AgriSpin-Παραδείγματα καινοτόμων σχεδίων συνεργασίας από την Ελλάδα

Transcript

1 1 ο Συνέδριο του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου «Δικτύωση για την προώθηση της καινοτομίας στον αγροτικό χώρο» Αθήνα, 21 & 22 Νοεμβρίου 2016 AgriSpin-Παραδείγματα καινοτόμων σχεδίων συνεργασίας από την Ελλάδα Ελένη Ζαρόκωστα - Επιστημονική συνεργάτης του Agri Spin This project has received funding from the European Union s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No

2 AgriSpin Το πρόγραμμα Οι εταίροι Η μεθοδολογία Οι ελληνικές περιπτώσεις καινοτομίας Χαρακτηριστικά Υποστηρικτικές δομές- Ο ρόλος της ΑΝ.ΚΑ. Υπηρεσίες και Πρακτικές υποστήριξης των καινοτόμων αγροτών Προοπτικές-Προτάσεις

3 «AgriSpin, χώρος για καινοτομία στην γεωργία» Στόχος: η βελτίωση των μεθόδων των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η επιτάχυνση των καινοτομιών μέσω ενός ευρωπαϊκού δικτύου ερευνητών, γεωπόνων -γεωργοεφαρμοστών, εμπειρογνωμόνων και καινοτόμων αγροτών και επιχειρηματιών Ολιστική προσέγγιση της καινοτομίας Διερεύνηση και ανάλυση: του ρόλου των υποστηρικτικών - συμβουλευτικών υπηρεσιών στην ανάδυση και εδραίωση καινοτομιών των «καλών πρακτικών» σε διάφορα στάδια της διαδικασίας των διαδικασιών διάδοσης των αποτελεσμάτων

4 AgriSpin- 15 εταίροι από 13 χώρες SEGES Δανία UHOH - Γερμανία AUA Ελλάδα ACTA - Γαλλία CIRAD - Γαλλία TEAGASC- Ιρλανδία HAZI- Ισπανία Tuscany Region- Ιταλία LLKC- Λετονία VLK- Γερμανία ADEPT- Ρουμανία PROAGRIA- Φινλανδία ZLTO- Ολλανδία Innovatiesteunpunt -Βέλγιο IFOAM EU group- Σουηδία

5 AGRISPIN: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ CROSS-VISITS: 7-μελείς ομάδες ανταλλάσσουν επισκέψεις Εργαλεία Συνεντεύξεις σε βάθος(interview schedule) Χρονοδιαγράμματα (rich pictures) Σπείρες καινοτομίας Πίνακες Ιστορίες Μάθησης

6 TIMELINE

7 Εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών -ανάγκη για εναλλακτικές προσοδοφόρες καλλιέργειες. Οικονομική : Prof. Lolas (University of Thessaly) carries out stevia trial cultivations. The Tobacco Research Centre carries out experiments and collaborate with stevia growers in Fthiotis. Prof. Petrotos from the Lab. of Food & Biosystems Engineering develops an experimental method on the production of steviol glucoside Notes Process: Black Support: Red Actors: Green Environment: Blue

8 AGRISPIN: Οι ελληνικές καινοτομίες 1 4 καινοτόμες δράσεις (Ν. Καρδίτσας) Αγροτικός Συνεταιρισμός Στέβιας (ΑΣΥΣΤ, 2012) ΕΥΚΑΡΠΟΝ Ελληνικές Υπερ-τροφές (2011) ΨΥΧΑΝΘΟΣ (Όσπρια και είδη διατροφής, 2014) Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρία (ΕΣΕΚ, 2010)

9 AGRISPIN: Οι Ελληνικές καινοτομίες 2 Εύκαρπον: Βιολογική καλλιέργεια, επεξεργασία και εμπορία μύρτιλλου, γκότζι-μπέρι, ιπποφαούς και αρώνιας. ΑΣΥΣΤ: Καλλιέργεια, επεξεργασία και εμπορία προϊόντων στέβιας. Ψυχανθός: Καλλιέργεια, επεξεργασία και προώθηση οσπρίων και ειδών διατροφής. Η λειτουργία του βασίζεται σε ομόφωνες αποφάσεις των μελών του. ΕΣΕΚ: Αστικός συνεταιρισμός, αξιοποιεί την βιομάζα που παράγεται ως υποπροϊόν καλλιεργειών και δασικών δραστηριοτήτων για την παραγωγή ενέργειας.

