προϊόντων Βιολογική Γεωργία»

Transcript

1 Θέμα: «Προοπτικές της πιστοποίησης των Ελληνικών αγροτο-διατροφικών προϊόντων Βιολογική Γεωργία» Παναγιώτης Παπαδόπουλος, Γεωπόνος MSc, ΓΠΑ Τεχνικός Σύμβουλος Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων Σύμβουλος Αγροτικών Επιχειρήσεων Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με τηνυποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ηπαρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνοτονσυντάκτη της και ηεπιτροπή δενευθύνεται για τυχόνχρήση τωνπληροφοριώνπου περιέχονται σε αυτήν.

2 Θέμα: «Προοπτικές της πιστοποίησης των Ελληνικών αγροτο-διατροφικών προϊόντων Βιολογική Γεωργία» ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ηποιότητα των αγροτικών προϊόντων αποτελεί ένα πολύ σημαντικό θέμα που απασχολεί τόσο τους καταναλωτές, όσο και τους παραγωγούς σε παγκόσμια πλέον κλίμακα. Ηπίστη των καταναλωτών στην ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων, κλονίζεται συνεχώς από τις διατροφικές και περιβαλλοντικές κρίσεις, καθώς και από την πληθώρα αντικρουόμενων μηνυμάτων που μας κατακλύζουν καθημερινά. Σήμερα οι πολίτες/καταναλωτές των προϊόντων είναι πιο απαιτητικοί και ενημερωμένοι και αποζητούν ποιοτικά προϊόντα με εγγυήσεις σχετικά με την προέλευση και την διαδικασία παραγωγής τους. Πολλές έρευνες κοινής γνώμης τα τελευταία χρόνια αναδεικνύουν ότι υπάρχει σαφής στροφή του κοινού στα βιολογικά προϊόντα στις αγορές τροφίμων. Ταυτόχρονα ερευνητές, Φορείς άλλα και ηευρωπαϊκή Ένωση προκρίνουν όλο και περισσότερο τη βιολογική γεωργία σαν μια σοβαρή πρόταση στην κατεύθυνση παραγωγής ασφαλών τροφίμων, παράλληλα με την προστασία του περιβάλλοντος.

3 Προτόκολλα Πρότυπα Προδιαγραφές ISO Πρόκειται για τεκμηριωμένες απαιτήσεις στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Η συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις παρέχει τη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων με κοινές, «τυποποιημένες» προδιαγραφές. Πιστοποίηση (Αγροτικών προϊόντων ήσυστήματος παραγωγής τους) Επιβεβαίωση, μετά από αντικειμενικό έλεγχο, της συμμόρφωσης σε απαιτήσεις και χαρακτηριστικά που αφορούν την διαδικασία παραγωγης ή/και το τελικό προιόν

4 ΣΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ Ε.Ε. ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

5 Ευρωπαϊκά προϊόντα, ΠΓΕ και ΕΠΠΕ. Πηγή : «The future of the Quality Policy in the light of the CAP post 2013»

6 Ελληνικά προϊόντα, ΠΓΕ και ΕΠΠΕ. Η Ελλάδα καταλαμβάνει μια από τις πρώτες θέσεις (5 η ) πανευρωπαϊκά ως προς τον αριθμό των προϊόντων που έχουν καταχωρηθεί στον ευρωπαϊκό κατάλογο και ΠΓΕ. Ως προς την αξία της παραγωγής τους, τα ελληνικά ποιοτικά προϊόντα υστερούν σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ηχαμηλή αξία της ελληνικής παραγωγής οφείλεται: α) στο χαμηλό βαθμό μεταποίησης, β) στο μικρό μέγεθος των περιοχών παραγωγής και γ) στο μικρό μέγεθος των αγορών που απευθύνονται τα περισσότερα ελληνικά προϊόντα -ΠΓΕ.

7 Ελληνικά προϊόντα, ΠΓΕ Τυροκομικά TYPIA Ανεβατό Γαλοτύρι Γραβιέρα Αγράφων Γραβιέρα Κρήτης Γραβιέρα Νάξου Καλαθάκι Λήμνου Κασέρι Κατίκι Δομοκού Κεφαλογραβιέρα Κοπανιστή Λαδοτύρι Μυτιλήνης Μανούρι Μετσοβόνε Μπάτζος Ξυνομυζήθρα Κρήτης Πηχτόγαλο Χανίων Σαν Μιχάλη Φέτα Σφέλα Φορμαέλλα Αράχωβας Παρνασσού

8 Ελληνικά προϊόντα, ΠΓΕ Ελαιόλαδο ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ Βιάννος Ηρακλείου Κρήτης Κολυμβάρι Χανίων Κρήτης Λυγουριό Ασκληπιείου Σητεία Λασιθίου Κρήτης Βόρειος Μυλοπόταμος Ρεθύμνης Αποκορώνας Χανίων Κρήτης Κρήτης Κροκεές Λακωνίας Σάμος ΠΓΕ Πέτρινα Λακωνίας Ζάκυνθος ΠΓΕ Κρανίδι Αργολίδας Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Θραψανό Πεζά Ηρακλείου Κρήτης Φοινίκι Λακωνίας Αρχάνες Ηρακλείου Κρήτης Άγιος Ματθαίος ΠΓΕ Λακωνία ΠΓΕ Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Τροιζηνία Χανιά Κρήτης ΠΓΕ Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Σέλινο Κρήτης Κεφαλονιά ΠΓΕ Ολυμπία Λέσβος ήμυτιλήνη Πρέβεζα Ρόδος Θάσος Καλαμάτα ΠΓΕ ΠΓΕ ΠΓΕ ΠΓΕ ΠΓΕ

9 Ελληνικά προϊόντα, ΠΓΕ Ελιές ΕΛΙΕΣ Ελιά Καλαμάτας Κονσερβολιά Αμφίσσης Κονσερβολιά Άρτας Κονσερβολιά Αταλάντης Κονσερβολιά Ροβίων Κονσερβολιά Στυλίδας Θρούμπα Θάσου Θρούμπα Χίου Θρούμπα Αμπαδιάς Ρεθύμνης Κρήτης Κονσερβολιά Πηλίου Βόλου ΠΓΕ

10 Ελληνικά προϊόντα, ΠΓΕ Φρούτα Λαχανικά Ξηροί καρποί - Όσπρια ΦΡΟΥΤΑ -ΛΑΧΑΝΙΚΑ - ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ - ΟΣΠΡΙΑ Ακτινίδιο Σπερχειού Φασόλια γίγαντες ελέφαντες Κάτω ΠΓΕ Νευροκοπίου Κελυφωτό φιστίκι Φθιώτιδας Φασόλια κοινά μεσόσπερμα Κάτω ΠΓΕ Νευροκοπίου Κούμ Κουάτ Κέρκυρας ΠΓΕ Φασόλια (γίγαντες ελέφαντες) ΠΓΕ Πρεσπών Φλώρινας Ξερά σύκα Κύμης Φασόλια (πλακέ μεγαλόσπερμα) ΠΓΕ Πρεσπών Φλώρινας Μήλα Ζαγοράς Πηλίου Κορινθιακή Σταφίδα Βοστίτσα Τσακώνικη μελιτζάνα Λεωνιδίου Πατάτα Κάτω Νευροκοπίου ΠΓΕ Φιστίκι Μεγάρων Ακτινίδιο Πιερίας ΠΓΕ Φιστίκι Αίγινας Μήλο Καστοριάς ΠΓΕ Σύκα Βραβρώνας Μαρκοπούλου ΠΓΕ Φασόλια Γίγαντες-Ελέφαντες ΠΓΕ Μεσογείων Καστοριάς Πορτοκάλια Μάλεμε Χανίων Κρήτης Σταφίδα Ζακύνθου Κεράσια τραγανά Ροδοχωρίου Φάβα Σαντορίνης Μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως Ροδάκινα Νάουσας

11 Ελληνικά προϊόντα, ΠΓΕ ΠΡΟΙΟΝΤΑΑΡΤΟΠΟΙΙΑΣ - ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ Κρητικό Παξιμάδι ΠΓΕ Μαστιχέλαιο Χίου ΨΑΡΙΑ ΜΑΛΑΚΙΑ ΝΩΠΑ ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ ΑΛΛΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Αυγοτάραχο Μεσολογγίου Κρόκος Κοζάνης ΑΛΛΑΠΡΟΙΟΝΤΑΖΩΙΚΗΣΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΓΟΜΕΣ - ΡΗΤΙΝΕΣ Μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια Τσίκλα Χίου Μαστίχα Χίου

12 Ολοκληρωμένη Διαχείριση (Ελλάδα - πρότυπα AGRO): Τα ελληνικά προϊόντα φυτικής παραγωγής φέρουν πιστοποίηση με το σήμα AGRO, πρότυπα 2-1 και 2-2, τα χοιρινά με το σήμα AGRO πρότυπα 3-1, 3-2, 3-3, 3-4 και 3-5 και τα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας το σήμα AGRO με το πρότυπο 4. Για τα πουλερικά και τα αβγά ισχύει ένα σύνολο προαιρετικών προδιαγραφών, που αφορούν την επιβεβαίωση του τρόπου εκτροφής (π.χ. κοτόπουλο ελευθέρας βοσκής) ήδιατροφής (π.χ. κοτόπουλο με 100% φυτική διατροφή) και όχι άλλα στοιχεία στον τρόπο παραγωγής.

13 Ολοκληρωμένη Διαχείριση (Ελλάδα - πρότυπα AGRO): Στην Ελλάδα, τα συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης εφαρμόζονται κυρίως σε προϊόντα φυτικής παραγωγής, όπως ροδάκινα, νεκταρίνια, μήλα, κεράσια, ακτινίδια, δαμάσκηνα, σταφύλια, κηπευτικά, σπαράγγια, σιτηρά, όσπρια, ελιές, κ.ά. Επίσης εφαρμόζονται στην εκτροφή χοιρινών και στα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, ενώ υπάρχει η δυνατότητα κάποιων προαιρετικών πιστοποιήσεων στα βοοειδή και τα συσκευασμένα παράγωγά τους.

14 7 To AGRO 7, αφορά στις προδιαγραφές για την παραγωγή προϊόντων από ζώα που δεν εκτρέφονται με Γενετικά Τροποποιημένες Ζωοτροφές, με σχετική απόφαση του νεοσύστατου Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού- Δήμητρα. Το πρότυπο περιλαμβάνει απαιτήσεις που πρέπει να τηρούν οι εμπλεκόμενοι στην «αλυσίδα» παραγωγής, γάλακτος, κρέατος, αυγών ή ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας.

15 Πιστοποίηση Γεωργικών Προϊόντων Ένα Πρωτογενές αγροτικό προϊόν μπορεί επίσης να πιστοποιηθεί ως: Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (GLOBALGAP): Η GLOBALG.A.P. είναι ένας φορέας ιδιωτικού τομέα ο οποίος θέτει εθελοντικά πρότυπα για την πιστοποίηση των αγροτικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο. Ο σκοπός είναι η εγκαθίδρυση ΕΝΟΣ προτύπου για την Ορθή Γεωργική Πρακτική (Ο.Γ.Π.) με ξεχωριστές εφαρμογές ανά προϊόν ικανό να ταιριάζει στην παγκόσμια γεωργία.

16 Πιστοποίηση Γεωργικών Προϊόντων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (GLOBALGAP): Η GLOBALG.A.P. είναι ένα πρότυπο φάρμας αποκλειστικά, που σημαίνει ότι το πιστοποιητικό καλύπτει τη διεργασία του πιστοποιημένου προϊόντος από τις εισροές στη φάρμα όπως η ζωοτροφή ή τα σπορόφυτα και όλες τις δραστηριότητες της φάρμας μέχρι το προϊόν να φύγει από τη φάρμα. Η GLOBALG.A.P. είναι μία διεπιχειρησιακή (business-tobusiness) σήμανση και συνεπώς δε γίνεται ορατή στους καταναλωτές.

17 Πιστοποίηση Γεωργικών Προϊόντων Ένα Πρωτογενές αγροτικό προϊόν μπορεί να πιστοποιηθεί ως: Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (Tesco Nature s Choice): Η αγγλική εταιρία λιανικής πώλησης τροφίμων Tesco PLC δημιούργησε το δικό της πρότυπο (TNC) για τους προμηθευτές φρέσκων αγροτικών προϊόντων. Οι κώδικες κατοχυρώνονται στο πρότυπο, καλύπτουν το χειρισμό των εισροών στην καλλιέργεια, την πρόληψη της ρύπανσης, τη διατήρηση της άγριας χλωρίδας και πανίδας, την διατήρηση της ενέργειας και την προστασία της ανθρώπινης υγείας.

