Οικονομική Κρίση και Εισοδηματική Ανισότητα στην Ελλάδα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οικονομική Κρίση και Εισοδηματική Ανισότητα στην Ελλάδα"

Transcript

1 Οικονομική Κρίση και Εισοδηματική Ανισότητα στην Ελλάδα Αναστασία Κάτελα Διπλωματική Εργασία που υπεβλήθη για τη μερική ικανοποίηση των απαιτήσεων για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης χολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Σμήμα Οικονομικών Επιστημών Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην «Εφαρμοσμένη Οικονομική και Ανάλυση Δεδομένων» επτέμβριος 2017

2 Πανεπιστήμιο Πατρών, Σμήμα Οικονομικών Επιστημών Αναστασία Κάτελα Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος

3 Σριμελής Επιτροπή Επίβλεψης διπλωματικής εργασίας Επιβλέπων: Νικόλαος Γιαννακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Μέλος Επιτροπής: Ιωάννης Βενέτης Αναπληρωτής Καθηγητής Μέλος Επιτροπής: Κωνσταντίνος Κουνετάς Επίκουρος Καθηγητής Η παρούσα διατριβή με τίτλο «Οικονομική Κρίση και Εισοδηματική Ανισότητα στην Ελλάδα» εκπονήθηκε από τον/την Αναστασία Κάτελα Α.Μ , για τη μερική ικανοποίηση των απαιτήσεων για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην «Εφαρμοσμένη Οικονομική και Ανάλυση Δεδομένων» από το Πανεπιστήμιο Πατρών και εγκρίθηκε από τα μέλη της τριμελούς επιβλέπουσας επιτροπής.

4 Θα ήθελα να αφιερώσω την διπλωματική μου εργασία στην οικογένειά μου, και στον σύντροφό μου Νικόλαο Κανελλάκη για την απεριόριστη ηθική στήριξη σε κάθε βήμα της ζωής μου.

5 Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω, πρωτίστως, την οικογένεια μου και ιδιαίτερα τους γονείς μου, που με στήριξαν με κάθε δυνατό τρόπο κατά την διάρκεια των σπουδών μου, τον επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Γιαννακόπουλο Νικόλαο για την άψογη συνεργασία και την καθοδήγηση καθ όλη την διάρκεια της διπλωματικής μου εργασίας, τον σύντροφό μου, Κανελλάκη Νικόλαο, που με ενθάρρυνε για την επιτυχή ολοκλήρωσή της και τους καθηγητές του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών για τις πολύτιμες γνώσεις, που μου μεταβίβασαν κατά την διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών μου στο τμήμα.

6 Περίληψη Φρησιμοποιώντας μικρό-δεδομένα από την Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωση των Νοικοκυριών (European Union Statistics on Income and Living Conditions EU-SILC), που διεξάγει η Ελληνική τατιστική Αρχή (ΕΛ.ΑΣ.), η μελέτη αυτή επιχειρεί να εντοπίσει τις τάσεις και τα χαρακτηριστικά της ανισότητας, της φτώχειας και των συνθηκών διαβίωσης στην Ελλάδα, κατά την περίοδο , δίνοντας έμφαση στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Σα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι η εισοδηματική ανισότητα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ ο Δείκτης χετικής Υτώχειας έχει αυξηθεί. Ωστόσο, παρατηρείται μία απότομη πτώση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και μία απότομη άνοδος της ανεργίας. Όλα τα παραπάνω έχουν αλλοιώσει σημαντικά την οικονομική και κοινωνική ευημερία, για αυτό και στην παρούσα εργασία αναλύονται οι βασικές πηγές του εισοδήματος και εκτιμώνται οι παράγοντες εκείνοι που μεταβάλλουν το εισόδημα, την εισοδηματική ανισότητα, τους δείκτες της φτώχειας και το επίπεδο διαβίωσης στην χώρα. Λέξεις κλειδιά: εισοδηματική ανισότητα, φτώχεια, οικονομική κρίση, συνθήκες διαβίωσης

7 Summary Using micro data from the Greek Survey on Statistics of Income and Living Conditions (EU-SILC), this study attempt to identify the trends and characteristics of inequality, poverty and living conditions in Greece during the period , emphasizing on the effects of the current economic crisis. Special emphasis will be given on the drivers of economic inequality and poverty in Greece and, in particular, in the changing institutional background, the rising unemployment rates and the decreasing rate in the household size. The available data show that income inequality has decreased, in recent years, but the Relative Poverty Index has increased. However, there is a sharp decline in the disposable household income and a dramatic rise in unemployment. All these changes have significantly altered the economic and social well-being. This paper analyzes and evaluates the factors that affect total income and poverty, by taking into account the impact of the economic crisis in Greece. Keywords: inequality, poverty, living conditions, economic crisis, income distribution

8 Πίνακας Περιεχομένων 1. Εισαγωγή Βιβλιογραφική Ανασκόπηση Η Οικονομική Κρίση στην Ελλάδα Η ανισότητα στην Ελλάδα Η Υτώχεια στην Ελλάδα Δεδομένα και Μεθοδολογία Περιγραφή των Δεδομένων Μέτρηση της Ανισότητας Δείκτης ανισοκατανομής του Εισοδήματος Gini (Gini Index) Καμπύλες Lorenz Δείκτης Ανισοκατανομής των εισοδημάτων ανά πεμπτημόρια (S80/S20) Μέτρηση της Υτώχειας Εμπειρική Οικονομετρική Ανάλυση Τπόδειγμα 1 Παράγωγα του Εισοδήματος Τπόδειγμα 2 Παράγωγα των πηγών του Εισοδήματος Τπόδειγμα 3 Παράγωγα της Υτώχειας Εμπειρικά Αποτελέσματα Τπόδειγμα 1 Παράγωγα του Εισοδήματος Τπόδειγμα 2 Παράγωγα των πηγών του Εισοδήματος Τπόδειγμα 3 Παράγωγα της Υτώχειας υμπεράσματα Βιβλιογραφία... 65

9 Κατάλογος Γραφημάτων ΓΡΑΥΗΜΑ 1.1 ΑΚΑΘΑΡΙΣΟ ΕΓΦΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ (Α.Ε.Π) Ε ΣΑΘΕΡΕ ΣΙΜΕ 2010, ΣΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΣΟΙΦΕΙΑ, ΕΠΟΦΙΚΑ ΔΙΟΡΘΩΜΕΝΑ, (ΕΚΑΣ )... 5 ΓΡΑΦΗΜΑ 1.2. ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (%, )... 6 ΓΡΑΦΗΜΑ 2.1. ΟΔΗΓΟ ΤΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΔΙΑΘΕΙΜΟΤ ΣΑΘΜΙΜΕΝΟΤ ΕΙΟΔΗΜΑΣΟ ΣΟΤ ΝΟΙΚΟΚΤΡΙΟΤ ΓΡΑΦΗΜΑ 2.2. ΚΑΣΑΝΟΜΕ ΔΙΑΘΕΙΜΟΤ ΣΑΘΜΙΜΕΝΟΤ ΕΙΟΔΗΜΑΣΟ (LOG) ΓΡΑΦΗΜΑ 2.3. ΔΕΙΚΣΗ GINI ΓΙΑ ΣΑ ΕΣΗ ΓΡΑΦΗΜΑ 2.4. ΚΑΜΠΤΛΕ LORENZ ΓΙΑ ΣΟ ΔΙΑΘΕΙΜΟ ΕΙΟΔΗΜΑ ΓΡΑΦΗΜΑ 2.5. ΔΕΙΚΣΗ ΦΕΣΙΚΗ ΥΣΩΦΕΙΑ, ΕΛΛΑΔΑ, (, )... 32

10 Κατάλογος Πινάκων ΠΙΝΑΚΑ 2.1. ΠΗΓΕ ΕΙΟΔΗΜΑΣΟ (% ) ΠΙΝΑΚΑ 2.2. ΠΕΡΙΓΡΑΥΙΚΑ ΣΑΣΙΣΙΚΑ ΣΩΝ ΒΑΙΚΩΝ ΜΕΣΑΒΛΗΣΩΝ ΠΙΝΑΚΑ 2.3. ΔΕΙΚΣΗ GINI ΓΙΑ ΟΛΕ ΣΙ ΦΩΡΕ ΣΗ ΕΕ-15 ΚΑΙ ΕΕ ΠΙΝΑΚΑ 2.4. ΔΕΙΚΣΗ ΑΝΙΟΚΑΣΑΝΟΜΗ GINI, ΠΙΝΑΚΑ 2.5. ΔΕΙΚΣΗ ΑΝΙΟΚΑΣΑΝΟΜΗ S80/S20, ΠΙΝΑΚΑ 2.6. ΔΕΙΚΣΗ ΦΕΣΙΚΗ ΥΣΩΦΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΟΣΟ (%) ΚΙΝΔΤΝΟΤ ΥΣΩΦΕΙΑ, ΠΙΝΑΚΑ 5.1. ΕΚΣΙΜΗΕΙ ΕΠΙΔΡΑΕΩΝ ΣΟ ΤΝΟΛΙΚΟ ΔΙΑΘΕΙΜΟ ΕΙΟΔΗΜΑ (OLS) ΠΙΝΑΚΑ 5.2. ΕΚΣΙΜΗΕΙ ΕΠΙΔΡΑΕΩΝ ΣΙ ΠΗΓΕ ΣΟΤ ΕΙΟΔΗΜΑΣΟ (OLS) ΠΙΝΑΚΑ 5.3. ΟΡΙΑΚΕ ΕΠΙΔΡΑΕΙ ΣΟΝ ΚΙΝΔΤΝΟ ΥΣΩΦΕΙΑ ΠΙΝΑΚΑ 5.4. ΟΡΙΑΚΕ ΕΠΙΔΡΑΕΙ ΣΟΝ ΚΙΝΔΤΝΟ ΥΣΩΦΕΙΑ ΑΝΑ ΕΣΟ ( )... 56

11 ΚΕΥΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή 1. Εισαγωγή Σα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε αναταραχή. Σην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση της περιόδου ακολούθησε η κρίση χρέους της περιόδου Αρκετοί συγγραφείς έχουν χαρακτηρίσει αυτό το φαινόμενο «Μεγάλη Ύφεση Great Depression» (Jenkins et al., 2013), καθώς επηρέασε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό όλη την Ευρώπη, αλλά και επειδή η διάρκεια και το βάθος της υπερβαίνουν εκείνες των προηγούμενων περιόδων ύφεσης. (Matsaganis et Leveti, 2014). Λόγω αυτής της βαθειάς ύφεσης, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ελλάδα, και φαίνεται να έχει επηρεάσει τα εισοδήματα των νοικοκυριών, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μία σημαντική αύξηση στη μελέτη και έρευνα της εισοδηματικής ανισότητας, της φτώχειας και των συνθηκών διαβίωσης και το πώς επηρεάζονται από διάφορες άλλες μεταβλητές. Βασικός στόχος αυτής της έρευνας, είναι να αποτυπώσει την δομή και την τάση της φτώχειας και της οικονομικής ανισότητας, κατά τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, και να μελετήσει τις συνθήκες διαβίωσης των ελληνικών νοικοκυριών, με βάση κυρίως το εισόδημά τους. Η ανάλυση χρησιμοποιεί δεδομένα από την Έρευνα 1