10 ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ: Θετικές όψεις Ανάδυση εναλλακτικών καλλιεργειών Κινητοποίηση της «Διασποράς»: οργάνωση άτυπων δικτύων με ισχυρή πρόθεση να βοηθήσουν Τάση οργανωμένης υποκατάστασης ακριβών ή υποδεέστερων εισαγόμενων προϊόντων Υφιστάμενη γνώση και πρακτικές καλλιέργειας Ενδιαφέρον για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία

11 ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ: Προβλήματα Συρρίκνωση των αγορών λόγω οικονομικής κρίσης Έλλειψη ρευστότητας λόγω Capital Controls Απουσία Γεωργικών Εφαρμογών Γραφειοκρατία και αναποτελεσματικές πολιτικές Καχυποψία έναντι των συνεταιρισμών (κακή προϊστορία) Απειρία στη διαχείριση της αστάθειας των αγορών

12 Οι πρωταγωνιστές των καινοτομιών

13 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ Συνεταιρισμοί Νέας Γενιάς (ΣΝΓ) Στόχευση σε εξειδικευμένες αγορές (niches) Καίρια υποστήριξη από την ΑΝ.ΚΑ. Θερμοκοιτίδα ΑΝ.ΚΑ.

14 Η ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ Φιλοξενία και γραμματειακή υποστήριξη Διευκόλυνση Επικοινωνίας με εν δυνάμει συνεταίρους Τεχνική υποστήριξη των διαδικασιών ίδρυσης Υποστήριξη στο σχεδιασμό - υλοποίηση Επιχειρησιακών Σχεδίων Σύνδεση με Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα και εμπειρογνώμονες για θέματα που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις. Πληροφόρηση για χρηματοδότηση και διοικητικά ζητήματα Εκπαίδευση

15 Ρόλοι των διαμεσολαβητών καινοτομίας Διευκόλυνση: Ενθάρρυνση και υποβοήθηση των εμπλεκόμενων, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της αλληλεπίδρασης Σύνδεση και στρατηγική δικτύωση: διευκόλυνση του σχεδιασμού και υποστήριξη του δικτύου Διαμεσολάβηση: Διαχείριση συγκρούσεων Τεχνική Υποστήριξη: Παροχή συμβουλών για την προώθηση οικονομικών, κοινωνικών και τεχνικών ζητημάτων. Συνηγορία των πρωτοπόρων, παράσταση στην πολιτική ηγεσία, προώθηση αλλαγών στις εφαρμοζόμενες πολιτικές Δόμηση Ικανοτήτων: Ενίσχυση της δυνατότητας των εμπλεκόμενων να διαδραματίζουν καίριο ρόλο στις καινοτομίες. Τεκμηρίωση της μάθησης: Ενθάρρυνση του αναστοχασμού, τεκμηρίωση της αποκτώμενης γνώσης.

