4. Ο Άνθρωπος (Μέρος 3) (HUMAN-computer interaction) Μοντέλα µνήµης, Νοητικά µοντέλα, Μεταφορές, Άλλα µοντέλα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "4. Ο Άνθρωπος (Μέρος 3) (HUMAN-computer interaction) Μοντέλα µνήµης, Νοητικά µοντέλα, Μεταφορές, Άλλα µοντέλα"

Άφροδίτη Σπανού
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 4. Ο Άνθρωπος (Μέρος 3) (HUMAN-computer iteractio) Μοντέλα µνήµης, Νοητικά µοντέλα, Μεταφορές, Άλλα µοντέλα

2 Μοντέλο Ανθρώπινης Μνήµης (Atkiso, 1968) Αισθητήρια µνήµη, διαφορετική για κάθε αισθητήριο αγωγό (ακουστική µνήµη, οπτική µνήµη κλπ), η οποία συντηρεί την πληροφορία της µερικά δέκατα του δευτερολέπτου. Βραχύβια µνήµη ή µνήµη εργασίας, στην οποία συντηρείται η πληροφορία για µερικά δευτερόλεπτα. Σχετικά πειράµατα [Miller56], έχουν αποδείξει ότι τα αντικείµενα που µπορούν να παραµείνουν στην βραχύβια µνήµη είναι 7 +/- 2. Μακροχρόνια µνήµη, στην οποία συντηρείται η πληροφορία για µεγάλο χρονικό διάστηµα και στην οποία φυλάσσονται οι γνώσεις εµπειρίες µας κλπ.

3 Ο µαγικός αριθµός 7 ± 2 (Νόµος Miller) Ένα απλό πείραµα: 3, 4, 7 4, 2, 8, 9 3, 4, 1, 9, 3, 0 3, 2, 1, 8, 7, 4, 0, 3, 8, 2, 8, 9 Τι στρατηγική θα ακολουθούσαµε για να το θυµηθούµε? Οµαδοποίηση (chukig): π.χ Εποµένως σε ένα µενού επιλογών δεν πρέπει να έχω κάτω από 3 και πάνω από 9 αντικείµενα v ΛΑΘΟΣ!! v Τις επιλογές τις βλέπω όταν διαλέγω δεν χρειάζεται να τις βάλω στη βραχύβια µνήµη!

4 Μνήµη: Θεωρία Βάθους Επεξεργασίας (Lockhart, 1972) Κάθε ερέθισµα που αντιλαµβανόµαστε µπορεί να το επεξεργαστούµε σε διαφορετικό επίπεδο π.χ. στο επίπεδο των αισθητήρων όπως γίνεται όταν προσπαθούµε να αναγνωρίσουµε έναν ήχο µέχρι το πιο βαθύ σηµασιολογικό επίπεδο, όπου προσπαθούµε να καταλάβουµε το νόηµα που συνοδεύει το ερέθισµα. Όσο µεγαλύτερο βάθος επεξεργασίας απαιτείται για την αναγνώριση ενός αντικειµένου, τόσο περισσότερο νόηµα φέρει και συνεπώς είναι πιο εύκολο να το θυµόµαστε για µεγαλύτερο διάστηµα. Παράγοντες που επηρεάζουν ενθύµηση: Εικονικό περιεχόµενο Σηµασιολογικό Περιεχόµενο Οικειότητα µε ερέθισµα

5 Άσκηση στην τάξη Δίδονται οι εξής εντολές UNIX kill grep bc Passwd ποιές από αυτές είναι πιο εύκολες να θυµάται κανείς σύµφωνα µε τη θεωρία βάθους επεξεργασίας;

6 Προσοχή (Attetio) Βοµβαρδιζόµαστε από πληροφορία (εικόνες, ήχοι, µυρωδιές, γεύσεις κλπ) Για να µπορέσουµε να ανταπεξέλθουµε χρησιµοποιούµε τη διεργασία της προσοχής

7 Άσκηση στην τάξη Προσπαθήστε να ζωγραφίσετε τα παρακάτω 2 σχήµατα ταυτόχρονα, χρησιµοποιώντας το αριστερό και το δεξί σας χέρι

