία και διαδραςτικζσ υπηρεςίεσ 94 6 Μετρήςεισ ποιότητασ λήψησ ςήματοσ Περιγραφή εξοπλιςμοφ και εγκατάςταςη Σο λογιςμικό Presto! PVR τησ εταιρίασ NewSoft Εγκατάςταςη Διενζργεια μετρήςεων και καταγραφή αποτελεςμάτων Καταγραφή μετρήςεων αναλογικοφ ςήματοσ Καταγραφή μετρήςεων ψηφιακοφ ςήματοσ Συγκριτικά ςυμπεράςματα Μετρήςεισ ψηφιακοφ τηλεοπτικοφ ςήματοσ ςε ιδανικζσ ςυνθήκεσ Γενικά ςυμπεράςματα 109 8

9 7 Γνϊμη καταναλωτϊν πάνω ςτη ψηφιακή τηλεόραςη (Στατιςτικά ςτοιχεία) Βιβλιογραφία 130 9

10 Πεξηερφκελα Πηλάθσλ: Πίνακασ 1 Αναμενόμενεσ θμερομθνίεσ ΠΑΣ. 34 Πίνακασ 2 Τιμζσ ωφζλιμου bit rate 56 Πίνακασ 3 Πεδίο οριςμοφ ςυχνότθτασ δεδομζνων για DVB-H OFDM ςιμα(κανάλι 8MHz) 65 Πίνακασ 4 Χρονικι περιοχι παραμζτρων για DVB-H OFDM ςιμα (8MHz channel) 65 Πίνακασ 5 Χριςιμεσ δικτυακζσ ρυκμοί μετάδοςθσ για ςυςτιματα ςε 8MHz κανάλια με MPE-FEC βακμό κϊδικα 65 Πίνακασ 6 Μοντζλο καναλιοφ TU6 74 Πίνακασ 7 DVB-H λειτουργίεσ μετάδοςθσ που χρθςιμοποιοφνται 77 Πίνακασ 8 DVB-H ςχιματα ριπϊν που χρθςιμοποιοφνται 78 Πίνακασ 9 Δείγμα προχπολογιςμοφ ςφνδεςθσ 88 Πίνακασ 10 Μετριςεισ αναλογικου ςιματοσ εν κθνίςει. 104 Πίνακασ 11 Μετριςεισ ψθφιακοφ ςιματοσ εν κθνίςει. 105 Πεξηερφκελα εηθφλσλ: Εικόνα 1-1 Αναλογικι VS Ψθφιακι TV 13 Εικόνα 1-2 Ψθφιακόσ τρόποσ μετάδοςθσ 24 Εικόνα 1-3 Χϊρεσ που ζχουν ξεκινιςει DTT υπθρεςία 29 Εικόνα 2-1 Πρότυπο Ψθφιακισ Τθελόραςθσ (ITU-R) 36 Εικόνα 2-2 Διαςυμβολικι παρεμβολι 37 Εικόνα 2-3 Δίκτυα πολλαπλϊν ςυχνοτιτων (MFN) 39 Εικόνα 2-4 Αρχιτεκτονικι MFN 40 Εικόνα 2-5 Δίκτυα απλισ ςυχνότθτασ (SFN) 40 Εικόνα 3-1 Ζνα διαλογικο ςφςτθμα DVB 49 Εικόνα 3-2 TRF 50 Εικόνα 3-3 ACQ 50 Εικόνα 3-4 SYNC 50 Εικόνα 3-5 CSC 50 Εικόνα 3-6 Τυχαιοποίθςθ των ειςερχόμενων δεδομζνων 52 Εικόνα 3-7 Μορφι των δεδομζνων μετά τθν διαδικαςία τθσ προςαρμογισ τυχαιοποίθςθσ εξωτερικισ κωδικοποίθςθσ και διεμπλοκισ 53 Εικόνα 3-8 Διάτρθτοι ςυνελεκτικοί κϊδικεσ 54 Εικόνα 3-9 Η διαμόρφωςθ QPSK 55 Εικόνα 3-10 Στάδια πολυπλεξίασ και µετάδοςθσ 59 Εικόνα 3-11 Η δοµι του Πακζτου Μεταφοράσ 60 Εικόνα 4-1Θεματικι δομι ενόσ δζκτθ DVB-H 64 Εικόνα 4-2Μια κεματικι περιγραφι που χρθςιμοποιεί ζνα DVB-H ςφςτθμα που μοιράηεται ζνα MUX με MPEG-2 υπθρεςίεσ 64 Εικόνα 4-3 Η 4Κ με τθν 8Κ λειτουργία διαςτρωμάτωςθσ, ςχεδιαςμζνθ με 8 κομιςτζσ. (α)το ςφμβολο τθσ διαςτρωμάτωςθσ και τθσ αποδιαςτρωμάτωςθσ (β)το ςφμβολο μετά τθ διαςτρωμάτωςθ ςτο κανάλι. Οι ςκιαςμζνεσ περιοχζσ ςτο (β) περιγράφουν τθν επιρροι τθσ παρεμβολισ τθσ ςυγκεντρωτικισ ςυχνότθτασ (διαγϊνιεσ γραμμζσ) και τον ςυγκεντρωτικό χρόνο (αποςιωπθτικά) ςτο κανάλι που είναι τυχαία κατανεμθμζνο μετά τθν αποδιαςτρωμάτωςθ. 68 Εικόνα 4-4 Η αρχι του διαμεριςμοφ χρόνου 69 Εικόνα 4-5 MPE-FEC πλαίςιο 70 Εικόνα 4-6 Στοίβα πρωτοκόλλων για DVB-H 71 Εικόνα 4-7 DVB-H κζρδθ για QPSK 1/2 79 Εικόνα 4-8 DVB-H κζρδθ για 16QAM 2/3 79 Εικόνα 4-9 Επιρροι ποςοςτοφ κωδικοποίθςθσ του MPE-FEC ςε 16QUAM 2/3 81 Εικόνα 4-10 Επιρροι λειτουργίασ μετάδοςθσ ςτο 16QUAM 2/3 82 Εικόνα 4-11 Ζνα τυπικό IPDC ςφςτθμα 84 Εικόνα 4-12 Διαμοιραςμόσ δικτφου DVB-T με multiplexing 84 Εικόνα 4-13 Ζνα ολοκλθρωμζνο DVB-H δίκτυο 85 Εικόνα 4-14 Λογάρικμοσ φυςικοφ πεδίου ςτακερότθτασ τιμϊν κατανομισ και διανομισ ςυςςϊρευςθσ. 87 Εικόνα 6-1 TSM-DVB 95 Εικόνα 6-2 U Εικόνα 6-3 Συνδεςμολογία U Εικόνα 6-4 Ο οδθγόσ εγκατάςταςθσ 97 10

11 Εικόνα 6-5 Εγκατάςταςθ Presto PVR 98 Εικόνα 6-6 Εγκατάςταςθ υλικοφ 98 Εικόνα 6-7 Επιλογι χϊρασ 99 Εικόνα 6-8 Αναηιτθςθ καναλιϊν 100 Εικόνα 6-9 Εγγραφι βίντεο 101 Εικόνα 6-10 Εγκατάςταςθ και ρφκμιςθ εξοπλιςμοφ 102 Εικόνα 6-11 Δοκιμι εξοπλιςμοφ 103 Εικόνα 6-12 Διαδρομι που ακολουκικθκε 103 Εικόνα 6-13 Ιδανικζσ ςυνκικεσ λιψθσ τθλεοπτικοφ ςιματοσ 107 Εικόνα 6-14 Δοκίμεσ τθσ ποιότθτασ του ςιματοσ ςε ςχζςθ με το μικοσ τθσ κεραίασ

12 1 Δηζαγσγηθά ηνηρεία 1.1 Τι είναι η υηθιακή ηηλεόραζη (DTV); Ζ ςεθηαθή ηειεφξαζε (Digital Television - DTV) είλαη έλαο ηξφπνο κεηάδνζεο ησλ θηλνχκελσλ εηθφλσλ θαη ηνπ ήρνπ πνπ ζπλζέηνπλ έλα ηειενπηηθφ πξφγξακκα, καδί κε άιιεο ππεξεζίεο φπσο θείκελν θαη δηαδξαζηηθφηεηα. Υξεζηκνπνηεί ςεθηαθά δηακνξθσκέλα δεδνκέλα, ηα νπνία είλαη ζπκπηεζκέλα θαη απαηηεί απνθσδηθνπνίεζε απφ έλα εηδηθά ζρεδηαζκέλν ζεη ηειεφξαζεο ή έλα ηππηθφ επηζχζθεπν. Σα πιενλεθηήκαηα πνπ δίλεη είλαη πνιιά έλαληη ηνπ αλαινγηθνχ ζπζηήκαηνο κεηάδνζεο ηειεφξαζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχζακε γηα ζρεδφλ εβδνκήληα ρξφληα. Ζ αλαινγηθή θαη ε ςεθηαθή ηειεφξαζε δηαθέξνπλ ζηνλ ηξφπν πνπ ε πιεξνθνξία κεηαθέξεηαη απφ ηελ πεγή ζην δέθηε. Με απιά ιφγηα, ζηελ αλαινγηθή επξπεθπνκπή ην ζήκα είλαη ζηε κνξθή ελφο ζπλερνχο θχκαηνο, ελψ ζηελ ςεθηαθή είλαη ζηε κνξθή δηαθξηηψλ ηκεκάησλ πιεξνθνξίαο. Ζ απαηηνχκελε πιεξνθνξία γηα έλα ηειενπηηθφ πξφγξακκα θσδηθνπνηείηαη ζε κηα ςεθηαθή αθνινπζία απφ κεδέλ θαη έλα, φπσο δειαδή ιεηηνπξγεί έλαο ππνινγηζηήο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ε ηερληθή πνηφηεηα κπνξεί λα είλαη πνιχ θαιχηεξε θαη πεξηζζφηεξν ζπλεθηηθή. Ζ ςεθηαθή ξνή δεδνκέλσλ θαηαιακβάλεη πνιχ ιηγφηεξε ρσξεηηθφηεηα ζηα ξαδηνθχκαηα θαη επηηξέπεη ηε ζπλχπαξμε πέληε, έμη ή επηά δηαθνξεηηθψλ πξνγξακκάησλ ζην ρψξν πνπ ρξεηαδφηαλ ζην παξειζφλ γηα έλα κφλν αλαινγηθφ θαλάιη. Απηφ ζεκαίλεη πεξηζζφηεξεο επηινγέο παξαθνινχζεζεο ππεξεζηψλ γηα ηνλ ςεθηαθφ ηειεζεαηή. Δπηπιένλ, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα πξαγκαηηθνχ widescreen γηα ηα ςεθηαθά θαλάιηα (θάηη πνπ ε αλαινγηθή ηειεφξαζε δε κπνξεί λα πεηχρεη πιήξσο), ελψ αμηνζεκείσηε είλαη ε δπλαηφηεηα γηα πςειήο επθξίλεηαο εηθφλα. Απηφ πνπ μερσξίδεη, φκσο, είλαη ε εληειψο λέα εκπεηξία ηεο δηαδξαζηηθφηεηαο. Ο ηειεζεαηήο ρξεζηκνπνηψληαο ην ηειερεηξηζηήξην κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ζε θάζε είδνπο πιεξνθνξία: ην ςεθηαθφ θείκελν είλαη πην επδηάθξηην απφ ην παιαηφηεξν ζχζηεκα teletext θαη ε εκπινπηηζκέλε ηειεφξαζε (enhanced TV) δίλεη ηελ επηπξφζζεηε επραξίζηεζε ζρεηηδφκελσλ πιεξνθνξηψλ πνπ ηξέρνπλ παξάιιεια κε ην παξαθνινπζνχκελν ηειενπηηθφ πξφγξακκα. Μεξηθά ςεθηαθά ζπζηήκαηα επηηξέπνπλ ηελ επηινγή ηεο θάκεξαο κέζσ ηεο νπνίαο ν ηειεζεαηήο παξαθνινπζεί ζπνπδαία γεγνλφηα ή ηελ αχμεζε ηεο επηινγήο πιεξνθνξηψλ είηε απηά είλαη εηδήζεηο είηε αζιεηηθά είηε άιιν πεξηερφκελν. Μεξηθέο ςεθηαθέο ππεξεζίεο παξέρνπλ αθφκε θαη πξφζβαζε ζε ζειίδεο ηνπ δηαδηθηχνπ κέζσ ηνπ ηειενπηηθνχ ζεη. Σα πξφηππα ςεθηαθήο ηειεφξαζεο πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί ζήκεξα είλαη ηα: Advanced Television Systems Committee (ATSC) 8VSB (Ακεξηθή) Digital Video Broadcasting (DVB) COFDM (Δπξψπε) Integrated Services Digital Broadcasting (ISBD) BST-OFDM (Ηαπσλία) Σν ζχζηεκα ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ζρεδηάζηεθε γηα λα αληηθαηαζηήζεη ζηαδηαθά ην ππάξρνλ αλαινγηθφ. Φέξεη αξθεηέο θαηλνηνκίεο, ελψ εηζάγεη ζε απηφ πνπ νλνκάδνπκε ηειεφξαζε ζήκεξα ππεξεζίεο (πρ δηαδξαζηηθέο) πνπ αλήθνπλ παξαδνζηαθά ζε άιινπο ρψξνπο, φπσο νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο θαη ηα δίθηπα δεδνκέλσλ. ηελ Δπξψπε είλαη απφθαζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο λα πξνσζήζεη ζηα θξάηε κέιε ηεο ηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε θαη κάιηζηα λα νινθιεξσζεί ε κεηάβαζε απφ ηελ αλαινγηθή ζηελ πιήξσο ςεθηαθή κέρξη ην Δίλαη έλα θηιφδνμν έξγν κε αξθεηέο ηερληθέο θαη νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο, πνπ ππφ πξνυπνζέζεηο (πξνζεθηηθφο ζρεδηαζκφο ζε θάζε ρψξα θαη θαηάιιειεο επελδχζεηο) ζα δψζεη ψζεζε ζηελ αλάπηπμε ηνπ ρψξνπ. 12

13 1.1.1 Αλαινγηθή θαη Γνξπθνξηθή, επίγεηα ςεθηαθή Μέρξη ζήκεξα, θπξηαξρνχλ δχν ηξφπνη κεηάδνζεο ηνπ ηειενπηηθνχ ζήκαηνο: ν αλαινγηθφο θαη ν δνξπθνξηθφο. Αλαινγηθή είλαη ε ηειεφξαζε πνπ έρνπκε φινη ζηα ζπίηηα καο. Σν ζήκα κεηαδίδεηαη κέζσ ησλ θεξαηψλ. Τπεξεζίεο δνξπθνξηθήο ηειεφξαζεο καο είλαη γλσζηέο κέζσ ηεο Nova. Σν ζήκα θηάλεη απφ ηνλ δνξπθφξν ζε έλαλ απνθσδηθνπνηεηή,ν νπνίνο ζπλδέεηαη κε ηελ ηειεφξαζε. Σψξα έξρνληαη λα πξνζηεζνχλ δχν λέεο ηερλνινγίεο: ε επίγεηα ςεθηαθή ηειεφξαζε θαη ε IP-TV. Τπεξεζίεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο πξνζθέξεη ήδε ε ΔΡΣ, ελψ κέρξη ην 2012 φινη νη ηειενπηηθνί ζηαζκνί ζα έρνπλ πηνζεηήζεη ππνρξεσηηθά ηε λέα ηερλνινγία. Ο ζπλδξνκεηήο ρξεηάδεηαη απνθσδηθνπνηεηή γηα λα πξνβάιεη ην ζήκα ζηελ ηειεφξαζή ηνπ. Γχν είλαη νη βαζηθέο δηαθνξέο ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο απφ ηελ αλαινγηθή: θαιχηεξε πνηφηεηα εηθφλαο θαη ήρνπ θαη δπλαηφηεηα παξνρήο ακθίδξνκσλ ππεξεζηψλ (π.ρ. αγνξέο κέζσ ηεο ηειεφξαζεο, on line ηδφγνο θ.η.ι.). Δηθφλα 1-1 Αλαινγηθή VS Φεθηαθή TV 13

14 1.1.2 Αλαινγηθή ή Φεθηαθή; Οη δηαθνξέο αλάκεζα ζηελ αλαινγηθή θαη ςεθηαθή ηερλνινγία γίλνληαη νξαηέο ζε πιήζνο ειεθηξνληθψλ εθαξκνγψλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε δηαρείξηζε ηζρχνο. Κάζε κηα ηερληθή ζπκβάιιεη κε ην δηθφ ηεο ηξφπν θαη επεξεάδεη ηα θπθιψκαηα πνπ εθαξκφδεηαη, πξνζθέξνληαο πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα. Σα ςεθηαθά ζπζηήκαηα έρνπλ πιένλ θαηαθηήζεη ηνλ ηερλνινγηθφ θαη επηζηεκνληθφ θφζκν θαη κάιηζηα κε ηδηαίηεξα πςειφ ξπζκφ. Οη αλαινγηθέο εθαξκνγέο ηνπ παξειζφληνο αληηθαζίζηαληαη ράξηλ επθνιίαο απφ ςεθηαθέο, ρσξίο πνιιέο θνξέο φκσο λα ππνινγίδνληαη θαη νη αξλεηηθέο επηπηψζεηο κηαο ηέηνηαο ελέξγεηαο. Έηζη ινηπφλ θαη ζηνλ ηνκέα ηεο δηαρείξηζεο ηεο ηζρχνο έρνπλ αλαπηπρζεί ηφζν αλαινγηθέο φζν θαη ςεθηαθέο ηερληθέο, νη νπνίεο παξνπζηάδνπλ νπζηαζηηθέο δηαθνξέο θαη ζαθψο επεξεάδνπλ δηαθνξεηηθά ηελ απφδνζε ηνπ ζπζηήκαηνο φπνπ ηνπνζεηνχληαη. αθήο απάληεζε γηα ην πνηα ηερληθή είλαη θαιχηεξε, δελ ππάξρεη. Ζ αλάγθε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ςεθηαθέο ηερληθέο δηαρείξηζεο ηζρχνο, πξνέθπςε απφ ηε ζπλερψο απμαλφκελε πνιππινθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ θαη, βεβαίσο, κηα πξνζέγγηζε δελ ήηαλ εθηθηή πξηλ κεξηθέο δεθαεηίεο. Γπζηπρψο φκσο, ε επηηπρία νξηζκέλσλ ςεθηαθψλ πξντφλησλ δηαρείξηζεο ηζρχνο, δεκηνχξγεζε κηα ηδεαηή εηθφλα γηα ην ηη κπνξεί λα επηηχρεη έλα ςεθηαθφ ζχζηεκα, γη απηφ θαη πξνθχπηεη ε αλάγθε αλαδήηεζεο ηεο ηδαληθήο πξνζέγγηζεο γηα ηα ζεκεξηλά ζπζηήκαηα. 1.2 Ανηαγφνιζηικά προς ηη υηθιακή Ζ IP-TV ιεηηνπξγεί αληαγσληζηηθά πξνο ηελ ςεθηαθή. Αληί λα ρξεζηκνπνηνχκε ηελ θεξαία ηεο ηαξάηζαο, θάλνπκε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ. Ζ ηειεφξαζε είηε απεπζείαο είηε κέζσ κηαο εηδηθήο ζπζθεπήο- ζπλδέεηαη ζηελ πξίδα ηνπ ηειεθψλνπ. Ζ ιεηηνπξγία ηεο IP-TV πξνυπνζέηεη φηη πιεξψλνπκε ζπλδξνκή γηα λα έρνπκε γξήγνξε θαη ζπλερή πξφζβαζε ζην Internet κε ηαρχηεηεο άλσ ησλ 10 Mbps πνπ είλαη δηαζέζηκεο ζηελ Διιάδα Λφγνη ζηνπο νπνίνπο νθείιεηαη ε κεηαηξνπή ηεο αλαινγηθήο ηειεφξαζεο ζε ςεθηαθή Καηά ηελ αλαινγηθή κεηάδνζε ησλ ηειενπηηθψλ ζεκάησλ ε πνηφηεηα ησλ εθπεκπφκελσλ πξνγξακκάησλ ππνβαζκίδεηαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ιφγσ ηεο χπαξμεο ζνξχβνπ ζην θαλάιη κεηάδνζεο, ησλ παξεκβνιψλ πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηξίηνπο θαη ησλ πνιπδηαδξνκηθψλ κεηαδφζεσλ, ηδίσο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, κηαο θαη εθεί νη αλαθιάζεηο ζε θηίξηα ή ζε θηλνχκελα αληηθείκελα κεηαμχ πνκπνχ θαη δέθηε είλαη πην ζπρλέο. Απνηέιεζκα ησλ αλαθιάζεσλ απηψλ είλαη, εθηφο απφ ηε ιήςε ηνπ απεπζείαο απφ ηνλ πνκπφ κεηαδηδφκελνπ ζήκαηνο, ε ηαπηφρξνλε ιήςε ζεκάησλ πνπ πξνέξρνληαη απφ απηέο ηηο αλαθιάζεηο, κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία εηδψισλ ζηελ εηθφλα πνπ βιέπεη ν ρξήζηεο άξα θαη ηελ ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο απηήο. ε αληίζεζε κε ηελ αλαινγηθή ηειεφξαζε, ε ςεθηαθή ηειεφξαζε ραξαθηεξίδεηαη απφ άξηζηε πνηφηεηα ήρνπ θαη απφιπηε επθξίλεηα εηθφλαο. Απηφ ζπκβαίλεη επεηδή ε ςεθηαθή κεηάδνζε αληηκεησπίδεη επηηπρψο ην ζφξπβν, ηηο παξεκβνιέο θαη ηηο πνιπδηαδξνκηθέο κεηαδφζεηο εμαηηίαο ηεο ρξήζεο κεραληζκψλ θαη ηερληθψλ δηφξζσζεο ζθαικάησλ ζηα ςεθηαθά ζήκαηα πιεξνθνξίαο. Οη κεραληζκνί απηνί θαη νη ηερληθέο δηφξζσζεο πξαγκαηνπνηνχληαη ζε δηαδνρηθά ζηάδηα πξηλ ηελ επξπεθπνκπή ησλ ςεθηαθψλ ζεκάησλ ζηα πιαίζηα κηαο δηαδηθαζίαο, ε νπνία νλνκάδεηαη «θσδηθνπνίεζε θαλαιηνχ» θαη 14

15 εμαζθαιίδεη κέρξη έλα ηθαλνπνηεηηθφ πνζνζηφ ηελ πνηφηεηα ζηε κεηάδνζε ηεο ςεθηαθήο πιεξνθνξίαο. Δπίζεο, ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο απνηειεί ε ρξήζε απνδνηηθψλ ηερληθψλ ζπκπίεζεο. Ζ ζπκπίεζε θαηά ηε κεηάδνζε απνζθνπεί ζηε κεηάδνζε κφλν ηεο σθέιηκεο πιεξνθνξίαο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ παξνπζίαζε εηθφλαο θαη ήρνπ ζην δέθηε, πξνζδίδνληαο ζην θαλάιη ηε δπλαηφηεηα λα κεηαδψζεη επηπιένλ ππεξεζίεο. Μηα βαζηθή πξνυπφζεζε πνπ πξέπεη λα ηεξείηαη θαηά ηελ ςεθηαθή κεηάδνζε είλαη ε δηαηήξεζε ηνπ επηπέδνπ ηεο πνηφηεηαο ηεο κεηαδηδφκελεο πιεξνθνξίαο. Ζ πξνυπφζεζε απηή επηηπγράλεηαη κέζα απφ ηηο ηερληθέο ζπκπίεζεο πνπ ρξεζηκνπνηεί ε ςεθηαθή ηειεφξαζε. πγθεθξηκέλα, ρξεζηκνπνηείηαη ην παγθνζκίσο απνδεθηφ πξφηππν MPEG-2. Απνηέιεζκα ηεο ρξήζεο απηψλ ησλ ηερληθψλ ζπκπίεζεο είλαη ε εμνηθνλφκεζε ρσξεηηθφηεηαο ζην θαλάιη, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηε κεηάδνζε πιήζνπο ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ππεξεζηψλ ζε εχξνο δψλεο πνπ κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί κφλν απφ κία αλαινγηθή ππεξεζία. πκπέξαζκα απφ ηα παξαπάλσ είλαη φηη ε ςεθηαθή ηειεφξαζε παξέρεη πςειφηεξε πνηφηεηα ζήκαηνο θαη κέζα απφ ηελ απνδνηηθφηεξε αμηνπνίεζε ηνπ δηαζέζηκνπ θάζκαηνο ζπρλνηήησλ παξέρεη πεξηζζφηεξεο ππεξεζίεο ζην ρξήζηε θαη επηηξέπεη ηελ επξπεθπνκπή πεξηζζφηεξσλ ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ ζην ίδην εχξνο δψλεο. Δπνκέλσο, ε αληηθαηάζηαζε ηεο αλαινγηθήο ηειεφξαζεο απφ ηελ ςεθηαθή θξίλεηαη αλαγθαία. 1.3 Ψηθιακή ηηλεόραζη και από ηις δσο πλεσρές Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ παξφρνπ. Ζ ςεθηαθή ηειεφξαζε δελ είλαη θάηη ην θαηλνχξγην, έρεη εθαξκνζηεί ζηε δνξπθνξηθή κεηάδνζε πνιιά ρξφληα ηψξα. Οη πεξηζζφηεξνη ηδηνθηήηεο δνξπθνξηθψλ ζπζηεκάησλ βξήθαλ ηελ ςεθηαθή δνξπθνξηθή ηειεφξαζε ήδε εθαξκνζκέλε θαη ην δέρηεθαλ σο γεγνλφο ρσξίο λα ην ςάμνπλ παξαπάλσ. ηελ επίγεηα ηειεφξαζε δνχκε ηελ αιιαγή απηή ηελ ζηηγκή, κε απνηέιεζκα λα κελ είλαη θαη ηφζν εχθνιν γηα ηνλ ηειεζεαηή λα θαηαιάβεη γηα πνην ιφγν πξέπεη λα δηαζέζεη επηπιένλ ρξήκαηα γηα ηελ αγνξά ηνπ αλάινγνπ δέθηε. Σα πιενλεθηήκαηα απφ ηελ πιεπξά ηνπ παξφρνπ είλαη ηα εμήο: Υακειφηεξε ηζρχο εθπνκπήο. Απηφ είλαη απνηέιεζκα ηεο επαηζζεζίαο ιήςεο, θαζψο θαη ηεο δπλαηφηεηα δηφξζσζεο ησλ ιαζψλ απφ ηνλ δέθηε ηνπ ηειεζεαηή γηα ηελ απνηχπσζε ηεο ηειηθήο εηθφλαο. Λφγσ ηεο ηέιεηαο ιήςεο (ρσξίο άιινπ είδνπο παξεκβνιέο) γίλεηαη ρξήζε ηεο κηθξφηεξεο απαηηνχκελεο ηζρχνο πνπ δίλεη ε ζεσξία ηεο ςεθηαθήο ηερλνινγίαο, ρσξίο λα αιιάδεη απηφ ζηελ πξάμε. Γπλαηφηεηα εθπνκπήο ζε φιε ηε ρψξα απφ κηα ζπρλφηεηα, θαη κάιηζηα αζξνηζηηθά απηφ λα κεηαθξάδεηαη ζε θαιχηεξν ζήκα ζηνλ δέθηε ηνπ ηειεζεαηή. Απηφ απνηειεί ίζσο θαη ηε κεγαιχηεξε ηερληθήο θχζεσο δηαθνξά ηεο ςεθηαθήο απφ ηελ αλαινγηθή εθπνκπή. Γπλαηφηεηα εθπνκπήο πεξηζζφηεξσλ ηνπ ελφο ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ απφ κηα ζπρλφηεηα. Μέρξη ηψξα, ζε θάζε ζπρλφηεηα εμέπεκπε έλα κφλν ηειενπηηθφ πξφγξακκα. ηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε ρσξάλε πνιιαπιά πξνγξάκκαηα, αλάινγα θαη κε ηε ζπκπίεζε πνπ εθαξκφδεη ζε θαζέλα απφ απηά ν πάξνρνο. Με ηνλ ηξφπν απηφλ κπνξεί ν θάζε ηειενπηηθφο ζηαζκφο λα δεκηνπξγήζεη έλα κηθξφ παθέηα θαλαιηψλ απφ έλα δίθηπν πνπ κέρξη ηψξα κεηέδηδε έλα πξφγξακκα. 15

16 Υακειφηεξν θφζηνο κεηάδνζεο θσδηθνπνηεκέλεο εθπνκπήο πξνγξακκάησλ. Σν θφζηνο κεηάδνζεο πξνγξακκάησλ θσδηθνπνηεκέλεο εθπνκπήο είλαη κηθξφηεξν ζηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε απ φ,ηη ζηελ αλαινγηθή. Γπλαηφηεηα κεηάδνζεο ςεθηαθψλ ππεξεζηψλ πέξαλ ησλ ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ. Οη βαζηθφηεξεο απφ απηέο είλαη ππεξεζία ππνηηηιηζκνχ ζε πνιιέο γιψζζεο, ειεθηξνληθνχ νδεγνχ πξνγξάκκαηνο θαη λέαο κνξθήο teletext κε πιεξνθνξίεο θαη εηδήζεηο. Δπίζεο κπνξεί λα γίλεη κεηάδνζε ξαδηνθσληθψλ ζηαζκψλ, θαζψο θαη Internet ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο Γηακνηξαζκφο θφζηνπο επίγεηαο κεηάδνζεο. ηελ πεξίπησζε πνπ θάπνηνη κηθξνί πάξνρνη ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ ζειήζνπλ λα έξζνπλ ζε επαθή, κπνξνχλ λα κεηαδψζνπλ ην πξφγξακκα ηνπο παλειιαδηθά κε ην ¼ ηνπ θφζηνπο ηεο αλαινγηθήο εθπνκπήο Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ ηειεζεαηή. Σα πιενλεθηήκαηα είλαη ηα εμήο: Πνηφηεηα εηθφλαο. Δίλαη ίζσο ε βαζηθφηεξε αιιαγή ζηα κάηηα ηνπ ηειεζεαηή απφ ηε κεηάβαζε ζηελ ςεθηαθή ιήςε. Ηδηαίηεξα ζην λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ηεο Διιάδαο ε δηαθνξά ζα είλαη ηεξάζηηα, αλ ηα ηειενπηηθά πξνγξάκκαηα αξρίδνπλ ην έλα κεηά ην άιιν λα κεηαδίδνπλ ην πξφγξακκα ηνπο ςεθηαθά. Ζ ζάιαζζα, δπζηπρψο, πξνθαιεί πνιιά πξνβιήκαηα ζηε ιήςε ησλ ζεκάησλ απφ ηνπο θαηνίθνπο ησλ πεξηνρψλ απηψλ. Ζ εηθφλα δελ έρεη πνηέ ζηαζεξή πνηφηεηα κέζα ζηε κέξα θαη πνιιέο θνξέο δελ είλαη θαλ πξνο παξαθνινχζεζε. Δπθνιφηεξε ιήςε. Δλψ ζηελ αλαινγηθή ηειεφξαζε απαηηείηαη ζπλήζσο japi ή panei θεξαία ιήςεο, ζηελ ςεθηαθή είλαη αξθεηή κηα κηθξή omni (θπθιηθήο ιήςεο). ηηο ήδε ππάξρνπζεο εγθαηαζηάζεηο δελ ρξεηάδεηαη λα γίλεη απνιχησο θακία αιιαγή γηα ηε ιήςε ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο. Υακειφηεξνπ θφζηνπο θαη κεγέζνπο δέθηεο. Απηφ είλαη θάηη πνπ ην έδεζαλ απηνί πνπ δηέζεηαλ δέθηεο αλαινγηθήο ιήςεο απφ δνξπθφξν θαη βιέπνπλ ηψξα ηε δηαθνξά ζην κέγεζνο ησλ δεθηψλ ζε ζρέζε κε ηελ επνρή εθείλε. Έλαο ςεθηαθφο δέθηεο επίγεηαο ηειεφξαζεο ρσξάεη πιένλ ζε έλα θνπηάθη κεγέζνπο αλαπηήξα, κηιάκε βέβαηα γηα ηελ κνξθή USB stick γηα ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Μεηξήζεηο πνηφηεηαο ιήςεο απφ ηνλ δέθηε ηνπ ηειεζεαηή. Απηφ είλαη θάηη πνπ βνεζά πνιχ ηνλ ρξήζηε ζηε ξχζκηζε ηεο θεξαίαο ιήςεο. Κάζε ςεθηαθφο δέθηεο έρεη εκθαλή κέηξεζε ηνπ επηπέδνπ ιήςεο, θαζψο θαη ηεο πνηφηεηαο ιήςεο. ηελ αλαινγηθή ηειεφξαζε δελ ππήξρε θάηη αληίζηνηρν παξά κφλν ε εηθφλα απφ κφλε ηεο ιεηηνπξγνχζε θάπνηεο ζηηγκέο σο αλαθνξά πνηφηεηαο ιήςεο. Δπηπιένλ ςεθηαθέο ππεξεζίεο ζηε δηάζεζε ηνπ ηειεζεαηή. Βαζηθή ππεξεζία είλαη ν ειεθηξνληθφο νδεγφο πξνγξάκκαηνο (EPG). Ο ηειεζεαηήο γλσξίδεη πιένλ ηη παξαθνινπζεί, αιιά θαη ηη ζα αθνινπζήζεη κεηά, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο ζην πξφγξακκα ηνπ ηειενπηηθνχ ζηαζκνχ. Ζ ςεθηαθή ηερλνινγία έρεη θέξεη, φκσο, θαη λένπο ηχπνπο ππεξεζηψλ. ε αξθεηέο ρψξεο ηεο Δ.Δ. ε πξνζθνξά ηειεφξαζεο είλαη αδηακθηζβήηεηα πινπζηφηεξε, πεξηζζφηεξν θαηαλεκεκέλε θαη κε κεγάιε πνηθηιία: 16

17 Ο αζιεηηζκφο θαη ν θηλεκαηνγξάθνο έρνπλ καθξάλ θαιχηεξε θάιπςε απφ φηη ζηελ επνρή ηεο αλαινγηθήο ηειεφξαζεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ θαη ην γεγνλφο φηη απμάλεηαη ε ρξήζε ηεο 16:9 δηάηαμεο σο δηαθνξνπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο θαλαιηψλ, ηδηαηηέξσο ζε θαλάιηα πνπ πξνβάιινπλ ηαηλίεο. Οη ππεξεζίεο PPV / NVOD πεξηιακβάλνληαη ζπρλά ζηηο ππεξεζίεο θάζε ππάξρνπζαο DTV πιαηθφξκαο. Παξφιν πνπ ηαηλίεο θαη αζιεηηζκφο ζεσξνχληαη σο ηα πην ειθπζηηθά, έρνπλ αλαπηπρζεί θαη πξνζθέξνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα πξνγξάκκαηα κε λέα ζέκαηα, κεξηθέο θνξέο θαηά απνθιεηζηηθφηεηα ζηηο ςεθηαθέο ηειενπηηθέο πιαηθφξκεο ράξε ζηελ ςεθηαθή επξπεθπνκπή. Πιεζψξα λέσλ ζεκαηηθψλ θαλαιηψλ έρεη δεκηνπξγεζεί, ηδηαίηεξα ζε απηέο ηηο επξσπατθέο ρψξεο πνπ παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή αλάπηπμε ζηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε. Απηά ηα λέα θαλάιηα θαιχπηνπλ λέα είδε, θπξίσο ληνθηκαληέξ θαη αγνξέο απφ ην ζπίηη, θαη δεπηεξεπφλησο πξνγξάκκαηα κε πνηθίια ζέκαηα ή κνλνζεκαηηθά γχξσ απφ ηαμίδηα, κφδα θιπ. Σέινο, είλαη ζεκαληηθή ε ξαγδαία αλάπηπμε δηαδξαζηηθψλ ηειενπηηθψλ ππεξεζηψλ (i-tv). Οη ξπζκνί παξαγσγήο ζε απηφλ ηνλ ηνκέα είλαη εληππσζηαθνί, θαζψο ζε απηφ βνεζά ε ηερλνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θαη ε απνδνρή ηνπ θνηλνχ. Οη δηαδξαζηηθέο ππεξεζίεο πξνζζέηνπλ λέν πεξηερφκελν ζηελ θιαζηθή έλλνηα ηεο ηειεφξαζεο θαη αλνίγνπλ λένπο δξφκνπο ζηνλ ηνκέα ηεο νηθηαθήο ςπραγσγίαο. ε απηέο πεξηιακβάλνληαη ν ειεθηξνληθφο νδεγφο πξνγξάκκαηνο (EPG), ην ειεθηξνληθφ εκπφξην, νη ηξαπεδηθέο ππεξεζίεο κέζσ ηειεφξαζεο, ππεξεζίεο πιεξνθφξεζεο θαη εηδήζεσλ, παηρλίδηα, ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν θαη πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν κέζσ ηνπ ηειενπηηθνχ ζεη ζε επηιεγκέλεο ππεξεζίεο. 1.4 Το υηθιακό βίνηεο μεηαδίδει ραδιοθφνικά; Σν DVB είλαη ην πξσηφθνιιν πνπ ηίζεηαη σο ζηφρνο ζε ηζρχ λα θαζνξίζεη πσο ε ςεθηαθή ξαδηνθσληθή αλακεηάδνζε ζα πξαγκαηνπνηεζεί ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο δηάθνξνπο ηχπνπο αθνπζηηθψλ θαη ηειενπηηθψλ δηθηχσλ επηθνηλσλίαο. Τπφ απηήλ ηε κνξθή, DVB πξέπεη λα θάλεη κε ηνλ ηξφπν φηη ε ξαδηνθσληθή αλακεηάδνζε πξαγκαηνπνηείηαη ρξεζηκνπνηψληαο έλα κείγκα θαισδίνπ, δνξπθφξνπ, θαη επίγεησλ ππνδνκψλ δηθηχσλ. Ζ ςεθηαθή ηειενπηηθή ξαδηνθσληθή αλακεηάδνζε ρξεζηκνπνηείηαη ζε πνιιά κέξε ηνπ θφζκνπ, ζηελ Απζηξαιία, πνιιά κέξε ηεο Δπξψπεο θαη ηεο Αζίαο θαη ησλ ρσξψλ πνπ βξίζθνληαη ζηελ αθξηθαληθή ήπεηξν φιεο πνπ πηνζεηνχλ DVB σο πξφηππα ξαδηνθσληθήο αλακεηάδνζεο. Σν επξσπατθφ ίδξπκα πξνηχπσλ ηειεπηθνηλσληψλ (ETSI) επηθπξψλεη ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο DVB. Ζ πξνέιεπζε DVB κπνξεί λα επηζεκαλζεί ζηηο αξρέο ησλ εηψλ ηνπ Καηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηφδνπ, δηάθνξεο επξσπατθέο νληφηεηεο πνπ πεξηιακβάλνληαη κε ηε γεληθή ηειενπηηθή κεηάδνζε δηακφξθσζαλ κηα νξγάλσζε γλσζηή σο επξσπατθή πξνσζψληαο νκάδα. Ζ ηδηφηεηα κέινπο πεξηέιαβε έλα επξχ θάζκα ησλ θαηαζθεπαζηψλ εμνπιηζκνχ, νληφηεηεο ξαδηνθσληθήο αλακεηάδνζεο, θαη νη δηάθνξνη θπβεξλεηηθνί νξγαληζκνί ρξέσζαλ κε ηε ξχζκηζε ησλ ηειενπηηθψλ κεηαδφζεσλ ζε φιεο ηηο ρψξεο κέζα ζηελ Δπξψπε. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, απηή ε νκάδα επεθηάζεθε γηα λα πεξηβάιεη άιιεο ζέζεηο επίζεο θαη κεηνλνκάζηεθε ην πξφγξακκα DVB. Απηή ηε ζηηγκή, απηή ε νκάδα 17

18 αληηπξνζσπεχεη παξαπάλσ απφ δηαθφζηεο δηαθνξεηηθέο νξγαλψζεηο πνπ βξίζθνληαη κέζα αθξηβψο θάησ απφ ηξηάληα έζλε ζε φιν ηνλ θφζκν. Έλαο απφ ηνπο θχξηνπο ζθνπνχο γηα DVB είλαη λα θαζνξηζηνχλ ηα πξφηππα γηα ηηο νκνηφκνξθεο κεηαδφζεηο ζεκάησλ πνπ ζα είλαη αζθαιείο. ηελ θαζηέξσζε απηψλ ησλ πξνηχπσλ, ηα πξσηφθνιια βνεζνχλ λα απνηξέςνπλ ην πεξηζηαηηθφ ηεο πεηξαηείαο κεηάδνζεο. Γειαδή πξνθεηκέλνπ λα θεξζνχλ ή λα παξαιεθζνχλ ηα ζήκαηα, ν εμνπιηζκφο πξέπεη λα θαηαζθεπαζηεί κέζα ζηα πξφηππα πνπ ζπλδένληαη κε DVB, θαη λα δηακνξθσζεί ζηηο δηεπθξηληζκέλεο ζπρλφηεηεο. Πξνθεηκέλνπ λα θεξζεί ε κεηάδνζε, ηα πξφηππα πεξηιακβάλνπλ επίζεο ηε ρξήζε ησλ πξνζεθηηθά δηακνξθσκέλσλ δηαδηθαζηψλ ζπκπίεζεο πνπ επηηξέπνπλ ζην ζήκα γηα λα θεξζνχλ απφ έλα ζεκείν πξνέιεπζεο ζε έλα ζεκείν ηεο ιήμεο εχθνια. ην ιακβάλνλ ηέινο, ν εμνπιηζκφο απνζπκπηέδεη ηα ιακβαλφκελα ζηνηρεία θαη επηηξέπεη ζηε ξαδηνθσληθή κεηάδνζε γηα λα νινθιεξψζεη. Έλα πιενλέθηεκα DVB σο πξσηφθνιιν ηεο επηινγήο ζηελ ςεθηαθή ξαδηνθσληθή αλακεηάδνζε κέζσλ είλαη ην γεγνλφο φηη αληηπξνζσπεχεη έλα αλνηθηφ ζχζηεκα ξαδηνθσληθήο αλακεηάδνζεο ζε αληηδηαζηνιή κε έλα θιεηζηφ ζχζηεκα. Έλα θιεηζηφ ζχζηεκα είλαη ζπλήζσο ηθαλνπνηεκέλνο πξνκεζεπηήο ζπγθεθξηκέλνο, κπνξεί κφλν λα ρξεζηκνπνηεζεί κε ηηο ηειενπηηθέο ξαδηνθσληθέο κεηαδφζεηο, θαη θαζνξίδεηαη ζπλήζσο παξά-εθηάζηκν. Σν DVB κπνξεί λα παξέρεη φιε ηε ιεηηνπξγία ελφο θιεηζηνχ ζπζηήκαηνο, θαη επηηξέπεη ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε γηα λα ρξεζηκνπνηήζεη ηνπο δηαθνξεηηθνχο ηθαλνπνηεκέλνπο πξνκεζεπηέο. Σν DVB ζα θαηαζηήζεη επίζεο πηζαλφ γηα ηνπο πξνζσπηθνχο ππνινγηζηέο θαη ηηο ηειενξάζεηο λα αιιειεπηδξάζνπλ σο ζπλεθηηθή κνλάδα. 1.5 Το εσρφπαχκό πρόησπο (DVB) Σν DVB Project είλαη κία ζπκκαρία απφ εηαηξείεο, αξρηθά πξνεξρφκελεο απφ ηνλ Δπξσπατθφ ρψξν θαη πιένλ απφ φιν ηνλ θφζκν. θνπφο ηνπ είλαη ε ζπκθσλία πξνδηαγξαθψλ γηα ηα ζπζηήκαηα παξάδνζεο ςεθηαθψλ κέζσλ, πνπ πεξηιακβάλνπλ επξπεθπνκπή (broadcasting). Δίλαη κία αλνηθηή, ηδησηηθνχ ηνκέα πξσηνβνπιία κε εηήζηα ζπλδξνκή κέινπο, δηεπφκελε απφ έλα Memorandum of Understanding (MoU). Μέρξη ην 1990, ε κεηάδνζε ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ζην ζπίηη ζεσξείην δχζθνιε θαη πςεινχ θφζηνπο πινπνίεζε. Δθείλε δε ηελ επνρή ππήξραλ δχν δεκφζηεο ζπδεηήζεηο: ε απφθαζε γηα έλα λέν ζχζηεκα αλαινγηθήο κεηάδνζεο γηα δνξπθνξηθή εθπνκπή απεπζείαο ζην ζπίηη, θαη ε απφθαζε γηα έλα παγθφζκην πξφηππν ηειεφξαζεο πςειήο επθξίλεηαο θαη ηα ζπζρεηηδφκελα πξφηππα εθπνκπήο. Σν απνηέιεζκα ησλ δχν απηψλ δεκφζησλ ζπδεηήζεσλ φζσλ αθνξά ηελ Δπξψπε ήηαλ φηη γηα πςειήο ελέξγεηαο DTH δνξπθνξηθή εθπνκπή ην πξφηππν πνπ ζεζπίζηεθε ζε κία επξσπατθή νδεγία ήηαλ ην MAC, θαη γηα ην HDTV ην CCIR ζπκθψλεζε ζην 16:9 γηα ηηο δηαζηάζεηο εηθφλαο (aspect ratio). Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ 1991 νη παξνρείο πξνγξάκκαηνο (broadcasters) θαη νη θαηαζθεπαζηέο νηθηαθνχ εμνπιηζκνχ ζπδήηεζαλ ην πψο ζα δηακνξθψζνπλ κηα ζπληνληζκέλε παλεπξσπατθή πιαηθφξκα γηα ηελ αλάπηπμε ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο. Κνηλφο ηφπνο ήηαλ φηη ε δνπιεηά γηα ηελ πξνηππνπνίεζε ηεο ςεθηαθήο εθπνκπήο βίληεν ζηελ Δπξψπε ζα έπξεπε λα αξρίζεη ακέζσο. Πξνο ην ηέινο ηνπ ίδηνπ έηνπο, παξνρείο πξνγξάκκαηνο, θαηαζθεπαζηέο ειεθηξνληθψλ θαη ξπζκηζηηθέο αξρέο ζπλαληήζεθαλ γηα λα ζπδεηήζνπλ ην ζρεκαηηζκφ κηαο νκάδαο ε νπνία ζα κπνξνχζε λα επηβιέςεη ηελ αλάπηπμε ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ζηελ Δπξψπε. Απηή ε νκάδα ELG-DVB (European Launching Group for Digital Video Broadcasting) επεθηάζεθε ζηγά ζηγά ζπκπεξηιακβάλνληαο ηνπο κεγάινπο νκίινπο ησλ media, δεκφζηνπο θαη ηδησηηθνχο, ηνπο θαηαζθεπαζηέο ειεθηξνληθψλ θαηαλαισηηθψλ πξντφλησλ, θξαηηθνχο θνξείο θαη ξπζκηζηηθέο αξρέο. 18

