Σχέδιο Μαθήµατος & Διδακτικοί στόχοι

Transcript

1 Σχέδιο Μαθήµατος & Διδακτικοί στόχοι στη διδασκαλία των µαθηµατικών

2 βασικά στοιχεία ενός πλάνου μαθήματος 1. Διδακτικός στόχος: Διδακτική προσέγγιση: Μέσα διδασκαλίας/υλικά: Δομή μαθήματος: Περιγραφή επιμέρους βημάτων διδασκαλίας: Δραστηριότητες μαθητών: Τρόπος αξιολόγησης επίτευξης στόχου: Βιβλιογραφία/πηγές:

3 Σχέδιο µαθήµατος Βασικά βήµατα: Στόχοι του µαθήµατος, περιεχόµενο του µαθήµατος, γνώση των µαθητών Διδακτικές µέθοδοι, υλικά, µέσα, πηγές, ασκήσεις, δραστηριότητες Αξιολόγηση που πηγαίνω και γιατί πως θα πάω πως θα καταλάβω ότι έφτασα Mager

4 Σχέδιο µαθήµατος Καθορισµός των στόχων του µαθήµατος } Ρητά εκφρασµένος, λεπτοµερής περιγραφή των αλλαγών που αναµένονται στη συµπεριφορά των µαθητών, του τρόπου µε τους οποίους θα εµφανιστούν Εισήγηση για το θέµα της ενότητας } Πρόκληση ενδιαφέροντος, κίνητρα, εφόρµηση Προσδιορισµός των βασικών εννοιών ορισµός, παραδείγµατα, συνδέσεις Δραστηριότητες Τρόποι, τεχνικές, µέθοδοι διδασκαλίας, χρήση υλικού, εργασίες, συνεργασίες, κτλ Αξιολόγηση από µια ερώτηση µέχρι ειδικά κατασκευασµένα ερωτηµατολόγια, ασκήσεις, test αξιολόγησης

5 σκοπός της αυτο-αξιολόγησης τα σχέδια διδασκαλίας αρχειοθετούνται για την επόµενη χρονιά η αξιολόγηση βοηθάει να θυµηθούµε τι κάναµε τότε, τι δεν πήγε καλά οπότε να κάνουµε τις απαραίτητες αλλαγές βοηθάει στη µεταγνώση µας σε σχέση µε τη διδακτική πράξη και στην αυτοδιόρθωση

6 στόχοι και στοχοθεσίες

7 Σκοποί και στόχοι Σκοποί: Γενικές και µη σαφώς καθορισµένες επιδιώξεις για µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα Όταν οι σκοποί αναλυθούν µε λεπτοµέρεια, και αν αναφέρονται σε συγκεκριµένες συµπεριφορές που µπορούν να παρατηρηθούν ή να µετρηθούν, τότε έχουµε στόχους Στους εκπαιδευτικούς στόχους προτιµούµε να δηλώνεται η αναµενόµενη συµπεριφορά του µαθητή αυτή που θα µπορέσουµε στο τέλος να αξιολογήσουµε

8 Διδακτικοί στόχοι Ο διδακτικός στόχος δηλώνει τη συµπεριφορά που αναµένουµε να έχει ο µαθητής στο τέλος µιας διδακτικής ενότητας ως αποτέλεσµα της διδασκαλίας-µάθησης Συµφωνεί µε τους ευρύτερους στόχους που θέτει το αναλυτικό πρόγραµµα Περιέχει τα βασικά σηµεία της διδακτικής ενότητας Ανταποκρίνεται στις ικανότητες και εµπειρίες των µαθητών Βοηθά στην επιλογή της διδακτέας ύλης, στον προγραµµατισµό της διδασκαλίας, και στην αξιολόγηση του βαθµού επιτυχίας της διδασκαλίας

9 Αντικειµενικοί διδακτικοί στόχοι Ένας αντικειµενικός στόχος αποσαφηνίζει την αλλαγή που επιδιώκεται να επέλθει στο µαθητή µετά το τέλος του µαθήµατος Ο όρος «αλλαγή συµπεριφοράς» χρησιµοποιείται γενικά στη θεωρία των αντικειµενικών στόχων καθώς έχει επηρεαστεί πολύ από τις θέσεις της ψυχολογίας της συµπεριφοράς βλ. µάθηση = αλλαγή συµπεριφοράς Ο Mager διαπιστώνει πως οι µαθητές που γνωρίζουν από την αρχή τους στόχους του µαθήµατος διαθέτουν λιγότερο 65 % χρόνο για διάβασµα από αυτούς που τους αγνοούν από: Αµπαλάκης, Σ