16 Αρχική ιδέα Έμπνευση Σχεδιασμός Ανάπτυξη Υλοποίηση Υποστηρικτικές υπηρεσίες της ΑΝ.ΚΑ. (λειτουργία, περιεχόμενο, πρακτικές) ΑΣΥΣΤ ΕΣΕΚ Εύκαρπον Ψυχανθός Η ιδέα ως αποτέλεσμα δικτύωσης Διευκόλυνση Δικτύωσης Οργανωτικό και Κοινωνικό (ενημερωτικά σεμινάρια) Σύνδεση -στρατηγική δικτύωση Κοινωνικό /Οργανωτικό (Συναντήσεις, διαβουλεύσεις, οργάνωση συνεδρίου) Διευκόλυνση Δικτύωσης Οργανωτικό και Κοινωνικό (σεμινάρια) Διευκόλυνση Δικτύωση Οργανωτικό και Κοινωνι (σεμινάρια) Σύνδεση - στρατηγική δικτύωση Τεχνική υποστήριξη Οργανωτικό, Νομικό (υπηρεσίες θερμοκοιτίδας) Τεχνική υποστήριξη Οργανωτικό, Νομικό (υπηρεσίες θερμοκοιτίδ Διευκόλυνση Δικτύωσης Τεχνική υποστήριξη Οργανωτικό,, Νομικό (υπηρεσίες θερμοκοιτίδας) Δόμηση Ικανοτήτων (εκπαιδεύσεις) Πρόσβαση σε πόρους Οικονομικό (ΣΤΚ, Leader) Συνηγορία, παράσταση στην πολιτική ηγεσία για διοικητικά θέματα Σύνδεση -στρατηγική δικτύωση Τεχνική υποστήριξη Οργανωτικό, Νομικό (υπηρεσίες θερμοκοιτίδας) Δόμηση Ικανοτήτων εκπαιδεύσεις) Πρόσβαση σε πόρους, Οικονομικό (ΣΤΚ, Leader) Συνηγορία, παράσταση στην πολιτική ηγεσία για διοικητικά θέματα Διευκόλυνση Δικτύωσης Τεχνική υποστήριξη Οργανωτικό, Νομικό (υπηρ. θερμοκοιτίδας Δόμηση Ικανοτήτων εκπαιδεύσεις) Πρόσβαση σε πόρους Οικονομικό (ΣΤΚ, Leader) Διευκόλυνση Δικτύωση Τεχνική υποστήριξη Οργανωτικό, Νομικό (υπηρ. θερμοκοιτίδας) Δόμηση Ικανοτήτων (εκπαιδεύσεις) ηδιευκόλυνση Δικτύωσης Διευκόλυνση Δικτύωσης Διευκόλυνση Δικτύωσης Διευκόλυνση Δικτύωση

17 Είπαν για την ΑΝΚΑ: «Η ΑΝ.ΚΑ. με τις συμβουλευτικές της υπηρεσίες και η Συνεταιριστική Τράπεζα [Καρδίτσας] με τη χρηματοδοτική της στήριξη έχουν δημιουργήσει ένα «hub καινοτομίας» που αποτελεί παράδειγμα δίνοντας χώρο στους παραγωγούς και τους κοινωνικούς επιχειρηματίες να «καλλιεργήσουν» την καινοτομία» Γ. Γαλάτουλας, Εύκαρπον «Όταν έχουμε πρόβλημα, πρώτα ρωτάμε στην ΑΝ.ΚΑ.» Γ. Κουλοσούσας (Πρόεδρος ΑΣΥΣΤ)

18 Είπαν για τους Συνεταιρισμούς: «Χρειαζόμαστε ενεργά μέλη, όχι απλά μέλη» Α. Γκουσιάρης, Ψυχανθός «Οι συνεταιρισμοί αποτελούν τη μόνη λύση στην κρίση», «Συνεργαζόμαστε για να πετύχουμε περισσότερα» Γ. Γαλάτουλας, Εύκαρπον «Είδαμε ότι αν θέλουμε να καταφέρουμε κάτι, πρέπει να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον και αυτό κάνουμε» Γ. Ρούσσος, ΑΣΥΣΤ

19 Προτάσεις - Προοπτικές Περισσότερη έμφαση στον επιχειρηματικό σχεδιασμό Αξιοποίηση των social media για την κινητοποίηση της «Διασποράς» Προώθηση των συνεταιρισμών νέας γενιάς και των καινοτομιών Επέκταση των υπηρεσιών και ενίσχυση του ρόλου της ΑΝ.ΚΑ. Δικτύωση με ευρωπαϊκούς φορείς (πηγή έμπνευσης) Δημιουργία Υπηρεσίας Γεωργικών Εφαρμογών (ΠΑΑ ) Δημιουργία Επιχειρησιακών Ομάδων (ΕΣΚ, ΠΑΑ ) Δημιουργία δικτύου καινοτόμων ατόμων-φορέων (ΠΑΑ ) Χρηματοδότηση σχεδίων και ομάδων εργασίας μέσω της ΕΣΚ

