ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o

Transcript

1 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o

2 ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ 1. Ασθένεια (Περονόσπορος αμπελιού) 2. Παθογόνο αίτιο (Plasmopara viticola) 3. Προσβαλλόμενα όργανα (φύλλα, βλαστοί, άνθη, ράγες) 4. Συμπτώματα (κηλίδες, μεταχρωματισμοί, σχισίματα, πτώσεις) 5. Σημεία (εξάνθηση) 6. Επιδημιολογία (συνθήκες περιβάλλοντος) 7. Διαχείμαση (μορφή-θέση) 8. Αντιμετώπιση (χημική: προστατευτική-θεραπευτική, μη-χημική)

3 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΙΟΥ Μύκητες Περονόσπορος, Ωίδιο, Φώμοψη, Ίσκα, Τεφρά Σήψη, Ευτυπίωση, Σηψιρριζίες, Αδρομυκώσεις. Βακτήρια Καρκίνος, Βακτηριακή Νέκρωση. Ιώσεις Μολυσματικός Εκφυλισμός, Βοθρίωση.

4

5 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ ΑΜΠΕΛΙΟΥ Φύλλα: ανοιχτοπράσινες-ελαιώδεις κυκλικές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια που καταλήγουν νεκρωτικές (μωσαϊκό-σταυροβελονιά), νέκρωση, φυλλόπτωση. Βλαστοί: προσβάλλονται όταν είναι τρυφεροί: επιμήκεις καστανές κηλίδες (βρασμένο χόρτο). Άνθη: προσβάλλονται σε οποιοδήποτε σημείο της ράχης ή του άνθούς, μάρανση, ανθόρροια. Ράγες: προσβάλλονται μέσω του ποδίσκου και παίρνουν χρώμα καστανοπράσινο, συρρικνώνονται σχίζονται-ραγόπτωση. Στην κάτω επιφάνεια του φύλλου, κάτω υπό ευνοϊκές συνθήκες (υγρασίασυννεφιά), εμφανίζεται λευκή χιονώδης εξάνθηση που είναι οι καρποφορίες του μύκητα (σημείο).

6 Ελαιώδεις κηλίδες κατά μήκος των νεύρων (σταυροβελονιά) Λευκή χιονώδης εξάνθηση Καστανοί ιστοί (βρασμένο χόρτο) Μάρανση ανθέων, ανθόρροια

7 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: ο Ωομύκητας Plasmopara viticola (Chromista, Oomycetes, Peronosporales). Πολλαπλασιασμός: αγενώς με ζωοσπόρια και εγγενώς με ωοσπόρια. Διαχείμαση: ως μυκήλιο σε οφθαλμούς και φύλλα, κυρίως όμως με ωοσπόρια στα πεσμένα φύλλα. Πρωτογενείς και δευτερογενείς μολύνσεις με ζωοσπόρια. Σποριαγγειοφόροι με μονοποδιακές διακλαδώσεις σε ορθή γωνία.

8 Βιολογικός κύκλος του ωομύκητα Plasmopara viticola.

9 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΥ Η βασική καταπολέμηση της ασθένειας είναι προληπτική Καλλιεργητικά μέτρα: - αποστράγγιση των θέσεων που νεροκρατούν. - καθαρισμός των ορίων των αμπελώνων από αυτοφυή φυτά (βάτα). - καταστροφή των έρπουσων κληματίδων. - παράχωμα των φύλλων για καταστροφή των ωοσπορίων. - καλός αερισμός (κλάδεμα και ξεφυλλίσματα). Χημικά μέτρα-ψεκασμοί όπου η ασθένεια ενδημεί: 1. Βλαστοί 8-10 cm. 2. Μετά από 10 ημέρες. 3. Λίγο πριν την άνθηση (στάδιο μούρου). 4. Λίγο μετά τη γονιμοποίηση.

