Νοσήματα Πεπτικού Συστήματος & Διαταραχές Θρέψης

Transcript

1 Νοσήματα Πεπτικού Συστήματος & Διαταραχές Θρέψης

2 Στοιχεία ανατομίας Το στομάχι χωρίζεται στον θόλο, το σώμα και το άντρο Το λεπτό έντερο χωρίζεται στο 12δάκτυλο, τη νήστιδα και τον ειλεό Το παχύ έντερο χωρίζεται στο τυφλό, το κόλον και το ορθό Εκτός από τους σιελογόνους αδένες και το ήπαρ, άλλα επικουρικά όργανα είναι το πάγκρεας και η χοληδόχος κύστη

3 Λειτουργία πέψης Οι τροφές αρχικά μαλακώνουν και διασπώνται στην στοματική κοιλότητα με τη βοήθεια των δοντιών, της γλώσσας και του σάλιου (περιέχει αμυλάση) και κατεβαίνουν μέσω του φάρυγγα και του οισοφάγου με περισταλτικές κινήσεις στο στομάχι Στο στομάχι οι τροφές παραμένουν από 30 λεπτά έως 3 ώρες, μέχρι να ρευστοποιηθούν (χυμός) υπό την επίδραση του γαστρικού υγρού και να προωθηθούν προς το λεπτό έντερο Στο 12δάκτυλο εκβάλλουν ο χοληδόχος πόρος και ο παγκρεατικός πόρος με τα απαραίτητα υγρά για την τελική διάσπαση των τροφών και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών (εντερικές λάχνες) Στο παχύ έντερο γίνεται περιορισμένη απορρόφηση νερού και ιχνοστοιχείων και η ζύμωση των υπολειμμάτων της τροφής έτσι ώστε τα κόπρανα να συμπυκνωθούν και να γίνουν στερεά το αντανακλαστικό της αφόδευσης ενεργοποιείται όταν τα κόπρανα εισέρχονται στο ορθό

4 Θρεπτικές ουσίες Υδατάνθρακες: σάκχαρα, άμυλο (μέλι, φρούτα, όσπρια, δημητριακά, λαχανικά) μετατρέπονται κυρίως σε γλυκόζη Πρωτεΐνες: πλήρεις (ζωΐκές: κρέας, γάλα, αυγά) και ατελείς (φυτικές: ξηροί καρποί, όσπρια, δημητριακά, λαχανικά) χρησιμεύουν στη συγκρότηση ανατομικών δομών και τη σύνθεση ενζύμων, ορμονών κλπ Λίπη: φωσφολιπίδια, στεροειδή (χοληστερόλη), λιπαρά οξέα ή τριγλυκερίδια (κορεσμένα από ζωϊκές πηγές, ακόρεστα από φυτικές) λιπώδης ιστός για προστασία και ενέργεια, απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών, συστατικά διαφόρων δομών του οργανισμού Βιταμίνες: οργανικές ουσίες που διευκολύνουν τη χρήση από τον οργανισμό των υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπιδίων προσλαμβάνονται με τροφές εκτός από τη βιταμίνη D (συντίθεται στο δέρμα λόγω δράσης της υπεριώδους ακτινοβολίας) και τη βιταμίνη Κ (συντίθεται και από μικρόβια στο έντερο) Άλατα και ιχνοστοιχεία: ασβέστιο, φώσφορος, κάλιο, νάτριο, θείο, σίδηρος, ιώδιο, ψευδάργυρος κλπ απαραίτητα για τη δομή και τη λειτουργία του οργανισμού

5 Κυριότερες διαγνωστικές μέθοδοι για προβλήματα πεπτικού συστήματος Φυσική Εξέταση: Επισκόπηση Ακρόαση Επίκρουση Ψηλάφηση Απεικονιστικές μέθοδοι: Κατάποση βαρίου ή βαριούχος υποκλυσμός και ακτινογραφίες, MRI, CT, υπέρηχοι κοιλίας Εργαστηριακές μέθοδοι: δοκιμασίες λανθάνουσας αιμορραγίας στα κόπρανα, καλλιέργεια κοπράνων, εξετάσεις αίματος (λιπάση ορού), ανάλυση γαστρικών εκκρίσεων Δακτυλική εξέταση ορθού (δεν πρέπει να ψηλαφούνται μάζες) Ενδοσκοπήσεις: γαστροσκόπηση (ανώτερου πεπτικού), κολονοσκόπηση (παχύ έντερο), σιγμοειδοσκόπηση (ορθό σιγμοειδές)

