ιαχείριση Κρίσεων στη Σχολική Κοινότητα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ιαχείριση Κρίσεων στη Σχολική Κοινότητα"

Βηθανία Γεωργιάδης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ιαχείριση Κρίσεων στη Σχολική Κοινότητα ρ. Κάλλια Κουνενού Επίκ. Καθηγήτρια Συµβουλευτικής & Επαγγελµατικού Προσανατολισµού Γενικό Τµήµα Παιδαγωγικών Μαθηµάτων ΑΣΠΑΙΤΕ Κρίση Μεγάλο, απρόβλεπτο γεγονός Απειλητικό για την υγεία, ασφάλεια, ποιότητα ζωής Κάθε γεγονός που διακόπτει την εκπαιδευτική διαδικασία Ελάχιστος χρόνος για λήψη αποφάσεων εν είναι µη αναµενόµενο γεγονός ιττή υπόσταση: κίνδυνος & ευκαιρία Κίνδυνος: απειλή µε σοβαρές συνέπειες π.χ. Αυτοκτονία Ευκαιρία: αλλαγή, αναζήτηση νέων λύσεων & πηγών Ποια είδη κρίσης συναντάµε στο σχολείο; Ερώτηµα Είδη σχολικής κρίσης Σκόπιµη, προκαλούµενη από άνθρωπο καταστροφή Εγκλήµατα, Πυροβολισµοί Οµηρία Θυµατοποίηση από εκπαιδευτικό Προσβολή Αυτοκτονία Ατυχήµατα-καταστροφές Ατυχήµατα κατά τη µεταφορά, φωτιά, λανθασµένη χρήση εξοπλισµού Φυσικές καταστροφές Τυφώνες, σεισµοί, πληµµύρες Αναπτυξιακές κρίσεις Κοινωνική αποµόνωση & διαπροσωπικές συγκρούσεις 1

2 Τύποι Επιθετικότητας Άµεση σωµατική ή λεκτική επίθεση, Έµµεση επιθετικότητα (διαµέσου ενός άλλου µαθητή), Επιθετικότητα ενάντια στις σχέσεις (κατά των σχέσεων κάποιου µε τους συµµαθητές του και Κοινωνική επιθετικότητα (κατά της αυτοεκτίµησης και/ή του κοινωνικού κύρους κάποιου) Ποια είδη επιθετικής συµπεριφοράς συναντάµε στο σχολείο; Ερώτηµα Χαρακτηριστικά θύτη Θερµή ιδιοσυγκρασία, Ελλειπή συναισθηµατική αναταλλαγή στο οικογενειακό περιβάλλον, οικογενειακή βία και ελλειπή γονεϊκό έλεγχο. Πεποίθηση ότι η βία είναι ο µόνος τρόπος ελέγχου Επαρκείς κοινωνικογνωστικές δεξιότητες: οργάνωση µιας συµµορίας, επιλογή του κατάλληλου τόπου και χρόνου για την επίθεση, επιλογή του κατάλληλου τρόπου επίθεσης που µπορεί να προκαλέσει πρόβληµα στο θύµα, αλλά να φαίνεται ότι το «άξιζε». Αυτοεκτίµηση; Χαρακτηριστικά θύµατος Ντροπαλότητα Εσωτερικά προβλήµατα, ιαφορετικότητα -εθνότητα, Εµφάνιση και σεξουαλικός προσανατολισµός Υπερπροστατευτικές και συνδεδεµένες οικογένειες, Έχουν υπάρξει θύµατα στο παρελθόν Αγόρια υφίστανται ανοιχτές σωµατικές απειλές, Κορίτσια θύµατα λεκτικών και έµµεσων µορφών παρενόχλησης (π.χ. πειράγµατα, κουτσοµπολιό, αποκλεισµός από την οµάδα των συνοµηλίκων) 2