20 Ευχαριστώ για την προσοχή σας

21 H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Κοινά στοιχεία - Συγκλίσεις Εμπλοκή ΑΕΙ & ΙΕΚ Νέα γενιά συν/σμων Μεμονωμένα άτομα βρίσκονταν αρχικά πίσω από την ιδέα Διοργάνωση από την ΑΝ.ΚΑ. των πρώτων συναντήσεων των γεωργών Δωρεάν υποστήριξη από ΑΝΚΑ Αξιοποίηση του τοπικού Leader Αρνητικές συνέπειες κρίσης-capital controls Αναζήτηση εξιδεικευμένων αγορών (niches) Μακροπρόθεσμη στόχευση Δεν υπάρχουν (τυπικά) στρατηγικές marketing Αυτοπεποίθηση στην καλλιεργητική διαδικασία Καινοτομίες που διανύουν ακόμη το στάδιο της ανάπτυξης

22 Η ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ (2/4) Υποδοχή και αξιολόγηση: προφίλ, (αυτο-) αξιολόγηση, συμβουλευτική υποστήριξη, κατάρτιση, προπαρασκευαστική εκπαίδευση, αξιολόγηση δυνατότητας συμμετοχής σε συνεργατικό σχήμα Υποστήριξη πριν την επιχειρηματική εκκίνηση (prestartup): Συμβουλευτική υποστήριξη - εκπαίδευση στη λειτουργία της ομάδας («team building»), τεχνική υποστήριξη στις διαδικασίες ίδρυσης συνεργατικού σχήματος (καταστατικό, κανονισμός λειτουργίας κλπ.), συμβουλευτική υποστήριξη εκπαίδευση στο Συνεργατικό Επιχειρείν (λογιστικάφοροτεχνικά, διοικητικά θέματα κλπ.)

23 Η ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ (3/4) Υποστήριξη κατά την επιχειρηματική εκκίνηση (start-up): συμβουλευτική υποστήριξη - εκπαίδευση για την ανάπτυξη της ιδέας και την κατάρτιση επιχειρηματικού πλάνου, την αναζήτηση πελατών (marketing plan) καθώς και τεχνική υποστήριξη στο πλαίσιο ετοιμότητας της επένδυσης (διαδικασίες εύρεσης χώρου στέγασης της επιχείρησης, απαραίτητες άδεις κλπ.) Υπηρεσίες υποστήριξης υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου και έναρξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, που περιλαμβάνει και την παρακολούθηση λειτουργίας στα πρώτα δύο έτη (follow-up): τεχνική υποστήριξη κατά την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, τεχνική συμβουλευτική υποστήριξη (εκπαίδευση μελών Δ.Σ., εργαζομένων και των οικονομικών - διοικητικών υπηρεσιών της επιχείρησης), συμβουλευτική υποστήριξη δικτύωση για την εφαρμογή του marketing plan και ανάπτυξη εξωστρέφειας, παρακολούθηση αναπτυξιακών, οικονομικών και κοινωνικών (social impact) δεικτών της επιχείρησης

24 Η ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ (4/4) Υπηρεσίες εκπαίδευσης και δικτύωσης των συνεργατικών σχημάτων: δημιουργία και εφαρμογή εκπαιδευτικών πακέτων για τα μέλη Δ.Σ. και τους εργαζομένους με σκοπό τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών ή και των παραγόμενων προϊόντων, δικτύωση των συνεργατικών σχημάτων με σκοπό την ικανοποίηση κοινών και συμπληρωματικών στόχων και τη συμπίεση του κόστους (κοινή προώθηση προϊόντων, κοινή συμμετοχή σε εκθέσεις, κλπ.), δικτύωση των συνεργατικών σχημάτων με φορείς και οργανισμούς (ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, επιχειρηματικά δίκτυα κλπ.) με στόχο την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και προϊόντων και την τόνωση της εξωστρέφειάς τους, μέτρηση αναπτυξιακών, οικονομικών και κοινωνικών (social impact) δεικτών της επιχείρησης με σκοπό την καταξίωσή τους σε περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο