ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Α

Transcript

1 Εβδ.6 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Α 01/79

2 Εβδ.6 Σκοπός της κυκλοφορίας: Η µεταφορά θρεπτικών συστατικών σε όλους τους ιστούς Χωρίζεται σε 1.Συστηµατική ή Μεγάλη κυκλοφορία 2.Πνευµονική ή Μικρή κυκλοφορία Αρτηρίες 1.Αρτηρίδια 2. Τριχοειδή Ανταλλαγή ουσιών Φλεβίδια 1. Φλέβες 2. εξιός κόλπος καρδιάς 02/79

3 Εβδ.6 Η πίεση του αίµατος ---Πίεση αίµατος είναι η δύναµη που ασκεί το αίµα στην επιφάνεια του αγγειακού τοιχώµατος ---Η πίεση του αίµατος συνήθως µετράται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmhg) ---Πχ Πίεση 120mmHg σηµαίνει πίεση (δύναµη) που µπορεί να ανυψώσει τη στήλη υδραργύρου σε ύψος 120mm Ενίοτε η πίεση µετράται σε εκατοστά στήλης υδραργύρου (cmhg) Σφύξεις Αρτηριακής Πίεσης Συστολική Αρτηριακή Πίεση (ΣΑΠ): 120mmHg ιαστολική Αρτηριακή Πίεση ( ΑΠ): 80mmHg Πίεση Σφυγµού: Η διαφορά ΣΑΠ και ΑΠ (40mmHg) 03/79

4 Εβδ.6 Μέτρηση ΣΑΠ και ΑΠ µε την ακρόαση Για τη απόλυτα σωστή µέτρηση της ΑΠ απαιτούνται καταγραφικά όργανα που απαιτούν εισαγωγή βελόνας στην αρτηρία Στην κλινική πράξη, η µέτρηση της ΑΠ γίνεται έµµεσα µε την ακροαστική µέθοδο: Στο άνω µέρος του βραχίονα τοποθετείται το περιβραχιόνιο και το στηθοσκόπιο στην έκφυση της πρόσθιας ωλένιας αρτηρίας Η πίεση στο περιβραχιόνιο αυξάνεται πάνω από την ΣΑΠ και κατόπιν ελαττώνεται βαθµιαία. Μόλις η πίεση γίνει ελάχιστα µικρότερη από την ΣΑΠ αρχίζουν να παράγονται χαρακτηριστικοί ήχοι, που λέγονται ήχοι Korotkoff Με την περαιτέρω µείωση της πίεσης, οι ήχοι εξαφανίζονται. Η πίεση στο σηµείο αυτό αντιστοιχεί στην ΑΠ 04/79

5 Εβδ.6 Οι φλέβες και οι λειτουργίες τους Εντός των φλεβών υπάρχουν βαλβίδες που επιτρέπουν µόνον την κεντροµόλο πορεία του αίµατος (παρεµποδίζοντας την παλινδρόµηση). Με τις συστολές των µυών, οι φλέβες συµπιέζονται και συνθλίβονται, και το αίµα προωθείται προς την καρδιά. Το σύστηµα αυτό καλείται «φλεβική αντλία» ή «µυϊκή αντλία» Σε περιπτώσεις ορθοστασίας οπότε και η µυϊκή αντλία δεν λειτουργεί και η υδροστατική πίεση στα κάτω άκρα αυξάνεται µέχρι και 90mmHg και υγρό εξαγγειώνεται στα µεσοκυττάρια διαστήµατα, µέχρι και σε ποσοστό 10-20% εντός 15min (στρατιώτες) 05/79

6 Εβδ.6 Οι φλέβες και οι λειτουργίες τους Σε περιπτώσεις που οι βαλβίδες των φλεβών καταστραφούν λόγω αύξηση της φλεβικής πίεσης (κύηση, ορθοστασία), το αίµα παλινδροµεί και οι φλέβες των κάτω άκρων αυξάνονται σε µέγεθος Κιρσοί 06/79

7 Εβδ.6 Κλινική εκτίµηση της φλεβικής πίεσης ιάταση των φλεβών του τραχήλου, αντικατοπτρίζει αύξηση της ΚΦΠ πάνω από 10-15mmHg Για ακριβή µέτρηση της ΚΦΠ, απαιτείται εισαγωγή βελόνης (καθετήρα) στο δεξιό κόλπο Οι φλέβες ως αιµαταποθήκες Οι φλέβες εµφανίζουν µεγάλη ευενδοτότητα και λειτουργούν ως αιµαταποθήκες του κυκλοφορικού συστήµατος. Το 60% του αίµατος βρίσκεται στις φλέβες Ειδικές αιµαταποθήκες είναι: 1.Σπλήνας 2.Ήπαρ 3.Μεγάλες κοιλιακές φλέβες 4.Φλεβικά υποδόρια πλέγµατα 5.Καρδιά 6.Πνεύµονες 07/79

8 Εβδ.6 Μικροκυκλοφορία Κάθε τροφική αρτηρία διακλαδίζεται σε αρτηρίδια και κατόπιν αυτά διακλαδίζονται σε τριχοειδή. Έπειτα το αίµα αποχετεύεται µε ένα φλεβίδιο και εν τέλει καταλήγουν στη γενική κυκλοφορία Στη µικροκυκλοφορία επιτελείται η βασικότερη λειτουργία της κυκλοφορίας: η µεταφορά θρεπτικών ουσιών προς τους ιστούς και η αποµάκρυνση των άχρηστων προϊόντων 08/79