12 Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωση των Νοικοκυριών (European Union Statistics on Income and Living Conditions EU-SILC) και αναφέρεται στην περίοδο 2003 έως 2014 κατά την οποία είναι εμφανής η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα πριν την οικονομική κρίση, κατά το ξέσπασμα της κρίσης, αλλά και οι άμεσες επιπτώσεις αυτής. Για την εκτίμηση της οικονομικής ανισότητας χρησιμοποιούνται δύο δείκτες. Ο πρώτος, είναι ο δείκτης Gini, ο οποίος παίρνει τιμές από 0 (πλήρης ισότητα) μέχρι 1 (πλήρης ανισότητα), και αποτελεί τον πιο συχνά χρησιμοποιούμενο δείκτη για την εκτίμηση της ανισότητας. Ο δεύτερος δείκτης που χρησιμοποιείται, είναι ο δείκτη ανισοκατανομής S80/S20, ο οποίος μετράει το ποσοστό του πλουσιότερου 20% σε σύγκριση με το φτωχότερο 20% του πληθυσμού. Για την μέτρηση της φτώχειας χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης σχετικής φτώχειας ο οποίος καθορίζει εάν κάποιος είναι φτωχός σε σχέση με τους άλλους, και ορίζεται στο 66,6% του διάμεσου συνολικού διαθέσιμου σταθμισμένου (σύμφωνα με τον ΟΟΑ) εισοδήματος του νοικοκυριού. την συνέχεια, εκτιμήθηκαν, χρησιμοποιώντας οικονομετρικά μοντέλα, με την μέθοδο Ελαχίστων Σετραγώνων OLS, οι επιδράσεις των παραγόντων που επηρεάζουν το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα, την κάθε πηγή εισοδήματος ξεχωριστά, αλλά και την πιθανότητα ενός νοικοκυριού να βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας, δηλαδή κάτω από τα κατώφλι της φτώχειας, δίνοντας έμφαση στο μέγεθος και την μέση ηλικία του νοικοκυριού, καθώς επίσης και στην εκπαίδευση και την εργασιακή κατάσταση των μελών του. Σα αποτελέσματα υποδεικνύουν μείωση της 2

13 οικονομικής ανισότητας στην Ελλάδα, οριακή αύξηση του δείκτη σχετικής φτώχειας, ενώ παράλληλα, το όριο φτώχειας έχει μειωθεί. Η μεγάλη άνοδος της ανεργίας, και σε συνδυασμό με τις νομοθετικές ρυθμίσεις, που προβλέπουν μέτρα περικοπής των εισοδημάτων από τις κύριες πηγές εισοδήματος (μισθοί, συντάξεις, επιδόματα κ.α.), φαίνεται ότι αλλοιώνουν την οικονομική και κοινωνική ευημερία, και προκαλούν μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. την συνέχεια, η παρούσα εργασία, δομείται ως εξής: Σο Κεφάλαιο 2, επικεντρώνεται στα ζητήματα της οικονομικής ανισότητας, της φτώχειας και της οικονομικής κρίσης και γίνεται μία ανασκόπηση στην Διεθνή Βιβλιογραφία. το Κεφάλαιο 3, παρουσιάζονται αναλυτικά τα δεδομένα και οι προσαρμογές που έγιναν για να γίνει η ανάλυση, καθώς και η θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση των δεικτών της οικονομικής ανισότητας και της φτώχειας, ενώ στο Κεφάλαιο 4, παρουσιάζονται τα οικονομετρικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται κατά την πειραματική διαδικασία. το Κεφάλαιο 5 αναλύονται οι εκτιμήσεις των οικονομετρικών μοντέλων και παρουσιάζονται τα εμπειρικά αποτελέσματα της ανάλυσής, ενώ στο Κεφάλαιο 6 παρουσιάζονται συνοπτικά κάποια συμπεράσματα. 3

14 ΚΕΥΑΛΑΙΟ 2 Βιβλιογραφική Ανασκόπηση 2. Βιβλιογραφική Ανασκόπηση 2.1. Η Οικονομική Κρίση στην Ελλάδα την Ελλάδα, η οικονομική κρίση έγινε αισθητή μόλις το 2009, με την ανακοίνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το οποίο είχε υπερβεί τις προβλέψεις για το συγκεκριμένο έτος, και αυτό οδήγησε σε μαζικές πωλήσεις ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Πιο συγκεκριμένα, το έλλειμμα εκείνου του έτους έφτασε στο 15,8%, γεγονός που επέπληξε σημαντικά την αξιοπιστία της χώρας. Αυτό προκάλεσε αύξηση στα επιτόκια δανεισμού, κάτι το οποίο εμπόδισε την αύξηση των δημοσίων δαπανών, μέτρο που θα είχε εξισορροπητική δράση έναντι της χρηματοπιστωτικής αβεβαιότητας. (Papatheodorou and Missos, 2013) Οι συνεχείς διογκούμενες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, οδήγησαν στην επιβολή των τεσσάρων Προγραμμάτων Οικονομικής Πολιτικής (Μνημόνια 2010, 2012, 2015, 2017) με πολύπλευρες επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία. Σα προγράμματα αυτά απαιτούσαν εξαιρετικά αυστηρές πολιτικές λιτότητας, για την αύξηση των εσόδων και την μείωση των δαπανών, που συμπεριλάμβαναν μείωση των μισθών και των συντάξεων, κατάργηση επιμέρους επιδομάτων και φοροαπαλλαγών και περικοπές σε αρκετούς τομείς δημοσίων δαπανών. Επί πλέον, ο κατώτατος μισθός μειώθηκε κατά 22% σε μέσο όρο, και ένα πρόσθετο 4

15 10% για τους νέους κάτω των 25 ετών, ενώ αυξήθηκε η άμεση φορολογία ακινήτων και ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΥΠΑ) σε αρκετά είδη. Παρότι το έτος 2014 η πρόοδος σε δημοσιονομικό επίπεδο ήταν εντυπωσιακή, αυτές οι πολιτικές λιτότητας επέφεραν πρωτόγνωρες αρνητικές επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία, αφού η οικονομική δραστηριότητα είχε καταρρεύσει και το ΑΕΠ είχε μειωθεί περίπου 26% από το Όπως γνωρίζουμε, η μείωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, υποδεικνύει μείωση των αγαθών και των υπηρεσιών μιας χώρας, και κατά συνέπεια της παραγωγής της. Κατά αυτόν τον τρόπο, αυξάνεται η ανεργία και τα εισοδήματα μειώνονται. Γράφημα 1.1 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π) σε σταθερές τιμές 2010, τριμηνιαία στοιχεία, εποχικά διορθωμένα, (εκατ ) Πηγή: Ελληνική τατιστική Τπηρεσία (ΕΛ.ΣΑΣ.) Επί προσθέτως, η μείωση του εισοδήματος, επέφερε αύξηση της ανεργίας, η οποία, στα τέλη του 2013, έφτασε το 27,6% (ΕΛ.ΣΑΣ, 2013). Αυτό το ποσοστό και η συνεχής αύξηση της, εγείρει τον κίνδυνο η διαρθρωτική ανεργία στην Ελλάδα να σταθεροποιηθεί τα επόμενα χρόνια 5

16 σε αυτά τα υψηλά επίπεδα, οδηγώντας σημαντικό μερίδιο του πληθυσμού μονίμως εκτός της αγοράς εργασίας. Γράφημα 1.2. Ανεργία στην Ελλάδα (%, ) Πηγή: Ελληνική τατιστική Τπηρεσία (ΕΛ.ΣΑΣ.) Όλα τα παραπάνω, διαμορφώνουν μία κοινωνική κατάσταση που έχει σημαντικά επακόλουθα στα επίπεδα φτώχειας, οικονομικής ανισότητας και κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα, κατά την διάρκεια της κρίσης, που απειλεί να αλλοιώσει μόνιμα το κοινωνικό-οικονομικό προφίλ της χώρας. Αυτές τις επιπτώσεις θα εκτιμήσουμε και θα παρουσιάσουμε στην παρούσα εργασία Η ανισότητα στην Ελλάδα Η οικονομική ανισότητα, όπως αυτή παρουσιάζεται στην άνιση κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου, αποτελεί σημαντικό γνώρισμα της κοινωνίας μας, το οποίο διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων. Η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, και αυξανόμενη οικονομική ανισότητα που αυτή έχει 6

17 προκαλέσει, έχουν εγείρει το ακαδημαϊκό και το πολιτικό ενδιαφέρον, και έχουν βρεθεί αρκετές φορές στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου, ώστε να αναζητηθούν περεταίρω τρόποι για ανάπτυξη, πέραν της μεταβολής του ΑΕΠ. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν κοινωνικές διαστάσεις, όπως η διανομή του εισοδήματος, και η αύξηση άλλων δεικτών κοινωνικής ευημερίας. Ο πρώην πρόεδρος της Αμερικής Barack Obama και η Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Σαμείου - ΔΝΣ (International Monetary Fund IMF), Cristine Lagarde, έχουν τονίσει ότι η αυξανόμενη ανισότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα, και η αντιμετώπισή της πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα (Atkinson, 2015). τις βιβλιογραφικές αναφορές The price of Inequality (Joseph Stiglitz, 2013) και The Spirit Level (Richard Wilkinson and Kate Pikett, 2009) έχουν παρατεθεί, επίσης, αρκετές από τις κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής ανισότητας, όπως είναι η απουσία κοινωνικής συνοχής, η αυξανόμενη εγκληματικότητα, η εφηβική εγκυμοσύνη, η παχυσαρκία και πολλά άλλα κοινωνικά ζητήματα. Πως όμως αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί; Ποιες είναι οι αιτίες της οικονομικής ανισότητας και από ποιους παράγοντες επηρεάζεται; Οι αιτίες που προκαλούν την αύξηση της οικονομικής ανισότητας, σύμφωνα με την βιβλιογραφία, είναι ποικίλες. Οι διαφορές στα εισοδήματα μπορεί να προέρχονται από διαφορές στην εργασιακή απασχόληση, την σύνθεση του νοικοκυριού, τη συγκέντρωση κεφαλαίου, ή την φορολογία. Έχουν γραφτεί αρκετά για τα ποσοστά 1% και 99% 7

18 (Piketty, 2003), τα οποία δεν μπορούν να μελετηθούν χωρίς να ληφθεί υπ όψιν η φορολογική κλίμακα, καθώς για το ανώτερο 1% υπάρχει έντονη αρνητική σχέση μεταξύ των εισοδημάτων και της φορολογικής επιβάρυνσης (Piketty et al, 2011). Όσον αφορά την σχέση μεταξύ οικονομικής μεγέθυνσης και εισοδηματικής ανισότητας, αλλά και του τρόπου με τον οποίο η οικονομική μεγέθυνση επιδρά στην ανισότητα, σχετική βιβλιογραφία αναπτύχθηκε σημαντικά από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, μετά τη δημοσίευση του άρθρου του οικονομολόγου Simon Kuznets (1955). Ο Kuznets υποστήριξε πως οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα οικονομικής ανισότητας. Καθώς μια χώρα αναπτύσσεται, αποκτά περισσότερο κεφάλαιο, με αποτέλεσμα οι κάτοχοι του κεφαλαίου να αποκτούν μεγαλύτερο μερίδιο πλούτου, και αυτό οδηγεί στην διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων. Καθώς όλο και περισσότερο τμήμα του πληθυσμού επωφελείται της ανάπτυξης και το εισόδημα αρχίζει να διαχέεται και στα πιο χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, η ανισότητα μειώνεται. Η σχέση αυτή ανάμεσα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) και την ανισότητα, αποτυπώθηκε με την μορφή ενός ανεστραμμένου U και ονομάστηκε καμπύλη Kuznets. Δύο ακόμη παράγοντες είναι παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογική πρόοδος, οι οποίες έχουν συμβάλει αρκετά στην αύξηση της οικονομικής ανισότητα για διάφορους λόγους (Jaumotte et al., 2013). Μεγάλες επιχειρήσεις εδραιώνουν τις εγκαταστάσεις τους σε χώρες με χαμηλή φορολογική επιβάρυνση και εκμεταλλεύονται εργατικό δυναμικό που 8

