Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2018) 467 final 2018/0252 (NLE) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση ειδικού χρηματοδοτικού προγράμματος για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων, και για την κατάργηση του κανονισμού (Ευρατόμ) αριθ. 1368/2013 του Συμβουλίου {SWD(2018) 343 final} EL EL

2 1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η παρούσα πρόταση προβλέπει ως ημερομηνία εφαρμογής την 1η Ιανουαρίου 2021 και υποβάλλεται για μια Ένωση 27 κρατών μελών, σύμφωνα με την κοινοποίηση της πρόθεσης του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρατόμ, βάσει του άρθρου 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που ελήφθη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 29 Μαρτίου Αιτιολόγηση και στόχοι Το χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής για τον «παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων» (το «πρόγραμμα») που παρουσιάζεται στο παρόν σχέδιο κανονισμού αντιμετωπίζει το ζήτημα του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων και της διαχείρισης των αποβλήτων που προκύπτουν από αυτόν με ένα κοινό εργαλείο για τη βελτιστοποίηση των συνεργειών και την ανταλλαγή γνώσεων με σκοπό τη διασφάλιση της τήρησης των σχετικών υποχρεώσεων. Αυτό το ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα μπορεί να αποφέρει επιπλέον προστιθέμενη αξία για την ΕΕ και να καταστεί σημείο αναφοράς εντός της ΕΕ όσον αφορά την ασφαλή διαχείριση τεχνολογικών ζητημάτων που ανακύπτουν κατά τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διάδοση των γνώσεων στα κράτη μέλη. Η εν λόγω οικονομική συνδρομή παρέχεται με βάση την εκ των προτέρων αξιολόγηση στην οποία προσδιορίζονται οι ειδικές ανάγκες και αποδεικνύεται η προστιθέμενη αξία για την ΕΕ. Επί του παρόντος, το πρόγραμμα επικεντρώνεται σε ειδικά προσδιορισμένες ανάγκες. Οι μονάδες 1-4 του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Kozloduy (Kozloduy, Βουλγαρία) και ο πυρηνοηλεκτρικός σταθμός Bohunice V1 (Jaslovské Bohunice, Σλοβακία) αποτελούνται από έξι αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος που αναπτύχθηκαν αρχικά στη Σοβιετική Ένωση (VVER 440). Ο παροπλισμός των σταθμών αυτών συμβάλλει στην ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας στην περιοχή και στην ΕΕ στο σύνολό της. Το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής (ΚΚΕρ) της Επιτροπής διαθέτει εγκαταστάσεις πυρηνικής έρευνας σε τέσσερις χώρους: Το ΚΚΕρ-Geel στο Βέλγιο, το ΚΚΕρ-Karlsruhe στη Γερμανία, το ΚΚΕρ-Ispra στην Ιταλία και το ΚΚΕρ-Petten στις Κάτω Χώρες. Ορισμένες από αυτές τις εγκαταστάσεις εξακολουθούν να βρίσκονται σε χρήση, ενώ ορισμένες από αυτές δεν λειτουργούν πια, σε ορισμένες περιπτώσεις επί περισσότερα από 20 χρόνια. Ως φορέας εκμετάλλευσης και/ή κύριος 1 σύμφωνα με το βελγικό, το ολλανδικό, το γερμανικό και το ιταλικό δίκαιο, το ΚΚΕρ είναι υπεύθυνο για τον παροπλισμό των εν λόγω εγκαταστάσεων και για την ασφαλή διαχείριση, από την παραγωγή έως τη διάθεση των παραγόμενων αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων. Δεδομένου αυτού, το πρόγραμμα υποδιαιρείται εκ φύσεως στα ακόλουθα τμήματα: i) τις δύο δράσεις που θα παρέχουν οικονομική υποστήριξη στη Βουλγαρία και στη Σλοβακία για τον ασφαλή παροπλισμό έξι πυρηνικών αντιδραστήρων των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Kozloduy και του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Bohunice V1 (αντίστοιχα «πρόγραμμα Kozloduy» και «πρόγραμμα Bohunice») 1 Ο σημερινός κάτοχος άδειας εκμετάλλευσης της πυρηνικής εγκατάστασης του Petten είναι η ιδιωτική εταιρεία NRG (παραγωγή ιατρικών ραδιοϊσοτόπων), αλλά ως κύριος της εγκατάστασης, η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για τον παροπλισμό και τη διαχείριση των αποβλήτων. EL 1 EL

3 ii) τις δράσεις του ΚΚΕρ, για την ασφαλή υλοποίηση της διαδικασίας παροπλισμού και τη διαχείριση των παραγόμενων ραδιενεργών αποβλήτων των πυρηνικών εγκαταστάσεων που ανήκουν στην Επιτροπή στους χώρους του ΚΚΕρ («πρόγραμμα D&WM (παροπλισμού και διαχείρισης αποβλήτων) του ΚΚΕρ»). Το πρόγραμμα Kozloduy και το πρόγραμμα Bohunice έχουν κύριο στόχο να βοηθήσουν τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία στη διαχείριση των προκλήσεων ραδιολογικής ασφάλειας που προκύπτουν από τον παροπλισμό των μονάδων 1-4 του πυρηνικού σταθμού Kozloduy και του πυρηνικού σταθμού Bohunice V1 αντιστοίχως. Το πρόγραμμα D&WM του ΚΚΕρ επιδιώκει τον ασφαλή παροπλισμό των εγκαταστάσεων του ΚΚΕρ της Επιτροπής και διερευνά και αναπτύσσει εναλλακτικές επιλογές για την προβλεπόμενη μεταβίβαση των υποχρεώσεων παροπλισμού και διαχείρισης αποβλήτων στα κράτη μέλη υποδοχής του ΚΚΕρ. Το πρόγραμμα έχει μεγάλες δυνατότητες δημιουργίας και ανταλλαγής γνώσεων και μπορεί να παράσχει κατά τον τρόπο αυτό υποστήριξη στα κράτη μέλη της ΕΕ για τις δικές τους επιχειρήσεις παροπλισμού. Τα προγράμματα Kozloduy και Bohunice έχουν υλοποιηθεί εκτεινόμενα σε πολλές χρηματοπιστωτικές περιόδους και αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2030 και το 2025 αντίστοιχα. Με τη χρηματοδότηση που παρέχεται στο τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (δηλ ), τα προγράμματα αναμένεται να επιτύχουν σημαντικά ορόσημα, ωστόσο απαιτούνται ακόμη ποσά προκειμένου να επιλυθούν τα εναπομένοντα βασικά ζητήματα ραδιολογικής ασφάλειας που σχετίζονται με τον παροπλισμό των εν λόγω εγκαταστάσεων. Τα προγράμματα Kozloduy και Bohunice ανάγονται στις διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Σλοβακίας στην ΕΕ, κατά τις οποίες ανέλαβαν τη δέσμευση να κλείσουν και στη συνέχεια να παροπλίσουν τους παλαιούς, σοβιετικού σχεδιασμού πυρηνικούς αντιδραστήρες εντός μιας κοινά συμφωνηθείσας προθεσμίας. Η δέσμευση των δύο κρατών μελών να κλείσουν τους αντιδραστήρες καθώς και η δέσμευση της ΕΕ να παράσχει οικονομική ενίσχυση είχαν συμπεριληφθεί στις αντίστοιχες Συνθήκες Προσχώρησης 2,3 (η Σλοβακία προσχώρησε το 2004 η Βουλγαρία το 2007). Τα δύο κράτη μέλη και η ΕΕ έχουν εκπληρώσει τις οικείες υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συνθήκη προσχώρησης. Στη βάση του άρθρου 203 της Συνθήκης Ευρατόμ 4 και για να διασφαλιστεί η συνέχεια των μέτρων ασφαλείας, η ΕΕ παρείχε χρηματοδοτική συνδρομή 5,6 για τον παροπλισμό του ΕΕ L 236 της , σ. 33 και σ. 954 ΕΕ L 157 της , σ.11 και σ. 38. «Αν ενέργεια της Κοινότητας θεωρείται αναγκαία για την πραγματοποίηση ενός από τους στόχους της στο πλαίσιο της λειτουργίας της κοινής αγοράς και δεν προβλέπονται από την παρούσα Συνθήκη οι προς τον σκοπό αυτόν απαιτούμενες εξουσίες, το Συμβούλιο, προτάσει της Επιτροπής και κατόπιν διαβουλεύσεως με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θεσπίζει ομοφώνως τις κατάλληλες διατάξεις.» (Άρθρο 203 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας) Κανονισμός (Ευρατόμ) αριθ. 549/2007 του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 2007, για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου αριθ. 9 για τη Μονάδα 1 και τη Μονάδα 2 του πυρηνικού σταθμού Bohunice V1 της Σλοβακίας, το οποίο προσαρτάται στην πράξη περί των όρων προσχωρήσεως της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Εσθονίας, της Κύπρου, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Ουγγαρίας, της Μάλτας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας και της Σλοβακίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 131 της , σ. 1) Κανονισμός (Ευρατόμ) αριθ. 1368/2013 του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με στήριξη της Ένωσης για τα προγράμματα συνδρομής στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων στη Βουλγαρία και τη Σλοβακία (ΕΕ L 346 της , σ. 1). EL 2 EL