19 Μεηά απφ δχν ρξφληα πξνεηνηκαζίαο ζην ELG-DVB, θαη ηελ ίδηα επνρή πνπ ζηελ Δπξψπε ηα πνιηηηθά κπαιά απνθάζηζαλ λα εγθαηαιείςνπλ ην D2-MAC θαη ην HDMAC ζελάξην, ην DVB Project γηφξηαζε ηελ επίζεκε έλαξμή ηνπ ην επηέκβξην ηνπ κέιε φια κε βάζε ηελ Δπξψπε (πάξνρνη, δηαρεηξηζηέο δηθηχσλ, βηνκεραλία θαη ξπζκηζηέο) ππέγξαςαλ ην DVB MoU, γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ θαλφλσλ πάλσ ζηνπο νπνίνπο ζα βαζηδφηαλ απηή ε ζπλδπαζκέλε δξάζε, θαη έηζη άξρηζαλ νη πξνζπάζεηεο γηα ην DVB ζχζηεκα δνξπθνξηθήο ςεθηαθήο κεηάδνζεο. Δπηπξφζζεηα, απνθαζίζηεθε έλαο αξηζκφο απφ νξγαληζκνχο ζα έπξεπε λα έρεη ζέζε ζην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην ρσξίο δηθαίσκα ςήθνπ. Απηνί νη νξγαληζκνί ήηαλ: ε Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, νη EBU, ECCA, EACEM, ETSI θαη CENELEC. ήκεξα ην DVB Project αξηζκεί ζρεδφλ 275 κέιε απφ φιν ηνλ θφζκν. Ζ ηδέα ηνπ MoU ήηαλ ε αξρή ζπλεξγαζίαο ζε κηα λέα πεξηνρή θαη ζήκαηλε φηη νη εκπνξηθνί αληαγσληζηέο ήηαλ απαξαίηεην λα εθηηκνχλ ηηο θνηλέο ηνπο απαηηήζεηο θαη πξνγξάκκαηα. Ήηαλ ζεκαληηθφ λα εγθαζηδξπζνχλ εκπηζηνζχλε θαη ακνηβαίνο ζεβαζκφο κεηαμχ ηνπο. Σν MoU ππέγξαςαλ φινη νη ζπκκεηέρνληεο ζηελ ELG ην επηέκβξην ηνπ 1993, θαη ε αξρηθή απηή νκάδα κεηνλνκάζηεθε ζε Digital Video Broadcasting Project (DVB). Μεηά απφ απηφ ε αλάπηπμε ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο, πνπ ήδε είρε μεθηλήζεη ζηελ Δπξψπε, πξνρψξεζε κε απμεκέλνπο ξπζκνχο. Δθείλε ηελ επνρή κηα μερσξηζηή νκάδα, ην Working Group on Digital Television, εηνίκαζε κία κειέηε γηα ηηο πξννπηηθέο θαη ηηο πηζαλφηεηεο ηεο ςεθηαθήο επίγεηαο ηειεφξαζεο ζηελ Δπξψπε. Απηή ε πςειήο εθηίκεζεο αλαθνξά εηζήγαγε ζεκαληηθέο λέεο ηδέεο, φπσο νη πξνηάζεηο λα επηηξαπεί λα θαιπθζνχλ αξθεηέο δηαθνξεηηθέο θαηαλαισηηθέο αγνξέο ηαπηφρξνλα (π.ρ. θνξεηή ηειεφξαζε θαη πςειήο επθξίλεηαο ηειεφξαζε - HDTV) Πξνζδνθίεο θαη πνξεία ηνπ DVB Ζ δεκηνπξγία ηνπ DVB είρε ζηφρν ηελ παξνρή ελφο ζπλφινπ απφ αλνηρηνχο θαη θνηλνχο ηερληθνχο κεραληζκνχο κε ηνπο νπνίνπο νη ςεθηαθέο ηειενπηηθέο εθπνκπέο ζα κπνξνχζαλ λα παξαδνζνχλ ζηνπο θαηαλαισηέο βαζηζκέλεο ζε έλα εχξνο απφ ηειενπηηθήο βάζεο επηρεηξήζεηο. Καζψο κεξηθέο εηαηξίεο κέιε ηνπ DVB είραλ πξνρσξήζεη αξθεηά, ψζηε λα αξρίζνπλ ιεηηνπξγία επί πιεξσκή ηειεφξαζεο βαζηζκέλε ζε ζπζηήκαηα ςεθηαθήο δνξπθνξηθήο κεηάδνζεο ζηελ Δπξψπε, ε δηνηθεηηθή επηηξνπή (DVB Steering Board - SB) πξνζδνθνχζε κία γξήγνξε κεηάβαζε απφ ηηο αλαινγηθέο ζηηο ςεθηαθέο κεηαδφζεηο γηα ηηο δνξπθνξηθέο εθπνκπέο, νη νπνία ζα αθνινπζνχληαλ απφ κηα πην αξγή κεηάβαζε ζηα θαισδηαθά δίθηπα. Λφγσ ηεο απνπζίαο επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ γηα ηε κεηάβαζε ζηα επίγεηα δίθηπα, ην SB αλέκελε κηα πνιχ πην αξγή θίλεζε πξνο ηελ επίγεηα ςεθηαθή ηειεφξαζε. Σν ρξνληθφ παξάζπξν γηα ηελ επίγεηα κεηάβαζε αλακελφηαλ λα θαιχςεη κηα πεξίνδν 10 έσο 15 εηψλ. Οη πξνδηαγξαθέο γηα ηε δνξπθνξηθή, θαισδηαθή θαη επίγεηα κεηάδνζε νξηζηηθνπνηήζεθαλ θαηά ηα πξψηα ρξφληα ηνπ Project. Μεηά ηελ πηνζέηεζε απηψλ ησλ πξνδηαγξαθψλ σο επξσπατθά πξφηππα απφ ην ETSI, νη αξρηθνί ζηφρνη ηνπ project είραλ γίλεη αληηιεπηνί. Σφηε, φκσο, έγηλε μεθάζαξν φηη ε κεηάβαζε απφ ηελ αλαινγηθή ζηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε δελ ήηαλ ηφζν επζεία φζν πνιιά κέιε είραλ αληηιεθζεί ζην μεθίλεκα ηεο εξγαζίαο πξνηππνπνίεζεο. Ζ πξφζβαζε θαηά ζπλζήθε δεκηνχξγεζε πεξαηηέξσ εξγαζία πνπ ζπλδέζεθε κε ηα επηρεηξεζηαθά κνληέια ελφο αξηζκνχ εηαηξηψλ κειψλ θαη ε ηδέα ηεο δηαδξαζηηθφηεηαο αλάγθαζε ην DVB Project λα πξνρσξήζεη πνιχ πεξηζζφηεξν απφ ην αξρηθφ ηνπ αληηθείκελν θαη λα εηζέιζεη ζε κία πεξηνρή πξνδηαγξαθψλ νη νπνίεο είραλ άκεζε επίδξαζε φρη κφλν ζηα επηρεηξεζηαθά κνληέια ησλ εηαηξηψλ κειψλ αιιά αθφκε θαη ζηηο πξαγκαηηθέο εξγαζίεο ηνπο. Πεξαηηέξσ, ην DVB ππάξρεη ζε έλα θφζκν, φπνπ νη ηερλνινγίεο ζχγθιηζεο θαη νη αγνξέο εθπνκπήο, ηειεπηθνηλσλίεο θαη ΗΣ ζα ζνιψζνπλ εάλ δελ εμαιείςνπλ ηα παξαδνζηαθά 19

20 ζχλνξα κεηαμχ απηψλ ησλ θάπνηε μερσξηζηψλ πεδίσλ. Παξφιν πνπ δελ είλαη εθηθηφ γηα ην DVB λα πξνζπαζήζεη λα θαιχςεη φιεο ηηο ηερλνινγίεο νινθιεξσκέλα απηήο ηεο ζπγθιίλνπζαο πεξηνρήο, ην DVB δεκηνπξγήζεθε ψζηε λα είλαη πξαγκαηηθή αμία γηα ηηο ζπκβαιιφκελεο νκάδεο θαη θαηά ζπλέπεηα ζα πξέπεη λα θηλεζεί πεξαηηέξσ έμσ απφ ηνλ αξρηθφ ρψξν ηερλνινγίαο ηεο παξαδνζηαθήο εθπνκπήο. Γηα απηνχο ηνπο ιφγνπο ν ραξαθηήξαο ηνπ DVB Project άιιαμε δξακαηηθά κε ην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ θαη ην κέιινλ ζα δείμεη πφζν ζπλαθείο ζα είλαη νη πξνδηαγξαθέο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ ην DVB. Έλα ζεκαληηθφ ζπκπέξαζκα, φκσο, είλαη μεθάζαξν κέζα απφ ηελ έληνλε ζπλεξγαζία φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηελ αιπζίδα αμίαο επξπεθπνκπήο ην DVB project έρεη θαηαθηήζεη εγεηηθή ζέζε ζηνλ θφζκν ζαλ έλα ζψκα θαζνξηζκνχ πξνηχπσλ πνπ βαζίδνληαη ζε απαηηήζεηο ηεο αγνξάο. Σν DVB Project θαηαθέξλεη ζπλέρεηα λα δεκηνπξγεί πξνζπάζεηεο ζπλεξγαζίαο, ψζηε λα μεπεξλψληαη νη φπνηεο αληηθξνπφκελεο νπηηθέο ζηα επηρεηξεζηαθά κνληέια ησλ εηαηξηψλ κειψλ Λεηηνπξγία ηνπ DVB Σα κέιε ηνπ DVB Project αλαπηχζζνπλ θαη ζπκθσλνχλ πξνδηαγξαθέο νη νπνίεο πξνσζνχληαη κεηά γηα έγθξηζε ζηηο επηηξνπέο ησλ επξσπατθψλ standards γηα ηα ζπζηήκαηα ησλ media, ηηο EBU/CENELEC/ETSI Joint Technical Committee. Οη πξνδηαγξαθέο, ηφηε, γίλνληαη επίζεκα πξφηππα είηε απφ ην CENELEC είηε ζηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηπηψζεσλ απφ ην ETSI. Σν Project δηνηθείηαη απφ ην DVB Project Office, ηνπ νπνίνπ ην πξνζσπηθφ είλαη ππάιιεινη ηεο EBU ζηε Γέλνβα ηεο Διβεηίαο, αιιά δνπιεχνπλ απνθιεηζηηθά πάλσ ζηα ζέκαηα ελδηαθέξνληνο ησλ κειψλ ηνπ DVB Project. ήκεξα ην DVB Project είλαη πνιχ επηηπρεκέλν θαη δε δείρλεη ζεκάδηα επηβξάδπλζεο ηνπ έξγνπ ηνπ. Πάλσ απφ 120 εθαηνκκχξηα δέθηεο DVB είλαη εγθαηεζηεκέλνη ζε ζπίηηα ζε φια ηνλ θφζκν θαη φινη θέξνπλ ην DVB Logo, πνπ δεκηνχξγεζε ν Phillip Juttens. Όηαλ μεθίλεζε ην Project, θάζε ζπκκεηέρνπζα νκάδα έθεξε κία ζπγθεθξηκέλε εηδίθεπζε ζην ηξαπέδη. Ζ EBU αμηνπνηψληαο ηελ εκπεηξία ηεο ζηελ νξγάλσζε ηερληθψλ επηηξνπψλ θαη δεκνζηεχζεσλ βνήζεζε ζηελ ίδξπζε ελφο πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν ζα κπνξνχζε λα θηλεζεί ε δνπιεηά ηνπ Project. Ζ βηνκεραλία έθεξε έλα ζηνηρείν θιεηδί: ε πεπνίζεζε φηη ε αλάπηπμε πξνδηαγξαθψλ αμίδεη εάλ θαη φηαλ απηέο κπνξνχλ λα κεηαθξαζηνχλ ζε πξντφληα ηα νπνία έρνπλ άκεζε εκπνξηθή αμία. Καηά ζπλέπεηα, νη πξνδηαγξαθέο ηνπ DVB νδεγνχληαη απφ ηελ αγνξά. Απηή ε ζπλεηδεηή πξνζπάζεηα ήηαλ πηζαλφηαηα ηφηε κνλαδηθή ζηνλ θφζκν ηεο δεκηνπξγίαο πξνηχπσλ θαη ζπλέβαιε ηα κέγηζηα ζηελ επηηπρία ησλ πξνηχπσλ ηνπ DVB. 20

21 1.5.3 Η επηηπρία ηνπ DVB ηελ αξρή ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 ν θφζκνο βξηζθφηαλ ζην θαηψθιη ηεο ςεθηαθήο επξπεθπνκπήο ηειεφξαζεο. Δίρε αλαπηπρζεί ην πξφηππν DAB γηα ην ςεθηαθφ ξαδηφθσλν θαη ην ζχζηεκα ζπκπίεζεο βίληεν MPEG-1, πνπ αλέπηπμε ην IEC/ISO JTC, πξνκήλπε ηε λέα επνρή ηνπ DCT πνπ ζα κπνξνχζε λα εθαξκνζηεί ζηελ ηειενπηηθή επξπεθπνκπή. Έλα αλαινγηθφ HDTV ζχζηεκα επξπεθπνκπήο, ην HD-MAC, είρε κφιηο αλαπηπρζεί απφ κία ζπλεξγαζία επξσπατθψλ θαηαζθεπαζηψλ θαη άιισλ. Απηφ, φκσο, ραξαθηεξίζηεθε σο «δχζθνια επηζπκεηφ νηθνλνκηθά απνδεθηφ απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή». Μία ηεξάζηηα επέλδπζε ην κφλν πνπ είρε θαηαθέξεη λα παξάγεη ήηαλ θάηη ηνπ νπνίνπ ν ρξφλνο είρε παξέιζεη πξνηνχ θαλ ρξεζηκνπνηεζεί. Σα πξνβιήκαηα ηνπ παξειζφληνο πξνζπάζεζε λα μεπεξάζεη κε ηελ νξγάλσζή ηνπ ην DVB. ηε γέλεζε ηνπ ζίγνπξα έπαημε ζεκαληηθφ ξφιν ε ηερληθή επηηξνπή EBU. Οη πξψηνη επηθεθαιείο φισλ ησλ νκάδσλ εθηφο απφ ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην πξνέξρνληαλ απφ εζληθνχο παξφρνπο ηεο EBU, ε νπνία νξγάλσζε θαη αλέιαβε ην Project. Όκσο, έλα ήηαλ ζαθέο απφ ην παξειζφλ. Νέα ζπζηήκαηα ρξεηάδνληαη ηελ απνδνρή φισλ ησλ κεξψλ ηεο αιπζίδαο επξπεθπνκπήο, αιιηψο δελ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Όινη ζηελ αιπζίδα αμίαο πξέπεη λα δνπλ έλα πιενλέθηεκα ζηε ρξήζε ελφο λένπ ζπζηήκαηνο. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε νη πάξνρνη, ηα δίθηπα, κεηαθνξείο θαη θαηαζθεπαζηέο πξέπεη λα ζπκθσλήζνπλ. Σν DVB Project, κε ηελ επηκνλή ησλ κεγάισλ ηδησηηθψλ παξφρσλ, απέθηεζε επίζεο δνκή δχν ιεηηνπξγηθψλ ζσκάησλ. Σα δχν απηά ζψκαηα ην ηερληθφ θαη ην εκπνξηθφ ειέγρνπλ ην έλα ηε δνπιεηά ηνπ άιινπ. Ζ κία νκάδα εξεπλά εξσηήκαηα φπσο: ηη ρξεηάδεηαη λα γίλεη γηα απηφ, ψζηε λα είλαη επαγγεικαηηθή επηηπρία ή ρξεηάδεηαη ν θφζκνο πξαγκαηηθά απηφ;. Απνθαζίδεη, δειαδή, πνηα ραξαθηεξηζηηθά ή επίπεδα θφζηνπο απαηηνχληαη γηα λα γίλεη έλα πξντφλ επηηπρία, ρσξίο λα ζπδεηά πσο απηά ζα επηηεπρζνχλ. Σν ζψκα ησλ ηερληθψλ εκπεηξνγλσκφλσλ απνκνλψλεηαη κέρξη λα βξεη κία ηερληθή ιχζε πνπ λα θαιχπηεη ηηο απαηηήζεηο πνπ έρνπλ ηεζεί, δεκηνπξγψληαο κηα ηερληθή πξνδηαγξαθή. Σέινο, κεηά ηελ πξνεηνηκαζία ηεο πξνδηαγξαθήο, ην εκπνξηθφ θνκκάηη ειέγρεη αλ νη ηερληθνί έθαλαλ απηφ πνπ ρξεηαδφηαλ. Σν απνηέιεζκα ηεο νξγάλσζεο απηήο θαη ηεο δνπιεηάο ζην DVB ήηαλ ε αλάπηπμε πξνηχπσλ κε ζπλεξγαζία κέζα ζηελ επηηξνπή, αληί λα έξρνληαη αλεμάξηεηεο εηαηξείεο κε ηα δηθά ηνπο ζπζηήκαηα ζηελ ηζέπε θαη ηα νπνία πξνθαλψο δε ζα κπνξνχζαλ λα ζπκθσλεζνχλ απφ άιιεο εηαηξείεο. ηελ πνξεία, βέβαηα, εκθαλίζηεθαλ θαηά πεξηφδνπο δηάθνξα εκπφδηα, αιιά δελ θαηάθεξαλ λα πεξηνξίζνπλ ηελ πξφνδν ηνπ εγρεηξήκαηνο. Με ζχκκαρφ ηνπ ην λέν ηξφπν νξγάλσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ, ηελ θαιή εγεζία θαη θπζηθά ηελ ηχρε, ην DVB θαηάθεξε λα δψζεη ζηνλ θφζκν ηεο επξπεθπνκπήο έλα θαιά ζρεδηαζκέλν θαη εκπνξηθά ξεαιηζηηθφ ζεη ηερληθψλ πξνηχπσλ, ηα νπνία ζα ππεξεηήζνπλ θαιά φζνπο ηα πηνζεηήζνπλ ηηο επφκελεο δεθαεηίεο. 21

22 1.5.4 Βαζηθέο αξρέο To DVB Project μεθίλεζε ηελ πξψηε θάζε ηεο δνπιεηάο ηνπ ην Ζ θηινζνθία ηνπ ζηεξηδφηαλ πάλσ ζηα εμήο ζεκεία: Σν αξρηθφ έξγν ήηαλ ε αλάπηπμε κηαο νινθιεξσκέλεο νκάδαο απφ ςεθηαθέο δνξπθνξηθέο, θαισδηαθέο θαη επίγεηεο ηερλνινγίεο εθπνκπήο ζε έλα ζψκα πξνηνχ γίλνπλ πξφηππα. Αληί λα έρνπκε έλα πξνο έλα αληηζηνηρία κεηαμχ ελφο δηαχινπ παξάδνζεο θαη ελφο δηαχινπ πξνγξάκκαηνο, ηα ζπζηήκαηα ζα είλαη ππνδνρείο νη νπνίνη θέξνπλ νπνηνδήπνηε ζπλδπαζκφ εηθφλαο, ήρνπ ή πνιπκέζσλ. πλεπψο, ζα πξέπεη λα είλαη αλνηθηά θαη έηνηκα γηα SDTV, EDTV, HDTV, surround ήρν ή νπνηνδήπνηε λέν είδνο media πξνθχςεη ζην κέιινλ. Ζ δνπιεηά ζα πξέπεη λα θαηαιήγεη ζε ETSI πξφηππα γηα ηα θπζηθά ζηξψκαηα, ηε δηφξζσζε ιαζψλ θαη κεηαθνξά γηα θάζε κέζν παξάδνζεο. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα θαηαιήγεη ζε κία ETSI έθζεζε ε νπνία πεξηγξάθεη ηα ζπζηήκαηα βαζηθήο ζπρλφηεηαο πνπ είλαη επηινγέο γηα θέξνλ. Οπνπδήπνηε είλαη δπλαηφ ζα πξέπεη λα ππάξρεη νκνηφηεηα αλάκεζα ζηηο δηαθνξεηηθέο πιαηθφξκεο παξάδνζεο, ψζηε λα κεησζεί ην θφζηνο γηα ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο θαηαζθεπαζηέο. Μφλν φηαλ δε ζα ππήξρε άιιε επηινγή ζα κπνξνχζαλ λα ππάξρνπλ δηαθνξέο αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθά κέζα παξάδνζεο. Σν DVB Project δε ζα πξέπεη λα μαλαεθεχξεη θάηη, αιιά λα ρξεζηκνπνηήζεη ππάξρνληα αλνηρηά πξφηππα νπνηεδήπνηε απηά είλαη δηαζέζηκα. Σν DVB Project ζπλήζηδε ζην παξειζφλ θαη ζπλερίδεη λα ζρεδηάδεη εθηεηακέλα πάλσ ζε πξφηππα απφ ηα ISO/IEC JTC MPEG. Ζ κεηαθνξά γηα φια ηα ζπζηήκαηα γίλεηαη κε ηελ MPEG2 ξνή κεηαθνξάο. Ζ αλαθνξά ηνπ DVB πνπ δίλεη ππνςεθηφηεηεο γηα ζπζηήκαηα βαζηθήο δψλεο αθνινπζεί ηα ζπζηήκαηα πνπ αλαπηχρζεθαλ ζην JTC MPEG. Γηα άλεζε, ε ηειηθή ηεθκεξίσζε είλαη ηαμηλνκεκέλε ζε νκάδεο απφ ζπλδεφκελα αξρηθά ηα νπνία πξνζδηνξίδνπλ ηελ πεξηνρή. Γηα παξάδεηγκα, DVB-S2 είλαη ε πξνδηαγξαθή γηα ηελ έθδνζε δεχηεξεο γεληάο ηνπ ςεθηαθνχ δνξπθνξηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ DVB. Άιιεο πεξηνρέο έξεπλαο πεξηιακβάλνπλ ην DVB-S (ηελ πξψηεο γεληάο έθδνζε ηνπ ςεθηαθνχ δνξπθνξηθνχ ζπζηήκαηνο), ην DVB-C (ην ςεθηαθφ θαισδηαθφ ζχζηεκα), ην DVB-T (ην ςεθηαθφ επίγεην ζχζηεκα κεηάδνζεο), ην DVB-H (ε απνζηνιή ησλ επίγεησλ ςεθηαθψλ εθπνκπψλ ζε θνξεηνχο δέθηεο κε κπαηαξίεο), ην DVB-DATA (ην θπθιηθψλ δεδνκέλσλ ζχζηεκα παξάδνζεο ), ην DVB-SI (ην ζχζηεκα ππεξεζηψλ πιεξνθνξίαο) θαη ην DVB-MHP (κεζνινγηζκηθφ γηα δηαδξαζηηθή ηειεφξαζε). 22

23 1.6 Επεκηάζειρ DVB Σν παγθφζκην ηκήκα DVB επηζχξεη ηελ πξνζνρή ζε έλα επξχ θάζκα ησλ πεγψλ ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ newswires, ησλ εθζέζεσλ αγνξάο θαη άιισλ νξγαληζκψλ βηνκεραλίαο θαη πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνληαη άκεζα ζην DVB Project Office. Πξνζθέξεη κηα θξάηνπο-θξάηνπο επηζθφπεζε φπνπ ε ηερλνινγία DVB έρεη επεθηαζεί. Μπνξείηε επίζεο λα κεηαθνξηψζεηε έλαλ ππνινγηζκφ κε ινγηζηηθφ θχιιν (spreadsheet) πνπ ζπγθεληξψλεη κεξηθά απφ ηα βαζηθά ζηνηρεία Ση είλαη ην Digital Video Broadcasting Σν ςεθηαθφ βίληεν πνπ κεηαδίδεη ξαδηνθσληθά (DVB) είλαη έλα ζχλνιν πξνηχπσλ πνπ θαζνξίδνπλ ηνλ ςεθηαθφ, ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ ππάξρνληα δνξπθφξν ξαδηνθσληθήο αλακεηάδνζεο, ην θαιψδην, θαη ηηο επίγεηεο ππνδνκέο. ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '90, νη επξσπατθνί εθθσλεηέο, νη θαηαζθεπαζηέο θαηαλαισηηθνχ εμνπιηζκνχ, θαη νη ξπζκηζηηθνί νξγαληζκνί δηακφξθσζαλ ηελ επξσπατθή νκάδα πξνψζεζεο (ELG) γηα λα ζπδεηήζνπλ ηελ εηζαγσγή ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο (DTV) ζε φιε ηελ Δπξψπε. Σν ELG ζπλεηδεηνπνίεζε φηη ν ακνηβαίνο ζεβαζκφο θαη ε εκπηζηνζχλε έπξεπε λα θαζηεξσζνχλ κεηαμχ ησλ κειψλ έγηλαλ αξγφηεξα ην πξφγξακκα DVB. ήκεξα, ην πξφγξακκα DVB απνηειείηαη απφ πάλσ απφ 220 νξγαλψζεηο ζε πεξηζζφηεξεο απφ 29 ρψξεο παγθνζκίσο. Ζ DVB-ππνρσξεηηθή ςεθηαθή ξαδηνθσληθή αλακεηάδνζε θαη ν εμνπιηζκφο είλαη επξέσο δηαζέζηκνη θαη δηαθξίλνληαη απφ ην ινγφηππν DVB. Οη πνιπάξηζκεο ππεξεζίεο ξαδηνθσληθήο κεηάδνζεο DVB είλαη δηαζέζηκεο ζηελ Δπξψπε, ηε Βφξεηα θαη ηε Νφηηα Ακεξηθή, ηελ Αθξηθή, ηελ Αζία, θαη ηελ Απζηξαιία. Ζ ςεθηαθή ηειεφξαζε φξνπ ρξεζηκνπνηείηαη κεξηθέο θνξέο σο ζπλψλπκν γηα DVB. Δληνχηνηο, ηα πξνεγκέλα πξφηππα Δπηηξνπήο ηειενπηηθψλ ζπζηεκάησλ (ATSC) είλαη ηα ςεθηαθά πξφηππα ξαδηνθσληθήο αλακεηάδνζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο ΖΠΑ Μηα ζεκειηψδεο απφθαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο DVB ήηαλ ε επηινγή ηνπ MPEG-2, έλα απφ κηα ζεηξά πξνηχπσλ MPEG γηα ηε ζπκπίεζε ησλ αθνπζηηθψλ θαη ηειενπηηθψλ ζεκάησλ. ΜPEG-2 κεηψλνπλ έλα εληαίν ζήκα απφ 166 Mbits ζε 5 Mbits επηηξέπνληαο ζηνπο εθθσλεηέο λα δηαβηβάζνπλ ηα ςεθηαθά ζήκαηα ρξεζηκνπνηψληαο ην ππάξρνλ θαιψδην, ην δνξπθφξν, θαη ηα επίγεηα ζπζηήκαηα. ρξήζεο ηεο απσιεζηηθήο κεζφδνπ ζπκπίεζεο ΜPEG-2, ην νπνίν ζεκαίλεη φηη ην ςεθηαθφ ζήκα πνπ ζηέιλεηαη ζηελ ηειεφξαζε ζπκπηέδεηαη θαη θάπνην ζηνηρείν ράλεηαη. Απηφ ην ρακέλν ζηνηρείν δελ έρεη επηπηψζεηο φκσο ζην αλζξψπηλν κάηη, ην νπνίν αληηιακβάλεηαη ηελ εηθφλα απηνχζηα. Γχν ςεθηαθά ηειενπηηθά ζρήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηε ζπκπίεζε MPEG-2 είλαη ηειεφξαζε ηππνπνηεκέλεο επθξίλεηαο (SDTV) θαη ηειεφξαζε πςειήο επθξίλεηαο (HDTV). Ζ εηθφλα SDTV θαη ε πνηφηεηα ήρνπ είλαη παξφκνηεο κε ηνλ ςεθηαθφ εππξνζάξκνζην δίζθν (DVD). Ο πξνγξακκαηηζκφο HDTV παξνπζηάδεη πέληε ρξφλνπο, φζεο θαη νη πιεξνθνξίεο ζην κάηη απφ ην SDTV, κε ζπλέπεηα ηνλ θηλεκαηνγξαθηθφ-πνηνηηθφ πξνγξακκαηηζκφ. Σν DVB ρξεζηκνπνηεί ηα ππφ φξνπο ζπζηήκαηα πξφζβαζεο (CA) γηα λα απνηξέςεη ηελ εμσηεξηθή πεηξαηεία. Τπάξρνπλ πνιπάξηζκα ζπζηήκαηα πξφζβαζεο δηαζέζηκα ζηνπο πξνκεζεπηέο πνπ επηηξέπνπλ λα επηιέμνπλ ην ζχζηεκα πξφζβαζεο πνπ αηζζάλνληαη φηη είλαη επαξθέο γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ. Κάζε ζχζηεκα πξφζβαζεο παξέρεη κηα ελφηεηα αζθάιεηαο πνπ αλαθαηψλεη θαη θξππηνγξαθεί ηα ζηνηρεία. Απηή ε ελφηεηα αζθάιεηαο ελζσκαηψλεηαη κέζα ζην δέθηε ή είλαη απνζπάζηκε ππφ κνξθή θάξηαο PC. Μέζα ζην δέθηε, ππάξρεη κηα έμππλε θάξηα πνπ πεξηέρεη ηηο πιεξνθνξίεο πξφζβαζεο ηνπ ρξήζηε. Ζ δηαδηθαζία πξφζβαζεο πεξηγξάθεηαη σο εμήο: Ο δέθηεο ιακβάλεη ην ξεχκα ςεθηαθψλ 23

24 ζηνηρείσλ. Οη ξνέο ζηνηρείσλ ζηελ ππφ φξνπο ελφηεηα πξφζβαζεο, ε νπνία πεξηέρεη ηνπο unscrambling αιγνξίζκνπο ηνπ πξνκεζεπηή. 1.7 Επίγεια υηθιακή ηηλεόραζη Τπάξρνπλ πνιινί ηξφπνη κεηάδνζεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο. Ζ παξνχζα εξγαζία ζα αζρνιεζεί θπξίσο κε ηελ επίγεηα κεηάδνζε ζην γεσγξαθηθφ ρψξν ηεο Δπξψπεο, φπνπ ε αλάπηπμή ηεο είλαη εληππσζηαθή ηα ηειεπηαία ρξφληα, ελψ είλαη νξαηή πιένλ θαη ε παχζε ηνπ αλαινγηθνχ ζήκαηνο DVB-T Ζ ςεθηαθή επίγεηα ηειεφξαζε (DTTV ή DTT) είλαη κία πινπνίεζε κηαο ςεθηαθήο ηερλνινγίαο γηα παξνρή ηειεφξαζεο, πνπ απαηηεί ρξήζε κηαο ζπκβαηηθήο θεξαίαο αληί ελφο δνξπθνξηθνχ πηάηνπ ή κηαο θαισδηαθήο ζχλδεζεο. Ζ ηερλνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη ην ATSC ζηε Βφξεηα Ακεξηθή, ην ISDB ζηελ Ηαπσλία, ην DVB-T ζηελ Δπξψπε θαη ηελ Απζηξαιία θαη ην DMB-T/H ζηελ Κίλα, κε ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ππφινηπνπ θφζκνπ λα κελ έρεη πξνρσξήζεη ζε πινπνίεζε θάπνηνπ απφ ηα παξαπάλσ αιιά θάπνηεο ρψξεο λα έρνπλ δειψζεη ππνζηήξημε ζην DVB-T. Ζ DTT κεηαδίδεηαη ζε ξαδηνζπρλφηεηεο πνπ βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή ζπρλνηήησλ ηεο αλαινγηθήο ηειεφξαζεο, κε ηε βαζηθή δηαθνξά κηαο κεηάδνζεο πνιππιεμηψλ πνπ επηηξέπνπλ ηε ιήςε πνιιψλ θαλαιηψλ ζε έλα εχξνο κηαο απιήο ζπρλφηεηαο (ελφο UHF ή VHF θαλάιη). Ζ πνζφηεηα ησλ δεδνκέλσλ πνπ κπνξνχλ λα κεηαδνζνχλ (θαη θαηά ζπλέπεηα ν αξηζκφο ησλ θαλαιηψλ) εμαξηάηαη απφ ην ρξεζηκνπνηνχκελν ζρήκα δηακφξθσζεο. Γηα ην DVB-T απηφ είλαη ην COFDM κε 16 ή 64 QAM, κε ην 64 γεληθά λα πξνηηκάηαη κεηά ηελ ςεθηαθή κεηάβαζε, αθνχ επηηξέπεη κεγαιχηεξνπο ξπζκνχο κεηάδνζεο θαη, παξά ηε κεγαιχηεξε επαηζζεζία ηνπ, ιηγφηεξεο παξεκβνιέο. Δηθφλα 1-2 Φεθηαθφο ηξφπνο κεηάδνζεο 24

25 Γεληθά, γηα ηελ θσδηθνπνίεζε βίληεν ρξεζηκνπνηείηαη ε MPEG-2 ξνή κεηαθνξάο. Οη λέεο εμειίμεηο ζηε ζπκπίεζε, πνπ έρνπλ σο απνηέιεζκα ην πξφηππν MPEG-4/AVC, δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα θσδηθνπνίεζεο δχν θαλαιηψλ πςειήο επθξίλεηαο ζε έλα θαλάιη 24 Mbit/s, ελψ ιχλνπλ θαη άιια πξνβιήκαηα έιιεηςεο ζπρλνηήησλ ζε ζπλνξηαθέο πεξηνρέο, απνηειψληαο κία επηπιένλ ιχζε. Ζ ιήςε ηνπ ςεθηαθνχ ζήκαηνο γίλεηαη κε εηδηθνχο δέθηεο (STB) πνπ αλαιακβάλνπλ λα κεηαηξέςνπλ ην ςεθηαθφ ζήκα ζε αλαινγηθφ γηα πξνβνιή ζηηο ππάξρνπζεο ζπζθεπέο ηειεφξαζεο θαη λα επεμεξγαζηνχλ ηαπηφρξνλα ηα επηπιένλ δεδνκέλα πνπ ζπλνδεχνπλ ηα ηειενπηηθά. Μέζσ απηψλ παξέρνληαη νη λέεο ππεξεζίεο ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο. Σν πξφηππν DVB-T αλαπηχρζεθε απφ ην DVB γηα ηελ θάιπςε ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο, ηνπ πεξηβάιινληνο κε πνηθηιφκνξθν ζφξπβν θαη έληνλν ην θαηλφκελν ηεο πνιπδίνδεο δηάδνζεο. ηεξίδεηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη πνιινχο αθφκε νξγαληζκνχο θαη ε ηερλνινγία ηνπ ην αλαδεηθλχεη σο θνξπθαία ιχζε γηα ηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε ζε ζρέζε κε ηνπο αληαγσληζηέο ηνπ. Οη δπλαηφηεηέο ηνπ ην θαζηζηνχλ ρξήζηκν θαη γηα ηηο ζπζθεπέο ρεηξφο, κε απνηέιεζκα λα ρξεζηκνπνηείηαη σο βάζε γηα ην αληίζηνηρν πξφηππν DVB-H DVB-T2 Σνλ Ηνχλην ηνπ 2006 ην ηερληθφ ηκήκα ηνπ DVB αλαθνίλσζε ζην εκπνξηθφ ηα απνηειέζκαηα κηαο κειέηεο ηνπ, πάλσ ζε πηζαλέο βειηηψζεηο πνπ δηαβιέπεη, γηα κία δεχηεξεο γεληάο επίγεηα ηερλνινγία. Απηφ νδήγεζε ζηελ έλαξμε ελφο λένπ αληηθεηκέλνπ δνπιεηάο γηα πξνεγκέλε δηακφξθσζε ζε επίγεηα ζπζηήκαηα. Ζ εμέιημε απηή έξρεηαη κεηά απφ 10 πεξίπνπ ρξφληα απφ ηελ έθδνζε ηνπ πξνηχπνπ DVB-T θαη αθνινπζεί ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν πξνέθπςε ην DVB-S2. θνπφο είλαη ε αλαβάζκηζε ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο, ψζηε λα κπνξεί λα κεηαθέξεη πεξηζζφηεξα δεδνκέλα. Σίζεηαη, βέβαηα, ην εξψηεκα θαηά πφζν είλαη ζσζηή κηα ηέηνηα θίλεζε ζε κηα επνρή πνπ νη πεξηζζφηεξεο ρψξεο έρνπλ κφιηο αλαπηχμεη ζπζηήκαηα επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ή βξίζθνληαη ζηε δηαδηθαζία. Έλα λέν πξφηππν πηζαλφηαηα ζα δεκηνπξγνχζε πξνβιήκαηα ζχγρπζεο ζηηο αλαπηπζζφκελεο αγνξέο, ηε ζηηγκή κάιηζηα πνπ ε ΔΔ πηέδεη γηα πιήξε ςεθηαθή κεηάβαζε ην Δπίζεο, ε εκπεηξία απφ ην DVB-S2, πνπ αλαλέσζε ην παιαηφηεξν ζχζηεκα 10 ρξφληα κεηά, δείρλεη φηη ην απνηέιεζκα βξήθε πνιχ ζεηηθή ηελ αγνξά. Οη ζηφρνη πνπ ηέζεθαλ γηα ην DVB-T2 είλαη λα μεπεξάζεη έλα ζεκαληηθφ θαηψθιη βειηίσζεο επίδνζεο, ψζηε λα δηθαηνινγεί ηελ αλαβάζκηζε ηεο ππάξρνπζαο πξνδηαγξαθήο. Ο βαζηθφο ζηφρνο ηεο δεχηεξεο γεληάο πξνδηαγξαθήο είλαη ε αγνξά ζηαζεξψλ θεξαηψλ νξνθήο. Σν δεηνχκελν είλαη ζεκαληηθή αχμεζε ζηε ρσξεηηθφηεηα γηα ηα ίδηα επίπεδα θάιπςεο θαη ζηαζεξφηεηαο απφ ηελ ίδηα ηζρχ πνκπνχ. Απηφ ζα δψζεη ιχζεηο γηα ηελ ηειεφξαζε πςειήο επθξίλεηαο. Πεξαηηέξσ απαηηήζεηο ζα θαιχπηνπλ ην ζέκα ηεο ρξήζεο θνξεηψλ ηειενξάζεσλ βαζεηά κέζα ζην ζπίηη, θαζψο θαη ηε βέιηηζηε ρξήζε ησλ DVB θαηαζθεπαζηηθψλ κπινθ. Ζ δνπιεηά γηα ηελ πξνδηαγξαθή αλακέλεηαη λα ηειεηψζεη θαη λα πεξάζεη ζην ETSI γηα πξνηππνπνίεζε κέζα ζην 2007, ελψ ε εκπνξηθή αλάπηπμε γηα ην

26 1.7.3 DVB-T θαη ATSC ε έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζηελ Σατβάλ γηα ηε ιήςε ζε εμσηεξηθφ ζηαζεξφ ζεκείν, ην DVB- T αλαδείρηεθε θαιχηεξν απφ ην ATSC φπσο πξνθχπηεη απφ ηα ζηαηηζηηθά, αλ θαη φρη ηφζν εκθαλψο. Έρεη αλαθεξζεί απφ αξθεηέο ρψξεο φηη ε πνηφηεηα εηθφλαο είλαη θπξίσο εμαξηψκελε απφ ην επίπεδν ζήκαηνο ζηελ νπηηθή επζεία (Line of Sight LOS). ηελ Σατβάλ, φπνπ νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη δνπλ ζε ςειά θηήξηα, ε αξρή ηεο παξαδνζηαθήο επίγεηαο επξπεθπνκπήο δελ είλαη θαηάιιειε. Πξαθηηθά, ζε θάπνηεο απφ ηηο πεξηνρέο πνπ ειέγζεθαλ δε κπνξνχζαλ λα ιάβνπλ βαζηθή ιήςε ρξεζηκνπνηψληαο ην ζχζηεκα ATSC. Σν επξσπατθφ ζχζηεκα DVB-T θαίλεηαη πην θαηάιιειν ζε απηή ηελ πεξίπησζε. Όζν γηα ζηαζεξά ζεκεία εζσηεξηθήο ιήςεο, ην DVB-T είλαη εκθαλψο ππεξηζρχνλ ηνπ ATSC ζπζηήκαηνο, θπξίσο ιφγσ ηνπ COFDM ζρήκαηνο δηακφξθσζεο πνπ είλαη ηθαλφ λα αληηκεησπίδεη ηα ζήκαηα πνιπδίνδεο δηάδνζεο. Δπηπιένλ, ζα κπνξνχζε επηδέμηα λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ιήςεο απφ απηά ηα ζήκαηα. Δηδηθά φηαλ ν δέθηεο δε βξίζθεηαη ζηελ νπηηθή επζεία, ην DVB-T είλαη ηθαλφ λα παξέρεη θαιή ιήςε. Γηα ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ην ρακειφ θνκκάηη ηνπ θάζκαηνο θαλαιηνχ θαηαζηξέθεηαη εμαηηίαο ηεο ρξήζεο ελφο ζήκαηνο νδεγνχ, ην ATSC είλαη αθφκε ρεηξφηεξν γηα ιήςε, ρσξίο λα εθηηκάηαη ην επίπεδν ηζρχνο ζήκαηνο. Σερληθά, ην DVB-T είλαη θαιχηεξνο ππνςήθηνο γηα ιήςε ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο. Γηα θηλεηή ιήςε, θάλεθε φηη ην ATSC ζχζηεκα δελ είλαη ηθαλφ λα ιεηηνπξγήζεη γηα ηέηνηα ππεξεζία. Λφγσ ηνπ ελαιιαθηηθνχ ρακεινχ ξπζκνχ δεδνκέλσλ ζρήκαηνο δηακφξθσζεο ην DVB-T είλαη ηθαλφ γηα θηλεηή ιήςε. Δπηπιένλ, ε ηερληθή δηακφξθσζεο COFDM έρεη ηε ιεηηνπξγία δηαρείξηζεο, αληί ηνπ λα μεπεξλα, ηα ζήκαηα πνιπδίνδεο δηάδνζεο, δεκηνπξγψληαο έλα ηζρπξφ επηρείξεκα θαη κηα θαιή ιχζε γηα θηλεηή ιήςε. Αληίζηνηρα απνηειέζκαηα γηα ηελ θηλεηή ιήςε πξνέθπςαλ θαη απφ έξεπλεο ζηελ Απζηξαιία θαη ηε Ννηηα Κνξέα. 1.8 Πλάνο Σστνοηήηφν για ηην DTT ηηο 16 Ηνπλίνπ ηνπ 2006 ε πεξηθεξεηαθή δηάζθεςε ξαδηνεπηθνηλσληψλ ηεο ITU (RRC-06) ζηε Γέλνβα θαηέιεμε ζε ζπκθσλία, ππνζηεξίδνληαο ηελ αλάπηπμε πιήξσο ςεθηαθψλ επίγεησλ ππεξεζηψλ επξπεθπνκπήο γηα ήρν θαη ηειεφξαζε ζηελ Δπξψπε, ηελ Αθξηθή θαη ηε Μέζε Αλαηνιή. 101 ρψξεο ππέγξαςαλ ηηο Σειηθέο Πξάμεηο ηνπ ρεδίνπ Γέλνβα 06 πνπ εγθαζηδξχεη ην ζρέδην ζπρλνηήησλ γηα ηηο δψλεο III, IV θαη V ζε έλα πιήξσο ςεθηαθφ πεξηβάιινλ θαη επηηξέπεη έλα ζχλνιν θαηαρσξήζεσλ/εθρσξήζεσλ. Δλψ νη απαηηήζεηο επξπεθπνκπήο ζε πξνεγνχκελα ζρέδηα ππνβάιινληαλ παξαδνζηαθά σο θαηαρσξήζεηο (ρσξηθά θαη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο εθπνκπνχ θαζνξίδνληαη κε αθξίβεηα), νη αληηπξνζσπείεο κπνξνχζαλ επίζεο λα ππνβάιινπλ ηηο απαηηήζεηο ζπρλνηήησλ σο εθρσξήζεηο πξνθεηκέλνπ λα πξνάγνπλ ηελ ειαζηηθφηεηα ηνπ ζρεδίνπ. Καηά ηελ ππνβνιή κηαο εθρψξεζεο νη αληηπξνζσπείεο δε ρξεηάδεηαη λα πεξηγξάςνπλ κε αθξίβεηα ηνλ αξηζκφ ησλ πνκπψλ ζε κηα δεδνκέλε πεξηνρή αιιά λα παξέρνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηνλ ηχπν ηνπ δηθηχνπ κηαο δεδνκέλεο πεξηνρήο θαη ηα ζχλνξά ηεο. Σν πσο ζα παξέρεηαη ε θάιπςε κέζα ζηελ πεξηνρή αθήλεηαη ζηνπο ζρεδηαζηέο ηεο ρψξαο λα απνθαζίζνπλ ζε κεηαγελέζηεξν ρξφλν. Γηα ηε ζχγθξηζε, ην ζρέδην ηεο ηνθρφικεο ηνπ 1961 πεξηειάκβαλε 38 ρψξεο θαη ρσξνχζε ζε 5300 θαηαρσξήζεηο. Όπσο ην ρέδην ηνθρφικε 61 πνπ πξαθηηθά ζηελ πάξνδν ησλ εηψλ παξείρε ηελ απαξαίηεηε ειαζηηθφηεηα ψζηε λα επηηξέςεη ηειηθά αλαινγηθνχο 26

27 εθπνκπνχο, ην ρέδην Γέλνβα 06 ζα ππεξεηήζεη σο ζεκείν εθθίλεζεο γηα πεξαηηέξσ πξνζζήθεο φπσο νη ρακειήο ηζρχνο ζηαζκνί ή λένη ηχπνη ππεξεζηψλ. Αθφκε θαη αλ πξνθιήζεθαλ θάπνηεο δπζθνιίεο απφ εμσηεξηθά πνιηηηθά ζέκαηα (Ηζξαήι/Παιαηζηίλε θαη Κχπξνο/Σνπξθία) θαη ηδηαηηέξσο πςειέο απαηηήζεηο απφ κεξηθέο γεσγξαθηθά θνληηλέο ρψξεο (Ηηαιία/Σπλεζία), ην πνζνζηφ ησλ ηθαλνπνηεκέλσλ απαηηήζεσλ ήηαλ πνιχ πςειφ. ηε δψλε VHF, 95% ησλ απαηηήζεσλ DAB ηθαλνπνηήζεθαλ θαη 90% ησλ DVB-T απαηηήζεσλ, ελψ ζηηο δψλεο UHF ηθαλνπνίεζεθε ην 98% ησλ DVB-T απαηηήζεσλ. ηα UHF φιεο νη επξσπατθέο ρψξεο έθηαζαλ 100% επηηπρία εθηφο ηεο Ηζπαλίαο (96%) πνπ δε κπνξνχζε λα νξηζηηθνπνηήζεη ην ζπληνληζκφ κε ηελ Αιγεξία. Σφζν θαιά απνηειέζκαηα έγηλαλ δπλαηά ράξε ζηε κείσζε ησλ απαηηήζεσλ ρσξψλ πνπ δεηνχζαλ πάξα πνιιά ζηελ αξρή ηνπ ζπλεδξίνπ θαη κε εληαηηθφ ακθίπιεπξν ή πνιχπιεπξν ζπληνληζκφ κεηαμχ ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ ππεπζχλσλ (administrations) ζηε δηάζθεςε. ηηο πεξηζζφηεξεο επξσπατθέο ρψξεο, 7 ή 8 εζληθέο θαιχςεηο DVB-T ζπρλνηήησλ θαηαλεκήζεθαλ ζηε δψλε UHF θαη δηάθνξνη ζπλδπαζκνί απφ 1 σο 2 DVB-T θαη 3 σο 5 T- DAB ειήθζεζαλ ζηε δψλε VHF. Δπηπξφζζεηα, έλαο αξηζκφο ρσξψλ πξφζζεζε ζηαζκνχο κε πεξηνξηζκέλε θάιπςε ζε ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν κεγάινπο αξηζκνχο. Ζ δηάζθεςε ζπκθψλεζε φηη ε πεξίνδνο κεηάβαζεο απφ αλαινγηθή ζε ςεθηαθή επξπεθπνκπή, πνπ μεθηλά ζηηο 17 Ηνπλίνπ 2006, ζα πξέπεη λα ηειεηψζεη ζηηο 17 Ηνπλίνπ 2015, αιιά κεξηθέο ρψξεο, αλάκεζα ζε αθξηθαληθέο θαη αξαβηθέο ρψξεο, πξνηίκεζαλ κία επηπξφζζεηε επέθηαζε πέληε ρξφλσλ γηα ηε δψλε VHF ( MHz). Μεηά ηελ πεξίνδν κεηάβαζεο νη ρψξεο δε ζα ρξεηάδεηαη λα πξνζηαηεχνπλ ηηο αλαινγηθέο ππεξεζίεο ησλ γεηηφλσλ ηνπο θαη ζα είλαη πιήξσο ηθαλέο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο θαηαλεκεζείζεο ςεθηαθέο ζπρλφηεηεο ζην ζ ρεδην, θαη αλ είλαη απαξαίηεην λα δεηήζνπλ ζε γείηνλεο λα θιείζνπλ πηζαλφλ παξεκβαιφκελνπο πνκπνχο. Ζ δηαρείξεζε ηεο πεξηφδνπ κεηάβαζεο ( ) δηεπζεηείηαη κεηαμχ ρσξψλ κέζσ δηκεξψλ ζπκθσληψλ. Ζ ελππάξρνπζα ειαζηηθφηεηα πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηελ ςεθηαθή επίγεηα επξπεθπνκπή ζα ππνζηεξίδεη θηλεηή ιήςε βίληεν, δηαδηθηχνπ θαη δεδνκέλσλ πνιπκέζσλ θάλνληαο εθαξκνγέο, ππεξεζίεο θαη πιεξνθνξία πξνζβάζηκα θαη ρξεζηηθά παληνχ θαη ζε νπνηνδήπνηε ρξφλν. Απηφ αλνίγεη ηελ πφξηα ζε λέεο θαηλνηνκίεο φπσο ε επξπεθπνκπή ηειεφξαζεο ρεηξφο (DVB-H) καδί κε HDTV. Δπηπξφζζεηα, ην ζρέδην επηηξέπεη ζε θαηαλεκεκέλεο ζπρλφηεηεο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα εθαξκνγέο δηαθνξεηηθέο απφ DVB-T θαη DAB φζν δελ απαηηνχλ πεξηζζφηεξε πξνζηαζία απφ φηη επηηξέπεηαη ζην ζρέδην νχηε πξνθαινχλ πεξηζζφηεξε παξεκβνιή απφ φηη ε θαηαρψξεζε ζην ζρέδην. Ζ RRC-06 ήηαλ κία ηερληθά πνιχπινθε δηαδηθαζία απνηεινχκελε απφ εθηεηακέλνπο ππνινγηζηηθνχο ππνινγηζκνχο θαη επεμεξγαζία δεδνκέλσλ, ρεηξηζκφ ειεθηξνληθψλ εγγξάθσλ θαη ρξήζε πέληε γισζζψλ γηα εξγαζία. Ζ ITU, παξφιν πνπ αληηκεηψπηζε απηέο ηηο πξνθιήζεηο γηα πξψηε θνξά, κπφξεζε λα παξέρεη ζηε δηάζθεςε επαξθή ηερληθή θαη ξπζκηζηηθή εκπεηξία θαη ππνζηήξημε γηα ηελ πιήξε ηθαλνπνίεζε ησλ ζπκκεηερφλησλ αληηπξνζσπεηψλ. πζηαηηθφ θιεηδί γηα ηελ επηηπρία ηεο δηάζθεςεο ήηαλ ην πξσηνθαλέο επίπεδν ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηεο ITU ηεο EBU θαη ηνπ επξσπατθνχ νξγαληζκνχ γηα ππξεληθή έξεπλα (CERN) Σν DVB-T ζηελ Δπξψπε Σν Ζλσκέλν Βαζίιεην (1998), ε νπεδία (1999) θαη ε Ηζπαλία (2000) ήηαλ νη πξψηεο ρψξεο πνπ πξνψζεζαλ ηελ ςεθηαθή επίγεηα ηειεφξαζε κε πιαηθφξκεο ηζρπξά εμαξηψκελεο ζηελ ηειεφξαζε επί πιεξσκή. Όιεο απηέο νη πιαηθφξκεο αληηκεηψπηζαλ πνιιά αξρηθά πξνβιήκαηα, ηδηαίηεξα νη Βξεηαληθέο θαη νη Ηζπαληθέο νη νπνίεο απέηπραλ νηθνλνκηθά. Δλ 27