19 δεν έχει μεγάλες μισθολογικές απαιτήσεις. Η τεχνολογική πρόοδος αντανακλάται στην διανομή του εισοδήματος. Ο νόμος της προσφοράς και τη ζήτησης, ίσως, θέτει κάποια όρια στην κατανομή των μισθών, αλλά αφήνει αρκετά περιθώρια για αναπροσαρμογές (Αtkinson, 2015). Επί προσθέτως, οι αμοιβές για συγκεκριμένες δεξιότητες και επαγγέλματα τείνουν να είναι υπερβολικά υψηλές (αθλητές, επαγγελματίες του θεάματος και χρηματιστές), και σε συνδυασμό με την εύκολη μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες, λόγω της παγκοσμιοποίησης, αυξάνονται τα εισοδήματα του ανώτερου 1% (Rosen, 1981; Gordon and Dew-Becker, 2008). Από την άλλη, αυτό μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα για το κατώτερο 1%, όμως πολιτικές όπως είναι η επιβολή κατώτατου μισθού και άλλες νομοθετικές εργασιακές πολιτικές, εξισορροπούν αυτές τις επιρροές της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής προόδου στα κατώτερα οικονομικά στρώματα, και συνεπώς, απαιτείται περεταίρω μελέτη για τον καθορισμό του μεγέθους της επιρροής στην οικονομική ανισότητα. Ιστορικά, στην Ελλάδα, για την περίοδο , παρατηρείται αρχικά μείωση της ανισότητας και της φτώχειας μεταξύ των ετών 1974 και 1982, με έντονους ρυθμούς, και στην συνέχεια με χαμηλότερους ρυθμούς. Εκείνο το διάστημα ( ), υπήρξε άνοδος του εκπαιδευτικού επιπέδου, αλλά και του πληθυσμού, που μετακινήθηκε στα αστικά κέντρα, γεγονός που οδήγησε στην μείωση της ανισότητας. ύμφωνα με τους Λαμπίρη-Δημάκη (1974), όμως, υπήρξε έντονη διαφοροποίηση στην επιλογή της εκπαίδευσης, καθότι τα υψηλότερα και 9

20 τα μεσαία κοινωνικά στρώματα επέλεγαν σπουδές που αποσκοπούσαν στην απασχόληση με υψηλό γόητρο, ενώ η εργατική τάξη προσανατολιζόταν περισσότερο στον δημόσιο τομέα. Η κατανομή του εισοδήματος απεικονίζει την συχνότητα με την οποία κατανέμονται τα διάφορα ποσά ανάμεσα στον πληθυσμό (Fields, 1980). Η περιγραφή της κατανομής επομένως, απαιτεί δύο τύπους στατιστικών πληροφοριών: την θέση ενός ατόμου στην κλίμακα και την διασπορά των παρατηρήσεων. Ως «μέτρηση» της ανισότητας ορίζεται η παρουσίαση των διαπροσωπικών διαφορών στο εισόδημα ενός συγκεκριμένου πληθυσμού. (Cowell, 1977). την βιβλιογραφία, επικρατούν δύο βασικές προσεγγίσεις σχετικά με την μέτρηση της οικονομικής ανισότητας. Η πρώτη σχετίζεται με την συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας (social welfare function), η οποία χαρακτηρίζει το επίπεδο ευημερίας της κοινωνίας, με βάση το επίπεδο ευημερίας του κάθε ατόμου που ζει μέσα σε αυτήν. Για να καθορίσουμε το επίπεδο ευημερίας μιας χώρας, συνηθίζεται να χρησιμοποιούμε το κατά κεφαλήν εισόδημα. Αυτός ο δείκτης όμως, μετρά και υποδεικνύει την κατανομή του εισοδήματος μεταξύ των ατόμων, και επομένως δεν είναι ο πλέον κατάλληλος. Όμως, είναι γνωστό από την βιβλιογραφία ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ του εισοδήματος και της κοινωνικής ευημερίας μιας χώρας. Με βάση την προσέγγιση υναρτήσεων Κοινωνικής Ευημερίας των Bergson & Samuelson (1979), παρατηρείται ότι χαμηλότερη ανισότητα με δεδομένο μέσο εισόδημα οδηγεί σε υψηλότερο επίπεδο κοινωνικής ευημερίας, όπως αντίστοιχα και το 10

21 υψηλότερο μέσο εισόδημα, δεδομένης της ανισότητας, οδηγεί σε υψηλότερο επίπεδο κοινωνικής ευημερίας. Πολλοί οικονομολόγοι, ωστόσο, δεν αποδέχονται την μέτρηση της ανισότητας με βάση την κοινωνική ευημερία (Sen, 1973), και αυτό, κυρίως, γιατί είναι άθροισμα των ατομικών χρησιμοτήτων, δηλαδή έχει ως βάση την ωφελιμιστική δομή. Η δεύτερη προσέγγιση για την μέτρηση της οικονομικής ανισότητας προτείνει διάφορα στατιστικά μέτρα (Gini 1, Theil 2, διακύμανση, σχετική απόκλιση από τον μέσο, κ.λ.π.) τα οποία δίνουν σαφή εικόνα της έντασης της οικονομικής ανισότητας, ενώ παράλληλα δύναται να συγκριθούν κατανομές εισοδήματος μεταξύ δύο χρονικών στιγμών. Η δεύτερη προσέγγιση είναι αυτή που χρησιμοποιείται στην παρούσα μελέτη, για την εκτίμηση της οικονομικής ανισότητας Η Υτώχεια στην Ελλάδα Η φτώχεια είναι ένα κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ζήτημα μεγάλης σημασίας. Ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια, με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και των πολιτικών λιτότητας που έχουν εφαρμοστεί κατά την διάρκειά της, το αντίκτυπο στη φτώχεια καταλαμβάνει σημαντική θέση στον ακαδημαϊκό και τον πολιτικό λόγο. 1 Gini, C. (1912). Variabilité Mutabilità. Bologna 2 Theil, M. (1967). Economics and Information Theory Amsterdam: North Holland 11

22 Τπάρχουν αρκετές προσεγγίσεις για την μέτρηση της φτώχειας, όμως όλες έχουν ως κοινό στόχο την διερεύνηση και τον εντοπισμό των νοικοκυριών που έχουν έλλειψη πόρων, κάτι που τους αποκλείει από την κοινωνικοοικονομική ζωή του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. την σχετική βιβλιογραφία, το βασικό μέγεθος για την μέτρηση της φτώχειας αποτελεί είτε η κατανάλωση, είτε το εισόδημα. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν πως το εισόδημα απεικονίζει καλύτερα την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών (Ανδριοπούλου και Σσακλόγλου, 2010), ενώ για άλλους η κατανάλωση προσεγγίζει την έννοια του μόνιμου εισοδήματος, αποφεύγοντας ζητήματα όπως η φοροδιαφυγή, και αποδίδει μια ακριβέστερη εικόνα των συνθηκών διαβίωσης ενός νοικοκυριού (Meyer, et al., 2009). Ως κύριες αιτίες της φτώχειας, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, θεωρούνται η ανεργία, η αύξηση του επιπέδου των τιμών (πληθωρισμός), η αυξανόμενη φορολογία, η έλλειψη αποτελεσματικότητα, η ανεπάρκεια των πολιτικών στον τομέα της παιδείας αλλά και της επαγγελματικής κατάρτισης, οι ελλείψεις στον τομέα της υγείας αλλά και η μεγάλη ανισοκατανομή του εισοδήματος. ε επίπεδο νοικοκυριού, αίτια της φτώχειας μπορεί να αποτελέσουν το μέγεθος, αλλά και η σύνθεση του νοικοκυριού (ηλικιωμένοι, άνεργοι, μεγάλος αριθμός μελών, μεγάλος αριθμός τέκνων). την βιβλιογραφία, μελετούνται ξεχωριστά οι ομάδες οι οποίες κινδυνεύουν να πέσουν κάτω από το όριο της φτώχειας και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τους (Mitrakos, 2014), είτε σε επίπεδο 12

23 ατόμου, είτε σε επίπεδο νοικοκυριού. υνοπτικά, όλες οι μελέτες συμφωνούν πως οι κύριες ομάδες που απειλούνται από την φτώχεια στην Ελλάδα είναι μονογονεϊκές οικογένειες, νοικοκυριά με μεγάλο αριθμό ανέργων, νοικοκυριά που συμπεριλαμβάνουν ηλικιωμένους άνω ων 65 ετών στα μέλη τους, νοικοκυριά με μέλη που δεν έχουν καμία πηγή εισοδήματος, νοικοκυριά τα οποία κατοικούν σε ενοικιαζόμενη κατοικία και τα παιδιά από 0-17 ετών. Επίσης έχει αποδειχτεί ότι η φτώχεια τα τελευταία έτη έχει μετακινηθεί από τους ηλικιωμένους στα νεαρά ζευγάρια με παιδιά και τους νέους εργαζόμενους. Μια παροιμία κατάσταση υπήρξε μετά την επιστροφή της Δημοκρατίας το 1974, όπου ο κίνδυνος της φτώχειας μετακινήθηκε από τις αγροτικές, στις αστικές περιοχές και από τα άτομα με χαμηλότερη εκπαίδευση, σε αυτούς που είχαν μεσαία ή και ανώτερη εκπαίδευση. 13

24 ΚΕΥΑΛΑΙΟ 3 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 3. Δεδομένα και Μεθοδολογία 3.1. Περιγραφή των Δεδομένων Η ανάλυσή μας στηρίζεται σε μικρό-δεδομένα της EΛ.ΣΑΣ., τα οποία προέρχονται από την Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωση των Νοικοκυριών (European Union Statistics on Income and Living Conditions EU-SILC 3 ) που διενεργεί η Εθνική τατιστική Τπηρεσία της Ελλάδος (EL.STAT.), κάθε έτος, υιοθετώντας ερωτηματολόγια και μεθοδολογία συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, και έχει αντικαταστήσει από το 2003, το ευρωπαϊκό panel νοικοκυριών (European Community Household Panel, ECHP). Η επιλογή του δείγματος έγινε κατά αυτόν τον τρόπο, για λόγους άμεσης συγκρισιμότητας των αποτελεσμάτων με αυτά άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διεξάγουν την αντίστοιχη έρευνα. Σο διάστημα που μελετάμε είναι από το 2003 έως και το Σα έτη τα οποία διεξήχθη η έρευνα είναι από το 2004 έως το Η Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών αποτελεί μέρος ενός κοινοτικού στατιστικού προγράμματος, στο οποίο συμμετέχουν όλες οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντικατέστησε, από το 2003, το Ευρωπαϊκό Πάνελ Νοικοκυριών, προκειμένου να επιτευχθεί η βελτίωση των στατιστικών δεδομένων, που αφορούν την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η έρευνα αποτελεί τη βασική πηγή αναφοράς των συγκριτικών στατιστικών στην κατανομή του εισοδήματος και τον κοινωνικό αποκλεισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η συγκρισιμότητα των στοιχείων θεωρείται εξασφαλισμένη, αφού η έρευνα διενεργείται σε όλες τις χώρες μέλη, χρησιμοποιώντας κοινές μεταβλητές (ΕΛ.ΣΑΣ., 2007) 14