10 Σκευάσματα για Περονόσπορο: -χαλκούχα (βορδιγάλειος πολτός, οξυχλωριούχος χαλκός) -οργανικά προστατευτικά (mancozeb, propineb, maneb, folpet) -οργανικά διασυστηματικά (metalaxyl, phosetyl-al, azoxystrobin) -μίγματα προστατευτικών με χαλκούχα ή διασυστηματικά. Ο αριθμός και ο χρόνος των ψεκασμών εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και την παρουσία ή όχι της ασθένειας. Για την αποφυγή άσκοπων ψεκασμών ακολουθούμε τις γεωργικές προειδοποιήσεις. Σε περιοχές χωρίς πρόβλημα ένας ψεκασμός στο στάδιο του μούρου είναι αρκετός. Σε έτη με συχνές βροχές συνιστάται η εκτέλεση ενός ψεκασμού μετά τη συγκομιδή ώστε να μειωθούν οι διαχειμαζουσες μορφές (ωοσπόρια) για την επόμενη άνοιξη.

11 Κατηγορίες μυκητοκτόνων: Με βάση τη χημική τους δομή διακρίνονται σε ανόργανα (θείο & χαλκός) και οργανικά. Με βάση την ικανότητα να διεισδύουν διακρίνονται σε προστατευτικά (επαφής) και διασυστηματικά. Επαφής: - διθειοκαρβαμιδικά (mancozeb, maneb, zineb, thiram, propineb) - φθαλιμίδια (captan, folpet, dichlofluanid) - δικαρβοξιμιδικά (iprodione, procymodone, vinclozolin) - φαινολικά (dinocap) Διασυστηματικά: - βενζιμιδαζολικά (benomyl,carbendazim, thiophanate methyl) - παρεμποδιστές εργοστερόλης (myclobutanil, pyrifenox) - οργανοφωσφορικά (fosetyl) 1.Τα χαλκούχα αποφεύγονται στην περίοδο έντονης βλάστησης γιατί προκαλούν αναστολή της, ενώ συνιστώνται για τον τελευταίο ψεκασμό καθώς προστατεύουν από όψιμες προσβολές. 2.Είναι απαραίτητο να γίνεται εναλλαγή των σκευασμάτων για αποφυγή ανάπτυξης εθισμού-ανθεκτικότητας του παθογόνου.

12 ΩΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Φύλλα: χλωρωτικές-κίτρινες κηλίδες (παρόμοιες με τις λαδιές του περονόσπορου, αλλά μικρότερες με ασαφή όρια). Οι κηλίδες στην επάνω & την κάτω επιφάνεια του φύλλου. Τα πολύ προσβεβλημένα φύλλα παραμορφώνονται. Βλαστοί: τα πράσινα μέρη καλύπτονται από λευκό επίχρισμα. Νωρίς την άνοιξη αποκτούν γκρι χρώμα. Στο τέλος καλοκαιριού οι προσβεβλημένοι βλαστοί αποκτούν καστανοϊώδες χρώμα (κηλίδες) εξαιτίας της νέκρωσης των επιφανειακών κυττάρων στους προσβεβλημένους ιστούς. Άνθη: Ξήρανση, ανθόρροια. Ράγες: Ελαιογκριζοπράσινο χρώμα, δερμάτωση, σχίσιμο, νέκρωση, ραγόπτωση. Δίνουν την εντύπωση ότι είναι πασπαλισμένες με αλεύρι. Η πάνω & κάτω επιφάνεια του φύλλου και τα άλλα πράσινα μέρη του αμπελιού (υπό ξηροθερμικές συνθήκες) καλύπτονται σύντομα από λευκή αραχνοειδή αλευρώδη εξάνθηση (μυκήλιο κονιδιοφόροι κονίδια).

13 Μόλυνση άωρων ραγγών Λευκή αραχνοειδής εξάνθηση Δερμάτωση Κλειστοθήκιο Ιώδεις κηλίδες σε κληματίδες Σχισίματα-νεκρώσεις ραγών

14 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: οασκομύκηταςuncinula necator (τ.μ.) με α.μ. τον αδηλομύκητα Oidium tuckeri. Διαχείμαση: με μορφή μυκηλίου στους οφθαλμούς και ως κλειστοθήκια στην επιφάνεια φύλλων, κληματίδων και βραχιόνων. Το μυκήλιο ενεργοποιείται την άνοιξη με την έκπτυξη των οφθαλμών και απλώνεται στους νέους βλαστούς. Πρωτογενείς μολύνσεις με κονίδια και από ασκοσπόρια (αν υπάρχουν κλειστοθήκια) ενώ οι δευτερογενείς από κονίδια. Ευνοείται: από μέτρια σχετική υγρασία και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες. Κλειστοθήκια με εξαρτήματα που καταλήγουν σε χαρακτηριστικό έλικα.