10 Γιατί χρησιµοποιούµε αντικειµενικούς στόχους (1/2) 1. Καθοδηγούν τις προσπάθειες του µαθητή για µελέτη: ακριβής διατύπωση του τι περιµένουµε από τους µαθητές. Οι προσεκτικά διατυπωµένοι στόχοι βοηθούν τους µαθητές να µην σπαταλούν πολύτιµο χρόνο και ενέργεια µελετώντας λάθος πράγµατα 2. Καθοδηγούν τις προσπάθειες του καθηγητή για διδασκαλία: εξασφαλίζουν έναν επαρκή τρόπο σχεδιασµού των δραστηριοτήτων της διδασκαλίας από: Αµπαλάκης, Σ

11 Γιατί χρησιµοποιούµε αντικειµενικούς στόχους (2/2) 3. Καθοδήγηση των προσπαθειών του µαθητών και των καθηγητών για αξιολόγηση: τα τεστ που σκοπεύουν σε καθαρά εξειδικευµένους στόχους δίνουν στον µαθητή την ευκαιρία να αποδείξει πως έχει πετύχει ότι αναµενόταν από αυτόν Επίσης τα αποτελέσµατά τους εξασφαλίζουν στον καθηγητή έναν εύχρηστο τρόπο για να εξακριβώσει αν οι διδακτικές του προσπάθειες είναι αποτελεσµατικές ή όχι από: Αµπαλάκης, Σ

12 Ο καθορισµός των διδακτικών στόχων αποτελεί το επίκεντρο ενός αποτελεσµατικού σχεδιασµού της διδασκαλίας έχει ρόλο κατευθυντήριας γραµµής οργάνωσης της ύλης επιλογής της µεθόδου διδασκαλίας κριτήριο αξιολόγησης Προηγείται όλων των άλλων στοιχείων της διδασκαλίας από: Μητροπούλου, Β

13 Ο καθορισµός των διδακτικών στόχων Ο διδακτικός στόχος θα πρέπει να διατυπώνει ή να περιγράφει µε σαφήνεια, ακρίβεια, πληρότητα και συνοπτικά την ικανότητα ή τη δραστηριότητα για την οποία θα είναι ικανοί οι µαθητές µετά το τέλος του µαθήµατος. Ο στόχος προσδιορίζει ένα επιδιωκόµενο αποτέλεσµα διδασκαλίας δεν περιγράφει την πορεία της διδασκαλίας ούτε το περιεχόµενο της διδακτικής ενότητας και έχει ρηµατική διατύπωση. Κατά τη σύνταξη ενός διδακτικού στόχου ο εκπαιδευτικός θέτει τα παρακάτω ερωτήµατα : Τι θέλω να πετύχουν οι µαθητές; Πώς θα το κατορθώσω (µε ποια µέσα); Πώς θα ελέγξω ότι το πέτυχαν; από: Μητροπούλου, Β

14 Πλεονεκτήµατα σαφώς καθορισµένων στόχων: Ο καθορισµός των σκοπών διδασκαλίας αποτελεί τη βάση για το σχεδιασµό και τη διεξαγωγή ενός αποτελεσµατικού µαθήµατος Οι σκοποί διδασκαλίας αποτελούν ασφαλές και αντικειµενικό κριτήριο ελέγχου (αξιολόγηση εκπαιδευτικού µαθητή) Η σαφής διατύπωση σκοπών διδασκαλίας συµβάλλει στη δραστηριοποίηση των µαθητών & στη ρύθµιση των προσπαθειών τους για να κατακτήσουν το στόχο. π.χ.: να µπορεί κι ο πιο αδύναµος µαθητής να πει πιο είναι µεγαλύτερο και πιο µικρότερο από δύο κλάσµατα µε ίδιο παρονοµαστή από: Μητροπούλου, Β