6

7 Συνήθη προβλήματα σχετιζόμενα με το πεπτικό σύστημα (και Νοσηλευτική Αντιμετώπιση)

8 1) Ανορεξία Οι μηχανισμοί που ρυθμίζουν την όρεξη αποτελούν αντικείμενο διερεύνησης: το κέντρο της όρεξης του εγκεφάλου βρίσκεται στον υποθάλαμο, ενώ σημαντικό ρόλο φαίνεται ότι παίζει η ορμόνη λεπτίνη, η οποία παράγεται στο λιπώδη ιστό και αναστέλλει την όρεξη Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα συνδέονται με το αίσθημα της πείνας Η όρεξη μειώνεται από διαταραχές της στοματικής κοιλότητας, από την ύπαρξη πόνου ή ναυτίας, από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες (κατάθλιψη, ακατάλληλο περιβάλλον), από αισθητηριακές αντιλήψεις (η όραση και η οσμή επηρεάζουν την όρεξη) και από διάφορα νοσήματα Όταν διαπιστωθεί το αίτιο της ανορεξίας προγραμματίζονται οι κατάλληλες νοσηλευτικές παρεμβάσεις

9 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Φροντίδα στόματος πριν από κάθε γεύμα για να ελαχιστοποιηθούν τα αίτια που προκαλούν μείωση της όρεξης Χορήγηση τροφών της προτίμησης του ασθενή, αν είναι εφικτό και δεν αντενδείκνυται Το σπιτικό φαγητό είναι μία καλή προσθήκη στο φαγητό του νοσοκομείου, αλλά ο ασθενής πρέπει να είναι ενήμερος για τους περιορισμούς που ισχύουν Τα γεύματα πρέπει να είναι εύγευστα και με καλή εμφάνιση, και καλύτερα να είναι μικρά και συχνά Η λήψη της τροφής είναι κοινωνικό γεγονός: στην αντιμετώπιση της ανορεξίας βοηθά το να υπάρχει παρέα (πχ σε μία τραπεζαρία) και επαρκής χρόνος Λεπτομερής καταγραφή των τροφών που λαμβάνονται Θρεπτική υποστήριξη (πχ παρεντερική διατροφή) αν είναι αναγκαίο

10 2) Ναυτία και έμετος Η ναυτία είναι μία ασαφής αλλά δυσάρεστη αίσθηση αδιαθεσίας ή ζάλης, που μπορεί να συνοδεύεται από έμετο ο οποίος ανακουφίζει την αίσθηση της ναυτίας Η ναυτία συνοδεύεται συχνά από εκδηλώσεις του ΑΝΣ όπως ωχρότητα, εφίδρωση, σιελόρροια και ταχυκαρδία Ως έμετος ορίζεται η βίαιη εξώθηση του περιεχομένου του ανώτερου πεπτικού, που προκαλείται από σύσπαση των μυών στα κοιλιακά τοιχώματα Πιθανές επιπλοκές: αφυδάτωση, εισρόφηση, ρήξη οισοφάγου Η ναυτία και ο έμετος μπορεί να σχετίζονται με την ασθένεια (πχ γαστρεντερίτιδα, λήψη τοξινών όπως αλκοόλ), την αναισθησία, τον πόνο, τις ανεπιθύμητες ενέργειες της αντικαρκινικής θεραπείας ή το στρες