28 ηνχηνηο ε Boxer, ε ζνπεδηθή πιαηθφξκα επί πιεξσκή πνπ άξρηζε ην 2004, απνδείρζεθε πνιχ επηηπρεκέλε. Ζ ςεθηαθή επίγεηα ηειεφξαζε ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηεο ην Ννέκβξην ηνπ 1998 σο κία θαηά θχξην ιφγν ζπλδξνκεηηθή ππεξεζία κε ην εκπνξηθφ φλνκα ONdigital, έλα θνηλφ εγρείξεκα κεηαμχ ησλ Granada Television θαη Carlton Communications, κε κεξηθά κφλν θαλάιηα ειεχζεξα δηαζέζηκα ζην θνηλφ. Ζ ONdigital αληηκεηψπηζε ζχληνκα νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο κε αξηζκνχο ζπλδξνκεηψλ θαηψηεξνπο ησλ πξνζδνθψκελσλ θαη πξνθεηκέλνπ λα γίλεη πξνζπάζεηα αλαζηξνθήο ηεο θαθήο πνξείαο απνθαζίζηεθε ε επζπγξάκκηζε ησλ θηξκψλ ITV θαη ONdigital. Σν απνηέιεζκα ήηαλ λα νλνκαζηεί ε ππεξεζία ITV Digital ην Παξά ηελ αθξηβή δηαθεκηζηηθή εθζηξαηεία ε ITV Digital απέηπρε λα πξνζειθχζεη επαξθή αξηζκφ λέσλ ζπλδξνκεηψλ θαη ην 2002 ζηακάηεζε ηελ ππεξεζία. Μεηά ηελ εκπνξηθή απνηπρία ηεο πξφηαζεο ηειεφξαζεο επί πιεξσκή επαλήιζε σο ε ειεχζεξε πιαηθφξκα Freeview ην Ζ Top Up TV, κία ειαθξηά ππεξεζία DTT επί πιεξσκή, έγηλε δηαζέζηκε ην Απφ φιεο ηηο ρψξεο, ε βξεηαληθή DTT έρεη επί ηνπ παξφληνο ην κεγαιχηεξν βαζκφ δηείζδπζεο. ηελ Ηζπαλία νη πεξηζζφηεξεο πνιππιεμίεο έθιεηζαλ κεηά ηελ απνηπρία ηεο Quiero TV, ηελ απζεληηθή επη πιεξσκή πιαηθφξκα DTT ηεο ρψξαο. Ζ DTT επαλήιζε ζηηο 30 Ννεκβξίνπ ηνπ 2005, κε πεξίπνπ 30 ειεχζεξεο εζληθά θαη απηφλνκεο πεξηνρήο ηειενπηηθέο θαη ξαδηνθσληθέο ππεξεζίεο. ηε νπεδία ε DTT μεθίλεζε ην 1999 απνθιεηζηηθά θαη κφλν σο επί πιεξσκή ππεξεζία. Ζ επί πιεξσκή ηειεφξαζε αθφκε θπξηαξρεί ζηελ πιαηθφξκα παξφιν πνπ κία πνιππιεμία έρεη δεζκεπζεί γηα ειεχζεξεο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ ην δεκφζην πάξνρν ηειεφξαζεο SVT. Ζ δηαθνπή ησλ αλαινγηθψλ ππεξεζηψλ ηειεφξαζεο μεθίλεζε ην επηέκβξην ηνπ 2005 θαη αλακέλεηαη λα ηειεηψζεη ην Ζ Φηλιαλδία μεθίλεζε ηελ DTT ην 2001 θαη ζρεδηάδεη λα ζηακαηήζεη ηηο αλαινγηθέο εθπνκπέο ηελ 31 ε Απγνχζηνπ ηνπ Ζ Φηλιαλδία έρεη έλα επηηπρεκέλν κίγκα επη πιεξσκή θαη ειεχζεξσλ ππεξεζηψλ DTT. Ζ Γεξκαλία μεθίλεζε κία ειεχζεξε πιαηθφξκα πεξηνρή κε πεξηνρή, κε ηελ αξρή λα γίλεηαη ζην Βεξνιίλν ην Ννέκβξην ηνπ Οη αλαινγηθέο εθπνκπέο ζρεδηάδνληαη λα παχζνπλ ζχληνκα κεηά ηελ έλαξμε ησλ ςεθηαθψλ εθπνκπψλ. Σν Βεξνιίλν έγηλε πιήξσο ςεθηαθφ ζηηο 4 Απγνχζηνπ ηνπ Ζ γαιιηθή TNT (télévision numérique terrestre) πξνζθέξεη 18 ειεχζεξα θαη 11 επί πιεξσκή θαλάιηα. Ζ δηείζδπζε αλακελφηαλ λα θηάζεη ην 70% ην Μάξηην ηνπ ην Λνπμεκβνχξγν νη DTT ππεξεζίεο μεθίλεζαλ ηνλ Απξίιην ηνπ Ζ εζληθή ππεξεζία ηνλ Ηνχλην ηνπ Σελ 1 ε επηεκβξίνπ 2006 έγηλε ε πξψηε ρψξα πνπ νινθιήξσζε πιήξσο ηε κεηάβαζε ζηελ DTT. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ζπλέζηεζε ζηα θξάηε κέιε ηεο ην Γεθέκβξην ηνπ 2005 ηελ παχζε φισλ ησλ αλαινγηθψλ ηειενπηηθψλ κεηαδφζεσλ κέρξη ην Μεξηθά απφ ηα θξάηε κέιε απνθάζηζαλ λα νινθιεξψζνπλ ηελ κεηάβαζε αξθεηά λσξίο, ην 2007 (πρ. Φηλιαλδία), σζηφζν θάπνηεο ρψξεο εμέθξαζαλ ηελ αλεζπρία ηνπο φηη δε ζα κπνξνχζαλ λα θάλνπλ ηε κεηάβαζε ιφγσ ηερληθψλ πεξηνξηζκψλ. ήκεξα, ε αλάπηπμε ηεο ςεθηαθήο επίγεηαο ηειεφξαζεο ζπλερίδεηαη κε ηαρείο ξπζκνχο ηεο ηάμεο άλσ ηνπ 50% εηεζίσο. Οη εμειίμεηο νδεγνχληαη θπξίσο απφ αλαπηπγκέλεο αγνξέο ηεο δπηηθήο Δπξψπεο, ελψ νη αλαηνιηθέο βξίζθνληαη ζηα πξψηα ζηάδηα, έρνληαο πεξάζεη φκσο απφ ην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνχ ζηε δξάζε. ηηο λεφηεξεο πινπνηήζεηο κάιηζηα δείρλεη λα θεξδίδεη έδαθνο ην λεφηεξν MPEG-4 έλαληη ηνπ MPEG-2. Σα εκπνξηθά κνληέια πνηθίινπλ απφ ρψξα ζε ρψξα κε ηηο δηάθνξεο πινπνηήζεηο λα ηαιαληεχνληαη κεηαμχ ειεχζεξεο θαη ζπλδξνκεηηθήο ηειεφξαζεο, κε παθέηα ππεξεζηψλ πνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ HDTV θαη IPTV ζπλδπαζκέλα κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. 28

29 Υψξεο πνπ έρνπλ μεθηλήζεη DTT ππεξεζηα Υψξεο πνπ έρνπλ επηιέμεη ην πξφηππν DVB-T, νη πεξηζζφηεξεο δνθηκάδνπλ ελεξγά πηινηηθά πξνγξάκκαηα Δηθφλα 1-3 Υψξεο πνπ έρνπλ μεθηλήζεη DTT ππεξεζία 29

30 1.8.2 Παξάγνληεο αλάπηπμεο Ζ ςεθηαθή επίγεηα ηειεφξαζε είλαη κηα λέα ζρεηηθά ηερλνινγία κε ζθνπφ ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ αλαινγηθψλ κεηαδφζεσλ. Ζ δνκή ηεο θέξλεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηνλ ηξφπν πνπ αληηιακβάλνληαη ηελ ηειεφξαζε φιεο νη εκπιεθφκελεο κεξηέο (ηειεζεαηήο, πάξνρνο πεξηερνκέλνπ, πάξνρνο δηθηχνπ θιπ). Οη πάξνρνη πεξηερνκέλνπ κπνξνχλ λα απμήζνπλ ην πξφγξακκά ηνπο θαη λα ην ρσξίζνπλ ζε πξνγξάκκαηα θαλάιηα κε λένπο ηξφπνπο (πρ ζεκαηηθά θαλάιηα), εκπινπηίδνληάο ην αθφκε θαη κε δηαδξαζηηθά ζηνηρεία. Δδψ πξνθχπηνπλ λέα επηρεηξεκαηηθά κνληέια, αθνχ νη λέεο ππεξεζίεο πνπ ππνζηεξίδνληαη απαηηνχλ επηπιένλ ηερλνγλσζία. Απφ ηε κεξηά ηνπο νη ηειεζεαηέο βηψλνπλ έλα πεξηβάιινλ κε πεξηζζφηεξα θαλάιηα, κεγαιχηεξε πνηθηιία πεξηερνκέλνπ θαη λέεο ππεξεζίεο πνπ ζπκίδνπλ έληνλα ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο παχνπλ λα είλαη παζεηηθνί δέθηεο θαη απνθηνχλ ηε δπλαηφηεηα λα ζπκκεηέρνπλ ζην ηειενπηηθφ θαη φρη κφλν πξφγξακκα, κέζσ ηνπ ηειερεηξηζηεξίνπ. Οη παξαπάλσ αιιαγέο γηα λα γίλνπλ πξαγκαηηθφηεηα απαηηείηαη κηα ζεκαληηθή αιιαγή: ε αλαλέσζε ηεο ππνδνκήο γηα ηελ εθπνκπή θαη ιήςε ηνπ ςεθηαθνχ ζήκαηνο. Σν θφζηνο κηαο ηέηνηαο αιιαγήο δελ είλαη απαγνξεπηηθφ, φκσο είλαη απαξαίηεηε ε θαζνδήγεζε, ν ζπληνληζκφο θαη ε ππνζηήξημε ηεο αγνξάο γηα λα πξνρσξήζεη ε δηαδηθαζία εηζφδνπ ηεο ςεθηαθήο θαη λα αθνινπζήζεη, ζην ηειηθφ ζηάδην, ε ςεθηαθή κεηάβαζε. Οηθνλνκηθά θξίλεηαη πνιχ ζπκθέξνπζα ζε βάζνο ρξφλνπ, θαζψο κεηά ηε κεηάβαζε ζα απειεπζεξσζνχλ ζπρλφηεηεο ζε κία δψλε πνπ είλαη θαηάιιειε γηα πάξα πνιιέο ππεξεζίεο (πρ WiMax). Όκσο, ε είζνδνο ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ζε κηα θαιά εδξαησκέλε αγνξά κε ηηο δηθέο ηεο ηζνξξνπίεο αληηκεησπίδεηαη ην ιηγφηεξν κε ζθεπηηθηζκφ. Οη ακθηβνιίεο πνπ εγείξνληαη ζρεηηθά κε ηελ απαηηνχκελε επέλδπζε απφ ηα ηδησηηθά θεθάιαηα είλαη ην κεγαιχηεξν εκπφδην ζηελ φιε δηαδηθαζία. Δάλ θνηηάμνπκε απφ ηελ πιεπξά ησλ παξφρσλ ζα δνχκε φηη ε DTT ζεκαίλεη πεξηζζφηεξα θέξδε γηα απηνχο, ηφζν ιφγσ ηεο δπλαηφηεηαο παξνρήο απμεκέλνπ πξνγξάκκαηνο φζν θαη απφ ηα κεγάια ή κηθξά νηθνλνκηθά νθέιε απφ ηηο λέεο ππεξεζίεο. Δίλαη, φκσο, απηφο επαξθήο ιφγνο γηα λα πξνρσξήζνπλ απηφλνκα ζε κία ηφζν κεγάιε επέλδπζε πνπ πεξηιακβάλεη θαη αιιαγή εμνπιηζκνχ εθπνκπήο πνιιψλ εθαηνκκπξίσλ επξψ; Δδψ απνδεηθλχεηαη φηη ρξεηάδεηαη ε θξαηηθή παξέκβαζε κε έλα θαιφ ξπζκηζηηθφ πιαίζην, κε έλα δεκφζην πάξνρν πνπ ζα δψζεη κε ηηο ελέξγεηέο ηνπ ψζεζε ζηελ αγνξά. Ζ εκπεηξία απφ ηελ εμέιημε ηεο εηζφδνπ ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ζε αξθεηέο επξσπατθέο ρψξεο ηα ηειεπηαία ρξφληα δείρλεη φηη ππάξρνπλ ηξεηο παξάγνληεο θιεηδηά γηα ηελ αλάπηπμή ηεο. Πξψηνλ, έλα μεθάζαξν θαη βηψζηκν πιάηζην εξγαζίαο ζεζκνζεηεκέλν απφ ξπζκηζηηθέο αξρέο. Γεχηεξνλ, έλαο ηζρπξφο θαη θαιά ρξεκαηνδνηνχκελνο δεκφζηνο πάξνρνο ηειεφξαζεο. Σέινο, κία πιαηθφξκα βαζηζκέλε θπξίαξρα ζηελ ειεχζεξε πξνζθνξά πξνγξάκκαηνο. Οη πην επηηπρεκέλεο αγνξέο ςεθηαθήο επίγεηαο ηειεφξαζεο είλαη απηέο πνπ πινπνίεζαλ ζσζηά απηά ηα ζηνηρεία. Απηφ είλαη έλα απνδεδεηγκέλν ζηελ πξάμε κνληέιν θαη νη θαηαλαισηέο αληαπνθξίζεθαλ. Σέινο, γηα ηνλ θαηαλαισηή-ηειεζεαηή ηα ζέκαηα πνπ αλαθχπηνπλ αθνξνχλ ηελ ελεκέξσζή ηνπ γηα ην λέν ηξφπν ιήςεο θαη ηδηαηηέξσο ην θφζηνο ηεο λέαο ππεξεζίαο. Δίλαη ζεκαληηθφ ε πξνζθνξά δεθηψλ λα θηλείηαη ζε κηα ηηκή πνπ ν πειάηεο λα είλαη ζεηηθφο ζην λα πιεξψζεη. Δπηπξφζζεηα, λα ππάξρεη θαζαξή επηθνηλσλία ηνπ ζρεδίνπ αλάπηπμεο ηεο DTT πξνο ηνλ ηειηθφ πειάηε, ψζηε λα πξνβιεζνχλ ηα νθέιε ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο θαη θπζηθά δεκηνπξγία πεξηερνκέλνπ πνπ πξνζθέξεη θάηη παξαπάλσ απφ ηηο αλαινγηθέο εθπνκπέο (θπξίσο επηπιένλ θαλάιηα, αιιά θαη άιινη παξάγνληεο φπσο εθπνκπέο πιαηηάο νζφλεο, θηλεηή ιήςε, δηαδξαζηηθέο ππεξεζίεο ή HDTV). Δπίζεο, δελ ππάξρεη ιφγνο λα ππνζέζνπκε φηη νπνηνζδήπνηε κεηαθηλείηαη ζηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε, ζε νπνηαδήπνηε πιαηθφξκα, ζα έρεη μαθληθά ηελ επηζπκία λα πιεξψζεη ζπλδξνκή φηαλ είλαη ήδε 30

31 επραξηζηεκέλνο κε ειεχζεξεο ππεξεζίεο. πλεπψο, φπνηα λέα ζπλδξνκεηηθή πιαηθφξκα ζα ρξεηαζηεί θάηη παξαπάλσ απφ κεξηθέο απιέο κεηαηξνπέο πξνγξάκκαηνο. Καιχπηνληαο ηα πξνβιήκαηα ηεο αλάπηπμεο ηεο DTT, ζα κπνξνχζακε λα πνχκε ηα εμήο: ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε ππάξρνπζα θαηάζηαζε ζην δηαηηζέκελν γηα ηειεφξαζε θάζκα ζπρλνηήησλ. Δάλ ππάξρεη ζπκθφξεζε είλαη δχζθνιε ε ηαπηφρξνλε εθπνκπή αλαινγηθψλ θαη ςεθηαθψλ ζεκάησλ. Δπίζεο έρνπκε, ηηο πηζαλέο παξεκβνιέο ζε γεηηνληθέο ρψξεο απφ ηηο ςεθηαθέο κεηαδφζεηο, ην κέγεζνο ηεο αγνξάο, ηα ήδε εγθαηεζηεκέλα δίθηπα (αλ πρ ππάξρεη εθηεηακέλν επίγεην δίθηπν ή θαισδηαθφ δίθηπν ή πνην πνζνζηφ ηεο αγνξάο έρεη ε δνξπθνξηθή ηειεφξαζε), ην επηζπκεηφ ρξνλνδηάγξακκα κεηάβαζεο, ην πφζν πιήξεο θαη ιεηηνπξγηθφ είλαη ην ξπζκηζηηθφ πιαίζην θαη ηη πξνβιέπεη γηα ηηο ειάρηζηεο θαιχςεηο. Σέινο, θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ πνξεία αιιά θαη γηα ην ρξφλν ηεο ςεθηαθήο κεηάβαζεο έρεη ε θάιπςε κε ζήκα ηφζν πιεζπζκηαθά φζν θαη γεσγξαθηθά. Σα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδνληαη ζηελ ηειεπηαία πεξίπησζε κπνξεί λα είλαη ζεκαληηθά ζε ρψξεο κε γεσγξαθηθέο δπζθνιίεο (κεγάιε πνηθηινκνξθία ηνπ αλαγιχθνπ απφ βνπλά θαη πεδηάδεο) θαη ηδηαίηεξα φπνπ ρξεηάδεηαη ελνηθίαζε λέσλ ρψξσλ (αλ δε θηάλνπλ ηα ζεκεία αλαινγηθήο εθπνκπήο ή ρξεηάδεηαη λέα), γηα εγθαηάζηαζε θεξαηψλ, θαη ε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηα θαηάιιεια ζεκεία. 1.9 Η υηθιακή μεηάβαζη ζηην Εσρώπη ε πνιιέο επξσπατθέο ρψξεο ε εθαξκνγή ηνπ DVB-T έρεη ήδε μεθηλήζεη θαη εκθαλίδεη ζεκαληηθά πνζνζηά επηηπρίαο θαηαθηψληαο κηα ζεκαληηθή ζέζε αλάκεζα ζηηο ήδε εδξαησκέλεο ςεθηαθέο πιαηθφξκεο. Σαπηφρξνλα, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα απφ ηελ Δπξψπε γηα κηα πιήξε κεηάβαζε πξνο απηφ ην λέν ηχπν κεηάδνζεο θάηη πνπ επηδηψθεη λα πξνσζήζεη ζε φια ηα θξάηε-κέιε ηεο. Ζ ξπζκηζηηθή αξρή EBU έρεη ζέζεη σο ζηφρν ηεο ηε κεηάδνζε ηειενπηηθνχ ζήκαηνο απνθιεηζηηθά µε ςεθηαθφ ηξφπν θαη νξηζηηθή θαηάξγεζε ηεο αλαινγηθήο εθπνκπήο. Σν DVB αλέπηπμε ην επξσπατθφ πξφηππν-πξφηαζε γηα ηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε θαη θαηάθεξε λα δψζεη ιχζεηο ζηα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηελ πνξεία ηνπ έξγνπ. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ζηήξημε εμ αξρήο απηή ηελ πξνζπάζεηα θαη πξνέηξεςε ηα θξάηε κέιε ηεο λα νινθιεξψζνπλ ηε κεηάβαζε κέρξη ην Απηφο ν ζηφρνο, φκσο, απνδείρζεθε κε εθηθηφο, θαζψο εκθαλίζηεθαλ δηάθνξα πξνβιήκαηα ζηελ πνξεία ηεο κεηάβαζεο θαη αδπλακία θάπνησλ ρσξψλ λα πξνρσξήζνπλ άκεζα ζε απηή ηε κεγάιε αιιαγή. Αλακέλεηαη, φκσο, λα έρεη επηηεπρζεί γηα φινπο ην Πνιιέο ρψξεο επί ηνπ παξφληνο έρνπλ ππεξεζίεο ηαπηφρξνλεο αλαινγηθήο θαη ςεθηαθήο εθπνκπήο επίγεηαο ηειεφξαζεο. Όζν πην δεκνθηιήο γίλεηαη ε ςεθηαθή ζε θάζε ρψξα ηφζν πην θνληά έξρεηαη ε παχζε ησλ αλαινγηθψλ κεηαδφζεσλ. ηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο δίλνληαη θίλεηξα ζηνπο θαηαλαισηέο θαη ηνπο παξφρνπο, κε δηάθνξεο θπβεξλεηηθέο πνιηηηθέο, γηα λα ελζαξξχλνπλ θαη λα πξνσζήζνπλ ηε δηαδηθαζία ηεο κεηάβαζεο. Κάζε ρψξα, έρνληαο ππφςε ηηο γεληθέο πξνδηαγξαθέο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ζα ζπκθσλεζνχλ, αλαπηχζζεη ην δηθφ ηεο πιάλν βαζηζκέλε ζηηο ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο ηεο, ηερλννηθνλνκηθέο αιιά θαη γεσγξαθηθέο θαη έρεη ην ρξνληθφ πεξηζψξην λα ιχζεη ελδερφκελα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ ηδίσο µε ηηο γεηηνληθέο ρψξεο. Δπίζεο, νη επξσπατθέο ρψξεο έρνπλ ηελ επρέξεηα λα θηλεζνχλ ζε δηαθνξεηηθέο ηαρχηεηεο θαη λα απνθαζίζνπλ απηφλνκα ηε δηαδηθαζία κεηάβαζεο ζηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε. Απηφ θξίλεηαη αλαγθαίν, αθνχ ππάξρεη κεγάιε δηαθνξνπνίεζε σο πξνο ηα κεγέζε ηεο αγνξάο, ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε ζην θάζκα ζπρλνηήησλ θαη ζηα ήδε εγθαηεζηεκέλα δίθηπα θαη αθφκα σο πξνο ην επηζπκεηφ ρξνλνδηάγξακκα αλάκεζα ζηηο ελδηαθεξφκελεο ρψξεο. 31

32 Οη πξναλαθεξζείζεο ηδηαηηεξφηεηεο ζηηο απαηηήζεηο ηεο αγνξάο έρνπλ λα θάλνπλ µε ηε κεγάιε δηαθνξνπνίεζε πνπ ππάξρεη απηή ηε ζηηγκή ζηηο επξσπατθέο ρψξεο σο πξνο ην βαζκφ εηζρψξεζεο ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο µε ηηο δχν άιιεο κνξθέο ηεο, θαισδηαθή θαη δνξπθνξηθή (DVB-C θαη DVB-S αληίζηνηρα ). ηηο ρψξεο φπνπ ε ζηαζεξή ιήςε ςεθηαθήο ηειεφξαζεο παξέρεηαη εθηεηακέλα µε θάπνηνλ απφ ηνπο παξαπάλσ ηξφπνπο, ην DVB-T κπνξεί λα εηζρσξήζεη ζηελ αγνξά παξέρνληαο θνξεηφηεηα ηνπ δέθηε, ελψ ζε άιιεο ρψξεο φπσο θαη ε Διιάδα πνπ βαζίδνληαη ζηελ αλαινγηθή επίγεηα εθπνκπή, ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα αληηθαηαζηήζεη ην ππάξρνλ δίθηπν. εκαληηθφ ξφιν ζηηο δηαδηθαζίεο κεηάβαζεο έρνπλ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά εθπνκπήο θάζε ρψξαο, φπσο ν ηξφπνο ηειενπηηθήο ιήςεο θαη ην επίπεδν δηείζδπζεο/αλάπηπμεο ηεο πνιπθαλαιηθήο ηειεφξαζεο, ν βαζκφο ηνπ ελδηαθέξνληνο ηεο δπλακηθήο ηνπνζέηεζεο ησλ επίγεησλ ζηαζκψλ εθπνκπήο, θαη εηδηθφηεξα ησλ PSB (ζηαζκνί δεκφζησλ ππεξεζηψλ) θαη ησλ επίγεησλ εκπνξηθψλ θαλαιηψλ, νη δεκφζηεο ζηξαηεγηθέο πνπ εηζάγνληαη γηα λα ζηεξίμνπλ ηελ εθαξκνγή ηνπ DVB-T θαη ην ξπζκηζηηθφ πιαίζην πνπ πηνζεηείηαη γηα ηε κεηάβαζε. Σν DVB-T αλαπηχζζεηαη πην γξήγνξα ζε έλα ηειενπηηθφ πεξηβάιινλ φπνπ ε πνιπθαλαιηθή ηειεφξαζε έρεη ήδε θηάζεη ζε ζεκαληηθά επίπεδα θαη πνπ ελαιιαθηηθέο ςεθηαθέο πιαηθφξκεο έρνπλ αλαπηπρζεί. Ο αληαγσληζκφο κε ηηο άιιεο πνιπθαλαιηθέο πιαηθφξκεο δείρλεη λα έρεη κηα ζεηηθή επηξξνή ζηελ αλάπηπμή ηνπ. Γη απηφ ην ιφγν, ε επηηπρία ηνπ DVB-T, θαίλεηαη λα επεξεάδεηαη, εθηφο απ ηνπο άιινπο παξάγνληεο, απ ην επίπεδν αλάπηπμεο ηεο δνξπθνξηθήο θαη ηεο θαισδηαθήο ηειεφξαζεο θαη απ ην βαζκφ δηαθνξεηηθφηεηαο ηνπ DTT απφ ηηο πξνζθνξέο ησλ άιισλ πιαηθφξκσλ. Μειεηψληαο ηελ επξσπατθή αγνξά, νδεγνχκαζηε ζην ζπκπέξαζκα φηη αθφκα θαη αλ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο εγγπήζεθαλ ζηνπο δεκφζηνπο ζηαζκνχο ηερληθνί θαη νηθνλνκηθνί πφξνη, ψζηε λα δηαδξακαηίζνπλ έλαλ εγεηηθφ ξφιν ζηελ εθαξκνγή ηνπ DTT, επηβιήζεθαλ πνιχ ιίγεο ππνρξεψζεηο έηζη ψζηε λα δηαζθαιίζνπλ φηη νη ζηαζκνί ζα εθηειέζνπλ ην ζηφρν ηνπο. Ζ δηείζδπζε ηνπ DVB-T ζα κπνξνχζε λα θαζνδεγεζεί απφ ην βαζκφ ηνπ ελδηαθέξνληνο θαη ηεο δπλακηθήο ηνπνζέηεζεο ησλ επηβεβιεκέλσλ θνξέσλ, πνπ είλαη νη ζηαζκνί δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη νη άιινη εκπνξηθνί επίγεηνη ζηαζκνί. Ζ δπλαηφηεηα ησλ δεκφζησλ ζηαζκψλ λα παίμνπλ έλα βαζηθφ ξφιν ζηε ιεηηνπξγία ησλ DTT πιαηθφξκσλ, θαίλεηαη λα είλαη απνηέιεζκα δχν παξαγφλησλ: ηεο ξπζκηζηηθήο πξνζέγγηζεο ησλ δηαθφξσλ ρσξψλ ζρεηηθά κε ηε ρνξήγεζε ηερληθψλ (εχξνο δψλεο) θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ απ ηε κία θαη ηεο ζεηηθήο πξνζέγγηζεο ησλ δεκνζίσλ ζηαζκψλ ζε φηη αθνξά ηελ αλάπηπμε λέσλ θαλαιηψλ θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ δηθηχσλ ηνπο απ ηελ άιιε. Κάπνηεο ρψξεο πνπ δελ επέβαιαλ κηα ειάρηζηε θάιπςε ή άιιεο πξνδηαγξαθέο φηαλ αδεηνδνηνχζαλ ηε ρσξεηηθφηεηα ζθέθηνληαη λα ζεζπίζνπλ θάπνην κέηξν ζχληνκα. Ζ ρσξεηηθφηεηα ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο εθρσξείηαη ζηνπο εκπνξηθνχο ζηαζκνχο αλά θαλάιη θη φρη αλά πνιππιεμία. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο παξαρσξείηαη ζηνπο εκπνξηθνχο ζηαζκνχο εχξνο δψλεο ή πξφζβαζε ζην δίθηπν κφλν γηα θαλάιηα πνπ επηιέγνληαη μερσξηζηά κέζσ δεκφζησλ δηαδηθαζηψλ επηινγήο (δηαγσληζκνί) θαη έρνπλ γη απηφ ην ιφγν κηθξφηεξε ειεπζεξία απφ ηνπο δεκφζηνπο ζηαζκνχο γηα ηε ρξήζε ηεο ρσξεηηθφηεηάο ηνπο. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, νη εκπνξηθνί ζηαζκνί ελεξγνχλ κφλν σο πξνκεζεπηέο πεξηερνκέλνπ θαη, κε ιίγεο εμαηξέζεηο (Οιιαλδία, Ηηαιία, Ννξβεγία, ινβαθία), δελ δηαρεηξίδνληαη πιαηθφξκεο. Mφλν ζε ιίγεο ρψξεο έρνπλ πηνζεηεζεί ζηξαηεγηθά κέηξα φζνλ αθνξά ηε δήηεζε, κε ζηφρν λα ππνζηεξηρζεί ε εμάπισζε ησλ δεθηψλ ζηα λνηθνθπξηά. Αλάκεζά ηνπο κφλν ζηελ Ηηαιία εηζήρζεζαλ δεκφζηεο επηρνξεγήζεηο (150 γηα θάζε MHP interactive δέθηε), ελψ ζε φιεο ηηο άιιεο ρψξεο ηα ζηξαηεγηθά κέηξα γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο εμάπισζεο ησλ δεθηψλ ζηξέθνληαη ζηελ ηερληθή ηππνπνίεζε. ε θάπνηεο ρψξεο εηζήρζεζαλ θάπνηαο κνξθήο έκκεζα θίλεηξα ή ξπζκηζηηθά κέηξα γηα λα παξαθηλήζνπλ ηε δεκηνπξγία λέσλ θαλαιηψλ γηα 32

33 ηηο ςεθηαθέο πιαηθφξκεο θαη γηα λα ζηεξίμνπλ ηδηαίηεξα ηνπο δηαρεηξηζηέο ηνπ δηθηχνπ θαη ησλ πιαηθνξκψλ. Γχν δηαθνξεηηθέο ξπζκηζηηθέο πξνζεγγίζεηο θαίλεηαη λα ππάξρνπλ: 1. ε κηα πξψηε νκάδα ρσξψλ (π.ρ. Φηλιαλδία, Γεξκαλία, νπεδία) ε δηάηαμε ησλ θαλαιηψλ πξνθχπηεη απφ κία επηινγή πνπ γίλεηαη θαηεπζείαλ απφ ην ξπζκηζηηθφ θνξέα/ θπβέξλεζε κέζσ δεκφζησλ δηαδηθαζηψλ πνπ είλαη παξφκνηεο κε εθείλεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην αλαινγηθφ πεξηβάιινλ. 2. ε κηα δεχηεξε νκάδα ρσξψλ (Ηηαιία. Μεγάιε Βξεηαλία, Ννξβεγία) ε ρσξεηηθφηεηα δηαρεηξίδεηαη εμνινθιήξνπ απφ έλα δηαρεηξηζηή δηθηχνπ/ πνιππιεμίαο πνπ είλαη ζρεηηθά ειεχζεξνο λα ηε ρξεζηκνπνηήζεη θαη λα θαζνξίζεη ηε δηάηαμε ησλ θαλαιηψλ. ρεηηθά κε ηε δνκή ηεο πξνζθνξάο θαη ην επηρεηξεζηαθφ κνληέιν δηαθξίλνληαη δχν κνληέια: Έλα κνληέιν "δσξεάλ δηαλνκήο", ζην νπνίν ην DVB-T ζεσξείηαη ζαλ κηα ηερλνινγηθά πξνεγκέλε έθδνζε ηεο πξνζθνξάο αλαινγηθήο ηειεφξαζεο, θη έηζη ζηνρεχεη ζηελ θάιπςε ζρεδφλ φινπ ηνπ πιεζπζκνχ κε κηα βειηησκέλε δηάηαμε θαη νξηζκέλεο επηπξφζζεηεο ππεξεζίεο Έλα κνληέιν βαζηζκέλν ζηε ζπλδξνκή, ζην νπνίν ην DVB-T αληηκεησπίδεηαη ζαλ κηα ελαιιαθηηθή/ ζπκπιεξσκαηηθή ηειενπηηθή πξνζθνξά ζε απηέο πνπ παξέρνληαη απφ ηελ θαισδηαθή θαη ηε δνξπθνξηθή. Απηφ ην κνληέιν πηνζεηήζεθε απφ κεξηθέο ρψξεο επίζεο, ζαλ έλαο ηξφπνο γηα λα ηζρπξνπνηήζνπλ ηνλ εζληθφ ραξαθηήξα ηεο επίγεηαο εθπνκπήο ελάληηα ζηνλ απμαλφκελν αξηζκφ ησλ μέλσλ δνξπθνξηθψλ/θαισδηαθψλ ηειενπηηθψλ θαλαιηψλ (ρψξεο Βφξεηνπ Δπξψπεο, Οιιαλδία). Γηα ηε δηαδηθαζία ηεο κεηάβαζεο είλαη ζεκαληηθφ λα κε δηαηαξάζζνληαη ηα εθαηνκκχξηα ησλ ηειεζεαηψλ, θαζψο θαη λα δεκηνπξγεζεί ηζφηηκε δηαλνκή ησλ πφξσλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ. ηελ πξψηε πεξίπησζε ζα κπνξνχζε λα επέιζεη απψιεηα ηεο αθνζίσζεο ηνπ θαηαλαισηή ζηηο επίγεηεο ππεξεζίεο θαη λα ζηξαθεί πξνο άιια κέζα παξάδνζεο ησλ media (πρ. θαισδηαθή θαη δνξπθνξηθή), εάλ ε δηαδηθαζία ηεο κεηάβαζεο δε γίλεη κε πξνζνρή. ηε δεχηεξε πεξίπησζε, ε δίθαηε δηαλνκή ηνπ θάζκαηνο απνηειεί έλα ζεκαληηθφ πνιηηηθφ ζέκα, θαζψο ε δηαδηθαζία κεηάβαζεο πξνρσξά κε δηαθνξεηηθνχο ξπζκνχο ζε θάζε ρψξα, αθφκε θαη ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηεο ίδηαο ρψξαο. Απαηηνχληαη, ινηπφλ, εηδηθέο ιχζεηο ζηηο πεξηνρέο εζληθψλ ζπλφξσλ, φπνπ νη ρψξεο δελ εθθηλνχλ ηηο ςεθηαθέο ππεξεζίεο ηαπηφρξνλα. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη εθηηκψκελεο εκεξνκελίεο κεηάβαζεο γηα θάπνηεο επξσπατθέο ρψξεο, ρσξίο λα ζεκαίλεη φηη είλαη απφιπηεο ιφγσ ηεο δπζθνιίαο πξφβιεςεο ηεο θίλεζεο ηεο αγνξάο. 33

34 Πίλαθαο 1 Αλακελφκελεο εκεξνκελίεο ΠΑ. Υψξα DTT Ηκεξνκελία Αλακελφκελε έλαξμε ΠΑ 1 ΠΑ Οιιαλδία Γεξκαλία Φηλιαλδία νπεδία Γαλία Ννξβεγία Διβεηία Βέιγην Απζηξία Ιξιαλδία 2012 Γαιιία Αγγιία Ιζπαλία Ιηαιία Πνξηνγαιία 2012 Διιάδα 2015 Πεγή: EBU Ζ δηάζθεςε ηεο ITU ην 2006 θαζνξίδεη ηελ 17 Ηνπλίνπ 2015 σο ην ηέινο ηεο πεξηφδνπ κεηάβαζεο. Μεηά απφ απηή ηελ εκεξνκελία, νη ρψξεο δε ζα ρξεηάδεηαη λα πξνζηαηέςνπλ ηηο αλαινγηθέο ππεξεζίεο γεηηνληθψλ ρσξψλ θαη κπνξνχλ ειεχζεξα λα αξρίζνπλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ζπρλφηεηεο πνπ ηνπο εθρσξήζεθαλ ζην GE-06 ζρέδην γηα ηηο ςεθηαθέο ηνπο ππεξεζίεο. Δίλαη δπλαηφ γηα ηηο ρψξεο λα αξρίζνπλ λα πινπνηνχλ ην ςεθηαθφ ζρέδην θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ κεηάβαζεο (Ηνχληνο 2006 Ηνχληνο 2015). Παξφια απηά, θάλνληάο ην ζα απαηηεί πξψηα ηε ζχκθσλε γλψκε γεηηνληθψλ ρσξψλ πνπ επεξεάδνληαη. Σν ηέινο ηεο πεξηφδνπ κεηάβαζεο δελ είλαη εγγχεζε φηη ε παχζε ηνπ αλαινγηθνχ ζήκαηνο ζα έρεη ηειεηψζεη παληνχ ζε κία δεδνκέλε ρψξα. Όκσο, ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη νη αλαινγηθέο ππεξεζίεο δε ζα είλαη πηα δπλαηέο ζε πεξηνρέο θαηά κήθνο ησλ ζπλφξσλ, απηφ ζα κπνξνχζε λα ιεηηνπξγήζεη σο ψζεζε γηα παχζε ηνπ αλαινγηθνχ ζήκαηνο ζε φιε ηε ρψξα. Ζ πεξίνδνο κεηάβαζεο, πνπ μεθίλεζε ζηηο 17 Ηνπλίνπ 2006, δηεπζεηείηαη κεηαμχ ρσξψλ κέζσ δηκεξψλ ζπκθσληψλ. 1 ΠΑ : Παχζε Αλαινγηθνχ ήκαηνο 34

35 2 Σν πξφηππν DVB-T 2.1 Τετνικά ταρακηηριζηικά ηοσ DVB-T Σν πξφηππν DVB-T έρεη ηηο εμήο πξνδηαγξαθέο: Κσδηθνπνίεζε MPEG-2 Μεηάδνζε ζηε δψλε UHF Δχξνο δψλεο 6-8 MHz Γηακφξθσζε QPSK / 16QAM / 64QAM COFDM Concatenated Coding (Convolutional + Block Coding) Ρπζκνί κεηάδνζεο Mbps Αμηνπνίεζε θάζκαηνο Σν ραξαθηεξηζηηθφ πνπ δηαθξίλεη ηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε ζε ζρέζε κε ηελ αλαινγηθή είλαη ε θαιχηεξε αμηνπνίεζε ηνπ θάζκαηνο. Σα ςεθηαθά θαλάιηα ρξεηάδνληαη ιηγφηεξν θάζκα γηα ηε κεηάδνζή ηνπο θαη ην πξνθχπηνλ φθεινο είλαη ζεκαληηθφ.αλά εχξνο ζπρλφηεηαο 8 MHz, δειαδή έλα αλαινγηθφ θαλάιη (PAL), κπνξνχκε λα έρνπκε 4 έσο 6 ςεθηαθά θαλάιηα ή έλαλ κηθξφηεξν αξηζκφ θαλαιηψλ θαη πεξηζζφηεξα δεδνκέλα. Δλαιιαθηηθά κπνξνχκε λα έρνπκε έλα θαλάιη πςειήο επθξίλεηαο θαη δεδνκέλα, θάηη πνπ εθαξκφδεηαη ζε ιίγεο πεξηπηψζεηο ζήκεξα θαη πξνβιέπεηαη λα αλαπηπρζεί πεξηζζφηεξν ζην κέιινλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, έλα DTV θαλάιη (ή πνιππιεμία), έρνληαο θάζκα φζν έλα αλαινγηθφ, ππνδηαηξείηαη ζε πνιιαπιά ππνθαλάιηα. Κάζε ηειενπηηθφο ζηαζκφο ρξεζηκνπνηεί ππνθαλάιηα γηα λα κεηαθέξεη πνιιαπιέο εθπνκπέο βίληεν, ήρνπ ή δεδνκέλσλ θαη κπνξεί λα δηαρεηξηζηεί ην bit κπάηδεη αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ, ξίρλνληαο ηελ πνηφηεηα βίληεν ζε έλα ππνθαλάιη θαη απμάλνληάο ηε αληίζηνηρα ζε θάπνην άιιν. πρλά απηφ γίλεηαη απηφκαηα κε ηε ρξήζε ελφο ζηαηηζηηθνχ πνιππιέθηε, ν νπνίνο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αιιάδεη ην ξπζκφ ησλ κεηαδηδφκελσλ bit ησλ θαλαιηψλ ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο δηαθνξεηηθψλ θαλαιηψλ ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο ζηηγκέο. Σν πιενλέθηεκα πνπ πξνθχπηεη είλαη ε δπλαηφηεηα ηνπ ζηαζκνχ λα θαζνξίδεη αλά πάζα ζηηγκή ηελ πνηφηεηα ηεο παξερφκελεο ππεξεζίαο. Γηαθνξεηηθνχ ηχπνπ εηθφλεο απαηηνχλ δηαθνξεηηθά πνζά εχξνπο δψλεο γηα ηελ παξαγσγή θαιήο πνηφηεηαο εηθφλαο. Πξνγξάκκαηα κε πνιχ κηθξή θίλεζε, φπσο ε εθπνκπή εηδήζεσλ, απαηηνχλ ιηγφηεξν εχξνο δψλεο απφ πξνγξάκκαηα πνπ πεξηέρνπλ πςεινχ ξπζκνχ θηλνχκελεο εηθφλεο, φπσο έλα παηρλίδη πνδνζθαίξνπ. Αο ππνζέζνπκε φηη έλαο ζηαζκφο δείρλεη εηδήζεηο ζε έλα θαλάιη θαη πνδφζθαηξν ζε έλα άιιν, κε ζηαζεξφ ξπζκφ δεδνκέλσλ γηα θάζε θαλάιη ηεο ηάμεο ησλ 2 Mbps. Σν θαλάιη κε ηηο εηδήζεηο ζα έρεη θαιή πνηφηεηα εηθφλαο ζε απηφ ην ξπζκφ κεηάδνζεο, επεηδή νη εθπνκπέο εηδήζεσλ έρνπλ κηθξέο θηλήζεηο θαη απαηηνχλ ιίγν εχξνο δψλεο. Όκσο, ην θαλάιη πνπ δείρλεη ην παηρλίδη πνδνζθαίξνπ ζα ππνθέξεη απφ θησρή πνηφηεηα εηθφλαο, αθνχ ε κεηάδνζε θαζαξψλ θηλνχκελσλ εηθφλσλ ηαρείαο θίλεζεο θαη πιάλσλ κε πιήζνο απαηηεί κεγάιν εχξνο δψλεο. 35

36 ε απηή ηελ πεξίπησζε απαηηείηαη έλαο ζηαηηζηηθφο πνιππιέθηεο πνπ ζα επηηξέςεη ζην ζηαζκφ λα θαηαλείκεη ην δηαηηζέκελν εχξνο δψλεο αλάινγα κε ηηο αλάγθεο πνπ ππάξρνπλ. Έηζη, ζην παξαπάλσ παξάδεηγκα, ν ξπζκφο γηα ην θαλάιη κε ηηο εηδήζεηο γίλεηαη 0.5 Mbps θαη γηα ην θαλάιη κε ηνλ πνδνζθαηξηθφ αγψλα 3.5 Mbps. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα θαιή πνηφηεηα εηθφλαο (ή θαιχηεξα απνδεθηή πνηφηεηα εηθφλαο) θαη γηα ηα δχν θαλάιηα Γηακφξθσζε θαη παξάκεηξνη εθπνκπήο ηνπ ςεθηαθνχ ζήκαηνο Ζ εθπνκπή DVB-T ζήκαηνο γίλεηαη κε κία ζπκπηεζκέλε ςεθηαθή νπηηθναθνπζηηθή ξνή δεδνκέλσλ, ρξεζηκνπνηψληαο δηακφξθσζε COFDM (Coded Orthogonal Frequency-Division Multiplexing Κσδηθνπνηεκέλε Οξζνγψληα Πνιππιεμία Γηαίξεζεο πρλφηεηαο) κε QPSK ή QAM. Οη κέζνδνη θσδηθνπνίεζεο πεγήο είλαη ην MPEG-2 θαη πην πξφζθαηα ην H.264. Γηα ην ζήκα ηνπ DVB-T ρξεζηκνπνηνχληαη, επίζεο, δηάθνξνη θψδηθεο θαη κέζνδνη βειηηζηνπνίεζεο, φπσο ν Reed-Solomon γηα κπινθ θσδηθνπνίεζε θαη ν Viterbi γηα ζπλειηθηηθή bit θσδηθνπνίεζε. Απηνί εθαξκφδνληαη γηα ηε κεγαιχηεξε ζηαζεξφηεηα ηνπ ζήκαηνο παξέρνληαο πξνζηαζία απφ κεκνλσκέλα ιάζε ή εθξήμεηο ιαζψλ. Ο δέθηεο ζπλδπάδνληάο ηνπο δηνξζψλεη αθφκε θαη εθξήμεηο ιαζψλ κε ηθαλφηεηα πνπ εμαξηάηαη απφ ην ξπζκφ ηνπ θψδηθα. Σν ζχζηεκα ππεξεζηψλ επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο είλαη ζρεδηαζκέλν λα ιεηηνπξγεί ζηελ πεξηνρή VHF θαη UHF ζπρλνηήησλ, φπνπ ππάξρνπλ θαη άιιεο παξερφκελεο ππεξεζίεο (PAL/SECAM/NTSC). Καηά ζπλέπεηα, απαηηείηαη ηέηνηα ζρεδίαζε ψζηε λα ππάξρεη επαξθήο πξνζηαζία ελάληηα ζε πςειά επίπεδα νκνδηαπιηθήο παξεκβνιήο (CCI) θαη παξεκβνιήο γεηηνληθνχ δηαχινπ. Δίλαη επίζεο δεηνχκελν ην ζχζηεκα λα είλαη θαηάιιεια ζρεδηαζκέλν, ψζηε λα επηηπγράλεηαη κέγηζηε απνδνηηθφηεηα θάζκαηνο φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη ζηηο δψλεο VHF θαη UHF (ην ηειεπηαίν επηηπγράλεηαη ρξεζηκνπνηψληαο δίθηπα απιήο ζπρλφηεηαο). Δηθφλα 2-1 Πξφηππν Φεθηαθήο Σεειφξαζεο (ITU-R) 36

37 Γηα ηελ επίιπζε ησλ πην πάλσ πξνβιεκάησλ ρξεζηκνπνηείηαη ε OFDM. H νξζνγψληα πνιππιεμία δηαίξεζεο ζπρλφηεηαο (OFDM) είλαη έλα ςεθηαθφ ζρήκα δηακφξθσζεο πνιιψλ θεξφλησλ, ζην νπνίν ην δηαηηζέκελν εχξνο δψλεο ηνπ θαλαιηνχ δηαηξείηαη ζε έλαλ αξηζκφ απφ ίζνπ εχξνπο δψλεο ππνθαλάιηα. Σν εχξνο δψλεο θάζε ππνθαλαιηνχ είλαη επαξθψο ζηελφ έηζη ψζηε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο ησλ ππνθαλαιηψλ λα είλαη ζρεδφλ ηδαληθά. Γηα θάζε ππνθαλάιη ρξεζηκνπνηείηαη θαη έλα θέξνλ ηνπ νπνίνπ ε ζπρλφηεηα επηιέγεηαη έηζη ψζηε ηα ππνθέξνληα λα είλαη νξζνγψληα κεηαμχ ηνπο. Με απηφ ηνλ ηξφπν εμαιείθεηαη ε παξεκβνιή κεηαμχ ησλ ππνθαλαιηψλ θαη δε ρξεηάδνληαη ελδηάκεζεο δψλεο δηαρσξηζκνχ αλάκεζά ηνπο. Απηφ θάλεη πνιχ πην εχθνιε ηε ζρεδίαζε εθπνκπνχ θαη δέθηε, ελψ δε ρξεηάδεηαη μερσξηζηφ θίιηξν γηα θάζε ππνθαλάιη, φπσο ζηε ζπκβαηηθή FDM. Ζ νξζνγσληφηεηα επηηξέπεη, επίζεο, πςειή απνδνηηθφηεηα ηνπ θάζκαηνο, θνληά ζην ξπζκφ Nyquist, θαζψο θαη απνδνηηθή πξαγκαηνπνίεζε ηνπ δηακνξθσηή θαη ηνπ απνδηακνξθσηή κε ρξήζε ηνπ αιγνξίζκνπ FFT. Σέινο, γηα ηα ζήκαηα DVB-T θάζε ππνθέξνλ δηακνξθψλεηαη κε QPSK ή 16-QAM ή 64-QAM, ελψ ππάξρνπλ 2 δπλαηέο θαηαζηάζεηο: κεηάδνζε κε 2k ή 8k ππνθέξνληα. Σν θχξην πιενλέθηεκα ηεο OFDM είλαη φηη αληηκεησπίδεη δχζθνιεο ζπλζήθεο θαλαιηνχ, φπσο ε πνιπδίνδε δηάδνζε θαη ε ζηελήο δψλεο παξεκβνιή, ρσξίο πνιχπινθα θίιηξα. Ο ρακειφο ξπζκφο ζπκβφισλ βνεζά ζηε δηαρείξηζε ηεο δηαζπνξάο ηνπ ζήκαηνο ζην πεδην ηνπ ρξφλνπ (φπσο ε πνιπδίνδε δηάδνζε) επηηξέπνληαο ηε ρξήζε ελφο δηαζηήκαηνο θχιαμεο (guard interval) κεηαμχ ησλ ζπκβφισλ. Σν δηάζηεκα θχιαμεο εμαιείθεη, επίζεο, ηελ αλάγθε γηα έλα θίιηξν δηακφξθσζεο παικνχ. Δηθφλα 2-2 Γηαζπκβνιηθή παξεκβνιή Γεληθά ηα ζπζηήκαηα κε πνιιά θέξνληα έρνπλ ηα εμήο πιενλεθηήκαηα: Αλζεθηηθφηεηα ζε πνιπδηαδξνκηθφ πεξηβάιινλ δηάδνζεο Δχθνιε ηζνζηάζκηζε Δπθνιία πινπνίεζεο ζε Software Radio Αλζεθηηθφηεηα ζε θξνπζηηθφ ζφξπβν (γεληθά ζε παξεκβνιέο ζηελήο δψλεο) Απνδνηηθφηεηα Φάζκαηνο (Spectral Efficiency) Γπλακηθά κεηαβαιιφκελνο ξπζκφο κεηάδνζεο 37