15 Διατύπωση αντικειµενικών στόχων Παρά την χρησιµότητα των αντικειµενικών στόχων οι περισσότεροι καθηγητές δυσκολεύονται να διατυπώσουν αντικειµενικούς στόχους Κανόνες: Πρέπει να επικεντρώσουµε την προσοχή µας στα γνωστικά επιτεύγµατα των µαθητών και όχι στην διαδικασία της µάθησης Πρέπει να επικεντρώσουµε την προσοχή µας στη συµπεριφορά του µαθητή και όχι του καθηγητή Πρέπει να διατυπώνουµε τους αντικειµενικούς στόχους µε τρόπο σαφή και συγκεκριµένο. από: Αµπαλάκης, Σ

16 Μια σαφής διατύπωση στόχου : u ανακοινώνει µε τον καλύτερο τρόπο αυτό που θέλουµε να µπορούν να κάνουν οι µαθητές στους οποίους αναφέρεται ο στόχος και u δηλώνει την επιδιωκόµενη συµπεριφορά, µε τόση σαφήνεια ώστε να αποκλείονται οι παρεξηγήσεις και να είναι µπορεί να αξιολογηθεί

17 Τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται να περιλαµβάνει µια σωστή διατύπωση σκοπών διδασκαλίας είναι : u Δραστηριότητα : τι πρέπει να µπορεί να κάνει ο µαθητής u Συνθήκες : κάτω από ποιες συνθήκες θέλουµε να µπορεί να το κάνει ο µαθητής u Κριτήρια : πόσο καλά πρέπει να το κάνει από: Μητροπούλου, Β

18 µοντέλα στοχοθεσίας

19 Διδακτικοί Στόχοι Γνωστικού Τοµέα Συναισθηµατικού Τοµέα Ψυχοκινητικού Τοµέα

20 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl Γνώση (Πληροφοριών & Αποµνηµόνευση) Γνώση επιµέρους δεδοµένων - στοιχειώδεις γνώσεις Γνώση ορολογίας (π.χ., τρίγωνο) Γνώση επιµέρους γεγονότων & στοιχείων (π.χ., θερµοκρασία βρασµού του νερού) Γνώση µέσων & µεθόδων για τη χρήση των δεδοµένων Γνώση συµβατικών τρόπων παρουσίασης, συµβόλων & άλλων σχετικών πληροφοριών (π.χ., κανόνες, τύποι, Α>Β) Γνώση τάσεων & ακολουθιών (σειρά των πράξεων) Γνώση ταξινοµήσεων: (ισόπλευρα τρίγωνα) Γνώση κριτηρίων (κριτήρια για ίσα & όµοια τρίγωνα) Γνώση µεθοδολογίας (εύρεση ΕΚΠ, επαγωγική και παραγωγική σκέψη) Γνώση αφηρηµένων εννοιών και γενικών αρχών Γνώση νόµων & αρχών (π.χ., νόµος της βαρύτητας) Γνώση θεωριών (θεωρία της εξέλιξης των ειδών) Ρήµατα Γνώσης: ορίζω, γράφω, υπογραµµίζω, ονοµάζω, εντοπίζω, ανακοινώνω, αναφέρω,...

21 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl Κατανόηση Μετατροπή Μετάφραση Μεταφορά µεταφορές, αναλογίες, περιλήψεις, µε άλλα λόγια Ερµηνεία Νοηµατοδότηση (π.χ. ¾ στο χρόνο) Προέκταση Επέκταση Στη χρονική τους διάσταση Στο αντικείµενο-τοµέα Γενίκευση εξειδίκευση Ρήµατα κατανόησης: µετατρέπω, ξεχωρίζω, επεξηγώ, παραφράζω, επεκτείνω, προβλέπω, συνοψίζω,...

22 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl Εφαρµογή π.χ., να µπορούν οι µαθητές να λύσουν ένα πρόβληµα βάρους και τιµής Ρήµατα εφαρµογής: χρησιµοποιώ, λύνω, λειτουργώ, οργανώνω, παρουσιάζω, τροποποιώ Ανάλυση Στοιχείων, π.χ., οι γωνίες στα πολύγωνα σχέσεων, π.χ., σχέση γωνιών στα ισοσκελή τρίγωνα, αρχών, π.χ., αρχές που διέπουν την ύπαρξη συµµετρίας Ρήµατα ανάλυσης: αναλύω, διακρίνω, υποδιαιρώ, συγκρίνω, αντιπαραβάλλω, κριτικάρω,... Σύνθεση Νέο πρωτότυπο αποτέλεσµα: προσωπικές θεωρίες, ταξινοµήσεις, κατηγορίες, µοντέλα, ως σύνθεση της προηγούµενης γνώσης Σχέδιο δράσης π.χ., σχέδιο λύσης προβλήµατος Ρήµατα σύνθεσης: συνθέτω κατηγοριοποιώ, δηµιουργώ, σχεδιάζω, παράγω, διαµορφώνω,... 22