25 Ως δημογραφική μονάδα ανάλυσης θεωρείται το άτομο. Παρόλα αυτά, εάν χρησιμοποιηθεί το άτομο ως βασική μονάδα ανάλυσης, θα βρεθεί μεγάλος αριθμός ατόμων χωρίς εισόδημα (όπως είναι οι νοικοκυρές και τα παιδιά), οι οποίοι όμως, συχνά στηρίζονται οικονομικά από το μερίδιο του εισοδήματος των συζύγων ή των γονέων τους. υνεπώς, στην παρούσα μελέτη θα υιοθετήσουμε ως βασική μονάδα ανάλυσης το νοικοκυριό 4. Ο ορισμός του εισοδήματος του χρησιμοποιείται στην παρούσα μελέτη για την μέτρηση της ανισότητας και της φτώχειας, είναι αυτός του διαθέσιμου εισοδήματος. Σο διαθέσιμο εισόδημα προτείνεται και στην βιβλιογραφία για την μέτρηση της οικονομικής ανισότητας, λόγω των δύο βασικών του ιδιοτήτων: είναι μετρήσιμο και συγκρίσιμο ανάμεσα στα άτομα (ή τα νοικοκυριά). Ως διαθέσιμο εισόδημα ορίζεται το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού, αφού αφαιρεθούν από αυτό οι φόροι εισοδήματος, οι μεταβιβάσεις σε άλλα νοικοκυριά, και οι ασφαλιστικές εισφορές. Επίσης, για την μελέτη της ανισότητας μελετούνται μόνο τα νοικοκυριά με θετικό διαθέσιμο εισόδημα, εφόσον οι βασικοί δείκτες για την μέτρηση της ανισότητας υπολογίζονται με βάση μόνο θετικά εισοδήματα. Εξάλλου, ο μικρός αριθμός των νοικοκυριών με αρνητικό η μηδενικό εισόδημα που δεν συμπεριλαμβάνονται, δεν επηρεάζει καθόλου τις εκτιμήσεις για το μέγεθος της ανισότητας. 4 ύμφωνα με τον ορισμό της Ελληνικής τατιστικής Τπηρεσίας (ΕΛ.ΣΑΣ.) ως νοικοκυριό ορίζεται: (α) Δύο ή περισσότερα άτομα (συγγενικά ή όχι) τα οποία διαμένουν στην ίδια κατοικία, προμηθεύονται από κοινού τα απαραίτητα για την συντήρησή τους και τρώγουν κατά κανόνα μαζί (πολυπρόσωπο νοικοκυριό) ή (β) Ένα άτομο που διαμένει μόνο του σε μια κατοικία, ή μένει με άλλα άτομα στην ίδια κατοικία αλλά δεν προμηθεύεται από κοινού τα απαραίτητα για την συντήρησή του, ούτε τρώει μαζί τους (μονοπρόσωπο νοικοκυριό) 15

26 Για να είναι όμως συγκρίσιμο το επίπεδο διαβίωσης μεταξύ των διαφορετικών νοικοκυριών, και εφόσον γνωρίζουμε ότι ισχύουν οικονομίες κλίμακας στην κατανάλωση, θα πρέπει να γίνουν προσαρμογές του οικογενειακού εισοδήματος ανάλογα με το διαφορετικό μέγεθος και την σύνθεση των νοικοκυριών, καθώς επίσης και σε συνάρτηση των αναγκών σε σχέση με τον αριθμό και την ηλικία των μελών τους. Η προσαρμογή αυτή μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Ο πιο απλός τρόπος είναι να υπολογιστεί το κατά κεφαλήν εισόδημα, με βάση την υπόθεση ότι όλα τα μέλη έχουν ίσες ανάγκες. Σο κατά κεφαλήν εισόδημα, όμως, καλυτερεύει την εισοδηματική θέση των μικρότερων νοικοκυριών και χειροτερεύει αυτή των μεγαλύτερων. Για αυτόν τον λόγο, στην παρούσα μελέτη, τα εισοδήματα σταθμίστηκαν με βάση την τροποποιημένη κλίμακα του ΟΟΑ (OECD modified equivalence scale), κατά την οποία, το πρώτο μέλος του νοικοκυριού σταθμίζεται με 1, κάθε επιπλέον ενήλικος με 0,5 και κάθε παιδί με 0,3. Για παράδειγμα, το εισόδημα του νοικοκυριού που αποτελείται από δύο ενήλικες διαιρείται με τον συντελεστή ισοδυναμίας 1,5 (1+0,5), ενώ για ένα νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών, με τον συντελεστή ισοδυναμίας 2,1 (1+0,5+2*0,3). ε παλαιότερες έρευνες χρησιμοποιείται, εναλλακτικά, η «γνήσια» κλίμακα του ΟΟΑ, σύμφωνα με την οποία, σταθμίζεται το εισόδημα κάθε επιπλέον ενηλίκου με 0,7 και κάθε παιδιού με 0,5. (Papatheodorou and Missos, 2013) 16

27 Σο παρακάτω γράφημα (γράφημα 2.1) περιγράφει την διαδικασία υπολογισμού του διαθέσιμου σταθμισμένου εισοδήματος του νοικοκυριού. Γράφημα 2.1. Οδηγός υπολογισμού διαθέσιμου σταθμισμένου εισοδήματος του νοικοκυριού Πηγή: Atkinson, A.B. (2015). Inequality. Harvard University Press. Επίσης, στην παρούσα ανάλυση, λαμβάνονται υπ όψιν μόνο τα νοικοκυριά των οποίων ο μέσος όρος ηλικίας των μελών τους είναι μεταξύ 25 και 74 ετών, διότι τα νοικοκυριά που αποτελούνται από μέλη με μέσο όρο ηλικίας κάτω των 25, είναι πολύ πιθανό να είναι φοιτητές και να ζουν από μεταβιβάσεις των γονέων τους, ενώ για τα νοικοκυριά με μέση ηλικία άνω των 74 έχουν υψηλή πιθανότητα να επηρεάζονται από θνησιμότητα, και επομένως, το εισόδημά τους αυξομειώνεται και έχει διακύμανση από άλλους παράγοντες. υνεπώς, τα εισοδήματά δεν 17

28 είναι συγκρίσιμα για αυτά τα νοικοκυριά, και για αυτό έχουμε περιορίσει την ανάλυσή μας στα νοικοκυριά με μέσο όρο ηλικίας των μελών τους μεταξύ 25 και 75 ετών. ημαντικό είναι, εφόσον παρακάτω εκτιμώνται δείκτες για την οικονομική ανισότητα και την φτώχεια, να τονίσουμε ότι στις έρευνες EU-SILC, και κατά συνέπεια στο δείγμα μας, δεν συμπεριλαμβάνονται ομάδες πληθυσμού που χαρακτηρίζονται ως φτωχές εξ ορισμού, όπως είναι οι άστεγοι, οι διαμένοντες σε ιδρύματα, παράνομοι οικονομικοί μετανάστες, Ρομά κλπ. Πηγές του Εισοδήματος Οι εισοδηματικές συνιστώσες που περιλαμβάνονται στο διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού στην παρούσα μελέτη είναι: (1) το εισόδημα από μισθωτή εργασία (2) το εισόδημα από αυτό-απασχόληση (3) το εισόδημα από συντάξεις (περιλαμβάνει ιδιωτικές και δημόσιες συντάξεις καθώς και επιδόματα ηλικιωμένων) (4) το εισόδημα από κεφάλαιο και περιουσία (ενοικίαση ιδιόκτητης κατοικίας, γης ή άλλης περιουσίας, τόκοι, μερίσματα, κεφαλαιακές επενδύσεις) (5) το εισόδημα από διάφορα επιδόματα και οικονομικές παροχές (επίδομα ανεργίας, επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης, επίδομα 18

29 ασθενείας, επίδομα για άτομα με ειδικές ανάγκες, επίδομα εκπαίδευσης, επίδομα τέκνων, επίδομα κατοικίας, άλλα κοινωνικά επιδόματα) Σο εισόδημα του κάθε ατόμου, εκτός του χρηματικού ποσού, μπορεί να συμπεριλαμβάνει κάποιο εισόδημα σε είδος, όπως αμοιβή για την εργασία του σε είδος, παραγωγή για αυτοκατανάλωση, τεκμαρτό ενοίκιο της ιδιοκατοίκησης κ.α. Επειδή όμως ο υπολογισμός του εισοδήματος σε είδος παρουσιάζει δυσκολίες στην εκτίμηση, συχνά παραλείπεται από τις εμπειρικές έρευνες. Έτσι και στην παρούσα έρευνα, θα επικεντρωθούμε στο αμιγώς χρηματικό εισόδημα. Σο μερίδιο συμμετοχής της κάθε συνιστώσας στο συνολικό εισόδημα, ανά έτος παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 2.1. Πηγές εισοδήματος (% ) Έτος Μισθοί Αυτό-απασχόληση Συντάξεις Κεφάλαιο Επιδόματα % 17.0% 21.3% 21.5% 7.9% % 17.5% 22.1% 20.5% 8.1% % 16.3% 23.5% 20.6% 8.7% % 15.5% 23.4% 21.6% 8.7% % 15.2% 23.8% 22.1% 8.8% % 14.1% 23.9% 21.1% 9.3% % 13.6% 24.8% 20.8% 9.2% % 13.3% 25.7% 20.6% 10.1% % 12.8% 26.9% 23.4% 10.3% % 12.6% 29.1% 23.6% 10.7% % 11.5% 30.3% 23.7% 10.2% % 11.4% 30.2% 24.5% 9.6% Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Παρατηρήσεις: Ποσοστά συμμετοχής της κάθε πηγής εισοδήματος στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού ανά έτος 19

30 Όπως παρατηρείται από τον πίνακα 2.1 έως το έτος 2009, μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής στο εισόδημα του νοικοκυριού κατείχε το εισόδημα από μισθούς, δείχνοντας έτσι ότι τα νοικοκυριά βασίζονταν περισσότερο στις μισθολογικές απολαβές για να εξασφαλίσουν καλύτερο επίπεδο διαβίωσης. Από το 2010 και μετά μεγαλύτερο μερίδιο στο συνολικό εισόδημα καταλαμβάνουν οι συντάξεις, ενώ μικρή άνοδο παρουσιάζει και το μερίδιο από εισοδήματα κεφαλαίου. Οι περικοπές των μισθών και η μείωση του κατώτατου μισθού είναι οι σημαντικότερες αιτίες για την μετατόπιση αυτή. Σο μερίδιο εισοδήματος από αυτό-απασχόληση έχει συνεχώς καθοδική πορεία, όλη την περίοδο που μελετούμε, πιθανότατα λόγω των συνεχώς αυξανόμενων φορολογικών επιβαρύνσεων για τα ελεύθερα επαγγέλματα, αλλά και λόγω της συγκέντρωσης πολλών επαγγελματιών σε αυτούς τους κλάδους, γεγονός που προκάλεσε πιθανότατα μείωση στα εισοδήματα τους. Όσον αφορά τα επιδόματα φαίνεται πως το μερίδιό στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε περίπου από το 2010 έως και το 2013, και μετά μειώθηκε. Αυτό οφείλεται στις πολιτικές περικοπών πολλών επιδομάτων, που απαιτούσε το δεύτερο πρόγραμμα στήριξης (Μνημόνιο 2) το οποίο μπήκε σε εφαρμογή το Σα περιγραφικά στατιστικά για το δείγμα μας παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα (πίνακας 2.2). 20