38 Αιιά παξνπζηάδνπλ: Δππάζεηα ζε πξνβιήκαηα ζπγρξνληζκνχ ιφγσ θαηλνκέλνπ Doppler Απφθιηζεο ζπρλφηεηαο ηαιαλησηψλ Τςειή ηηκή ιφγνπ Μέγηζηε πξνο Μέζε Ηζρπ (PAPR) Σν εθπεκπφκελν ζήκα είλαη νξγαλσκέλν ζε πιαίζηα. Κάζε πιαίζην έρεη δηάξθεηα TF θαη απνηειείηαη απφ 68 ζχκβνια OFDM. Σέζζεξα πιαίζηα απαξηίδνπλ έλα ππεξπιαίζην. Κάζε ζχκβνιν ζπλίζηαηαη απφ έλα ζεη ησλ Κ = 6817 θεξφλησλ ζηε κέζνδν ησλ 8K θαη απφ Κ = 1705 θέξνληα ζηε κέζνδν ησλ 2Κ θαη κεηαδίδεηαη κε δηάξθεηα TS. Απνηειείηαη απφ δχν κέξε: έλα ρξήζηκν κέξνο κε δηάξθεηα TU θαη έλα δηάζηεκα θχιαμεο κε δηάξθεηα TG. Σν δηάζηεκα θχιαμεο πξνεγείηαη θαη νη ηέζζεξεηο ηηκέο πνπ κπνξεί λα πάξεη θαίλνηαη ζηνλ πίλαθα Όια ηα ζχκβνια πεξηέρνπλ δεδνκέλα θαη πιεξνθνξίεο αλαθνξάο. Δθφζνλ ην ζήκα OFDM απνηειείηαη απφ πνιιά μερσξηζηά δηακνξθσκέλα θέξνληα, θάζε ζχκβνιν κπνξεί κε ηε ζεηξά λα ζεσξεζεί φηη δηαηξείηαη ζε θειηά, κε ην θαζέλα λα αληηζηνηρεί ζηε δηακφξθσζε πνπ θέξεη έλα θέξνλ θαηά ηε δηάξθεηα ελφο ζπκβφινπ. Δπηπιένλ, ην πιαίζην OFDM πεξηέρεη δηζθνξπηζκέλα θειηά πηιφηνπο, ζπλερή θέξνληα πηιφηνπο θαη θέξνληα TPS. Οη πηιφηνη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ζπγρξνληζκφ πιαηζίσλ, ζπγρξνληζκφ ζπρλνηήησλ, ζπγρξνληζκφ ρξφλνπ, εθηίκεζε θαλαιηνχ, αλαγλψξηζε κεζφδνπ κεηάδνζεο θαη επίζεο γηα λα αθνινπζεζεί ν ζφξπβνο θάζεο. Οη πξνδηαγξαθέο ηνπ DVB-T είλαη νη εμήο: Κσδηθνπνίεζε MPEG-2 Μεηάδνζε ζηε δψλε UHF (θπξίσο) Δχξνο δψλεο 6-8MHz Γηακφξθσζε QPSK / 16QAM / 64QAM COFDM Concatenated θσδηθνπνίεζε (ζπλειηθηηθή + κπινθ θσδηθνπνίεζε) Ρπζκνί κεηάδνζεο Mbps ην DVB-T, νη πάξνρνη κπνξνχλ λα επηιέμνπλ αλάκεζα ζε δηάθνξα ζρήκαηα δηακφξθσζεο, έρνληαο πάληα ηελ επηινγή λα κεηψζνπλ ην ξπζκφ εθπνκπήο bit κε φθεινο ηελ πην εχθνιε ιήςε ηνπ ζήκαηνο ζε πην απνκαθξπζκέλνπο ή θηλεηνχο ρξήζηεο. Οη παξάκεηξνη ηνπ ζήκαηνο είλαη ην δηάζηεκα θχιαμεο (guard interval), ν ξπζκφο θσδηθνπνίεζεο (coding rate) θαη ε δηακφξθσζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Αλάινγα κε ηε δηακφξθσζε πξνθχπηεη θαη έλαο αληίζηνηρνο ξπζκφο κεηάδνζεο ζε Mbps, φπσο απηφο θαζνξίδεηαη ζην πξφηππν ηνπ ETSI ΔN

39 2.2 Διάρθρφζη δικηύοσ (MFN, SFN) Σν DVB-T ππνζηεξίδεη δχν ηχπνπο δηθηχνπ εθπνκπήο, ηνπο MFN θαη SFN. Σα δίθηπα MFN (Multi Frequency Network) ή Γίθηπα Πνιιψλ πρλνηήησλ επηηξέπνπλ ηελ εθπνκπή ίδησλ ή δηαθνξεηηθψλ πξνγξακκάησλ αλά εθπνκπφ θαη ζε δηαθνξεηηθέο ζπρλφηεηεο. Σα δίθηπα SFN (Single Frequency Network) ή Γίθηπα Κνηλήο πρλφηεηαο επηηξέπνπλ θαηαλεκεκέλε εθπνκπή ηνπ ίδηνπ πξνγξάκκαηνο απφ πνιινχο πνκπνχο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ ίδηα ζπρλφηεηα. Ζ πινπνίεζε δηθηχσλ επίγεησλ ςεθηαθψλ εθπνκπψλ κπνξεί λα γίλεη κε: Γίθηπα MFN Γίθηπα SFN πλδπαζκφ MFN SFN Γίθηπα MFN κε ρξήζε SFN gap-fillers Μηθξά dense- SFN Γίθηπα Ζ ηειηθή επηινγή είλαη ζπλάξηεζε ησλ δηαζέζηκσλ ζπρλνηήησλ, ηεο επηζπκεηήο θάιπςεο, ηνπ αξηζκνχ ησλ multiplexers θαζψο θαη ησλ επηκέξνπο εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ. Άιισζηε, ε ππνζηήξημε ησλ δχν απηψλ ηχπσλ δηθηχνπ θαη ησλ ζπλδπαζκψλ ηνπο ζπκβάιινπλ ζηελ εμάπισζε ηνπ DVB πξνηχπνπ έλαληη ησλ αληαγσληζηψλ ηνπ (ΑTSC Ακεξηθή, ISDB - Ηαπσλία) παγθνζκίσο. ηα δίθηπα MFN θάζε πνκπφο ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθή ζπρλφηεηα, ελεξγεί αλεμάξηεηα θαη έρεη ηελ δηθηά ηνπ πεξηνρή θάιπςεο. Ζ επαλαρξεζηκνπνίεζε ζπρλνηήησλ είλαη δπλαηή γηα ζπγθεθξηκέλε απφζηαζε θαηά πεξίπησζε, ελψ έρεη ίδηα θηινζνθία δηθηχνπ κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε (αλαινγηθή ηειεφξαζε). Καηά ζπλέπεηα, έλα κεγάιν κέξνο ηνπ ππάξρνληνο δηθηχνπ κπνξεί λα επαλαρξεζηκνπνηεζεί, ηδίσο γηα ζηαζεξή ιήςε, θαη έηζη λα δηαηεξεζεί κεγάιν κέξνο ηνπ ππάξρνληνο δηθηχνπ αλαινγηθψλ εθπνκπψλ γηα κεγάιν δηάζηεκα. Δηθφλα 2-3 Γίθηπα πνιιαπιψλ ζπρλνηήησλ (MFN) 39

40 Δηθφλα 2-4 Αξρηηεθηνληθή MFN ηα δίθηπα SFN φινη νη πνκπνί ζην δίθηπν ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ίδηα ζπρλφηεηα θαη ζπλεηζθέξνπλ ζε κία επηζπκεηή πεξηνρή θάιπςεο, δελ ιεηηνπξγνχλ απηφλνκα θαη πξέπεη λα κεηαθέξνπλ ην ίδην πεξηερφκελν. ηελ πεξηνρή θάιπςεο πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκε ειεχζεξε- ε ίδηα ζπρλφηεηα. Ζ ππάξρνπζα ππνδνκή δηθηχνπ αλαινγηθψλ εθπνκπψλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί αιιά κε ηελ πξνζζήθε θαη λέσλ ζηαζκψλ. Ζ ζσζηή ζρεδίαζε SFN δηθηχσλ δίλεη πην νκνηνγελή θαηαλνκή πεδίνπ γηα θηλεηή ιήςε (portable & mobile) Δηθφλα 2-5 Γίθηπα απιήο ζπρλφηεηαο (SFN) 40

41 ην DVB-T ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ρξήζεο θαη ησλ δχν ηξφπσλ δηάξζξσζεο δηθηχνπ, ηα κεηθηά δίθηπα MFN-SFN. Ζ δηάηαμε έρεη σο εμήο: κέζα ζε έλα δίθηπν θεληξηθψλ ζηαζκψλ ηχπνπ MFN, δεπηεξεχνληεο ζηαζκνί κηθξφηεξεο ηζρχνο ζπκπιεξψλνπλ ηελ θάιπςε ιεηηνπξγψληαο ζηελ ίδηα ζπρλφηεηα κε ηνλ θεληξηθφ ζηαζκφ πνπ αλήθνπλ. Ζ πινπνίεζε γίλεηαη πνηθηινηξφπσο θαη αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο θάζε ρψξαο. Με ηε ιχζε απηή μεπεξλψληαη πξνβιήκαηα θάιπςεο ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο, αθνχ είλαη θαη νηθνλνκηθά θαη πξαθηηθά ζπκθέξνπζα. Απηφ ηελ θάλεη ηελ θπξίαξρε επηινγή ζε φιε ηελ Δπξψπε ζήκεξα. Σν επηθξαηέζηεξν ζελάξην πινπνίεζεο είλαη λα έρνπκε δνκή δηθηχνπ MFN γηα εζληθή θάιπςε θαη κηθξφηεξεο δνκέο SFN γηα ηνπηθή θάιπςε. Σα ζηνηρεία πνπ δηαθνξνπνηνχλ ηα δίθηπα MFN θαη SFN είλαη ηα εμήο: Σα δίθηπα SFN έρνπλ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαρείξηζε ζπρλνηήησλ εμνηθνλφκεζε θάζκαηνο. Με δπλαηφηεηεο δηακφξθσζεο OFDM, ζην δέθηε ζπλεηζθέξνπλ επνηθνδνκεηηθά πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ζήκαηα, πνπ παξάγνπλ έλα Κέξδνο Γηθηχνπ. Ζ θαηαλνκή ζήκαηνο είλαη νκνηφκνξθε ζηελ πεξηνρή θάιπςεο γηα ηνλ ίδην αξηζκφ πνκπψλ θαη ε ζπλνιηθή ηζρχο ρακειφηεξε απφ φηη ζηα MFN. Σν κεηνλέθηεκά ηνπο είλαη φηη απαηηνχλ ζπγρξνληζκφ ησλ πνκπψλ θαη έρνπλ πξνβιήκαηα ελδνπαξεκβνιήο. Σα δίθηπα ΜFN έρνπλ απμεκέλε ηζρχ ζε ζρέζε κε αλαινγηθά θαη SFN. Υξεζηκνπνηνχληαη πνιιέο ζπρλφηεηεο θαη θαιχπηνληαη κεγάιεο πεξηνρέο. Έρνπλ παξφκνηα θάιπςε κε ηα ππάξρνληα αλαινγηθά δίθηπα θαη δπλαηφηεηα επαλαρξεζηκνπνίεζεο ππάξρνπζαο ππνδνκήο. Δπίζεο, επλννχλ ηνλ ηνπηθφ πξνγξακκαηηζκφ,ελψ δελ ρξεηάδνληαη ζπγρξνληζκφ ησλ πνκπψλ. Παξφιν πνπ ζηα δίθηπα MFN ηα ραξαθηεξηζηηθά πιάηνπο θαη θαζπζηέξεζεο ησλ αληερήζεσλ ζε θάζε πεξηνρή δε κπνξνχλ λα εθηηκεζνχλ απφ ην ζρεδηαζηή, ζηα SFN ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηερληηψλ αληερήζεσλ απφ ηνπο δηάθνξνπο εθπνκπνχο κπνξνχλ λα εθηηκεζνχλ κε πνιχ θαιή πξνζέγγηζε. Κάζε ζπκβνιή SFN επεξεάδεηαη επίζεο απφ θπζηθέο αληερήζεηο εμαηηίαο αλαθιάζεσλ ζηε δηαδξνκή δηάδνζεο. Δπηπξφζζεηα, ε ρσξηθή δηαζπνξά εμαηηίαο ηεο παξνπζίαο πνιπδίνδεο δηάδνζεο ή SFN αληερήζεσλ απμάλεη ηελ πηζαλφηεηα ηνπιάρηζηνλ κία ζπκβνιή λα μεπεξλά ην απαηηνχκελν θαηψθιη ηνπ δέθηε. Απηφ ην ζηαηηζηηθφ θέξδνο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ ζε παξεκπνδηδφκελεο πεξηνρέο θαη κέζα ζηα SFN. Σα δίθηπα πνπ ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα ζηελ Δπξψπε αθνξνχλ πινπνηήζεηο θπξίσο MFN κε ακέζσο ζπλεζέζηεξε επηινγή ηα κεηθηά δίθηπα: MFN ζε ζπλδπαζκφ κε κηθξά SFN κε ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά: Αξηζκφο Multiplexers : 6 χζηεκα : OFDM 8k Φάζκα ζπρλνηήησλ : UHF Guard Interval : 1/8 Γηακφξθσζε : 64-QAM, κε επφκελε ηελ 16-QAM ERP : db ρακειφηεξε απφ ηηο αλαινγηθέο Ο ζρεδηαζκφο ησλ δηθηχσλ γίλεηαη ζε ηξία επίπεδα. ην πξψην επίπεδν ζρεδηαζκνχ θαζνξίδεηαη ηo είδνο ππεξεζίαο: DVB-T ή T-DAB, ηo είδνο ιήςεο: ζηαζεξή ή θνξεηή ή θηλεηή, ην πνζνζηφ θάιπςεο: νιηθή ή αζηηθή ή ηνπηθή θαη ηα πθηζηάκελα ή κειινληηθά δίθηπα πνπ ζα πξνζηαηεπζνχλ. ην δεχηεξν επίπεδν ζρεδηαζκνχ θαζνξίδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ DVB T, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ δηθηχνπ: θεξαίεο, απνζηάζεηο ζηαζκψλ. ην ηξίην επίπεδν ζρεδηαζκνχ απνθαζίδεηαη ην είδνο ησλ δηθηχσλ πνπ ζα πινπνηεζνχλ: MFN/SFN. ην ζρεδηαζκφ δηθηχσλ SFN ππάξρνπλ θάπνηνη παξάγνληεο δηαθνξνπνίεζεο σο πξνο ηα δίθηπα MFN θαη ηα πθηζηάκελα αλαινγηθά. Σν πξνθχπηνλ θέξδνο δηθηχνπ είλαη ζηαηηζηηθφ 41

42 πξνζζεηηθφ θαη κπνξεί λα θηάζεη θαη ηα 12db γηα θάιπςε απφ ηξεηο πνκπνχο. Οη ζέζεηο ησλ ζηαζκψλ θαη ε ελδνγελήο παξεκβνιή είλαη ζε αιιειεμάξηεζε κε ην επηιεγκέλν δηάζηεκα θχιαμεο GI. Γηα λα κεησζεί επαξθψο ε ελδνγελήο παξεκβνιή, πνπ θαζνξίδεη ην κέγηζην κέγεζνο γηα ηελ πεξηνρή θάιπςεο, ε επηινγή ηνπ GI πξέπεη λα επηηξέπεη ζην ζήκα λα κεηαδνζεί κεηαμχ δχν γεηηνληθψλ ζηαζκψλ. 42

43 3 Σν πξφηππν DVB-S2 3.1 Tι είναι DVB- S2; Σν DVB- S2 είλαη έλα ςεθηαθφ ζχζηεκα δνξπθνξηθήο κεηάδνζεο πνπ αλαπηχζζεηαη απφ ην πξφγξακκα DVB. Υξεζηκνπνηεί ηηο πην πξφζθαηεο ηερληθέο δηακφξθσζεο θαη θσδηθνπνίεζεο γηα λα παξαδνζεί ε απφδνζε πνπ πιεζηάδεη ην ζεσξεηηθφ φξην γηα ηέηνηα ζπζηήκαηα. Ζ δνξπθνξηθή κεηάδνζε ήηαλ ε πξψηε πεξηνρή πνπ εμεηάζηεθε απφ ην πξφγξακκα DVB κε ην 1993 θαη κνξθή πξνηχπσλ DVB ηε βάζε ησλ πεξηζζφηεξσλ δνξπθνξηθψλ ππεξεζηψλ DTV ζε φιν ηνλ θφζκν ζήκεξα, θαη επνκέλσο ηεο πεξηζζφηεξεο ςεθηαθήο TV γεληθά.σν DVB- S2 δελ ζα αληηθαηαζηήζεη ην DVB-s ζηνλ θνληηλφ ή αθφκα θαη ην κεζνπξφζεζκν ρξνληθφ δηάζηεκα, αιιά θαζηζηά πηζαλή ηελ παξάδνζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ δελ ζα κπνξνχζε πνηέ λα έρεη παξαδνζεί ρξεζηκνπνηψληαο ην DVB-s, θαη θάλεη έηζη κε έλα επίπεδν απφδνζεο πνπ εμαζθαιίδεη φηη δελ ζα δνχκε έλα "DVB- S3" γηα έλαλ πνιχ καθξνρξφλην ρξφλν - αλ πνηέ! Σν ππφβαζξν νη ππεξεζίεο παγθφζκηαο πξψηεο ςεθηαθέο δνξπθνξηθέο TV πξνσζήζεθε ζηελ Σατιάλδε θαη ηε Νφηηα Αθξηθή ζην ηέινο ηνπ 1994 θαη νη δχν ρξεζηκνπνίεζαλ ην πξφζθαηα απειεπζεξσκέλν ζχζηεκα DVB-s. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ έρεη γίλεη ην δεκνθηιέζηεξν ζχζηεκα γηα ηελ παξάδνζε ηεο ςεθηαθήο δνξπθνξηθήο ηειεφξαζεο, κε πεξηζζφηεξνπο απφ 100 εθαηνκκχξην δέθηεο πνπ επεθηείλνληαη ηψξα ζε φιν ηνλ θφζκν. Δλ ηνχηνηο, κε ην ζχζηεκα πνπ είλαη πεξηζζφηεξν απφ δέθα εηψλ, δελ είλαη εθπιεθηηθφ φηη ε βηνκεραλία πνπ απνθαζίζηεθε ηειηθά ν ρξφλνο ήηαλ ζσζηή λα ελεκεξψζεη. Καηά ζπλέπεηα DVB- S2 αλαπηχρζεθε, κε ηελ ηερληθή ππννκάδα ελφηεηαο DVB αξκφδηα γηα ηελ εξγαζία πνπ πξνεδξεχεηε απφ ην Γξ Alberto Morello RAI. Ζ εξγαζία ζα εθκεηαιιεπφηαλ ηηο πξνεγκέλεο ηερληθέο γηα ηελ θσδηθνπνίεζε θαλαιηψλ, δηακφξθσζε θαη ε δηφξζσζε ιάζνπο γηα λα δεκηνπξγήζεη έλα ζχζηεκα πνπ ζα θαζηζηνχζε κηα ζεηξά ησλ λέσλ ππεξεζηψλ εκπνξηθά βηψζηκε γηα πξψηε θνξά Πψο ιεηηνπξγεί; Σν αξρηθφ ζχζηεκα DVB-S, ζην νπνίν ην DVB- S2 είλαη βαζηζκέλν, δηεπθξηλίδεη ηε ρξήζε ηεο δηακφξθσζεο QPSK καδί κε ηα δηάθνξα εξγαιεία γηα ηελ θσδηθνπνίεζε θαλαιηψλ θαη ηε δηφξζσζε ιάζνπο. Οη πεξαηηέξσ πξνζζήθεο έγηλαλ κε ηελ εκθάληζε DVB- DSNG (ςεθηαθέο δνξπθνξηθέο εηδήζεηο πνπ ζπιιέγνπλ), παξαδείγκαηνο ράξηλ επηηξέπνληαο ηε ρξήζε 8PSK θαη 16QAM ηεο δηακφξθσζεο. Σα νθέιε DVB- S2 απφ ηηο πην πξφζθαηεο εμειίμεηο, έρνπλ ηα αθφινπζα βαζηθά ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά: Σξφπνη δηακφξθσζεο - ππάξρνπλ ηέζζεξηο ηξφπνη δηαζέζηκνη, κε QPSK θαη 8PSK πξννξηδφκελνο γηα ηηο εθαξκνγέο ξαδηνθσληθήο κεηάδνζεο ζηνπο κε γξακκηθνχο δνξπθνξηθνχο αλακεηαδφηεο πνπ νδεγνχληαη θνληά ζηνλ θνξεζκφ. Σν 16APSK θαη ην 32APSK, πνπ απαηηεί έλα πην πςειφ επίπεδν ηνπ C/N, ζηνρεχεη θπξίσο ζηηο επαγγεικαηηθέο εθαξκνγέο φπσο ε ζπιινγή εηδήζεσλ θαη νη δηαινγηθέο ππεξεζίεο. Μπξνζηηλή δηφξζσζε ιάζνπο - DVB- S2 ρξεζηκνπνηεί έλα πνιχ ηζρπξφ κπξνζηηλφ ζρέδην δηνξζψζεσλ ιάζνπο (FEC), έλαλ βαζηθφ παξάγνληα ζηελ άδεηα ηνπ επηηεχγκαηνο ηεο 43

44 άξηζηεο απφδνζεο παξνπζία ησλ πςειψλ επηπέδσλ ζνξχβνπ θαη παξέκβαζεο. Σν ζχζηεκα FEC είλαη βαζηζκέλν ζηελ αιιεινπρία ηεο BCH (Bose-Chaudhuri- Hocquengham) κε (έιεγρνο ηζφηεηαο ρακειήο ππθλφηεηαο) ηελ εζσηεξηθή θσδηθνπνίεζε LDPC. Πξνζαξκνζηηθέο θσδηθνπνίεζε θαη δηακφξθσζε (ACM) - επηηξέπεη ζηηο παξακέηξνπο κεηάδνζεο γηα λα αιιαρηεί ζε κηα πιαίζην απφ ην πιαίζην βάζε αλάινγα κε ηνπο ηδηαίηεξνπο φξνπο ηεο πνξείαο παξάδνζεο γηα θάζε κεκνλσκέλν ρξήζηε. ηνρεχεη θπξίσο νη δηαινγηθέο ππεξεζίεο θαη ζηηο απφ ζεκείν ζε ζεκείν επαγγεικαηηθέο εθαξκνγέο. Πξνο ηα πίζσ ζπκβαηφηεηα - DVB- S2 πξνζθέξεη ηνπο πξναηξεηηθνχο πξνο ηα πίζσ ζπκβαηνχο ηξφπνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηεξαξρηθή δηακφξθσζε γηα λα επηηξέςνπλ ζηνπο δέθηεο θιεξνλνκηψλ DVB-s γηα λα ζπλερίζνπλ λα ελεξγνπνηνχλ, ηαπηφρξνλα παξέρνληαο ηελ πξφζζεηεο ηθαλφηεηα θαη ηηο ππεξεζίεο ζηνπο λεψηεξνπο, πην πξνεγκέλνπο δέθηεο. 3.2 Το πρόησπο DVB-S2 Σν DVB-S2 είλαη πξνζδηνξηζκφο γηα ηελ δεχηεξε γεληά κεηάδνζεο κέζσ δνξπθφξνπ, πνπ αλαπηχρζεθε απφ ην ηερληθφ έξγν DVB ην Δπσθειείηαη απφ ζχγρξνλεο εθαξκνγέο ζηελ θσδηθνπνίεζε θαλαιηνχ ζε ζπλδπαζκφ κε κηα πνηθηιία δηακνξθψζεσλ. Όηαλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα δξαζηηθέο εθαξκνγέο, φπσο πινήγεζε ζην Γηαδίθηπν, κπνξεί λα πινπνηήζεη πξνζαξκνζηηθή θσδηθνπνίεζε θαη δηακφξθσζε(acm), βειηηζηνπνηψληαο έηζη ηηο παξακέηξνπο κεηάδνζεο γηα θάζε μερσξηζηφ ρξήζηε, εμαξηψκελν απφ ηηο ζπλζήθεο δηαδξνκήο. Σν πξφηππν DVB-S2 έρεη πξνζδηνξηζηεί γχξσ απφ ηξεηο βαζηθνχο άμνλεο: i. Καιχηεξε απφδνζε κεηάδνζεο ii. Οιηθή επειημία θαη iii. Λνγηθή πνιππινθφηεηα κε απνδνηηθφηεηα πεξίπνπ 40% ζην θέξδνο ρσξεηηθφηεηαο απφ ην DVB-S, ην DVB-S2 πιενλεθηεί ζηελ θσδηθνπνίεζε θαλαιηνχ θαη ζηε δηακφξθσζε Σξφπνη ιεηηνπξγίαο Ο κεγάινο αξηζκφο ησλ DVB-S δεθηψλ πνπ έρνπλ ήδε εγθαηαζηαζεί, θάλνπλ πνιχ δχζθνιε ηε κεηαηξνπή ζηελ θαηλνχξγηα ηερλνινγία πξνο φθεινο ηνπ DVB-S2, εηδηθά εθεί πνπ ππάξρεη επηρνξήγεζε γηα δέθηεο θαη γηα ειεχζεξεο πξφζβαζεο ππεξεζίεο. Γηα απηά ηα ζελάξηα ζα πξέπεη λα ππάξρεη κεηαβαηηθή πεξίνδνο, ψζηε ε κεηάβαζε ζηελ θαηλνχξγηα ηερλνινγία λα γίλεη ρσξίο επηπινθέο, αιιάδνληαο ηνπο δέθηεο ζε DVB-S2 θαη κεηά ην κεηαδηδφκελν ζήκα λα κελ έρεη ζπλέρεηα κε ην ησξηλφ DVB-S. Δλαιιαθηηθνί ηξφπνη ζπλέρεηαο κε ηελ ησξηλή θαηάζηαζε έρνπλ πξνζδηνξηζηεί ζην DVB-S2, ψζηε λα κεηαδίδνληαη δχν ζπξκνί κεηαθνξάο ζε έλα κνλφ δνξπθνξηθφ θαλάιη. Ο πξψηνο ζπξκφο πςειήο πξνηεξαηφηεηαο είλαη ζπκβαηφο κε ηνπο DVB-S δέθηεο φπσο θαη κε ηνπο DVB-S2, θαζψο ν δεχηεξνο ζπξκφο κεηαθνξάο είλαη ζπκβαηφο κφλν κε ηνπο DVB-S δέθηεο κφλν. 44

45 Μεξηθά παξαδείγκαηα κπνξνχλ λα πξνζδηνξίζνπλ ηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη επειημία ηνπ DVB-S2. Ξεθηλψληαο απφ ηε κεηάδνζε ηειενπηηθνχ ζήκαηνο ρξεζηκνπνηψληαο ζηαζεξή θσδηθνπνίεζεο θαη δηακφξθσζε θαη κεηαβιεηή θσδηθνπνίεζε θαη δηακφξθσζε κεξηθά παξαδείγκαηα δίλνληαη παξαθάησ, ψζηε λα θαιπθζεί ην θάζκα ησλ ηειενπηηθψλ επαγγεικαηηθψλ εθαξκνγψλ φπσο DSNG θαη DTT δηαλνκή ζηνπο πνκπνχο. Γηα ηειενπηηθέο κεηαδφζεηο, έρνπλ ππνινγηζηεί νη παξάκεηξνη κηθξνθπκαηηθήο δεχμεο,γηα δνξπθνξηθά EIRP 51 θαη 53,7 dbw ζηελ πεξίκεηξν ηεο πεξηνρήο ππεξεζηψλ. Αληίζηξνθα γηα επαγγεικαηηθέο εθαξκνγέο νη ππνινγηζκνί παξακέηξσλ δεχμεο έρνπλ ππνινγηζηεί γηα ηππηθνχο Ku δψλεο 36 MHz δνξπθφξνπο, κε επξεία θάιπςε ηεο Δπξψπεο ηφζν downlink φζν θαη ζην uplink αθνινπζψληαο ηελ απινπνηεκέλε αλάιπζε πνπ πεξηγξάθεηαη παξαθάησ. 3.3 Ειζαγφγή-RCS Ζ απνθαηάζηαζε ζπρλφηεηαο θαη θάζεο είλαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηνπ δνξπθνξηθνχ δέθηε. ε εηνηκφηεηα έλα, ηα λέα ηζρπξά ζρέδηα θσδηθνπνίεζεο κεηψλνπλ ην απαξαίηεην SNR θαη κέζα ε απνθαηάζηαζε ζπλέπεηαο, ζπρλφηεηαο θαη θάζεο πξέπεη λα νινθιεξσζεί κε ηα ηδηαίηεξα ζχκβνια. Σα πξφηππα DVB-RCS ρξεζηκνπνηνχλ έλαλ απνθαινχκελν πξφινγν αθνινπζίαο ζπκβφισλ (ή πηιφησλ) πνπ δηαβηβάδεηαη θάζε θνξά ζηελ αξρή ηεο έθξεμεο. Μεηαμχ άιισλ, απηή ε αθνινπζία ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ ππνδνρή γηα λα βνεζήζεη ηελ απνθαηάζηαζε ζπρλφηεηαο θαη θάζεο. Γηάθνξεο κειέηεο πνπ παξνπζηάδνληαη ηα πιενλεθηήκαηα νη πηιφηνη πξνιφγνπ κέζα ζηελ έθξεμε αιιά θακία εμέιημε έρνπλ γίλεη απφ απηή ηελ άπνςε ζην DVB-RCS πξφηππα. Απηφο ν παξαδνηένο παξνπζηάδεη κηα πξφηαζε ηεο εμέιημεο ησλ ηξερφλησλ πξνηχπσλ DVB-RCS. Ζ ηδέα είλαη φηη ε απφδνζε δεθηψλ κπνξεί λα βειηησζεί απιά κε ην λα αλαθαηαλείκεη ηα πεηξακαηηθά ζχκβνια κέζα ζηελ έθξεμε. Γηα απηφλ ην ιφγν, IMOSAN πξνηείλεη κεξηθά ζρέδηα δηαλνκήο θαη ζπγθξίλεη απηνί φρη κφλν ζε έλα κηκνχκελν ζχζηεκα αιιά θαη ζε έλα πξαγκαηηθφ ζρέδην κεηάδνζεο Tη είλαη DVB-RCS Σν DVB-RCS είλαη ηερληθά πξφηππα, πνπ ζρεδηάδνληαη απφ ην πξφγξακκα DVB, ην νπνίν θαζνξίδεη κηα πιήξε πξνδηαγξαθή δηεπαθψλ αέξα γηα ηα δηπιήο θαηεχζπλζεο δνξπθνξηθά επξπδσληθά (πνιχ κηθξφ ηεξκαηηθφ αλνηγκάησλ) ζπζηήκαηα VSAT. Ο εμνπιηζκφο ρακειφηεξνπ θφζηνπο VSAT κπνξεί λα παξέρεη ηδηαίηεξα δπλακηθφ, απαίηεζε-νξηζκέλνο ηελ ηθαλφηεηα κεηάδνζεο ζηνπο θαηνηθεκέλνπο θαη εκπνξηθνχο/ ζεζκηθνχο ρξήζηεο. Σν DVB-RCS παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο ην αληίηηκν κηαο ζχλδεζεο κε ην Γηαδίθηπν ADSL ή θαισδίσλ, ρσξίο ηελ αλάγθε γηα ηελ ηνπηθή επίγεηα ππνδνκή. Αλάινγα κε ηνπο δνξπθνξηθνχο πξνυπνινγηζκνχο ζπλδέζεσλ θαη άιιεο παξακέηξνπο ζρεδίνπ ζπζηεκάησλ, νη εθαξκνγέο DVB-RCS κπνξνχλ δπλακηθά λα παξέρνπλ νπνπδήπνηε κέρξη 20 MBIT/S ζε θάζε ηεξκαηηθφ ζηελ εμεξρφκελε ζχλδεζε, θαη κέρξη 5 MBIT/S ή πεξηζζφηεξσλ απφ θάζε ηεξκαηηθφ ζηελ εηζεξρφκελε ζχλδεζε. Σα πξφηππα δεκνζηεχνληαη απφ ην ETSI σο EN Ζ ηερληθή ελφηεηα DVB έρεη εγθξίλεη ηψξα ηελ πξνδηαγξαθή DVB-RCS+M, παξέρνληαο ηελ ππνζηήξημε γηα ηα θηλεηά θαη λνκαδηθά ηεξκαηηθά θαζψο επίζεο θαη ηελ εληζρπκέλε ππνζηήξημε γηα ηελ άκεζε ζπλδεηηθφηεηα (πιέγκαηνο).σν DVB-RCS-M 45

46 πεξηιακβάλεη ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα φπσο νη δσληαλέο παξαδφζεηο κεηαμχ ησλ δνξπθνξηθψλ ζεκείν-αθηίλσλ, ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα απισκέλνπ θάζκαηνο γηα λα ζπλαληήζεη ηνπο ξπζκηζηηθνχο πεξηνξηζκνχο γηα ηα θηλεηά ηεξκαηηθά, θαη ηε κεηάδνζε ζπλερήο-κεηαθνξέσλ γηα ηα ηεξκαηηθά κε ηελ πςειή ζπλάζξνηζε θπθινθνξίαο. Πεξηιακβάλεη επίζεο ηελ κπξνζηηλή δηφξζσζε ιάζνπο ζχλδεζε-ζηξψκαηνο βαζηζκέλε ζην αξπαθηηθφ πηελφ ή ηνπο θψδηθεο θάιακνο- Solomon, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη σο αληίκεηξν ελάληηα λα ζθηάζεη θαη ην θξάμηκν ηεο δνξπθνξηθήο ζχλδεζεο. Τπφβαζξν ζήκεξα ππάξρνπλ δηάθνξνη πξνκεζεπηέο ησλ ηππνπνηεκέλσλ ππνρσξεηηθψλ ζπζηεκάησλ DVB-RCS θαζψο επίζεο θαη ησλ ηδηφθηεησλ ζπζηεκάησλ VSAT πνπ παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηεο ίδηαο γεληθήο θχζεο κε ην DVB-RCS, αιιά ρσξίο πιήξε ζπκκφξθσζε κε ηα πξφηππα. Σν DVB-RCS αλαπηχρζεθε ζε απάληεζε ζε έλα αίηεκα απφ δηάθνξνπο ρεηξηζηέο δνξπθφξσλ θαη δηθηχσλ πνπ ζέιεζαλ λα αξρίζνπλ ηε κεγάιεο θιίκαθαο επέθηαζε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ ζεσξψληαο ην νπζηαζηηθφ λα έρνπλ αλνηθηά πξφηππα πξνθεηκέλνπ λα κεηξηαζηνχλ νη θίλδπλνη πνπ ζπλδέζεθαλ κε ηε ζχλδεζε ζε έλαλ εληαίν πξνκεζεπηή. Σα πξφηππα αλαπηχρζεθαλ ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ηερληθέο θαηάζηαζεο πξνφδνπ, πνπ επηηξέπνπλ κηα βειηηζηνπνηεκέλε αληαιιαγή κεηαμχ ηεο απφδνζεο θαη ηνπ θφζηνπο. Γεδνκέλνπ φηη κηα ζπλαίλεζε βάζηζε ην ηππνπνηεκέλν DVB-RCS επίζεο εμαζθαιίδεη ην ειεγρφκελν εμειηθηηθφ κέιινλ, απφ ηηο ζθαηξηθέο ζπλεηζθνξέο ζην ζχζηεκα ζε ζπκθσλεζέληα θαη αλνηθηά πιαίζηα. Σα αλνηθηά πξφηππα γηα ηα δηπιήο θαηεχζπλζεο δνξπθνξηθά επξπδσληθά ζπζηήκαηα VSAT Λεηηνπξγία DVB-RCS Με βαζηθή κνξθή ηνπ, ην DVB-RCS παξέρεη ηε ζπλδεηηθφηεηα "πιήκλε-αθηίλσλ" i.e., φια ηα ηεξκαηηθά ρξεζηψλ ζπλδένληαη κε κηα θεληξηθή πιήκλε φηη θαη έιεγρνη ην ζχζηεκα θαη πξάμεηο σο πχιε θπθινθνξίαο κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ θαη ηνπ επξχηεξνπ Γηαδηθηχνπ. Σν ηεξκαηηθφ ρξεζηψλ απνηειείηαη απφ κηα κηθξή εζσηεξηθή κνλάδα, θαη κηα ππαίζξηα κνλάδα κε έλα κέγεζνο θεξαηψλ φρη πνιχ κεγαιχηεξν απφ έλαλ ζπκβαηηθφ άκεζνο-θαηεπζπλφκελν δέθηε TV. Γεδνκέλνπ φηη ην ηεξκαηηθφ DVB-RCS δηαβηβάδεη επίζεο ηα ζηνηρεία ε ππαίζξηα κνλάδα πεξηιακβάλεη έλαλ εληζρπηή δχλακεο RF. Σν ηεξκαηηθφ ρξεζηψλ πξνζθέξεη έλα Ethernet πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε ζπλδεκέλε κε θαιψδην ή αζχξκαηε δηαινγηθή ζπλδεηηθφηεηα IP γηα έλα ηνπηθφ δίθηπν ζπηηηψλ ή γξαθείσλ πνπ θπκαίλεηαη απφ έλα σο δηάθνξνπο ρξήζηεο. Δθηφο απφ ηελ παξνρή ησλ δηαινγηθψλ ππεξεζηψλ DVB θαη IPTV, ηα ζπζηήκαηα DVB-RCS κπνξνχλ έηζη λα παξέρνπλ φηη πιήξεο ζπλδεηηθφηεηα IP νπνπδήπνηε ππάξρεη θαηάιιειε δνξπθνξηθή θάιπςε, ην νπνίν ζεκαίλεη ζηε ζπλέρεηα ηηο πεξηζζφηεξεο ζέζεηο ζηε γε ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πεξηνρψλ πνπ δελ θαιχπηνληαη απφ άιιεο ιχζεηο. Ο ππξήλαο ηνπ DVB-RCS είλαη έλα πνιπζπρληθφ ζρέδην κεηάδνζεο πξφζβαζεο ρξνληθνχ ηκήκαηνο πνιιαπιάζην (MF- Tdma) γηα ηελ επηζηξνθήο ζχλδεζε, ε νπνία παξέρεη ηελ πςειή απνδνηηθφηεηα εχξνπο δψλεο γηα ηνπο πνιιαπιάζηνπο ρξήζηεο. Σν ζρέδην απαίηεζεαλάζεζεο ρξεζηκνπνηεί δηάθνξνπο κεραληζκνχο ηθαλφηεηαο πνπ επηηξέπνπλ ηε βειηηζηνπνίεζε γηα ηηο δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο εθαξκνγψλ, έηζη ψζηε ε θσλή, ε ηειενπηηθή ξνή, νη κεηαθνξέο αξρείσλ θαη ν Ηζηφο πνπ θνηηάδνπλ βηαζηηθά κπνξνχλ φιεο λα αληηκεησπηζηνχλ απνηειεζκαηηθά. Σν DVB-RCS ππνζηεξίδεη δηάθνξα ζρέδηα πξφζβαζεο πνπ θαζηζηνχλ ην ζχζηεκα πην απαληεηηθφ, θαη έηζη απνδνηηθφηεξν, απφ ηα παξαδνζηαθά απαίηεζε-νξηζκέλα δνξπθνξηθά ζπζηήκαηα. Απηά ηα ζρέδηα πξφζβαζεο ζπλδπάδνληαη κε έλα εχθακπην ζρέδην κεηάδνζεο πνπ πεξηιακβάλεη ηε ζηξφβηιν θσδηθνπνίεζε θαηάζηαζεο πξνφδνπ, δηάθνξεο επηινγέο κεγέζνπο θαη ηηο απνδνηηθέο επηινγέο ελζπιάθσζεο IP. Απηά ηα εξγαιεία επηηξέπνπλ ζηα ζπζηήκαηα γηα λα θαζνξηζηνχλ κε αθξίβεηα γηα ηελ θαιχηεξε ρξήζε ησλ δνξπθνξηθψλ πφξσλ δχλακεο θαη εχξνπο δψλεο. Ζ κπξνζηηλή ζχλδεζε 46

47 κνηξάδεηαη κεηαμχ ελφο πιεζπζκνχ ησλ ηεξκαηηθψλ ρξεζηκνπνηψληαο ην θαζέλα DVB-S (ην EN ) ή ηα ηδηαίηεξα απνδνηηθά πξφηππα DVB-S2 (ην EN 302 πξνζαξκνζηηθή κεηάδνζε 307). Γηα λα ππεξληθήζεη ηηο παξαιιαγέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά θαλαιηψλ (π.ρ., ε βξνρή εμαζζελίδεη) κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη ζηηο κπξνζηηλέο θαη επηζηξνθήο ζπλδέζεηο. Πέξα απφ ηε βαζηθή αξρηηεθηνληθή πιήκλε-θαη-αθηίλσλ, ε δηεπαθή αέξα DVB-RCS έρεη επεθηαζεί επίζεο ζηα ζπζηήκαηα πνπ παξέρνπλ ηελ άκεζε ζπλδεηηθφηεηα "πιέγκαηνο", θαζεκία κέζσ ησλ δνξπθνξηθψλ επί ηνπ ζθάθνπο επεμεξγαζηψλ πνπ αληαλαθινχλ ηηο ιεηηνπξγίεο κηαο επίγεηαο πιήκλεο. Σν DVB-RCS είλαη ηα κφλα δηπιήο θαηεχζπλζεο πξφηππα VSAT πνπ εθαξκφδνληαη απφ δηάθνξνπο πξνκεζεπηέο. Σα πξφηππα DVB-RCS έρνπλ εμειηρζεί κε ηε ζπκπεξίιεςε DVB- S2 σο επηινγή ζηνλ εμεξρφκελν. Σν DVB- S2 θαιχπηεη ηηο ηερληθέο φπσο ηελ πξνζαξκνζηηθέο θσδηθνπνίεζε θαη ηε δηακφξθσζε πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ επίζεο γηα ηελ επηζηξνθήο ζχλδεζε. Δπηπιένλ άιιεο ηερληθέο πνπ κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ ηα ζπζηήκαηα DVB-RCS είλαη πξνζδηνξηζκέλε, π.ρ. παξαθείκελε αθχξσζε παξέκβαζεο θαλαιηψλ. Γεληθά ε πξφζεζε απηνχ ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη: λα θαηαδείμεη ηελ επίδξαζε ηεο πηζαλήο αχμεζεο ηεο πξνδηαγξαθήο DVB-RCS θαη ησλ ζπλνδεπηηθψλ νδεγηψλ θαη ησλ ζπζηάζεσλ λα θαηαδείμεη ην κεησκέλν θφζηνο ηεο ππεξεζίαο γηα βαζηζκέλα ηα ζην DVB -RCS ζπζηήκαηα λα θαηαδείμεη ηελ εληζρπκέλε απφδνζε βαζηζκέλσλ ησλ ζην DVB -RCS ζπζηεκάησλ Σν ίδξπκα επηθνηλσληψλ θαη λαπζηπινΐαο ζα αλαπηχμεη/ εθαξκφδεη ηνπο λένπο αιγνξίζκνπο γηα ηε δηαρείξηζε, ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ ελζπιάθσζε ησλ πφξσλ ζηξψκαηνο ηεο MAC ησλ δηαγξακκάησλ δεδνκέλσλ IP γηα ην εληζρπκέλν DVB -RCS Δπηπιένλ, ην ίδξπκα επηθνηλσληψλ θαη λαπζηπινΐαο ζα παξάζρεη κηα αλάπηπμε ελφο ειέγμηκνπ αλαιπηή απφδνζεο γελλεηξηψλ θπθινθνξίαο SNMP σο ηκήκα ηεο δνθηκήο. Σν πξφγξακκα ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ επξσπατθή δηαζηεκηθή αληηπξνζσπεία. Οη επξπδσληθέο δνξπθνξηθέο επηθνηλσλίεο κπνξνχλ λα ζπλδέζνπλ ηνπο ρξήζηεο ηνπνζεηεκέλνπο νπνπδήπνηε. Σν αλνηθηφ ηππνπνηεκέλν DVB -RCS ζπκβάιιεη πνιχ ζηελ απμαλφκελε ζπλδεηηθφηεηα θαη ε απμαλφκελε δεκνηηθφηεηά ηεο έρεη έλαλ αληίθηππν ζηελ αγνξά. Σν ESA ππνζηεξίδεη έλα επξχ θάζκα ησλ πξνγξακκάησλ, ηα νπνία ελζαξξχλνπλ ηε ζέζπηζε ησλ πξνηχπσλ DVB -RCS, πνπ παξέρνπλ ηα ζεηηθά νθέιε γηα φια. Σν ςεθηαθφ ηειενπηηθφ επηζηξνθήο θαλάιη ξαδηνθσληθήο αλακεηάδνζεο κέζσ ηνπ δνξπθφξνπ (DVB - RCS) είλαη αλνηθηά πξφηππα γηα ηελ ακθίδξνκε ή δηπιήο θαηεχζπλζεο δηαβίβαζε ςεθηαθψλ ζηνηρείσλ. Υξεζηκνπνηεί ηε δνξπθνξηθή κεηάδνζε ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο ζπλδπαζκνχο δσλψλ Ku θαη Κα κε ην επηζηξνθήο εχξνο δψλεο κέρξη 2 MBIT/S Δθκεηαιιεχεηαη πιήξσο ηα νθέιε ηνπ δνξπθφξνπ θαη ζπκβάιιεη ζηηο πξνζπάζεηεο λα γεθπξσζεί ε ςεθηαθή δηαίξεζε. Ζ δηαιεηηνπξγηθφηεηα είλαη έλα απφ ηα θχξηα πιενλεθηήκαηα ηνπ DVB -RCS Έσο φηνπ ήξζε εκπξφο ην DVB -RCS, νη πειάηεο ηεο δηπιήο θαηεχζπλζεο επξπδσληθήο πξφζβαζεο κέζσ ηνπ δνξπθφξνπ δελ είραλ θακία επηινγή εθηφο απφ γηα λα δεζκεχζνπλ ζηα ζπζηήκαηα εππξέπεηαο, κε φια ηελ έκθπηε αθακςία θαη ην πςειφηεξν θφζηνο ηνπ. Ζ δηαιεηηνπξγηθφηεηα δίλεη ζηνπο πειάηεο ηελ επηινγή ηεο αγνξάο απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο πξνκεζεπηέο ζε φιε ηε δηάξθεηα δσήο ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο. Σν απνηέιεζκα ζα είλαη βειηησκέλνο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ πξνκεζεπηψλ, κεησκέλεο δαπάλεο γηα ηνπο ρξήζηεο θαη επηηαρπλφκελε αχμεζε ηνπ εμνπιηζκνχ DVB -RCS. Πξνσζεκέλε ηνλ Απξίιην ηνπ 2005, ε νκάδα SatLabs (εμσηεξηθέο ζπλδέζεηο) εξγάδεηαη γηα λα θέξεη ην DVB -RCS ζηελ πηνζέηεζε κεγάιεο θιίκαθαο. Ο θχξηνο ζηφρνο ηνπο είλαη λα εμαζθαιίζνπλ δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ησλ ηεξκαηηθψλ DVB -RCS θαη ησλ ζπζηεκάησλ θαη λα επηηχρνπλ απηέο ηηο ρακεινχ θφζηνπο ιχζεηο. 47

