Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ. Οικογένεια: SCYLIORHINIDAE

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ. Οικογένεια: SCYLIORHINIDAE"

Ἁλκυόνη Κουβέλης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1 η ΑΣΚΗΣΗ: Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: Υπερκλάση: ΓΝΑΘΟΣΤΟΜΑΤA Οµάδα: Κλάση: ΙΧΘΥΕΣ ΧΟΝ ΡΙΧΘΥΕΣ Τάξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ Υπόταξη: GALEOIDEI Οικογένεια: SCYLIORHINIDAE Eξωτερική µορφολογία (εικ.1) Αντιπρόσωπος: Scyliorhinus canicula (σκυλάκι) Το σώµα είναι επίµηκες πιεσµένο προς τα εµπρός ραχιοκοιλιακά, ενώ προς τα οπίσω πλευρικά. ιακρίνεται σε 3 µέρη: κεφαλή, κορµό και ουρά.η κεφαλή ορίζεται από την άκρη του ρύγχους µέχρι την 5 η βραγχιακή σχισµή, ο κορµός από την σχισµή µέχρι την αµάρα (κοιλιακά πτερύγια) και η ουρά η ουραίος µίσχος από τα κοιλιακά έως το ουραίο πτερύγιο. Ο χρωµατισµός στη ράχη είναι ερυθρόφαιος,ενώ στην κοιλιά υπόλευκος. ιακρίνατε τα άζυγα πτερύγια που είναι τα δύο ραχιαία,το εδρικό και το ουραίο, παρατηρήσατε ότι το δεύτερο ραχιαίο είναι µικρότερο του πρώτου και βρίσκεται πολύ πίσω του σώµατος.το ουραίο περιβάλλει την άκρη του ουραίου µίσχου και είναι δίλοβο ( άνω και κάτω λοβός) καλείται δε ετερόκερκο. Το εδρικό πτερύγιο είναι πίσω από τα κοιλιακά και σε θέση προσθίως του δευτέρου ραχιαίου. Τα ζυγά πτερύγια είναι το ζεύγος των θωρακικών και των κοιλιακών. Τα θωρακικά βρίσκονται σε κοιλιακή θέση κοντά στις βραγχιακές σχισµές, ενώ τα κοιλιακά στο µέσο περίπου του σώµατος και τα οποία εφάπτονται µεταξύ τους. Παρατηρήσατε µεταξύ των κοιλιακών πτερυγίων την χαρακτηριστική οπή (αµάρα).

2 Στα κοιλιακά πτερύγια επί των αρσενικών ατόµων διακρίνατε τα πτερυγιοπόδια η γονοπόδια, αυτά είναι επιµήκη, κυλινδρικά και σκληρά κατασκευάσµατα ανά ένα στο εσωτερικό χείλος των πτερυγίων που χρησιµεύουν κατά την σύζευξη ( εικ.2).στα αρσενικά άτοµα και πριν την βάση των κοιλιακών αφαιρέσατε µε προσοχή το δέρµα σε µικρή έκταση, διαπιστώσατε την ύπαρξη του σίφωνα. Στην περιοχή της κεφαλής (εικ. 3) διακρίνετε προσθίως την προεξοχή του ρύγχους, όπου κοιλιακά υπάρχει το στόµα µε άνω και κάτω γνάθο οπλισµένες µε δόντια. Προσθίως του στόµατος διακρίνετε τους ρώθωνες οι οποίοι φράσσονται από δερµική πτυχή. Πλάγια της κεφαλής και άνω του στόµατος διακρίνετε τους οφθαλµούς,όπου είναι ατελώς ανεπτυγµένα το άνω και κάτω βλέφαρο ( εικ.4). Πίσω από κάθε οφθαλµό υπάρχει µία οπή,ο φυσητήρας στον οποίο εάν τοποθετήσετε τη λαβίδα σας θα διαπιστώσετε ότι επικοινωνεί µε τον φάρυγγα. Προ των θωρακικών πτερυγίων υπάρχουν οι πέντε σειρές των βραγχιακών σχισµών. Στην κοιλιακή επιφάνεια της κεφαλής διακρίνονται σειρές µικρών οπών από τις οποίες,µετά από ελαφρά πίεση εµφανίζεται βλέννη, αυτές οι οπές είναι τα όργανα του Lorenzini,δηλαδή υποδοχείς ηλεκτρικού πεδίου. Με την βοήθεια αυτών των οργάνων το σκυλάκι ανακαλύπτει τα θηράµατα που βρίσκονται εντός της άµµου του βυθού. Μεταξύ των κοιλιακών πτερυγίων αναζητήσατε την αµάρα. Στην επιφάνεια του σώµατος εάν σύρετε το δάκτυλο εκ των όπισθεν προς τα εµπρός θα έχετε την αίσθηση ότι σύρετε σε υαλόχαρτο, λόγω της παρουσίας των χαρακτηριστικών πλακοειδών λεπιών. Αποκόψατε τεµάχιο δέρµατος και παρατηρήσατε στο στερεοσκόπιο την µορφολογία των λεπιών.