31 Πίνακας 2.2. Περιγραφικά στατιστικά των βασικών μεταβλητών. Μεταβλητή Obs Mean Std. Dev. Min Max id Έηορ Σςνολικό Ειζόδημα Ειζοδήμαηα - Μιζθοί Ειζοδήμαηα - Αςηό-απαζσόληζη Ειζοδήμαηα - Σςνηάξειρ Ειζοδήμαηα - Κεθάλαιο Ειζοδήμαηα - Επιδόμαηα Μέγεθορ Νοικοκςπιού Ηλικία Τπιηοβάθμια Εκπαίδεςζη Ελληνική Καηαγωγή Άνεπγοι Φηώσεια Μιζθοί Αςηό-απαζσόληζη Σςνηάξειρ Κεθάλαιο Επιδόμαηα Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Σο δείγμα περιλαμβάνει 55,999 παρατηρήσεις. Σα έτη που αναλύονται περιγράφονται από την μεταβλητή Έτος, ή οποία παίρνει τις τιμές Η μεταβλητή Συνολικό Εισόδημα αντιπροσωπεύει το συνολικό διαθέσιμο, σταθμισμένο (σύμφωνα με τον ΟΟΑ) εισόδημα των νοικοκυριών σε χρηματικές μονάδες ( ) και είναι μία συνεχής μεταβλητή, που παίρνει θετικές τιμές. Οι μεταβλητές Εισοδήματα- Μισθοί, Εισοδήματα-Αυτό-απασχόληση, Εισοδήματα-Συντάξεις, Εισοδήματα-Κεφάλαιο και Εισοδήματα-Επιδόματα, είναι τα ποσά που λαμβάνει το νοικοκυριό ετησίως από την κάθε πηγή εισοδήματος, ξεχωριστά. Η μεταβλητή Μέγεθος Νοικοκυριού μετρά τα μέλη του νοικοκυριού και κυμαίνεται από 1 έως 11 μέλη, ενώ η Ηλικία δηλώνει την μέση ηλικία σε ένα νοικοκυριό και παίρνει τις τιμές από 9,4 έως 103. Όπως είπαμε παραπάνω, στην παρούσα μελέτη θα περιορίσουμε το 21

32 δείγμα μας στις ηλικιακές ομάδες μεταξύ 25 και 74 ετών. Οι μεταβλητές Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και Άνεργοι αναφέρονται στο ποσοστό των μελών μέσα στο νοικοκυριό, τα οποία έχουν ολοκληρώσει αντίστοιχα τριτοβάθμια εκπαίδευση ή έχουν την ιδιότητα του άνεργου, ενώ, η μεταβλητή Ελληνική Καταγωγή δηλώνει το ποσοστό των ατόμων μέσα στο νοικοκυριό, που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα. Σέλος, οι μεταβλητές Μισθοί, Αυτό-απασχόληση, Συντάξεις, Κεφάλαιο και Επιδόματα, είναι ψευδομεταβλητές που δηλώνουν αντίστοιχα εάν το νοικοκυριό, έχει εισόδημα από μισθολογικές απολαβές, αυτό-απασχόληση, συντάξεις, κεφάλαιο και επιδόματα (όπως αυτές οι πηγές εισοδήματος ορίστηκαν παραπάνω). Σέλος, οι τιμές όλων των μεταβλητών είναι λογικές και το δείγμα μας δείχνει να μην περιλαμβάνει outliers, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εκτίμησή μας Μέτρηση της Ανισότητας Για την μέτρηση της ανισότητας στην παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης ανισότητας Gini και οι δείκτες ανισοκατανομής S80/S20. Αυτοί οι δύο δείκτες είναι οι δύο πιο ευρέως διαδεδομένοι δείκτες για την μέτρηση της ανισότητας. 22

33 Δείκτης ανισοκατανομής του Εισοδήματος Gini (Gini Index) Ο δείκτης Gini είναι ένας από τους σημαντικότερους δείκτες για την μέτρηση της ανισότητας, και είναι περισσότερο ευαίσθητος σε μεταβιβάσεις που γίνονται στο μέσο της κατανομής. O δείκτης Gini, παρουσιάστηκε από τον Ιταλό στατιστικό Corrado Gini, το 1912, ενώ στη συνέχεια παρουσιάσθηκαν πολλές τροποποιήσεις του δείκτη αυτού από τους Dalton (1920), Atkinson (1970), Sheshinski (1972) και άλλους. Ο συντελεστής Gini ορίζεται ως ο λόγος των αθροιστικών μεριδίων του πληθυσμού, κατανεμημένου ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, προς το αθροιστικό μερίδιο του συνολικού ποσού που λαμβάνουν. Η τιμή κυμαίνεται από 0, στην περίπτωση της πλήρης ισότητας, έως 1, στην περίπτωση της πλήρους εισοδηματικής ανισότητας. Αν όλο το εθνικό εισόδημα ήταν συγκεντρωμένο σε ένα άτομο, ο συντελεστής Gini θα ήταν 1. Αν ο συντελεστής Gini ήταν πχ 0,3, αυτό σημαίνει ότι εάν πάρουμε δύο τυχαία άτομα από τον πληθυσμό, αναμένουμε, ότι το εισόδημά τους θα διαφέρει 30% του μέσου όρου. Ουσιαστικά, ο δείκτης, αποτελεί ένα μέτρο της αναμενόμενης διαφοράς εισοδήματος, εάν επιλέξουμε δύο τυχαία άτομα από την κατανομή (Molander Per, 2016). τον πίνακα 2.3 παρουσιάζεται ο δείκτης Gini για όλες τις χώρες της ΕΕ- 15 και ΕΕ

34 Πίνακας 2.3. Δείκτης Gini για όλες τις χώρες της ΕΕ-15 και ΕΕ-27. Countries Gini EU- 15 Gini EU- 27 Slovakia Slovenia Czech Republic Sweden Netherlands Finland Denmark Austria Malta Hungary Germany France United Kingdom Luxembourg Ireland Poland Cyprus Italy Estonia Spain Portugal Greece Lithuania Romania Latvia Bulgaria Πηγή: Eurostat ύμφωνα με τον δείκτη Gini, η Ελλάδα εμφανίζει την υψηλότερη ανισότητα, μεταξύ των χωρών της ΕΕ-15, ενώ για την κατάταξη της Ευρώπης των 27 χωρών, εμφανίζεται στην 23 η θέση ως προς την ανισοκατανομή του εισοδήματος. Η μικρότερη ανισότητα καταγράφεται στη λοβακία (24,2%) και η μεγαλύτερη στη Βουλγαρία (35,4%). Η τιμή του δείκτη Gini για την Ελλάδα το 2014 ήταν 34,4. Αυτό σημαίνει ότι αν 24

35 πάρουμε 2 τυχαία άτομα του πληθυσμού, τότε αναμένουμε ότι το εισόδημά τους θα διαφέρει κατά 34,4% του μέσου όρου. το Γράφημα 2.2 απεικονίζονται οι κατανομές των λογάριθμων του διαθέσιμου σταθμισμένου εισοδήματος για τα έτη 2003, που είναι το έτος στην αρχή της περιόδου που μελετούμε, 2008 και 2010 που είναι αντίστοιχα τα έτη πριν και αμέσως μετά την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, και το 2014, το οποίο είναι το τελευταίο έτος της περιόδου που μελετούμε. Γράφημα 2.2. Κατανομές Διαθέσιμου ταθμισμένου Εισοδήματος (log) Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Παρατηρούμε πως δεν εμφανίζονται ιδιαίτερες διαφορές στις κατανομές των εισοδημάτων μεταξύ των ετών 2008 και Αυτό πιθανότατα να οφείλεται στο γεγονός ότι, παρόλο που η οικονομική κρίση έγινε αισθητή το 2009, τα πρώτα μέτρα μείωσης των μισθών, αλλά και πλήξης της 25

36 Ελληνικής Οικονομίας σε επίπεδο εισοδημάτων ελήφθησαν μετά την υπογραφή του πρώτου προγράμματος στήριξης, το 2010 (Μνημόνιο 1). Αντίθετα, οι κατανομή των εισοδημάτων το 2014 είναι αρκετά μετατοπισμένη προς τα αριστερά και οριακά πιο «στενή». Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, αποδεικνύουν την μείωση των μισθών, τόσο στα κατώτερα, όσο και στα ανώτερα οικονομικά στρώματα, και την οριακή μείωση της εισοδηματικής ανισότητας. Αναλυτικότερα, στον πίνακα 2.4 παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις για την μέτρηση της οικονομικής ανισότητας στην Ελλάδα για τα έτη Πίνακας 2.4. Δείκτης Ανισοκατανομής Gini, Year Gini Index Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. ημειώσεις: υνολικό διαθέσιμο αποπληθωρισμένο σταθμισμένο εισόδημα νοικοκυριού Παρατηρούμε ότι ο δείκτης Gini έχει την τιμή 0,315 το 2007 (πριν την οικονομική κρίση ενώ το 2012 (μετά την οικονομική κρίση) ο δείκτης Gini παίρνει την τιμή 0,306. Αυτό, σε πραγματικούς όρους, σημαίνει ότι αν επιλέξουμε τυχαία δύο άτομα από την κατανομή εισοδήματος το έτος 2007, αναμένουμε ότι το εισόδημά τους θα διαφέρει 31,5% του μέσου όρου, ενώ αντίστοιχα το 2007, το εισόδημά τους θα διαφέρει 30,6%. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μεταβολή, και πιο συγκεκριμένα, μείωση της συνολικής ανισότητας κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες. 26

37 Γράφημα 2.3. Δείκτης Gini για τα έτη Gini Index Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Από το γράφημα 2.3 προκύπτει ότι ο δείκτης Gini είναι σχετικά σταθερός, ενώ από το 2010 και μετά είναι εμφανές ότι έχει μια οριακά πτωτική πορεία. Αυτό υποδεικνύει μείωση της ανισότητας, όπως φαίνεται και από τον πίνακα 2.4. Καμπύλες Lorenz Είναι γνωστό, ότι το εμβαδόν μεταξύ τη καμπύλης Lorenz και της διαγωνίου αντιπροσωπεύει τον δείκτη Gini, και επομένως, όσο περισσότερο η συγκεκριμένη καμπύλη πλησιάζει την διαγώνιο, τόσο πιο ίση είναι η κατανομή, και πλησιάζει την ιδεατή κατάσταση της ισότητας. Αντίθετα, όσο πιο πολύ η καμπύλη Lorenz απομακρύνεται από την διαγώνιο, τόσο μεγαλύτερη είναι η εισοδηματική ανισότητα. το γράφημα 2.4 απεικονίζεται η καμπύλη Lorenz για το διαθέσιμο εισόδημα του πληθυσμού για τα έτη 2003, 2007, 2010 και Αυτά 27

38 τα έτη σηματοδοτούν αντίστοιχα, την έναρξη της περιόδου που μελετούμε, τα έτη πριν και μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, και τέλος το έτος λίγα χρόνια μετά, όπου θεωρούμε ότι θα έχουν γίνει αισθητές οι επιδράσεις της κρίσης. Γράφημα 2.4. Καμπύλες Lorenz για το Διαθέσιμο Εισόδημα population percentage Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. το γράφημα 2.4 παρατηρείται πως, ενώ η ανισότητα παραμένει σε περίπου ίδιο επίπεδο τα έτη 2003 και 2007, δηλαδή τα έτη πριν την οικονομική κρίση, μετά την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης, η ανισότητα φαίνεται να μειώνεται. Αυτό είναι φανερό, αφού το έτος 2012 η καμπύλη Lorenz έχει πλησιάσει την διαγώνιο, ενώ το 2014 έχει απομακρυνθεί λίγο, αλλά πάραυτα παραμένει πιο κοντά στην διαγώνιο, από τις αντίστοιχες καμπύλες Lorenz των ετών πριν την οικονομική κρίση. Γενικότερα, το γράφημα 2.4 επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα που 28