9 Εβδ.6 οµή τριχοειδών Εξαιρετικά λεπτά, αποτελούµενα από µια στιβάδα πολύ διαπερατών ενδοθηλιακών κυττάρων Η διάµετρος του είναι τόσο µικρή που µετά βίας µπορούν να διέρχονται τα ερυθρά αιµοσφαίρια Το τοίχωµα τους παρουσιάζει πολύ στενό διάκενο µεταξύ δύο παρακείµενων ενδοθηλιακών κυττάρων, που λέγεται διαµεσοκυτταρική σχισµή. Μέσα από τη σχισµή µπορεί να διέρχεται υγρό 09/79

10 Εβδ.6 Ανταλλαγή θρεπτικών ουσιών µεταξύ αίµατος και µεσοκυττάριου υγρού Ο σηµαντικότερος τρόπος µε τον οποίον επιτελείται η διακίνηση ουσιών µεταξύ πλάσµατος και µεσοκυττάριου υγρού είναι η διάχυση Οι λιποδιαλυτές ουσίες (οξυγόνο, διοξείδιο άνθρακα) διαχέονται άµεσα µέσα από το τοίχωµα των ενδοθηλιακών κυττάρων των τριχοειδών Οι υδατοδιαλυτές ουσίες διαχέονται µόνο µέσα από διαµεσοκυττάριους πόρους της µεµβράνης (νερό, ιόντα νατρίου, ιόντα χλωρίου, γλυκόζη) 10/79

11 Εβδ.6 Κολλοειδωσµωτική πίεση Η υδροστατική πίεση, προκαλεί τάση για διήθηση υγρού και ουσιών προς το µεσοκυττάριο χώρο Η κολλοειδωσµωτική πίεση, αναπτύσσεται από τις πρωτεΐνες του πλάσµατος οι οποίες είναι οι µόνες που δεν διέρχονται εύκολα από τους πόρους των τριχοειδών. Η πίεση αυτή προκαλεί την τάση για µετακίνηση υγρού από το µεσοκυττάριο χώρο προς το αίµα, µε ώσµωση. Αυτή η ωσµωτική πίεση, παρεµποδίζει την απώλεια σηµαντικού υγρού από το αίµα Οι 4 δυνάµεις που καθορίζουν τη διακίνηση υγρού µέσα από τα τριχοειδή είναι: 1.Η ενδοτριχοειδική πίεση 2. Η πίεση του διάµεσου υγρού 3. Η κολλοειδωσµωτική πίεση του πλάσµατος 4. Η κολλοειδωσµωτική πίεση του διάµεσου υγρού 11/79

12 Εβδ.6 Κολλοειδωσµωτική πίεση Η κολλοειδωσµωτική πίεση, του φυσιολογικού πλάσµατος είναι περίπου 28mmHg Οι πρωτεΐνες του πλάσµατος που δηµιουργούν την κολλοειδωσµωτική πίεση είναι: 1. Λευκωµατίνη (21,8mmHg 80%) 2. Σφαιρίνες (6mmHg 20%) 3. Ινωδογόνο (0,2mmHg) 12/79

13 Εβδ.6 Λεµφικό σύστηµα Λεµφαγγεία Με τα λεµφαγγεία επιτελείται η άµεση αποχέτευση της περίσσειας υγρού και πρωτεϊνών από το µεσοκυττάριο υγρό Η λέµφος από το κάτω µέρος του σώµατος, από το ΑΡ µέρος της κεφαλής και το ΑΡ άνω άκρο καταλήγει στον µείζων θωρακικό πόρο, ο οποίος εκβάλλει στη συµβολή της ΑΡ έσω σφαγίτιδας και της ΑΡ υποκλείδιας φλέβας Η λέµφος από το Ε µέρος της κεφαλής και το Ε άνω άκρο, καταλήγει στον έλασσον θωρακικό πόρο, ο οποίος εκβάλει στη συµβολή της Ε έσω σφαγίτιδας και της Ε υποκλείδιας φλέβας 13/79

14 Εβδ.6 Λεµφικό σύστηµα Λεµφαγγεία-Λέµφος Με τα λεµφαγγεία, επανέρχονται στη κυκλοφορία µεγαλοµοριακές ουσίες όπως πρωτεΐνες, οι οποίες δεν µπορούν να επαναπορροφηθούν από το φλεβικό σκέλος των τριχοειδών Τα λεµφαγγεία, όπως και οι φλέβες, διαθέτουν βαλβίδες Το ολικό ποσό της λέµφου είναι 2-3 λίτρα/24ωρο 14/79

15 Εβδ.6 Η ρύθµιση της αιµατικής ροής από τους ιστούς επιτυγχάνεται µε τρεις τρόπους: 1. Τοπικό έλεγχο από κάθε ιστό, ανάλογα µε τις ανάγκες αιµάτωσης του 2. Νευρικό έλεγχο όπως συµβαίνει σε σωµατική άσκηση οπότε το αίµα εκτρέπεται προς τους µυς ή όπως συµβαίνει σε περίπτωση ανάγκης αποβολής θερµότητας, οπότε το αίµα εκτρέπεται προς το δέρµα 3. Χηµικό έλεγχο, όπου διάφορες ορµόνες, ιόντα ή άλλες ουσίες, προκαλούν τοπική αύξηση ή µείωση της αιµατικής ροής 15/79

16 Εβδ.6 Τοπικός έλεγχος ανάλογα µε τις ανάγκες Οι ανάγκες των ιστών που επηρεάζουν και την αιµάτωση είναι: 1. Πρόσληψη οξυγόνου 2. Πρόσληψη θρεπτικών ουσιών όπως γλυκόζη, αµινοξέα, λιπαρά οξέα κτλ 3. Αποβολή διοξειδίου του άνθρακα 4. Αποβολή άχρηστων ουσιών όπως ιόντα υδρογόνου Η µεταβολές της αιµατικής ροής πραγµατοποιούνται: 1. Αύξηση ή ελάττωση του µεγέθους των αγγείων 2. Αύξηση ή ελάττωση του αριθµού των αγγείων 16/79

