ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

Transcript

1 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

2 ΕΔΑΦΟΣ Φυσικές ιδιότητες Δομή και σύσταση Χρώμα Βάθος Διαπερατότητα Διαθέσιμη υγρασία Θερμοκρασία

3 Χημικές ιδιότητες ph Αλατότητα Γονιμότητα

4 Δομή (σχέση άμμου, ιλύος και αργίλου): πολύ ενδιαφέρουσα ιδιότητα εδάφους, επηρεάζει την υδατοχωρητικότητα, τη τάση για διάβρωση κ.ά. Σχέση δομής και ποιότητας αμπελ/ών προϊόντων: Στα αμμώδη εδάφη: (θερμά, πτωχά), εφόσον δεν υπάρχει έλλειψη υγρασίας, πολύ καλή παραγωγή (ποσοτικά και ποιοτικά). Στα συνεκτικά, αργιλώδη εδάφη: αμπελουργικά προιόντα κατώτερης ποιότητας λόγω χαμηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρα και υψηλής σε οξέα και ταννίνες. δυσμενείς συνθήκες για την ανάπτυξη της ρίζας, οψίμιση παραγωγής.

5 Στα ασβεστούχα εδάφη: ικανοποιητική βλάστηση, πολύ καλής ποιότητας παραγωγή (υψηλά σάκχαρα, ισορροπημένη σύνθεση γλέυκους), πρωίμιση. Όμως τα α.ρ.μ.φ. υποκείμενα είναι ευαίσθητα στη «χλώρωση σιδήρου» Σε εδάφη με υψηλή οργανική ουσία: αύξηση ευρωστίας, υποβάθμιση ποιότητας.

6 Βάθος Εδάφη με μεγάλο βάθος: εξασφαλίζουν επάρκεια υγρασίας, θρεπτικών στοιχείων και καλό αερισμό. Αδιαπέραστο στρώμα: υπερβολική υγρασία, κακός αερισμός ρίζας Ελαφράς σύστασης έδαφος στα πρώτα εκ. ευνοεί την ανάπτυξη των ριζών.

7 Διαθέσιμη υγρασία - Διαπερατότητα Διαθέσιμη υγρασία: υδατοχωρητικότητα (field capacity)-σημείο μάρανσης (wilt point) Διαπερατότητα: ικανότητα κατά την οποία το νερό διέρχεται κατακόρυφα δια μέσου των εδαφικών πόρων πχ αμμώδη-χαλικώδη εδάφη

8 Ευνοϊκά εδάφη είναι τα: αμμοχαλικώδη ανοικτόχρωμα με καλή υδατοπερατότητα με ικανοποιητική διαθέσιμη υγρασία με μεγάλη απορρόφηση θερμοκρασίας

9 Θερμοκρασία εδάφους Εξαρτάται από: το χρώμα (απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας) τη δομή την περιεκτικότητα σε υγρασία (ειδική θερμότητα εδάφους) και την έκθεση του εδάφους (κλίση, προσανατολισμός). Ακαλλιέργητο έδαφος θερμαίνεται και ψύχεται ευκολότερα.

10 Οξύτητα Χημικές ιδιότητες εδάφους Ευνοϊκό ph: 6,5-7,5 Το ph επηρεάζεται από τη λίπανση Επιλογή κατάλληλου υποκειμένου ανάλογα με την περιεκτικότητα σε CaCO 3 Αλατότητα Υψηλή αλατότητα: δυσμενής επίδραση στην ανάπτυξη του πρέμνου αλλά και στην ποσότητα και ποιότητα παραγωγής. Αντιμετώπιση: Επιλογή κατάλληλου υποκειμένου

11 Γονιμότητα εδάφους: Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Όξινα εδάφη: χαμηλή ΙΑΚ Αλκαλικά: υψηλή ΙΑΚ

12 ΚΛΙΜΑ Το αμπέλι ευδοκιμεί στην εύκρατη κυρίως ζώνη μεταξύ β.γ.π. και ν.γ.π. Τα όρια αυτά διευρύνονται καθώς και στην πεδιάδα του Ρήνου καλλιεργείται το αμπέλι (51 0 β.γ.π.). Στη χώρα μας καλλιεργείται μεταξύ Υψόμετρο: Οι περισσότεροι αμπελώνες καλλιεργούνται σε υψόμετρο μ. από την επιφάνεια της θάλασσας αλλά και σε μ. (περιοχές Μαντινείας, Κορινθίας) Ανάγλυφο: επιδρά στις κλιματικές μεταβλητές. Αμπελώνες σε πλαγιές: πρωιμότεροι κατά την άνθηση και την ωρίμανση

13 Ευνοϊκό κλίμα για την καλλιέργεια του αμπελιού περιλαμβάνει: θερμό, μεγάλης διάρκειας και χωρίς βροχή καλοκαίρι, φθινόπωρο και άνοιξη χωρίς παγετούς και ήπιο χειμώνα ΓΕΝΙΚΑ

14 Κλιματικοί παράγοντες Θερμοκρασία Ηλιακή ακτινοβολία Βροχόπτωση - Υγρασία Άνεμοι

15 Θερμοκρασία: Διαφορές στη σύνθεση και την ποιότητα των σταφυλιών αλλά και των παραγομένων οίνων οφείλονται κυρίως σε διακυμάνσεις θερμοκρασίας. Λευκά κρασιά σε περιοχές με μέτριες θερμοκρασίες: φρεσκάδα, μεγαλύτερη οξύτητα, λεπτό άρωμα, ποιότητα χρώματος, χαμηλό ph. Λευκά κρασιά σε θερμές περιοχές: υψηλό αλκοολικό βαθμό, μικρότερη οξύτητα σε σχέση με τα σάκχαρα.

16 Θερμοκρασία χειμώνα: Το αμπέλι έχει ανάγκη χαμηλών θερμ/σιών κατά τη χειμέρια ανάπαυση για την έκπτυξη των λανθανόντων οφθαλμών. Όμως οι ανάγκες σε ψύχος των διαφόρων ποικιλιών είναι μικρές. Στο Vitis vinifera σε θ < C καταστρέφονται οι λανθάνοντες οφθαλμοί και οι κληματίδες Όταν επικρατούν θ < C άπαξ ανά 20ετία: απαγορευτική συνθήκη για την καλλιέργεια Μετά τη ζημιά από παγετό ακολουθούν προσβολές από το βακτήριο Agrobacterium tumefasciens

17 Ζημιές από παγετό

18 Θερμοκρασία έναρξης βλάστησης: 10 0 C Η έναρξη έκπτυξης των λανθανόντων οφθαλμών ευνοείται από θερμοκρασίες C, μέχρι την άνθηση από C και μέχρι την ωρίμανση από C. Θ > 35 0 C: ζημιές τόσο στη βλάστηση όσο και στην παραγωγή. Στα γλεύκη των έγχρωμων ποικιλιών: μείωση οξύτητας και συγκέντρωσης φαινολικών Θ εδάφους < -5 0 C: σημαντικές ζημιές στη ρίζα

19 Ηλιακή ακτινοβολία: επιδρά στη φωτοσύνθεση, τα θερμικά και φωτομορφογενετικά φαινόμενα Το 50% τω υδατανθράκων χρησιμοποιείται κατά τη βλαστική ανάπτυξη του φυτού ενώ το άλλο 50% για την ανάπτυξη και ωρίμανση των σταφυλιών. Σε συνθήκες χαμηλής έντασης ηλιακής ακτινοβολίας (σκίαση): μεγαλύτερη συγκέντρωση σακχάρων, ολικών διαλυτών φαινολών και ανθοκυανών στις ράγες.

20 Βελτιστοποίηση έκθεσης στον ήλιο με το κατάλληλο σύστημα μόρφωσης, την πυκνότητα βλαστών, τον προσανατολισμό των σειρών και την απόσταση μεταξύ τους.

21

22 Βροχόπτωση - Υγρασία Το αμπέλι δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε υγρασία. Σε χαμηλή ατμ/κή υγρασία: μείωση της διάρκειας βλαστικής περιόδου και πρώιμη φυλλόπτωση Σημαντική επίδραση έχει η κατανομή των βροχοπτώσεων από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο

23 Η υπερβολική υγρασία από την άνθηση έως την καρπόδεση, σε συνδυασμό με χαμηλές θερμοκρασίες επιδρά αρνητικά στην επικονίαση, γονιμοποίηση και καρπόδεση. Βροχοπτώσεις από την έναρξη ωρίμανσης έως τον τρυγητό: υποβάθμιση ποιότητας παραγωγής λόγω αραίωσης σακχάρων και προσβολής ραγών από Βοτρύτη.

24 Αύξηση ράγας Τα στάδια ανάπτυξης των ραγών Ι, ΙΙ επηρεάζονται από τη βροχόπτωση ενώ το ΙΙΙ από τη θερμοκρασία.

25 Ετήσιες ανάγκες σε νερό: mm βροχής Από την έναρξη βλάστησης έως την άνθηση: 65 mm Από την άνθηση έως την ωρίμανση: 85 mm

26 Άνεμοι: Η επίδρασή τους εξαρτάται από την έντασή τους και το βλαστικό στάδιο του αμπελιού. Δυνατός άνεμος προκαλεί: Θραύση νεαρών βλαστών ή κληματίδων Ανθόρροια Ζημιά στη νέα βλάστηση του εμβολίου Βλαστούς μικρότερου μήκους, με μικρότερα μεσογονάτια, φύλλα και σταφύλια Κλείσιμο στομάτων, μείωση φωτοσυνθετικής ικανότητας Πολύ ζεστός άνεμος προκαλεί: Εντείνει τα υδατικά ελλείμματα λόγω αυξημένης διαπνοής

27 Αντιμετώπιση: Επιλογή κατάλληλου συστήματος μόρφωσης Κλαδέματος Κατάλληλης διάταξης των πρέμνων και προσανατολισμού των γραμμών

28 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΜΠΕΛΩΝΑ Εκτός από το έδαφος και το κλίμα πρέπει να επιλέγονται και το: Ανάγλυφο και η Έκθεση του αμπελώνα Εν γένει επιλέγονται πλαγιές λόφων με νότια έκθεση (ιδαίτερα στη Β. Ελλάδα). Σε πεδινές περιοχές υψηλότερες αποδόσεις Σε ημιορεινές καλλίτερη ποιότητα

29