15 Βιολογικός κύκλος του μύκητα Uncinula necator.

16 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΩΙΔΙΟΥ Η σημαντικότερη μέθοδος καταπολέμηση της ασθένειας είναι η πρόληψη. Χημικά: 1. Θειάφι και παράγωγά του (το σπουδαιότερο μυκητοκτόνο) όταν 18 ο C < Θ <30 0 C *Προσοχή: κάτω από 18 ο C το θειάφι είναι ανενεργό ενώ πάνω από 30 o C προκαλεί εγκαύματα!!! 2. Στάδια εφαρμογής των ψεκασμών: -3 ο εως 5 ο φύλλο - κατά την άνθηση - μετά το δέσιμο Απρίλιο - Ιούνιο - κάθε ημέρες μέχρι το γυάλισμα Συμπληρωματικοί ψεκασμοί με μυκητοκτόνα που δρουν δευτερογενώς κατά του ωιδίου στους ψεκασμούς εναντίον της φόμοψης και του περονόσπορου (οργανικά ή παρεμποδιστές βιοσύνθεσης εργοστερόλης). Στα επιτραπέζια σταφύλια πραγματοποιούνται περισσότεροι ψεκασμοί.

17 ΦΩΜΟΨΗ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Προσβαλλόμενα όργανα: βλαστοί, κληματίδες, βραχίονες, φύλλα. Οι προσβεβλημένες από το προηγούμενο έτος κεφαλές είναι νεκρές και οι οφθαλμοί δεν εκπτύσσονται. Έχουν χρώμα ανοιχτό τεφρό (λεύκανση κληματίδων) και είναι διάστικτες με τα πυκνίδια. Σε νέες μολύνσεις στα κατώτερα μέρη της κληματίδας παρουσιάζονται καστανές νεκρωτικές κηλίδες που προχωρούν σε βάθος. Στα κατώτερα φύλλα εμφανίζονται διάσπαρτες, μικρές νεκρωτικές κηλίδες με χλωρωτική άλω.

18 Λευκές κληματίδες Νέκρωση κληματίδας

19 Βυθισμένες-καστανές νεκρωτικές κηλίδες σε κληματίδα Λευκή-νεκρωμένη κληματίδα διάστικτη από πυκνίδια Νεκρωτικές κηλίδες με χλωρωτική άλω

20 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: - Phomopsis viticola (α.μ.) (Αδηλομύκητας) [- Cryptosporella viticola (τ.μ.) (Ασκομύκητας)] μην το μάθετε... Διαχείμαση: με τα πυκνίδια στις προσβεβλημένες κληματίδες. Αρχικές μολύνσεις: πραγματοποιούνται με τα πυκνιδιοσπόρια. Η ασθένεια ευνοείται από υψηλή σχετική υγρασία. Τα πυκνιδιοσπόρια τύπου Α είναι υαλώδη, μονοκύτταρα, ατρακτοειδή ή ελλειψοειδή ενώ τα τύπου Β είναι υαλώδη, νηματοειδή, κυρτά.

21 Βιολογικός κύκλος του μύκητα Phomopsis viticola.

22 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΦΩΜΟΨΗΣ Χρήση υγιούς πολ/κού υλικού. Κατά το κλάδεμα να αφαιρούνται οι προσβεβλημένοι βραχίονες και να καίγονται. Αφαίρεση των νέων κληματίδων που παρουσιάζουν προσβολές κατά το χλωρό κλάδεμα (μαύρες κηλίδες). Απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος (εμβάπτιση σε διάλυμα φορμόλης). 2 έως 3 προληπτικοί ψεκασμοί μετά το άνοιγμα των ματιών με χαλκούχα, οργανικά (maneb, mancozeb, captan, folpet) ή διασυστηματικά (azoxystrobin, kresoxymethyl, carbendazim).