11 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Χορήγηση διαφόρων φαρμάκων (μετά από ιατρική οδηγία) και προσεκτική παρακολούθηση του ασθενή (κυρίως μέτρηση ΖΣ) Μέτρηση προσλαμβανόμενων και αποβαλόμενων υγρών Καθοδήγηση του ασθενή να παίρνει βαθιές ανάσες από το στόμα για την καταστολή του αντανακλαστικού του εμέτου Οι υγρές και οι ξηρές τροφές πρέπει να καταναλώνονται σε διακριτά χρονικά διαστήματα για να μειωθεί το αίσθημα της ναυτίας (υγρά περίπου 1 ώρα πριν και μετά τα γεύματα) Περιβάλλον χωρίς οσμές Επαρκής πρόσληψη υγρών για την πρόληψη της αφυδάτωσης και έλεγχος αφυδάτωσης (πχ σπαργή δέρματος, ξηροδερμία) Η πιπερόριζα (ginger) πιθανότατα μειώνει τη ναυτία και τους εμέτους Προσοχή: δεν χορηγείται κατά την εγκυμοσύνη ή τη γαλουχία

12 Ασθενής με έμετο Στον ασθενή δεν χορηγείται τίποτα από το στόμα μέχρι να σταματήσει ο έμετος Τοποθετείται σε ύπτια θέση με την κεφαλή στο πλάι ή σε καθιστή θέση με την κεφαλή προς τα εμπρός ανάμεσα στα κάτω άκρα, ώστε το έμεσμα να μην εισροφηθεί στο αναπνευστικό σύστημα Δίπλα στο κεφάλι τοποθετείται νεφροειδές και χρησιμοποιείται βρεγμένη πετσέτα για τον καθαρισμό του στόματος Παρέχεται υγιεινή του στόματος μετά το επεισόδιο και ξεκινά η χορήγηση υγρών Τα εμέσματα ελέγχονται για το χρώμα, την οσμή και το περιεχόμενο Σε ορισμένες περιπτώσεις εισάγεται ρινογαστρικός σωλήνας (Levin)

13 3) Συσσώρευση αερίων Οι χειρουργικές επεμβάσεις, η μηχανική απόφραξη και οι τραυματισμοί του ΓΕΣ μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές στη διέλευση του εντερικού περιεχομένου Οποιαδήποτε ποσότητα άπεπτου υλικού συσσωρεύεται στο στομάχι και στο έντερο Τα αέρια σχηματίζονται από τη δράση των υγρών της πέψης και των βακτηρίων στο προσλαμβανόμενο υλικό και οδηγούν σε διάταση της κοιλιάς (μετεωρισμός) και ερυγές

14 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Ενθάρρυνση του ασθενούς για άσκηση (πχ περπάτημα): προάγονται οι περισταλτικές κινήσεις Η τοποθέτηση σε θέση Trendelenburg (αν δεν υπάρχει ιατρική αντένδειξη) βοηθά στη γρηγορότερη αποβολή των αερίων Σε ασθενείς χωρίς κοιλιακά τραύματα μπορούν να πραγματοποιηθούν ήπιες μαλάξεις στην κοιλιά Ο ασθενής ενημερώνεται να αποφεύγει ψυχρά ή πολύ θερμά ροφήματα, όπως και ανθρακούχα, γιατί δημιουργούν περισσότερα αέρια Σε ορισμένες περιπτώσεις εισαγωγή σωλήνα αερίων στο ορθό για τη διευκόλυνση της αποβολής αερίων από το έντερο

15 4) Δυσκοιλιότητα Στη δυσκοιλιότητα τα κόπρανα είναι σκληρά, ξηρά και διέρχονται με δυσκολία από τον αυλό του εντέρου ( 2 κενώσεις/εβδομάδα) Προσβάλλει συχνότερα τους ηλικιωμένους Συνοδεύεται συχνά από μετεωρισμό, πόνο και ανορεξία Η σύσταση των κοπράνων γενικά επηρεάζεται από τον τύπο της τροφής που λαμβάνεται και την ποσότητα των προσλαμβανόμενων υγρών Δυσκοιλιότητα προκαλείται από έλλειψη φυτικών ινών και υγρών Η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, το στρες, η κατάθλιψη και ορισμένες νευρολογικές διαταραχές συμβάλλουν στην εμφάνιση της δυσκοιλιότητας Η αντιμετώπιση εξαρτάται από το αίτιο της δυσκοιλιότητας