17 Εβδ.6 Χυµική ρύθµιση της κυκλοφορίας Αφορά τη ρύθµιση της κυκλοφορίας µε ουσίες που βρίσκονται στα υγρά του σώµατος όπως ορµόνες και ιόντα Οι κυριότεροι αγγειοσυσταλτικοί χυµικοί παράγοντες είναι: 1. Επινεφρίνη και Νορεπινεφρίνη: Ορµόνες µε ισχυρή αγγειοσυσταλτική δράση. Η νορεπινεφρίνη παράγεται από τις νευρικές απολήξεις του συµπαθητικού συστήµατος. Από το µυελό των επινεφριδιών παράγεται τόσο Επινεφρίνη όσο και Νορεπινεφρίνη 2. Αγγειοτενσίνη (ή Αγγειοτονίνη) 3. Αγγειοπιεσίνη ή Βαζοπρεσσίνη ή Αντιδιουρητική ορµόνη: Παράγεται από τον υποθάλαµο και είναι ίσως ο ισχυρότερος αγγειοσυσταλτικός παράγων του οργανισµού 4. Ενδοθηλίνη: Παράγεται από τα ενδοθηλιακά κύτταρα αγγείων που έχουν υποστεί βλάβη µε σκοπό να εµποδίσει την αιµορραγία 17/79

18 Εβδ.6 Χυµική ρύθµιση της κυκλοφορίας Οι κυριότεροι αγγειοδιασταλτικοί χυµικοί παράγοντες είναι: 1. Βραδυκινίνη: Εκτός από αγγειοδιαστολή προκαλεί και αύξηση της διαβατότητας των τριχοειδών. Πιστεύεται ότι διαδραµατίζει ρόλο σε ιστούς που εµφανίζουν φλεγµονή 2. Ισταµίνη: Απελευθερώνεται σε ιστούς στους οποίους υπάρχει βλάβη, φλεγµονή ή αλλεργική αντίδραση 3. Προσταγλανδίνες 18/79

19 Εβδ.6 Χηµική ρύθµιση της κυκλοφορίας Οι επιδράσεις ιόντων και άλλων χηµικών παραγόντων Αγγειοσυστολή προκαλείται µε την αύξηση: Ιόντων Ca++ Αγγειοδιαστολή προκαλείται µε την αύξηση: 1. Ιόντων Na+ 2. Ιόντων K+ 3. Ιόντων Μαγνησίου 4. Των ανιόντων: Οξικό και Κιτρικό 5. Ωσµωτικότητας του αίµατος από αύξηση της γλυκόζης ή άλλων ουσιών. Μείωση της ωσµωτικότητας προκαλεί αγγειοσυστολή 6. Ιόντων Υδρογόνου (ελάττωση ph) 7. ιοξειδίου του άνθρακα 19/79

20 Εβδ.6 Νευρική Ρύθµιση Κυκλοφορίας Το νευρικό σύστηµα ρυθµίζει µε τη λειτουργία του Αυτόνοµου Νευρικού Συστήµατος Το Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα Συµπαθητικό ΝΣ 1. Αυξάνει την αντίσταση των µικρών αρτηριών και αρτηριδίων και µειώνεται η αιµάτωση των ιστών 2. Ελαττώνει τον όγκο µεγάλων αγγείων και ιδίως των φλεβών, µεταθέτοντας αίµα προς την καρδιά 3. Αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση της λειτουργία της καρδιάς Παρασυµπαθητικό ΝΣ 1. Ο ρόλος του στη ρύθµιση της κυκλοφορίας είναι µικρός 2. Μειώνει τη συχνότητα λειτουργίας της καρδιάς 20/79

21 Εβδ.6 Ρύθµιση Αρτηριακής Πίεσης και ο ρόλος του νευρικού συστήµατος Το νευρικό σύστηµα προκαλεί αύξηση της ΑΠ µέσω τριών µεταβολών: 1. Αγγειοσυστολή όλων σχεδόν των αρτηριδίων του σώµατος και συνεπώς αύξηση της αντίστασης 2. Αγγειοσυστολή των φλεβών µε αποτέλεσµα την αύξηση της ποσότητας του αίµατος που φθάνει στην καρδιά 3.Ενίσχυση της αντλητικής λειτουργίας της καρδιάς (από την διέγερση του ΑΝΣ) 21/79

22 Εβδ.6 Στεφανιαία κυκλοφορία Η αιµάτωση της καρδιάς επιτελείται από τα στεφανιαία αγγεία: 1. Αριστερή Στεφανιαία: Αρδεύει το πρόσθιο και το αριστερό πλάγιο τοίχωµα 2. εξιά Στεφανιαία: Αρδεύει το οπίσθιο και το δεξιό πλάγιο τοίχωµα Αποχέτευση αίµατος: 1. Στεφανιαίο κόλπος: αποχετεύει το αίµα από την αριστερή κοιλία 2. Πρόσθιες φλέβες τις καρδιάς: αποχετεύουν το αίµα από την δεξιά κοιλία εξιός κόλπος 22/79