3 2. Εσωτερική οργάνωση a) a) Πεπτικό σύστηµα Με την βοήθεια του νυστεριού και κατά µήκος της κοιλίας αρχίζοντας προ της αµάρας χαράξατε γραµµή έως την βάση των θωρακικών. Στη συνέχεια µε το µυτερό σκέλος του ψαλιδιού ανοίγουµε το τοίχωµα της κοιλιάς χωρίς να τραυµατίσουµε τα εσωτερικά όργανα. Στο τέλος και την αρχή αυτού του ανοίγµατος κάνετε εγκάρσιες τοµές δεξιά και αριστερά ώστε να αποκαλυφθεί άνετα το περιεχόµενο της γαστρικής κοιλότητας. Μετά την πραγµατοποίηση αυτών των τοµών αποκαλύπτονται εκ των έµπροσθεν προς τα οπίσω τα εξής κατά σειρά όργανα της πεπτικής συσκευής. (εικ. 5): ήπαρ τούτο έχει δυο µεγάλους λοβούς και ένα µικρότερο στο µέσο στον οποίο διακρίνεται η χοληδόχος κύστη. Ραχιαίως του ήπατος διακρίνεται ο οισοφάγος, ο οποίος είναι συνέχεια του φάρυγγος και ο οποίος οδηγεί στον στόµαχο. Συνέχεια του στοµάχου και πριν το έντερο, µεσολαβεί ένα τµήµα που σχηµατίζει γωνία µε το στόµαχο και το οποίο καλείται δωδεκαδάκτυλο,το αρχικό µέρος αυτού του τµήµατος αποτελεί την πυλωρική µοίρα. Κοιλιακά και στην εσωτερική γωνία του δωδεκαδάκτυλου διακρίνεται το πάγκρεας χρώµατος "κεραµιδί". Κατά µήκος του δωδεκαδάκτυλου φαίνεται σε µορφή ταινιοειδή και χρώµατος σκούρου ο σπλήνας που στη γωνία της πυλωρικής µοίρας προεξέχει σε λοβώδη µορφή. Το έντερο είναι φαρδύ και εξωτερικά διακρίνεται η διακλάδωση του αγγειακού συστήµατος, ενώ εσωτερικά υπάρχει η σπειροειδής πτύχωση του εντέρου (εικ. 6) Πριν καταλήξει στην αµάρα το έντερο στη ραχιαία πλευρά σχηµατίζει µία σκωληκοειδή εξοχή η ο ποία καλείται εδρικός αδένας και η οποία λειτουργικά σχετίζεται µε την ωσµορρύθµιση.στην αµάρα καταλήγει το έντερο (απηυθυσµένο) και ο ουρογεννητικός αγωγός. Ο στόµαχος µε τον δωδεκαδάκτυλο ενώνεται µε µεµβρανώδη κατασκευή τα " µεσεντέρια".αυτά ανάλογα µε τα όργανα που συνδέουν διακρίνονται σε : µεσογαστρικά (συνδέουν τον στόµαχο µε το ραχιαίο τοίχωµα της γαστρικής κοιλότητας),γαστροσπλαχνικά ( µεταξύ στοµάχου και σπλήνας), µεσεντέρια ( µεταξύ εντέρων η εντέρου και τοιχώµατος).

4 b) b) Ουρογεννητικό σύστηµα Αποκόψατε τον οισοφάγο προσθίως του ήπατος και το έντερο µετά τον εδρικό αδένα και αφαιρέσατε µε προσοχή ολόκληρη την πεπτική συσκευή, έτσι η επόµενη συσκευή που αποκαλύπτεται είναι το γεννητικό σύστηµα. Προκειµένου να αποκαλυφθεί και το ουροποιητικό σύστηµα γίνεται αφαίρεση του περιτοναίου στην οροφή της γαστρικής µε λεπτούς χειρισµούς και κάτω από την σπονδυλική στήλη. Αρσενικό ( εικ. 7) Οι λευκόχρωοι όρχεις είναι επιµήκη όργανα που δια των µεσόρχεων συνδέονται µε το ραχιαίο τοίχωµα της γαστρικής κοιλότητας. Τα σπερµατοζωάρια δια µέσου αριθµού απαγωγών σωληναρίων οδεύουν προς το πρόσθιο τµήµα των νεφρών όπου διακρίνεται µία µεγάλη περιέλιξη του αγωγού Wolf η οποία καλείται επιδιδυµίδα. Στο οπίσθιο µέρος του νεφρού οι αγωγοί διευρύνονται σχηµατίζοντας την σπερµατική κύστη. Οι δύο σπερµατικές κύστες οδηγούν στον σπερµατικό σάκο και στην συνέχεια στην αµάρα. Ο σίφωνας είναι ένας σάκος κενός ο οποίος γεµίζει µε θαλάσσιο νερό και ωθεί το σπέρµα στη µήτρα του θηλυκού. Το οπίσθιο τµήµα του νεφρού λειτουργεί ως απεκκριτικό όργανο, εδώ διακρίνονται οι ουραγωγοί, οι οποίοι συγκλίνουν προς το ουρογεννητικό κόλπο και εκείθεν δια της ουρογεννητικής θηλής στην αµάρα.