4 πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Bohunice V1 πέραν του χρονικού διαστήματος που προβλεπόταν στη Συνθήκη Προσχώρησης της Σλοβακίας 7. Ομοίως, μετά την περίοδο που καλύπτεται από τη Συνθήκη Προσχώρησης της Βουλγαρίας 8, η ΕΕ εξακολούθησε να παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή 6,9 για τον ασφαλή παροπλισμό των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Kozloduy. Το ΚΚΕρ ιδρύθηκε με βάση το άρθρο 8 της Συνθήκης Ευρατόμ 10. Για την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου, κατά την περίοδο υπογράφηκαν συμφωνίες για τις εγκαταστάσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και της Γερμανίας, του Βελγίου, της Ιταλίας και των Κάτω Χωρών, αντιστοίχως. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, οι εθνικές εγκαταστάσεις πυρηνικής έρευνας μεταβιβάστηκαν στην Κοινότητα. Έκτοτε, στους τέσσερις χώρους άρχισαν να λειτουργούν και άλλες υποδομές που προορίζονταν για την πυρηνική έρευνα και ανάπτυξη και περιλάμβαναν νέες εγκαταστάσεις. Ορισμένες από τις εγκαταστάσεις εξακολουθούν να βρίσκονται σε χρήση και σήμερα, δεδομένου ότι είναι καίριας σημασίας για τη συνέχιση της υλοποίησης των τρεχόντων και των μελλοντικών προγραμμάτων έρευνας και εκπαίδευσης της Ευρατόμ. Ορισμένες από αυτές δεν λειτουργούν πια, σε ορισμένες περιπτώσεις για περισσότερα από 20 χρόνια, και οι περισσότερες από αυτές έχουν πλέον απαρχαιωθεί. Με βάση τη Συνθήκη Ευρατόμ, το ΚΚΕρ οφείλει να διαχειριστεί τα βάρη από τις πυρηνικές δραστηριότητες κατά το παρελθόν να παροπλίσει τις κλειστές πυρηνικές εγκαταστάσεις του. Για το σκοπό αυτό, και με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής του , δρομολογήθηκε το πρόγραμμα D&WM και δημιουργήθηκε μια ειδική ad hoc γραμμή του προϋπολογισμού, σε συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο 12. Έκτοτε, η Επιτροπή υποβάλει σε τακτική βάση εκθέσεις στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την Άρθρο 2.1 «Κατά την περίοδο , η Κοινότητα παρέχει στη Σλοβακία οικονομική ενίσχυση προς υποστήριξη του έργου της αποξήλωσης και προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του κλεισίματος και της αποξήλωσης της μονάδας 1 και της μονάδας 2 του πυρηνικού σταθμού Bohunice V1.» (Πράξη προσχώρησης, πρωτόκολλο αριθ. 9 - ΕΕ L236 της , σ. 954) Άρθρο 30.2 «Κατά την περίοδο , η Κοινότητα παρέχει στη Βουλγαρία οικονομική ενίσχυση προς υποστήριξη του έργου του παροπλισμού και προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του κλεισίματος και του παροπλισμού των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι.» Πράξη προσχώρησης του 2005, πρωτόκολλο σχετικά με τους όρους και τις λεπτομέρειες της προσχώρησης της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 157 της , σ. 38). Κανονισμός (Ευρατόμ) αριθ. 647/2010 του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2010, σχετικά με τη χρηματοδοτική συνδρομή της Ένωσης για τον παροπλισμό των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνικού σταθμού Κοζλοντούι στη Βουλγαρία (πρόγραμμα Κοζλοντούι) (ΕΕ L 189 της , σ. 9). «1) Η Επιτροπή ιδρύει, κατόπιν διαβουλεύσεως με την Επιστημονική και Τεχνική Επιτροπή, ένα Κοινό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών. Το Κέντρο εξασφαλίζει την εκτέλεση των προγραμμάτων ερευνών και των λοιπών καθηκόντων που ανατίθενται σ' αυτό από την Επιτροπή. Εξασφαλίζει εξάλλου την καθιέρωση ομοιομόρφου πυρηνικής ορολογίας και ενιαίου συστήματος μετρήσεως. Οργανώνει ένα κεντρικό γραφείο πυρηνικών μέτρων. 2) Οι δραστηριότητες του κέντρου δύνανται για γεωγραφικούς ή λειτουργικούς λόγους να ασκούνται σε διάφορες εγκαταστάσεις. (Άρθρο 8 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας) Βάρος από τις πυρηνικές δραστηριότητες κατά το παρελθόν οι οποίες είναι απόρροια των δραστηριοτήτων που εκτελέστηκαν από το Κοινό Kέντρο Eρευνών (ΚΚΕρ) στο πλαίσιο της συνθήκης Ευρατόμ - Παροπλισμός των πεπερασμένων πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση των αποβλήτων [COM(1999)114 final] Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - Το βάρος από τις πυρηνικές δραστηριότητες κατά το παρελθόν οι οποίες είναι απόρροια των δραστηριοτήτων του ΚΚΕρ στο πλαίσιο της Συνθήκης Ευρατόμ - Αποξήλωση των απαρχαιωμένων πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση των αποβλήτων (COM(1999) C5-0214/ /2169(COS)) (ΕΕ C 67 της , σ. 167) EL 3 EL

5 πρόοδο του προγράμματος D&WM, παρέχοντας έτσι επικαιροποιημένη δημοσιονομική πρόβλεψη (2004, 2008 και ). Αρχικά, το πρόγραμμα D&WM επικεντρώθηκε στα λεγόμενα «βάρη του παρελθόντος», που αποτελούνται κυρίως από πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ispra που είχαν παύσει να λειτουργούν κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Εν προκειμένω περιλαμβάνονται επίσης τα ιστορικά απόβλητα που υπάρχουν στους χώρους του ΚΚΕρ. Επί του παρόντος, το πρόγραμμα καλύπτει επίσης τις πυρηνικές εγκαταστάσεις που θα απαρχαιωθούν στο μέλλον και στους τέσσερις χώρους του ΚΚΕρ, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των πυρηνικών υλικών. Συνοχή με τις υφιστάμενες διατάξεις πολιτικής Ο στόχος των προγραμμάτων Kozloduy και Bohunice έχει εξελιχθεί με την πάροδο των ετών, ώστε να αντιμετωπίσει καλύτερα τις ανάγκες και να διασφαλίσει τον ασφαλή παροπλισμό των εγκαταστάσεων: αρχικά και μέχρι το 2013, η συνδρομή της ΕΕ είχε σχεδιαστεί για την υποστήριξη της Βουλγαρίας και της Σλοβακίας τόσο στις προσπάθειές τους να κλείσουν και να παροπλίσουν τους εν λόγω αντιδραστήρες όσο επίσης και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πρόωρης παύσης λειτουργίας των εγκαταστάσεων των πυρηνοηλεκτρικών σταθμών αργότερα, το 2014, το πεδίο των προγραμμάτων περιορίστηκε μόνο σε δραστηριότητες παροπλισμού, δηλαδή σε μέτρα που συνδέονται με την πυρηνική ασφάλεια ενώ για το επόμενο στάδιο προτείνεται τα προγράμματα να επικεντρωθούν περαιτέρω στις δραστηριότητες παροπλισμού που ενέχουν προκλήσεις ραδιολογικής ασφάλειας. Η διάθεση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων σε αποθετήριο γεωλογικού σχηματισμού μεγάλου βάθους δεν περιλαμβάνεται στο πεδίο αυτών των προγραμμάτων και παραμένει στην ευθύνη της Βουλγαρίας και της Σλοβακίας, σύμφωνα με την οδηγία 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων. Καθώς οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ στην Karlsruhe, το Geel και το Petten εξακολουθούν να είναι ζωτικής σημασίας για τις δραστηριότητες έρευνας και εκπαίδευσης του ΚΚΕρ, το πρόγραμμα D&WM έχει μέχρι στιγμής επηρεάσει κατά κύριο λόγο τον χώρο της Ispra, όπου η πλειονότητα των πυρηνικών εγκαταστάσεων έπαυσε να λειτουργεί πριν από το Στο μέλλον (μεταξύ 2020 και 2060), θα πρέπει επίσης να πραγματοποιηθούν σημαντικές δραστηριότητες παροπλισμού στους χώρους του ΚΚΕρ στην Karlsruhe, το Geel και το Petten. Το πρόγραμμα D&WM συμβάλλει στην επίτευξη των εθνικών προγραμμάτων των κρατών μελών υποδοχής του ΚΚΕρ σχετικά με την εκ μέρους τους εφαρμογή της οδηγίας 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση των αναλωμένων καυσίμων και των ραδιενεργών αποβλήτων. 13 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Αποξήλωση πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση αποβλήτων - Διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ, SEC(2004)621 τελικό Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων: Διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ COM(2008) 903 τελικό. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων: Διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ COM(2013) 734 τελικό. EL 4 EL