39 μας έδωσε η εκτίμηση του δείκτη Gini, και συνεπώς εκτιμάται ότι η οικονομική ανισότητα μειώθηκε κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Σο αποτέλεσμα φαίνεται να είναι αρκετά ενδιαφέρον, χωρίς όμως να μας εκπλήσσει. υνηθίζεται να πιστεύεται, ότι οι πιο ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν χαμηλότερη εισοδηματική ανισότητα. Αυτό όμως έχει αποδειχτεί, ότι είναι μια εσφαλμένη αντίληψη, καθότι το μέτρια υψηλό επίπεδο εισοδηματικής ανισότητας υποδεικνύει μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των κοινωνικό-οικονομικών τάξεων, και κατά συνέπεια μεγαλύτερες ευκαιρίες για κάποιον από τα κατώτερα στρώματα να ανέλθει στα υψηλότερα. Αντίστοιχα, χαμηλά επίπεδα οικονομικής ανισότητας προσφέρουν λιγότερες ευκαιρίες ανέλιξης. την βιβλιογραφία, άλλωστε, καταγράφεται η αυξημένη εισοδηματική ανισότητα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες της Ε.Ε. (Coady and Gupta, 2012), αλλά και η άποψη ότι οι χώρες που έχουν χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης, χαρακτηρίζονται από σχετικά ισότιμη κατανομή του πλούτου (Kruznets, 1955). υνεπώς, επιβεβαιώνεται ότι η μείωση της εισοδηματικής ανισότητας, μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, είναι απόρροια της οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα, τα τελευταία έτη. Δείκτης Ανισοκατανομής των εισοδημάτων ανά πεμπτημόρια (S80/S20) Ο δείκτης αυτός αποτυπώνει τον λόγο των εισοδηματικών μεριδίων μεταξύ του πιο ευκατάστατου 20% του πληθυσμού, έναντι του 29

40 αντίστοιχου εισοδηματικού χαμηλότερου, με βάση το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, και επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές της κατανομής του εισοδήματος. τον παρακάτω πίνακα (πίνακας 2.5) εμφανίζεται ο δείκτης ανισοκατανομής των εισοδημάτων ανά πεμπτημόρια, για την περίοδο Πίνακας 2.5. Δείκτης ανισοκατανομής S80/S20, Έτος S80/S Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Ο Δείκτης Ανισοκατανομής των εισοδημάτων S80/S20 παίρνει την τιμή 5,09 για το έτος 2007 (πριν την οικονομική κρίση), ενώ για το έτος 2012 (μετά την οικονομική κρίση), η τιμή του δείκτη μειώνεται στο 4,92. Από αυτό, προκύπτει ότι το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού της χώρας, το έτος 2007 (έτος πριν την οικονομική κρίση) έχει 5,09 φορές υψηλότερο διαθέσιμο ισοδύναμο εισόδημα από το φτωχότερο 20%, ενώ το 2012 φαίνεται να μειώνεται στις 4.92 φορές. Οι τιμές του δείκτη S80/S20, κατά την διάρκεια της περιόδου που μελετούμε, καταδεικνύουν μία οριακή μείωση στην ανισότητα από το 2008, με αρκετές αυξομειώσεις όμως. Από την βιβλιογραφία γνωρίζουμε ότι η μελέτη αυτού του δείκτη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όταν από το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αφαιρούνται τα κοινωνικά επιδόματα 5 και οι συντάξεις 6. τα πλαίσια αυτής της εργασίας, όμως, 5 Κοινωνικά επιδόματα είναι η κοινωνική βοήθεια (ΕΚΑ, εισοδηματικές ενισχύσεις σε νοικοκυριά μόνιμων κατοίκων ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, επίδομα μακροχρόνια 30

41 μελετάται το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και οι ανισότητες που προκαλούνται από αυτό Μέτρηση της Υτώχειας Για την ανάλυση της φτώχειας, στην παρούσα μελέτη, χρησιμοποιείται ο Δείκτης χετικής Υτώχειας, που καθορίζει εάν κάποιος είναι φτωχός, σε σχέση με τους άλλους, και ορίζεται στο 66,6% του διάμεσου συνολικού διαθέσιμου σταθμισμένου (σύμφωνα με τον ΟΟΑ) εισοδήματος του νοικοκυριού. Έτσι μπορούμε να υπολογίσουμε το όριο φτώχειας (poverty line) το οποίο αντιπροσωπεύει τον δείκτη σχετικής φτώχειας ανά έτος. Ο δείκτης αυτός βασίζεται στην αυθαίρετη υπόθεση ότι μπορούμε να θεωρήσουμε φτωχό ένα νοικοκυριό του οποίου το επίπεδο διαβίωσής είναι χαμηλότερο από το μισό του μέσου όρου της κοινωνίας στην οποία ζει, για ένα συγκεκριμένο έτος (Φ. Παπαθεοδώρου, Γ. Δαφέρμος 2010). Η επιλογή του συγκεκριμένου δείκτη δεν υπερέχει έναντι των άλλων δεικτών που έχουν κατά καιρούς προταθεί στην βιβλιογραφία (Atkinson, 1983 ; Alcock, 1993 ; Gordon and Townsend, 2000 ; Ruggles, 1990 ; Townsend 1993). Παρόλα αυτά, η επιλογή του κρίνεται από το γεγονός ότι είναι εύκολα υπολογίσιμος, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, εύκολα κατανοητός, και αυξάνει την συγκρισιμότητα των εκτιμήσεών με τις ανέργων ηλικίας ετών κλπ.), τα οικογενειακά επιδόματα, τα επιδόματα/βοηθήματα ανεργίας, τα επιδόματα /βοηθήματα ασθενείας, τα επιδόματα/βοηθήματα αναπηρίαςανικανότητας και οι εκπαιδευτικές παροχές. (EΛ.ΣΑΣ., 2007) 6 Ως συντάξεις θεωρούνται οι συντάξεις γήρατος από εργασία και οι συντάξεις / βοηθήματα από το / τη σύζυγο. (ΕΛ.ΣΑΣ.,2007) 31

42 επίσημες στατιστικές μελέτες της Ε.Ε., αλλά και την πλειοψηφία των στατιστικών που αφορούν τις χώρες τις Ε.Ε.. το γράφημα 2.5 παρουσιάζεται ο Δείκτης χετικής Υτώχειας στην Ελλάδα για την περίοδο 2003 έως Γράφημα 2.5. Δείκτης χετικής Υτώχειας, Ελλάδα, (, ) Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Αναλυτικότερα, στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ο Δείκτης της χετικής Υτώχειας, και ο Κίνδυνος της Υτώχειας 7, ανά έτος για την περίοδο την οποία μελετούμε. 7 Ως κίνδυνος φτώχειας ορίζεται το ποσοστό των νοικοκυριών των οποίων το συνολικό εισόδημα είναι χαμηλότερο του 66,6% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος. (ΕΛ.ΣΑΣ., 2009) 32

43 Πίνακας 2.6. Δείκτης χετικής Υτώχειας και Κίνδυνος Υτώχειας, Κατώφλι Φτώχειας Κίνδυνος Φτώχειας , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % Πηγή: Έρευνα Εισοδήματος και υνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC), ΕΛ.ΣΑΣ. Σα δεδομένα υποδεικνύουν ότι το κατώφλι της φτώχειας έως το 2009 είχε μία σταθερή ανοδική πορεία, ενώ, από το 2010, η απότομη πτωτική πορεία, θέτει το κατώφλι της φτώχειας χαμηλότερα από κάθε άλλο έτος. Παρατηρείται μάλιστα, πως το κατώφλι της φτώχειας μειώνεται τόσο απότομα, ώστε μόλις δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, το ύψος του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος είναι χαμηλότερο ακόμη κι από αυτό του Η πτωτική πορεία συνεχίζεται και τα επόμενα έτη αλλά με μικρότερο ρυθμό. Επί προσθέτως, παρατηρείται το ποσοστό των νοικοκυριών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, το έτος 2014, είναι 23,56%. Σο ανώτερο ποσοστό παρουσιάστηκε το 2013 (24,22%), ενώ, από το 2008, που σηματοδοτεί 33

44 το έτος πριν την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, η μεταβολή του δείκτη είναι σχεδόν 2 ποσοστιαίες μονάδες (1,91%). Όπως διαπιστώνεται, η οικονομική κρίση και τα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα με την εφαρμογή του πρώτου προγράμματος λιτότητας το 2010, οδήγησαν σε απότομη μετατόπιση των εισοδημάτων σε χαμηλότερα επίπεδα και επιδείνωση του Δείκτη χετικής Υτώχειας για την χώρα. 34

45 ΚΕΥΑΛΑΙΟ 4 Οικονομετρική Ανάλυση 4. Εμπειρική Οικονομετρική Ανάλυση ε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζονται τα οικονομετρικά υποδείγματα που χρησιμοποιούνται, ώστε να γίνει εκτίμηση και πλήρης κατανόηση των επιδράσεων που έχουν τα διαφορετικά δημογραφικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά στο συνολικό εισόδημά των νοικοκυριών και τον κίνδυνο φτώχειας και οι μεταβολές τους στον χρόνο, σε συνδυασμό με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης. Σέτοια χαρακτηριστικά είναι το μέγεθος και η σύνθεση ενός νοικοκυριού, η κατάσταση απασχόλησης, η επαγγελματική κατάσταση, το επίπεδο εκπαίδευσης, η ηλικία των μελών του κ.α. Αυτό το κεφάλαιο χωρίζεται σε 3 μέρη. το πρώτο μέρος, παρουσιάζεται ένα υπόδειγμα που αφορά το συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών και πως αυτό επηρεάζεται από διάφορους δημογραφικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. το δεύτερο μέρος, διερευνάται πως αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την κάθε μία από τις πέντε πηγές του εισοδήματος (μισθοί, εισόδημα από αυτό-απασχόληση, συντάξεις, κεφάλαιο, επιδόματα), ενώ στο τρίτο μέρος, χρησιμοποιούνται οι ίδιοι παράγοντες ώστε να ελεγχθεί σε ποιον βαθμό επηρεάζουν την πιθανότητα να βρίσκεται το νοικοκυριό κάτω από το όριο της φτώχειας. 35

46 4.1. Τπόδειγμα 1 Παράγωγα του Εισοδήματος Σο πρώτο οικονομετρικό υπόδειγμα που χρησιμοποιείται στην παρούσα ανάλυση ξεκινάει με τις επιδράσεις των ετών της περιόδου που μελετούμε στο διαθέσιμο εισόδημα (εξειδίκευση 1). Αναμένουμε να βρούμε αρνητική σχέση μεταξύ του εισοδήματος και των ετών, από την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης του 2009 και τα επόμενα έτη, λόγω της μείωσης των μισθών, αλλά και άλλων νομοθετικών ρυθμίσεων. ε επόμενο στάδιο, εισάγονται δύο μεταβλητές που αφορούν το μέγεθος του νοικοκυριού, την εκπαίδευση και την καταγωγή των μελών του (εξειδίκευση 2). Αναμένεται να υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ του συνολικού εισοδήματος και του μεγέθους του νοικοκυριού, καθώς όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των μελών ενός νοικοκυριού, σε τόσο περισσότερα τμήματα θα πρέπει να μοιραστεί το συνολικό οικογενειακό εισόδημα. Όσον αφορά την εκπαίδευση αναμένεται να υπάρχει θετική σχέση μεταξύ αυτής και του εισοδήματος, καθότι άτομα με υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης συνήθως έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να κατέχουν υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. την συνέχεια, προστίθεται στο υπόδειγμα, ως ανεξάρτητη μεταβλητή, η μέση ηλικία του νοικοκυριού, αλλά και ο τετραγωνικός όρος της μεταβλητής αυτής, ώστε να εξεταστεί εάν υπάρχουν τυχόν μη γραμμικές επιδράσεις αυτής στην εξαρτημένη μεταβλητή (εξειδίκευση 3). Μία ακόμη μεταβλητή, η οποία εισάγεται, είναι το ποσοστό των ανέργων ατόμων μέσα στο νοικοκυριό (εξειδίκευση 4). Αναμένεται να υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ αυτής και του συνολικού εισοδήματος του 36

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2009

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2009 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 9/ 12/2010 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2009 Οικονομική ανισότητα Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ & ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 22 / 6 / 2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2017 (Περίοδος αναφοράς 2016) H Ελληνική Στατιστική Αρχή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ

ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ χολή Οικονομικών και Πολιτικών επιστημών Σμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Υαίη κουλά Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2018 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος 2017)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2018 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος 2017) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 21/ 6 / 2019 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2018 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ EU-SILC