48 Σν γξαθείν ππνζηήξημεο ρξεζηψλ ησλ ηειεπηθνηλσληψλ ESA πξνζθέξεη ηελ πξφζβαζε DVB -RCS ζηα έξγα ζηε γξακκή πξνγξάκκαηνο εθαξκνγψλ. Ζ ππεξεζία πεξηιακβάλεη κηα 2-way δνξπθνξηθή επξεία δψλε πάληα- ζηελ ππεξεζία πξφζβαζεο Γηαδηθηχνπ πνπ εδξεχεη ζηα πξφηππα DVB -RCS. Διάηε ζε επαθή κε ην USO ζην πψο λα πάξεη ηελ πξφζβαζε ζε απηήλ ηελ ππεξεζία. Οη εηδήζεηο ζρεηηθέο κε ππνζηεξηγκέλα ηα ESA έξγα γηα ην DVB -RCS κπνξνχλ λα βξεζνχλ θάησ απφ ηηο ζρεηηθέο ζπλδέζεηο ζην δηθαίσκα απηήο ηεο ζειίδαο. Σν DVB-RCS είλαη έλα πξφηππν κε δπν ηξφπνπο δνξπθνξηθήο επηθνηλσλίαο. Απηά ηα πξφηππα ππνζηεξίδνληαη απφ ηελ νκάδα ESA Satlabs ζηελ νπνία φιν πεξηζζφηεξνη επξσπατθνί δνξπθνξηθνί θνξείο είλαη παξφληεο. Σν Satlabs πηνζεηεί κηα δηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο. Σν DVB-RCS ζρεδηάζηεθε αξρηθά γηα ην βίληεν, αιιά πηνζεηήζεθε γξήγνξα παγθνζκίσο γηα κεγάιεο ρσξεηηθφηεηαο IP, πνπ ζηεξίδεηαη ζε επηθνηλσλίεο ηέιεηεο γηα "φια IP ". Απηφ Δίλαη ε ζπνλδπιηθή ζηήιε γηα πνιιά ηαθηηθά ζηξαηησηηθά ζπζηήκαηα Ο θσδηθνπνίεηεο -απνθσδηθνπνηεηήο icoding S2002 Σν DVB-RCS είλαη έλα απφ ην παγθφζκην πην πξνεγκέλν FEC codecs. Ξεπεξλά πνιινχο άιινπο εκπνξηθά εθηθηνχο θψδηθεο FEC ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θσδίθσλ θξαγκψλ γηα λα δψζεη ζηελ αίηεζε επηθνηλσληψλ ζαο ηελ άξηζηε απφδνζε FEC. Ο ζπλειηθηηθφο βαζηζκέλνο θψδηθαο μεπεξλά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο θψδηθεο θξαγκψλ απφ 0,5 έσο 1,0 DB γηα ηα πεξηζζφηεξα πνζνζηά θψδηθα. Οη βειηηψζεηο απφδνζεο πέξα απφ ηνλ ηππνπνηεκέλν K=7 ζπλειηθηηθφ θψδηθα είλαη ραξαθηεξηζηηθά βειηηψζεηο 4dB. πέξα απφ άιιεο ηερληθέο FEC πνηθίιινπλ κεηαμχ 2-5dB. Ζ εθαξκνγή S2002 ζπλδπάδεη ηνλ θσδηθνπνηεηή S2001 θαη ηνλ απνθσδηθνπνηεηή S2000 ζε έλαλ ππξήλα. Δπηπιένλ, κηα πξνγξακκαηίζεκε δηεπαθή κηθξνεπεμεξγαζηψλ παξέρεηαη γηα λα επηηξέςεη ηνλ πιήξε πξνγξακκαηηζκφ θαη ησλ ηξφπσλ θσδηθνπνηεηψλ θαη απνθσδηθνπνηεηψλ. εκεηψζηε θαη ηνλ θσδηθνπνηεηή θαη ηνλ απνθσδηθνπνηεηή ιεηηνπξγεί εληειψο αλεμάξηεηα ζε πιήξε δηπιή ιεηηνπξγία. Ζ δηεπαθή κηθξνεπεμεξγαζηψλ επηηξέπεη ηα δηαθνξεηηθά κεγέζε θξαγκψλ κέρξη 256 ςεθηνιέμεηο θαη ην δηαθνξεηηθφ πνζνζηφ θψδηθα ηξππψληαο γηα λα πξνγξακκαηηζηεί, κε ζπλέπεηα έλαλ πνιχ εχθακπην ππξήλα θσδηθνπνηεηή-απνθσδηθνπνηεηή. Σν S2002 εθαξκφδεη ηα πξφηππα DVB- RCS, ηα νπνία έρνπλ ζηνρεχζεη γηα ην επηζηξνθήο θαλάιη (uplink) γηα κηα ζχλδεζε δχν δνξπθνξηθψλ ζηνηρείσλ ηξφπσλ. Δληνχηνηο, ιφγσ ηεο εμαηξεηηθψλ επειημίαο θαη ηεο απφδνζεο, ην S2002 κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε κηα επξεία πνηθηιία ησλ ζπλδέζεσλ επηθνηλσληψλ. Οη πηζαλέο εθαξκνγέο πεξηιακβάλνπλ ζπζηήκαηα δνξπθνξηθψλ επηθνηλσληψλ ελφο ηξφπνπ, επίγεηα αζχξκαηα ζπζηήκαηα επηθνηλσληψλ, θαη ζπζηήκαηα επηθνηλσληψλ θαισδηψζεσλ. Ζ ιεηηνπξγία εθαξκφδεη έλαλ ππνρσξεηηθφ θσδηθνπνηεηή DVB-RCS θαη έλαλ απνθσδηθνπνηεηή γηα ηα πνζνζηά θψδηθα κεγαιχηεξα απφ ην 1/2 (ην EN ), δηαζέζηκν σο ASIC, Xilinx VirtexTM-E ή VirtexTM- ΗΗ ππξήλαο, πξνγξακκαηίζεκα κεγέζε ETSI πιαηζίσλ, απφ 1 έσο 256 ςεθηνιέμεηο (8 έσο 2048 κπηη), 4 κεηαηξέςηκα κεγέζε πιαηζίσλ, κεηαηξέςηκα ζε κηα βάζε πιαίζην-απφ-πιαηζίσλ, πνζνζηά θψδηθα, 5 δηαζέζηκα (1/2, 2/3, 3/4, 4/5, θαη 6/7 QPSK), κεηαηξέςηκν ζε κηα βάζε πιαίζην-απφ-πιαηζίσλ, άιια πνζνζηά θψδηθα κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί κε ηελ εθηέιεζε ηνπ ηξππήκαηνο θαη depuncturing εμσηεξηθά, ηα πςειφηεξα ζρέδηα δηακφξθσζεο δηαηαγήο. Mπνξνχλ λα ππνζηεξηρζνχλ άκα 48

49 εηζαγάγνπλ LLRs άκεζα, πξνγξακκαηίζεκνο αξηζκφο, επαλαιήςεσλ, απνθσδηθνπνηεηψλ εχθακπησλ MotorolaTM ην ιεσθνξείν κηθξνεπεμεξγαζηψλ χθνπο δηαζπλδέεη, ελζσκαησκέλε εηζαγσγή θαη αλίρλεπζε θέληξνπ αλίρλεπζεο θαη ειέγρνπ 16 κπηη θαη φηαλ απαηηείηαη ε αλίρλεπζε ιάζνπο παθέησλ, πξνγξακκαηίζεκνο πνιιαπιαζηαζηήο ξνινγηψλ απνθσδηθνπνηεηψλ, ρξεζηκνπνηψληαο έλα εζσηεξηθφ PLL DVB-RCS Σν DVB-RCS αληηπξνζσπεχεη ηελ ςεθηαθή ηειενπηηθή ξαδηνθσληθή κεηάδνζε - ν δνξπθφξνο επηζηξνθήο θαλαιηψλ θαη απηφ είλαη κέξνο Πξφηππα DVB γηα ηε δνξπθνξηθή επηθνηλσλία. Ο αξηζκφο αληηπξνζσπεχεη θαησηέξσ έλα απινπζηεπκέλν ζρέδην έλα δηαινγηθφ ζχζηεκα DVB SERVICE PROVIDER BROADCASTING DELIVERY MEDIA INTERACTIVE NETWORK BROADCASTING INTERFACE MODULE INTERACTIVE INTERFACE MODULE SET TOP UNIT USER Δηθφλα 3-1 Έλα δηαινγηθν ζχζηεκα DVB Ο ζθνπφο ηνπ DVB-RCS είλαη λα παξαζρεζεί έλα επηζηξνθήο θαλάιη απφ ην ρξήζηε ζην θνξέα παξνρήο ππεξεζηψλ. Απηφ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ππνβάιεη ηα αηηήκαηα ζην θνξέα παξνρήο ππεξεζηψλ ηνπ ρξήζηε, γηα λα απαληήζεη ζηηο εξσηήζεηο ή γηα λα κεηαθέξεη ηα ζηνηρεία. ηα ζηνηρεία DVB-RCS ηα αηηήκαηα ζηέιλνληαη κέζα ζηηο εθξήμεηο κε ην κεηαβιεηφ κέγεζνο. Τπάξρνπλ ηέζζεξηο ηχπνη εθξήγλπηαη: - Κπθινθνξία (TRF) - Απφθηεζε (ACQ) - πγρξνληζκφο (SYNC) - Κνηλφ θάλνληαο ζήκα θαλάιη (CSC). Οη εθξήμεηο θπθινθνξίαο (TRF) ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε κεηαθνξά ησλ ρξήζηκσλ ζηνηρείσλ απφ ην RCST ζηελ πχιε ηνπ RCST. Ζ έθξεμε θπθινθνξίαο δηαηξείηαη ζε εθξήμεηο ATM θαη MPEG. Ζ έθξεμε ηνπ ATM ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαβηβάζεη ηα ζπλδεδεκέλα θχηηαξα ηνπ ATM ελψ MPEG ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαβηβάζεη ζπλέδεζαλ ηα παθέηα MPEG2-TS. Σν θπζηθφ επίπεδν ζηξψκαηνο, θαη ηα δχν πξνεγείηαη απφ έλαλ πξφινγν γηα ηελ αλίρλεπζε έθξεμεο. 49

50 Preamble ATM 1.. ATM n Preamble MPEG2-TS 1.. MPEG2- TS n Δηθφλα 3-2 TRF Μηα έθξεμε ACQ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα επηηχρεη ην ζπγρξνληζκφ, πξηλ απφ ηε ιεηηνπξγηθή ρξήζε ηνπ δηθηχνπ θνληά ην RCST. Preamble Frequency sequence Δηθφλα 3-3 ACQ Μηα έθξεμε SYNC ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαηεξήζεη ην ζπγρξνληζκφ θαη λα ζηείιεη ηηο πιεξνθνξίεο ειέγρνπ ζην ζχζηεκα. Οη εθξήμεηο SYNC απνηεινχληαη απφ έλαλ πξφινγν γηα ηελ αλίρλεπζε έθξεμεο θαη κηα πξναηξεηηθή SAC_length byte Γνξπθνξηθφο ηνκέαο ειέγρνπ πξφζβαζεο (SAC). Preamble SAC Δηθφλα 3-4 SYNC Οη θνηλέο θάλνληαο ζήκα εθξήμεηο θαλαιηψλ (CSC) ρξεζηκνπνηνχληαη κφλν απφ έλα RCST γηα λα πξνζδηνξηζηνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ζχλδεζε. Απνηεινχληαη απφ πξφινγν θαη 16 ςεθηνιέμεηο ησλ ζηνηρείσλ Preamble CSC data Δηθφλα 3-5 CSC Σν ζρέδην θσδηθνπνίεζεο γηα ηελ πξνζηαζία ιάζνπο θαλαιηψλ εθαξκφδεηαη ζε φιε ηελ έθξεμε εθηφο απφ ηνπο απηνχο ACQ. Καηά ζπλέπεηα, ην ηειηθφ θσδηθνπνηεκέλν κήθνο L BURST έθξεμεο ζηηο ςεθηνιέμεηο είλαη: L ATM = L PRE + n*53/c 50

51 L MPEG = L PRE + n*188 /c L SYNG = L PRE + 12 /c L CSC = L PRE + 16/c Όπνπ L PRE είλαη ην κήθνο πξνιφγνπ ζηηο ςεθηνιέμεηο θαη ην γ είλαη ην πνζνζηφ θψδηθα εκεηψζηε φηη ε ρξήζε κηαο αθνινπζίαο πξνιφγνπ είλαη ππνρξεσηηθή γηα φιεο ηηο εθξήμεηο. Ο πξφινγνο είλαη έλα ζχκβνιν αθνινπζίαο kwon απφ ηνλ εθπνκπφ θαη ην δέθηε. Καινχκε ζπλήζσο ηνπο πηιφηνπο ζε απηά ηα γλσζηά ζχκβνια. Οη πηιφηνη είλαη ρξεζηκνπνηεκέλνη ζηελ ππνδνρή γηα ηελ αλίρλεπζε έθξεμεο θαη ηε θάζε ηνπ ζπγρξνληζκφ ζπρλφηεηαο. ηελ αλίρλεπζε έθξεμεο, ν δέθηεο πεξηκέλεη κηα άθημε έθξεμεο. Όηαλ αληρλεχεη ηελ αθνινπζία πξνιφγνπ αξρίδεη ηελ έθξεμε ππνδνρή. ηε θάζε ζπγρξνληζκνχ ν πξφινγνο ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην δέθηε γηα λα ππνινγίζεη ην ξπζκφ, ζπρλφηεηα θαη θάζε ιακβαλφκελσλ ζπκβφισλ. 51

52 3.4 Σσνοπηική περιγραθή ηφν ζηαδίφν ηης διαµόρθφζης DVB-RCS Πξνζαξµνγή MPEG-2 παθέησλ θαη ηπραηνπνίεζε (randomization) Σν ζήµα βαζηθήο δψλεο πνπ εηζέξρεηαη ζηνλ δηαµνξθσηή είλαη ζηαζεξνχ ξπζµνχ (constant bit rate - CBR) θαη νξγαλσµέλν ζε παθέηα ζηαζεξνχ κήθνπο ησλ 188 bytes. Κάζε παθέην μεθηλά µε ην byte ζπγρξνληζµνχ (sync-word) φπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 1.6 α, πνπ είλαη πάληα ίζν µε 0x47. Ζ ζεηξά κεηάδνζεο ζα πξέπεη λα μεθηλά απφ ην MSB (πρ 0 ) ηεο sync-word (πρ ). Γηα λα είλαη ζχκθσλε ε κεηάδνζε κε ηνπο θαλνληζκνχο ηεο ITU (Radio Regulations) θαη γηα ηελ πηζηνπνίεζε ηθαλνπνηεηηθψλ κεηαθνξψλ δεδνκέλσλ, ηα δεδνκέλα ηεο εηζφδνπ ηνπ MPEG πνιππιέθηε ππνβάιινληαη ζε ηπραηνπνίεζε (randomization). Ζ δηαδηθαζία απηή θαίλεηαη ζην ζρήκα 3-6: Initialization Sequence Enable Clear/randomized Data input Randomized/de-randomized Data output Δηθφλα 3-6 Σπραηνπνίεζε ησλ εηζεξρφκελσλ δεδνκέλσλ Σν πνιπψλπµν γηα ηελ γελλήηξηα ςεπδνηπραίαο αθνινπζίαο είλαη: 1 + X 14 + X 15 Ζ δηαδηθαζία απηή ζα πξέπεη λα είλαη ελεξγή αθφκα θαη φηαλ δελ ππάξρνπλ δεδνκέλα εηζφδνπ ζηνλ δηακνξθσηή ή φηαλ δελ είλαη ζπκβαηά κε ηελ ηππνπνίεζε MPEG 2 (1 syncbyte +187 packet bytes). Σα βήµαηα ζηε δηαδηθαζία ηεο πξνζαξµνγήο, ηπραηνπνίεζεο, εμσηεξηθήο θσδηθνπνίεζεο θαη δηεµπινθήο θαίλνληαη ζηελ εηθφλα

53 Sync 1 byte 187 Bytes (a) MPEG-2 transport MUX packet PRBS parlod=1503bytes Sync1 R 187 Bytes Sync2 R 187 Bytes Sync3 R 187 Bytes Sync1 R 187 Bytes (b) Randomized transport packets :Sync bytes and randomized sequence R 204 bytes Sync1 a Sync n R 187 Bytes (c) Reed Solomon RS error protected packet RS(204,158,8) Sync1 Or Sync n 203 Bytes Sync1 Or Sync n 203 Bytes Sync1 Or Sync n (d) Interleaved frames; interleaving depth I =12 Sync1 = not randomized complemented sync byte Sync n = not randomized sync byte, n = 2, 3,, 8 Δηθφλα 3-7 Μνξθή ησλ δεδνκέλσλ κεηά ηελ δηαδηθαζία ηεο πξνζαξκνγήο ηπραηνπνίεζεο εμσηεξηθήο θσδηθνπνίεζεο θαη δηεκπινθήο Δμσηεξηθή θσδηθνπνίεζε θαη ζπλειηθηηθή δηεµπινθή Μεηά ην ζηάδην ηεο ηπραηνπνίεζεο αθνινπζεί ε εμσηεξηθή θσδηθνπνίεζε (outer coding). Έλαο ζπληνµεπµέλνο θψδηθαο Reed-Solomon RS (204,188, t=8) πνπ πξνθχπηεη απφ ηνλ αξρηθφ ζπζηεµαηηθφ θψδηθα RS (255,239,t=8) εθαξµφδεηαη ζε θάζε ηπραηνπνηεµέλν παθέην ησλ 188 bytes ηνπ ζρήκαηνο 2.2 (b) γηα ηελ παξαγσγή ελφο παθέηνπ πξνζηαηεπφκελν απφ ιάζε (error protected packets) ζρήκα 2.2 (c). Ο θψδηθαο Reed- Solomon απμάλεη ην µήθνο ηνπ παθέηνπ θαηά 16 bytes, θαη επηηξέπεη λα δηνξζσζνχλ κέρξη θαη 8 ιαλζαζµέλα bytes ζε ηπραίεο ζέζεηο µέζα ζην πξνζηαηεπµέλν παθέην. Μεηά ηελ θσδηθνπνίεζε, ηα πξνζηαηεπµέλα παθέηα ππνβάιινληαη ζε µία ζπλειηθηηθή δηεµπινθή (convolutional interleaving) µε βάζνο I=12 θαη πξνθχπηεη ν ζρεκαηηζκφο ηνπ ζρήκαηνο 1.6(d). Ζ δηαδηθαζία δηεµπινθήο βαζίδεηαη ζηε µέζνδν Forney. 53

54 3.4.3 Δζφηερική κφδικοποίηζη και διεµπλοκή Σν ζχζηεµα επηηξέπεη µηα επξεία επηινγή δηάηξεησλ ζπλειηθηηθψλ θσδίθσλ (punctured convolutional codes), πνπ βαζίδνληαη ζε κηα θιάζε ½ ησλ ειηθνεηδψλ θσδηθψλ κε ζηαζεξφ κήθνο k =7. Σα πνιπψλπµα -γελλήηξηεο ηνπ µεηξηθνχ θψδηθα είλαη G1 = 171OCT γηα ηελ έμνδν X θαη G2 = 133OCT γηα ηελ έμνδν Τ. Δπηπξφζζεηα µε ηνλ µεηξηθφ θψδηθα, ην ζχζηεµα επηηξέπεη δηάηξεηνπο θψδηθεο µε ξπζµνχο (code rates) 2/3, 3/4, 5/6 θαη 7/8, εθαξµφδνληαο ζπγθεθξηµέλα πξφηππα δηάηξεζεο (puncturing patterns) ζηνλ µεηξηθφ θψδηθα. Οη δηάηξεηνη ζπλειεθηηθνί θψδηθεο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ φπσο ζηελ εηθφλα 3.8. Original code k G 1 (X) G 2 (Y) oct 133 oct X:1 Y:1 Code rates 1/2 2/3 3/4 5/6 7/8 P d free P d free P d free P d free P d free 10 X:10 Y:11 6 X:101 Y:110 5 X:10101 Y: X: Y: I=X 1 Q=Y 1 NOTE: 1=transmitted bit 0= non transmitted bit I=X 1 Y 2 Y 3 Q=Y 1 X 3 Y 4 I=X 1 Y 2 Q=Y 1 X 3 I=X 1 Y 2 Y 4 Q=Y 1 X 3 Y 5 Δηθφλα 3-8 Γηάηξεηνη ζπλειεθηηθνί θψδηθεο I=X 1 Y 2 Y 4 Y 6 Q=Y 1 Y 3 Y 5 X 7 Ζ έμνδνο ηνπ εζσηεξηθνχ θσδηθνπνηεηή πθίζηαηαη δηεµπινθή ηφζν ζε επίπεδν bits φζν θαη ζε επίπεδν ζπµβφισλ. Ζ αθξηβήο αληηζηνηρία ησλ bits εηζφδνπ ζηα ηειηθά δηαµνξθσµέλα ζχµβνια εμαξηάηαη απφ ηνλ ηχπν ηεο δηαµφξθσζεο πνπ ρξεζηµνπνηείηαη ηαµφξθσζε θαη µεηάδνζε Ζ δηαδηθαζία ηεο εζσηεξηθήο δηεµπινθήο παξάγεη µηα αθνινπζία απφ bits ήδε νξγαλσκέλε ζε ζχµβνια QAM. Ζ δηακφξθσζε πνπ εθαξκφδεηαη είλαη QPSK (Quadrature Phase-Shift Keying). Γεληθά ζηελ ηερληθή απηή ηα bit νκαδνπνηνχληαη ζε νκάδεο ησλ δχν bit θαη ζηε ζπλέρεηα νδεγνχληαη ζε δχν δηακνξθσηέο. Ο θνξέαο ηνπ ελφο δηακνξθσηή είλαη κεηαηνπηζκέλνο ζε θάζε θαηά 90 ν ζε ζρέζε κε ην θνξέα ηνπ άιινπ. Σν πξψην απφ ηα δχν bit ηνπ dibit, απηφ πνπ νδεγνχκε ζην δηακνξθσηή κε θνξέα πνπ έρεη θάζε 0 ν (In phase) ην νλνκάδνπκε Η bit, ελψ ην δεχηεξν πνπ δηακνξθψλεη ην κεηαηνπηζκέλν θαηά 90 ν θνξέα (Quadrature) ην νλνκάδνπκε Q bit. Μεηά ηελ πξφζζεζε ησλ δχν ζεκάησλ, ην ηειηθφ ζήκα έρεη ζαλ θάζε ηελ ζπληζηακέλε ησλ θάζεσλ ησλ δχν ζεκάησλ Q, I. Έηζη, πξνθχπηνπλ νη ηέζζεξηο θάζεηο ζην πνιηθφ δηάγξακκα ηεο εηθφλαο

55 Convolutional Encoder Puncturing Baseband Shaping QPSK Modulator Y Q Q I=1 Q=0 I=1 Q=1 I=0 Q=0 I=0 Q=1 I Δηθφλα 3-9 Η δηακφξθσζε QPSK Πξηλ απφ ηελ δηακφξθσζε ηα I θαη Q ζήκαηα ζα πεξάζνπλ απφ θίιηξν βαζηθήο δψλεο ηχπνπ SRSC (square root raised cosine filter) ελψ φιε ε δηαδηθαζία θαίλεηαη ζην ζρήκα 2.4. Σν θίιηξν SRSC είλαη κηα ζεσξεηηθή ζπλάξηεζε πνπ νξίδεηαη απφ ηελ αθφινπζε έθθξαζε: Ζ(f)=1 for < 1-α) Ζ(f)= H(f)=0 for > (1+α) Όπνπ: είλαη ε ζπρλφηεηα Nyquist θαη ην α είλαη ν roll-off ζπληειεζηήο πνπ είλαη ίζνο κε α = 0, Ωθέιηµν bit rate Ζ ηηµή πνπ πεξηζζφηεξν ίζσο ελδηαθέξεη ηνλ παξνρέα DVB- RCS είλαη ην σθέιηµν bit rate πνπ κπνξεί λα κεηαθεξζεί απφ ην ςεθηαθφ ζήµα, δειαδή ν ξπζµφο ηνπ Ρεχµαηνο Μεηαθνξάο MPEG-2 πνπ κεηαδίδεηαη. Ζ ηηµή απηή εμαξηάηαη απφ ηε δηάξθεηα ηνπ δηαζηήκαηνο θξνχξεζεο, ηνλ ξπζµφ θσδηθνπνίεζεο θαη ηνλ ηχπν ηεο δηακφξθσζεο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα (ηηµέο ζε Mbps). 55

56 Πίλαθαο 2 Σηκέο σθέιηκνπ bit rate Modulation Code rate Guard interval ¼ 1/8 1/16 1/32 ½ QPSK 2/ ¾ / / Ο ζπλδπαζµφο ησλ παξαµέηξσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ βξίζθεηαη ζηελ επηινγή ηνπ ρξήζηε. Γεληθά πάλησο ηζρχεη φηη φζν απμάλεη ν σθέιηµνο ξπζµφο, ηφζν πην επάισην γίλεηαη ην ζήµα ζε θαηλφκελα δηαιείςεσλ θαη πνιπδηαδξνµηθήο µεηάδνζεο (multipath). Απαηηείηαη δειαδή λα γίλεη έλαο ζπµβηβαζµφο (trade-off) απφ ηελ πιεπξά ηνπ παξνρέα κεηαμχ ρσξεηηθφηεηαο θαη αλζεθηηθφηεηαο ηνπ ζήµαηνο. 3.5 Καινοηομία: DVB-S2 and DVB-H Έλα πςειφηεξεο επάξθεηαο ςεθηαθφ δνξπθνξηθφ ζχζηεκα εθπνκπήο DVB-S2 αλαπηχρζεθε πξφζθαηα. Απηφ έρεη εθδφζεηο ζπκβαηέο πξνο ηα πίζσ κε ην DVB-S θαη κε ζπκβαηέο πξνο ηα πίζσ. Οη κε ζπκβαηέο πξνο ηα πίζσ επηηξέπνπλ πεξίπνπ 30% πεξηζζφηεξε ρσξεηηθφηεηα γηα δεδνκέλα γηα ην ίδην κέγεζνο πηάηνπ ιήςεο ζπγθξηλφκελεο κε ην DVB-S, ελψ παξέρνπλ πην ζηαζεξή ιήςε γηα ηελ ίδηα θαζκαηηθή απφδνζε. Υξεζηκνπνηεί 8-PSK θαη γξήγνξε θσδηθνπνίεζε, ψζηε λα πεηχρεη ηελ αχμεζε επάξθεηαο. Σν DVB-S2 είλαη πηζαλφ λα ρξεζηκνπνηείηαη γηα φιεο ηηο κειινληηθέο λέεο επξσπατθέο πνιππιεμίεο θαη νη δνξπθνξηθνί δέθηεο ζα είλαη εμνπιηζκέλνη ψζηε λα απνθσδηθνπνηνχλ θαη ην DVB-S θαη ην DVB-S2. Σν λέν απηφ πξφηππν δηαηεξεί ηνπο απνθσδηθνπνηεηέο ζε ινγηθά επίπεδα πνιππινθφηεηαο, επηηξέπνληαο έηζη κείσζε ηνπ θφζηνπο γηα καδηθέο αγνξέο, αθφκε θαη γηα επαγγεικαηηθέο εθαξκνγέο. Υξεζηκνπνηεί LDPC θψδηθα σο κεραλή ηνπ ζπζηήκαηνο θαη έρεη κηα κεγάιε πνηθηιία απφ θαζκαηηθέο απνδφζεηο (απφ 0.5 σο 4.5 bps αλά κνλάδα εχξνπο δψλεο) θαη ζρεηηδφκελεο C/N απαηηήζεηο. Όηαλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηαδξαζηηθέο, ζεκείνπ πξνο ζεκείν, ππεξεζίεο φπσο IP unicasting, ην θέξδνο ζε ζρέζε κε ην DVB-S είλαη αθφκε κεγαιχηεξν. Ζ ιεηηνπξγηθφηεηα κεηαβιεηήο θσδηθνπνίεζεο θαη δηακφξθσζεο (VCM) επηηξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη δηαθνξεηηθέο δηακνξθψζεηο θαη επίπεδα πξνζηαζίαο απφ ιάζε θαη λα αιιάδνπλ ζε κηα βάζε πιαίζην πξνο πιαίζην. Απηφ κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε ηε ρξήζε ελφο θαλαιηνχ επηζηξνθήο, ψζηε λα επηηεπρζεί θιεηζηνχ βξφρνπ πξνζαξκνζηηθή θσδηθνπνίεζε θαη δηακφξθσζε (ACM), επηηξέπνληαο έηζη βειηηζηνπνίεζε ησλ παξακέηξσλ κεηάδνζεο γηα θάζε δηαθνξεηηθφ ρξήζηε, πνπ εμαξηάηαη απφ ηηο ζπλζήθεο δηαδξνκήο. Ζ ACM εθκεηαιιεχεηαη θαη ην πεξηζψξην θαζαξνχ νπξαλνχ, ην νπνίν ηππηθά ζπαηαιάηαη ζε ζπκβαηηθέο δνξπθνξηθέο δεχμεηο, δηπιαζηάδνληαο ή αθφκε θαη ηξηπιαζηάδνληαο έηζη ηε δηέιεπζε θαη 56

57 κεηψλνληαο δξακαηηθά ην θφζηνο ηεο ππεξεζίαο. Σν πξφηππν είλαη πνιχ ηζρπξφ θαη πνιχ θνληά ζην ζεσξεηηθφ φξην επίδνζεο (ην φξην Shannon). ην ζρεδηαζκφ ηνπ ην DVB-S2 ζχζηεκα έρεη βειηηζηνπνηεζεί γηα αξθεηέο δνξπθνξηθέο ππεξεζίεο επξπεθπνκπήο: ππεξεζίεο επξπεθπνκπήο, δηαδξαζηηθέο ππεξεζίεο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πξφζβαζεο ζην δηαδίθηπν, ζπλεηζθνξά ζηελ ςεθηαθή ηειεφξαζε θαη ζπιινγή δνξπθνξηθψλ λέσλ, δηαλνκή πεξηερνκέλνπ κε δεδνκέλα θαη άιιεο επαγγεικαηηθέο εθαξκνγέο. Παξέρεη επίζεο κία πνηθηιία θσδηθνπνηήζεσλ βίληεν θαη ήρνπ (MPEG-2, MPEG-4, HDTV) θαη είλαη ηφζν επέιηθην πνπ ππνζηεξίδεη νπνηαδήπνηε κνξθή ξνήο εηζφδνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ξνψλ ζπλερφκελσλ bit, απιά ή πνιιαπιέο ξνέο κεηαθνξάο MPEG, IP θαη ATM. Απηφ ζα επηηξέςεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην κέιινλ άιια ππάξρνληα θαη κειινληηθά ζρήκαηα δεδνκέλσλ, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη κία λέα πξνδηαγξαθή. χκθσλα κε ηνλ Peter MacAvock, εθηειεζηηθφ δηεπζπληή ηνπ DVB Project, ην DVB δε δηαβιέπεη ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ DVB-S απφ ην DVB-S2 βξαρππξφζεζκα. Δθαηνκκχξηα απνθσδηθνπνηεηψλ DVB-S ιεηηνπξγνχλ ήδε ζε ζηαζεξέο ζπλζήθεο ζπκβάιινληαο ζε επηηπρεκέλεο δνξπθνξηθέο δνπιεηέο ζε φιν ηνλ θφζκν. Νέεο εθαξκνγέο δηαθαίλνληαη γηα δνξπθνξηθά πεξηβάιινληα φπσο ε παξάδνζε θαηαλαισηηθήο HDTV θαη ππεξεζηψλ βαζηζκέλσλ ζην IP. Μεξηθά παξαδείγκαηα κπνξνχλ λα θσηίζνπλ ηνλ επαλαζηαηηθφ ραξαθηήξα ηεο ηερλνινγίαο. πλδπάδνληαο ην DVB-S2 θαη ηα MPEG-4 AVC ζρήκαηα θσδηθνπνίεζεο βίληεν πνπ εηζήρζεζαλ πξφζθαηα ζην DVB, κέρξη SDTV ή 5-6 HDTV πξνγξάκκαηα κπνξνχλ λα εθπεκθζνχλ ζε έλα ζπκβαηηθφ 33 MHz πνκπφ. ην ρψξν ηεο γξήγνξεο ζχλδεζεο ζην δηαδίθηπν κέζσ δνξπθφξνπ, ζπλδπάδνληαο ηελ DVB-S2 ACM ηερλνινγία κε πνιπζεκεηαθνχο δνξπθφξνπο Ka δψλεο θαη DVB-RCS θαλάιη επηζηξνθήο, νη ησξηλέο ηηκέο δνξπθνξηθήο ρσξεηηθφηεηαο κπνξνχλ λα κεησζνχλ θαηά έλα παξάγνληα 10. Απηφ κπνξεί λα μαλαλνίμεη ηνλ αληαγσληζκφ κε ηηο επίγεηεο ππνδνκέο, φπσο ην ADSL θαη νη νπηηθέο ίλεο, ηνπιάρηζηνλ ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο. Σν DVB-S2 είλαη έλα πξφηππν κε πνιιέο δπλαηφηεηεο πνπ ζρεδηάζηεθε γηα λα θαιχςεη θαη κειινληηθέο αλάγθεο θαη απνηειεί έλα ηεξάζηην βήκα πξνο ηα εκπξφο ζε ζρέζε κε ην DVB-S. 3.6 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ DVB-RCS Δηζαγσγή Οη ηειεπηθνηλσλίεο θαη ε ςεθηαθή εθπνµπή επξείαο θάιπςεο (digital broadcasting) είλαη δχν δηαθξηηνί ηερλνινγηθνί ηνµείο νη νπνίνη κέρξη πξφζθαηα αθνινπζνχζαλ παξάιιειε πνξεία, θαηέρνληαο δηαθνξεηηθή ζέζε σο πξνο ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε. Ζ ςεθηαθή εθπνµπή αζρνιείηαη µε µεηαδφζεηο απφ ζεµείν πξνο πνιιαπιά ζεµεία (point-tomultipoint) θαη ζηνρεχεη πιένλ ζηελ ακθίδξνκε δηαλνµή επξπδσληθψλ δεδνµέλσλ - ζπµπεξηιαµβαλνµέλεο εηθφλαο θαη ήρνπ πςειήο πνηφηεηαο. Ζ εμέιημε ησλ ζχγρξνλσλ ζπζηήµαησλ ςεθηαθψλ ηειεπηθνηλσληψλ, θηλεηψλ θαη ζηαζεξψλ, πιένλ βαζίδεηαη ζηελ ινγηθή ηεο "έλα-πξνο-έλα" (point-to-point) αµθίδξνµεο ζχλδεζεο, φπσο είλαη ε πξνζσπηθή νπηηθναθνπζηηθή επηθνηλσλία, θαη ε αληαιιαγή δεδνµέλσλ peer-to-peer, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πξφζβαζεο ζην Internet. Τπάξρνπλ πνιινί ηξφπνη µε ηνπο νπνίνπο ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ησλ δχν δηαθνξεηηθψλ απηψλ ηερλνινγηψλ µπνξνχλ λα αιιεινζπκπιεξσζνχλ, µε ζθνπφ ηελ 57

58 αλάπηπμε πβξηδηθψλ δηθηχσλ πνπ ζπλδπάδνπλ ηελ αµθηδξνµφηεηα µε ηελ παξνρή επξπδσληθψλ πνιπµεζηθψλ ππεξεζηψλ. ε απηή αθξηβψο ηελ ινγηθή ζπλδπαζκνχ ηερλνινγηψλ βαζίδεηαη ε ηδέα ηεο αµθίδξνµεο εθπνµπήο. Ζ αμία ηεο ζπλδπαζκέλεο ρξήζεο ηειεπηθνηλσληψλ θαη ςεθηαθήο εθπνµπήο θαίλεηαη απφ ην ελδηαθέξνλ πνπ πξνζειθχνπλ παγθνζµίσο νη εξεπλεηηθέο πξνζπάζεηεο πνπ είλαη εζηηαζµέλεο ζε απηήλ ηελ ηδέα. Οινέλα θαη πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή εµθαλίδεηαη ε ηδέα ηεο ελνπνίεζεο δηαθνξεηηθψλ ηερλνινγηψλ πξφζβαζεο ζε έλα θνηλφ ελνπνηεµέλν δίθηπν. Με δεδνµέλε µάιηζηα ηελ επηθξάηεζε ηνπ δηαδηθηπαθνχ πξσηνθφιινπ (IP) ζηελ αληαιιαγή δεδνµέλσλ, έλα ηέηνην ελνπνηεµέλν ζχζηεµα µπνξεί λα βαζίδεηαη εμ νινθιήξνπ ζην πξσηφθνιιν απηφ ( all-ip δίθηπν). Ζ εξγαζία απηή πινπνηεί ηελ ηδέα ηεο ζχγθιηζεο ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ησλ ηερλνινγηψλ εθπνµπήο δηεξεπλψληαο έλα µνληέιν επξπδσληθνχ δηθηχνπ βαζηζµέλνπ ζηελ επίγεηα ςεθηαθή κεηάδνζε δεδνκέλσλ (DVB-RCS). Ζ πινπνίεζε πνπ κειεηάηαη ζπλδπάδεη ηελ ηερλνινγία ηνπ DVB µε ηελ δηθηπαθή ππνδνκή ελφο αζχξκαηνπ δηθηχνπ, γηα λα πξνζθέξεη ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε πςειήο ηαρχηεηαο ππεξεζίεο δεδνµέλσλ. Με ηε ρξήζε ηεο πιαηθφξµαο DVB- RCS γηα ην αζχξµαην επξπδσληθφ downlink θαη uplink, δηαµνξθψλεηαη έλα δίθηπν πνπ εθµεηαιιεχεηαη ην βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ δηθηχσλ πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο πνιπµέζσλ: ν φγθνο ησλ δεδνµέλσλ πνπ πξννξίδεηαη γηα ηνλ ηειηθφ ρξήζηε είλαη ζπλήζσο πνιχ µεγαιχηεξνο απφ ηελ θίλεζε πνπ παξάγεη ν ρξήζηεο θαη πνπ ζηέιλεηαη πίζσ ζην δίθηπν µέζσ ηνπ θαλαιηνχ επηζηξνθήο Η µεηάβαζε ζηελ ςεθηαθή εθπνµπή Με ηελ εηζαγσγή ηεο ςεθηαθήο ηερλνινγίαο ζηελ επίγεηα µεηάδνζε, απνηειεί ζέµα ρξφλνπ ε κεηάβαζε απφ ηα αλαινγηθά ζηα ςεθηαθά ζπζηήµαηα. Απηή ε δηαδηθαζία ( Digital Switchover ) αλαµέλεηαη λα είλαη ηδηαίηεξα ρξνλνβφξα, φρη ηφζν ιφγσ ηερληθψλ δπζθνιηψλ, φζν εμαηηίαο ηεο ππάξρνπζαο αλαινγηθήο ππνδνµήο ηφζν ζηνπο παξνρείο φζν θαη ζηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο, µηαο ππνδνµήο πνπ ζα απαηηήζεη πνιχ ρξφλν θαη ηζρπξά θίλεηξα γηα λα αληηθαηαζηαζεί. Τπάξρνπλ φµσο θαη ηερληθά δεηήµαηα, φπσο γηα παξάδεηγµα ε ζπλχπαξμε αλαινγηθψλ θαη ςεθηαθψλ θαλαιηψλ ζε γεηηνληθέο ή θαη ζηελ ίδηα πεξηνρή ηεο µπάληαο ησλ UHF. Όπσο νξίδεη ην θείµελν ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο πνπ παξνπζηάζηεθε ην 2002 ζην Δπξσπατθφ πµβνχιην ηεο εβίιιεο, γηα ηελ επηηάρπλζε ηεο µεηάβαζεο ζηελ ςεθηαθή κεηάδνζε, ζα πξέπεη ηα θξάηε µέιε λα δεµηνπξγήζνπλ ζπλζήθεο δηαθάλεηαο φζνλ αθνξά ηνπο φξνπο ηεο µεηάβαζεο. Σα θξάηε µέιε είραλ ππνρξέσζε, έσο ηα ηέιε ηνπ 2003, λα δεµνζηεχζνπλ ηηο πξνζέζεηο ηνπο ζρεηηθά µε ηελ επηθείµελε µεηάβαζε: ζα πξέπεη λα πεξηιαµβάλεηαη ρξνλνδηάγξαµµα θαη αμηνιφγεζε ησλ ζπλζεθψλ ηεο αγνξάο, θαζψο θαη ελδερνµέλσο εµεξνµελία ηεξµαηηζµνχ ησλ αλαινγηθψλ επίγεησλ ηειενπηηθψλ εθπνµπψλ (analog closure), πνπ ζα επέηξεπε ηελ αλάθηεζε θαη ηελ αλαδηαλνµή ησλ ζπρλνηήησλ. Σα εζληθά ζρέδηα µεηάβαζεο ζα πξέπεη επίζεο λα ιαµβάλνπλ ππφςε αληαγσληζηηθνχο µεραληζµνχο µεηάδνζεο (θπξίσο δνξπθνξηθνχο, θαισδηαθνχο θαη επίγεηνπο). Με βάζε ηηο νδεγίεο απηέο, αλαµέλεηαη ζηα επφµελα 10 ρξφληα ην 50% ησλ θαλαιηψλ εθπνµπήο λα είλαη ςεθηαθά θαη λα ρξεζηµνπνηνχλ ην MPEG-2 Transport Stream σο ζηξψµα µεηαθνξάο. ηηο επφµελεο παξαγξάθνπο παξαηίζεληαη ζπλνπηηθά ηα ηερλνινγηθά πξφηππα πνπ θαηέζηεζαλ δπλαηή ηελ πινπνίεζε θαη ηελ εμάπισζε ηεο ςεθηαθήο επνρήο ζηνλ ρψξν ηεο κεηάδνζεο δεδνκέλσλ, ήρνπ θαη εηθφλαο. 58

59 3.6.3 Σν ζήµα βαζηθήο δψλεο: ζπµπίεζε θαη πνιππιεμία θαηά MPEG-2 Όηαλ, µέρξη θαη ηηο αξρέο ηεο πξνεγνχµελεο δεθαεηίαο, ε έλλνηα ηεο ςεθηαθήο µεηάδνζεο δεδνκέλσλ πεξηνξηδφηαλ απιά ζηελ απιή ςεθηνπνίεζε ηνπ ζήµαηνο ζε αζπµπίεζηε παιµνζεηξά PCM, µηα µεηαηξνπή πνπ θαηαιήγεη ζε ςεθηαθφ ζήµα ελφο ξπζµνχ ηεο ηάμεο ησλ 270 Mbps, θάζε έλλνηα αζχξµαηεο µεηάδνζεο ήηαλ θπζηθφ λα µελ έρεη θαλέλα πξαθηηθφ αληίθξηζµα. Με ηελ εηζαγσγή ησλ αιγνξίζµσλ ζπµπίεζεο εηθφλαο MPEG-1 θαη αξγφηεξα ηνπ MPEG- 2 έγηλε δπλαηή ε ζπµπίεζε ηνπ ζήµαηνο ζε πνζνζηά ηεο ηάμεο ηνπ 1:30 ή αθφµε πεξηζζφηεξν. Σν ζπµπηεζµέλν νπηηθναθνπζηηθφ ζήµα, πνπ θέξεη ηελ νλνµαζία ηνηρεηψδεο Ρνή (Elementary Stream) µαδί µε ηηο ηνηρεηψδεηο Ρνέο άιισλ πξνγξαµµάησλ αιιά θαη νπνηνπδήπνηε είδνπο άιιε ςεθηαθή πιεξνθνξία, φπσο δεδνµέλα TCP/IP, πνιππιέθεηαη ζε έλα θνηλφ Ρεχµα Μεηαθνξάο (MPEG-2 Transport Stream) πνπ απνηειεί θαη ην ζήµα βαζηθήο δψλεο γηα φια ηα ζπζηήµαηα DVB, φπσο νξίδεη ε πξνδηαγξαθή MPEG-2 Systems. Σν Ρεχµα Μεηαθνξάο πεξηέρεη, εθηφο απφ ηνηρεηψδεηο Ρνέο, πιεξνθνξίεο γηα ηηο δηάθνξεο ππεξεζίεο, ζεµαηνδνζία ζπγρξνληζµνχ, ηδησηηθά δεδνµέλα (private data), ζηα νπνία εληάζζνληαη θαη ηα δεδνµέλα IP θαη έιεγρν πεξηνξηζµέλεο πξφζβαζεο (Conditional Access). Δηθφλα 3-10 ηάδηα πνιππιεμίαο θαη µεηάδνζεο Σν Ρεχµα Μεηαθνξάο απνηειεί µηα µνξθή πνιππιεμίαο ζρεδηαζµέλε γηα ζχλζεηεο εθαξµνγέο φπσο «µπνπθέηα» (bouquets) εηθφλαο, πνπ απαξηίδνληαη απφ πνιιά ηαπηφρξνλα πξνγξάµµαηα θαη ξνέο δεδνµέλσλ. Απνηειείηαη απφ µηα δηαδνρή παθέησλ ζηαζεξνχ µήθνπο ησλ 188 bytes πνπ νλνµάδνληαη Παθέηα Μεηαθνξάο (Transport Packets). χλνια δεδνµέλσλ πνπ είλαη µεγαιχηεξα ζε µέγεζνο (γηα παξάδεηγµα, µία ζπµπηεζµέλε εηθφλα, έλα ηµήµα 59

60 ήρνπ ή έλα παθέην IP) ζα ππνζηνχλ θαηάηµεζε θαη ην πεξηερφµελφ ηνπο ζα µνηξαζηεί ζε πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο transport packets. Ζ δνµή ελφο παθέηνπ µεηαθνξάο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα Δηθφλα 3-11 Η δνµή ηνπ Παθέηνπ Μεηαθνξάο Σν αλαγλσξηζηηθφ παθέηνπ (Packet Identifier PID) ρξεζηµνπνηείηαη ζηε δηαδηθαζία πνιππιεμίαο θαη απνπνιππιεμίαο γηα λα μερσξίζεη παθέηα µε θνηλφ πεξηερφµελν. Σν πεδίν πξνζαξκνγήο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζπκπιεξψζεη ην ηειεπηαίν απφ κηα ζεηξά παθέησλ πνπ θέξνπλ έλα θαηαθεξµαηηζµέλν ζχλνιν δεδνµέλσλ. Ζ ρξήζε µηθξψλ θαη ζηαζεξνχ µήθνπο παθέησλ δηεπθνιχλεη ηελ πξνζηαζία ηνπ ςεθηαθνχ ζήµαηνο απφ ιάζε. Γηα παξάδεηγµα, ηα πξφηππα DVB γηα δηαµφξθσζε θαη µεηάδνζε νξίδνπλ φηη θάζε παθέην MPEG-2 πξνζηαηεχεηαη µε έλαλ block θψδηθα ηνπ ηχπνπ Reed- Solomon πξηλ πξνρσξήζεη γηα πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ζηνλ πνµπφ. Ζ απμεµέλε αλζεθηηθφηεηα ηνπ Ρεχµαηνο Μεηαθνξάο ηνπ πξνζθέξεη µεγαιχηεξεο πηζαλφηεηεο «επηβίσζεο» ζε έλα θαλάιη µε ιάζε, φπσο είλαη νπνηνδήπνηε πεξηβάιινλ αζχξµαηεο εθπνµπήο Ζ πξνδηαγξαθή Systems ηνπ MPEG-2 νξίδεη ηελ αθξηβή µνξθή ηνπ ζήµαηνο πνπ εμέξρεηαη απφ ηνλ πνιππιέθηε, ζηελ πξνθεηµέλε πεξίπησζε ηνπ Ρεχµαηνο Μεηαθνξάο. ελ πεξηγξάθεη ην θπζηθφ µέζν µεηαθνξάο θαη ηα ειεθηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, ηε µέζνδν πξνζηαζίαο έλαληη ιαζψλ νχηε θαη ηελ ηερληθή δηαµφξθσζεο. Οη δηαδηθαζίεο απηέο νξίδνληαη απφ ηηο πξνδηαγξαθέο µεηάδνζεο, ζηε ζπγθεθξηµέλε πεξίπησζε απφ ηα πξφηππα DVB. 60

61 4 Το πρόησπο DVB-H 4.1 DVB-H: Τπηπεζίερ Ψηθιακήρ Αναμεηάδοζηρ για Φοπηηέρ ςζκεςέρ Μηα ζχληνκε αλαζθφπεζε ηνπ θαηλνχξγηνπ πξνηχπνπ αλακεηάδνζεο ςεθηαθνχ βίληενθνξεηφ (DVB-H) πνπ είλαη βαζηζκέλν ζην αξρηθφ πξφηππν DVB-T, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα επίγεηα ςεθηαθή αλακεηάδνζε ηειενξάζεσλ. Ζ θαηλνχξηα επέθηαζε έρεη ραξαθηεξηζηηθά πνπ ην θάλνπλ πηζαλφ λα ιακβάλεη ππεξεζίεο ςεθηαθήο αλακεηάδνζεο βίληεν ζε θηλεηά ή θνξεηά ηέξκαηα. Ζ εξγαζία ζπδεηεί ηα ηερλνινγηθά ζηνηρεία θιεηδί - 4Κ ιεηηνπξγία θαη εηο βάζνο ζπζζσξεπηέο (interleavers), ηεκαρηζκφο ρξφλνπ θαη επηπιένλ ηελ δηφξζσζε ζθαικάησλ κε ιεπηνκέξεηεο. Δπίζεο δίλεη κε επεθηακέλν εχξνο ηα απνηειέζκαηα απφδνζεο, βαζηζκέλα ζε εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο θαη αιεζηλέο δνθηκέο πεδίνπ. Σέινο παξνπζηάδεη απφςεηο ζρεηηθέο γηα DVB-H ζρεδηαζκφ δηθηχνπ θαη ρξήζε ζπζηήκαηνο γεληθά Ιζηορικό Ζ ςεθηαθή αλακεηάδνζε βίληεν (DVB) μεθίλεζε έξεπλα ζρεηηθά κε ηελ θηλεηή ιήςε ζεκάησλ DVB-Δπίγεηνπ(DVB-T) ηφζν λσξίο φζν ην 1998 ζπλνδεχνληαο ηελ εηζαγσγή ησλ εκπνξηθψλ επίγεησλ ςεθηαθψλ ππεξεζηψλ ηειενξάζεσλ ζηελ Δπξψπε. Σν 2000 ην ζρέδην θίλεηξν (motivate- θηλεηή ηειεφξαζε θαη θαηλνηφκσλ δεθηψλ) πνπ ρνξήγεζε ε ΔΔ, θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα φηη ε θηλεηή ιήςε DVB-T είλαη πηζαλή, αιιά απηφ ζπλεπάγεηαη γηα αθνζησκέλε κεηάδνζε δηθηχσλ, αθνχ απηέο νη ππεξεζίεο θηλεηήο ηειεθσλίαο είλαη πην απαηηεηηθέο ζε επξσζηία (δειαδή, ζρεκαηηζκφο θαη ξπζκφο θσδηθνπνίεζεο) απφ ηα δίθηπα κεηάδνζεο πξνγξακκαηηζκέλα γηα ζηαζεξή ιήςε DVB-T. Αξγφηεξα ην 2002, ην ζρέδην Multimedia Car Platform (MCP) - (Πιαηθφξκα απηνθηλήηνπ Πνιπκέζσλ) πνπ ρνξήγεζε ε Δ.Δ, εμεξεχλεζε ηελ εμαηξεηηθή ζπκπεξηθνξά ηεο θεξαίαο ιήςεο πνιπκνξθίαο, ε νπνία, εηζάγνληαο δηαζηεκηθή πνηθηινκνξθία εθηφο απφ ηε ζπρλφηεηα θαη δηαθνξνπνηήζεηο ρξφλνπ ηνπ DVB-T επίπεδν κεηάδνζεο, βειηίσζε αξθεηά ηελ επίδνζε ιήςεο γηα λα επηηξέπεη έλαλ θηλεηφ δέθηε ηελ πξφζβαζε ζε DVB-T αλακεηάδνζεο ζεκάησλ γηα ζηαζεξέο δέθηεο. Πέληε ρξφληα κεηά ηελ έλαξμε ηνπ, ην DVB-T παξνπζηάδεη αξθεηή επειημία ψζηε λα επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε ππεξεζηψλ θηλεηήο αλακεηάδνζεο ζε πφιεηο φπσο ηε ηγθαπνχξε ε ηε Γεξκαλία. Αιιά, θαηά ηε δηάξθεηα απηψλ ησλ πέληε εηψλ, νη ζπλήζεηεο ησλ θαηαλαισηψλ έρνπλ εμειηρζεί, θαη ζηηο αξρέο ηνπ 2002, ε DVB θνηλφηεηα θιήζεθε λα παξάζρεη ηερληθέο πξνδηαγξαθέο πνπ επηηξέπνπλ ηελ παξάδνζε θνξεηψλ ηεξκάησλ, πινχζηεο κε πεξηερφκελν πνιπκέζσλ, κηα ηδηφηεηα πνπ ιείπεη απφ ην αξρηθφ DVB-T. Απηφ ζα θαηαζηήζεη δπλαηή ηελ ιήςε ηειενπηηθψλ ππεξεζηψλ, ζε κηα κηθξή θνξεηή ζπζθεπή φπσο έλα θηλεηφ ηειέθσλν. Ζ πξνζέγγηζε απηή απαηηεί ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξάο πνπ εμππεξεηνχλ ηέηνην είδνο ζπζθεπψλ. Πξψηνλ, επεηδή νη ζπζθεπέο απηέο ιεηηνπξγνχλ κε κπαηαξία, ην ζχζηεκα κεηάδνζεο ζα πξνζθέξεη ζε απηέο ηε δπλαηφηεηα επαλεηιεκκέλα ην θιείζηκν θάπνην κέξνο ηεο αιπζίδαο ππνδνρήο γηα λα απμήζεη ηελ δηάξθεηα ρξήζεο ηεο κπαηαξίαο. Γεχηεξνλ, αθνχ ε ηερλνινγία ζηνρεχεη πξνο ηνπο ρξήζηεο θηλεηνχ, ην ζχζηεκα 61

62 κεηάδνζεο ζα δηεπθνιχλεη ηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο φηαλ νη δέθηεο εγθαηαιείπνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν θχηηαξν κεηάδνζεο θαη λα εηζέξρνληαη ζε έλα λέν. Σξίηνλ, αθνχ νη ππεξεζίεο αλακέλνληαη λα παξαδνζνχλ ζε έλα πεξηβάιινλ πνπ πάζρεη ζνβαξά απφ πνιιαπιά κνλνπάηηα θηλεηψλ θαλαιηψλ θαη ηα πςειά επίπεδα ζνξχβνπ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ άλζξσπν, ην ζχζηεκα κεηάδνζεο πξνζθέξεη πξφζζεηα κέζα γηα ηελ άκβιπλζε απηψλ ησλ επηπηψζεσλ ζρεηηθά κε ηηο δπλαηφηεηεο ιήςεο, παξάιιεια ην ζχζηεκα ζα πξέπεη λα είλαη ηθαλφ λα ρεηξηζηεί κηα ζεηξά απφ ζελάξηα ππνδνρήο: εζσηεξηθνχο ρψξνπο, ππαίζξηνπο, πεδνχο θαη κέζα απφ θηλνχκελν φρεκα: θαη θαηά ζπλέπεηα, ην ζχζηεκα κεηάδνζεο πξέπεη λα δηαζέηεη επαξθή επειημία θαη επεθηαζηκφηεηα γηα λα επηηξαπεί ε παξαιαβή ησλ ππεξεζηψλ ζε δηάθνξεο ηαρχηεηεο, βειηηζηνπνηψληαο ηαπηφρξνλα ηνλ πνκπφ θάιπςεο. Δπίζεο, ην ζχζηεκα πξέπεη λα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηείηαη ζε δηάθνξα κέξε ηνπ θφζκνπ θαη ζα πξέπεη λα πξνζθέξεη ηελ επειημία γηα λα ρξεζηκνπνηείηαη ζε δηάθνξεο δψλεο κεηάδνζεο θαλάιη εχξνπο δψλεο. Όια απηά ζα πξέπεη λα επηηεπρζνχλ κε έλα ζχζηεκα πνπ βαζίδεηαη ζην DVB- T γηα λα έρνπλε κέγηζηε ζπκβαηφηεηα κε ηα ππάξρνληα δίθηπα DVB-T θαη εθαξκνγέο. Σν έξγν γηα λα θαζνξίζνπλ έλα ηέηνην ζχζηεκα εληφο DVB-T εξγαζία, μεθίλεζε ζηηο αξρέο ηνπ 2002, πξψηα κε ην λα θαζνξίζνπλ έλα ζχλνιν εκπνξηθψλ απαηηήζεσλ, γηα έλα ζχζηεκα πνπ ζα ππνζηεξίδεη θνξεηέο ζπζθεπέο. Οη ηερληθέο εξγαζίεο ζηελ ζπλέρεηα νδήγεζαλ ζε έλα ζχζηεκα πνπ νλνκάδεηαη Φεθηαθφ Βίληεν Αλακεηάδνζεο-(DVB- H)Φνξεηφ, ην νπνίν δεκνζηεχηεθε σο Δπξσπατθφ ηλζηηηνχην Σειεπηθνηλσληαθψλ Πξνηχπσλ(ETSI). Σα αθφινπζα ηκήκαηα πξψηα πεξηγξάθνπλ ηα γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ DVB-H, ζηελ ζπλέρεηα, κηα πην πξνζεθηηθή καηηά ζηα θεληξηθά λέα ζηνηρεία-ηεκαρηζκφο ρξφλνπ(time slicing) θαη ελζσκάησζε πνιιαπιψλ πξσηνθφιισλ- δηφξζσζε ζθαικάησλ(mpe-fec)- έρνπλ ιεθζεί. Έλα θεθάιαην πνπ πεξηγξάθεη ηελ απφδνζε ζεκάησλ ηνπ DVB-H, ζπκπεξηιακβάλνληαο επίζεο ηα απνηειέζκαηα ηεο πξψηεο κέηξεζεο απφ ηηο εξγαζηεξηαθέο δνθηκέο, αθνινπζεί. Σα θξίζηκα ζεκεία ηνπ ζρεδηαζκνχ δηθηχνπ ηελ ιεηηνπξγία ηνπ DVB-H ζε γεληθέο γξακκέο, ζηελ ζπλέρεηα ηελ αληηκεηψπηζε, θαη ηέινο, νξηζηηθέο παξαηεξήζεηο. 4.2 DVB-H ύζηημα και Ππόηςπα Σν DVB-H ζχζηεκα θαζνξίδεηαη κε βάζε ην ππάξρνλ DVB-T πξφηππν γηα ζηαζεξή ζην απηνθίλεην ππνδνρή ηεο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο. Σα θχξηα πξφζζεηα ζηνηρεία ζην επίπεδν ζχλδεζεο (δειαδή, ην επίπεδν πάλσ απφ ην θπζηθφ επίπεδν) είλαη ν ηεκαρηζκφο ρξφλνπ (time-slicing) θαη επηπιένλ ε δηφξζσζε ζθαικάησλ(fec) θσδηθνπνίεζε. Ο ηεκαρηζκφο ρξφλνπ κεηψλεη ηελ κέζε ηζρχ ζηνλ δέθηε αξρή-ηέινο ζεκαληηθά- έσο θαη 90%-95% θαη επίζεο επηηξέπεη ηελ νκαιή θαη απξφζθνπηε παξάδνζε ζπρλφηεηαο, φηαλ ν ρξήζηεο αθήλεη κηα ππεξεζία ζηελ πεξηνρή γηα λα εηζέιζεη ζε έλα λέν θχηηαξν. Ζ ρξήζε ηνπ ηεκαρηζκνχ ρξφλνπ(time-slicing) είλαη ππνρξεσηηθή ζε DVB-H. Σν FEC γηα ελζσκάησζε δεδνκέλσλ πνιιαπιψλ πξσηνθφιισλ(mpe-fec) δίλεη κηα βειηίσζε ζηνλ κεηαθνξέα πξνο ζφξπβν (C/N) επηδφζεηο θαη Doppler επηδφζεηο ζηνλ ηνκέα ησλ θηλεηψλ ζηαζκψλ θαη επηπιένλ, επίζεο βειηηψλεη ηελ αλνρή, ψζεζε παξεκβνιψλ. Ζ ρξήζε MPE-FEC είλαη πξναηξεηηθή γηα DVB-H. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη νχηε ν ηεκαρηζκφο ρξφλνπ νχηε ηα MPE-FEC ζηνηρεία ηεο ηερλνινγίαο, φπσο απηέο εθαξκφδνληαη ζην επίπεδν ζχλδεζεο, αγγίδνπλ ην θπζηθφ επίπεδν DVB-T κε νπνηνδήπνηε ηξφπν. Απηφ ζεκαίλεη πσο νη πθηζηάκελεο δέθηεο DVB-T δελ έρνπλ δηαηαξαρζεί απφ ηα ζήκαηα DVB-H. Σν DVB-H είλαη εληειψο ζπκβαηφ κε ην DVB-T. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα ζεκεησζεί φηη ην σθέιηκν θνξηίν ηνπ DVB-H είλαη ηα IPδεδνκελνγξάκκαηα ή άιια δεδνκελνγξάκκαηα δηθηχσλ ελζσκαησκέλα ζε MPE-κέξε. 62

63 Έρνληαο ππφςε ηα πεξηνξηζκέλα πνζνζηά δεδνκέλσλ πνπ πξνηείλνληαη γηα ηηο κεκνλσκέλεο ππεξεζίεο DVB-H, θαη ηηο κηθξέο νζφλεο ησλ ηππηθψλ θνξεηψλ ηεξκαηηθψλ, ην θιαζζηθφ ζχζηεκα θσδηθνπνίεζεο ήρνπ θαη βίληεν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε ςεθηαθέο εθπνκπέο, δελ ηαηξηάδεη θαιά ζην DVB. πλεπψο πξνηείλεηαη αληαιιαγή MPEG-2 βίληεν απφ H.264/AVC ή άιια πςειήο απφδνζεο πξφηππα θσδηθνπνίεζεο βίληεν. Σν θπζηθφ επίπεδν έρεη ηέζζεξηο επεθηάζεηο ζην ππάξρνλ DVB-T θπζηθφ επίπεδν. Πξψηνλ ηα δπαδηθά ςεθία(bits) ζε πνκπφ ζεκάησλ παξακέηξνπ (TPS) έρνπλ αλαβαζκηζηεί ψζηε λα ζπκπεξηιακβάλνπλ δχν επηπιέσλ δπαδηθά ςεθία, γηα λα δείρλεη ηελ παξνπζία ηνπ DVB-H ππεξεζηψλ θαη ηελ ελδερφκελε ρξήζε ησλ MPE-FEC, γηα λα εληζρπζεί θαη λα επηηαρπλζεί ε αλαθάιπςε ππεξεζίαο. Γεχηεξνλ, κηα λέα 4Κ ιεηηνπξγία, νξζνγψληαο ζπρλφηεηαο, ηκήκαηνο πνιππιεμίαο(ofdm) έρεη εγθξηζεί γηα εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε, εθηφο ηεο θηλεηηθφηεηαο θαη δίθηπν εληαίαο ζπρλφηεηαο (SFN) κέγεζνο θπηηάξσλ, επηηξέπνληαο ηελ ιήςε απφ κφλν κηα θεξαία ζε κεζνπξφζεζκα SFN ζε πνιχ πςειέο ηαρχηεηεο. Απηφ παξέρεη πξφζζεηε επειημία γηα ην ζρεδηαζκφ ηνπ δηθηχνπ. Ζ 4Κ ιεηηνπξγία είλαη κηα επηινγή γηα ην DVB-H, ζπκπιεξψλνληαο ηηο 2Κ θαη 8Κ ιεηηνπξγίεο πνπ είλαη επίζεο δηαζέζηκεο. Δπίζεο, φιεο νη κνξθέο δηακφξθσζεοqpsk, I6QAM κε κε-ηεξαξρηθέο ή ηεξαξρηθέο ιεηηνπξγίεο είλαη δπλαηφλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα DVB-H. Σξίησλ, έλαο θαηλνχξηνο ηξφπνο ρξεζηκνπνίεζεο κε ην ζχκβνιν ζπζζσξεπηή(interleaver) ηνπ DVB-T,έρεη νξηζζεί. Γηα ιεηηνπξγίεο 2Κ θαη 4Κ ν ρεηξηζηήο κπνξεί λα επηιέμεη( αληί ηνπ θπζηθνχ ζπζζσξεπηή πνπ ελζσκαηψλεη ηα δπαδηθά ςεθία πάλσ απφ ην ζχκβνιν OFDM) ε επηινγή ηεο κίαο εηο βάζνο ζπζζψξεπζεο πνπ ελζσκαηψλεη ηα δπαδηθά ςεθία πάλσ απφ 4 ή 2 OFDM ζχκβνια αληίζηνηρα. Απηή ε πξνζέγγηζε θέξλεη ηελ βαζηθή αλνρή ζηελ ψζεζε ζνξχβνπ ησλ ιεηηνπξγηψλ απηψλ, κέρξη ην επίπεδν πνπ κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηελ 8Κ ιεηηνπξγία, θαη επίζεο βειηηψλεη ηελ αληνρή ζην θηλεηφ πεξηβάιινλ. Σέινο, ε ηέηαξηε πξνζζήθε ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ DVB-T είλαη ην 5-MHz θαλάιη εχξνπο δψλεο, πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί ζηηο δψλεο κε-αλακεηάδνζεο. Απηφ είλαη ελδηαθέξνλ π.ρ. Οη Ζλσκέλεο Πνιηηείεο, φπνπ έλα δίθηπν πεξίπνπ 1,7 GHz είλαη ζε ιεηηνπξγία, ρξεζηκνπνηεί DVB-H κε 5 MHz θαλάιη. Σελ ελλνηνινγηθή δνκή ηνπ εμνπιηζκνχ ρξήζηε DVB-H, απεηθνλίδεηαη ζηελ εηθ.4.1. Πεξηιακβάλεη έλα δέθηε DVB-H(έλαλ DVB-T απνδηακνξθσηή, κηα ελφηεηα ηεκαρηζκνχρξφλνπ, θαη κηα πξναηξεηηθή ελφηεηα MPE-FEC )θαη έλα DVB-H ηέξκα. Ο DVB-T απνδηακνξθσηήο αλαθηά ηα ξεχκαηα κεηαθνξάο MPEG-2,(TS) παθέηα, ειήθζεζαλ απφ ην DVB-T, RF ζήκα. Πξνζθέξεη ηξεηο ηξφπνπο κεηάδνζεο: 8Κ,4Κ θαη 2Κ κε ηα αληίζηνηρα ζήκαηα. Ζ ελφηεηα ηεκαρηζκνχ ρξφλνπ ειέγρεη ηνλ δέθηε γηα λα απνθσδηθνπνηήζεη ηελ ππεξεζία πνπ ρξεηάδεηαη θαη ειέγρεη ηελ δηαθνπή θαηά ηελ δηάξθεηα άιισλ ππεξεζηψλ δπαδηθψλ ςεθίσλ. ηνρεχεη ζηε κείσζε ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο ηνπ δέθηε, ελψ επίζεο επηηξέπεη ηελ νκαιή θαη απξφζθνπηε παξάδνζε ζπρλφηεηαο. Ζ MPE-FEC ελφηεηα πνπ παξέρεηαη απφ ην DVB-H, πξνζθέξεη επηπιένλ ηελ δηφξζσζε ζθαικάησλ ζην θπζηθφ επίπεδν κεηάδνζεο, κηα ζπκπιεξσκαηηθή FEC ιεηηνπξγία πνπ επηηξέπεη ζηνλ παξαιήπηε λα αληηκεησπίζεη ηηο ηδηαίηεξεο, δχζθνιεο θαηαζηάζεηο ιήςεο. 63

64 Δηθφλα 4-1Θεκαηηθή δνκή ελφο δέθηε DVB-H Έλα παξάδεηγκα ρξήζεο DVB-H γηα ηε δηαβίβαζή ησλ IP-(server) δίλεηαη ζηελ εηθ.4.2. ε απηφ ην παξάδεηγκα θαη νη δχν παξαδνζηαθέο ππεξεζίεο MPEG-2 θαη ηεκαρηζκφο ρξφλνπ (DVB-H ππεξεζίεο) κεηαθέξνληαη απφ ηελ ίδηα πνιππιεμία. Σν θνξεηφ ηεξκαηηθφ απνθσδηθνπνηεί/ρξεζηκνπνηεί IP-ππεξεζίεο κφλνλ. εκεηψζηε φηη ε 4Κ ιεηηνπξγία θαη ζε βάζνο ζπζζσξεπηέο δελ είλαη δηαζέζηκε, γηα ιφγνπο ζπκβαηφηεηαο, ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ε πνιππιεμία κνηξάδεηαη κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηηο ζηαζεξέο DVB-T δέθηεο θαη ππεξεζίεο γηα DVB-H ζπζθεπέο. Δηθφλα 4-2Μηα ζεκαηηθή πεξηγξαθή πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα DVB-H ζχζηεκα πνπ κνηξάδεηαη έλα MUX κε MPEG-2 ππεξεζίεο 64

65 Πίλαθαο 3 Πεδίν νξηζκνχ ζπρλφηεηαο δεδνκέλσλ γηα DVB-H OFDM ζήκα(θαλάιη 8MHz) Parameter 2K mode 4K mode 8K mode Number of active carriers K Number of datacarriers Elementary period T 7/64κs 7/64κs 7/64κs Useful sympol part T u 224κs 448κs 896κs Carrier spacing 1/T u 4464Hz 2232Hz 1116Hz Spacing between carriers 7.61MHz 7.61MHz 7.61MHz K min and K max =(K-1)/T u NOTE:Values in italics are approximate values Οξηζκέλεο απφ ηηο βαζηθέο παξακέηξνπο ηνπ DVB-H θπζηθνχ επηπέδνπ, δίλνληαη ζηνπο παξαθάησ πίλαθεο. Ο πίλαθαο 3 παξνπζηάδεη ηηο παξακέηξνπο ηνπ ηνκέα ζπρλφηεηαο γηα ην 8MHz θαλάιη. Γηα ηηο άιιεο δψλεο ε απιή θιηκάθσζε πξνζθέξεη ηηο παξακέηξνπο φπνπ ε ζηέλσζε ηνπ θαλαιηνχ εχξνπο δψλεο ζεκαίλεη απμεκέλν ζχκβνιν κήθνπο. εκεηψζηε φηη ν αξηζκφο ησλ δξαζηήξησλ κεηαθνξέσλ είλαη κηθξφηεξνο απφ ην άκεζα πξνηεηλφκελν FFT κέγεζνο. Όπσο θαη ζε DVB-T απηφ νθείιεηαη, επεηδή έρεη θάπνηα δψλε θχιαμεο κε κεδεληθφ πιάηνο κεηαθνξέσλ. Ο πίλαθαο 4 δίλεη ην OFDM ζχκβνιν ησλ κεθψλ, ζην ρψξν ρξφλνπ κε ή ρσξίο δηαζηήκαηα θχιαμεο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην κεγαιχηεξν δηάζηεκα θχιαμεο, θαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ 4Κ ιεηηνπξγία, κπνξεί θαλείο λα νηθνδνκήζεη SFN δίθηπα, πνπ ρξεζηκνπνηνχλ πνκπνχο απνζηάζεσλ ρικ. Ζ κέγηζηε απφζηαζε ππαγνξεχεηαη απφ ηελ θαζπζηέξεζε κεηαμχ πνκπψλ ηνπνζεζηψλ. Απηή ζα πξέπεη λα είλαη κηθξφηεξε απφ ηε θχιαμε δηαζηεκηθνχ κήθνπο. Πίλαθαο 4 Υξνληθή πεξηνρή παξακέηξσλ γηα DVB-H OFDM ζήκα (8MHz channel) Parameter 2K mode 4K mode 8K mode Useful symbol 2048 T 4096 T 8192 T part Tu 224 κs 448 κs 896 κ Guard interval 1/4 1/8 1/16 1/32 1/4 1/8 1/16 1/32 1/4 1/8 1/16 1/32 part Γ/Tu Guard interval 512T 256T 128T 64T 1024T 512T 256T 128T 2048T 1024T 512T 256T duration Tg 56κs 28κs 14κs 7 κs 112κs 56κs 28κs 14 κs 224κs 112κs 56 κs 28 κs Total symbol 2560T 2304T 2176T 2112T 5120T 4608T 4352T 4224T 10240T 9216T 8704T 8448T duration Ts=Γ+Tu 280 κs 252 κs 238 κs 231 κs 560 κs 504 κs 476 κs 462 κs 1120 κs 1008 κs 952 κs 924 κs Πίλαθαο 5 Υξήζηκεο δηθηπαθέο ξπζκνί κεηάδνζεο γηα ζπζηήκαηα ζε 8MHz θαλάιηα κε MPE-FEC βαζκφ θψδηθα 65

66 Modulation Code rate Guard Interval 1/4 1/8 1/16 1/32 QPSK 16-QAM 16-QAM ½ / ¾ / / ½ / ¾ / / ½ / ¾ / / O πίλαθαο 5 δίλεη νξηζκέλα παξαδείγκαηα ηθαλνηήησλ πνιππιεθηψλ πνπ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κε δηάθνξα ζπζηήκαηα θαη πεξηεθηηθνί ξπζκνί θσδηθνπνίεζεο. Οη δεδνκέλνη αξηζκνί ππνζέηνπλ φηη ην MPE-FEC έρεη ρξεζηκνπνηεζεί κε πνζνζηφ θσδηθνχ3/4. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην DVB-H πξφηππν, επηηξέπεη ηελ ρξήζε δηαθφξσλ ζπληειεζηψλ θσδηθψλ γηα MPE-FEC ή αθφκα φηαλ δελ έρνπλ MPE-FEC θαη πάιη ηα ζηνηρεία κπνξνχλ λα θιηκαθσζνχλ άκεζα ζε άιια πνζνζηά θσδηθψλ ή/θαη δψλεο θαλαιηνχ φπνπ ρξεηάδεηαη. Γηα πξαθηηθνχο ιφγνπο, ζε δίθηπα κε ζηφρν λα εμππεξεηήζνπλ ηα θηλεηά θνξεηά ηέξκαηα, θπξίσο ην ηζρπξφηεξν πνζνζηφ θσδηθνχ (δειαδή, ½ ή 2/3), γηα ηελ πεξηεθηηθή θσδηθνπνίεζε, νδεγεί ζε δίθηπα κε θαιή θάιπςε θαη ζπλνιηθή απφδνζε Η 4Κ λειηοσργία ζε βάθος ζσζζώρεσζης (interleaver) Ο ζηφρνο ηεο ιεηηνπξγίαο 4Κ είλαη λα βειηηψζεη ηελ επειημία ηνπ ζρεδηαζκνχ δηθηχνπ, κε ην λα αληαιιάζεη ηελ θηλεηηθφηεηα θαη SFN κέγεζνο. Γηα λα βειηηψζνπλ πεξαηηέξσ ηελ επξσζηία ησλ DVB-2Κ θαη 4Κ ιεηηνπξγηψλ, ζε έλα θηλεηφ πεξηβάιινλ, θαη ηηο ζπλζήθεο ππνδνρήο ψζεζεο ζνξχβνπ, κηα ζε βάζνο ζχκβνιν ζπζζσξεπηή (interleaver) έρεη πξνζηεζεί ζην πξφηππν. Ζ πξφζζεηε ιεηηνπξγία κεηάδνζεο 4Κ, είλαη κηα θιίκαθα πνπ νξίδεηαη απφ ηηο παξακέηξνπο γηα ηελ 2Κ θαη 8Κ ιεηηνπξγία κεηαθνξάο, φπσο θαίλεηαη ζηνπο πίλαθεο 1 θαη 2. ηνρεχεη ζην λα πξνζθέξεη κηα επηπιένλ αληαιιαγή κεηαμχ SFN κέγεζνο θπηηάξσλ θαη ηελ θηλεηή ιήςε, ησλ επηδφζεσλ, παξέρνληαο έλαλ επηπιένλ βαζκφ επειημίαο γηα ζρεδηαζκφ δηθηχνπ. Ο ρεηξηζηήο ελφο αθηεξσκέλνπ DVB-H δίθηπν, κπνξεί ζηελ ζπλέρεηα λα επηιέμεη έλα απφ ηα ηξία κεγέζε FFT, πνπ αληαπνθξίλνληαη θαιχηεξα ζηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο. Οη φξνη ηεο αληαιιαγήο κπνξνχλ λα εθθξαζηνχλ σο εμήο: 66

67 DVB - T 8K ιεηηνπξγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ηφζν γηα ηελ απιή ιεηηνπξγία πνκπνχ [δίθηπα πνιπζπρλφηεηαο ΜFΝ] θαη ηα κηθξά, κεζαία θαη κεγάια SFN. Παξέρεη αληνρή Doppler, πνπ επηηξέπεη ηελ κεγάιε ηαρχηεηα ιήςεο. DVΒ-Σ 4Κ ιεηηνπξγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ηφζν γηα ηελ απιή ιεηηνπξγία πνκπνχ αιιά θαη γηα ηα κηθξά θαη κεζαία SFN. Παξέρεη αληνρή Doppler, πνπ επηηξέπεη πνιχ κεγάιε ηαρχηεηα ιήςεο. Γηα ηηο 2Κ θαη 4Κ ιεηηνπξγίεο νη ζε βάζνο ζπζζσξεπηέο απμάλνπλ ηελ επειημία ηνπ ζπκβφινπ ζπζζψξεπζεο κε ην λα απνζπλδέζεη ηελ επηινγή ηνπ εζσηεξηθνχ ζπζζσξεπηή απφ ηελ ιεηηνπξγία κεηάδνζεο πνπ ρξεζηκνπνηείηε. Ζ επειημία απηή επηηξέπεη ην 2Κ ή 4Κ ζήκα λα επσθειεζεί απφ ηελ κλήκε ηνπ 8Κ ζπζζσξεπηή ζχκβνιν γηα λα ηεηξαπιαζηαζηεί (γηα2κ)θαη δηπιαζηαζηεί (γηα 4Κ) ην ζχκβνιν ζε βάζνο ζπζζσξεπηή γηα ηελ βειηίσζε ηεο ππνδνρήο ζην μεζψξηαζκα θαλαιηψλ. Απηφ παξέρεη επίζεο επηπιένλ επίπεδν πξνζηαζίαο απφ ηελ ψζεζε ζχληνκσλ ζνξχβσλ, πνπ πξνθαινχληαη απφ π.ρ. παξεκβάζεηο αλάθιεμεο θαη παξεκβνιέο απφ δηάθνξεο ειεθηξηθέο ζπζθεπέο. Ζ ελλνηνινγηθή αξρή ηνπ ζε βάζνο ζπζζσξεπηή απεηθνλίδεηαη ζηελ εηθ.4.3 φπνπ ε θαηάζηαζε γηα ηελ 4Κ ιεηηνπξγία κε 8Κ ζπζζσξεπηή έρεη δσγξαθηζηεί.ζ εηθφλα αληηπξνζσπεχεη ηα ΟFDM ζχκβνια ζηνλ ηνκέα ρξφλνπ θαη ζπρλφηεηαο. Σν θάζε OFDM ζχκβνιν ζηνλ ρξφλν i έρεη κηα ζπιινγή απφ κεηαθνξείο j, ν θάζε κεηαθνξέαο έρεη θάζε θαη έληαζε πνπ θαζνξίδεηαη απφ n-tuples ησλ δπαδηθψλ ςεθίσλ Sij. Σν κέγεζνο n-tuple θαζνξίδεηαη απφ ηνλ κεηαθνξέα δηαθνξνπνίεζεο:n είλαη 2 γηα QPSK,4 γηα I6QAM. Να ζεκεησζεί φηη γηα ιφγνπο απιφηεηαο κφλνλ νθηψ κεηαθνξείο εκθαλίδνληαη αλά ΟFDM ζχκβνιν. Με ην [θαλνληθφ ] ν γεγελείο ζπζζσξεπηήο απηά ηα n-tuples ζα αλαθαηαλεκεζνχλ θαηά κήθνο ησλ κεηαθνξέσλ εληφο ελφο OFDM ζχκβνιν. Γηα ηνλ ζε βάζνο ζπζζσξεπηή ησλ δχν δηαδνρηθψλ OFDM ζπκβφισλ, θαηά ηε ρξνληθή ζηηγκή i θαη i+1 ιακβάλνληαη θαη αλαθαηαλέκνληαη φπσο θαίλεηαη ζην θάησ κέξνο ηεο εηθφλαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν κηα πεξίπησζε ιάζνο ηνπ θαλαιηνχ, πνπ ζπγθεληξψλεηαη είηε ζηνλ ηνκέα ρξφλνπ ή ζηνλ ηνκέα ζπρλφηεηαο, είλαη πην νκνηφκνξθα θαηαλεκεκέλα, ελψ βειηηψλνληαη νη δπλαηφηεηεο πεξηεθηηθψλ θσδηθψλ, γηα ηελ ζσζηή απνθσδηθνπνίεζε ησλ πξσηφηππσλ δπαδηθψλ ςεθίσλ. Ζ 2K ιεηηνπξγία ζπκπεξηθέξεηαη νκνίσο,έρνληαο ζπζζσξεπηή ζε ηέζζεξα ΟFDM ζχκβνια αληί γηα δχν. Ζ 4K ιεηηνπξγία θαη ζε βάζνο ζπζζσξεπηέο επεξεάδνπλ ην θπζηθφ επίπεδν: σζηφζν, νη πινπνηήζεηο δελ ζεκαίλνπλ κεγάιε αχμεζε ηεο πνιππινθφηεηαο ηνπ εμνπιηζκνχ (δειαδή, πχιεο ινγηθήο θαη κλήκεο) ζε ζχγθξηζε κε ηελ πξνεγνχκελε έθδνζε ηνπ πξνηχπνπ DVB-T EN γηα πνκπνχο ή δέθηεο. Μηα ηππηθή θηλεηή αλαδηακφξθσζε, ελζσκαηψλεη ήδε αξθεηή κλήκε RAM θαη ηελ ινγηθή γηα ηελ δηαρείξηζε ησλ 8Κ ζεκάησλ, ην νπνίν ππεξβαίλεη εθείλν πνπ απαηηείηαη γηα ηελ 4Κ ιεηηνπξγία. Σν θάζκα εθπνκπήο ηεο 4Κ ιεηηνπξγίαο είλαη παξφκνην κε ησλ 2Κ θαη 8Κ ιεηηνπξγηψλ: ζπλεπψο, δελ ρξεηάδεηαη θακία αιιαγή ζε θίιηξα πνκπνχ. 67

68 Δηθφλα 4-3 Η 4Κ κε ηελ 8Κ ιεηηνπξγία δηαζηξσκάησζεο, ζρεδηαζκέλε κε 8 θνκηζηέο. (α)σν ζχκβνιν ηεο δηαζηξσκάησζεο θαη ηεο απνδηαζηξσκάησζεο (β)ην ζχκβνιν κεηά ηε δηαζηξσκάησζε ζην θαλάιη. Οη ζθηαζκέλεο πεξηνρέο ζην (β) πεξηγξάθνπλ ηελ επηξξνή ηεο παξεκβνιήο ηεο ζπγθεληξσηηθήο ζπρλφηεηαο (δηαγψληεο γξακκέο) θαη ηνλ ζπγθεληξσηηθφ ρξφλν (απνζησπεηηθά) ζην θαλάιη πνπ είλαη ηπραία θαηαλεκεκέλν κεηά ηελ απνδηαζηξσκάησζε Τεματιζμός τρόνοσ και MPE-FEC Σεκαρηζκφο-ρξφλνπ(time-slicing) Ο πξφηππνο DVB ηξφπνο ζην λα κεηαθέξεη δεδνκελνγξάκκαηα ζε MPEG-2 TS είλαη λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηελ ελζσκάησζε πνιιαπιψλ πξσηνθφιισλ(mpe). Με ην MPE θάζε IPδεδνκελφγξακκα είλαη εγθιεηζκέλν ζε έλα MPE ηκήκα. Μηα ζεηξά απφ MPE ηκήκαηα ηνπνζεηνχληαη ζε κηα ζηνηρεηψδεο ζεηξά (ES), δειαδή κηα ζεηξά απφ ΜPEG-2 TS παθέηα, κε ην ζπγθεθξηκέλν αλαγλσξηζηηθφ πξφγξακκα (PID). Κάζε ΜΡΔ ηκήκα έρεη 12-b θεθαιίδα, έλα 4-b θπθιηθφ έιεγρν πιενλαζκνχ(crc-32) νπξά θαη έλα σθέιηκν θνξηίν κήθνπο, ην νπνίν είλαη παλνκνηφηππν ζην κήθνο ηνπ IP δεδνκελφγξακκα, πνπ δηεμάγεηαη απφ ην ηκήκα ΜΡΔ. 68

69 Δηθφλα 4-4 Η αξρή ηνπ δηακεξηζκνχ ρξφλνπ Μηα ηππηθή θαηάζηαζε γηα κειινληηθέο θνξεηέο DVB-Ζ ζπζθεπέο κπνξεί λα είλαη ε ιήςε ήρνπ/βίληεν πνπ κεηαδίδνληαη κέζσ ηνπ ΗΡ γηα ES, έρνληαο έλα αξθεηφ ρακειφ πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ, πηζαλφηαηα ηεο ηάμεο ησλ 250 kb/s. Σν ΜΡΔG-2 TS κπνξεί σζηφζν,λα έρεη πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ ησλ 10 mb/s.to ζπγθεθξηκέλν ES, ζπλεπψο θαηαιακβάλεη έλα κηθξφ κφλν θιάζκα (ζην ζπγθεθξηκέλν παξάδεηγκα ην 2.5%) ηνπ ζπλφινπ ησλ MPEG-2 TS πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ. Πξνθεηκέλνπ λα κεηψζεη δξαζηηθά ηελ θαηαλάισζε ξεχκαηνο, θάπνηνο ζα ήζειε ν δέθηεο λα αληρλεχζεη θαη λα απνθσδηθνπνηήζεη κφλν ην 2,5%, θαη φρη ην πιήξεο MPEG-2 TS. Με ηνλ ηεκαρηζκφ ρξφλνπ απηφ είλαη δπλαηφλ αθνχ ηα ηκήκαηα ησλ ΜΡΔ, ζπγθεθξηκέλνπ ES απνζηέιινληαη κε ξηπέο πςεινχ πνζνζηνχ ξπζκνχ κεηάδνζεο αληί κε ξηπέο ρακεινχ πνζνζηνχ ξπζκνχ κεηάδνζεο. Καηά ηελ δηάξθεηα ρξφλνπ κεηαμχ ξηπψλ εθηφο ρξφλνπ θαλέλα ηκήκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ES δελ κεηαδίδεηαη. Απηφ επηηξέπεη ηνλ δέθηε λα θιείζεη εληειψο θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ εθηφο ρξφλνπ βιέπε εηθ 4.4. Ο δέθηεο ζα πξέπεη σζηφζν λα γλσξίδεη πφηε θαη πάιη λα αλνίμεη μαλά γηα λα παξαιάβεη ηελ επφκελε ξηπή. ε κηα ζπγθεθξηκέλε ξηπή, ε ψξα έλαξμεο ηεο αθφινπζεο ξηπήο ηνπ ίδηνπ ES ζεκαηνδνηείηε δηα κέζσ κηα delta_t παξάκεηξνο, σο επηθεθαιείο ζε φια ηα ηκήκαηα ξηπψλ ην νπνίν θάλεη ηελ ζεκαηνδφηεζε πνιχ απηνδχλακεο ελάληηα ζηα ζθάικαηα κεηάδνζεο. Καηά ηελ δηάξθεηα εθηφο ρξφλνπ, ξηπέο απφ άιινπ ηεκαρηζκνχο-ρξφλνπ, ζπλήζσο κεηαδίδνληαη. Σν κέγηζην πνζνζηφ ξπζκνχ κεηάδνζεο (bitrate) ησλ ξηπψλ (bursts) κπνξεί πηζαλά λα είλαη πιήξεο ΜΡΔ-2 ΣS πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ, αιιά λα κπνξνχζε επίζεο λα είλαη νπνηαδήπνηε ρακειφηεξε κέγηζηε αμία πνπ δηαηέζεθε γηα ην ΔS. Δάλ ε αμία είλαη ρακειφηεξε απφ ην κέγηζην πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ, ην MPEG-2 TS ην παθέην κηαο ζπγθεθξηκέλεο ξηπήο κπνξεί ίζνο λα ζπζζσκαησζεί κε MPEG-2 TS παθέηα πνπ αλήθνπλ ζε άιια ES. (DVB-H ε άιιν, π.ρ. SI ε MPEG -2 ήρνπ) βίληεν. Υάξε ζηελ επέιηθηε delta_t ζεκαηνδφηεζε δελ ππάξρνπλ απαηηήζεηο γηα λα έρνπλ ζηαζεξφ κέγεζνο ξηπψλ ε ζηαζεξφ ρξφλν κεηαμχ ξηπψλ. Έλα κεηαβιεηφ πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ θσδηθνπνηεκέλνπ βίληεν, ζα κπνξνχζε επνκέλσο λα ρξεζηκνπνηήζεη έλα κεηαβιεηφ κέγεζνο ξηπψλ ή/θαη έλα κεηαβιεηφ ρξφλν κεηαμχ ξηπψλ. Θα έπξεπε λα ζεκεησζεί φηη κηα ξηπή κπνξεί λα πεξηέρεη αξθεηέο ππεξεζίεο, νη νπνίεο ζα κνηξάδνληαη PID, αιιά ζα κπνξνχζαλ π.ρ. λα δηαθξηζνχλ απφ δηαθνξεηηθέο δηεπζχλζεηο IP. 69

70 Δάλ ην κέζν πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ ηνπ ES είλαη 500 kb/s, ην κέγηζην πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ είλαη 10 Mb/s θαη ην κέγεζνο ηνπ πνζνζηνχ δπαδηθνχ ςεθίνπ είλαη ZMb (κέγηζηε επηηξεπφκελε αμία) Ο ρξφλνο ηεο ξηπήο γίλεηαη 200ΜS θαη ν θχθινο γίλεηε 4s. Πάλησο ν δέθηεο πξέπεη λα μππλήζεη ιίγν έηνηκνο λα ιάβεη ηα ηκήκαηα. Τπνζέηνληαο έλα πνζνζηφ 200ms γηα ην ζχλνιν ηεο πξνεηνηκαζίαο ζπκπεξηιακβάλνληαο θαη ην πεξηζψξην γηα delta_t λεπξηθφηεηα, ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαηά ην παξάδεηγκα γίλεηαη 90%. Δίλαη πηζαλφλ φηη νη πξαγκαηηθνί παξάκεηξνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ ηεκαρηζκφ-ρξφλνπ ζα είλαη έλαο ζπκβηβαζκφο κεηαμχ ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θαη άιινπο παξάγνληεο, φπσο ε ππεξεζία πξφζβαζεο ρξφλνπ θαη RF επηδφζεηο MPE-FEC Με MPE-FEC ηα ΗΡ δεδνκέλνγξάκκαηα ηεο θάζε ηεκαρηζκνχ-ρξφλνπ ξηπήο, πξνζηαηεχνληαη απφ ηελ Reed-Solomon ηζνηηκία δεδνκέλσλ (δεδνκέλα RS), πνπ ππνινγίζηεθαλ απφ ΗΡ δεδνκέλν γξάκκαηα ησλ ξηπψλ. Σα RS δεδνκέλα ελζπιαθψλνληαη ζε MPE-FEC ηκήκαηα, ηα νπνία είλαη επίζεο κέξνο ησλ ξηπψλ, θαη απνζηέιινληαη ακέζσο κεηά ην ηειεπηαίν ηκήκα MPE, ησλ ξηπψλ i ηνπ ίδηνπ ES, αιιά κε δηαθνξεηηθφ πίλαθααλαγλψξηζεο απφ ηα MPE ηκήκαηα, ην νπνίν επηηξέπεη ζηνλ δέθηε λα θάλεη δηαθξίζεηο κεηαμχ ησλ δχν ηχπσλ ηκεκάησλ ζην ES. Δηθφλα 4-5 MPE-FEC πιαίζην Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ RS δεδνκέλσλ, έλα MPE-FEC πιαίζην ρξεζηκνπνηείηαη. Σν MPE-FEC πιαίζην απνηειείηαη απφ έλαλ πίλαθα Δθαξκνγήο δεδνκέλσλ (ADT), πνπ θηινμελεί ην ΗΡ δεδνκέλνγξάκκαηα (θαη πηζαλφ γέκηζκα) θαη έλα RS πίλαθα δεδνκέλσλ, πνπ θηινμελεί ηα RS δεδνκέλα: Βιέπε Δηθ.4.6. Ο αξηζκφο ησλ ζεηξψλ ζην MPE-FEC πιαίζην ζεκαηνδνηείηαη ζηελ ππεξεζία πιεξνθνξηψλ (SI) θαη κπνξνχλ λα ιάβνπλ νπνηαδήπνηε απφ ηηο αμίεο 256,512,768, ή 1024, ν αξηζκφο ησλ ζηειψλ είλαη 191 γηα ην ADT θαη 64 γηα ηνλ πίλαθα δεδνκέλσλ RS. Σα ΗΡ δεδνκέλν γξάκκαηα κηαο ζπγθεθξηκέλεο ξηπήο, εηζάγνληαη θαηαθφξπθα, ζηήιε θαηά ζηήιε, ζην ADT, μεθηλψληαο απφ ηελ άλσ αξηζηεξή γσλία. Δάλ έλα ΗΡ δεδνκέλν γξάκκα δελ ηειεηψζεη αθξηβψο ζην θάησ κέξνο ηεο ζηήιεο, ηα ππφινηπα byte ζπλερίδνπλ απφ ηελ αξρή ηεο επφκελεο ζηήιεο. Δάλ ηα ΗΡ δεδνκέλν γξάκκαηα δελ ζπκπιεξψζνπλ αθξηβψο ην ADT, νη ππφινηπεο ζέζεηο ησλ byte γεκίδνληαη κε κεδεληθά. ε θάζε ζεηξά ηα 64 byte ηζνηηκίαο, ηνπ πίλαθα δεδνκέλσλ RS, ηφηε ππνινγίδνληαη απφ ηα 191 IP byte δεδνκέλν γξακκάησλ 70

71 (θαη bytes γεκίζκαηνο θαηά πεξίπησζε), ηεο ίδηαο γξακκήο ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ θψδηθα Reed-Solomon, RS ( ). Απηφ παξέρεη κηα κεγάιε εηθνληθή ρξφλνπ ζπζζψξεπζή, αθνχ φια ηα RS δεδνκέλα byte ππνινγίδνληαη απφ ΗΡ δεδνκέλν γξάκκαηα, πνπ δηαλέκνληαη ζε φιε ηελ ξηπή. IP MPE-FEC frame MPE sections MPE-FEC sections MPE-2 TS DVB-T Δηθφλα 4-6 ηνίβα πξσηνθφιισλ γηα DVB-H Κάζε ΗΡ δεδνκέλν γξάκκαηα κεηαδίδεηαη MPE ηκήκα θαη ζε θάζε ζηήιε ηνπ πίλαθα δεδνκέλσλ RS κεηαδίδεηαη ζε έλα MPE-FEC ηκήκα. Όιεο νη θεθαιίδεο ησλ MPE θαη MPE- FEC ηφκσλ, πεξηέρνπλ έλαλ 4-Β ηνκέα πξαγκαηηθψλ ρξφλσλ παξάκεηξν, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη κηα 12-Β δηεχζπλζε έλαξμεο, ε νπνία δείρλεη ηνλ αξηζκφ byte (πνπ ηελ κεηξάεη απφ ηελ αξρή ηνπ πίλαθα), απφ ηελ ζέζε έλαξμεο ηνπ αληίζηνηρνπ ΗΡ δεδνκέλν γξάκκα ή ζηήιε δεδνκέλσλ RS, θαζψο θαη ηνλ 18-b delta_t (8_t). Παξάκεηξν θαη 1-bit ζεκαίεο γηα λα επηζεκαίλεηαη ην ηέινο ηνπ πίλαθα θαη ην ηέινο ηνπ πιαηζίνπ. Ζ πξνθχπηνπζα ζηνίβα πξσηνθφιινπ, γηα DVB-H (φηαλ ην MPE-FEC ρξεζηκνπνηείηαη) απεηθνλίδεηαη ζηελ Δηθ.4.7. Μηα δπλαηή ζηξαηεγηθή απνθσδηθνπνίεζεο δεθηψλ ζα κπνξνχζε λα είλαη ε εμήο: ν παξαιήπηεο ζα ειέγρεη ην CRC-32 απφ φια ηα ηκήκαηα πνπ ιακβάλνληαη απφ επηιεγκέλα ES. Όπσο αλαθέξεηαη παξαπάλσ, ην CRC-32 ζπλήζσο επηηξέπεη ηελ αλίρλεπζε φισλ ησλ εζθαικέλσλ ηκεκάησλ, ηα νπνία κπνξνχλ ζηελ ζπλέρεηα λα απνξξηθζνχλ απφ ηνλ δέθηε. Με απηφλ ηνλ ηξφπν κφλν ηα ηκήκαηα πνπ είλαη ηειείσο ζσζηά ζα πεξάζνπλ ζηελ MPE- FEC απνθσδηθνπνίεζε. Κάζε ΗΡ πνπ έρεη ιεθζεί ζσζηά ή ζηήιε δεδνκέλσλ RS, κπνξεί ηφηε λα εηζαρζεί ζηελ ζσζηή ζέζε ζην MPE-FEC πιαίζην κε ηελ βνήζεηα ηελ δηεχζπλζεο έλαξμεο ηνπ θάζε ηκήκαηνο. Δάλ ππάξρνπλ ζθάικαηα κεηάδνζεο, ζα ππάξρνπλ θάπνηα θελά εληφο ηνπ πιαηζίνπ MPE-FEC, πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ρακέλα ηκήκαηα. Ο δέθηεο ζα αληηκεησπίζεη φια ηα byte σο «αμηφπηζηα» θαη φια ηα άιια θαηά ζέζεσλ byte σο «αλαμηφπηζηα». ε θάζε ζεηξά ηνπ MPE-FEC πιαηζίνπ, επνκέλσο, είλαη γλσζηή κε αθξίβεηα πνηέο ζέζεηο byte είλαη ζσζηέο «αμηφπηζηεο» θαη πνηεο ιείπνπλ «αλαμηφπηζηεο». Ο παξαιήπηεο κπνξεί ζπλεπψο λα εθηειέζεη, βαζηζκέλν ζηελ δηαγξαθή απνθσδηθνπνίεζε ηνπ RS ( ) θψδηθα, πνπ επηηξέπεη ηελ δηφξζσζε, δχν θνξέο ηνλ αξηζκφ ιαζψλ ησλ byte, πνπ ζηελ πεξίπησζε καο ζεκαίλεη κέρξη θαη 64 αλά ζεηξά. Τπνζέηνληαο π.ρ. αθξηβψο έλα ΗΡ δεδνκέλν γξάκκα αλά ζηήιε, αληηζηνηρεί ζε κία ζθάικα-δηφξζσζε ηθαλφηεηα κέρξη θαη 64 ρακέλεο ζηήιεο αλά πιαίζην, δειαδή, θάζε ηέηαξην ηκήκα έρεη ραζεί. Τπνζέηνληαο, κηα 10% επηπιένλ πηζαλφηεηα απψιεηαο ηκήκαηνο, ε αλαινγία απφ κε-δηνξζσκέλα πιαίζηα. Μεηά ηελ MPE-FEC απνθσδηθνπνίεζε γίλεηαη Απηή ε ηζρπξή ηθαλφηεηα δηφξζσζεο ζθαικάησλ, καδί κε ηνλ εηθνληθφ ρξφλν ζπζζψξεπζεο, επηηξέπεη κηα κεγάιε κείσζε ζην απαηηνχκελν C/N ζε θηλεηά θαλάιηα. Οη κεηξήζεηο δείρλνπλ φηη ε C/N απφδνζε είλαη παξφκνηα κε απηά πνπ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κε ηε ρξήζε θεξαίαο πνιπκνξθίαο, αλ θαη αλαγλσξίδεηαη φηη ζηελ πεξίπησζε ησλ MPE-FEC ππάξρεη επίζεο κηα πνηλή ζρεηηθά κε ηελ κεησκέλε δηεθπαηξενηεθφηεηα, εμαηηίαο ησλ γεληθψλ πιεξνθνξηψλ πνπ έρνπλ εηζαρζεί απφ ηα MPE-FEC ηκήκαηα. Χζηφζν κε ηε ρξήζε ελφο αζζελέζηεξνπ DVB-T πνζνζηφ πεξηεθηηθνχ θψδηθα κπνξεί λα αλαπιεξψζεη γη απηφ φηαλ ην πνζνζηφ θσδηθνχ 2/3 ρξεζηκνπνηείηαη καδί κε MPE-FEC ε επίδνζε είλαη πνιχ 71

72 θαιχηεξε απφ έλα πνζνζηφ πεξηεθηηθνχ θψδηθα ½ ρσξίο MPE-FEC, παξφιν πνπ ην IP δηεθπεξαηνηεθφηεηαο είλαη ίδην. ηελ πεξίπησζε πνπ ην ADT δελ ζπκπιεξψλεηαη πιήξσο κε IP δεδνκελνγξάκκαηα, ην ππφινηπν κέξνο ζα είλαη γεκηζκέλν κε κεδέλ. Απηφ ην γέκηζκα ρξεζηκνπνηείηαη κφλν γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ RS δεδνκέλσλ θαη δελ κεηαδίδεηαη. ηελ θεθαιίδα ησλ MPE-FEC ηκεκάησλ, είλαη δπλαηφλ λα επηζεκαίλεηαη ν αξηζκφο πιήξεο γεκηζκέλσλ ζηειψλ. ηνλ ππνδνρέα ηέηνηεο πιήξεηο γεκηζκέλεο ζηήιεο κπνξνχλ λα μαλακπνχλ θαη ζεκεηψλνληαη σο «αμηφπηζηεο» αθνχ ην πεξηερφκελν είλαη γλσζηφ. Ζ ρξήζε γεκίζκαηνο ησλ ζηειψλ είλαη νπζηαζηηθά κηα ζπληφκεπζε ηνπ RS θψδηθα. Σν νπνίν κεηψλεη ην απνηειεζκαηηθφ πνζνζηφ ηνπ θψδηθα θαη βειηηψλεη ηελ ηθαλφηεηα δηφξζσζεο ζθαικάησλ θάπσο, αιιά θαη εηζάγεη έλα κεγαιχηεξν πνζνζηφ γεληθήο δηεθπεξαησηηθφηεηαο γηα ηα RS δεδνκέλα. Ζ παξαθέληεζε νξηζκέλσλ ζηειψλ RS κπνξνχλ λα αλαπιεξψζνπλ γηα απηφ. Ζ παξαθέληεζε απιά ζεκαίλεη φηη νξηζκέλεο απφ ηηο ηειεπηαίεο ζηήιεο RS, δελ κεηαδίδνληαη θαη απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εμαζζέλεζε ηνπ θψδηθα(δειαδή, πςειφηεξν απνηειεζκαηηθφ πνζνζηφ θσδηθνχ), θαη ζηελ κείσζε ηεο δηεθπεξαησηηθφηεηαο ησλ RS δεδνκέλσλ. Ζ ζπληφκεπζε θαη ιεηηνπξγίεο παξαθέληεζεο κπνξνχλ λα γίλνπλ αλεμάξηεηα ε κία απφ ηελ άιιε, θαη κπνξνχλ λα γίλνπλ δπλακηθά, δειαδή, δηαθνξεηηθή ζπληφκεπζε ή θαη παξαθέληεζε γηα ζπλερφκελα MPE-FEC πιαίζηα. Μηα κείσζε ηνπ κεγέζνπο ξηπήο/πιαηζίνπ απφ ηε κέγηζηε αμία κπνξεί λα γίλεη κε δχν δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο, ή θαη κε ζπλδπαζκφ. Ζ πξψηε επηινγή είλαη λα κεηψζεη ησλ αξηζκφ ησλ ζεηξψλ απφ 1024 έσο 768, 512 ή 256. Ο αξηζκφο ησλ ζεηξψλ είλαη κηα ζηαηηθή παξάκεηξνο, πνπ ζεκαηνδνηείηε απφ ην SI, θαη κπνξεί λα κε πνηθίιινπλ δπλακηθά. Ζ δεχηεξε επηινγή είλαη λα εηζαρζνχλ νη ζηήιεο πνπ γεκίζηεθαλ θαη ε παξαθέληεζε. Ο αξηζκφο ησλ γεκηζκέλσλ ζηειψλ, κπνξεί λα θπκαίλεηαη κεηαμχ 0 θαη 190. Σν αληίζηνηρν εχξνο είλαη 0-63 ζηήιεο παξαθέληεζεο. Απφ άπνςε επηδφζεσλ θσδηθνπνίεζεο, νη δχν κέζνδνη είλαη πεξίπνπ ηζνδχλακεο. Όζν κεγαιχηεξν είλαη ην απνδνηηθφ MPE-FEC πιαίζην, ηφζν πην απνδνηηθφ γίλεηαη ην MPE-FEC ζχζηεκα. Ζ κείσζε θαηά ην ήκηζπ ηνπ κεγέζνπο ηνπ πιαηζίνπ, αληηζηνηρεί ζε κείσζε θαηά ην ήκηζπ ηεο ζπζζψξεπζεο βάζνπο. Γηα θαιχηεξε θηλεηή απφδνζε ην κεγαιχηεξν κέγεζνο πιαηζίνπ, ίζσο είλαη ε πην ζσζηή επηινγή θέςεηο Μεηαβίβαζεο Σν DVB-H ππνζηεξίδεη πνιχ απνδνηηθή ζπκπεξηθνξά κεηαβίβαζεο, ζπκπεξηιακβάλνληαο αδηάιεηπηε κεηαβίβαζε. Απηφ νθείιεηαη ζηελ χπαξμε εθηφο πεξηφδνπ ζηνλ ηεκαρηζκφρξφλνπ, φπνπ ν δέθηεο είλαη δπλαηφλ λα ζαξψζεη άιιεο ζπρλφηεηεο, πξνθεηκέλνπ λα βξεζεί ε θαιχηεξε πηζαλή ελαιιαθηηθή ζπρλφηεηα, ή λα εθηειέζεη ηελ κεηαβίβαζε. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε πηζαλφηεηα ζην λα αμηνινγήζεη ελαιιαθηηθέο ζπρλφηεηεο «αζφξπβα» ρσξίο λα δηαηαξαρζεί ε ελ εμειίμεη παξαιαβή ηεο ππεξεζίαο, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ζπζηήκαηνο DVB-H. Δάλ ην ίδην TS είλαη δηαζέζηκν ζε κηα ζεηξά απφ γεηηνληθά θχηηαξα, ε κεηάδνζε ηνπ TS ζα πξέπεη θαηά πξνηίκεζε λα ζπγρξνληζηεί ζηνλ ρξφλν. Απηφ είλαη θαηαξράο απιφ λα επηηεπρζεί αθνχ νη ίδηεο κέζνδνη ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ φπσο ζηα SFN, θαη ε απαηηνχκελε αθξίβεηα ρξφλνπ είλαη πνιχ ιηγφηεξν απζηεξή απφ φηη ζηελ πεξίπησζε SFN. Δάλ νη κεηαδφζεηο ηνπ TS, ζε δηαθνξεηηθέο ζπρλφηεηεο, ζπγρξνλίδνληαη κε ηνλ ρξφλν, έλαο δέθηεο ζα παξαιάβεη ηελ επφκελε ξηπή ζηνλ ρξφλν πνπ ππνδεηθλχεηαη απφ ην delta_t, επίζεο ζε φπνηα λέα ζπρλφηεηα TS. Γεδνκέλν φηη ην TS είλαη επίζεο ην ίδην, ε πεξηεθηηθφηεηα ησλ ξηπψλ είλαη ίδηα, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη ε κεηαβίβαζε ζα είλαη θπζηθά αδηάιεηπηε. 72

73 4.3 Επιδόζειρ: Σα αναμενόμενα και ηο μεηπημένα πζηήκαηα κεηαθνξάο εθπνκπψλ πξνζθέξνπλ έλαλ απιφ ηξφπν πνιιαπιήο ζεκαηνδφηεζεο γηα λα αληηκεησπίδνπλ ηα αληίγξαθα πνπ θηάλνπλ ζηνπο δέθηεο. Με ηελ επίγεηα έθδνζε ηνπ DVB πξφηππν κεηάδνζεο, απηή ε επαλαιακβαλφκελε αλζεθηηθφηεηα επηηπγράλεηαη κε ηελ εηζαγσγή ελφο «πξνθπιαθηήξα δηαζηήκαηνο» κεηαμχ θάζε δηακνξθσκέλνπ ζπκβφινπ, νξηνζεηψληαο κία ζπκβνιηθή κεηαβαηηθή πεξίνδν θαηά ηελ νπνία ην θαλάιη απιά αγλνείηαη απφ ηνπο δέθηεο, ζπλεπψο ειαρηζηνπνηεί ηηο ζπκβνιηθέο παξεκβνιέο, πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ θαζπζηέξεζε ιήςεο ησλ πξνεγνχκελσλ δηακνξθσκέλσλ ζπκβφισλ. Απηή ε επαλαιακβαλφκελε ελφριεζε εχθνια καηαηψλεηαη, ελψ εθπέκπεη ζηαζεξνχο δέθηεο πνπ έρνπλ σο ζηφρν, έρνληαο κηα επηιεθηηθή θεξαία ζηε ζηέγε, λα βιέπεη πξνο ην ρψξν κεηάδνζεο. Χο ηφζν, θαηά ηελ ζηνρνζέηεζε ησλ θηλεηψλ ή θνξεηψλ δεθηψλ, ρξεζηκνπνηψληαο κηα θαηεπζπληήξηα θεξαία γηα λα παξαθνινπζνχληαη ηα ζήκαηα ζην έλα κέηξν απφ ην έδαθνο, ην πξφβιεκα είλαη θπζηθά πην ζχλζεην γηα λα ιπζεί Doppler: Ο δαίμονας για κινηηά Γηα δέθηεο ζε θίλεζε ε πνιππινθφηεηα δελ πξνέξρεηαη κφλν απφ ηελ πιεζψξα απφ θαζπζηεξεκέλεο επαλαιακβαλφκελεο παξαιαβέο ζηνλ ηνκέα ρξφλνπ αιιά επίζεο θαη απφ ηε ζπρλφηεηα αιιαγήο πνπ επεξεάδεη ηέηνηεο επαλαιήςεηο. Όπσο απηφ πεξηγξάθεηαη απφ ηνλ καζεκαηηθφ Christian Andreas Doppler( ) θαη απεηθνλίδεηαη ζηνλ παξαθάησ ηχπν, ζήκαηα πνπ ιακβάλνληαη ζε θίλεζε επεξεάδνληαη απφ κία «Doppler αιιαγή ζπρλφηεηαο» ε νπνία είλαη ζε ζρέζε κε ηελ ηαρχηεηα ηνπ δέθηε θαη ε ζρεηηθή γσλία κεηαμχ ηεο θαηεχζπλζεο θίλεζεο θαη ηεο θαηεχζπλζεο ζεκαηνδφηεζε: (1) Όπνπ : V= ηαρχηεηα ηνπ δέθηε frf= Φέξνπζα ζπρλφηεηα ησλ ζεκάησλ πνπ κεηαδίδνληαη C= ηαρχηεηα ηνπ θσηφο ( m/s ζην θελφ) Φ= Γσλία κεηαμχ θαηεχζπλζεο θίλεζεο θαη θαηεχζπλζεο ζεκαηνδφηεζεο εηζεξρνκέλνπ. Δλψ ε γσλία εηζεξρνκέλσλ παξέρεη έλα ζεκάδη θαη ν παξάγνληαο ζηάζκηζεο ζηελ αιιαγή ζπρλφηεηαο Doppler, ηφζν ε ζπρλφηεηα ηνπ ξαδηνθσληθνχ ζηαζκνχ θαη ε ηαρχηεηα ηνπ δέθηε, ζα απμήζεη αλαινγηθά ηελ αμία ηνπ. Οη επαλαιήςεηο πνπ επεξεάδνληαη απφ ηηο αιιαγέο ζπρλφηεηαο Doppler γίλνληαη αληηιεπηέο σο ζφξπβνη πνπ ζπκβάινπλ ζην κεηαθνξέα (ICI). Σν ICI κπνξεί λα κεηξηαζηεί ζε δέθηεο ρξεζηκνπνηψληαο ζπγθεθξηκέλεο ηερληθέο δηαδηθαζίεο ζήκαηνο, έσο φηνπ έλα επίπεδν, ζην νπνίν ε νξζνγσληφηεηα ησλ ππνκεηαθνξέσλ λα είλαη ζπαζκέλε, θάλνληαο ηελ αλαδηακφξθσζε αδχλαηε. Με άιια ιφγηα, ζε ζρέζε κε έλα ζήκα πνπ ιήθζεθε ζε θίλεζε, έλα πνζφ απφ ερψ, θάζε έλα επεξεαζκέλν απφ κηα αιιαγή ζπρλφηεηαο Doppler, ην ICI επίπεδν ζνξχβνπ πνπ 73

74 πξνθχπηεη είλαη αλάινγν κε ηελ ηαρχηεηα ηνπ δέθηε θαη ζηε ζπρλφηεηα ξαδηνθσληθνχ ζηαζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλακεηάδνζε ηνπ ζήκαηνο Περιβάλλον για μέηρηζη Σν πξφηππν DVB-T νξίδεη, γηα θάζε θσδηθνπνηεκέλν ζρεκαηηζκφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, ην C/N φξην πνπ απαηηείηαη γηα ηελ επίηεπμε ππνδνρήο θξηηεξίσλ ζε δηάθνξνπο πνιιαπιαζηαζκνχο πιαηζίσλ. Σα ηξία πξνθίι θαλαιηψλ(gaussian, Rice, Raleigh), ηα νπνία δελ πεξηιακβάλνπλ ηνλ ζφξπβν Doppler, ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην ζθνπφ απηφ. Γηα ππεξεζίεο αλακεηάδνζεο ελφο θηλεηνχ δέθηε, άιια πξνθίι θαλαιηψλ θαη θξηηήξηα ρξεζηκνπνηνχληαη. 1) Μνληεινπνίεζε θαλαιηψλ: ην 1989 ε Δ.Δ-cost 207 ζρέδην ( ), κειέηεζε βαζεηά ηα κνληέια πνιιαπιαζηαζκψλ θαλαιηψλ, πξνθεηκέλνπ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηηο θηλεηέο επηθνηλσλίεο. Σν ηππηθφ αζηηθφ κνληέιν 6- κνλνπαηηψλ(tu6) απεηθνλίδεηαη ζηνλ πίλαθα 6, απνδείρζεθε φηη είλαη αληηπξνζσπεπηηθφ γηα ηελ ηππηθή θηλεηή ιήςε, κε Doppler ζπρλφηεηα πάλσ απφ 10 Hz. 2) Ζ πνηφηεηα ησλ θξηηεξίσλ( QOR) απνθαηάζηαζεο: Αληί γηα έλα QOS θξηηήξην ην νπνίν ελζσκαηψλεη πνιιέο ππνθεηκεληθέο απφςεηο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ δείμεη κηα έμππλε απφθξπςε ζθαικάησλ δηαδηθαζίαο ζηνλ δέθηε, έλα αληηθεηκεληθφ ζεκείν απνηπρίαο ή θξηηήξην QOR, έρεη νξηζζεί γηα λα ραξαθηεξίδεη ην φξην ιεηηνπξγίαο ηεο ιήςεο θηλεηνχ. Πίλαθαο 6 Μνληέιν θαλαιηνχ TU6 Tap Number Delay (κs) Power (Lin) Power (db) Doppler Spectrum Rayleigh Rayleigh Rayleigh Rayleigh Rayleigh Rayleigh ηελ νπζία ην θξηηήξην QOR δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ζηηγκηαία κέηξεζε ιφγν ηεο πςειήο κεηαβιεηφηεηαο πνπ ζπκβαίλεη ζην θηλεηφ θαλάιη. ηελ πεξίπησζε ηνπ DVB-T ππεξεζηψλ ζε θνξεηέο ζπζθεπέο, πνπ αληηζηνηρνχλ ζε κηα ππεξεζία πνπ ζπλερψο παξαδίλεηαη, κηα εζθαικέλε αλαινγία δεπηεξνιέπησλ ηνπ 5% έρεη φηη ζρεηίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ, κε ηελ ππνθεηκεληθή αληίιεςε ηεο πνηφηεηαο ιήςεο. 74

75 ηελ πεξίπησζε ηνπ DVB-Ζ φπνπ νη ππεξεζίεο παξαδίδνληαη ζε ΜΡΔ-FEC πξνζηαηεπφκελν ηεκαρηζκφ ρξφλνπ ξηπψλ άιια θξηηήξηα έρνπλ θαζνξηζηεί : FER θαη MFER. Ζ αλαινγία ζθάικαηνο πιαηζίνπ (FER) είλαη ε αλαινγία ησλ ADT πνπ πεξηέρεη ζθάικαηα ρσξίο λα έρεη εθαξκνζηεί ην MΡΔ-FEC, δηφξζσζε ζθαικάησλ θαηά ηελ πεξίνδν παξαηήξεζεο. Σν FERS ζπλεπψο αληηζηνηρεί ζην 5% ADT πνπ πεξηέρεη ζθάικαηα. Σν MPE-FEC (MFER)είλαη ε αλαινγία ησλ κε δηνξζσκέλσλ MPE-FEC πιαηζίσλ θαηά ηελ πεξίνδν παξαηήξεζεο. Σν FER(παξαιαβή ρσξίο ΜΡΔ-FEC δηφξζσζε) θαη MFER (παξαιαβή κεηά απφ MPE- FEC δηφξζσζε) έδεημαλ φηη είλαη θαινί δέθηεο ηνπ QoR γηα θάζε ππεξεζία. Δπηπιένλ, ην FER απνηειεί κίκεζε καο DVB-T κεηάδνζεο ελψ ην MFER επηζεκαίλεη ηελ βειηίσζε πνπ αζθήζεθε απφ DVB-H κεηαδφζεηο. Σα FERSθαη MFERS έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ δηάξθεηα ζπλεδξίσλ εξγαζηεξηαθψλ δνθηκψλ φπνπ ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπο (δειαδή,λα πεξηκέλνπλ γηα ηελ ππνδνρή ελφο κεγάινπ αξηζκνχ πιαηζίσλ MPE-FEC) είλαη αλεθηά. Γηα δνθηκέο πεδίνπ, φπνπ κηα QoR αμηνιφγεζε ζα έπξεπε λα είλαη ζηηγκηαία φζν ην δπλαηφλ ε πεξίνδνο παξαηήξεζεο έρεη κεησζεί ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα ίζν κε ηελ δηάξθεηα κηαο ξηπήο(δειαδή, ε κεηάδνζε κηαο ππεξεζίαο ηεκαρηζκνχ-ρξφλνπ), FERO θαη MFERO ηφηε απνηεινχλ έλα θαθφ/θαιφ δείθηε γηα θάζε ππεξεζία ξηπψλ πνπ κεηαδίδεηαη DVB-T και DVB-H - Σσμπεριθορά σποδοτής ζε κίνηζη. Απφ ην 1998 έσο ην 2000 κηα επξσπατθή πιινγηθή Έξεπλα Έξγνπ κειέηεζε ηελ ηθαλφηεηα DVB-T γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ θηλεηψλ δεθηψλ. Δπηηφπηεο δνθηκέο επηβεβαίσζαλ εξγαζηεξηαθέο δνθηκέο θαη ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ ηηο ηζρπξέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ DVB-Σ θαη QoR ιεηηνπξγηψλ, πνπ κπνξεί λα επηηεπρζεί απφ ηνπο δέθηεο ζε θίλεζε. Πξψηνλ απφ ζηαηηθή ζε αξγή θίλεζε θαηαζηάζεηο ην C/N αίηεκα απμάλεη μαθληθά πνπ αληηζηνηρεί ζε κηα ιεγφκελε πνηλή θίλεζε. Δλψ ε ζπρλφηεηα Doppler [ηαρχηεηα] απμάλεηαη, κφλν κηα κηθξή C/N βειηίσζε[η2] είλαη απαξαίηεηε, έσο φηνπ ε ζπρλφηεηα Doppler θζάζεη ζε κηα αμία [ti] φπνπ ε δηαδηθαζία αλαδηακφξθσζεο θαζηζηάηε αδχλαηε. ε DVB-T πιαίζην,πνιιέο δνθηκέο θαη πεηξάκαηα έρνπλ δείμεη φηη ην ειάρηζην C/N γηα θηλεηή ππνδνρή είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλεο κε θσδηθνπνηεκέλνπο ζρεκαηηζκνχο ζε ρξήζε (δειαδή ) ηζρπξνχο ζρεκαηηζκνχο φπσο QPSK C 12 1/2 κεηψλνπλ ηελ «θηλεηή πνηλή»,ελψ ε κέγηζηε ηαρχηεηα πνπ έρεη άκεζε ζρέζε κε ηελ απφζηαζε ηνπ δηακεηαθνξέα (ICS), απφ ην ζήκα πνπ έρεη κεηαδνζεί απφ ηνλ πνιπκεηαθνξέα (δειαδή, ζε έλα θαλάιη 8ΜΖΕ εχξνο δψλεο, ε ιεηηνπξγία 8Κ πξνζθέξεη -1ΚΖz, ελψ ην ICS, ιεηηνπξγία, 2Κ πξνζθέξεη -4ΚΖZ ICS). Με άιια ιφγηα, ην αλψηαην φξην C/N είλαη ζρεηηθά αλεμάξηεην απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ δέθηε, ζηεξηδφκελε ζηελ θσδηθνπνηεκέλε, επξσζηία ζρεκαηηζκψλ, ελψ ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κέγηζηεο ηαρχηεηαο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηηο ηερληθέο εθηηκήζεηο θαλαιηψλ θαη δηφξζσζε πνπ πινπνηνχληαη, θαζψο θαη ηερληθέο γηα ηε κείσζε ησλ αξλεηηθψλ αληίθηππσλ ηνπ ICI, αιιά παξακέλεη, γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο εθαξκνγήο, αλάινγε πξνο ηελ απφζηαζε ηνπ δηακεηαθνξέα. ε έλα DVB-H πιαίζην, ε πεξαηηέξσ πξνζηαζία νξίδεηαη ζε θάζε DVB-H ππεξεζία πάλσ απφ ηελ πξνζηαζία ησλ κεραληζκψλ πνπ πξνζθέξεηαη ζην ζχλνιν ππεξεζηψλ πνιππιεμίαο (κνχιηη πιεμ) απφ ην DVB-T θπζηθφ επίπεδν. Σν πξφγξακκα ΜΡΔ-FEC πξνκεζεχεη ζε θάζε DVB-H ππεξεζία ξηπψλ ε ππεξεζία ηεκαρηζκνχ ρξφλνπ έλα 75

76 ζχλνιν Reed-Solomon, ιέμεηο θσδηθνχ, πνπ επηηξέπνπλ ηνπο δέθηεο λα εθηειέζνπλ πεξαηηέξσ δηφξζσζε ζηα IP δεδνκελνγξάκκαηα πνπ ιήθζεθαλ αηειψο. Γηα θηλεηέο θαηαζηάζεηο πάλσ απφ 10Hz Doppler ην MPE-FEC πξφγξακκα πξνζηαζίαο κεηψλεη ην απαηηνχκελν C/N πεξαηηέξσ ελψ ε ηαρχηεηα πνπ ιακβάλεη απμάλεη θαη επηπιένλ, ην MPE-FEC επηηξέπεη ηελ αχμεζε ηεο κέγηζηεο ηαρχηεηαο (βιέπε ζεκείν ΖΗ) θαηά ηελ νπνία ε αλαδηακφξθσζε παξακέλεη δπλαηή ρσξίο MPE-FEC. Γηα θαηαζηάζεηο πεδψλ, θάησ απφ 10Ζz Doppler, ηα απνηειέζκαηα εηθνληθνχ ζπζζσξεπηή, είλαη ιηγφηεξν απνηειεζκαηηθά θαη ε DVB-H κεηαδφζεηο σθεινχληαη θπξίσο απφ ηελ ηαρχηεηα πνπ αζθείηαη απφ ηελ Reed-Solomon πξνζηαζία θαη DVB-T γεληθά. Αιιά, ζε απηή ηε πεξηνρή, ε απφιπηε δηάξθεηα ηεο ππεξεζίαο ξηπψλ αλακέλεηαη λα επηθέξεη πεξαηηέξσ νθέιε. Δλ ζπληνκία, ε ρξήζε ησλ MPE-FEC κεηαδφζεσλ, νκνξθαίλνπλ ηελ δηαζεζηκφηεηα ηεο ππεξεζίαο αλεμάξηεηα απφ ηελ ηαρχηεηα πνπ ιακβάλεη, ελψ αθπξψλεη έλα κεγάιν κέξνο ηεο πνηλήο C/N πνπ ππέζηε ν δέθηεο ζε θίλεζε DVB-H : Η άζκηζη επικύρφζης Ζ πνιππινθφηεηα ηνπ DVB-H είλαη πην ζρεηηθή κε ην ζχλνιν ηνπ κεηαδνηηθνχ ζπζηήκαηνο απφ ηηο επηκέξνπο ηερληθέο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα παξέρνπλ απνηειεζκαηηθή παξάδνζε ζε θνξεηά ηέξκαηα. Απηφ πξνηάζεθε ζηελ νκάδα DVB-H ad hoc ηεο DVB ηερληθήο ελφηεηαο γηα λα νξγαλψζνπλ κηα άζθεζε επηθχξσζεο, ψζηε λα θαιχςνπλ ηηο πηζαλέο αλαθξίβεηεο πξνηχπσλ, λα ζπκβάινπλ ζηελ έγθαηξε εθαξκνγή θαη λα εθηηκήζνπλ ηελ απφδνζε ηνπ ζπζηήκαηνο κεηάδνζεο ηνπ DVB-H. Σνλ Οθηψβξην ηνπ 2004, κηα DVB-H δνθηκή, πνπ ζπκκεηείραλ κέρξη θαη 12 εηαηξίεο θαη 25 εμνπιηζκνί, είρε δηεμαρζεί ζην εξγαζηήξην ηεο T-Systems ζην Βεξνιίλν. Σνλ Γεθέκβξην ηνπ 2004 δνθηκέο πεδίσλ DVB-H είραλ δηεμαρζεί ρξεζηκνπνηψληαο ηηο εγθαηαζηάζεηο απφ ηελ «Telediffusion de France» ζηε Μεηο γηα λα πηζηνπνηήζνπλ ηα απνηειέζκαηα εξγαζηεξίνπ. Μείδνλα επξήκαηα αλαθέξνπλ ηα θαησηέξσ. Σν εξγαζηήξην έιεγμε ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ πνιπάξηζκσλ εμνπιηζκψλ, ζπκπεξηιακβάλνληαο ηνλ πιήξε DVB-H πξφηππν δεθηψλ, κε κεγάινπ κεγέζνπο ζεη, απφ πξνγξακκαηηζκέλεο ζεηξέο ππιψλ. Πιήξεο ιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ησλ εμνπιηζκψλ δηθηχσλ θαη δεθηψλ έρεη δεισζεί ζε φιεο ηηο πηζαλέο ιεηηνπξγίεο κεηάδνζεο(2κ/4κ/8κ: φινπο ηνπο θσδηθνπνηεκέλνπο ζρεκαηηζκνχο) θαλάιηα εχξνπο δψλεο(5/6/7/8 MHz) θαη ε ιεηηνπξγία ησλ δηθηχσλ(mfn/sfn ηεξαξρηθέο/ηαθηηθέο κεηαδφζεηο). 76

77 Πίλαθαο 7 DVB-H ιεηηνπξγίεο κεηάδνζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη FFT (ICS in Hz) Guard Interval (Duration in κs) Constellation (coding rate) Transmitted Bitrate 8K(1116) ¼ (224) QPSK (1/2) 4.98 Mbps 8K(1116) ¼ (224) QPSK (2/3) 6.64 Mbps 8K(1116) ¼ (224) 16 QAM (1/2) 9.95 Mbps 8K(1116) ¼ (224) 16 QAM (2/3) Mbps 1) Ζ κεζνδνινγία εξγαζηεξηαθψλ δνθηκψλ: γηα λα αμηνινγήζνπλ ηηο DVB-H επηδφζεηο ζην εξγαζηήξην θαη ζην πεδίν δηάθνξεο παξακέηξνπο ησλ κεηαδνηηθψλ ζπζηεκάησλ έρνπλ επηιερζεί πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ ζηνηρεία κε ηηο πην πηζαλέο ή ηηο πην απαηηεηηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ ην DVB-H, ηα νπνία επίζεο απνηεινχλ ηηο ρεηξφηεξεο πεξηπηψζεηο γηα ηνπο δέθηεο. α) Φπζηθφ επίπεδν: ην θπζηθφ επίπεδν ηνπ DVB-T πξνζθέξεη κεγάιε επειημία ζηηο ζπλαιιαγέο απφ(bitrate) πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ πνπ έρνπλ κεηαδνζεί έλαληη ηεο επξσζηίαο ζεκάησλ. Ζ επειημία έρεη κεγαιψζεη κε DVB-H θέξνληαο κηα πξφζζεηε δηάζηαζε ζηε ζπλαιιαγή: ην κέγεζνο θπηηάξσλ κεηάδνζεο έλαληη ηαρχηεηαο πνπ ιακβάλεηαη. Ο πεηξακαηηζκφο DVB-H έρεη εθηειεζηεί ρξεζηκνπνηψληαο κεηάδνζεο πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ πίλαθα 7. Όιεο νη δνθηκέο έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί κέζσ ηεο «8Κ GI ¼» πιαίζην δνκήο κεηάδνζεο, ην νπνίν απνηειεί ην ρεηξφηεξν ζχζηεκα γηα ηνπο δέθηεο απφ ηελ άπνςε ηαρχηεηαο. Απνηειεζκαηηθά ε 8Κ ιεηηνπξγία πινπνηεί ην κηθξφηεξν ICS θαη ζπλεπψο, πξνζθέξεη ηνλ κηθξφηεξν ρψξν γηα αιιαγέο ζπρλφηεηαο Doppler. Δπηπιένλ αθφκα θαη αλ ην καθξχηεξν δηάζηεκα θχιαμεο(1/4) επηηξέπεη θάπνηνλ λα κεγηζηνπνηήζεη ηελ δηαβίβαζε ησλ θπηηάξσλ(δειαδή, κεγαιχηεξν ρψξν γηα θαζπζηεξεκέλε ερψ) νδεγεί ζε πην καθξχ ζχκβνιν κήθνπο, κεηψλνληαο ηελ αληνρή ηεο θηλεηηθφηεηαο. Σν εχξνο απνθσδηθνπνηεκέλσλ ζρεκαηηζκψλ έρεη επηιερζεί γηα ηελ παξνρή δηάθνξσλ DVB-H δπλαηνηήησλ κεηάδνζεο, ψζηε λα δηεξεπλήζεη ηηο παξαδνζηαθέο ζπλαιιαγέο ησλ bitrate έλαληη ζηελ επξσζηία, έλαληη ζηε ηαρχηεηα. Ο ζηφρνο απηήο ηεο επηινγήο ησλ ιεηηνπξγηψλ κεηάδνζεο είλαη ε ζχγθξηζή ησλ επηδφζεσλ ιήςεο DVB-T θαη DVB-H θαηαζηάζεηο. β) επίπεδν δεδνκέλσλ: ην MPE-FEC ζχζηεκα πξνζηαζίαο πνπ εθαξκφδεηαη θαηά ηελ ζχλδεζε επηπέδσλ ζην DVB-H, επηηξέπεη ηελ παξαγσγή δηαθφξσλ ζρεκάησλ ξηπψληεκαρηζκνχ-ρξφλνπ, πνπ ραξαθηεξίδνληαη π.ρ κε πνζφ θσδηθνπνίεζεο FEC θαη ηελ απφιπηε δηάξθεηα ξηπψλ. Πξνθεηκέλνπ λα ζηαζκίζεη ηελ επηξξνή ησλ παξακέηξσλ απηψλ, ην ζχλνιν ζρεκάησλ ξηπψλ, πνπ απεηθνλίδεηαη ζηνλ πίλαθα 8, έρεη ρξεζηκνπνηεζεί. Γηα φιεο ηηο δνθηκέο, ε θνξπθή TS bitrate γηα DVB-H ππεξεζίεο έρεη πεξηνξηζηεί ζε κηα ζηαζεξή bitrate ησλ 4mp/s, απηφ ην κέγεζνο ζα είλαη ζπκβαηφ κε φια ηα bitrate πνπ δηαηίζεληαη απφ ην θπζηθφ επίπεδν θαη επηπιένλ, αληηζηνηρνχλ πεξίπνπ ζην κέζσ φξν πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ ελφο ηαθηηθνχ νξηζκνχ, πξφγξακκα ηειενξάζεσλ. ηε ζπλέρεηα γηα ην ζθνπφ ηεο εμεξεχλεζεο δνθηκψλ επηδφζεσλ, ηξία ζχλνια ζρεκάησλ ξηπψλ(επηζεκαίλνληαη Σ1,Σ2 θαη Σ3 ζηνλ πίλαθα 8), έρνπλ νξηζηεί γηα λα δηεξεπλεζνχλ νη επηξξνέο ηνπ DVB-H έλαληη DVB-T, MPE-FEC ξπζκνί θσδηθνπνίεζεο θαη νη απφιπηεο δηάξθεηεο ξηπψλ αληίζηνηρα. Μπνξεί λα ζεκεησζεί φηη νη νξηζκνί ησλ MPE-FEC, ξπζκφο θσδηθνπνίεζεο, κε ησλ αξηζκφ ησλ ζεηξψλ ησλ πηλαθίδσλ, νδεγνχλ ην κέγεζνο ησλ ξηπψλ αλαιφγσο. Σν πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ πνπ θαηαλέκεηαη γηα ην ζχλνιν ηνπ DVB-H πνιππιεθηψλ, νδεγεί ζηελ 77

78 απφιπηε δηάξθεηα ξηπψλ, ελψ ν κέζνο φξνο ζηνηρεηψδνπο ξεχκαηνο ξπζκνχ κεηάδνζεο νδεγεί ζηελ πεξηνδηθφηεηα ηνπ ξπζκνχ κεηάδνζεο. Οη δηαθπκάλζεηο ηεο δηάξθεηαο ησλ ξηπψλ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ ηξνπνπνηψληαο ηνλ αξηζκφ ησλ ζεηξψλ ή θαη ην bitrate πνπ έρεη ρνξεγεζεί γηα ην DVB-H. Πίλαθαο 8 DVB-H ζρήκαηα ξηπψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη Coding Rate Tables Size (Data/RS) In Rows Burst Size in Bytes Burst Durations (Duration/Period) T1 ¾(191/64) ms/2980ms T1 ¾(191/64) ms/520ms T2 1/1(191/0) ms/2980ms T2 7/8(189/27) ms/2950ms T2 5/6(190/38) ms/2960ms T2 ¾(191/64) ms/2980ms T2 2/3(128/64) ms/1990ms T2 ½(64/64) ms/990ms T3 ¾(191/64) ms/2980ms T3 ¾(191/64) ms/2230ms T3 ¾(191/64) ms/1490ms T3 ¾(191/64) ms/740ms 2) Σα απνηειέζκαηα ησλ δνθηκψλ εξγαζηεξίνπ: πνιπάξηζκα απνηειέζκαηα πξνθχπηνπλ απφ ηελ θακπάληα κεγάιεο θιίκαθαο εξγαζηεξηαθψλ δνθηκψλ πνπ εθηειέζηεθαλ απφ ηα DVB-H κέιε. Σα θχξηα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα. Σα ρξψκαηα δείρλνπλ, ζηε δνθηκή, δχν δηαθνξεηηθά πξφηππα δεθηψλ. α) DVB-T έλαληη DVB-H: Γηα ηελ αμηνιφγεζε, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ MPE-FEC ¾ ππεξεζία ξηπψλ, ην C/N έλαληη Doppler, έρεη θαζνξηζηεί σο ραξαθηεξηζηηθφ απφ 2 δέθηεο, γηα QPSK θαη 16 QAM, ρξεζηκνπνηψληαο ξπζκνχο θσδηθνπνίεζεο1/2 θαη 2/3. ηηο εηθ. 4.7 θαη 4.8 ε FERS θακπχιε αληηζηνηρεί ζε κηα φκνηα θαηάζηαζε DVB-T, ελψ ε MFERS θακπχιε δείρλεη ην φθεινο DVB-H πνπ αζθήζεθε απφ ηελ MPE-FEC ¾ πξνζηαζία. 78

79 Δηθφλα 4-7 DVB-H θέξδε γηα QPSK 1/2 Δηθφλα 4-8 DVB-H θέξδε γηα 16QAM 2/3 79

80 Απφ ηα ζηνηρεία απηά ζα κπνξνχζε λα εθηηκεζεί φηη ζε κηα θηλεηή θαηάζηαζε, (f D >10 Hz) ην MPE-FEC φρη κφλν δε κεηψλεη ηελ C/N απαίηεζε απφ ηηο 6 έσο 8db αιιά επίζεο θάλεη πνιχ θαιή ηελ δηαζεζηκφηεηα ηεο ππεξεζίαο αλεμάξηεηα απφ ηελ ηαρχηεηα πνπ ιακβάλνπλ. Όζνλ αθνξά ηε κέγηζηε ηαρχηεηα (πςειή f D), ην MPE-FEC σζεί φκνξθα πεξεηαίξσ ην αλψηαην φξην ηαρχηεηαο ελεξγψληαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ICI αθχξσζεο αιγνξίζκσλ, πνπ πινπνηείηαη ζηνπο απνδηακνξθσηέο. Ζ εηθ.4.9 παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα πνπ πήξαλε κε 16 QAM CR 2/3 ιεηηνπξγία. Έλα 5-6 db(cn θέξδνο) πνπ πξνήιζε απφ ην MPE-FEC ¾ κπνξεί λα παξαηεξεζεί. Αιιά έρεη ελδηαθέξνλ, γηα ηνλ δεχηεξν δέθηε ε αχμεζε ηαρχηεηαο πνπ είλαη πην αηζζεηή κε απηφ ην ζχζηεκα δηαθνξνπνίεζεο. Γνθηκέο κε ηε ρξήζε 8Κ ιεηηνπξγίαο κε QPSK 2/3 θαη 16 QAM 1/2, επηβεβαίσζαλ ηα απνηειέζκαηα απηά δείρλνληαο φηη ην MPE-FEC επηηξέπεη ην ζχζηεκα κεηάδνζεο DVB-H λα ρξεζηκνπνηεί TS bitrate απφ 5 έσο 14 mb/s απφ 500ρκ ηελ ψξα έσο 130ρκ ηελ ψξα. Απηή ε απφδνζε DVB-H κνηάδεη κε ηελ C/N θαη ηε βειηίσζε κέγηζηεο ηαρχηεηαο, πνπ παξαηεξήζεθε κε θεξαία ιήςεο πνιπκνξθίαο. β) Ζ επηξξνή θσδηθνπνίεζεο πνζνζηνχ MPE-FEC: Γηα ηε κειέηε ησλ επηπηψζεσλ ηνπ πνζνζηνχ θσδηθνπνίεζεο MPE-FEC, έρεη ρξεζηκνπνηεζεί αδχλακνο θσδηθνπνηεκέλνο ζρεκαηηζκφο(δειαδή, 16QAM 2/3), θαη έρνπλ βηψζεη ηα δηάθνξα πνζνζηά θσδηθνπνίεζεο MPE-FEC πνπ θαίλνληαη ζηνλ πίλαθα 6(Σ2). Σα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη ζηελ εηθ.10. ην «zoom» πνπ παξνπζηάδεηαη ζην δεχηεξν δηάγξακκα, επηζεκαίλεη ηελ ηεξάζηηα επίδξαζε ηνπ MPE-FEC πάλσ ζην C/N (δειαδή, 5-6 db). ε θαηαζηάζεηο πεδψλ(f D θάησ απφ 10Hz) ε ζηαδηαθή επίδξαζε ηνπ εηθνληθνχ ζπζζσξεπηή ρξφλνπ ε νπνία επηηξέπεη λα επηηεπρζεί ζηαδηαθά ε βειηίσζε ηνπc/n κπνξεί λα παξαηεξεζεί. ε θηλεηέο θαηαζηάζεηο ην C/N θέξδνο είλαη θηφιαο απνηειεζκαηηθφ κε ην ρακειφηεξν πνζνζηφ θσδηθνπνίεζεο 7/8(δειαδή ην 12,5%), θαη άλεηα απμάλεη αλαινγηθά κε κεγαιχηεξα πνζνζηά θσδηθνπνίεζεο, γηα λα θηάζεη κέρξη 9dB, γηα πνζνζηφ θσδηθνπνίεζεο ½(δειαδή, 50% ησλ γεληθψλ). Γηα φια ηα πνζνζηά θσδηθνπνίεζε, ε κέγηζηε ηαρχηεηα κέλεη εμαηξεηηθά γχξσ απφ κηα Doppler ζπρλφηεηα ησλ 120Hz πνπ αληηζηνηρεί ζε κηα εχξνπο ηαρχηεηα ησλ 160ρκ ηελ ψξα Ca 800MHz έσο 650ρκ ηελ ψξα Ca 200MHz. 80

81 Δηθφλα 4-9 Δπηξξνή πνζνζηνχ θσδηθνπνίεζεο ηνπ MPE-FEC ζε 16QUAM 2/3 γ) Ζ επηξξνή ηεο ιεηηνπξγίαο κεηάδνζεο: κε ηελ επέθηαζε ηνπ DVB-H, ην πξφηππν DVB-T επηηξέπεη ηελ ρξήζε ηξηψλ ιεηηνπξγηψλ κεηάδνζεο ζπκπεξηιακβάλνληαο ηνπο 2Κ,4Κ ή 8Κ κεηαθνξείο. Απηέο νη ηξεηο ιεηηνπξγίεο επηηξέπνπλ θάπνηνλ λα εθπέκπεη απζηεξά ηνπ ίδηνπ εχξνπο πνζνζηφ δπαδηθψλ ςεθίσλ, αιιά εμαηηίαο ηεο νξζνγψληαο νξγάλσζεο ηνπ ηκήκαηνο ζπρλφηεηαο πνιππιεθηψλ(δειαδή OFDM), πξνκεζεχνπλ ηξεηο ζπλαιιαγέο κεηαμχ ICS(δειαδή, ρψξν γηα Doppler εμάπισζε) θαη θχιαμε δηάξθεηαο δηαζηήκαηνο(δειαδή, ε κέγηζηε θαζπζηέξεζε, ερψ θαη θαηά ζπλέπεηα ην κέγηζην κέγεζνο θπηηάξσλ κεηάδνζεο. Έζησ θαη αλ νη κεηξήζεηο απφδνζεο δελ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζηελ 4Κ ιεηηνπξγία κεηάδνζεο, δχν δέθηεο έρνπλ δνθηκαζηεί ζηηο 2Κ θαη 8Κ κεηάδνζεο, φπσο δείρλεη ε εηθ

82 Δηθφλα 4-10 Δπηξξνή ιεηηνπξγίαο κεηάδνζεο ζην 16QUAM 2/3 Ζ εηθ.10 θαζαξά δείρλεη φηη ην C/N θέξδνο θαη ην Doppler θέξδνο απνδνρήο πνπ πξνκεζεχηεθε απφ ην MPE-FEC παξακέλεη δηαζέζηκν φπνηα θαη αλ είλαη ε ιεηηνπξγία κεηάδνζεο. Δπηπιέσλ ε κέγηζηε ηαρχηεηα παξακέλεη ζε απζηεξή ζρέζε κε ην ICS πνπ εθαξκφδεηαη: ε 2Κ ιεηηνπξγία είλαη θαλεξά 4 θνξέο πην Doppler αλζεθηηθή απφ ηελ 8Κ ιεηηνπξγία. Απηφ επηβεβαίσζε φηη ε DVB-H 4Κ ιεηηνπξγία ζα είρε ελδηάκεζα ραξαθηεξηζηηθά κεηαμχ 2Κ θαη 8Κ: ην νπνίν ζα εθηηκεζεί γηα ηελ κεγέζπλζε ησλ θπηηάξσλ κεηάδνζεο 2Κ κεγέζνπο, ελψ δηαηεξεί ηηο ηθαλφηεηεο δεθηψλ ζε κεγάιε ηαρχηεηα, γηα ππεξεζίεο πνπ ζηνρεχνπλ ηα ηξαίλα κεγάιεο ηαρχηεηαο γηα παξάδεηγκα. 3) Απνηειέζκαηα Δπηηφπησλ δνθηκψλ: Γηα λα πηζηνπνηήζνπλ επηηφπηα ηηο απνδφζεηο DVB-H, έλαο 60-WERP πνκπφο, ρξεζηκνπνηψληαο QPSK ½ θαη 16 QAM 2/3 ζρεκαηηζκνχο ζε 8Κ, κε δηάζηεκα θχιαμεο ¼, έρεη ρξεζηκνπνηεζεί λα θαιχςεη ηελ πφιε ηνπ Μεηο κε ηελ ίδηα DVB-H νξγάλσζε ππεξεζηψλ φπσο απηά πνπ βίσζαλ ζην εξγαζηήξην. Έλα κεγάιν εχξνο απφ επηηφπηεο κεηξήζεηο έρνπλ γίλεη ζε δηάθνξεο θαηαζηάζεηο: πεδψλ εμσηεξηθνχ(ζην θέληξν ηεο πφιεο), θηλεηή (ζην απηνθίλεην, ηαμηδεχνληαο ζην θέληξν θαη απηνθηλεηφδξνκν ζηα πξνάζηηα) θαη πεδψλ εζσηεξηθνχ(κέζα ζην θέληξν έξεπλαο Telediffusion de France). Κάζε ζπλεδξίαζε επηηφπηαο δνθηκήο έπηαζε κέρξη 3000 πφληνπο κέηξεζεο, δνθηκάδνληαο ηελ C/N πνπ βηψζαλε, θαη παξέιαβαλ RF δχλακε θάζε δεπηεξφιεπην ελψ θάλαλε εθηίκεζε FER θαη MFER θξηηήξηα. Σα απνηειέζκαηα πνπ έρνπλ επηηεπρζεί δίλνπλ ελδείμεηο βειηίσζεο MPE-FEC, πνπ ήηαλ ζχκθσλα κε ηηο εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο. Γπζηπρψο, επηηφπηα, νη δέθηεο ππνθέξνπλ ηαπηφρξνλα απφ ην αξγφ μεζψξηαζκα ζθίαζεο(πνπ παξάγεηαη απφ ην πεξηβάιινλ) θαη γξήγνξν Raleign μεζψξηαζκα (έξρνληαο απφ 82

83 ην θηλεηφ θαλάιη), αλαιφγσο, ηα απνηειέζκαηα επηηφπησλ δνθηκψλ, δελ κπνξνχλ ακέζσο λα ζπγθξηζνχλ κε ηηο εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο. Χζηφζν, βειηηψζεηο ηεο ζεηξάο 5-6dB ζε C/N θαη παξαπάλσ παξαηεξήζεθαλ, θαη ε αλνπζηφηεηα ησλ C/N απαηηήζεσλ ζηηο ηαρχηεηεο πεδψλ, είηε εζσηεξηθή ή εμσηεξηθή ιήςε, επηβεβαηψζεθε. Ζ DVB-H αλαθνξά ηνπ απνζπάζκαηνο επηθπξψζεσλ[7], πξνκεζεχεη πιήξεο δεδνκέλα γηα ηα πεξηιεπηηθά απνηειέζκαηα εδψ. Δπίζεο, ζηε βάζε ησλ εξγαζηεξηαθψλ επηηφπησλ δνθηκψλ, έλαο δέθηεο αλαθνξάο γηα ζθνπνχο πξνγξακκαηηζκνχ δηθηχνπ, έρεη εθδνζεί κε πξνδηαγξαθέο εθαξκνγήο DVB-H[8]. 4.4 DVB-H Δίκηςα Το IPDC- Σύζηημα Μηα ηππηθή εθαξκνγή γηα DVB-H είλαη ε ππεξεζία IP δεδνκέλσλ ζε θνξεηά ηέξκαηα φπσο γηα θηλεηά ηειέθσλα. Ζ εηθ.4.13 δείρλεη έλα πιήξεο IPDC ζχζηεκα, ζπκπεξηιακβάλνληαο ηνπο δηάθνξνπο ζπληειεζηέο, θαη ζηνηρεία. Πξψηα ην ζχζηεκα ππεξεζηψλ ρξεζηκνπνηείηε γηα λα παξάγεη δηάθνξα IP ξεχκαηα(φπσο ξεχκαηα βίληεν) ζηα δίθηπα. ηε ζπλέρεηα, δηαλέκνληαη δηα κέζνπ ηνπ δηαδηθηχνπ ζηνπο IP ζπζζσξεπηέο, νη νπνίνη ζα παξάγνπλ ην DVB-H TS, κε ηεκαρηζκφ ρξφλνπ θαη MPE-FEC λα ζπκπεξηιακβάλνληαη. Απηφ ην TS ηφηε δηαλέκεηαη ζηνπο DVB-T/H πνκπνχο ησλ δηθηχσλ αλακεηάδνζεο. Σν ζχζηεκα IP δεδνκέλσλ(ipdc) κπνξεί λα ζπκπεξηιακβάλεη άιιεο ιεηηνπξγίεο δηα κέζνπ δηθηπαθψλ θπηηάξσλ, φπσο ην Γεληθφ Παθέην ΡαδηνΤπεξεζία(GPRS) ή Παγθφζκην χζηεκα Κηλεηήο Σειεπηθνηλσλίαο(UMTS) Φάζμα Αναμεηάδοζης Σν DVB-H κπνξεί λα εηζαρζεί είηε ζε DVB-H δίθηπν είηε κε ην λα κνηξάδεηαη κηα ππάξρνπζα κνπιηηπιεμ DVB-T κεηαμχ DVB-H θαη DVB-T ππεξεζηψλ. Όηαλ ε ηειηθή επηινγή ηνπ DVB-H έγηλε, ε ηθαλφηεηα λα κνηξάδεηαη κηα κνπιηηπιεμ κε DVB-T, ήηαλ ζη αιήζεηα κηα απφ ηηο απνθαζηζηηθέο παξάγνληεο, αθνχ θάλεθε φηη απηφ ζα βειηίσλε ηηο πηζαλφηεηεο εκπνξηθψλ εηζαγσγψλ ησλ ππεξεζηψλ ζην ζπλσζηηζκέλν UHF θάζκα αλακεηάδνζεο. Σερληθά, ζρεδφλ φπνηα DVB-T θαηαλνκή ζπρλφηεηαο ή εθρψξεζε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα DVB-H: νη κφλνη πεξηνξηζκνί έξρνληαη απφ ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα κε GSM9000 θπηηαξηθφο πνκπφο ζην DVB-H ηέξκα. Δάλ κηα ηαπηφρξνλε ιεηηνπξγία ρξεηάδεηαη, νη ζπρλφηεηεο θάησ απφ ζρεδφλ MHz πξνηηκνχληαη. Γηα ηνπο αλακεηαδφηεο DVB-H, κπνξεί λα ζεσξεζεί σο έλαο θαηλνχξηνο ηξφπνο λα πξνκεζεχεηο ππεξεζίεο αλακεηάδνζεο, γηα κηα θαηλνχξηα νκάδα απφ πειάηεο, θπξίσο, ρξήζηεο θηλεηψλ ηειεθψλσλ. Δάλ απηφ ζεσξεζεί σο ελδηαθέξνλ, ην θάζκα ζα είλαη δηαζέζηκν. Αλακέλεηαη ζε θάζε πεξίπησζε φηη ε θαηάζηαζε ζα είλαη πην ραιαξή, κεηά αθνχ νη αλαινγηθέο ππεξεζίεο ηειενξάζεσλ, μεθηλήζνπλ λα θιείζνπλ. Θα έπξεπε επίζεο λα ζεκεησζεί φηη ην DVB-H είλαη πνιχ θαζκαην-απνηειεζκαηηθφ, φηαλ ζπγθξίλεηαη κε ηηο παξαδνζηαθέο ππεξεζίεο ηειενξάζεσλ. Έλα 8MHz θαλάιη κπνξεί λα παξαδψζεη ππεξεζίεο βίληεν ζηα ηέξκαηα κηθξήο νζφλεο. Απηφ είλαη δέθα θνξέο πην πνιχ απφ ηελ ηππνπνηεκέλε-νξηζκνχ-ηειεφξαζε(sdtv) κε MPEG-2 ή 20 θνξέο πην πςειήο επθξίλεηαο ηειεφξαζε(hdtv) κε AVC. 83