6 Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης Σύμφωνα με τη Δήλωση της Ρώμης 14, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να καταστήσει δυνατή μια Ευρώπη ασφαλή και προστατευμένη πρόκειται για μια διάσταση στην οποία τα προγράμματα παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων έχουν συνεισφέρει μέχρι σήμερα και μπορούν να συνεισφέρουν περαιτέρω. Μετά το κλείσιμο μιας πυρηνικής εγκατάστασης, οι κύριες θετικές επιπτώσεις που πρέπει να επιτευχθούν είναι η προοδευτική μείωση του επιπέδου ραδιολογικού κινδύνου για τους εργαζόμενους, τον πληθυσμό και το περιβάλλον στα οικεία κράτη μέλη αλλά και στην ΕΕ συνολικά. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για την πυρηνική ασφάλεια ιδιαίτερη σημασία για το πρόγραμμα έχουν: i) η οδηγία 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου, η οποία θεσπίζει κοινοτικό πλαίσιο για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων ii) η οδηγία 2009/71/Ευρατόμ του Συμβουλίου και η τροποιητική της οδηγία 2014/87/Ευρατόμ του Συμβουλίου, περί θεσπίσεως κοινοτικού πλαισίου για την πυρηνική ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων iii) η οδηγία 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου για τον καθορισμό βασικών προτύπων ασφαλείας για την προστασία από τους κινδύνους που προκύπτουν από ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Εφόσον το ΚΚΕρ εξακολουθεί να είναι ο κάτοχος της άδειας, έχει την πρωταρχική ευθύνη (άρθρο 7 της οδηγίας 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου) για την ασφαλή διαχείριση του αναλωμένου καυσίμου και των ραδιενεργών αποβλήτων (στα τέσσερα κράτη μέλη όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις) και, στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα D&WM του ΚΚΕρ παραμένει απαραίτητο για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Επιτροπής ως κατόχου της άδειας των εν λόγω εγκαταστάσεων. Με την αποδέσμευση, το συντομότερο δυνατό, όλων των απαρχαιωμένων πυρηνικών ερευνητικών εγκαταστάσεων οι οποίες δεν υπόκεινται σε ραδιολογικό περιορισμό, συμβάλλει σε μια Ευρώπη ασφαλή και προστατευμένη και αποτελεί καλό σημείο αναφοράς σε ολόκληρη την Ένωση για την ασφαλή και υπεύθυνη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων και των αναλωμένων καυσίμων. Ωστόσο, η έγκαιρη ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κράτος μέλος υποδοχής ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες της Επιτροπής έχουν εργαστεί εκτεταμένα με το ΚΚΕρ για να προσδιορίσουν τις επιλογές για καλύτερη διακυβέρνηση, ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της υλοποίησης του προγράμματος. 2. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ Νομική βάση Η νομική βάση του προγράμματος είναι η Συνθήκη Ευρατόμ, και ειδικότερα το άρθρο 203. Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας) Τα προγράμματα Kozloduy και Bohunice ανάγονται στις αντίστοιχες Συνθήκες Προσχώρησης της Βουλγαρίας και της Σλοβακίας, αντίστοιχα, και αποτελούσαν δέσμευση της ΕΕ απέναντι και στις δύο αυτές χώρες. Από την έναρξη των προγραμμάτων, η προστιθέμενη αξία τους για την ΕΕ οριζόταν πάντοτε με βάση την πυρηνική ασφάλεια. Τυχόν έλλειψη συγχρηματοδότησης της ΕΕ θα είχε κατά πάσα πιθανότητα τέτοιο αρνητικό αντίκτυπο στη διαδικασία παροπλισμού που θα μπορούσε, στη συνέχεια, να έχει άμεσο αντίκτυπο στην ασφάλεια των εργαζομένων και του ευρέος κοινού. Η συνεισφορά των 14 Δήλωση των ηγετών των 27 κρατών μελών και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (25 Μαρτίου 2017). EL 5 EL

7 προγραμμάτων στην αντιμετώπιση των προκλήσεων ραδιολογικής ασφάλειας όπως είναι φυσικό βαίνει μειούμενη καθώς η διαδικασία παροπλισμού εξελίσσεται 15. Ο παροπλισμός των εγκαταστάσεων του ΚΚΕρ και η διαχείριση των αποβλήτων που προκύπτουν αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα της Επιτροπής (ΚΚΕρ) ως κατόχου της άδειας. Το πρόγραμμα μπορεί συνολικά να αποφέρει επιπλέον προστιθέμενη αξία για την ΕΕ μέσω της αυξημένης εστίασης στην ανταλλαγή γνώσεων, η οποία είναι σημαντική για την αντιμετώπιση παρόμοιων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν άλλα κράτη μέλη στο να συνεχίσουν τα οικεία σχέδια παροπλισμού. Επί του παρόντος, στην Ευρώπη έχουν κλείσει οριστικά περισσότεροι από 90 πυρηνικοί αντιδραστήρες, αλλά μόνον τρεις έχουν παροπλιστεί πλήρως. Το επίπεδο της πείρας στην αποξήλωση πυρηνικών αντιδραστήρων στην Ευρώπη (όπως και σε διεθνές επίπεδο) είναι, ως εκ τούτου, περιορισμένο. Ομοίως, η περαιτέρω αύξηση της πείρας είναι απαραίτητη για τον παροπλισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Ως εκ τούτου, η μεγάλη σχετική πείρα και τεχνογνωσία που παράγονται από το πρόγραμμα μπορεί να είναι ωφελήσει και άλλα έργα παροπλισμού και θα οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα ασφάλειας εντός της ΕΕ. Αναλογικότητα Κατά το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, το πρόγραμμα θα επικεντρωθεί στις προκλήσεις ραδιολογικής ασφάλειας, τομέας στον οποίο μπορεί να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή προστιθέμενη αξία για την ΕΕ (πρόκειται δηλαδή για την προοδευτική μείωση του επιπέδου ραδιολογικού κινδύνου για τους εργαζόμενους, τον πληθυσμό και το περιβάλλον στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, αλλά και στην ΕΕ συνολικά, και την περάτωση των προγραμμάτων Bohunice και Kozloduy). Επιλογή της νομικής πράξης Η ενδιάμεση αξιολόγηση των προγραμμάτων συνδρομής στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων στη Βουλγαρία, τη Σλοβακία (και τη Λιθουανία) κατέδειξε ότι το υφιστάμενο πλαίσιο, δηλαδή η χρήση εξειδικευμένου προγράμματος δαπανών, διασφαλίζει την αποτελεσματική και αποδοτική υλοποίηση του προγράμματος. Βασικοί παράγοντες επιτυχίας είναι ο σαφής καθορισμός των ρόλων και των αρμοδιοτήτων, καθώς και το ενισχυμένο πλαίσιο παρακολούθησης. Δεδομένου ότι και τα τρία προγράμματα αφορούν τον παροπλισμό, που είναι μια βιομηχανική δραστηριότητα μεγάλης κλίμακας, αποφασίστηκε πως η συνένωση των τριών προγραμμάτων θα είχε ως αποτέλεσμα καλύτερη ανταλλαγή γνώσεων, ενώ επίσης τα προγράμματα θα μπορούσαν να επωφεληθούν αμοιβαία. Με την πάροδο των ετών, η συνεχής αξιολόγηση του προγράμματος D&WM του ΚΚΕρ από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες έχει δείξει ότι η διαχείρισή του μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική αν υιοθετηθεί μια πιο ευέλικτη προσέγγιση στον προϋπολογισμό και στο προσωπικό. Το πρόγραμμα παράγει επίσης σημαντική γνώση για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και συμβάλει στα προγράμματα κατάρτισης επί του πεδίου. Ως εκ τούτου, η εσωτερική εξέταση που διενήργησαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι κατάλληλη η συμπερίληψη του προγράμματος παροπλισμού του ΚΚΕρ σε ένα τέτοιο μέσο. Αυτό, θα προσφέρει αφενός στο ΚΚΕρ τους απαραίτητους πόρους για την πραγματοποίηση του προγράμματος, καθώς το ΚΚΕρ θα επωφεληθεί από την ευελιξία που προσφέρει το πρόγραμμα (δηλαδή, διαχείριση του προϋπολογισμού για περίοδο 7 ετών αντί 15 Το πρόγραμμα Bohunice έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί το 2025 το πρόγραμμα Kozloduy το 2030 EL 6 EL