23 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl Αξιολόγηση: (ανάπτυξη κριτικής σκέψης) =αποδίδω σε κάτι την αξία που του αναλογεί, άρα κρίνω συγκρίνω και αποφαίνοµαι. Ανώτατη γνωστική δεξιότητα αλλά δεν σηµατοδοτεί το τέλος, αλλά µάλλον την αρχή µιας νέας µαθησιακής αναζήτησης Κριτήρια αξιολόγησης: ατοµικά ή συλλογικά / εσωτερικά ή εξωτερικά εσωτερικά κριτήρια: η ακρίβεια στην αφήγηση, η εσωτερική συνοχή της πληροφορίας, η πειστικότητα, κτλ. εξωτερικά κριτήρια: η αποτελεσµατικότητα µιας επιλογής, η αποτίµηση µιας πράξης, το σωστό/λάθος σε σχέση µε εξωτερικούς παράγοντες Ρήµατα αξιολόγησης: αξιολογώ, κρίνω, υπερασπίζοµαι, υποστηρίζω, εκλέγω,

24 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl Κριτική Ο διαχωρισµός: γνωστικό, συναισθηµατικό, ψυχοκινητικό είναι τεχνητός Οι γνωστικές λειτουργίες; Μνήµη/ αντίληψη/ προσοχή; Ιεραρχία; π.χ., σύνθεση/αξιολόγηση Ασάφεια της διάκρισης των κατηγοριώνστόχων & σύγχυση

25 Διδακτικοί Στόχοι Γνωστικού Τοµέα Συναισθηµατικού Τοµέα Ψυχοκινητικού Τοµέα

26 Ταξινοµία Krathwohl, Blοom & Masia Πρόσληψη-Αποδοχή η παθητική αποδοχή ενός ερεθίσµατος ενηµέρωση ή συνειδητοποίηση αντίληψη, π.χ. µορφών, αντικειµένων, π.χ., αυτό είναι ο ρόµβος Δεκτικότητα θέληση, π.χ., ένδειξη ενδιαφέροντος για κάτι Εκλεκτικότητα: διάκριση, αφαίρεση έκφραση προτίµησης Ρήµατα: προσέχω, παρατηρώ, κοιτάζω, ακούω, ενηµερώνοµαι, δέχοµαι

27 Ταξινοµία Krathwohl, Blοom & Masia Ανταπόκριση-Αντίδραση: δράση, ενεργοποίηση, εµπλοκή, συµµετοχή, αντίδραση στα ερεθίσµατα Συµµόρφωση ή συγκατάθεση: π.χ., αποδοχή µιας κατάστασης χωρίς να θεωρεί ότι πρέπει να κάνει κάτι Συµµετοχή-ένδειξη επιθυµίας: προθυµία και θέληση για κάτι, π.χ., επιθυµία να συνεχίσει η κουβέντα Ικανοποίηση από τη συµµετοχή: ευχαρίστηση από τη δραστηριότητα Ρήµατα: συµµετέχω, ακολουθώ, απαντώ, αντιδρώ, συµµορφώνοµαι, δηλώνω,...

28 Ταξινοµία Krathwohl, Blοom & Masia Αξία: Εκτίµηση Αξιών: ανάπτυξη προσωπικής ηθικής, πεποιθήσεων, προσωπικών κριτηρίων Αποδοχή µιας αξίας, αποδοχή του αλτρουισµού Προτίµηση µιας αξίας, εκδήλωση προτίµησης στη ισότητα των φύλων µε άρθρο που γράφει Δέσµευση σε µια αξία, δεσµεύεται να προσπαθήσει να διαδώσει τις αξίες του, π.χ., έκδοση εφηµερίδας, δηµιουργία οµάδας,... Ρήµατα: εκφράζω, ενεργώ, εκθέτω, προτιµώ, συζητώ, επιχειρηµατολογώ,...