84 Δηθφλα 4-11 Έλα ηππηθφ IPDC ζχζηεκα Δηθφλα 4-12 Γηακνηξαζκφο δηθηχνπ DVB-T κε multiplexing Το μοίραζμα με DVB-T Σν θνηλφ δίθηπν ζα κπνξνχζε λα κνηάδεη κε απηφ ζηελ εηθ Δθεί έλα δίθηπν απφ DVB-T πνκπψλ, ππεξεηεί θαη ην DVB-H θαη ηα ηέξκαηα DVB-T. Σν πθηζηάκελν DVB-T δίθηπν πξέπεη λα είλαη, παξφιν απηά, ζρεδηαζκέλν γηα θνξεηή εζσηεξηθή ιήςε, γηα λα κπνξεί λα πξνκεζεχεη αξθεηή δχλακε πεδίνπ, γηα ηέξκαηα θνξεηά κέζα ζηελ πεξηνρή ππεξεζηψλ πνπ ρξεηάδεηαη. Ζ κνλαδηθή απαηηνχκελε ηξνπνπνίεζε ζηνπο πνκπνχο είλαη κηα αλαβάζκηζε, ψζηε ηα DVB-H δπαδηθά ςεθία ζεκαηνδφηεζεο θαη 10 θχηηαξα πξνζζέηνληαη ζηηο TPS πιεξνθνξίεο ηνπ πνκπνχ. Σν αθξηβέο κνίξαζκα γίλεηαη ζην επίπεδν πνιππιεθηψλ. Σν DVB-H πξνζθέξεη πιήξεο επειημία, γηα λα επηιέμεη έλα κέξνο ηνπ κνπιηηπιεμ ησλ DVB-H ππεξεζηψλ. Σν θιεηδί εμάξηεκα DVB-H ζην δίθηπν είλαη ην IP πνπ ελζσκαηψλεη, φπνπ ην MPE ησλ IP δεδνκέλσλ, ηεκαρηζκφο ρξφλνπ, θαη MPE-FEC κπαίλνπλ ζε εθαξκνγή. Μηα άιιε πηζαλφηεηα ζην λα κνηξαζηεί ην δίθηπν είλαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ε ηεξαξρηθή δηακφξθσζε DVB-H. ε απηή ηελ πεξίπησζε νη MPEG-2 θαη DVB-H IP ππεξεζίεο, ζα έρνπλ ηηο δηθέο ηνπο αλεμάξηεηεο εηζαγσγέο ζηνπο DVB-T πνκπνχο. Οη DVB-H ππεξεζίεο 84

85 ρξεζηκνπνηνχλ ην ηκήκα πςειήο πξνηεξαηφηεηαο, ην νπνίν πξνζθέξεη απμεκέλε επξσζηία πάλσ απφ ηε ρακειή πξνηεξαηφηεηα εηζαγσγήο, ην νπνίν ηφηε ρξεζηκνπνηείηε γηα ηηο θαλνληθέο ςεθηαθέο ππεξεζίεο ηειενξάζεσλ Αθιερφμένα Γίκησα DVB-H Όηαλ έλα πιήξεο κνπιηηπιεμ κπνξεί λα θξαηεζεί γηα DVB-H, ε ειεπζεξία ζηνλ ζρεδηαζκφ απμάλεηαη. Δάλ ρξεηαζηεί, ηψξα είλαη πηζαλφλ λα επηιερηεί ε θαηλνχξηα 4Κ ιεηηνπξγία ή ζε βάζνο ζπζζσξεπηέο πνπ έρνπλ εηζαρζεί ζην ηειεπηαίν DVB-T πξφηππν γηα DVB-H. Έλα αθηεξσκέλν DVB-H δίθηπν εκθαλίδεηαη ζηελ εηθ Δηθφλα 4-13 Έλα νινθιεξσκέλν DVB-H δίθηπν Έλα ηππηθφ δίθηπν ζπληειείηε απφ αξθεηέο SFN πεξηνρέο, πνπ ε θάζε κηα ρξεζηκνπνηεί ηελ δηθηά ηεο θαηαλνκή ζπρλφηεηαο. Σν κέγηζην κέγεζνο κηαο SFN πεξηνρήο, εμαξηάηαη ζην κέγεζνο FFT, θχιαμε δηαζηήκαηνο θαη γεσγξαθηθέο ηδηφηεηεο ζην δίθηπν, αιιά κπνξεί λα είλαη ηεο ζεηξάο δεθάδσλ ρηιηνκέηξσλ. Κάζε SFN πεξηνρή έρεη κάιινλ αξθεηνχο GPS ζπγρξνληζκέλνπο πνκπνχο πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ έλα πνζφ επαλαιήπηεο θαλαιηψλ γηα λα θαιχςνπλ, θάπνηεο απφ ηηο κηθξφηεξεο ηξχπεο. Δπεηδή, ε απαηηνχκελε δχλακε ηνπ πεδίνπ ζε DVB-H δίθηπν είλαη αξθεηά πςειή θαη ε επηηξεπφκελε ηειηθή δχλακε παξεκπφδηζεο απφ κηα θαηαλνκή είλαη πεξηνξηζκέλε απφ ην ζπληνληζκέλν ζρέδην, ην πνζφ απφ θχξηνπο ζπγρξνληζκέλνπο πνκπνχο, ζα πξέπεη λα είλαη πςειφηεξν θαη νη δπλάκεηο πνκπψλ θαη ην χςνο θεξαηψλ, ζα πξέπεη λα είλαη ρακειφηεξν απφ έλα παξαδνζηαθφ DVB- T δίθηπν. Σν δίθηπν κπνξεί λα νλνκαζηεί ππθλφ SFN. Φαλεξά, ην θφζηνο ηνπ δηθηχνπ είλαη πςειφηεξν απφ έλα ζπκβαηηθφ DVB-T δίθηπν, αιιά επίζεο ην πνζφ ππεξεζηψλ ζε έλα κνχιηηπιεμ είλαη δέθα θνξέο πςειφηεξν. 85

86 4.4.5 Γιαζηαζιολόγηζη Γικηύοσ Αλεμάξηεηα απφ ηελ πξαγκαηηθή θαηαζθεπή δηθηχνπ, αξθεηνί παξάκεηξνη ζρεδηαζκψλ πξέπεη λα θαηαλνεζνχλ κε ιεπηνκέξεηα ψζηε ε απαηηνχκελε δχλακε γηα ηνλ ζρεδηαζκφ πεδίνπ, λα κπνξεί λα ππνινγηζηεί. Σα παξαθάησ παξαδείγκαηα ζα απνδείμνπλ ηελ δηαδηθαζία, ε νπνία αξρίδεη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δεθηψλ. Πξνζζέηνληαο ην ζρέδην ζνξχβνπ F θαη ην απαηηνχκελν C/N ζην πάησκα ζνξχβνπ, ηνπ θαλαιηνχ 7.61-MHz-πιάηνο, δίλεη ηνλ δέθηε επαηζζεζίαο ζε νξηζκέλεο ζπλζήθεο θαλαιηψλ. ε ληεζηκπέι, απηφ νδεγεί πξνο: (2) Γηα ζθνπνχο ζρεδηαζκνχ, απηά κπνξνχλ λα απνθηεζνχλ απφ έλα δέθηε αλαθνξάο πνπ νξίδνληαη ζηηο πξνδηαγξαθέο DVB-H εθαξκνγψλ. Γηα παξάδεηγκα, εάλ F είλαη 5dB θαη γηα QPSK CR=1/2, ην απαηηνχκελν C/N ζε θνξεηφ θαλάιη είλαη 6.4dB (ππνζέηνληαο απψιεηα εθαξκνγψλ 2.5-dB) ε επαηζζεζία γίλεηαη- 93.8dBm. Ζ επφκελε ζεκαληηθή παξάκεηξνο είλαη ην θέξδνο ηεο ηεξκαηηθήο θεξαίαο GA. Απηφ ρξεηάδεηαη ψζηε ε ειάρηζηε δχλακε πεδίνπ Δmin λα κπνξεί λα ππνινγηζηεί κε: (3) Όπνπ n=120λχ Τπνζέηνληαο κηα ελζσκαησκέλε θεξαία ζε έλα κηθξφ θνξεηφ ηέξκα, φπσο έλα θηλεηφ ηειέθσλν ην θέξδνο θεξαίαο ζε UHF ζπρλφηεηεο ζα είλαη ρακειέο. Οη DVB-H πξνδηαγξαθέο εθαξκνγψλ, θαη ην ITU Recommendation 1368 λνκνζρέδην, δίλεη θέξδνο κεηαμχ -5dBi (862 MHz) θαη -10dBi (470 MHz) Παίξλνληαο ην -7-dBi ςεθίν ζηα 700 MHz, κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε ηελ ειάρηζηε δχλακε πεδίνπ, σο παξάδεηγκα: (4) Όηαλ ζρεδηάδνπκε γηα εζσηεξηθή ιήςε, απηή είλαη ε ειάρηζηε δχλακε πεδίνπ ζην εζσηεξηθφ φπνπ ην ηέξκα αθφκε δνπιεχεη. Ο ζρεδηαζηήο δηθηχνπ, παξφια απηά, ρξεηάδεηαη λα μέξεη πνηά είλαη ε απαηηνχκελε δχλακε ζρεδηαζκνχ πεδίνπ ζην εμσηεξηθφ. Δπεηδή ε δχλακε πεδίνπ είλαη ηπραία κεηαβιεηή, κε δηαλνκή θαλνληθήο θαηαγξάθεζεο, ν ζρεδηαζηήο πξέπεη λα πάξεη ππφςε απηφ ην απνηέιεζκα πνπ μεζσξηάδεη αξγά, θαη λα απνθαζίζεη πνηφο είλαη ν πηζαλφο ζηφρνο κηαο ηνπνζεζίαο θάιπςεο. ηνλ θφζκν ηεο αλακεηάδνζεο,ε ηνπνζεζία θάιπςεο ζπλήζσο νξίδεηαη ζηελ άθξε ηεο πεξηνρήο θάιπςεο, θαη γηα ηελ εζσηεξηθή ιήςε κπνξεί λα είλαη, γηα παξάδεηγκα,90%, πνπ ζεκαίλεη φηη ε δχλακε πεδίνπ είλαη αξθεηή πςειή ζην 90 % ησλ ηνπνζεζηψλ, ζηελ άθξε ηεο πεξηνρήο ππεξεζηψλ δίλνληαο ζρεδφλ 97% θάιπςε ηνπνζεζίαο ζε νιφθιεξν ην θχηηαξν. Γηα λα 86

87 ππνινγίζνπκε ην απαηηνχκελν πεξηζψξην πάλσ απφ ηελ δηάκεζε δχλακε πεδίνπ, (πνπ ζα έδηλε 50% θάιπςε ), ρξεηαδφκαζηε λα μέξνπκε ηελ πξφηππε απφθιηζε (STD) ηνπ ζήκαηνο. Ζ θαλνληθή αμία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη κε ηα ζήκαηα αλακεηάδνζεο ζε UHF δψλε είλαη 5,5 db. Απηφ αξρηθά έρεη παξαρζεί κε αξθεηά κεγάιν πιέγκα ζρεδηαζκνχ, φπσο 500κ X 500κ ηεηξάγσλα, θαη φηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη πην αθξηβήο εξγαιεία κε πιέγκα ζρεδηαζκνχ ησλ 10κ Υ 10κ, ηφηε κηα ρακειφηεξε αμία ίζσο πξαγκαηνπνηεζεί. Απηφ ζα δψζεη ην ζήκα δηαλνκήο έμσ, αιιά ζα πξέπεη αθφκε λα ζθεθηνχκε ηηο επηδξάζεηο απφ ηηο απψιεηαο δηείζδπζεο θηηξίνπ. Απηή είλαη κηα απφ ηηο πην δχζθνιεο παξακέηξνπο, θαη φηαλ ηελ κεηξάκε ζην πεδίν, βιέπνπκε κηα κεγάιε δηαθχκαλζε ζε δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ θηίξηα. Ζ δηαλνκή ζεσξείηαη μαλά λα είλαη θαλνληθήο θαηαγξαθήο θαη κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί κε κηα κέζε αμία θαη STD.Σν ηειηθφ ζήκα STD κέζν ζην θηίξην κπνξεί λα ππνινγηζηεί σο ην πνζφ ζην ηεηξάγσλν, ηνπ STD ζήκαηνο έμσ, θαη STD απφ ηελ απψιεηα δηείζδπζεο ηνπ θηηξίνπ, δίλνληαο: (5) Όπνπ 6tot είλαη ην ηειηθφ STD,6ο είλαη ην STD ζήκα εμσηεξηθνχ, θαη 6bpl είλαη ην STD απφ ηελ απψιεηα δηείζδπζεο θηηξίνπ. Υξεζηκνπνηψληαο απηφ ην ζπλνιηθφ STD, ην πεξηζψξην δηαθχκαλζεο απαηηνχκελεο ηνπνζεζίαο κπνξεί λα ππνινγηζηεί, ρξεζηκνπνηψληαο ζπζζσξεπηηθή δηαλνκή ηεο δχλακεο ηνπίνπ. Δάλ ππνζέζνπκε 6bpl λα είλαη 6dB, έρνπκε 6tot ίζσλ 8.1dB, ην νπνίν δίλεη έλα db πεξηζψξην δηφξζσζεο ηνπνζεζίαο, φπσο εκθαλίδεηαη ζηελ εηθ Δηθφλα 4-14 Λνγάξηζκνο θπζηθνχ πεδίνπ ζηαζεξφηεηαο ηηκψλ θαηαλνκήο θαη δηαλνκήο ζπζζψξεπζεο. 87

88 Πίλαθαο 9 Γείγκα πξνυπνινγηζκνχ ζχλδεζεο Rx Link Budget F=700MHz Parameter Unit Value Noise Floor PN=kTB dbm Rx Noise Figure F db 5.0 C/N QPSK ½ C/N db 6.4 Rx sensitivity Prx min dbm Rx antenna gain Grx db -7.0 Isotropic power Pi dbm Location variation L1v db 10.3 Building loss LB db 11.0 Minimum power outside Pmin dbm Minimum field strength outside Emin dbκv/m 68.7 Urban Indoor Rayleigh Channel Τπνζέηνληαο, 11-dB κέζε αμία γηα απψιεηα δηείζδπζεο θηηξίνπ [8,ch ] κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε έλα δείγκα πξνυπνινγηζκνχ ζχλδεζεο, ην νπνίν δείρλεηαη ζηνλ πίλαθα 9. Απηφο ν ππνινγηζκφο δίλεη ην απαηηνχκελν ζρεδηαζκφ πεδίνπ, ζε επίπεδν δξφκνπ(1.5κ). Μεξηθέο θνξέο ζέινπκε λα πξνβιέςνπκε ηελ δχλακε πεδίνπ ζηα 10κ χςνπο, θαη ηφηε ε απψιεηα χςνπο πξέπεη λα παξζεί ππφςε. Δίλαη αλεμάξηεηε απφ ην πεξηβάιινλ(αζηηθφ, πξνάζηην, αγξνηηθφ) θαη ζπρλφηεηα. Οη αμίεο πνπ πνηθίινπλ κεηαμχ 11 θαη 24dB κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζηηο DVB-H πξνδηαγξαθέο εθαξκνγψλ Γίκησα Πλοήγηζης Σερληθέο δνθηκέο θαη εξγαζίεο πινήγεζεο έρνπλ 2 ζεκαληηθά ζηνηρεία ζηελ αλάπηπμε DVB-H ζρέδηα δηθηχσλ. ηνρεχνπλ ζην λα απμήζνπλ ηελ δηαδηθαζία εμαθξίβσζεο πξνηχπσλ θαη λα δνθηκάζνπλ ηελ ηερληθή ζθνπηκφηεηαο απφ δηάθνξα ηέξκαηα θαη εμνπιηζκνχο θηηξίσλ. Πην ζεκαληηθά, εμαηηίαο ησλ δνθηκψλ θαη πινεγήζεσλ, έρεη απνθηεζεί εκπεηξία ζρεηηθά κε ην πσο νη ηειηθνί ρξήζηεο πηνζεηνχλ ηηο θαηλνχξηεο ππεξεζίεο, θαη πσο ηηο θαηαλαιψλνπλ. Οη πινεγήζεηο επίζεο, παίδνπλε ξφιν ζην ζπλερηδφκελν θάζκα ηνπ ζρεδηαζκνχ δηαδηθαζίαο κε ην λα επηδεηθλχνπλ ηελ ζπνπδαηφηεηα ηεο θνξεηήο ιήςεο, γηα ηελ Πεξηθεξεηαθή Γηάζθεςε Ραδηνεπηθνηλσληψλ. Σα δίθηπα DVB-H πινήγεζεο ιεηηνπξγνχλ ζην Βεξνιίλν-Γεξκαλία, Διζίλθη-Φηιαλδία, Σνπξθνχ-Φηιαλδία, Πηηζκπνπξγθ- ΠΑ θαη Ομθφξδε-Ζ.Β. Αξθεηέο άιιεο είλαη ζην ζηάδην ζρεδηαζκνχ, ηελ ζηηγκή πνπ γξάθεηαη απηφ(ρεηκψλαο 2005). Πξφζθαηα ππάξρνπλ θηφιαο αξθεηά DVB-H ηζηπ δηαζέζηκα ζηελ αγνξά, θαη αξθεηά άιια έρνπλ αλαθνηλσζεί. Πξφηππνη δέθηεο γηα πινεγήζεηο θαη εμνπιηζκφ γηα πνκπνχο ππάξρνπλ θηφιαο γηα πάλσ απφ έλα ρξφλν. 4.5 Η ένηαξη ηος DVB-H ζηα επίζημα ππόηςπα ηηρ ΕΕ Ζ Δπηηξνπή απνθάζηζε ζήκεξα λα πξνζζέζεη ην πξφηππν πνπ αθνξά ρεηξφθεξηεο ζπζθεπέο γηα ςεθηαθέο βηληενεθπνκπέο (DVB-H) ζηνλ θαηάινγν πξνηχπσλ ηεο ΔΔ πνπ ρξεζηκεχεη σο βάζε γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο ελαξκνληζκέλεο παξνρήο ηειεπηθνηλσληψλ ζε 88

89 νιφθιεξε ηελ ΔΔ. Ζ πξνζζήθε ηνπ DVB-H είλαη έλα πεξαηηέξσ βήκα ζηελ θαζηέξσζε εληαίαο αγνξάο γηα ηελ θηλεηή ηειεφξαζε ζηελ Δπξψπε, πνπ ζα επηηξέςεη ζε φινπο ηνπο πνιίηεο ηεο ΔΔ λα παξαθνινπζνχλ ηειεφξαζε ελ θηλήζεη. Ζ θηλεηή ηειεφξαζε ζα κπνξνχζε έσο ην 2011 λα δεκηνπξγήζεη αγνξά έσο θαη 20 δηο επξψ, απνθηψληαο πεξίπνπ 500 εθαηνκκχξηα πειάηεο παγθνζκίσο. «Γηα ηελ εκπέδσζε ηεο θηλεηήο ηειεφξαζεο ζηελ Δπξψπε πξέπεη θαηαξρήλ λα ππάξρεη βεβαηφηεηα σο πξνο ηελ ηερλνινγία. Απηφο είλαη ν ιφγνο γηα ηνλ φπνην είκαη ηδηαίηεξα ηθαλνπνηεκέλε, επεηδή κε ηελ ζεκεξηλή απφθαζε πνπ έιαβε ε Δπηηξνπή ζε ζηελή ζπλεξγαζία κε ηα θξάηε κέιε θαη κε ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ε ΔΔ ελέθξηλε ην DVB-H σο πξνηηκψκελε ηερλνινγία γηα ηηο επίγεηεο θηλεηέο ηειενπηηθέο εθπνκπέο», δήισζε ε θα Viviane Reding, αξκφδηα Δπίηξνπνο γηα ηελ Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηα Μέζα Δπηθνηλσλίαο. «Σα επφκελα βήκαηα γηα ηελ πινπνίεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο ΔΔ γηα ηηο θηλεηέο ηειενπηηθέο εθπνκπέο ζα πεξηιακβάλνπλ θαηεπζχλζεηο ζρεηηθά κε ηα θαζεζηψηα αδεηνδφηεζεο, θαζψο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο δηαρείξηζεο δηθαησκάησλ πνπ, φπσο θαη ην DVB-H, ζα βαζίδνληαη ζε αλνηρηά πξφηππα. Ζ ζέζπηζε ηνπ πξνηχπνπ DVB-H ζε θιίκαθα ΔΔ πξνζθέξεη ζηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο θαη ζηνλ θιάδν ην απαξαίηεην εχξνο αγνξάο γηα ηε καδηθή δξνκνιφγεζε ππεξεζηψλ θηλεηήο ηειεφξαζεο ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε. Απφ ηελ χπαξμε επξσπατθνχ θνηλνχ πξνηχπνπ ζα επσθειεζνχλ επίζεο νη θαηαλαισηέο, πνπ ζα είλαη ζε ζέζε, νπνηεδήπνηε θαη νπνπδήπνηε ζηελ Δπξψπε, λα παξαθνινπζνχλ ηειεφξαζε ζηα ηειέθσλα ή ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο ηνπο. Έπεηηα απφ ηε δεκνζίεπζε ηεο απφθαζεο ηεο Δπηηξνπήο ζηνλ θαηάινγν πξνηχπσλ ηεο ΔΔ, ζηελ Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο ΔΔ, ζα δεηεζεί απφ ηα θξάηε κέιε λα πξνσζήζνπλ ηε ρξήζε ηνπ DVB-H. Με ηε ζαθή απηή ππνζηήξημε ζηελ νκάδα πξνηχπσλ DVB απνζηέιιεηαη επίζεο ηζρπξφ κήλπκα ζε ηξίηεο ρψξεο ψζηε λα απνθαζίζνπλ ζρεηηθά κε ηελ ηερλνινγία γηα ηηο ςεθηαθέο θαη θηλεηέο ηειενπηηθέο εθπνκπέο, ρξεζηκνπνηψληαο ηα πξφηππα DVB-T, DVB-H θαη DVB-SH. Σν DVB-H είλαη επί ηνπ παξφληνο ην επξχηεξα ρξεζηκνπνηνχκελν πξφηππν γηα θηλεηή ηειεφξαζε ζηελ ΔΔ. Σν DVB-H βξίζθεηαη ζηε θάζε κεηαμχ δνθηκψλ θαη έλαξμεο εκπνξηθήο εθκεηάιιεπζεο ζε 16 ρψξεο. Ζ εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε ππεξεζηψλ DVB-H έρεη ήδε αξρίζεη ζηελ Ηηαιία, ελψ ζηε δηάξθεηα ηνπ ηξέρνληνο έηνπο αλακέλεηαη λα πξνζηεζνχλ θαη ε Φηιαλδία, ε Απζηξία, ε Γαιιία, ε Διβεηία θαη ε Ηζπαλία. Καζνξηζηηθή ζεκαζία γηα ηελ επηηπρία ηεο θηλεηήο ηειεφξαζεο έρεη ε χπαξμε δηαθαλνχο θαζεζηψηνο δηθαησκάησλ πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο πνπ βαζίδεηαη ζε δίθαηνπο, εχινγνπο θαη ακεξφιεπηνπο φξνπο θαη θαζηζηά δπλαηή ηελ επίηεπμε ρακειψλ ηηκψλ γηα ηηο ζπζθεπέο. Ζ Δπηηξνπή ζα ζπλερίζεη επνκέλσο λα παξαθνινπζεί ζηελά ηελ πξφνδν φζνλ αθνξά ηε ζπγθξφηεζε θνηλήο δέζκεο δηπισκάησλ επξεζηηερλίαο γηα ην DVB-H. Οη απνηειεζκαηηθέο δηαδηθαζίεο αδεηνδφηεζεο θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο θηλεηήο ηειεφξαζεο είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ ηαρεία εδξαίσζε ηεο ππεξεζίαο. Σν Φεβξνπάξην ηνπ 2008, ε Δπηηξνπή, καδί κε ηνλ θιάδν θαη ηα θξάηε κέιε, εμέηαζαλ ζέκαηα βέιηηζηεο πξαθηηθήο ζρεηηθά κε ηελ αδεηνδφηεζε ηεο θηλεηήο ηειεφξαζεο, απεπζχλνληαο ζε φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο πξφζθιεζε γηα ζρνιηαζκφ. Δπί ηνπ παξφληνο θαηαξηίδνληαη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο βέιηηζηεο πξαθηηθήο πνπ ζα ζπκβάινπλ ψζηε ε θηλεηή ηειεφξαζε λα εγθαηαζηαζεί ρσξίο θαζπζηέξεζε ζηα θξάηε κέιε. Με ήπηα ξπζκηζηηθή πξνζέγγηζε θαη ζαθή θαζεζηψηα αδεηνδφηεζεο ν θιάδνο ζα απνθηήζεη ηελ αζθάιεηα δηθαίνπ πνπ έρεη αλάγθε ψζηε λα δξνκνινγήζεη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ θηλεηήο ηειεφξαζεο ρσξίο πεξηηηά θσιχκαηα. 89

90 5 Υθιζηάμενη καηάζηαζη ζηην Δλλάδα ηηο 16 Ηαλνπαξίνπ 2006 ε ΔΡΣ βάδεη ηα ζεκέιηα ηεο Δπίγεηαο Φεθηαθήο Σειεφξαζεο ζηελ Διιάδα. Με ηελ έλαξμε εθπνκπήο ησλ ςεθηαθψλ ηεο θαλαιηψλ, πξίζκα+, ζηλέ+, ζπνξ+ θαη info+, ζε πηινηηθφ ζηάδην, ε Γεκφζηα Σειεφξαζε πξσηνπνξεί. Ζ ςεθηαθή ηειεφξαζε αιιάδεη θαη ζηελ Διιάδα ηνλ ηξφπν πνπ αληηκεησπίδνπλ ηελ ηειεφξαζε εθαηνκκχξηα ηειεζεαηέο. Ζ ςεθηαθή εθπνκπή επηηξέπεη ηελ πςειή πνηφηεηα κεηάδνζεο ζήκαηνο, καδί κε δηαδξαζηηθέο (interactive) ππεξεζίεο. Οη ηειεζεαηέο απνθηνχλ ηε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο θαη πξφζβαζεο ζε πνηθηιία πξνγξακκάησλ θαη ππεξεζηψλ. Ζ ΔΡΣ, σο δεκφζηνο θνξέαο ελεκέξσζεο θαη ςπραγσγίαο, επηβάιιεηαη λα ιεηηνπξγήζεη - θαη ιεηηνπξγεί- σο πξνπνκπφο παξαγσγήο θαη εθπνκπήο ςεθηαθνχ πεξηερνκέλνπ, αιιά θαη θαηαπνιέκεζεο ησλ ςεθηαθψλ δηαθξίζεσλ, ζην πξφηππν θαη ησλ ινηπψλ δεκφζησλ ξαδηνηειενπηηθψλ νξγαληζκψλ ηεο Δπξψπεο. ηε ινγηθή θαηαπνιέκεζεο ησλ αληζνηήησλ, εληάζζεηαη θαη ε αλάπηπμε πεξηερνκέλνπ κε Τπεξεζίεο Πξφζβαζεο γηα ΑκεΑ, ηθαλνπνηψληαο θαη ηελ ππνρξέσζε, πνπ απνξξέεη απφ ην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο ΔΡΣ, γηα εθπνκπή ελεκεξσηηθνχ, ςπραγσγηθνχ θαη εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ γηα φινπο ηνπο πνιίηεο. 5.1 Η ΕΡΣ ζηην τηθιακή εποσή Ζ ΔΡΣ, ζην πιαίζην ηεο παξαθνινχζεζεο θαη ζπκκεηνρήο ηεο ζην επξσπατθφ θαη δηεζλέο γίγλεζζαη αιιά θαη ηνπ ξφινπ ηεο ζηελ Διιεληθή θνηλσλία γηα ελεκέξσζε, κφξθσζε θαη ςπραγσγία, έρεη ζρεδηάζεη ζεσξεηηθά ηελ επίγεηα ςεθηαθή ηειενπηηθή εθπνκπή απφ ηηο αξρέο ηνπ 2002 θαη πινπνίεζε ηελ πξψηε δνθηκή πνπ έγηλε ζε πηινηηθφ ζηάδην ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ Καηά ην πηινηηθφ απηφ ζηάδην, ε ςεθηαθή πνιππιεμία κεηαδίδεηαη: ζηελ Αηηηθή ζην θαλάιη 48 UHF απφ ηα Κέληξα Δθπνκπήο Τκεηηνχ, Πάξλεζαο θαη Αίγηλαο, ζε κνλνζπρληθφ δίθηπν (SFN) κε ρξήζε GPS ζηε Θεζζαινλίθε θαη ζηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία απφ ην Κέληξν Δθπνκπήο Υνξηηάηε ζην θαλάιη 56 UHF θαη ζε πεξηνρέο ηεο Θεζζαιίαο (Λάξηζα, Σξίθαια, Καξδίηζα, θ.ιπ.) απφ ην Κέληξν Δθπνκπήο Πειίνπ ζην θαλάιη 53 UHF, ζχκθσλα κε ηνλ αξρηθφ ζρεδηαζκφ. ην ζρεδηαζκφ ηεο ΔΡΣ εληάζζεηαη θαη ε κειινληηθή επέθηαζε ηεο θάιπςεο ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο εθπνκπήο ξαδηνηειενπηηθνχ ζήκαηνο ζηελ ππφινηπε ρψξα. Ήδε, ε ΔΡΣ έρεη δξνκνινγήζεη δηαδηθαζίεο γηα ηελ πξνκήζεηα ηνπ απαξαίηεηνπ εμνπιηζκνχ. Μεηά ηελ απφθηεζε ηνπ ελ ιφγσ εμνπιηζκνχ αλακέλεηαη ε έλαξμε ιεηηνπξγίαο ησλ εγθαηαζηάζεσλ εθπνκπήο. Ζ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ πεξηιακβάλεη ηα ζηάδηα παξαγσγήο, θσδηθνπνίεζεο θαη πνιππιεμίαο θαη εθπνκπήο. Έλα δηαθξηηφ ζεκείν απηήο ηεο αιπζίδαο είλαη ε δηάηαμε ηνπ θεθαιηθνχ άθξνπ (head end) γηα ηελ θσδηθνπνίεζε θαη πνιππιεμία, απφ ην νπνίν ζηε ζπλέρεηα γίλεηαη ε φδεπζε ηνπ ζήκαηνο πξνο ηα Κέληξα Δθπνκπήο. ηε δηάηαμε απηή ρξεζηκνπνηνχληαη 6 θσδηθνπνηεηέο θαη δχν πνιππιέθηεο (εθεδξεία Ν+1 θαη 1+1 αληηζηνίρσο), ελψ ν έλαο απνθσδηθνπνηεηήο ρξεζηκνπνηείηαη γηα πεηξακαηηθέο δηαηάμεηο. Τπάξρεη επίζεο απηνκαηνπνηεκέλε δηαδηθαζία ελεξγνπνίεζεο εθεδξεηψλ ππνβνεζνχκελε απφ δξνκνινγεηέο εηζφδσλ - εμφδσλ ειεγρφκελε πιήξσο απφ εμππεξεηεηή (server) MEM (Multiplex Element Manager). 90

91 Δπί ηνπ παξφληνο, ν δπθηαθφο ξπζκφο (bit rate) έρεη ηεζεί σο αθνινχζσο: * ΡΗΚ SAT απφ 800 kbps Mbps * PRISMA + απφ 1.5 Mbps Mbps * CINE + & SPORT + απφ 3.5 Mbps - 8 Mbps Με δεδνκέλν φηη ηέζζεξα πξνγξάκκαηα αλά πνιππιεμία απνηεινχλ κηα ηερληθά θαη πνηνηηθά απνδεθηή επηινγή, εθαξκφδνληαη δηαδηθαζίεο REFLEX γηα ηε βέιηηζηε θαηαλνκή ηνπ δπθηαθνχ ξπζκνχ αλά πξφγξακκα, θαζψο θαη κέζνδνη αλαβάζκηζεο επίδνζεο θαη κείσζεο ζνξχβνπ. Αλαθνξηθά κε ηελ φδεπζε ηνπ ζήκαηνο πξνο ηα Κέληξα Δθπνκπήο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηαζεξά θπθιψκαηα πνπ παξέρεη ν ΟΣΔ. Ζ πξφζβαζε ζηε ιήςε ηνπ ςεθηαθνχ ζήκαηνο είλαη ειεχζεξε θαη γίλεηαη κε ελνπνηεκέλνπο δέθηεο - απνθσδηθνπνηεηέο (IRD ή STB) πνπ ζπκκνξθψλνληαη κε ηα ζρεηηθά Γηεζλή θαη Δπξσπατθά πξφηππα ETSI, IEC, θ.ιπ). Ζ ΔΡΣ Φεθηαθή, κεηά ην πξψην ζηάδην, θαηά ην νπνίν έζεζε ζε εθαξκνγή ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο γηα ηελ ςεθηαθή κεηάδνζε ηειενπηηθνχ πξνγξάκκαηνο, πεξλά δπλακηθά ζηε δεχηεξε θάζε εμέιημήο ηεο, εληζρχνληαο ζεκαληηθά ηηο ππνδνκέο θαη δηεπξχλνληαο ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρεη ζηνλ ηειεζεαηή. Ζ ιήςε ηεο Δπίγεηαο Φεθηαθήο Σειεφξαζεο γίλεηαη κέζσ δέθηε, πνπ κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή επηηξαπέδηαο ζπζθεπήο (Set-Top Box), ή λα είλαη ελζσκαησκέλνο ζηε ζπζθεπή ηεο ηειεφξαζεο. Απφ άπνςε θεξαίαο δελ απαηηείηαη θάηη δηαθνξεηηθφ ζε ζρέζε κε ηελ αλαινγηθή ιήςε. Ζ Δπίγεηα Φεθηαθή Σειεφξαζε κεηαδίδεηαη ζην ίδην θάζκα ξαδηνζπρλνηήησλ κε ηελ αλαινγηθή ηειεφξαζε, κε θχξηα δηαθνξά ηελ πνιππιεμία ηνπ ζήκαηνο απφ ηνπο πνκπνχο. Σα δπν πην δηαδεδνκέλα ζπζηήκαηα (DVB-T & ATSC) ρξεζηκνπνηνχλ ην πξσηφθνιιν κεηάδνζεο MPEG Παπεσόμενερ Τπηπεζίερ Ηλεκηρονικός Οδηγός Προγράμμαηος - EPG Με ην πάηεκα ελφο θνπκπηνχ (Info / Guide ή EPG) ν ηειεζεαηήο έρεη πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο γηα ηα εμήο: Σειενπηηθφ πξφγξακκα ηεο εβδνκάδαο Σειενπηηθφ πξφγξακκα πνπ παξαθνινπζεί θαη ην ακέζσο επφκελν ζην θαλάιη ζην νπνίν είλαη ζπληνληζκέλνο Ώξα έλαξμεο θαη ιήμεο θάζε πξνγξάκκαηνο χληνκε πεξηγξαθή ηνπ πξνγξάκκαηνο (ηίηινο - πξσηφηππνο ηίηινο - είδνο πξνγξάκκαηνο - θαηαιιειφηεηα - ζπληειεζηέο - δηάξθεηα - πεξίιεςε). Αλάινγα κε ην είδνο ηνπ απνθσδηθνπνηεηή πνπ δηαζέηεη θάζε ηειεζεαηήο, ην EPG πξνζθέξεη αθφκα: Γπλαηφηεηα ελεκέξσζεο γηα ην πξφγξακκα ησλ άιισλ ςεθηαθψλ θαλαιηψλ ρσξίο αιιαγή θαλαιηνχ παξαθνινχζεζεο Τπελζχκηζε έλαξμεο πξνεπηιεγκέλνπ ηειενπηηθνχ πξνγξάκκαηνο Γπλαηφηεηα θιεηδψκαηνο εθπνκπψλ θαη αλάγλσζεο ζειίδσλ teletext Γπλαηφηεηα πξνγξακκαηηζκνχ εγγξαθήο ελφο ηειενπηηθνχ πξνγξάκκαηνο 91

92 5.2.2 Υπηρεζίες Πρόζβαζης Οη Τπεξεζίεο Πξφζβαζεο είλαη κία νκάδα εμεηδηθεπκέλσλ ππεξεζηψλ πνπ έρνπλ σο ζθνπφ ηελ παξνρή ηεο δπλαηφηεηαο ζηα Άηνκα κε Αλαπεξία αιιά θαη ζε ειηθησκέλα άηνκα (θπξίσο κε πξνβιήκαηα φξαζεο θαη αθνήο) λα παξαθνινπζνχλ νπηηθναθνπζηηθά έξγα. Γηεξκελεία ζηελ Διιεληθή Ννεκαηηθή Γιψζζα Σα πξνγξάκκαηα πνπ ελδείθλπληαη γηα ηαπηφρξνλε δηεξκελεία ζηελ λνεκαηηθή γιψζζα, φπσο εηδήζεηο, ελεκεξσηηθέο εθπνκπέο, ληνθηκαληέξ, παηδηθφ πξφγξακκα πξνβάιινληαη κε «αλνηρηή» δηεξκελεία. ην κέιινλ, ε δηεξκελεία ζα είλαη «θιεηζηή» ππεξεζία, δειαδή επηιέμηκε. Τπνηηηιηζκφο Οη ππφηηηινη είλαη επηιέμηκνη θαη παξέρνληαη κέζσ ηεο ζειίδαο 888 ηνπ teletext. Δίλαη δηαζέζηκνη ζην θαζεκεξηλφ πεληάιεπην δειηίν εηδήζεσλ, θαη ζην ζχλνιν ηνπ ειιεληθνχ πξνγξάκκαηνο. Αθνπζηηθή Πεξηγξαθή Ζ Αθνπζηηθή Πεξηγξαθή είλαη ε πεξηγξαθηθή αθήγεζε ηεο εηθφλαο κε ζηφρν ηελ πεξηγξαθή νπηηθψλ ζηνηρείσλ θαη γεληθά νπνηαζδήπνηε πιεξνθνξίαο πνπ βνεζάεη ηα άηνκα κε πξνβιήκαηα φξαζεο λα θαηαλννχλ θαη λα παξαθνινπζνχλ ηελ πινθή ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ. Πηινηηθά, ε ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία ζα παξέρεηαη «αλνηρηή» ζε επηιεγκέλεο ζεηξέο κπζνπιαζίαο, ελψ ζην κέιινλ ζα είλαη επηιέμηκε κε ηε κέζνδν receiver mix (κίμεο ήρνπ ζηνλ απνθσδηθνπνηεηή) Γιαδραζηικές Υπηρεζίες Σν info+ θέξλεη, γηα πξψηε θνξά ζηελ ειεχζεξε ηειεφξαζε, δηαδξαζηηθέο ππεξεζίεο ελεκέξσζεο κέζσ ηεο ςεθηαθήο ηερλνινγίαο. ε πξψηε θάζε, κε ηελ ρξήζε ςεθηαθνχ δέθηε/απνθσδηθνπνηεηή πνπ ππνζηεξίδεη ην παλεπξσπατθφ πξφηππν δηαδξαζηηθψλ ππεξεζηψλ DVB-MHP, δίλεηαη ζηνλ ηειεζεαηή ε δπλαηφηεηα άκεζεο πξφζβαζεο ζε κηα ηεξάζηηα βάζε δεδνκέλσλ κε: Υξήζηκεο Πιεξνθνξίεο Απαζρφιεζε Δλεκέξσζε 92

93 5.3 Παποςζίαζη τηθιακών καναλιών ζινέ+: Τηλεοπηικός πολιηιζμός. Σν θαλάιη ηνπ πνιηηηζκνχ, ην νπνίν δηαθξίλεηαη γηα ηελ θξηηηθή ηνπ άπνςε θαη ηε ζχγρξνλε πνιηηηζηηθή καηηά. Δίλαη αλνηρηφ ζε θάζε θηλεκαηνγξαθηθή - ηειενπηηθή πξφθιεζε θαη πξνζθέξεη λέεο ελδηαθέξνπζεο πξνηάζεηο ςπραγσγίαο γηα ηνπο απαηηεηηθνχο ηειεζεαηέο. Απεπζχλεηαη, επίζεο, θαη ζε εθείλνπο πνπ ζπλήζσο δελ βξίζθνπλ ελδηαθέξνλ ζηα ηειενπηηθά πξνγξάκκαηα. Καζεκεξηλά πξνβάιιεη: Γηαρξνληθέο θαη ζηλεθίι ηαηλίεο ηνπ ειιεληθνχ θαη δηεζλνχο θηλεκαηνγξάθνπ Σειενπηηθά θαη θηλεκαηνγξαθηθά ληνθηκαληέξ, ζε πξψηε πξνβνιή, πνπ θαηαγξάθνπλ ηε ζχγρξνλε δσή, θσηίδνπλ ηζηνξηθά γεγνλφηα θαη απνηππψλνπλ φια ηα ξεχκαηα ζηελ ηέρλε Δπηιεγκέλεο μέλεο ζεηξέο θαη ηειεηαηλίεο πρίζμα+: Πρόζβαζη ζε πλούζιο πρόγραμμα. Σν πνιπζπιιεθηηθφ θαλάιη κε ηελ «ελαιιαθηηθή» νπηηθή ζηε ζχγρξνλε δσή, είλαη πάληα αλνηρηφ ζην δηαθνξεηηθφ. Απεπζχλεηαη ζε φιε ηελ νηθνγέλεηα, παξέρνληαο, ηαπηφρξνλα, ππεξεζίεο πξφζβαζεο ζηα Άηνκα κε Αλαπεξία. Οη πεξηζζφηεξεο εθπνκπέο ηνπ, θαζψο θαη ε αλακεηάδνζε ησλ εηδήζεσλ ηεο ΝΔΣ, πξνβάιινληαη κε παξάιιειε δηεξκελεία ζηελ Διιεληθή Ννεκαηηθή Γιψζζα ή/θαη κε επηιέμηκνπο ππφηηηινπο. Σν πξίζκα+ απνδεηθλχεη εκπξάθησο ηε δέζκεπζε ηεο ΔΡΣ γηα παξνρή ηζφηηκεο πξφζβαζεο φισλ ησλ πνιηηψλ ζηηο ςεθηαθέο ππεξεζίεο ηεο Γεκφζηαο Σειεφξαζεο. Καζεκεξηλά πξνβάιιεη: Θεκαηηθά μέλα θαη ειιεληθά ληνθηκαληέξ Δλεκεξσηηθέο εθπνκπέο Διιεληθέο θαη μέλεο ζεηξέο Σαηλίεο απφ ην δηεζλή θαη ειιεληθφ θηλεκαηνγξάθν Δπηιεγκέλν παηδηθφ πξφγξακκα ζπορ+: Ένα κανάλι μόνο με αθληηικά, όλη μέρα, δφρεάν! Σν θαλάιη πνπ πξνζθέξεη ζέακα θαη πςειέο δφζεηο αδξελαιίλεο ζηνπο ιάηξεηο ησλ κεγάισλ αζιεηηθψλ δηνξγαλψζεσλ, κε εθπιεθηηθή εηθφλα θαη ήρν απφ ηελ Φεθηαθή Σειεφξαζε ηεο ΔΡΣ. Καζεκεξηλά κεηαδίδνληαη ζε απνθιεηζηηθφηεηα εζληθά θαη δηεζλή πξσηαζιήκαηα, κεγάιεο δηνξγαλψζεηο απ φιν ηνλ θφζκν, θαη καγλεηνζθνπήζεηο γηα φζνπο δελ πξφιαβαλ ηελ πξψηε κεηάδνζε, ή ζέινπλ λα μαλαδνχλ ηα θαιχηεξα. Δπίζεο, δίλεη έκθαζε ζε ιηγφηεξν πξνβεβιεκέλα αζιήκαηα, φπσο θνιχκβεζε, ζπγρξνληζκέλε θνιχκβεζε, ηππαζία, βφιετ, ελφξγαλε & ξπζκηθή γπκλαζηηθή, θαιιηηερληθφ παηηλάδ, ηέληο, κπηιηάξδν θαη ηζηηνπινΐα. 93

94 5.3.4 info+: ζσνετής ενημέρφζη με θεμαηικά δεληία και διαδραζηικές σπηρεζίες Σν info+ είλαη ην ηέηαξην θαη λεφηεξν πξφγξακκα ηεο επίγεηαο ςεθηαθήο ηειεφξαζεο ηεο ΔΡΣ ην νπνίν ζήκεξα πξνβάιιεηαη απφ ηε ζπρλφηεηα ηνπ ζπνξ+. Γηα πξψηε θνξά απφ ηελ ειιεληθή ηειεφξαζε έμη θαζεκεξηλά ζεκαηηθά δειηία: αηδέληα+, θφζκνο+, ηέρλεο+, ρξήκα+, news+ θαη αζιεηηθά+. Δπηπιένλ, ν ηειεζεαηήο έρεη ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε δηαδξαζηηθέο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ ρξεζηηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο θαζεκεξηλφηεηάο ηνπ. 94

95 6 Μεηρήζεις ποιόηηηας λήυης ζήμαηος 6.1 Πεπιγπαθή εξοπλιζμού και εγκαηάζηαζη Γηα κεηξήζεηο ηέηνηνπ ηχπνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζπζθεπέο φπσο ην TSM-DVB ηεο Rhode & Schwarz. Πξφθεηηαη γηα κία θνξεηή ιχζε κε δηαζηάζεηο 83x154x224 mm (WxHxD) θαη βάξνο κφλν 1.4 θηιά. Δίλαη θαηάιιειν γηα κεηξήζεηο εζσηεξηθνχ θαη εμσηεξηθνχ ρψξνπ θαη απαηηεί ηξνθνδνζία 12V DC, 12W. Γνπιεχεη ζε ζπλεξγαζία κε ην ινγηζκηθφ ROMES ζε έλα laptop. Σν TSM-DVB-T/H Diversity Test Receiver είλαη ζρεδηαζκέλν γηα αμηφπηζηεο κεηξήζεηο ζε ζρεηηθά πςειέο ηαρχηεηεο, αθφκα θαη ζηα 100 km/h. Δηθφλα 6-1 TSM-DVB Σν θφζηνο ηεο παξαπάλσ ζπζθεπήο είλαη πςειφ γηα ηεο αλάγθεο ηεο παξνχζεο εξγαζίαο, νπφηε δηελεξγήζεθαλ θάπνηεο κεηξήζεηο φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα ηεο ιήςεο ηνπ ηειενπηηθνχ ζήκαηνο ππφ δηάθνξεο ζπλζήθεο, κε πην απιφ εμνπιηζκφ. Ο εμνπιηζκφο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γη απηφλ ηνλ ζθνπφ ήηαλ ν θνξεηφο δέθηεο ςεθηαθήο θαη αλαινγηθήο ηειεφξαζεο ηεο εηαηξίαο Gigabyte (Δηθφλα 5-2). Σν U8000 παξέρεη δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο θαη εγγξαθήο επίγεηαο ςεθηαθήο (DBV-T) αιιά θαη αλαινγηθήο ηειεφξαζεο (NTSC/PAL/SECAM), ππνζηεξίδεη HDTV, Teletext θαη EPG. Τπνζηεξίδεη επηπιένλ ιεηηνπξγία snapshot γηα άκεζε απνζήθεπζε εηθφλσλ. Δηθφλα 6-2 U