8 για τον τρέχοντα ετήσιο κύκλο προγραμματισμού, στον οποίο τα κονδύλια του προϋπολογισμού κατανέμονται σε ετήσια βάση κατόπιν αίτησης). Επιπλέον, αυτό θα ενισχύσει τις συνέργειες και την ανταλλαγή γνώσεων του προγράμματος του ΚΚΕρ με άλλα πιο προηγμένα προγράμματα παροπλισμού. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα επωφεληθούν από τις γνώσεις που θα παραχθούν από τα δύο προγράμματα, ενώ και τα προγράμματα θα ωφελήσουν αμοιβαία το ένα το άλλο. Η Επιτροπή προτείνει ως εκ τούτου η συνέχεια να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο ενός μέσου: i) η υλοποίηση των προγραμμάτων Kozloduy και Bohunice με έμμεση διαχείριση μέσω του αξιολογούμενου βάσει πυλώνων φορέα υλοποίησης (δηλαδή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στη Βουλγαρία και τον Σλοβακικό Οργανισμό Καινοτομίας και Ενέργειας (SIEA) στη Σλοβακία) και ii) η υλοποίηση του προγράμματος D&WM του ΚΚΕρ με άμεση διαχείριση. Η λύση αυτή αναμένεται να διευκολύνει επίσης την έναρξη διαπραγματεύσεων με κράτη μέλη υποδοχής του ΚΚΕρ για μια προβλεπόμενη μεταβίβαση των υποχρεώσεων της Επιτροπής στον πυρηνικό τομέα. Τέτοιου είδους μεταβίβαση υποχρεώσεων έλαβε χώρα στο παρελθόν σε ορισμένα από τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. Κάθε τέτοια οικονομική διευθέτηση μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, παραδείγματος χάρη, θα ήταν δυνατό να πληρωθεί σε πολλές περιόδους του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, δεδομένης της έκτασης της διαδικασίας παροπλισμού. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι σήμερα, η κατάσταση πρέπει να διαφοροποιείται: στο Βέλγιο, στη Γερμανία και στις Κάτω Χώρες, τα κριτήρια αποδοχής αποβλήτων είναι καθορισμένα και, ως εκ τούτου, η κατάσταση είναι σχετικά πιο σταθερή σε σχέση με την Ιταλία, όπου οι διαδρομές των αποβλήτων δεν αποσαφηνίζονται στο εθνικό πρόγραμμα. Ο υψηλότερος βαθμός αβεβαιότητας που σχετίζεται με το σχέδιο παροπλισμού του ΚΚΕρ-Ispra είναι κυρίως λόγω η παντελής απουσία κριτηρίων αποδοχής αποβλήτων και η απουσία εγκατάστασης τελικής διάθεσης. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Αναδρομικές αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας ισχύουσας νομοθεσίας Πρόγραμμα Kozloduy (BG) και πρόγραμμα Bohunice (SK) Από την ενδιάμεση αξιολόγηση των προγραμμάτων προέκυψε το συμπέρασμα ότι τα τρέχοντα προγράμματα είναι σύμφωνα με τις πολιτικές της ΕΕ που έχουν ως στόχο την εξασφάλιση του υψηλότερου επιπέδου πυρηνικής ασφάλειας. Η στήριξη της ΕΕ εγγυάται τη συνέχιση με σταθερό ρυθμό της στρατηγικής άμεσης αποξήλωσης στη Βουλγαρία και τη Σλοβακία και αποτρέπει τη μεταφορά άσκοπων επιβαρύνσεων στις μελλοντικές γενιές, ενώ παρεκκλίνει εν μέρει για ιστορικούς λόγους από την αρχή της τελικής ευθύνης των κρατών μελών να εξασφαλίζουν επαρκείς οικονομικούς πόρους για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων. Η Βουλγαρία και η Σλοβακία έχουν σημειώσει πρόοδο κατά τρόπο αποδοτικό και αποτελεσματικό όσον αφορά τον παροπλισμό των αντιδραστήρων τους σύμφωνα με το σενάριο αναφοράς που συμφωνήθηκε το 2014 (δηλαδή τα σχέδια παροπλισμού). Έχουν προκύψει προβλήματα και καθυστερήσεις λόγω της πολυπλοκότητας του προγράμματος, αλλά το σύστημα διαχείρισης έχει αποδείξει την αυξανόμενη ικανότητά του στην αντιμετώπιση τέτοιων προκλήσεων. Το πρόγραμμα Kozloduy και το πρόγραμμα Bohunice έχουν ήδη οδηγήσει σε σημαντική μείωση του ραδιολογικού κινδύνου για το ευρύ κοινό, EL 7 EL