18 Προϊόντα βιολογικής γεωργίας / κτηνοτροφίας

19

20 Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής άρθρο 1 παράγραφος 2 834/2007 α) ζωντανά ήαμεταποίητα γεωργικά προϊόντα β) μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα για χρήση ως τρόφιμα γ) ζωοτροφές δ) το αγενές φυτικό πολλαπλασιαστικό υλικό και τους σπόρους για καλλιέργεια. Στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού αυτού εμπίπτει επίσης ησυλλογή άγριων φυτών και φυκιών. Δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού: Προϊόντα κυνηγιού και αλιείας άγριων ζώων. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 710/2009 τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008. θέσπιση λεπτομερών κανόνων για τη βιολογική παραγωγή ζώων υδατοκαλλιέργειας και φυκιών

21 Διασφάλιση βιολογικότητας σε όλα τα στάδια παραγωγής/παρασκευής Συγκομιδή Μεταφορά Καταναλωτής Καλλιέργεια Αποθήκευση Μεταποίηση Πώληση Οκανονισμός 834/2007 εφαρμόζεται για κάθε επιχείρηση που συμμετέχει στις δραστηριότητες οιουδήποτε σταδίου παραγωγής, παρασκευής και διανομής βιολογικών προϊόντων ΚΑΝΟΝIΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 834/2007, άρθρο 1, παραγ. 4

22 Επισήμανση Βιολογικών Προϊόντων στην Ε.Ε. Το παλιό και το νέο λογότυπο της ΕΕ για τα βιολογικά προϊόντα:

23

24 προϊόντα υπό μετατροπή στη βιολογική γεωργία προϊόντα γεωργίας βιολογικής

25 Εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας, έως την 31/12/2010 ΕΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

26 Εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας,

27 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Διαρθρωτικά προβλήματα της Ελληνικής γεωργίας / κτηνοτροφίας; Εξάρτηση των παραγωγών από τις επιδοτήσεις ; Μη στοχευόμενες Επιδοτήσεις.. Απουσίατεχνογνωσίας / ΣυμβούλωνκαιΕρευνας; Έλλειψηενημέρωσηςκαικατάρτισηςτωνπαραγωγώνπου ασχολούνταιμετηνβιολογικήγεωργία ΒιολογικέςΖωοτροφές; Κόστοςπαραγωγής, διασύνδεσηβιοκαλλιεργητώνμε βιοκτηνοτρόφους Προβλήματαστηνδιάθεσητωνβιολογικώνπροϊόντων ; Νομοθετικόπλαίσιο, Έλλειψηυποδομώνκαιδικτύωνδιανομής

28 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

29

30 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Καθετοποιημένες μονάδες παραγωγής και μεταποίησης / οικοτεχνίες

31 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Καινοτομία στο χώρο της Βιολογικής Γεωργίας Νέαμοντέλαδιακίνησηςτωνβιολογικώνπροιόντων Πώλησηστοκτήμα / επισκέψιμααγροκτήματα Αγορέςβιολογικώνπροϊόντων / μόνοβιοκαλλιεργητές

32 Καινοτομία στο χώρο της Βιολογικής Γεωργίας Πώλησημέσωδιαδικτύου παραγγελία ΕξειδικευμένακαταστήματαΒιολογικώνΠροϊόντων

33 Καινοτομία στο χώρο της Βιολογικής Γεωργίας Περιβαλλοντικήεκπαίδευσησεβιολογικάαγροκτήματα βιολογικάπροϊόντασεσχολικέςκαντίνες / Βιολογικοίλαχανόκηποισεαυλέςσχολείων

34 Καινοτομία στο χώρο της Βιολογικής Γεωργίας Συνδυασμόςπαραγωγήςβιολογικώνπροϊόντων, μεάλλεςπαράλληλες δράσεις Αγροτουρισμός / ΟικολογικέςδραστηριότητεςκαιΒιοκαλλιέργεια ΒιολογικάΚαλλυντικά / Απορρυπαντικά (μεπρώτεςύλεςβιο ) ΒιολογικάΥφάσματα ( μεβιοβαμβάκι, μαλίκαιφυτικάχρώματα)

35 Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με τηνυποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ηπαρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνοτονσυντάκτη της και ηεπιτροπή δενευθύνεται για τυχόνχρήση τωνπληροφοριώνπου περιέχονται σε αυτήν.