23 ΊΣΚΑ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ Κυρίως σε πρέμνα ηλικίας >10 ετών. Αναδυόμενη ασθένεια για ελιά και εσπεριδοειδή. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Φύλλα: εμφάνιση μετά την άνθιση, στη διάρκεια του καλοκαιριού ή νωρίς το φθινόπωρο. Περιφερειακή-μεσονεύρια χλώρωση στα κατώτερα φύλλα αρχικά, που καταλήγει σε μεταχρωματισμούς και νέκρωση (λωρίδες πράσινων ιστών-συμπτώματα τίγρης από τοξίνες ασκομυκήτων). Πτώση πριν την πλήρη ανάπτυξη του φύλλου. Καρδιόξυλο: σήψη σε συνδυασμό με μεγάλα σχισίματα. Σε εγκάρσια τομή φαίνεται μαλακό, πορώδες, εύθρυπτο, κιτρινόλευκο (ασφαλές διαγνωστικό σύμπτωμα). Σε επιμήκη τομή φαίνεται μια λεπτή ζώνη σκληρού μαύρου ξύλου που ακολουθείται από μια ζώνη κιτρινόλευκου νεκρωτικού ξύλου. Αυτή η νεκρωτική ζώνη πολλές φορές συγχέεται με τα συμπτώματα της ευτυπίωσης, ενώ είναι πολύ πιθανό να υπάρχει προσβολή και από τις 2 ασθένειες ταυτόχρονα. Χρόνια ασθένεια: καχεξία πρέμνων, περιορισμένη έκπτυξη οφθαλμών και ανάπτυξη φυλλώματος, μείωση παραγωγής και σταδιακή αποξήρανση βραχιόνων. Αποπληξία: απότομη εμφάνιση συμπτωμάτων και ταχύτατη νέκρωση ολόκληρου του πρέμνου ιδίως σε περιόδους μεγάλης ζέστης.

24 Ασφαλής διάγνωση Μεσονεύριες χλωρώσεις-ξηράνσεις-ποικιλοχρώσεις (συμπτώματα τίγρης)

25 Περιορισμένη έκπτυξη οφθαλμών, καχεκτική βλάστηση Γενικευμένη περιφερειακή-μεσονεύρια χλώρωση, ξήρανση φύλλων Ημιπληγία Αποπληξία Ασφαλής διάγνωση

26 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνα: τα συμπτώματα στο ξύλο προκαλούνται από σύμπλεγμα μυκήτων με κύριο το βασιδιομύκητα Fomitiporia mediterranea. Τα συμπτώματα στα φύλλα προκαλούνται από τοξίνες των ασκομυκήτων Phaeomoniella, Phaeoacremonium και Cylindrocarpon spp. *** Παλαιότερα η ασθένεια αποδίδονταν σε δύο είδη βασιδιομυκήτων: 1) Phellinus igniarius και 2) Stereum hirsutum Διαχείμαση: με τα βασιδιοκάρπια στα νεκρά πρέμνα. Μόλυνση: τα βασιδοσπόρια μεταφέρονται με τον αέρα και μολύνουν από τις πληγές του κλαδέματος. Η ασθένεια μεταφέρεται και με το μολυσμένο πολλ/κο υλικό.

27 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΊΣΚΑΣ Χρήση υγιούς πολλ/κού υλικού. Απολύμανση των μεγάλων τομών κλαδέματος. Απομάκρυνση και κάψιμο των μολυσμένων πρέμνων. Παλαιότερα αρσενικώδες νάτριο (Na 3 AsO 3 ), αποτελεσματικό αλλά καταργήθηκε. Σχίσιμο και διαχωρισμός των κορμών με πέτρα, (αναποτελεσματικό).

28 ΕΥΤΥΠΙΩΣΗ (Ή ΝΕΚΡΩΣΗ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ) Πολύ διαδεδομένη ασθένεια στο αμπέλι, πυρηνόκαρπα, ελιά, εσπεριδοειδή, μαστιχόδενδρο. Το παθογόνο και εισέρχεται κυρίως από τις τομές κλαδέματος, εγκαθίσταται αρχικά στο ξύλο, και στη συνέχεια στο κάμβιο και το φλοιό. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αμπέλι: 1. Καστανός μεταχρωματισμός του ξύλου (μεταχρωματισμός κυκλικού τομέα-παθογνωμονικό), 2. Το μεταχρωματισμένο ξύλο παραμένει πολύ σκληρό (διαφορά από την Ίσκα), 3. Νάνες κληματίδες (με μικροφυλλία, βραχυγονάτωση, παραμόρφωση-χλώρωση-περιφερειακή νέκρωση φύλλων) που τελικά ξεραίνονται το καλοκαίρι, 4. Ημιπληγία ή αποπληξία. (ΟΧΙ διογκωμένα έλκη). Βερικοκιά: 1. Διογκωμένα έλκη με επιμήκεις ρωγμές στους κλάδους ή τον κορμό τα οποία ξεκινούν πάντα από τις τομές κλαδέματος, 2. Έκκριση κόμμεος από τα έλκη, 3. Καστανός μεταχρωματισμός του ξύλου που ξεκινάει από την τομή κλαδέματος και επεκτείνεται σε μεγάλο μήκος (το ξύλο παραμένει σκληρό), 4. Καχεξία, εύθραυστοι κλάδοι και βραχίονες που ξεραίνονται το καλοκαίρι, 5. Ημιπληγία ή αποπληξία.