9 δεδομένου ότι οι σημαντικότερες πηγές ραδιολογικών κινδύνων αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (π.χ. η απολύμανση και αποξήλωση των κύριων συστημάτων ψύξης και των πυρήνων του αντιδραστήρα, και ολοκλήρωση των διαδρομών διαχείρισης των αποβλήτων). Ο προϋπολογισμός του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο μετά το 2020 προβλέπει ότι για τη συνέχιση και την περάτωση του προγράμματος Kozloduy και του προγράμματος Bohunice αντιστοιχεί το ένα τέταρτο του ποσού σε σύγκριση με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και θα διασφαλίσει την επίτευξη της συμφωνηθείσας τελικής κατάσταση της διαδικασίας παροπλισμού. Η ενδιάμεση αξιολόγηση έδειξε ότι το αυξανόμενο επίπεδο της εθνικής συνεισφοράς ενισχύει τη λογοδοσία και ενθαρρύνει την εξοικονόμηση εκ μέρους των δικαιούχων. Η ανάλυση κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι τα αυξημένα επίπεδα της εθνικής συνεισφοράς αποτελούν αναγκαία αλλά όχι επαρκή προϋπόθεση για τη δημιουργία των κατάλληλων κινήτρων για έγκαιρο και αποτελεσματικό παροπλισμό. Ωστόσο, το γεγονός ότι κατά το παρελθόν, στη νομική βάση δεν προσδιορίστηκαν τα ποσοστά συγχρηματοδότησης δημιούργησε αβεβαιότητες οι οποίες θα εξαλειφθούν στο σχέδιο νομικής βάσης για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο ( ). Το πλαίσιο διακυβέρνησης έχει διασφαλίσει την αποτελεσματική και αποδοτική υλοποίηση των προγραμμάτων και έχει αντισταθμίσει τις αβεβαιότητες που αναφέρονται ανωτέρω σχετικά με τις πτυχές της συγχρηματοδότησης. Βασικοί παράγοντες επιτυχίας ήταν ο σαφής καθορισμός ρόλων και αρμοδιοτήτων, καθώς και το ενισχυμένο πλαίσιο παρακολούθησης. Η ανάλυση εντόπισε επίσης τομείς που χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης, όπως: i) μεγαλύτερη συμμετοχή του κράτους μέλους (συντονιστής του προγράμματος και δημοσιονομικός συντονιστής) για αύξηση της ιδίας ευθύνης σε συνδυασμό με ισχυρότερη λογοδοσία του φορέα παροπλισμού (τελικός δικαιούχος) ii) iii) εξορθολογισμός των διαδικασιών για τη βελτίωση της έγκαιρης ολοκλήρωσης και της αποτελεσματικότητας του κύκλου διαχείρισης αυξημένη οριζόντια συγκρισιμότητα με τις επιδόσεις άλλων προγραμμάτων παροπλισμού. Η χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ έχει εκτελεστεί με έμμεση διαχείριση ( 16 ) από την έναρξη των προγραμμάτων. Η Επιτροπή προτείνει η εκτέλεση του προϋπολογισμού των προγραμμάτων να συνεχίσει να ανατίθεται σε αξιολογούμενο βάσει πυλώνων φορέα υλοποίησης (έμμεση διαχείριση), δηλαδή τον EBRD στη Βουλγαρία και τον SIEA στη Σλοβακία. Πρόγραμμα παροπλισμού και διαχείρισης αποβλήτων του ΚΚΕρ Το ΚΚΕρ επανεξετάζει τακτικά την πρόοδο και τις επιδόσεις του προγράμματος D&WM, με τη χρήση ανεξάρτητων εξωτερικών συμβούλων (ομάδα εμπειρογνωμόνων D&WM, εξωτερικοί σύμβουλοι). Το πρόγραμμα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο από την έναρξή του και έχει επιτύχει να προετοιμάσει το έδαφος για τον αποτελεσματικό παροπλισμό και τη μείωση των ποσών πυρηνικών και ραδιενεργών υλικών που είναι παρόντα στους χώρους των εγκαταστάσεων. 16 Άρθρο 60 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης. EL 8 EL

10 Το πρόγραμμα υπάγεται επίσης σε έλεγχο από την Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Επιτροπής. Μετά από συστάσεις που διατυπώθηκαν στον τελευταίο έλεγχο που διενήργησε Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου (ΥΕΕ) 17 για τη βελτίωση των εκτιμήσεων κόστους, και υπό το πρίσμα της επικείμενης αύξησης των δραστηριοτήτων παροπλισμού στους διάφορους χώρους, το ΚΚΕρ, υποστηριζόμενο από εξωτερικούς συμβούλους, επανεκτίμησε την απογραφή των αποβλήτων και αναθεώρησε τον σχεδιασμό του παροπλισμού. Για τον προσδιορισμό του αναμενόμενου κόστους για κάθε χώρο του ΚΚΕρ χρησιμοποιήθηκε εναρμονισμένη προσέγγιση, με βάση τις πρόσφατες διεθνείς συστάσεις για την εκτίμηση του κόστους παροπλισμού. Η νέα δημοσιονομική πρόβλεψη (Δεκεμβρίου 2017) περιλαμβάνει απρόβλεπτα συμβάντα, ανάλογα με το επίπεδο αβεβαιότητας που συνδέεται με τις αντίστοιχες δραστηριότητες και τις εξωτερικές συνθήκες στις διαφορετικές τοποθεσίες. Η νέα στρατηγική και δημοσιονομική πρόβλεψη αξιολογήθηκε από την ομάδα εμπειρογνωμόνων του προγράμματος D&WM και έλαβε θετική γνώμη το 2017 στο τέλος της διαδικασίας. Ωστόσο, το χρονοδιάγραμμα και η εκτίμηση κόστους για τους διάφορους χώρους επηρεάζονται από σημαντικές αβεβαιότητες, οι οποίες οφείλονται στους μακρούς χρόνους ολοκλήρωσης του πυρηνικού παροπλισμού και σε καθυστερήσεις που προκαλούνται από το κράτος μέλος υποδοχής. Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη Η Επιτροπή, στις 10 Ιανουαρίου 2018, δρομολόγησε δημόσια διαβούλευση σχετικά με τα κεφάλαια της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας, η οποία θα διαρκέσει έως τις 9 Μαρτίου Για την ενδιάμεση αξιολόγηση των προγραμμάτων Kozloduy and Bohunice πραγματοποιήθηκε ανοικτή δημόσια διαβούλευση που δρομολόγησε η Επιτροπή τον Ιούνιο του 2017 και η οποία παρατάθηκε επί 14 εβδομάδες. Για τη διαβούλευση επιδείχθηκε περιορισμένο ενδιαφέρον (20 απαντήσεις). Εκτός από αυτή τη διαβούλευση, μια στοχευμένη ηλεκτρονική διαβούλευση ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2017 συγκέντρωσε επιπλέον 17 απαντήσεις (1 από τη Βουλγαρία, 4 από τη Λιθουανία και 12 από τη Σλοβακία) από 90 ενδιαφερομένους που ερωτήθηκαν συνολικά. Οι απαντήσεις που ελήφθησαν ήταν εν γένει θετικές για το πρόγραμμα χωρίς ωστόσο να προσθέσουν νέα στοιχεία σχετικά με αυτό. Οι δύο αυτές διαβουλεύσεις συμπληρώθηκαν με στοχευμένες διαβουλεύσεις μέσω περίπου 100 συνεντεύξεων με φορείς παροπλισμού και ενδιαφερόμενους. Εξωτερική εμπειρογνωμοσύνη Για την εκπόνηση του προγράμματος για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο χρησιμοποιήθηκαν ως συμβολές τα ακόλουθα έγγραφα: «Support to the mid-term evaluation of the Nuclear Decommissioning Assistance Programmes» (Υποστήριξη στην ενδιάμεση αξιολόγηση των προγραμμάτων συνδρομής στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων), EY, Αξιολόγηση για λογαριασμό της ΓΔ Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 2018 «Nuclear Decommissioning Assistance Programme (NDAP) Assessment of the robustness of the financing plans considering the economic-financial-budgetary situation in each concerned Member State and of the relevance and feasibility of the detailed decommissioning plans» (Πρόγραμμα συνδρομής στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων (ΠΣΠΠΕ) Αξιολόγηση της αρτιότητας των σχεδίων χρηματοδότησης όσον αφορά την οικονομική-χρηματοπιστωτική-δημοσιονομική κατάσταση σε κάθε οικείο κράτος μέλος, καθώς και την καταλληλότητα και τη σκοπιμότητα των λεπτομερών σχεδίων παροπλισμού), Deloitte, NucAdvisor, 17 Έλεγχος προγράμματος παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείρισης αποβλήτων στο ΚΚΕρ Χρηματοδοτικές πτυχές, IA (224) Τελική έκθεση EL 9 EL