ΜΑΘΗΜΑ EU-SILC ΜΑΘΗΜΑ 15-5-2015 EU-SILC Οι οικονομικές ανισότητες Η αγορά και οι ανισότητες Απόλυτη Φτώχεια, Σχετική Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός Η αναγκαιότητα και η έκταση της κρατικής παρέμβασης Η απόλυτη φτώχεια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011:

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 2 / 11 / 2012 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2011 Οικονομική ανισότητα Από την Ελληνική Στατιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2005

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2005 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔOΣ Πειραιάς 18.1.2007 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2005 Από τη Γενική Γραμματεία της Εθνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2009

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2009 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 9 / 12/ 10 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 09 Κίνδυνος φτώχειας Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοινώνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Φαίη Σκουλά Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΔΙΑΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΔΙΑΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΔΙΑΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Θέμα ημερήσιας διάταξης: «Δημογραφικό και Κοινωνικό Πορτραίτο της Ελλάδας 2016-2017:

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ. Οικονοµική ανισότητα. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2016 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2015)

Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ. Οικονοµική ανισότητα. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2016 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2015) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 23 / 6 / 2017 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Οικονοµική ανισότητα ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2016 (Περίοδος αναφοράς 2015) H Ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομικές ανισότητες

Οι οικονομικές ανισότητες EU-SILC Οι οικονομικές ανισότητες Η αγορά και οι ανισότητες Απόλυτη Φτώχεια, Σχετική Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός Η αναγκαιότητα και η έκταση της κρατικής παρέμβασης Η απόλυτη φτώχεια αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ. Οικονοµική ανισότητα. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2015 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2014)

Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ. Οικονοµική ανισότητα. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2015 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2014) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 23 / 6 / 2016 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Οικονοµική ανισότητα ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2015 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Πειραιάς 26.01.2006 ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2007

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2007 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ OΣ Πειραιάς, 16.4.2009 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2007 Από τη Γενική Γραµµατεία της Εθνικής Στατιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2010:

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2010: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 3 / 1 / 2012 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2010 Οικονοµική ανισότητα Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 22 / 6 / 2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2017 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος 2016) Η Ελληνική Στατιστική

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού

Εξέλιξη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού Εξέλιξη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού Αλέξανδρος Καρακίτσιος Υποψήφιος Διδάκτωρ - Ερευνητής ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Νοέμβριος 2015 Περιεχόμενα παρουσίασης Η κρίση στην Ελλάδα Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2012:

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2012: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 9 / 12 / 2013 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2012 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2011) Οικονοµική ανισότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2018 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος 2017)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2018 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος 2017) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 21 Ιουνίου 2019 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2018 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2008

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2008 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 6/ 5 /2010 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2008 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ Από τη Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 23 / 11 / 2010 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Συνεχιζόµενος κίνδυνος για τα έτη 2004-2007 Από την Ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ: ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ: ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ: ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: Θ. Μητράκος Θ. Γεωργιάδης Ινστιτούτο Στρατηγικών και Αναπτυξιακών Μελετών Αθήνα, Φεβρουάριος

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοοικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων Διάλεξη 8 η. Διανομή Εισοδήματος και Μέτρα Πολιτικής

Κοινωνικοοικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων Διάλεξη 8 η. Διανομή Εισοδήματος και Μέτρα Πολιτικής Κοινωνικοοικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων Διάλεξη 8 η Διανομή Εισοδήματος και Μέτρα Πολιτικής Ζητήματα που θα εξεταστούν: Πως αποτυπώνεται η διανομή του εισοδήματος και τι είναι γραμμή φτώχειας. Με ποιους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Πρόκειται, κυρίως, για θέματα κλειστού τύπου από τις εξετάσεις των προηγούμενων ετών). Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Χλέτσος Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Μιχάλης Χλέτσος Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Η χρηματοδότηση του ελληνικού συστήματος υγείας την περίοδο της οικονομικής κρίσης Μιχάλης Χλέτσος Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Εισήγηση στα πλαίσια της ημερίδας The future of healthcare in Greece. A lifeboat

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2009

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2009 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 9/ 12/2010 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2009 Δείκτες συνθηκών διαβίωσης Από την Ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2008

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2008 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ OΣ Πειραιάς, 9.3.2010 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2008

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011:

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 2 / 11/ 2012 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2011 Κίνδυνος φτώχειας Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011:

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 2 / 11/ 2012 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2011 Κίνδυνος φτώχειας Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή

Διαβάστε περισσότερα

«ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΜΒΛΥΝΣΗΣ»

«ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΜΒΛΥΝΣΗΣ» «ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΜΒΛΥΝΣΗΣ» «με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης» «To άρθρο αυτό έχει παραχθεί με την οικονομική υποστήριξη της

Διαβάστε περισσότερα

Εάν το ποσοστό υποχρεωτικών καταθέσεων είναι 25% και υπάρξει μια αρχική κατάθεση όψεως 2.000 σε μια εμπορική Τράπεζα, τότε η μέγιστη ρευστότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από αυτή την κατάθεση είναι: Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. B Τρίμηνο 2010

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. B Τρίμηνο 2010 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Τριμηνιαία Έρευνα B Τρίμηνο 2010 Αθήνα, Ιούλιος 2010 2 Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Β Τρίμηνο 2010 3 4 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ. Διάλεξη 2β. Μέτρηση κοινωνικής ευημερίας, ανισότητας και φτώχειας

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ. Διάλεξη 2β. Μέτρηση κοινωνικής ευημερίας, ανισότητας και φτώχειας ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Διάλεξη 2β. Μέτρηση κοινωνικής ευημερίας, ανισότητας και φτώχειας Εισόδημα Εισόδημα: Μέγεθος-ροή Προέρχεται από τρία είδη κεφαλαίου (κεφάλαιο: μέγεθος-απόθεμα) Φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017

Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017 Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017 Η ασκούμενη πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας έχει φτάσει σε ακραία όρια τόσο ως προς τη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ιστορικό του φακέλου. Επόμενα βήματα ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Βρυξέλλες, 11 Απριλίου 2013

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ιστορικό του φακέλου. Επόμενα βήματα ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Βρυξέλλες, 11 Απριλίου 2013 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Βρυξέλλες, 11 Απριλίου 2013 Ιστορικό του φακέλου Τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν από την Eurostat στο πλαίσιο της έρευνας για το εργατικό δυναμικό στην ΕΕ, η οποία παρέχει δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Τα Οικονομικά της Υγείας

Τα Οικονομικά της Υγείας ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Τα Οικονομικά της Υγείας (Κωδ. Μαθήματος 510076) Παναγιώτης Μανωλιτζάς, PhD Σχολή Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη (1)

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη (1) Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη (1) Η ελληνική και παγκόσμια οικονομία: Θέματα και απόψεις 1 Ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού Eurostat, 2015 2 Ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού 0.16% Eurostat, 2015 3

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Σαραβάκος

Κωνσταντίνος Σαραβάκος Κωνσταντίνος Σαραβάκος Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας 2019 Κωνσταντίνος Σαραβάκος Η είναι η πρώτη μέρα του χρόνου που οι Ελληνίδες και οι Έλληνες έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν οι ίδιοι τον τρόπο με τον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2013:

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2013: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 18 / 11 / 2014 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΕΤΟΥΣ 2013 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2012) Υλική στέρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ) Η μελέτη έχει ως στόχο να εκτιμήσει το

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Πειραιάς 17.05.2006 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 8. Οικονομική Πολιτική και Αναδιανομή

Διάλεξη 8. Οικονομική Πολιτική και Αναδιανομή Διάλεξη 8 Οικονομική Πολιτική και Αναδιανομή 1 2 Εισαγωγικά Στο τμήμα αυτό θα μελετήσουμε το πλαίσιο που θα μας δώσει τη δυνατότητα να εξετάσουμε την αναδιανεμητική πολιτική της κυβέρνησης, τόσο από δεοντολογική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά. Εισαγωγικά. Διανομή εισοδήματος. Διάλεξη 8. Διανομή εισοδήματος Συντελεστής Gini

Εισαγωγικά. Εισαγωγικά. Διανομή εισοδήματος. Διάλεξη 8. Διανομή εισοδήματος Συντελεστής Gini Διάλεξη 8 Οικονομική Πολιτική και Αναδιανομή 2 Εισαγωγικά Στο τμήμα αυτό θα μελετήσουμε το πλαίσιο που θα μας δώσει τη δυνατότητα να εξετάσουμε την αναδιανεμητική πολιτική της κυβέρνησης, τόσο από δεοντολογική

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνος φτώχειας. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2015 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2014)

Κίνδυνος φτώχειας. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2015 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2014) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 23 / 6 / 2016 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Κίνδυνος φτώχειας ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2015 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2014)

Διαβάστε περισσότερα

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α.Ο.Θ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ ΑΝΑ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΤΛΑΚΗ Οικονομολόγος, ΙΕΡΑΠΕΣΡΑ Σηλ. 6977246129 ΑΟΘ ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΥΛΑΚΗ Οικονομολόγος ελίδα 1 Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνος φτώχειας. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2016 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2015)

Κίνδυνος φτώχειας. ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2016 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2015) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 23/ 6 / 2017 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Κίνδυνος φτώχειας ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2016 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2015)

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ)

Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ) Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ) Γιάννης Ρουσσάκης 19/10/2016 Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Κοινωνία και Οικονομία της Γνώσης

Διαβάστε περισσότερα

Τηλέφωνο: , FAX: Πάτρα

Τηλέφωνο: , FAX: Πάτρα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ταχ. Δ/νση: Τριών Ναυάρχων 40, Πάτρα, Τ.Κ. 262 22 Πληροφορίες: Παναγιώτα Ιωαννίδη Τηλέφωνο: 2610 339831, FAX: 2610 330632 Πάτρα

Διαβάστε περισσότερα

Eurochambers Economic Survey 2011. Οκτώβριος 2010. TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap.

Eurochambers Economic Survey 2011. Οκτώβριος 2010. TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap. 1 Eurochambers Economic Survey 2011 Οκτώβριος 2010 TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap.gr GALLUP INTERNATIONAL ASSOCIATION 2 ΠΙΚΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Η

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Δράσης: «Φτώχεια και Εργασία: Μια Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Διερεύνησης και Άμβλυνσης του Φαινομένου»

Σχέδιο Δράσης: «Φτώχεια και Εργασία: Μια Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Διερεύνησης και Άμβλυνσης του Φαινομένου» Σχέδιο Δράσης: «Φτώχεια και Εργασία: Μια Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Διερεύνησης και Άμβλυνσης του Φαινομένου» «Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης» «To άρθρο αυτό έχει παραχθεί με

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Ελένη Χήτα, Ευθύμιος Ζέρβας Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2017

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2017 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΚΘΕΣΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2017 ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ UNICEF - 1ο Γυμνάσιο Τούμπας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ UNICEF 0 Περίληψη Έκθεσης UNICEF: Η Κατάσταση των Παιδιών στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ

ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ χολή Οικονομικών και Πολιτικών επιστημών Σμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ Νίκος Κουτσιαράς ε συνεργασία με την Υαίη κουλά Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. A Τρίμηνο 2010

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. A Τρίμηνο 2010 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Τριμηνιαία Έρευνα A Τρίμηνο 2010 Αθήνα, Απρίλιος 2010 2 Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης A Τρίμηνο 2010 3 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

θυσιάζονται, όταν παράγεται μία επιπλέον μονάδα από το αγαθό Α. Μονάδες 3

θυσιάζονται, όταν παράγεται μία επιπλέον μονάδα από το αγαθό Α. Μονάδες 3 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Ενότητα 2: Η μέτρηση των Βασικών Μακροοικονομικών Αγαθών. Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)

Μακροοικονομική. Ενότητα 2: Η μέτρηση των Βασικών Μακροοικονομικών Αγαθών. Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Μακροοικονομική Ενότητα 2: Η μέτρηση των Βασικών Μακροοικονομικών Αγαθών Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔOΣ Πειραιάς, 1.12.2006 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2004/2005 ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΓΙΑ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΗ ΠΟΤΑ Από τη

Διαβάστε περισσότερα

Β = 2W, αντίστοιχα. Βρείτε ποιος είναι ο μισθός ισορροπίας και το επίπεδο απασχόλησης στην ισορροπία σε καθέναν κλάδο της οικονομίας.