3 Συµµετοχή των «παρατηρητών» Θετική ανατροφοδότηση στο θύτη: επιβράβευση των πράξεών του, προκαλώντας την οργή του δράστη µε το να παίρνουν το µέρος του θύµατος, και κυρίως µε το να παραµένουν αµέτοχοι, Γιατί; Προειδοποιητικά σηµάδια βίας Σοβαρές συγκρούσεις σώµα µε σώµα µε συνοµηλίκους ή µέλη της οικογένειας Σοβαρή καταστροφή περιουσίας Έντονη οργή για φαινοµενικά ελάσσονες λόγους Λεπτοµερείς απειλές για θανατηφόρα βία Κατοχή και/ή χρήση όπλων Άλλες αυτοτραυµατικές συµπεριφορές ή απειλές αυτοκτονίας Προειδοποιητικά σηµάδια απόπειρας αυτοκτονίας (1/2) Η ιατρική σοβαρότητα προηγούµενων αποπειρών αυτοκτονίας Ένα ατονικό και ή οικογενειακό ιστορικό αποπειρών αυτοκτονίας Έντονος αυτοκτονικός ιδεασµός Ανακοίνωση σκέψεων για την αυτοκτονία, το θάνατο, το να πεθάνει ή τη µετά θάνατον ζωή (δηλαδή έλξη για το θάνατο) Έντονη κατάχρηση ουσιών Άγχος που απορρέει από σηµαντικές απώλειες Χαρίζει σηµαντικά προσωπικά αντικείµενα Λέει αντίο, υπονοεί ότι δεν θα βρίσκεται στο µέλλον εδώ, επισηµαίνει ότι προβλήµατα γρήγορα θα τελειώσουν Ξαφνική αύξηση της δυσθυµίας Προειδοποιητικά σηµάδια απόπειρας αυτοκτονίας (2/2) ραστικές αλλαγές της συµπεριφοράς Συναισθήµατα θυµού, ενοχής, απαξίας, µοναξιάς, λύπης και ιδιαίτερα ανηµπόριας και απελπισίας Αυτοκαταστροφική και/ή παράτολµη συµπεριφορά Απόσυρση ή αποµόνωση ραστικές αλλαγές της όρεξης και/ή των συνηθειών ύπνου Παρορµητική και/ή επιθετική συµπεριφορά ραστική πτώση στην ποιότητα της σχολικής επίδοσης ή του σχολικού ενδιαφέροντος Έλλειψη ενδιαφέροντος σε συνήθεις δραστηριότητες, εµφάνιση και σεξ Μπλέκει σε φασαρίες µε µορφές εξουσίας Τελειοµανία 3

Ερώτηµα Συνήθεις τρόποι αντιµετώπισης Ποιο τρόπο χρησιµοποιείτε ή θα χρησιµοποιήσετε για την αντιµετώπιση της βίας; Τιµωρητικός & αυταρχικός ιδακτικός Παραγνώρισης Συµβιβασµού Κατευνασµού Επίλυσης

4 Ερώτηµα Συνήθεις τρόποι αντιµετώπισης Ποιο τρόπο χρησιµοποιείτε ή θα χρησιµοποιήσετε για την αντιµετώπιση της βίας; Τιµωρητικός & αυταρχικός ιδακτικός Παραγνώρισης Συµβιβασµού Κατευνασµού Επίλυσης προβλήµατος Παρέµβαση εντός τάξης Θετικό κλίµα (1/2) Χρήση συνελεύσεων τάξεων για συναισθηµατική ανταλλαγή Σαφή και ξεκάθαρη διδασκαλία Ενίσχυση της αλληλεπιδρασιακής µάθησης Αρκετές και επαρκείς ευκαιρίες στους µαθητές, προκειµένου να ανταποκριθούν στις ακαδηµαϊκές απαιτήσεις Κατάλληλη και συχνή αξιολόγηση της επίδοσης των µαθητών, απουσία επικρίσεων και αρνητικών στάσεων προς το πρόσωπο του µαθητή Μαθησιακή υποστήριξη και εξατοµικευµένη στάση απέναντι σε συγκεκριµένους µαθητές, Προσπάθεια µη απόρριψης & αποκλεισµού µαθητή Παρέµβαση εντός τάξης Θετικό κλίµα (2/2) Οµαδικός σχεδιασµός Ενίσχυση υψηλών προσδοκιών σε ζητήµατα ακαδηµαϊκά και συµπεριφοράς ίκαια, σταθερά και συνεπή κριτήρια αξιολόγησης της συµπεριφοράς Εµπλουτισµός της διδασκαλίας µε ζητήµατα σχετικά µε Ψυχική υγεία, ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, σχέσεις µε την οικογένεια, σχέση µε τη διαφορετικότητα, ιερεύνηση του λόγου που πυροδοτείται µια έκρηξη θυµού ή/και βίαιης συµπεριφοράς εντός τάξης 4