11 VVA Europe, μελέτη που εκπονήθηκε για τη ΓΔ Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ειδική έκθεση αριθ. 22/2016 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου «EU nuclear decommissioning assistance programmes in Lithuania, Bulgaria and Slovakia: some progress made since 2011, but critical challenges ahead» (Προγράμματα συνδρομής της ΕΕ στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων στη Λιθουανία, τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία: πρόοδος από το 2011, ωστόσο διαφαίνονται σημαντικές προκλήσεις) Για τη διαχείριση του προγράμματος D&WM, το ΚΚΕρ λαμβάνει τακτικά συμβουλές από ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων ευρωπαϊκού παροπλισμού (εξαμηνιαίες συνεδριάσεις και πρόσθετες έκτακτες συνεδριάσεις). Οι συμβουλές αφορούν τη στρατηγική παροπλισμού και επεξεργασίας ραδιενεργών αποβλήτων, τη διαθέσιμη τεχνολογία, τις τεχνικές πτυχές της οργάνωσης, καθώς και τυχόν άλλα ζητήματα που σχετίζονται με το πρόγραμμα. Εκτίμηση επιπτώσεων Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό και τις απαιτήσεις της πολιτικής της Επιτροπής για βελτίωση της νομοθεσίας, το τρέχον πρόγραμμα έχει αποτελέσει αντικείμενο εκ των προτέρων αξιολόγησης (υπό τη μορφή εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). Απλούστευση Το πρόγραμμα Kozloduy και το πρόγραμμα Bohunice υλοποιούνται επί του παρόντος με έμμεση διαχείριση με τη χρήση αξιολογούμενων βάσει πυλώνων φορέων υλοποίησης στα οικεία κράτη μέλη (δηλαδή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη στη Βουλγαρία και τη Σλοβακία τον Σλοβακικό Οργανισμό Καινοτομίας και Ενέργειας στη Σλοβακία). Στην ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος επιβεβαιώθηκε ότι το υφιστάμενο πλαίσιο κατάφερε να εγγυηθεί την αποτελεσματική και αποδοτική υλοποίηση του προγράμματος και επομένως θα συνεχιστεί κατά το προσεχές πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, με ορισμένες απλουστεύσεις που στηρίζονται στα διδάγματα που αντλήθηκαν από την ενδιάμεση αξιολόγηση. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα θα επωφεληθεί από τον πολυετή προγραμματισμό που προβλέπεται στο πλαίσιο του αναθεωρημένου δημοσιονομικού κανονισμού. Έτσι θα επιτευχθεί η βέλτιστη χρήση του πολυετούς λεπτομερούς σχεδίου παροπλισμού ως σεναρίου αναφοράς για τον προγραμματισμό, την παρακολούθηση και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της έγκαιρης ολοκλήρωσης του κύκλου προγραμματισμού. Ένα άλλο παράδειγμα σχετίζεται με την εισαγωγή σαφέστερου πλαισίου για συγχρηματοδότηση, το οποίο θα μειώσει την αβεβαιότητα σχετικά με την πηγή της χρηματοδότησης, θα εξαλείψει την ανάγκη διαπραγμάτευσης και συμφωνίας επί της εθνικής συνεισφοράς σε ετήσια βάση και θα αυξήσει την ανάληψη ευθύνης για το πρόγραμμα από το κράτος μέλος. Επιπλέον, στη Βουλγαρία και τη Σλοβακία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο + (ΕΚΤ+) και το Ταμείο Συνοχής μπορούν να στηρίξουν μέτρα που θα συνοδεύσουν τη συναφή κοινωνική και οικονομική μετάβαση, μεταξύ άλλων μέτρα ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και ορισμένες άλλες δραστηριότητες που δεν συνδέονται με την διαδικασίες ραδιολογικής ασφάλειας. Αυτά καθαυτά τα εν λόγω ταμεία μπορούν συμβάλουν στη δημιουργία πρόσθετων δραστηριοτήτων στις περιφέρειες που επηρεάζονται και στην αξιοποίηση της τοπικά διαθέσιμης εμπειρογνωμοσύνης ως μείζονος κινητήριας δύναμης για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, βιώσιμης ανάπτυξης και καινοτομίας. Ομοίως, θα πρέπει να διερευνηθούν συνέργειες με το ΠΠ9 και/ή το πρόγραμμα έρευνας και εκπαίδευσης της Ευρατόμ, σε τομείς όπως η ανάπτυξη και η δοκιμή τεχνολογιών, καθώς και η κατάρτιση και η εκπαίδευση. EL 10 EL

12 Επιπλέον, θα χρησιμοποιηθεί το ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων ενώ θα αξιοποιούνται πρόσθετες συνέργειες και συμπληρωματικότητα μεταξύ προγραμμάτων, όποτε αυτό είναι δυνατόν. Το ΚΚΕρ θα συνεχίσει να υλοποιεί το πρόγραμμα υπό καθεστώς άμεσης διαχείρισης, αξιοποιώντας πλήρως την εμπειρογνωμοσύνη του ΚΚΕρ στον πυρηνικό τομέα, έως ότου ολοκληρωθεί η παράδοση των εγκαταστάσεων και των ευθυνών στα κράτη μέλη υποδοχής. Το πρόγραμμα D&WM του ΚΚΕρ θα υλοποιηθεί πλήρως στο πλαίσιο του νέου μέσου. Το ΚΚΕρ θα συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση και τον εξορθολογισμό του υφιστάμενου συστήματος προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου, και θα ενισχύσει τη διαχείριση του έργου, με την εισαγωγή συστήματος διαχείρισης βάσει δεδουλευμένης αξίας και τον καθορισμό σεναρίου αναφοράς (τελικού σχεδίου παροπλισμού) βάσει του οποίου θα παρακολουθείται η πρόοδος. Αυτό περιλαμβάνει επίσης την έκδοση πολυετούς προγράμματος εργασιών και απόφασης χρηματοδότησης, ενδιάμεσης αξιολόγησης (μετά από τέσσερα έτη), και τελικής αξιολόγησης μετά το Αυτό θα βελτιώσει επίσης τη διαφάνεια του προγράμματος σύμφωνα με τον γενικό στόχο της Επιτροπής. Θεμελιώδη δικαιώματα Το πρόγραμμα δεν έχει επίπτωση στα θεμελιώδη δικαιώματα. 4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η συνένωση των προϋπολογισμών υπό ένα ενιαίο πρόγραμμα χρηματοδότησης θα επιτρέψει την αύξηση της οικονομικής ευελιξίας μεταξύ των δράσεων, δηλαδή θα διευκολύνει την μεταφορά κονδυλίων του προϋπολογισμού όπου και όποτε απαιτείται, ανάλογα με την πρόοδο. Από το 1999, το ΚΚΕρ έχει καλύψει το κόστος των δραστηριοτήτων παροπλισμού με ειδικό κονδύλι του προϋπολογισμού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξωτερική ανάθεση υπηρεσιών και έργων. Οι δαπάνες των εσωτερικών ανθρώπινων πόρων που απαιτούνται για την υλοποίηση του προγράμματος (για τη διαχείριση και εποπτεία) δεν είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του εν λόγω κονδυλίου του προϋπολογισμού, και ως εκ τούτου χρηματοδοτούνται μέσω του προγράμματος -πλαισίου έρευνας και εκπαίδευσης της Ευρατόμ. Πρόγραμμα Kozloduy (BG) και πρόγραμμα Bohunice (SK) Δράσεις που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προτεινόμενου χρηματοδοτικού προγράμματος βασίζονται στο αντίστοιχο σχέδιο παροπλισμού που καταρτίστηκε σύμφωνα τον κανονισμό 2013/1368/Ευρατόμ του Συμβουλίου. Τα εν λόγω σχέδια έχουν ήδη ορίσει το πεδίο εφαρμογής των προγραμμάτων, την τελική κατάσταση και τις ημερομηνίες περάτωσης του παροπλισμού Καλύπτουν τις δραστηριότητες παροπλισμού, το σχετικό με αυτές χρονοδιάγραμμα, το κόστος και τους απαιτούμενους ανθρώπινους πόρους. Τα κονδύλια του προϋπολογισμού για την περίοδο καθορίζετια με βάση τις προσδοκώμενες ετήσιες εκταμιεύσεις που προβλέπονται στα σχέδια παροπλισμού, λαμβανομένων υπόψη των προτεινόμενων κατώτατων ορίων συγχρηματοδότησης από την ΕΕ. Για το πρόγραμμα Bohunice, η εναπομένουσα χρηματοδότηση θα πρέπει να προγραμματιστεί στα αρχικά στάδια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, ώστε να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα έως το Για το πρόγραμμα Kozloduy, το σενάριο αναφοράς καθορίζει μια σχεδόν γραμμική καμπύλη προόδου, και ως εκ τούτου προβλέπει σχεδόν σταθερές ετήσιες δεσμεύσεις, ενώ τα προγράμματα πληρωμών έχουν προβλεφθεί όπως παρουσιάζονται στο νομοθετικό δημοσιονομικό δελτίο. Οι απαιτούμενοι ανθρώπινοι και διοικητικοί πόροι για τη διαχείριση των προγραμμάτων από την Επιτροπή παραμένουν αμετάβλητοι σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα. EL 11 EL