29 Ταξινοµία Krathwohl, Blοom & Masia Οργάνωση Αξιών σύγκριση αξιών, ιεράρχηση, αποστάσεις, οργάνωση αξιακού συστήµατος, Εννοιοποίηση αξιών: Νοηµατοδότηση, σχηµατισµός µιας έννοιας, π.χ., της ωραίας µουσικής Οργάνωση συστήµατος αξιών: δοµή, ιεράρχηση, π.χ., τι είναι βία και πως λειτουργεί Ρήµατα: επιλέγω, συγκρίνω, αποφασίζω, διαµορφώνω, ισορροπώ, συστηµατοποιώ, καθορίζω, οργανώνω,...

30 Ταξινοµία Krathwohl, Blοom & Masia Χαρακτηρισµός µε βάση ένα σύστηµα αξιών η οργάνωση των αξιών σε φιλοσοφία ζωής, όλα τα προηγούµενα συστήµατα βρίσκουν εφαρµογή στον τρόπο ζωής που είναι συστηµατικός µε τη γενική στάση ζωής π.χ., βοηθώ τους µετανάστες Γενίκευση: ωρίµανση των αντιδράσεων, αυτοµατοποίηση, σταθεροποίηση της προσωπικής ηθικής Γενικός χαρακτηρισµός: φιλοσοφία-στάση ζωής Ρήµατα: αποφασίζω, διευθετώ, απαιτώ, παρουσιάζω, εσωτερικεύω, αποφεύγω, ανανεώνω, ανθίσταµαι, αντιδρώ,...

31 Ταξινοµία Gagne Προσπάθεια ενοποίησης των παραπάνω κατηγοριών για τους διδακτικούς στόχους (γνωστικό, συναισθηµατικό, ψυχοκινητικό) Διδακτικοί Στόχοι Είδη Μάθησης

32 Robert Gagne Κονστρουκτιβιστική προσέγγιση της µάθησης επεξεργασία πληροφοριών & µπιχεβιορισµός

33 Μάθηση δεξιότητες Εκπαίδευση Ικάρων στον Β παγκόσµιο πόλεµο Πρώτα ορίζουµε ποιες δεξιότητες/γνώσεις απαιτείται να αποκτηθούν Μετά ορίζουµε τα βήµατα που πρέπει να ακολουθηθούν

34 Κάθε έννοια έχει Όνοµα Παραδείγµατα και αντιπαραδείγµατα (θετικά και αρνητικά) Χαρακτηριστικά Ποιότητες χαρακτηριστικών (ουσιώδη και µη ουσιώδη) Κανόνας είναι η δήλωση για τα ουσιώδη χαρακτηριστικά µιας έννοιας Κατανόηση µιας έννοιας προϋποθέτει τη γνώση όλων των παραπάνω

35 Διαδικασία µάθησης 1. Απόκτηση προσοχής 2. Ορισµός του στόχου 3. Ενεργοποίηση της απαραίτητης προϋπάρχουσας γνώσης 4. Παρουσίαση νέων υλικών 5. Παροχή βοήθειας / υποστήριξης 6. Εκτέλεση εργασίας 7. Κριτική για διόρθωση 8. Αποτίµηση της εκτέλεσης 9. Διευκόλυνση της διατήρησης και ανάκλησης

36 Ταξινοµία Gagne Οι αρχές του χρησιµοποιούνται στους tutors των προγραµµάτων των υπολογιστών και γενικώς σε υπολογιστικά περιβάλλοντα µάθησης Η γνώση είναι ιεραρχηµένη και µόνο έτσι πρέπει να παρουσιάζεται

37 Ταξινοµία Gagne µάθηση πληροφοριών Σκέτες ή συνδεδεµένες (γνώσεις) Συσσώρευση πληροφοριών = νοητική δοµή Στόχος της διδασκαλίας η µεταφορά πληροφοριών/γνώσεων. Η ερώτηση «τι;» (γίνεται) κι όχι του πως (γίνεται κάτι) Ρήµατα: Αποµνηµονεύω, αναφέρω, κατονοµάζω, απαριθµώ, κτλ.