23 Εβδ.6 Ισχαιµική νόσος της καρδιάς Οφείλεται σε ανεπαρκή αιµάτωση των στεφανιαίων Συχνότερο αίτιο: Αθηρωµατικές πλάκες που αποκλείουν πλήρως ή µερικώς τον αυλό των αγγείων (αρτηριοσκλήρυνση αθηρωµάτωση) Οξεία απόφραξη στεφανιαίων Εµφανίζεται σε άτοµα µε υποκείµενη αρτηριοσκληρυντική καρδιακή νόσο. Η αθηρωµατική πλάκα οδηγεί σε δηµιουργία θρόµβου ο οποίος αποφράσσει την αρτηρία στο σηµείο της πλάκας ή αποσπάται και αποφράσσει την αρτηρία σε περιφερικότερο κλάδο (έµβολο) Όταν η αθηρωµάτωση προκαλεί βραδεία στένωση των στεφανιαίων, πραγµατοποιείται ανάπτυξη παράπλευρων αγγείων (παράπλευρη κυκλοφορία). Παρατηρείται συχνότερα σε ηλικιωµένα άτοµα και δυνατόν το άτοµο να µην παρουσιάσει ποτέ οξύ επεισόδιο δυσλειτουργίας 23/79

24 Εβδ.6 Έµφραγµα µυοκαρδίου Η οξεία απόφραξη στεφανιαίας αρτηρίας αναστέλλει τη ροή αίµατος στα αγγεία πέρα από το σηµείο της απόφραξης Μια περιοχή του µυοκαρδίου δέχεται µηδενική έως ελάχιστη αιµάτωση, και λέγεται ότι έχει υποστεί έµφραγµα 24/79

25 Εβδ.6 Στηθάγχη Καλείται ο θερµός, πιεστικός και συσφικτικός πόνος που προέρχεται από την καρδιά, ο οποίος εντοπίζεται πίσω από το στέρνο και επεκτείνεται συχνά στο ΑΡ ώµο και άνω άκρο, στον τράχηλο, ακόµα και στο πλάγιο του προσώπου. Ο πόνος διαρκεί λίγα λεπτά Συνήθως τα συµπτώµατα εµφανίζονται κατά την έντονη µυϊκή δραστηριότητα ή την έντονη συναισθηµατική φόρτιση οπότε και αυξάνονται οι µεταβολικές ανάγκες του µυοκαρδίου Αντιµετώπιση: Αγγειοδιασταλτικά φάρµακα (νιτρογλυκερίνη) και β αδρενεργικοί αναστολείς Χειρουργική αντιµετώπιση στεφανιαίας νόσο Αορτοστεφανιαία παράκαµψη (by-pass): Αναστοµώνεται η αορτή µε περιφερικότερα της απόφραξης τµήµατα των στεφανιαίων αρτηριών 25/79

26 Ήχοι της καρδιάς 1. Φυσήµατα από βαλβιδικές βλάβες Τα φυσήµατα είναι χαρακτηριστικοί παθολογικοί καρδιακοί ήχοι, που παράγονται όταν υπάρχουν βαλβιδοπάθειες, οπότε δηµιουργείται στροβιλισµός αίµατος 1.1. Φύσηµα στένωσης αορτικής βαλβίδας Συστολικό φύσηµα, που δηµιουργείται από το στροβιλισµό αίµατος κατά την έξοδο του από την ΑΡ κοιλία στην αορτή, µέσω της αορτικής βαλβίδας 1.2. Φύσηµα ανεπάρκειας αορτικής βαλβίδας ιαστολικό φύσηµα, που δηµιουργείται από το στροβιλισµό αίµατος, λόγω παλινδρόµησης του από την αορτή στην ΑΡ κοιλία 2.Φυσήµατα από βαλβιδικές βλάβες 2.1.Φύσηµα στένωσης µιτροειδούς βαλβίδας Εβδ.6 ιαστολικό φύσηµα, που δηµιουργείται από το στροβιλισµό αίµατος που διέρχεται από τον ΑΡ κόλπο στην ΑΡ κοιλία, µέσω της µιτροειδούς βαλβίδας 2.2.Φύσηµα ανεπάρκειας µιτροειδούς βαλβίδας Συστολικό φύσηµα, που δηµιουργείται από τον στροβιλισµό αίµατος, λόγω παλινδρόµησης του από την ΑΡ κοιλία στον ΑΡ κόλπο, µέσω της µιτροειδούς βαλβίδας 26/79

27 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Β 27/79

28 Κυκλοφορικό σύστηµα 1. Καρδιά Συσπώµενη, στέλνει το αίµα σε όλο το σώµα 2. Αρτηρίες Παίρνουν το αίµα από τη καρδιά σε όλο το σώµα 3. Φλέβες Επαναφέρουν το αίµα στη καρδιά 4. Τριχοειδή αγγεία Στα τριχοειδή γίνεται η ανταλλαγή Ο2 και CO2 µε τους ιστούς 28/79

29 ΑΡ Κοινή Καρωτίδα Αορτικό Τόξο Βραχιόνιος Αρτ. 29/79

30 Καρδιά Μυώδες όργανο από καρδιακές µυϊκές ίνες Ανάµεσα στους δύο πνεύµονες, στο ύψος της 2 ης και της 5 ης πλευράς Περικάρδιο: ιπέταλος σάκος (περισπλάχνιο ή επικάρδιο και περίτονο πέταλο) που περιβάλλει την καρδιά, εντός του οποίου υπάρχει µικρή ποσότητα υγρού, το περικαρδιακό υγρό 30/79

31 Πλευρές (σε διατοµή) Λάρυγγας Θυρεοειδής Αδ. Τραχεία ΑΡ Πνεύµονας Ε Πνεύµονας Καρδιά ιάφραγµα (σε διατοµή) 31/79

32 Καρδιά Καρδιακά τοιχώµατα 1. Ενδοκάρδιο: Πολυ λεπτός ινώδης χιτώνας που επενδύει εσωτερικά την καρδιά 2. Μυοκάρδιο: Το πολύ παχύ µυϊκό τοίχωµα της καρδιάς 3. Επικάρδιο: Το εξωτερικό τοίχωµα του περικαρδίου 32/79