5 ιαχείριση δύσκολης συµπεριφοράς εντός τάξης (1/2) Προώθηση και ενίσχυση των κοινωνικών/διαπροσωπικών και συναισθηµατικών δεξιοτήτων του παιδιού που παρουσιάζει δυσκολίες ενσωµάτωσης Πλαισίωση και αποφασιστικός έλεγχος της συµπεριφοράς των παιδιών Θεσµοθέτηση και διδασκαλία σαφών κανόνων, σταθερή αναφορά στους κανόνες αυτούς ως βασικό στοιχείο της δυναµικής της τάξης ιαχείριση δύσκολης συµπεριφοράς εντός τάξης (2/2) Οργανωµένη και δοµηµένη διαχείριση της δυναµικής της τάξης, συνδυασµένη µε ευέλικτες στάσεις. Στάσεις που ενισχύουν την αυτενέργεια και τις θετικές αυθόρµητες πρωτοβουλίες των µαθητών, αλλά και τη χρήση εναλλακτικών τρόπων διδασκαλίας, κ.λ.π.) Αναγνώριση και διαχείριση της προβληµατικής συµπεριφοράς µε αποφασιστικό τρόπο, αλλά σε ήπιο και ελεγχόµενο κλίµα Εµπλοκή ενηλίκων ή ειδικών στο σχολείο Παρεµβάσεις βασισµένες σε λειτουργικές και εξατοµικευµένες αξιολογήσεις που λαµβάνουν υπόψη τη συνολική λειτουργία του παιδιού. ιαχείριση συγκρούσεων εκτός τάξης (1/2) Προσδιορισµός του προβλήµατος και του επιπέδου επίλυσής του Αποστασιοποίηση των ατόµων από το πρόβληµα και διάκριση των πραγµατικών ζητηµάτων αντιπαράθεσης από τα ζητήµατα διαπροσωπικών σχέσεων. ιατύπωση διαδικαστικών κανόνων και κανόνων της διαδικασίας επίλυσης του προβλήµατος Εντοπισµός διαφορετικών απόψεων. Προσεχτική ακρόαση των απόψεων από τη σκοπιά του καθενός από τους εµπλεκοµένους. ιαχείριση συγκρούσεων εκτός τάξης (2/2) Εντοπισµός των κινήτρων, αναγκών και συµφερόντων που οδηγούν στη σύγκρουση. Αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών που να αποτελούν λύσεις και να ικανοποιούν τις ανάγκες όλων. Αξιολόγηση των εναλλακτικών επιλογών µε βάση τα αντικειµενικά κριτήρια τα οποία ορίζονται από τις επιθυµίες της µιας πλευράς. Αναζήτηση συµφωνίας που να ικανοποιεί καθέναν από τους εµπλεκόµενους. 5