38 Ταξινοµία Gagne Νοητικές δεξιότητες Εργαλεία διαχείρισης πληροφορίας Ερώτηση «πως;» Διάκριση Οµοιότητες διαφορές Απόκτηση νοήµατος Διαµόρφωση συγκεκριµένων εννοιών (concrete concepts) Ανάπτυξη του «είδους», κατηγοριοποίηση Προϋπόθεση για την ανάπτυξη αφηρηµένων εννοιών Π.χ., τραπέζι

39 Ταξινοµία Gagne Διαµόρφωση αφηρηµένων εννοιών Προσδιορίζονται νοητικά «έννοιες ορισµού» (defined concepts), π.χ., ελευθερία, ρατσισµός Προσδιορίζω τις συγκεκριµένες έννοιες και ταξινοµώ τις αφηρηµένες Κανόνες Κατανόηση, δηµιουργία κανόνων, εφαρµογή τους σε διαφορετικές καταστάσεις Λύση προβλήµατος διαµόρφωση κανόνων ανώτερης τάξης η ανώτατη κατηγορία: Το αποτέλεσµα όλων των παραπάνω

40 Ταξινοµία Gagne Γνωστική Στρατηγική Cognitive strategy (Bruner) σχέδιο δράσης Αυτορύθµιση (self-regulation) Έλεγχος και κατεύθυνση της µνήµης και της σκέψης, επινόηση νέων στρατηγικών Κινητικές Δεξιότητες Εκτέλεση πράξεων και σκόπιµων σωµατικών κινήσεων, π.χ., µουσική, γραφή, χορός, γυµναστική Ιεράρχηση από απλές σε πιο σύνθετες Εξάσκηση µέσα από επανάληψη Στάσεις Attitudes towards Προτιµήσεις, αξίες, στόχοι, πεποιθήσεις εσωτερική κατάσταση, η οποία επηρεάζει την επιλογή ή όχι µιας πράξης από ένα άτοµο και σε σχέση µε άλλα αντικείµενα, πρόσωπα, γεγονότα, κίνητρα κτλ.

41 Στοιχεία ενός καλά διατυπωµένου στόχου (Mager, 1975) 1. Το υποκείµενο: να είναι ξεκάθαρο ποιο πρόσωπο αναµένεται να επιδείξει µια συµπεριφορά Η ενέργεια: η απάντηση στην ερώτηση «τι θα κάνει το υποκείµενο για να επιδείξει την αναµενόµενη συµπεριφορά» Να χρησιµοποιούνται σαφή ρήµατα που δηλώνουν δράση/ενέργεια, όχι αφηρηµένα και γενικά Το αποτέλεσµα: το παράγωγο της ενέργειας Οι συνθήκες: οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα εµφανιστεί η συµπεριφορά Π.χ. Ο χώρος, τα µέσα, ο τρόπος εργασίας κλπ. Ο βαθµός επίτευξης: το κριτήριο για να θεωρηθεί το αποτέλεσµα ικανοποιητικό

42 Παράδειγµα 1 a) Ποιος θα εµφανίσει την επιδιωκόµενη συµπεριφορά b) Ποια παρατηρήσιµη συµπεριφορά δείχνει ότι ο επιδιωκόµενος στόχος επιτεύχθηκε c) Ποιο θα είναι το αποτέλεσµα της συµπεριφοράς d) Μέσα σε ποιες συνθήκες θα εµφανισθεί αυτή η συµπεριφορά e) Με ποια κριτήρια θα θεωρηθεί ότι το αποτέλεσµα της συµπεριφοράς αυτής θα είναι ικανοποιητικό Ο µαθητής πρέπει να είναι ικανός να εφαρµόζει τις διαδικασίες σε γλώσσα Pascal όταν του δοθεί µια άσκηση αµέσως µετά την αντίστοιχη διδασκαλία στην τάξη και το 80% των µαθητών να απαντήσει χωρίς κανένα λάθος από: Αµπαλάκης, Σ

43 Παράδειγµα 2 a) Ποιος θα εµφανίσει την επιδιωκόµενη συµπεριφορά b) Ποια παρατηρήσιµη συµπεριφορά δείχνει ότι ο επιδιωκόµενος στόχος επιτεύχθηκε c) Ποιο θα είναι το αποτέλεσµα της συµπεριφοράς d) Μέσα σε ποιες συνθήκες θα εµφανισθεί αυτή η συµπεριφορά e) Με ποια κριτήρια θα θεωρηθεί ότι το αποτέλεσµα της συµπεριφοράς αυτής θα είναι ικανοποιητικό Ο υποψήφιος εκπαιδευτικός οφείλει να είναι σε θέση µετά την διδασκαλία περί αντικειµενικών σκοπών να διατυπώνει αντικειµενικούς σκοπούς της διδασκαλίας του µαθήµατος της ειδικότητας του έχοντας υπόψη του τον γενικό σκοπό του µαθήµατος, όπως ορίζεται στο Αναλυτικό Πρόγραµµα, τη διδακτέα ύλη και γενικά τους συγκεκριµένους περιορισµούς του µαθήµατος και οι στόχοι αυτοί να είναι πλήρεις και σαφείς και να µπορούν να εφαρµοστούν στην πράξη από: Αµπαλάκης, Σ