29 Καστανός μεταχρωματισμός ξύλου (επεκταμένος) Περιθήκια σε ξύλο Νεκρός βραχίονας (Ημιπληγία) Τομή κλαδέματος Έλκος Καχεκτικές κληματίδες Νεκρός βραχίονας (Ημιπληγία) Μεταχρωματισμός κυκλικού τομέα

30 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: ο ασκομύκητας Eutypa lata (τ.μ.) με ατελή μορφή (πυκνιδιακή) τον αδηλομύκητα Cytosporina lata (α.μ.) [συν: Libertella blepharis, (α.μ.)]. Διαχείμαση: ως περιθήκια σε στρώματα πάνω σε νεκρά δένδρα, ξηρά τμήματα ή σκληρό ξύλο διαφόρων δένδρων για 2-3 χρόνια. Τα περιθήκια είναι απιοειδή, βυθισμένα στο ξύλο και περιέχουν ασκούς με αλλαντοειδή ασκοσπόρια. Μόλυνση: επιτυγχάνεται με τα ασκοσπόρια των περιθηκίων (ΟΧΙ με τα πυκνιδιοσπόρια). Ευνοϊκές συνθήκες: για το σχηματισμό των περιθηκίων και την ελευθέρωση των ασκοσπορίων χρειάζεται υγρασία (βροχοπτώσεις). ***Η αγενήςμορφήδενφαίνεται να παίζει ρόλο στον κύκλο της ασθένειας.

31 Βιολογικός κύκλος του μύκητα Eutypa lata.

32 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΥΤΥΠΙΩΣΗΣ Αφαίρεση των προσβεβλημένων κλαδων ή βραχιόνων. Συλλογή και κάψιμο όλων των νεκρών δένδρων που αποτελούν ξενιστές του παθογόνου. Κλάδεμα με ξηρό καιρό και ψεκασμός των δένδρων (ή επάλειψη των τομών) με benomyl. Συνδυασμένη καταπολέμηση (benomyl + Fusarium lateritium).

33 ΚΑΡΚΙΝΟΣ (Ή ΟΓΚΟΣΤΟΥΛΑΙΜΟΥ) Είναι ασθένεια του αμπελιού, μηλοειδών, πυρηνοκάρπων και τριανταφυλλιάς (άλλο είδος βακτηρίου). Στελέχη του βακτηρίου χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιοτεχνολογία για γενετική τροποποίηση οργανισμών. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Σχηματισμός όγκων σε διάφορα μέρη του ξενιστή, αρχικά υπόλευκοι-μαλακοί-λείοι, αργότερα σκούροι-σκληροί-τραχείς. Στα αμπέλι οι όγκοι εμφανίζονται κυρίως στα υπέργεια μέρη ενώ στους άλλους ξενιστές στο λαιμό και στις ρίζες. Καχεξία, νανισμός, χλώρωση, ξήρανση βραχιόνων, μείωση παραγωγής, νέκρωση.

34 Όγκοι

35 Σημαντικό γονιδιακό όχημα το βακτήριο Agrobacterium tumefaciens Ο τριπλός ρόλος του Agrobacterium: 1. φυτοπαθογόνο βακτήριο, 2. παράγοντας βιολογικής αντιμετώπισης και 3. γονιδιακό όχημα.

36 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: - Agrobacterium vitis (Αμπέλι, βιότυπος 3) - Agrobacterium tumefaciens (άλλοι ξενιστές) Οικ. Rhizobiaceae, Gram-, ραβδόμορφα βακτήρια. Διαχείμαση: στους όγκους και στο έδαφος. Μόλυνση: απαραίτητη η ύπαρξη πληγών. Ευνοϊκές συνθήκες: μέτριες πρός υψηλές θερμοκρασίες ( C). Αδρανοποίηση του βακτηρίου όταν Θ>30 0 C.