6 Ειδική µεταχείριση εφήβων σε κρίση (1/2) υνατότητα παλινδρόµησης & εξάρτησης Αναγνώριση της έλλειψης εµπειριών στη διαχείριση τραύµατος Έκφραση συναισθηµάτων θλίψης, εχθρότητας & ενοχής Ενθάρρυνση συζήτησης Αναζήτηση ανεπίλυτων συγκρούσεων Ειδική µεταχείριση εφήβων σε κρίση (2/2) Απάντηση ερωτήσεων, παροχή πληροφοριών ιόρθωση παρερµηνειών Αποφυγή αγώνων εξουσίας Εστιασµός στις δυνατότητες & συµπεριφορές προσαρµοστικότητας Ενδιαφέρον για συνειδητή & ασυνείδητη ενοχή Αναγνώριση και βοήθεια επίλυσης της αίσθησης έλλειψης δύναµης Περιορισµοί εκπαιδευτικού Αίτια επιβάρυνσης Πολυπλοκότητα του ρόλου του εκπαιδευτικού ιευρυµένα και ασαφή όρια του παιδαγωγικού του ρόλου Έλλειψη εξειδίκευσης και παροχής εξειδικευµένης βοήθειας για τη διαχείριση δύσκολων καταστάσεων Αίτια στρες του εκπαιδευτικού Συµπεριφορά µαθητή Πίεσης χρόνου και υπερφόρτωση Προβληµατική ηθική του σχολείου Προβληµατικές σχέσεις Κακές συνθήκες εργασίας Μειωµένες αποδοχές 6

7 Συνέπειες του στρες Σωµατική εξουθένωση Πόνοι Υψηλή πίεση/καρδιακά συµπτώµατα Γαστρεντερικά προβλήµατα Αναπνευστικά προβλήµατα Προβλήµατα ύπνου Προβλήµατα φωνής Κατάθλιψη (αίσθηση ότι έχει παγιδευτεί) Ψυχική αποφόρτιση & Παροχή φροντίδας προς τους Εκπαιδευτικούς (1/2) ιεργασίες ψυχικής αποφόρτισης Ποτέ κρίσεις ή επικρίσεις Έκφραση συναισθηµάτων Ενεργητική ακρόαση ιάλυση παράλογων σκέψεων αποτυχίας Στήριξη & ενθάρρυνση από τα άλλα µέλη Προαγωγή αισθήµατος υπερηφάνειας Ψυχική αποφόρτιση & Παροχή φροντίδας προς τους Εκπαιδευτικούς (2/2) Πρόληψη ψυχικής & σωµατικής εξουθένωσης Ενεργητική στήριξη της διαπροσωπικής εντιµότητας αύξηση της εµπιστοσύνης µεταξύ των µελών ιενέργεια εργαστηρίου µε θέµα την αντιµετώπιση του στρες κατά την κρίση. Αντιµετώπιση του στρες των δασκάλων (1/3) Έγκαιρη διάγνωση σωµατικών συµπτωµάτων Καλύτερη διαχείριση διαπροσωπικών σχέσεων: Ικανότητα να λέµε «όχι» Έκφραση των συναισθηµάτων στο πρώτο ενικό πρόσωπο Αντιµετώπιση της κριτικής και της επιθετικότητας των άλλων ίκτυο στήριξης για συναισθηµατική επικοινωνία Αναζήτηση βοήθειας 7

8 Αντιµετώπιση του στρες των δασκάλων (2/3) ιαχείριση του χρόνου: Κατάλληλη ανάθεση: Αφήστε και τους άλλους να κάνουν Πείτε όχι σε καθήκοντα και υποχρεώσεις που αισθάνεστε ότι δεν σας ικανοποιούν Μην χάνετε πολύτιµο χρόνο σε συναντήσεις που δεν σας ωφελούν Βάλτε χρονικά όρια Βάλτε µικρότερους στόχους που µπορείτα να στους χειριστείτε καλύτερα Κάντε συχνά διαλείµµατα Φροντίστε τον εαυτό σας κάθε φορά που αισθάνεται κουρασµένος Αντιµετώπιση του στρες των δασκάλων (3/3) Αναπτύξτε συνεργατικές σχέσεις µε συναδέλφους Ξεχωρίστε την εργασία από το σπίτι Μην αµελήσετε τις προσωπικές σας προσδοκίες και φιλοδοξίες Ευχαριστώ πολύ για τη συνεργασία! 8

Σχετικά έγγραφα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ Ενότητα: Ηγεσία, Επικοινωνία, Διαχείριση Κρίσεων ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