44 Διατύπωση αντικειµενικών στόχων Συνίσταται η χρήση ρηµάτων µε ακριβές νόηµα Τα ρήµατα «ξέρω καλά», «γνωρίζω», «κατανοώ», είναι λιγότερο ακριβή από τα «εξακριβώνω», «διατυπώνω», «απαριθµώ» Η θεωρία προτείνει να χρησιµοποιούµε, όταν διατυπώνουµε αντικειµενικούς στόχους, ρήµατα µε το ακριβέστερο δυνατό νόηµα Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να προσδιορίσουν µε σαφή τρόπο την αλλαγή που επιθυµούν στη συµπεριφορά του µαθητή στο τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας από: Αµπαλάκης, Σ

45 Κατά τη διατύπωση του στόχου χρησιµοποιούµε ρήµατα που δηλώνουν δραστηριότητα (του µαθητή) : Ο µαθητής (να µπορεί) DO να γράφει να απαγγέλλει να εντοπίζει να αναφέρει να επιλέγει να επισηµαίνει να διηγείται να περιγράφει να κατασκευάζει να διακρίνει να συγκρίνει να αντιπαραθέτει να διαπιστώνει να κατονοµάζει Ρήµατα που δηλώνουν αφηρηµένες καταστάσεις DON T u u u u u u u u u u u Καταλαβαίνω Πιστεύω Συνειδητοποιώ Κατανοώ Προσέχω Εµπιστεύοµαι Εκτιµώ Γνωρίζω Αντιλαµβάνοµαι Εσωτερικεύω Ευαισθητοποιούµαι από: Μητροπούλου, Β

46 Μερικά ακόµη παραδείγµατα π.χ.: να µπορεί κι ο πιο αδύναµος µαθητής να πει πιο είναι µεγαλύτερο και πιο µικρότερο από δύο κλάσµατα µε ίδιο παρονοµαστή Ο µαθητής, αφού θα έχει παρακολουθήσει το σχετικό µάθηµα κι αν του ζητηθεί, θα πρέπει να µπορεί να φτιάξει ένα πρόβληµα που να λύνεται µε πρόσθεση δύο αριθµών που αυτός θα επιλέξει Ο µαθητής, θα πρέπει να είναι ικανός να στρογγυλοποιήσει στο εκατοστό, έναν δεκαδικό αριθµό µε τέσσερα δεκαδικά ψηφία

47 Μερικά ακόµη παραδείγµατα Να είναι ικανό το 80 % των µαθητών να ξεχωρίζει, και να αναφέρει τουλάχιστον µία ιδιότητα των τεσσάρων κατηγοριών τριγώνων (ισόπλευρο, ισοσκελές, ορθογώνιο, σκαληνό), όταν του δοθούν σε διαφορετικά µεγέθη και κλίσεις

48 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl για τους γνωστικούς στόχους...ένα παράδειγµα 48

49 Ταξινοµία Blοom & Krathwohl για τους γνωστικούς στόχους...ένα παράδειγµα 49

50 Διδακτικοί στόχοι Κριτική Στόχοι συµπεριφορικού τύπου Αξιολογείται ότι µπορεί να παρατηρηθεί σε συγκεκριµένες συνθήκες πολύ περιορισµένο Το απρόβλεπτο; Μάθηση ως ανάπτυξη µη αξιολογήσιµων γνωστικών ικανοτήτων Τεχνοκρατική αντίληψη δεν προσφέρονται όλα τα αντικείµενα για έκφραση δοµηµένων στόχων. π.χ., τα µαθηµατικά προσφέρονται αλλά η λογοτεχνία όχι τόσο οι µαθητές µαθαίνουν σαν στρατηγικές να προσαρµόζονται στην παραγωγή των στόχων και να ανταποκρίνονται στο µάθηµα που έχει στηθεί έτσι και δεν αναπτύσσουν εσωτερικές διαδικασίες αυτορύθµισης της µάθησής τους. οι στόχοι αναπαράγουν αξίες µιας κοινωνίας άκριτα και επιβάλλονται στους µαθητές ασυνείδητα