33 Καρδιά Οι κοιλότητες της καρδιάς 1. εξιά κοιλία 2. εξιός κόλπος 3. Αριστερός κόλπος 4. Αριστερή κοιλία Μεσοκολπικό διάφραγµα: Το τοίχωµα που χωρίζει µεταξύ τους, τους δύο κόλπους Μεσοκοιλιακό διάφραγµα: Το τοίχωµα που χωρίζει µεταξύ τους, τις δύο κοιλιες 33/79

34 34/79

35 35/79

36 ΤΡΙΓΛΩΧΙΝ Α ΒΑΛΒΙΔΑ 36/79

37 Οι βαλβίδες της καρδιάς 1. Μιτροειδής (ή ιγλώχινα): Επιτρέπει τη ροή του αίµατος από τον ΑΡ κόλπο στην ΑΡ κοιλία 2. Πνευµονική: Επιτρέπει τη ροή του αίµατος από τη Ε κοιλία στην Πνευµονική Αρτηρία 3. Τριγλώχινα: Επιτρέπει τη ροή του αίµατος από τον Ε κόλπο στην Ε κοιλία 4. Αορτική: Επιτρέπει τη ροή του αίµατος από την ΑΡ κοιλία στην Αορτή Βαλβιδοπάθειες Ανεπάρκεια Η βαλβίδα επιτρέπει την δίοδο αίµατος σε αντίθετη από την κανονική διεύθυνση Στένωση Η βαλβίδα επιτρέπει την δίοδο µικρότερης ποσότητας αίµατος από την κανονική 37/79

38 Καρδιακή ανεπάρκεια Η καρδιά είναι ανίκανη να εκτελέσει το έργο της Κλινική εικόνα: 1. ύσπνοια 2. Κυάνωση 3. Οίδηµα στους πνεύµονες 4. Οίδηµα κάτω άκρων 38/79

39 Καρδιακός παλµός Ακούγεται στο στήθος ως δύο ήχοι (κλείσιµο κολποκοιλιακών βαλβίδων και κλείσιµο αορτικής και πνευµονικής βαλβίδας) Φυσιολογικά γύρω στους 70/λεπτό Ηλεκτροκαρδιογράφηµα Η καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς 39/79

40 Πνευµονική ή Μικρή Κυκλοφορία εξιά κοιλία 1. Πνευµονική αρτηρία 2. Τριχοειδή αγγεία Πνευµόνων (Ανταλλαγή αερίων) 1. Πνευµονικές φλέβες (τέσσερις) 2. Αριστερός κόλπος Πνευµονική ή Μικρή Κυκλοφορία Από το δεξιό κόλπο της καρδιάς το αίµα περνάει στη δεξιά κοιλία. Από αυτή ξεκινάει το στέλεχος της πνευµονικής αρτηρίας, που διαιρείται σε αριστερή και δεξιά πνευµονική. Μέσω αυτών το αίµα πηγαίνει στους πνεύµονες και οξυγονώνεται. Το οξυγονωµένο αίµα οδηγείται µε τις πνευµονικές φλέβες προς τον αριστερό κόλπο. Μέσα από βαλβίδες που δεν επιτρέπουν την παλινδρόµηση, το αίµα κινείται συνεχώς από τους κόλπους στις κοιλίες και από τις κοιλίες προς τη µικρή και τη µεγάλη κυκλοφορία 40/79

41 Συστηµατική κυκλοφορία Αριστερός κόλπος 1. Αριστερή κοιλία 2. Αορτή 3. Αρτηρίες 4. Αρτηρίδια 5. Τριχοειδή 6. Φλεβίδια 7. Φλέβες 8. Άνω και Κάτω Κοίλη Φλέβα εξιό Κόλπο 41/79

42 Συστηµατική ή Μεγάλη κυκλοφορία Από την αριστερή κοιλία της καρδιάς ξεκινάει η ανιούσα αορτή. Αφού χορηγήσει δεξιά και αριστερή στεφανιαία α. µεταπίπτει στο αορτικό τόξο, που δίνει κατά σειρά τη βραχιονοκεφαλική (ανώνυµη) α. (διαιρείται σε δεξιά υποκλείδια και δεξιά κοινή καρωτίδα), την αριστερή κοινή καρωτίδα και την αριστερή υποκλείδια α. Η υποκλείδια µετονοµάζεται σε µασχαλιαία και στη συνέχεια σε βραχιόνια α. Η τελευταία διαιρείται στον αγκώνα σε κερκιδική και ωλένια αρτηρία. 42/79

43 Συστηµατική ή Μεγάλη κυκλοφορία Μετά το αορτικό τόξο ξεκινάει η κατιούσα αορτή, η οποία στην αρχή είναι θωρακική (δίνει τις µεσοπλεύριες α. και κλάδους για το κύτος του θώρακα) και µετά το διάφραγµα συνεχίζει ως κοιλιακή αορτή (δίνει µονοφυείς και διφυείς κλάδους για τα όργανα της κοιλιάς). Η κοιλιακή αορτή στο ύψος του 4 ου οσφυϊκού σπονδύλου διχάζεται σε δεξιά και αριστερά κοινή λαγόνια α. Η κοινή λαγόνια διαιρείται σε έσω (για τα όργανα της (ελάσσονος) πυέλου) και έξω λαγόνια. Η τελευταία µετονοµάζεται σε µηριαία (στο µηρό) και στη συνέχεια σε ιγνυακή (πίσω από το γόνατο). Η ιγνυακή θα δώσει τελικά πρόσθια και οπίσθια κνηµιαία αρτηρία, η οποία µετονοµάζεται σε Ραχιαία του Ποδός Αρτηρία. 43/79