Β = 2W, αντίστοιχα. Βρείτε ποιος είναι ο μισθός ισορροπίας και το επίπεδο απασχόλησης στην ισορροπία σε καθέναν κλάδο της οικονομίας. Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Μάθημα: Οικονομική της Εργασίας Εξετάσεις Ιούνιος 2014 Διδάσκων: Νίκος Γιαννακόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής 1. (0,10 μονάδες) Εάν ο αριθμός των ανέργων ισούται

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις

Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις Ακαδημαϊκό Έτος: 2018-2019 [Γ' εξάμηνο - Χειμερινό] Διδάσκων: Δημήτριος Σιδέρης Α. Το υπόδειγμα Συναθροιστικής Ζήτησης και Συναθροιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΠΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Μάϊος

Η ΥΠΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Μάϊος Η ΥΠΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Μάϊος - 2018 Υπογεννητικότητα Υπογεννητικότητα υπάρχει σε μία χώρα, όταν ο αριθμός γεννήσεων ανά έτος είναι μικρότερος ή όχι

Διαβάστε περισσότερα

Το οικονομικό κύκλωμα

Το οικονομικό κύκλωμα Το οικονομικό κύκλωμα 1 Το εισόδημα των νοικοκυριών: Y = C + S C = a + by APC = C Y APS = S Y Συνολική ζήτηση (κλειστή οικονομία): AD = C + I + G 2 Το οικονομικό κύκλωμα Η κυκλική ροή του εισοδήματος σε

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική της Εργασίας. Κεφ. 15: Ανισότητα Αμοιβών

Οικονομική της Εργασίας. Κεφ. 15: Ανισότητα Αμοιβών Οικονομική της Εργασίας Κεφ. 15: Ανισότητα Αμοιβών Επισκόπηση Κεφαλαίου Μετρώντας την Ανισότητα Ανισότητα Αμοιβών από το 1980 και Ύστερα: Ορισμένα Περιγραφικά Δεδομένα Οι Αυξημένες Αποδόσεις της Τριτοβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔOΣ Πειραιάς 22.5.2007 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2004 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2002

ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2002 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Αθήνα, 16 Ιουλίου 2003 ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2002 Από τη Γ.Γ. ΕΣΥΕ ανακοινώνονται τα προσωρινά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 18 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2005) σελ.283-290 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΩΝ 15 ΧΩΡΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ

ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ Τα μέτρα διασποράς χρησιμεύουν για τη μέτρηση των περιφερειακών ανισοτήτων. Τα περιφερειακά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2012:

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2012: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 29 /11 / 2013 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2012 (Περίοδος αναφοράς εισοδήµατος 2011) Κίνδυνος φτώχειας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. Α Τρίμηνο 2012

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. Α Τρίμηνο 2012 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Τριμηνιαία Έρευνα Α Τρίμηνο 2012 Αθήνα, Απρίλιος 2012 2 Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Α Τρίμηνο 2012 3 4 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομική παγκοσμιοποίηση και άνιση ανάπτυξη Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές.

Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές. 1 2 Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές. Στόχος: Να αποδείξουν οι φοιτητές από μόνοι τους πόσες πολλές έννοιες βρίσκονται στην τομή των δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011:

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2011: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 2 / 11/2012 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2011 Δείκτες συνθηκών διαβίωσης Από την Ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Τάσος Γιαννίτσης, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σταύρος Ζωγραφάκης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τάσος Γιαννίτσης, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σταύρος Ζωγραφάκης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τάσος Γιαννίτσης, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σταύρος Ζωγραφάκης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 1. Συνολικά εισοδήματα (σε εκατ. ) 2008 2012 Μεταβολή % Σύνολο εισοδήματος: 120,789 93,481-22.6

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Απρίλιος 2015 Νο 5 Είναι αλήθεια ότι οι Έλληνες υπερφορολογούνται; της Γεωργίας Καπλάνογλου Επίκου ρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού

Διαβάστε περισσότερα

Μια οικονοµική προσέγγιση του ελληνικού κλάδου χρωµάτων. Ε.Ε.Χ. Τµήµα Χρωµάτων

Μια οικονοµική προσέγγιση του ελληνικού κλάδου χρωµάτων. Ε.Ε.Χ. Τµήµα Χρωµάτων Μια οικονοµική προσέγγιση του ελληνικού κλάδου χρωµάτων Ε.Ε.Χ. Τµήµα Χρωµάτων 10.5.2016 ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΩΜΑΤΩΝ-ΒΕΡΝΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Ολική ζήτηση (M ) 400 350 300 250 M 200 150 100 50 0 1995 1997 1999

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗΣ ΖΩΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗΣ ΖΩΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔOΣ Πειραιάς, 2.9.2009 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗΣ ΖΩΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ Από τη Γενική Γραμματεία της Εθνικής Στατιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2010:

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 2010: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 3 / 1/ 2012 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2010 Κίνδυνος φτώχειας Από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Α.4 Η καμπύλη ζήτησης με ελαστικότητα ζήτησης ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της είναι ευθεία παράλληλη προς τον άξονα των ποσοτήτων.

Α.4 Η καμπύλη ζήτησης με ελαστικότητα ζήτησης ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της είναι ευθεία παράλληλη προς τον άξονα των ποσοτήτων. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Πειραιάς 21.11.2005 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2004/2005

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΟΧΗ: Όσα θέματα είναι σκιασμένα με θαλασσί χρώμα είναι ΕΚΤΟΣ ΥΛΗΣ 2000 Α1 Όταν η ζήτηση ενός αγαθού είναι ελαστική, η συνολική

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Οι μακροοικονομικές προβλέψεις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω τόσο για το 2012 όσο και για το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14, 10563, Αθήνα. Τηλ.: 210 5202250-60-70, Fax: 2105229167, e-mail: oee@oe-e.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14, 10563, Αθήνα. Τηλ.: 210 5202250-60-70, Fax: 2105229167, e-mail: oee@oe-e. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14, 10563, Αθήνα. Τηλ.: 210 5202250-60-70, Fax: 2105229167, e-mail: oee@oe-e.gr Εισήγηση του Προέδρου του Οικονομικού Επιμελητηρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜAΚΡΟ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜAΚΡΟ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜΚΡΟ 1. Όταν η συνάρτηση κατανάλωσης είναι ευθεία γραµµή και υπάρχει αυτόνοµη κατανάλωση, τότε η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι: α. πάντοτε σταθερή, όπως και η µέση ροπή προς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Εισαγωγή

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Εισαγωγή 1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Εισαγωγή Η ανάλυση ευαισθησίας μιάς οικονομικής πρότασης είναι η μελέτη της επιρροής των μεταβολών των τιμών των παραμέτρων της πρότασης στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης. Η ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Α.1 Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) σε σταθερές τιμές μετράει την αξία της συνολικής παραγωγής σε τιμές του έτους βάσης.

Α.1 Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) σε σταθερές τιμές μετράει την αξία της συνολικής παραγωγής σε τιμές του έτους βάσης. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΡΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΚΥΡΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Μακροοικονοµική Η µελέτη της οικονοµίαςωςσυνόλου. Ασχολείται µε συνολικά µεγέθη της οικονοµίας. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Ο ρυθµός µεταβολής του γενικού επιπέδου τιµών. ΑΝΕΡΓΙΑ Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB79.5) ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2014 Τμήμα Parlemètre ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB79.5) ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2014 Τμήμα Parlemètre ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB79.5) Βρυξέλλες, Νοέμβριος 2013 ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2014 Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Στο επίκεντρο της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του 2017 βρίσκεται η αξιολόγηση της τρέχουσας

Περίληψη Στο επίκεντρο της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του 2017 βρίσκεται η αξιολόγηση της τρέχουσας Περίληψη Στο επίκεντρο της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση του 2017 βρίσκεται η αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης της οικονομίας και της αγοράς εργασίας, καθώς και

Διαβάστε περισσότερα

Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας 2018

Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας 2018 Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας 2018 Η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας είναι η πρώτη μέρα του χρόνου που οι Ελληνίδες και οι Έλληνες έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν οι ίδιοι τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστούν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΚΑΘΑΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΕΤΟΥΣ 2016 (προσωρινά στοιχεία)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΚΑΘΑΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΕΤΟΥΣ 2016 (προσωρινά στοιχεία) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 27 Μαρτίου 2019 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΑΘΑΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΕΤΟΥΣ 2016 (προσωρινά στοιχεία) Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει στοιχεία αναφορικά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 14 Οκτωβρίου 2011 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 14 Οκτωβρίου 2011 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 14 Οκτωβρίου 2011 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου στατιστικού σχεδίου δράσης

Διαβάστε περισσότερα

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Συνέντευξη Τύπου. Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Συνέντευξη Τύπου. Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013 Συνέντευξη Τύπου Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Ο ελληνικός τουρισμός παραμένει διεθνώς ανταγωνιστικός και είναι σε

Διαβάστε περισσότερα

Δαπάνες Εκπαίδευσης: Μία Συγκριτική Καταγραφή Ανάμεσα σε Ελλάδα και Ευρώπη

Δαπάνες Εκπαίδευσης: Μία Συγκριτική Καταγραφή Ανάμεσα σε Ελλάδα και Ευρώπη Δαπάνες Εκπαίδευσης: Μία Συγκριτική Καταγραφή Ανάμεσα σε Ελλάδα και Ευρώπη Μελίνα Σολάκη msolaki@hua.gr Δρ. Οικονομικών της Εκπαίδευσης, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Περίληψη Τα τελευταία χρόνια στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. Ιανουάριος 2013

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. Ιανουάριος 2013 Τεύχος 13/1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Ιανουάριος 213 Οι Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας στοχεύουν στην αποτύπωση των αντιλήψεων των επιχειρηματιών και καταναλωτών για την τρέχουσα οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Πειραιάς 20.03.2006 Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2004/2005 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της περιβαλλοντικής αποδοτικότητας των πρωτογενών τομέων των χωρών μελών της ΕΕ με εφαρμογή της DEA

Αξιολόγηση της περιβαλλοντικής αποδοτικότητας των πρωτογενών τομέων των χωρών μελών της ΕΕ με εφαρμογή της DEA Αξιολόγηση της περιβαλλοντικής αποδοτικότητας των πρωτογενών τομέων των χωρών μελών της ΕΕ με εφαρμογή της DEA Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Β Λ Ο Ν Τ Ζ Ο Σ Ε Π Ι Κ Ο Υ Ρ Ο Σ Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Σ Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ H Μ Ι Ο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ)

Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ) Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ) Εκπαίδευση και Περιφερειακή Ανάπτυξη: Ευρωπαϊκές Πολιτικές και η Ελληνική Εμπειρία (ΠΤΔΕ) Γιάννης Ρουσσάκης 15/3/2013

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Ενεργειακές Προκλήσεις στην Ελλάδα

Βασικές Ενεργειακές Προκλήσεις στην Ελλάδα Βασικές Ενεργειακές Προκλήσεις στην Ελλάδα Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα 22-23 Νοεμβρίου 2018 Τοποθέτηση του κ. Κ. Ν. Σταμπολή, Εκτελεστικού Διευθυντή ΙΕΝΕ INSTITUTE OF ENERGY FOR SOUTH EAST EUROPE Βασικά Σημεία

Διαβάστε περισσότερα