8 Συζήτηση στην τάξη Επίσης δεν µπορούµε: Να κάνουµε 2 συζητήσεις ταυτόχρονα Να παρακολουθήσουµε 2 ταινίες ταυτόχρονα Άρα δεν µπορούµε να κάνουνε 2 εργασίες ταυτόχρονα? Πως όµως µπορούµε: Να παρακολουθούµε την κίνηση στην διπλανή λωρίδα κυκλοφορίας ενώ οδηγούµε και βλέπουµε µπροστά µας. Να οδηγούµε και να ακούµε µουσική Να παρακολουθούµε κινήσεις στην αίθουσα ενώ ακούµε τον οµιλητή

9 Προσοχή (Attetio) (1/2) Κατάσταση εκείνη κατά την οποία ένα αντικείµενο (µεταξύ πολλών πιθανών συγχρόνως αντικειµένων ή γραµµών σκέψης ) κατέχει ολοκληρωτικά τη σκέψη και την απασχολεί κατά ζωντανό και καθαρό τρόπο. Αποτέλεσµα είναι η αποµάκρυνση της από άλλα αντικείµενα ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσµατική ενασχόληση της µε το συγκεκριµένο αντικείµενο

10 Προσοχή (Attetio) (2/2) Ανάλογα αν το αντικείµενο προσοχής είναι ένα ή πολλά αναφερόµαστε σε εστιασµένη (focused) ή κατανεµηµένη (divided) προσοχή. Στη δεύτερη περίπτωση είναι γνωστή η ύπαρξη και χρήση της λεγόµενης περιφερειακής όρασης Τµήµα της προσλαµβανόµενης οπτικής πληροφορίας από την περιφέρεια του οπτικού µας νεύρου Μας επιτρέπει π.χ. να παρακολουθούµε την κίνηση στην διπλανή λωρίδα κυκλοφορίας ενώ οδηγούµε και βλέπουµε µπροστά µας. Κατά αντιστοιχία χρησιµοποιούµε την περιφερειακή ακοή.

11 Εστίαση Προσοχής & Κίνησες Οφθαλµών Η δραστηριότητα του µατιού µας είναι διαφορετική ανάλογα µε το στόχο /προθέσεις µας Στη διπλανή εικόνα 1. Δες την εικόνα 2. Εκτίµησε το οικονοµικό status των ατόµων 3. Εκτίµησε τις ηλικίες τους

12 Σχεδίαση Διεπιφάνειας Χρήσης: Τεχνικές εστίασης της προσοχής Κίνηση Ήχος Σχήµατα Αυτό είναι σηµαντικό Χρώµα ή/και σκίαση Θέση και Οπτική οµαδοποίηση (Gestalt) Στυλ εµφάνισης χαρακτήρων Uderlie, Bold, Italics Μέγεθος: Μεγαλύτερο και Μικρότερο Fot: Bradley Had ITC Arial Sowcard Gothic

13 Σχεδίαση Διεπιφάνειας Χρήσης: Οδηγίες για τη χρήση τεχνικών εστίασης της προσοχής Μην το παρακάνετε, έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσµα Σηµαντική πληροφορία που απαιτεί άµεση προσοχή πρέπει να τοποθετείται σε εµφανή θέση π.χ. warig ad alarm messages Λιγότερο σηµαντική πληροφορία που απαιτεί µικρότερη προσοχή Σε λιγότερο εµφανή θέση αλλά πάντα σε σταθερή θέση ώστε να διευκολύνεται η αναζήτηση π.χ. χώρος σχετικών υπερσυνδέσµων Πληροφορία που δεν χρειάζεται συχνά Πρέπει να εµφανίζεται µόνο κατόπιν σχετικής αίτησης π.χ. πρόσβαση στο σύστηµα βοήθειας µιας εφαρµογής

14 Νοητικά Μοντέλα Δυναµικά σχήµατα γνώσης που αφορούν χρήση συσκευών ή διατάξεων ή τρόπους αντιµετώπισης προβληµάτων. Νοητικές αναπαραστάσεις (στην µακροχρόνια µνήµη µας) µέσω των οποίων µπορούµε να προβλέψουµε καταστάσεις Τρέξιµο νοητικού µοντέλου: Πόσες πόρτες υπάρχουν στον διάδροµο του ορόφου που βρισκόµαστε?