44 Συστηµατική ή Μεγάλη κυκλοφορία Οι µικρότερες φλέβες, αν δεν είναι υποδόριες, συνοδεύουν τις οµώνυµες αρτηρίες και διακλαδίζονται παροµοίως. ιαφοροποιήσεις στο όνοµα και στην πορεία έχουµε µόνο για τα µεγαλύτερα φλεβικά στελέχη, ως εξής: H αριστερή και η δεξιά κοινή λαγόνια φλέβα ενώνονται και σχηµατίζουν την κάτω κοίλη φλ., η οποία, αφού δεχθεί κλάδους από τα διφυή όργανα της κοιλιάς (µείζονος πυέλου) και τις ηπατικές φλέβες, διέρχεται από το διάφραγµα και εκβάλλει στο δεξιό κόλπο της καρδιάς. Επίσης στο δεξιό κόλπο εκβάλλει και η άνω κοίλη φλέβα, που σχηµατίζεται από τη συµβολή της δεξιάς και της αριστερής βραχιονοκεφαλικής (ανώνυµης) φλέβας. Κάθε µια από αυτές σχηµατίζεται από τη σύστοιχη υποκλείδια φλ. και την έσω σφαγίτιδα φλ. (που αντιστοιχεί κατά πολύ στην κοινή (και την έξω) καρωτίδα α.) 44/79

45 Συστηµατική ή Μεγάλη κυκλοφορία Οι µεσοπλεύριες φλέβες και οι φλέβες από τα όργανα του κύτους του θώρακα (πλην της καρδιάς) εκβάλλουν στην άζυγο φλέβα δεξιά και στην άνω και κάτω ηµιάζυγο φλ. αριστερά. Η άζυγος εκβάλλει στην άνω κοίλη φλέβα, η δε άνω (και η κάτω) ηµιάζυγος στην άζυγο και ενίοτε (η άνω) στην αριστερή βραχιονοκεφαλική (ανώνυµη) φλέβα. Οι φλέβες από τα όργανα του πεπτικού συστήµατος που βρίσκονται στην κοιλιά (µείζονα πύελο) και από το σπλήνα εκβάλλουν µέσω της πυλαίας φλέβας στο ήπαρ. 45/79

46 Σφαγίτιδες Υποκλείδιες Φ. Κεφαλή και Άνω Άκρα Καρωτίδες Υποκλείδιες Α. Πνευµονική Α. Άνω Κοίλη Φ. Κάτω Κοίλη Φ. Πνεύµονες Καρδιά Πνευµονική Φ. Αορτή Ηπατική Φ. Μεσεντέριες Α. Πυλαία Φ. Ήπαρ ΓΕΣ Νεφρική Α. Νεφρική Φ. Λαγόνια Φ. Νεφροί Λαγόνια Α. Πύελος και Κάτω Άκρα 46/79

47 ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΡ ΙΑΣ-ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ Αρτηρίες Στεφανιαίες αρτηρίες Αριστερή και εξιά Στεφανιαία: Αρχίζουν από τη ρίζα της αορτής και αιµατώνουν το µυοκάρδιο 1. Αριστερή στεφανιαία α. Πρόσθιος κατιών κλάδος β.περισπωµενη 2. εξιά στεφανιαία 47/79

48 ΦΛΕΒΕΣ ΤΗΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Φλέβες Το αίµα συλλέγεται από τριχοειδή και φλεβίδια και σχήµατίζουν το στεφανιαίο κόλπο που εκβάλλει στο δεξιό κόλπο 48/79

49 49/79

50 Στηθάγχη και Έµφραγµα Μυοκαρδίου Στηθάγχη Άλγος στην καρδιά λόγω ανεπάρκειας στεφανιαίων Έµφραγµα Νέκρωση τµήµατος της καρδιά λόγω απόφραξης στεφανιαίων αγγείων (συνήθως λόγω αθηρωµάτωσης) 50/79

51 Νεύρωση της καρδιάς Συµπαθητικό (επιτάχυνση) και το παρασυµπαθητικό πνευµονογαστρικό νεύρο (επιβράδυνση) που άρχονται από τον Προµήκη µυελό και καταλήγουν στο ερεθισµαταγωγό σύστηµα της καρδιά 51/79

52 Ερεθισµαταγωγό σύστηµα 1. Φλεβόκοµβος 2. ιακολπικές οδοί 3. Κολποκοιλιακός κόµβος 4. εµάτιο του His 5. Ίνες Purkinje 52/79

53 53/79

54 Τασεοϋποδοχείς Ειδικοί νευρικοί υποδοχείς που βρίσκονται: 1. Στην αρχή της αορτής 2. Στις καρωτίδες (καρωτιδικός βολβός) οι οποίοι διεγείρονται µε την αύξηση της πίεσης του αίµατος στα αγγεία και µέσω του εγκεφάλου (προµήκη µυελού): 1. Επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθµό (Βραδυκαρδία) 2. ιαστέλλουν τα περιφερικά αγγεία (Αγγειοδιαστολή) ---Ρίχνουν την Αρτηριακή Πίεση Σε περίπτωση πτώσης της πίεσης (λιποθυµία) προάγουν 1. Επιτάχυνση του καρδιακού ρυθµού (Ταχυκαρδία) 2. Συστολή των περιφερικών αγγείων (Αγγειοσυστολή) ---Αυξάνουν την Αρτηριακή Πίεση 54/79