13 Πρόγραμμα παροπλισμού και διαχείρισης αποβλήτων του ΚΚΕρ Το μεταβλητό και απρόβλεπτο επίπεδο δαπανών σε ένα δεδομένο έτος (που επί του παρόντος οφείλεται στις χρονοβόρες διαδικασίες εξουσιοδότησης από τις εθνικές αρχές και τις σύνθετες διαδικασίες σύναψης και διαχείρισης των συμβάσεων) καθιστά δυσχερή τη διαχείριση του προγράμματος σύμφωνα με την τρέχουσα δημοσιονομική και οικονομική δομή, η οποία βασίζεται στην αρχή της ετήσιας διάρκειας του προϋπολογισμού, δεδομένου ότι δεν είναι πάντοτε δυνατόν να προβλεφθεί ποιες πληρωμές θα πρέπει να γίνουν σε ένα συγκεκριμένο έτος. Για παράδειγμα, τα τελευταία έτη, οι πληρωμές ήταν χαμηλότερες απ ό,τι αναμενόταν. Λαμβανομένων υπόψη των αβεβαιοτήτων που περιβάλλουν το πρόγραμμα D&WM οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του όγκου και της αβεβαιότητας των δημοσιονομικών αναγκών, απαιτείται μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία. 5. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων Το σύστημα προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου θα βελτιωθεί περαιτέρω και θα εξορθολογιστεί σε σχέση με το ήδη υπάρχον. Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τις αξιολογήσεις θα χρησιμοποιηθούν για να διασφαλιστεί η απλούστευση και η συνεχής βελτίωση. Το 2014, ιδιαίτερα για τα προγράμματα Kozloduy και Bohunice, η Επιτροπή τροποποίησε τη διακυβέρνησή τους για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο , προκειμένου να ανατεθούν σαφέστεροι ρόλοι και ευθύνες, και να εισαχθούν αυξημένες απαιτήσεις σχεδιασμού, παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων για τους δικαιούχους. Σύμφωνα με αυτή την αναθεωρημένη προσέγγιση διακυβέρνησης, καθένα από τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη διόρισε συντονιστή του προγράμματος (αναπληρωτή υπουργού ή υφυπουργό) υπεύθυνο για τον προγραμματισμό, τον συντονισμό και την παρακολούθηση του προγράμματος παροπλισμού σε εθνικό επίπεδο. Έχει συσταθεί επιτροπή με καθήκοντα παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων, και χρέη προέδρου σε αυτήν ασκούν από κοινού ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής και ο συντονιστής του προγράμματος. Για τα προγράμματα Kozloduy και Bohunice, η Επιτροπή σκοπεύει να συνεχίσει να αναθέτει την εκτέλεση του προϋπολογισμού των προγραμμάτων σε αξιολογούμενους βάσει πυλώνων φορείς υλοποίησης (έμμεση διαχείριση), δηλαδή στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στη Βουλγαρία και στον Σλοβακικό Οργανισμό Καινοτομίας και Ενέργειας (SIEA) στη Σλοβακία. Επιπλέον, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεχίσουν την πρακτική της στενής παρακολούθησης της υλοποίησης των έργων μέσω ελέγχων των εγγράφων και επιτόπιων ελέγχων σε εξαμηνιαία βάση, και να συμπληρώνουν τον προγραμματισμό, την παρακολούθηση και τακτικό έλεγχο του κύκλου που διενεργούνται σε τακτική βάση με θεματικές επαληθεύσεις βάσει επισκόπησης των κινδύνων.» Οι εν λόγω αξιολογήσεις θα διενεργηθούν σύμφωνα με τα σημεία 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου , στα οποία τα τρία θεσμικά όργανα επιβεβαίωσαν ότι οι αξιολογήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας και πολιτικής θα πρέπει να αποτελούν τη βάση των εκτιμήσεων επιπτώσεων των επιλογών περαιτέρω δράσης. Στις αξιολογήσεις θα εκτιμώνται τα αποτελέσματα του προγράμματος βάσει των δεικτών/στόχων του προγράμματος και 18 Διοργανική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, της 13ης Απριλίου 2016 (ΕΕ L 123 της , σ. 1-14). EL 12 EL

14 λεπτομερούς ανάλυσης του βαθμού στον οποίο μπορεί να θεωρηθεί ότι το πρόγραμμα είναι κατάλληλο, αποτελεσματικό και αποδοτικό, παρέχει επαρκή ενωσιακή προστιθέμενη αξία και συνάδει με άλλες πολιτικές της ΕΕ. Οι αξιολογήσεις θα περιλαμβάνουν τα διδάγματα που αντλήθηκαν όσον αφορά τον εντοπισμό τυχόν ελλείψεων/προβλημάτων ή τυχόν δυνατοτήτων περαιτέρω βελτίωσης των δράσεων και των αποτελεσμάτων τους και για να μπορέσει να μεγιστοποιηθεί η αξιοποίηση/ο αντίκτυπός τους. Το πρόγραμμα D&WM του ΚΚΕρ εκτελείται με άμεση διαχείριση και υπάγεται στη διακυβέρνηση της ανώτερης διοίκησης του ΚΚΕρ, μέσω συντονιστικής επιτροπής υψηλού επιπέδου (με πρόεδρο τον Γενικό Διευθυντή του ΚΚΕρ) 19. Η εν λόγω συντονιστική επιτροπή υψηλού επιπέδου συνεδριάζει τρεις φορές ετησίως για να λαμβάνει στρατηγικές αποφάσεις, να θέτει στόχους και να παρακολουθεί την πρόοδο του προγράμματος. Οι στρατηγικές αποφάσεις περιλαμβάνουν, π.χ., τον προγραμματισμό της παύσης λειτουργίας πυρηνικών εγκαταστάσεων του ΚΚΕρ, για τον οποίο λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι ανάγκες σε υποδομές του προγράμματος εργασιών έρευνας και εκπαίδευσης του ΚΚΕρ. Η διευθύνουσα επιτροπή υψηλού επιπέδου υποστηρίζεται από διευθύνουσα επιτροπή επιχειρησιακού επιπέδου, η οποία απαρτίζεται από εκπροσώπους του προγράμματος D&WM στον εκάστοτε χώρο, και υπαλλήλους που είναι υπεύθυνοι για νομική και οικονομική συνδρομή και συνδρομή προμηθειών του προγράμματος D&WM. Η επιτροπή αυτή συνεδριάζει τρεις φορές ετησίως και έχει ως στόχο τον συντονισμό και την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του προγράμματος D&WM στους διάφορους χώρους. Εξετάζει τεχνικά, νομικά και δημοσιονομικά ζητήματα και ζητήματα που σχετίζονται με τις συμβάσεις του προγράμματος D&WM και παρακολουθεί τόσο την τεχνική πρόοδο όσο και την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Σύμφωνα με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του , το ΚΚΕρ λαμβάνει τακτικά, από την έναρξη του προγράμματος D&WM, συμβουλές από ομάδα ανεξάρτητων Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων σε ζητήματα παροπλισμού (εξαμηνιαίες συνεδριάσεις και πρόσθετες ad hoc συνεδριάσεις), την ομάδα εμπειρογνωμόνων του προγράμματος D&WM. Οι συμβουλές τους αφορούν τη στρατηγική παροπλισμού και επεξεργασίας αποβλήτων, τη διαθέσιμη τεχνολογία, τις τεχνικές πτυχές της οργάνωσης, καθώς και τυχόν άλλα ζητήματα που σχετίζονται με το πρόγραμμα. Μέχρι το 2016, οι εμπειρογνώμονες διορίζονταν από την Επιτροπή, βάσει προτάσεων που υποβάλλονταν από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΚΚΕρ ή από το ίδιο το ΚΚΕρ. Κατά την επιλογή των εμπειρογνωμόνων αυτών, η Επιτροπή μεριμνούσε προκειμένου να αποκλειόταν κάθε σύγκρουση συμφερόντων και να διασφαλιζόταν η ανεξαρτησία των αναλύσεων, ισοτιμία των φύλων και η γεωγραφική ποικιλότητα. Σύμφωνα με τη νέα απόφαση της Επιτροπής σχετικά με τη δημιουργία ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής 21, το ΚΚΕρ έχει δρομολογήσει νέα πρόσκληση Η διευθύνουσα επιτροπή υψηλού επιπέδου για το πρόγραμμα D&WM (HLSC D&WM) συντίθεται από τους αναπληρωτές γενικούς διευθυντές του ΚΚΕρ καθώς και από τις διευθύνσεις του ΚΚΕρ που επηρεάζονται από το πρόγραμμα D&WM (τη διεύθυνση πυρηνικής ασφάλειας και προστασίας, που είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση του προγράμματος D&WM Διεύθυνση στρατηγικής και συντονισμού του προγράμματος εργασιών, και διευθυντές επιφορτισμένοι με την υγεία & ασφάλεια, δηλ. διευθυντές εγκαταστάσεων στην Karlsruhe, το Geel, το Petten και την Ispra). Νομική συνδρομή παρέχει η μονάδα του ΚΚΕρ για την παροχή νομικών συμβουλών. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου COM (1999) 114 C5-0214/ /2169(COS): «[...] να μεριμνούν ώστε τα μέλη της επιτροπής εμπειρογνωμόνων των κρατών μέλη που θα συνδράμει στο έργο του το ΚΚΕρ να έχουν τις κατάλληλες ειδικές γνώσει και να είναι ανεξάρτητοι» (ΕΕ C 67 της , σ. 167) Απόφαση της Επιτροπής, της 30ής Μαΐου 2016, για τη θέσπιση οριζόντιων κανόνων σχετικά με τη δημιουργία και τη λειτουργία των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής, C(2016) 3301 final. EL 13 EL