16 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Υπόθετα, υποκλυσμοί, χορήγηση υπακτικών (σκευάσματα που μαλακώνουν τη σύσταση των κοπράνων ή διεγείρουν την περισταλτικότητα του εντέρου ή αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων) Προσοχή: μακροχρόνια χρήση υπακτικών μείωση κινητικότητας εντέρου Επίσης, επανειλημμένη χρήση υποκλυσμών προκαλεί διαταραχή της λειτουργίας του εντέρου και του ισοζυγίου υγρών και ηλεκτρολυτών Τροποποίηση δίαιτας (φυτικές ίνες και υγρά) Οι χυμοί φρούτων είναι ιδιαίτερα βοηθητικοί επειδή περιέχουν φρουκτόζη που είναι φυσικό υπακτικό Σε ενσφήνωση κοπράνων: δακτυλική αφαίρεση (γάντια, χρήση λιπαντικού ή ξυλοκαΐνης, χορήγηση ήπιο αναλγητικού λεπτά πριν τη διαδικασία) Συμβουλή για άμεση ανταπόκριση στο αίσθημα κένωσης του εντέρου Ενίσχυση της φυσικής δραστηριότητας για υποβοήθηση της περισταλτικότητας

17 5) Διάρροια Εμφανίζεται σε ποικιλία παθήσεων, τροφική δηλητηρίαση, έντονο στρες και σε φλεγμονές του εντέρου Εκτός από υδαρείς ή ημι-υδαρείς κενώσεις, συχνά παρατηρούνται έντονοι εντερικοί ήχοι και κοιλιακό άλγος Η ήπια διάρροια δεν απαιτεί ιδιαίτερη αντιμετώπιση. Αν επιμένει για περισσότερες από 48h ή αν ο αριθμός των κενώσεων είναι τόσο μεγάλος ώστε να υπάρχει σοβαρή απώλεια υγρών, απαιτείται θεραπεία Σε σοβαρή μακροχρόνια διάρροια απαιτείται ολική παρεντερική διατροφή

18 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Χορήγηση αντιδιαρροϊκών ή αντιβιοτικών (μετά από ιατρική οδηγία) Επειδή η διάρροια καταστρέφει τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου, χορηγούνται και συμπληρώματα οξεόφιλου Παρακολούθηση προσλαμβανόμενων αποβαλόμενων Παρακολούθηση για σημεία αφυδάτωσης (έλεγχος σπαργής δέρματος, ξηρότητα βλεννογόνων, μειωμένη αποβολή ούρων) Απαγόρευση πρόσληψης καφεΐνης Η καφεΐνη αυξάνει τον περισταλτισμό του εντέρου Πολύ καλό πλύσιμο χεριών Εφαρμογή ειδικής κρέμας για την προστασία του βλεννογόνου του πρωκτού

19 Κλίμακα για την εκτίμηση των κοπράνων

20 6) Ακράτεια κοπράνων Σοβαρή νόσος, τραυματισμός, νευρολογική βλάβη ή παρατεταμένος κλινοστατισμός μπορεί να οδηγήσουν σε ακράτεια κοπράνων Επειδή αυτή η κατάσταση προκαλεί έντονη ντροπή σε ασθενή που διατηρεί το επίπεδο συνείδησής του, ο νοσηλευτής πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο διακριτικός Καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρηθεί ο ασθενής στεγνός και καθαρός Η εμμένουσα ακράτεια αντιμετωπίζεται ανάλογα με το υποκείμενο αίτιο

21 Διαταραχές θρέψης ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ & ΥΠΟΘΡΕΨΙΑ

22 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

23 Γενικά Παχυσαρκία είναι η περίσσεια λιπώδους ιστού στον οργανισμό Οφείλεται σε υπέρμετρη πρόσληψη ενέργειας, μειωμένη κατανάλωση ενέργειας ή συνδυασμό των δύο Σχετίζεται με πολλά προβλήματα υγείας και μειωμένη ποιότητα ζωής πολύ περισσότερο από το κάπνισμα ή το αλκοόλ

24 Οι δύο βασικοί τύποι κατανομής του λίπους στην παχυσαρκία είναι η παχυσαρκία του άνω ημιμορίου (κεντρική) και η παχυσαρκία του κάτω ημιμορίου (περιφερική) του σώματος Κεντρική ονομάζεται η παχυσαρκία όταν ο λόγος της περιμέτρου της μέσης προς την περίμετρο του ισχίου είναι μεγαλύτερος από 1 στους άνδρες και 0,8 στις γυναίκες Άτομα με παχυσαρκία κεντρικού τύπου έχουν την τάση να παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποσότητα ενδοκοιλιακού λίπους. Αφορά κυρίως σε άντρες και συνοδεύεται συχνά από υπέρταση, δυσλιπιδαιμία και καρδιοπάθειες Περιφερική ονομάζεται η παχυσαρκία όταν ο λόγος της περιμέτρου της μέσης προς την περίμετρο του ισχίου είναι μικρότερος από 0,8 και εμφανίζεται συνηθέστερα στις γυναίκες Η περιφερική παχυσαρκία αντιμετωπίζεται δυσκολότερα, αλλά δεν έχει τόσες επιπλοκές όσες έχει η κεντρική

25 Παράγοντες κινδύνου Κληρονομική προδιάθεση - 40% πιθανότητα παχυσαρκίας σε άτομα με 1 παχύσαρκο γονέα - 80% πιθανότητα παχυσαρκίας σε άτομα με 2 παχύσαρκους γονείς Απουσία φυσικής δραστηριότητας Καθιστικός τρόπος ζωής και εργασίας Κοινωνικο-οικονομικοί και πολιτισμικοί παράγοντες Η υιοθέτηση προτύπων μη υγιεινής διατροφής Ψυχολογικοί παράγοντες: - χαμηλή αυτοεκτίμηση - κατάθλιψη - καθημερινό άγχος

26 Υπολογισμός του Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index, BMI)

27

28 ΥΠΟΘΡΕΨΙΑ Υποθρεψία είναι το αποτέλεσμα της ανεπαρκούς παροχής κύριων θρεπτικών ουσιών (υδατάνθρακες, πρωτεϊνες, λίπη) ή / και άλλων θρεπτικών ουσιών που απαιτούνται σε μικρές ποσότητες (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία) ΒΜΙ < 18,5 kg/m 2 Δεν υπάρχουν επαρκή επιδημιολογικά δεδομένα για την υποθρεψία. Αποτελεί σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο και είναι ιδιαίτερα συχνή σε: αναπτυσσόμενες χώρες συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού στις αναπτυγμένες χώρες

29 Παράγοντες κινδύνου Οι ηλικιωμένοι ασθενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης υποθρεψίας λόγω διαφόρων παραγόντων Ο κίνδυνος εμφάνισης υποθρεψίας είναι μεγαλύτερος σε πτωχούς, άστεγους και στα άτομα που δεν διαθέτουν τη δυνατότητα παρασκευής και συντήρησης της τροφής. Λειτουργικά προβλήματα υγείας, που περιορίζουν την κινητικότητα ή την όραση του ατόμου. Ιστορικό απώλειας βάρους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% του συνήθους σωματικού βάρους Προβλήματα από το στόμα ή το πεπτικό που επηρεάζουν την πρόσληψη τροφής, την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών. Αδυναμία κατανάλωσης τροφών για 5 ή περισσότερες ημέρες. Χρόνιος πόνος ή χρόνια νοσήματα, όπως νοσήματα των πνευμόνων, του καρδιαγγειακού, των νεφρών, των ενδοκρινών αδένων ή κακοήθης νόσος. Άνοια, ψυχικές διαταραχές, ανορεξία. Φάρμακα ή θεραπείες που επηρεάζουν την όρεξη. Αλκοολισμός ή εθισμός σε ναρκωτικές ουσίες. Οξέα προβλήματα όπως λοίμωξη, χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμός. Περίπου το 50% των νοσηλευόμενων ασθενών εμφανίζουν υποθρεψία

30

31

32 Διάφοροι τρόποι τεχνητής διατροφής Παρεντερική Εντερική

33 Νοσήματα πεπτικού σωλήνα (που δεν απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση)

34 Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση Οφείλεται σε παροδική χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα Τα υγρά και οι τροφές παλινδρομούν από το στομάχι στον οισοφάγο Συμπτώματα: δυσπεψία, οπισθοστερνικός καύσος, όξινες ερυγές Διάφορες τροφές επιδεινώνουν τα συμπτώματα (πικάντικα, αλκοόλ, τηγανητά), όπως και η κατάκλιση Επιπλοκές: εισρόφηση, ερεθισμός οισοφάγου λόγω επίδρασης του HCl Ο συνεχής ερεθισμός του οισοφάγου μπορεί να προκαλέσει κυτταρικές αλλαγές (οισοφάγος Barrett, καρκίνος)

35 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Δίαιτα: μικρά και συχνά γεύματα, όχι πικάντικες και λιπαρές τροφές, όχι αναψυκτικά και αλκοόλ, καλή και αργή μάσηση, όχι τροφές που προκαλούν χάλαση του σφιγκτήρα ή έκκρισης γαστρικού υγρού (ντομάτες, κρεμμύδια, καφεΐνη, μέντα κλπ) Μεταβολές συνηθειών: κατάκλιση 2-3 ώρες μετά το γεύμα, κατάκλιση με ανυψωμένη την κεφαλή, διακοπή καπνίσματος, απώλεια βάρους, μείωση του στρες Φαρμακευτική αγωγή: αντιόξινα κλπ (μετά από ιατρική οδηγία) Ενδοσκοπικές παρεμβατικές διαδικασίες (ιατρική ευθύνη)

36 Πεπτικό έλκος Αναπτύσσεται όταν ο βλεννογόνος δεν προστατεύεται από διαβρωτικές ουσίες (γαστρικό οξύ, αλκοόλ, ερεθιστικές τροφές) Εμφανίζεται στο στομάχι (γαστρικό) και στο λεπτό έντερο (δωδεκαδακτυλικό) Οφείλεται στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και υπάρχει γενετική προδιάθεση Ορισμένα φάρμακα (ασπιρίνη, ΜΣΑΦ), το κάπνισμα και το αλκοόλ συμβάλλουν στην ανάπτυξή του Το στρες, οι πικάντικες τροφές και η καφεΐνη δεν είναι παράγοντες κινδύνου, αλλά επιδεινώνουν τα συμπτώματα

37 Σημεία και συμπτώματα έλκους Πόνος, ο οποίος περιγραφεται ως καύσος Η εμφάνισή του σχετίζεται με την έκκριση γαστρικού υγρού σε σχέση με την παρουσία τροφής, έτσι μπορεί το πρόβλημα να είναι εντονότερο πριν τα γεύματα και κατά την κατάκλιση Άλλα συμπτώματα: ναυτία, ανορεξία, απώλεια βάρους Επιπλοκές: - αιμορραγία (αιματέμεση, μέλαινες κενώσεις ή λανθάνουσα) Προσοχή: ο σίδηρος οδηγεί σε μαύρα κόπρανα και τα πατζάρια σε ερυθρά - διάτρηση (διαφυγή περιεχομένου προς την περιτοναϊκή κοιλότητα περιτονίτιδα) Απαιτεί επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση

38 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Αξιολόγηση πόνου Χορήγηση αντιόξινων ή και αντιβίωσης για το ελικοβακτηρίδιο (ιατρική οδηγία) Χορήγηση φαρμάκων κατά του άγχους (ιατρική οδηγία) Συμβουλευτική από διαιτολόγο (είδος τροφής, μικρά και συχνά γεύματα, όχι παράλειψη γευμάτων) Εκτίμηση απώλειας αίματος (ΖΣ, εργαστηριακά, χρώμα κοπράνων) Αντιμετώπιση αιμορραγίας (ρινογαστρικός σωλήνας και πλύση στομάχου, μετάγγιση σε μεγάλη απώλεια)

39 Πλύση στομάχου Η πλύση στομάχου, δηλαδή η έκπλυση του γαστρικού περιεχομένου, είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί σε ασθενείς με αιμορραγία από το ανώτερο πεπτικό, προκειμένου να απομακρυνθεί το αίμα από τον γαστρεντερικό σωλήνα, να προληφθεί ο έμετος και να προετοιμαστεί ο ασθενής για ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού Η πλύση πραγματοποιείται με ρινογαστρικό σωλήνα, με κλειστό ή ανοιχτό σύστημα Κλειστό σύστημα πλύσης στομάχου