55 Σφυγµός Το κύµα που προκαλείται σε κάθε εξώθηση αίµατος από την καρδιά στην αορτή και που ταξιδεύει ταχύτατα (φθάνει στον καρπό κερκιδική αρτηρία σε 0,1 δευτερόλεπτα) Μπορεί να ψηλαφηθεί: 1. Καρωτίδες (στα πλάγια του λαιµού) 2. Βραχιόνια αρτηρία (µέσα στο δικέφαλο βραχιόνιο µύ) 3. Κερκιδική αρτηρία (Καρπό) 4. Μηριαία αρτηρία (κάτω από βουβωνικό σύνδεσµο) 5. Ιγνυακή αρτηρία (στο πίσω µέρος του γόνατος-ιγνυακός βόθρος) 6. Οπίσθια κνηµιαία 7. Ραχιαία του ποδός 8. Κροταφική αρτηρία (µπροστά από το αυτί) 9. Προσωπική αρτηρία 55/79

56 Αρτηριακή Πίεση (ΑΠ) Συστολική πίεση: Η πίεση κατά τη φάση της συστολής-σύσπασης των κοιλιών 120mmHg ιαστολική πίεση: Η πίεση κατά τη φάση της διαστολής-χάλασης των κοιλιών 80mmHg Φυσιολογική ΑΠ: mmhg / mmhg Αρτηριακή Υπέρταση ΑΠ> 140/90mmHg 1. βλάβες στο τοίχωµα των αγγείων και πολλών οργάνων 2. Κίνδυνος ρήξης τοιχώµατος και εσωτερικής αιµορραγίας πχ Εγκεφαλικη αιµορραγία Αρτηριακή Υπόταση Η πτώση της ΑΠ ελάττωση οξυγόνωσης εγκεφάλου ζάλη και λιποθυµία 56/79

57 Η ροή του αίµατος στις φλέβες Η πίεση του αίµατος µειώνεται σταδιακά και µέχρι τα τριχοειδή σχεδόν µηδενίζεται Η κίνηση του αίµατος µέσα στις φλέβες γίνεται παθητικά ιευκολύνεται από: 1. ιαστολή κοιλιών και την εισπνοή που αναρροφούν αίµα από τους κόλπους της καρδιάς 2. Σύσπαση των µυών (περιφερική καρδία) που πιέζουν τις φλεβες και τις βαλβίδες που παρεµποδίζουν την παλινδρόµηση του αίµατος 57/79

58 Αρτηρίες Συστηµατικής Κυκλοφορίας Η αορτή δίνει διάφορους κλάδους τροφοφόρων αρτηριών (αφού προµηθεύουν τα όργανα µε αίµα και θρεπτικές ουσίες) Οι αρτηρίες αυτές, λαµβάνουν το όνοµα του οργάνου που τροφοδοτούν 58/79

59 Συστηµατική κυκλοφορία 59/79

60 Αορτή Χωρίζεται σε: 1. Ανιούσα αορτή 2. Αορτικό τόξο α. Ανώνυµος αρτηρία β. Αριστερή κοινή καρωτίδα γ.αριστερή υποκλείδιος 3. Κατιούσα αορτή α. Θωρακική αορτή β. Κοιλιακή αορτή 60/79

61 Ανώνυµος Αρτηρία Αορτικό Τόξο Ανιούσα Αορτή ΑΡ Υποκλείδιος Αρτηρία Κατιούσα Θωρακική Αορτή ΑΡ Κοινή Καρωτίδα ιάφραγµα Ρίζα Αορτής Κοιλιακή Αορτή Κοινή Λαγόνιος Αρτηρία 61/79

62 62/79

63 Έξω Καρωτίδα Πρόσθιοι κλάδοι 1. Άνω θυρεοειδής: Χορηγεί κλάδο για το στερνοκλειδοµαστοειδή µυ, την άνω λαρυγγική αρτηρία και φυσικά κλάδους για το θυρεοειδή αδένα. 2. Γλωσσική: κλάδοι: υοειδής, ραχιαίοι γλωσσικοί, υπογλώσσια α., εν τω βάθει γλωσσική. 3. Προσωπική (έξω γναθιαία): Κλάδοι τραχηλικής µοίρας: Ανιούσα υπερώϊα, υπογενείδια, αµυγδαλική, αδενικοί (για τον υπογνάθιο αδένα) κλάδοι. 63/79

64 Έξω Καρωτίδα Έσω κλάδος Ανιούσα φαρυγγική: Χορηγεί φαρυγγικούς κλάδους, οπίσθια µηνιγγική, κάτω τυµπανική. Οπίσθιοι κλάδοι 1. Ινιακή: Φέρεται στην οµώνυµη αύλακα. Συνοδεύει το µείζον ινιακό ν. 2. Οπίσθια ωτιαία: Χορηγεί κλάδους στο πτερύγιο του αυτιού (έσω επιφάνεια). Τελικοί κλάδοι 1. Επιπολής κροταφική 2. Έσω γναθιαία 64/79

65 Αρτηρίες Λαιµού και Κεφαλής Αρτηρίες Αορτικό τόξο: α. Ανώνυµος i εξιά κοινή καρωτίδα ii εξιά υποκλείδιος β. Αριστερή κοινή καρωτίδα γ. Αριστερή υποκλείδιος 65/79

66 Αιµάτωση εγκεφάλου 1. Σπονδυλική αρτηρία, κλάδος υποκλειδίου ---Βασική αρτηρία (συνένωση Ε και ΑΡ σπονδυλικής) 2. Έσω καρωτίδα, από το διχασµό της κοινής ---Εγκεφαλικές αρτηρίες (κλάδοι της έσω καρωτίδας) Εξάγωνο του Willis 1. Πρόσθια εγκεφαλική --- Κλάδος Έσω Καρωτίδας 2. Μέση εγκεφαλική --- Κλάδος Έσω Καρωτίδας 3. Οπίσθια εγκεφαλική --- Κλάδος Βασικής αρτηρίας 66/79

67 Αρτηρίες 1. Αρτηρίες λαιµού και κεφαλής 2. Αρτηρίες άνω άκρων 2.1. Αρτηριακά ίκτυα του Άνω Άκρου 2.2. Αρτηριακό δίκτυο του αγκώνα 2.3. Αρτηριακό δίκτυο του καρπού 3. Αρτηρίες Προσθίου και Πλαγίου Θωρακικού Τοιχώµατος 4. Αρτηρίες Πεπτικών Οργάνων 5. Αλλήρειος τρίποδας 5.1. Αριστερή γαστρική 5.2. Σπληνική 5.3. Κοινή ηπατική 6. Αρτηρίες Κάτω Άκρων 67/79

68 Φλέβες 1. Φλέβες του Τραχήλου 2. Φλέβες άνω άκρων 3. Φλέβες Προσθίου και Πλαγίου Θωρακικού Τοιχώµατος 4. Φλέβες Λαιµού και Κεφαλής 5. Φλέβες πεπτικών οργάνων 6. Φλέβες Κάτω Άκρων 68/79

69 69/79

70 70/79

71 71/79

72 72/79

73 73/79

74 Κυκλοφορία του αίµατος στο έµβρυο Στο έµβρυο οι πνεύµονες και ο ΓΕΣ, δεν λειτουργούν Το έµβρυο προµηθεύεται µε αίµα από τον πλακούντα Το αίµα του εµβρύου, φθάνει στον πλακούντα µε τις οµφαλικές αρτηρίες (δύο), οξυγόνώνεται, επιστρέφει στο έµβρυο µε την οµφαλική φλέβα (µία) 1. Κάτω κοίλη εµβρύου, ήπαρ και ηπατικές φλέβες 2. εξιός κόλπος 3. Ωοειδές τρήµα (άνοιγµα του µεσοκολπικού διαφράγµατος). Κλείνει κατά τη γέννηση 4. Αριστερός κόλπος α. Αριστερή κοιλία Αορτή β.πνευµονικές αρτηρίες Αρτηριακός ή Βοτάλειος πόρος (αρχίζει να κλείνει µετά τη γέννηση) Αορτή 74/79

75 Λεµφικό σύστηµα Κυκλοφορία της λέµφου Τα λεµφαγγεία αποχετεύουν το υγρό των ιστών, το οποίο περιέχει άχρηστα προϊόντα των κυττάρων και λέγεται: Λέµφος Έχει µόνο µια κατεύθυνση: Άπό τους ιστούς Άνω και Κάτω Κοίλη Φλέβα Προωθείται µε: 1. Πίεση εντός των ιστών 2. Σύσπαση των µυών 3. Κίνηση των εντέρων 4. Αναπνευστικών οργάνων 75/79

76 Εβδ.6 Λεµφικό σύστηµα Λεµφαγγεία-Λέµφος Με τα λεµφαγγεία, επανέρχονται στη κυκλοφορία µεγαλοµοριακές ουσίες όπως πρωτεΐνες, οι οποίες δεν µπορούν να επαναπορροφηθούν από το φλεβικό σκέλος των τριχοειδών Τα λεµφαγγεία, όπως και οι φλέβες, διαθέτουν βαλβίδες Το ολικό ποσό της λέµφου είναι 2-3 λίτρα/24ωρο 76/79

77 Εβδ.6 Λεµφαγγεία Με τα λεµφαγγεία επιτελείται η άµεση αποχέτευση της περίσσειας υγρού και πρωτεϊνών από το µεσοκυττάριο υγρό Η λέµφος από το κάτω µέρος του σώµατος, από το ΑΡ µέρος της κεφαλής και το ΑΡ άνω άκρο καταλήγει στον µείζων θωρακικό πόρο, ο οποίος εκβάλλει στη συµβολή της ΑΡ έσω σφαγίτιδας και της ΑΡ υποκλείδιας φλέβας Η λέµφος από το Ε µέρος της κεφαλής και το Ε άνω άκρο, καταλήγει στον έλασσον θωρακικό πόρο, ο οποίος εκβάλει στη συµβολή της Ε έσω σφαγίτιδας και της Ε υποκλείδιας φλέβας 77/79

78 Λεµφαγγεία Υπάρχουν σε όλους τους ιστούς και τα όργανα εκτός από: 1. ΚΝΣ 2. Μυελό των οστών 3. Επιδερµίδα 4. Χονδρικό ιστό Λειτουργίες: 1. Απορρόφηση του λίπους από το τοίχωµα του λεπτού εντέρου µέσω των χυλοφόρων αγγείων 2. Αποχέτευση του υγρού των ιστών (λέµφος) που είναι περίπου 3 λίτρα ηµερησίως 78/79

79 Λεµφαγγεία Εϊναι τα αφθονότερα αγγεία στο σώµα Ξεκινούν από πολύ µικρά µε τυφλό άκρο και καταλήγουν στα δύο τελικά µεγάλα λεµφαγγεία: 1. Μείζων θωρακικός πόρος (κοιλιά) Αριστερή Υποκλείδιος Φλέβα 2. Έλασσων θωρακικός πόρος (λέµφος κεφαλής και λαιµού) εξιά Υποκλείδιος Φλέβα ιαθέτουν βαλβίδες όπως οι φλέβες Στη διαδροµή τους παρεµβάλλονται οι λεµφαδένες (ή λεµφογάγγλια) 79/79