15 Νοητικά µοντέλα Συζήτηση στην τάξη Επιστρέφει κάποιος στο σπίτι µετά από µέρες µια κρύα νύχτα του Χειµώνα και το βρίσκει εντελώς παγωµένο. Ενεργοποιεί το θερµοστάτη (αυτόνοµη θέρµανση). Σκεφτείτε σε τι θερµοκρασία θα το βάλει κατά τη γνώµη σας: 18 βαθµούς ΜΑΧ Εξηγήσετε τη συµπεριφορά του µε βάση το νοητικό µοντέλο του θερµοστάτη

16 Εννοιολογικά µοντέλα συστήµατος (1/2) Τα µοντέλα σχεδιαστή ή µοντέλα συστήµατος είναι τα νοητικά µοντέλα που οι σχεδιαστές αναπτύσσουν για το σύστηµα και την αλληλεπίδραση του µελλοντικού χρήστη µε αυτό. Τα µοντέλα χρήστη είναι τα νοητικά µοντέλα που ο χρήστης τελικά αναπτύσσει κατά την εκµάθηση και χρήση του συστήµατος.

17 Εννοιολογικά µοντέλα συστήµατος (2/2) Ζητούµενο: Να αναπαριστούµε τα νοητικά µοντέλα του χρήστη και να αναζητούµε σχετικά µοντέλα αναπαράστασης συµπεριφορών ως σχεδιαστές όχι να επιδιώκουµε την αλλαγή των νοητικών µοντέλων του χρήστη

18 Πως κατασκευάζουµε ένα νοητικό µοντέλο; Χρήση προηγούµενης γνώσης και εµπειρίας Χρήση µεταφορών για την επιτάχυνση χρήσης προηγούµενης γνώσης

19 Νοητικά µοντέλα και Μεταφορές Μεταφορές = Shortcuts to cocepts Επιτάχυνση της χρήσης προηγούµενης γνώσης SIMPLE CONCRETE FAMILIAR Metaphor COMPLEX ABSTRACT UNFAMILIAR EXPERIENCES

20 Παράδειγµα1: Μεταφορά στον Ιστό Κινούµαι «εµπρός» (forward) και «πίσω» (back) Είµαι σε κάποιο σηµείο «στην Χ ιστοσελίδα», «στον Χ ιστότοπο» PHYSICAL SPACE TO NAVIGATE ROUTES LANDMARKS PERSONAL ROUTINES FROM EVERYDAY LIFE WORLD WIDE WEB

21 Παράδειγµα 2: Εικονίδια και αναγνώριση αναµενόµενης ενέργειας

22 Άσκηση: Ποια µεταφορά θα διαλέγατε για προσθήκη προϊόντος προς αγορά? Τσάντα µε ψώνια? Καλάθι αγορών? o Χρησιµοποιείται ΜΕΤΑ την αγορά o Χρησιµοποιείται ΠΡΙΝ την αγορά

23 ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι µεταφορές έχουν περιορισµούς Διαφέρουν ανά κουλτούρα Αλλάζουν γρήγορα Αµφίσηµες Δύσκολο να αναπαραστήσουν πολύ αφηρηµένες έννοιες Πρόβληµα στην ολιστική χρήση της µεταφοράς. Εδώ το ew πως εντάσσεται στο σύνολο?

24 Μοντέλο διερευνητικής αλληλεπίδρασης 7 σταδίων ( D.Norma ) Στάδια εκτέλεσης πρόθεση καθορισµός ενέργειας Προσδιορισµός στόχου Χάσµα εκτέλεσης Χάσµα εκτίµησης Απόσταση µεταξύ προσδοκίας και πραγµατικότητας Στάδια εκτίµησης εκτίµηση Εξήγηση ερεθίσµατος εκτέλεση ενέργειας Αντίληψη απόκρισης Ο φυσικός κόσµος : ο υπολογιστής

25 Κοινωνικά µοντέλα Κατανεµηµένα γνωσιακά µοντέλα Μοντέλα διαλόγου και συνοµιλίας Οργανωτικά χαρακτηριστικά της οµάδας

26 Παράδειγµα: Πλοήγηση αεροσκάφους

Σχετικά έγγραφα

Οργάνωση Γνώσης και Νοητικά Μοντέλα

Οργάνωση Γνώσης και Νοητικά Μοντέλα Ηαναπαράσταση γνώσης έχει αναλογική µορφή Είναι προτασιακού χαρακτήρα µε µορφή δηλώσεων Κατανεµηµένη αναπαράσταση Σηµασιολογικά δίκτυα (semantic networks) Σχήµατα(schemata)