37 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Βιολογική καταπολέμηση προληπτικά με το Agrobacterium radiobacter (στέλεχος K84 agrocin 84). *** ΟΧΙ αποτελεσματικό για το βιότυπο 3 του αμπελιού. Αποφυγή καλλιέργειας σε μολυσμένο έδαφος, τραυματισμού των φυτών, αντιμετώπιση εντόμων και νηματωδών. Χρήση υγιούς πολλ/κού υλικού. Απολύμανση εργαλείων εμβολιασμού και κλαδέματος με φορμόλη και οινόπνευμα. Θεραπεία των όγκων με επάλειψή τους με Bacticin.

38 ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Κληματίδες: διπλοί κόμβοι, βραχυγονάτωση, διχάλωση, δεσμίωση, σκούπα μάγισσας. Ενδοκυττάρια κορδόνια!!! Φύλλα: παραμορφώσεις, ακανόνιστα νεύρα-σχήμα ριπιδίου (βεντάλιας), ασυμμετρία ελάσματος, βαθύτερες εγκολπώσεις, περισσότεροι και οξύτεροι οδόντες, ποικιλοχλώρωση, κίτρινο μωσαϊκό, περινεύριος μεταχρωματισμός, μικροφυλλία. Ράγες: ραγόπτωση, μικροραγία, ανισοραγία, ασπερμία. Μειωμένη ανάπτυξη και ριζικό σύστημα, μείωση παραγωγής, μικρή διάρκεια ζωής, αποξήρανση. Διαφορετικές φυλές του ιού προκαλούν διαφορετικά συμπτώματα (ριπιδοειδές φύλλο, κίτρινο μωσαϊκό, περινεύριος μεταχρωματισμός). Παρόμοια συμπτώματα και από άλλες αιτίες.

39 Κίτρινο μωσαϊκό Περινεύρια χλώρωση Ανισοραγία-μικροραγία Ασυμμετρία ελάσματος Υγιές Ριπιδοειδές φύλλο Σκούπα μάγισσας Νηματώδης Διχάλωση-δεσμίωση στιλέτο

40 Ενδοκυττάρια κορδόνια Συμπτώματα μολυσματικού εκφυλισμού σε αμπελώνα Εξάπλωση της ασθένειας κατά κηλίδες Μειωμένη ανάπτυξη

41 ΠΑΘΟΓΟΝΟ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Παθογόνο: οιόςgrapevine Fan Leaf Virus (Nepovirus). Φορείς: οι νηματώδεις Xiphinema index και Xiphinema italiae. Μεταδίδεται με έμμονο τρόπο, επεκτείνεται 1-1.5m ετησίως. Εξάπλωση της ασθένειας κατά κηλίδες. Διάδοση σε μακρυνές αποστάσεις: με πολλ/τικό υλικό, νερό άρδευσης, πλημμύρισμα αγρού το χειμώνα. Ο ιός μπορεί να εξαλειφθεί με διατήρηση των μολυσμένων φυτών σε Θ=33-38 o C για 4-6 εβδομάδες.

42 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΥ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΥ Χρήση υγιούς πολλ/κού υλικού. Αγρανάπαυση 10 ετών. Εκρίζωση μολυσμένων αμπελιών-ριζών και κάψιμο. Νηματωδωκτονία (φορείς). Χρήση ανθεκτικών υποκειμένων, ποικιλιών, υβριδίων.

43 ΒΟΘΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα: αυλακώσεις και βοθρία επί του ξύλου του κορμού, που αποκαλύπτονται μετά την αφαίρεση του φλοιού. Μειωμένη ανάπτυξη, αδύνατες κληματίδες που συχνά δεν παράγουν σταφύλια, καθυστέρηση στην έκπτυξη των οφθαλμών, νανισμός, μειωμένη παραγωγή, περιορισμένη διάρκεια ζωής. Παθογόνο: ο ιόςgrapevine rupestris stem pitting-associated virus (GRSPaV). Μετάδοση: σημαντικός παράγοντας μόλυνσης είναι το μολυσμένο πολλ/κό υλικό (αντιμετώπιση).

44 Βοθρίωση Βοθρίωση Νανισμός