51 Μια κριτική Το κλασικό έργο του Τyler «Βασικές αρχές του αναλυτικού προγράµµατος και της διδασκαλίας» στηρίζεται στον συµπεριφορισµό. Εδώ, το αναλυτικό πρόγραµµα είναι µέσο για να επιτευχθούν κάποιοι στόχοι, οι οποίοι πρέπει να είναι σαφείς. Μετά τη διδασκαλία, θα γίνει αξιολόγηση µε κριτήριο το κατά πόσο αυτοί οι στόχοι επετεύχθησαν. Δεν είναι τυχαίο ότι ο συµπεριφορισµός αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ µετά το τέλος του Β Παγκοσµίου Πολέµου και ιδιαίτερα την εποχή του µακαρθισµού. Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ προκειµένου να ελέγξουν και να περιορίσουν τους αριστερούς εκπαιδευτικούς προχώρησαν σε έναν λεπτοµερή προσδιορισµό της σχολικής γνώσης και του τρόπου αξιολόγησής της. Οι παρεκκλίσεις από τη σχολική ύλη, το άνοιγµα θεµάτων για συζήτηση και έρευνα, κοντολογίς όλες οι ερευνητικές και βιωµατικές πρακτικές που αποτελούσαν το ρεπερτόριο του κινήµατος της Νέας Αγωγής εξοβελίσθηκαν σταδιακά από τα σχολεία. επ.

52 Διδακτικοί στόχοι-κριτική Απάντηση Στόχοι ως απάντηση στους αφηρηµένους βερµπαλισµούς Η κριτική στους στόχους µπορεί να γίνει και στις παραδοσιακές προσεγγίσεις Οι στόχοι µπορεί να είναι τεχνοκρατικοί, µπορεί και όχι Συµπέρασµα Ευελιξία, αλλαγή, προσαρµοστικότητα στους στόχους στοχοθεσία ως διαδικασία στοχασµού του δασκάλου για το µάθηµα που θα κάνει, και αναστοχασµού για το τι έγινε και τι δεν έγινε κάθε προσκόλληση και ιεροποίηση είναι προς το κακό αλλά είναι καλή η διαδικασία στοχοθεσίας χωρίς τη φετιχοποίησή τους

53 µέθοδοι διδασκαλίας

54 µέθοδο διδασκαλίας στο σχέδιο διδασκαλίας αναφέρονται επίσης: επιγραµµατικά οι µέθοδοι διδασκαλίας που θα χρησιµοποιηθούν (π.χ, ερωταποκρίσεις, µετωπική, οµαδοσυνεργατική, κτλ.) τα υλικά που θα χρησιµοποιηθούν: π.χ., προτζέκτορας, χαρτόνια, ψεύτικα χαρτονοµίσµατα, κτκ. οι δραστηριότητες των µαθητών: οι δράσεις των µαθητών π.χ., θα ζωγραφίσουν τα χαρτόνια, θα συµπληρώσουν τα κενά, θα κάνουν την άσκηση του βιβλίου, κτλ. το πλάνο ροής: η σειρά των δράσεών µας π..χ, α) ερώτηση αφόρµησης, β) δραστηριότητα µε χαρτόνια, γ)...στ) ερώτηση αξιολόγησης

55 αξιολόγηση

56 αξιολόγηση είναι το τελευταίο αλλά πολύ σηµαντικό βήµατα µιας διδασκαλίας που έχει σχέδιο ορίζεται µε βάση και σε άµεση σχέση µε το στόχο και είναι τρόπος να ελεγχθεί αν ο στόχος επιτεύχθηκε ή όχι µπορεί να είναι µια ερώτηση, ένα σύντοµο τεστ, ένα παιχνίδι, κτλ παράδειγµα: στόχος: να µπορούν όλοι οι µαθητές να διατάξουν από τον µικρότερο στον µεγαλύτερο αριθµούς µε δύο δεκαδικά ψηφία αξιολόγηση: ερώτηση: βάλτε σε σειρά από τον µεγαλύτερο στον µικρότερο τους παρακάτω αριθµούς: 9,45 23, ,11

57

58

59

60