15 ενδιαφέροντος για εμπειρογνώμονες και συνέστησε την ομάδα εμπειρογνωμόνων ώστε να είναι πλήρως συμβατή με τους νέους κανόνες της Επιτροπής. Από την έναρξη του προγράμματος D&WM, η Επιτροπή υποβάλει σε τακτική βάση εκθέσεις στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την πρόοδο και την κατάσταση του προγράμματος, παρέχοντας έτσι επικαιροποιημένη πρόβλεψη του προϋπολογισμού (2004, 2008 και 2013) 13. Επιπλέον, το ΚΚΕρ υποβάλλει εκθέσεις σε ετήσια βάση όσον αφορά τους ενδιάμεσους στόχους και την πρόοδο που έχει επιτευχθεί (σχέδιο διαχείρισης του ΚΚΕρ, έκθεση δραστηριοτήτων του ΚΚΕρ) 22. Κατά την επόμενη περίοδο χρηματοδότησης, τόσο για το πρόγραμμα Kozloduy όσο και για το πρόγραμμα Bohunice αλλά και για το πρόγραμμα D&WM του ΚΚΕρ, ο πολυετής χαρακτήρα της διαδικασίας παροπλισμού θα αποτυπωθεί στην έγκριση του πολυετούς προγράμματος εργασιών και της απόφασης χρηματοδότησης, σε συμφωνία με τον προτεινόμενο νέο δημοσιονομικό κανονισμό. Η διαδικασία προγραμματισμού θα πρέπει προφανώς να συγχρονιστεί με τα στάδια της αξιολόγησης (ενδιάμεση αξιολόγηση μετά από τέσσερα έτη, και τελική αξιολόγηση μετά το 2027, οπότε και αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες στο πεδίο). Η τρέχουσα πρακτική της ετήσιας υποβολής εκθέσεων προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα διατηρηθεί. Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης Το άρθρο 3 της προτεινόμενης βασικής πράξης καθορίζει τους στόχους του προγράμματος για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο Το άρθρο αντανακλά τον διττό χαρακτήρα του γενικού στόχου του προγράμματος ο οποίος μετατρέπει την προστιθέμενη αξία για την ΕΕ, αφενός, σε ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας και, αφετέρου, σε αύξηση των γνώσεων για το κράτος μέλος της ΕΕ σχετικά με τη διαδικασία πυρηνικού παροπλισμού. Τα άρθρα 3, 6 και 7 καθορίζουν από κοινού πλαίσιο που εξασφαλίζει ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ επικεντρώνεται σε δράσεις ανταποκρίνονται πραγματικά στον στόχο των προγραμμάτων. Διευκρινίζουν το επίπεδο κοινής προσπάθειας μεταξύ της ΕΕ και του εκάστοτε ενδιαφερόμενου κράτους μέλους για τον παροπλισμό των μονάδων 1-4 του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Kozloduy και του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Bohunice V1, αντιστοίχως. Η διάταξη αυτή και οι εκτιμήσεις κόστους του λεπτομερούς σχεδίου παροπλισμού, σύμφωνα με τον κανονισμό 2013/1368/Ευρατόμ του Συμβουλίου διαμορφώνουν το πλαίσιο της συνεισφοράς της ΕΕ για τον παροπλισμό των μονάδων 1 έως 4 του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Kozloduy και του πυρηνοηλεκτρικού σταθμού Bohunice V1, αντιστοίχως. Το άρθρο 8 εισάγει μια σημαντική απλούστευση σε σχέση με τα τρέχοντα προγράμματα, δηλαδή τη χρήση πολυετούς προγράμματος εργασιών, το οποίο αντικατοπτρίζει τον χαρακτήρα των προγραμμάτων παροπλισμού. Μολονότι μια πολυετής προσέγγιση υιοθετείται σε επίπεδο προγραμματισμού, η πρακτική της ετήσιας υποβολής εκθέσεων προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξακολουθεί να ισχύει όπως περιγράφεται στο άρθρο 9. Το άρθρο 10 καθορίζει τη διαδικασία για την αναθεώρηση του πολυετούς προγράμματος εργασιών σε χρονική στιγμή ανάλογη προς τη φύση του προγράμματος και παρέχει στην Επιτροπή κατάλληλα εργαλεία ώστε να επιβάλει διορθωτικά μέτρα, εάν είναι απαραίτητο. 22 Πιο πρόσφατες εκδόσεις: Management Plan 2017, Ares(2017)118361; 2016 Annual Activity Report, Ares(2017) EL 14 EL

16 EL 15 EL

17 2018/0252 (NLE) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση ειδικού χρηματοδοτικού προγράμματος για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων, και για την κατάργηση του κανονισμού (Ευρατόμ) αριθ. 1368/2013 του Συμβουλίου ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, και ιδίως το άρθρο 203, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Έχοντας υπόψη τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Σύμφωνα με τη Δήλωση της Ρώμης 23, ο προϋπολογισμός της Ένωσης θα πρέπει να καταστήσει δυνατή μια Ευρώπη ασφαλή και προστατευμένη πρόκειται για μια διάσταση στην οποία τα προγράμματα παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων έχουν συνεισφέρει μέχρι σήμερα και μπορούν να συνεισφέρουν περαιτέρω. Μετά το κλείσιμο μιας πυρηνικής εγκατάστασης, οι κύριες θετικές επιπτώσεις που πρέπει να επιτευχθούν είναι η προοδευτική μείωση του επιπέδου ραδιολογικού κινδύνου για τους εργαζόμενους, τον πληθυσμό και το περιβάλλον στα οικεία κράτη μέλη αλλά και στην Ένωση συνολικά. (2) Αυτό το ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα δαπανών μπορεί να αποφέρει επιπλέον προστιθέμενη αξία για την Ένωση και να καταστεί σημείο αναφοράς εντός της Ένωσης όσον αφορά την ασφαλή διαχείριση τεχνολογικών ζητημάτων που ανακύπτουν κατά τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διάδοση των γνώσεων. Η εν λόγω χρηματοδοτική συνδρομή θα πρέπει να χορηγείται με στόχο την υποστήριξη του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων στη βάση εκ των προτέρων αξιολόγησης στην οποία θα προσδιορίζονται οι συγκεκριμένες ανάγκες και θα καταδεικνύεται η προστιθέμενη ενωσιακή αξία. (3) Οι δραστηριότητες που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να συμμορφώνονται με το εφαρμοστέο ενωσιακό και εθνικό δίκαιο. Αυτή η χρηματοδοτική συνδρομή θα πρέπει να παρέχεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις, με την επιφύλαξη των αρχών και των στόχων που απορρέουν από τη νομοθεσία για την πυρηνική ασφάλεια, και συγκεκριμένα την οδηγία 2009/71/Ευρατόμ του Συμβουλίου 24, και για τη διαχείριση αποβλήτων, συγκεκριμένα την οδηγία Δήλωση των ηγετών των 27 κρατών μελών και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (25 Μαρτίου 2017). Οδηγία 2009/71/Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2009, περί θεσπίσεως κοινοτικού πλαισίου για την πυρηνική ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων (ΕΕ L 172 της , σ. 18). EL 16 EL