40 Γαστρίτιδα Είναι φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου Η χρόνια γαστρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε έλκος Κύρια αιτία είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού Άλλοι παράγοντες: αλκοόλ, λοίμωξη από μολυσμένες τροφές, φάρμακα Συμπτώματα: ανορεξία, ναυτία, έμετος, πόνος, λόξυγγας, διάρροια Νοσηλευτική αντιμετώπιση: δίαιτα (όχι πικάντικα και όξινα), φάρμακα για μείωση περισταλτισμού και το ελικοβακτηρίδιο, στενή παρακολούθηση για διαταραχή ισοζυγίου, ΕΦ υγρά σε αφυδάτωση

41 Γαστρεντερίτιδα Είναι φλεγμονή του στομάχου και του λεπτού εντέρου Προκαλείται από την πρόσληψη μολυσμένης τροφής ή νερού Έμετος, διάρροια, κοιλιακός πόνος, διάταση ή και πυρετός Στους υγιείς ενήλικες η νόσος αυτοπεριορίζεται και δεν απαιτείται νοσηλεία τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι μπορεί να χρειαστούν ΕΦ θεραπεία για την αναπλήρωση των υγρών Ο ασθενής δεν λαμβάνει τίποτα από το στόμα μέχρι να σταματήσουν οι έμετοι Αν η διάρροια συνεχίζεται μετά από 3-4 ήμερες χρειάζεται εξέταση κοπράνων Πολύ σημαντική η ανάπαυση του ασθενή

42 Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου Λειτουργική διαταραχή της κινητικότητας του γαστρεντερικού συστήματος, που θεωρείται ότι οφείλεται σε υπερευαισθησία του εντερικού τοιχώματος 3 τυπικά χαρακτηριστικά: 1. Διαταραχή κενώσεων (διάρροια δυσκοιλιότητα) 2. Κοιλιακός πόνος και διάταση 3. Απουσία ανιχνεύσιμης οργανικής βλάβης Αντιμετώπιση: χορήγηση φαρμάκων ανά περίπτωση, αποφυγή τροφών που προκαλούν αέρια (πχ λάχανα, γαλακτοκομικά), διδασκαλία τεχνικών χαλάρωσης

43 Φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου Είναι η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn οι διαφορές τους είναι μικρές Η έναρξή τους συμβαίνει συνήθως στην ηλικία ετών Τα αίτια είναι άγνωστα Παρατηρούνται εξελκώσεις, οίδημα, αιμορραγία, απώλεια υγρού και ηλεκτρολυτών και μακροπρόθεσμα κυτταρικές αλλοιώσεις Ο ασθενής με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου εμφανίζει επεισόδια διάρροιας που μπορεί να είναι αιμορραγική και να περιέχει βλέννη Οι παροξύνσεις συχνά σχετίζονται με στρες

44 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Θεραπεία ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων (αντιδιαρροϊκά, αναλγητικά, κορτικοστεροειδή) Δίαιτα πτωχή σε λίπος και φυτικές ίνες, αποφυγή λακτόζης μικρά και συχνά γεύματα Μέτρηση προσλαμβανόμενων και αποβαλόμενων (μπορεί να είναι απαραίτητη η αναπλήρωση υγρών) Έλεγχος για σημεία αιμορραγίας (ΖΣ, εργαστηριακά) Ανάπαυση και χαλάρωση του ασθενή

45 Αιμορροΐδες Είναι κιρσοειδείς διευρύνσεις των αγγείων του πρωκτού Μπορεί να είναι εσωτερικές (μέσα από τους σφιγκτήρες μύες του πρωκτού) ή εξωτερικές (έξω από αυτούς) Οφείλονται σε δυσκοιλιότητα, εγκυμοσύνη, καθιστική ζωή ή παρατεταμένη ορθοστασία Το τοπικό άλγος και ο κνησμός είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα, ή μπορεί να παρατηρηθεί αιμορραγία από το ορθό κατά την αφόδευση Νοσηλευτική αντιμετώπιση: ζεστό μπάνιο, διδασκαλία για καλή υγιεινή της περιοχής, αλοιφές με τοπικό αναισθητικό, αποφυγή δυσκοιλιότητας προαγωγή τακτικών κενώσεων του εντέρου

46 Αντιμετώπιση