5 Θηλυκό (εικ. 8) Ένα ζεύγος ωοθηκών βρίσκεται πλάγια της πεπτικής συσκευής οι οποίες στηρίζονται στα ραχιαία τοιχώµατα της γαστρικής κοιλότητας µε τα " µεσοωθήκια ". Όταν τα άτοµα είναι γεννητικά ώριµα τα ωάρια της ωοθήκης είναι διαφόρων µεγεθών. Οι ωαγωγοί (Muller) αρχίζουν από το πρόσθιο µέρος της κοιλότητας µε χοανοειδή διεύρυνση η οποία καλείται σάλπιγγα. Τα ωάρια δια µέσου της σάλπιγγας διασχίζουν το αρχικό τµήµα του ωαγωγού και φθάνουν σε µία διεύρυνση, όπου προηγουµένως έχει φθάσει το σπέρµα και γίνεται η γονιµοποίηση των ωαρίων. Αυτή η διεύρυνση περιλαµβάνει τους κελυφικούς αδένες οι οποίοι εφοδιάζουν το αβγό µε το κερατινοειδές περίβληµα. Κάνετε τοµή κατά µήκος του ωαγωγού και αναζητήσατε τυχόν αβγά. Οωαγωγός δια µέσου του διευρυµένου τµήµατος ( µήτρα) καταλήγει στην αµάρα.

6 c) Αναπνευστικό-Κυκλοφορικό ( εικ. 9 ) Με το νυστέρι κάµετε δυο εγκάρσιες τοµές γύρω από το σώµα, µία έµπροσθεν της πρώτης βραγχιακής σχισµής και η άλλη όπισθεν της τελευταίας, προ των θωρακικών πτερυγίων. Αφαιρέσατε το δέρµα που µεσολαβεί µεταξύ των τοµών. Ανοίξατε τους πέντε βραγχιακούς θαλάµους, στο οπίσθιο τµήµα αναζητήσατε εντός του χόνδρινου περικαρδίου την καρδιά. ιαπιστώνετε ότι κάθε βραγχιακός θάλαµος επικοινωνεί δια της βραγχιακής σχισµής µε το εξωτερικό περιβάλλον και εσωτερικά µε τον φάρυγγα. Οι θάλαµοι διαχωρίζονται δια των διαφραγµάτων, που στη βάση των στηρίζονται στα βραγχιακά τόξα. Στο εσωτερικό τοίχωµα των διαφραγµάτων διακρίνατε τις άφθονες πτυχές του επιθηλίου οι οποίες σχηµατίζουν τα αγγειοβριθή βραγχιακά ελάσµατα, τα οποία αποτελούν ένα ηµιβράγχιο. Η καρδία αποτελείται από την απιοειδή κοιλία διαφορετικού χρώµατος, από τον κόλπο και τον φλεβώδη κόλπο. Ανυψώσατε την κοιλία εκ των όπισθεν προς τα εµπρός και παρατηρήσατε τον φλεβώδη κόλπο στον οποίο εκβάλλουν οι δυο αγωγοί του Cuvier. Η κοιλία επεκτείνεται προς τα εµπρός δια του αορτικού κώνου. Αυτός συνεχίζει δια της υποβραγχιακής αρτηρίας µέχρι τον χώρο µεταξύ των βραγχιακών θαλάµων. Από την υποβραγχιακή αρτηρία αρχίζουν οι διακλαδώσεις προς τα πλάγια δια µέσου των προσαγωγών αρτηριών, όπου το αίµα οδηγείται στα βράγχια. Από τα βράγχια αρχίζουν οι απαγωγές αρτηρίες που οδηγούν στην ραχιαία αορτή.

7 d) Κεντρικό νευρικό σύστηµα ( εικ. 10 ) Με την βοήθεια του νυστεριού αφαιρέσατε το δέρµα από την ραχιαία επιφάνεια της κεφαλής, σας αποκαλύπτεται η χόνδρινη κάψα του κρανίου, µε λεπτούς χειρισµούς κόψατε την οροφή της µέχρι την άκρη του ρύγχους. Μετά την αφαίρεση της χόνδρινης οροφής αποκαλύπτεται ο εγκέφαλος, όπου στην περιοχή του ρύγχους και πλάγια διακρίνονται αρχικά οι οσφρητικοί λοβοί που καταλήγουν στους οσφρητικούς βολβούς. Πριν των οσφρητικών λοβών υπάρχει µία στένωση, όπου απαντά ο διεγκέφαλος, στη συνέχεια και προς τα πίσω διακρίνονται οι οπτικοί λοβοί και επ αυτών µερικώς επικάθεται η παρεγκεφαλίδα µε κεραµοειδή απόχρωση, τέλος α κολουθεί ο µυελεγκέφαλος. e) Μυϊκό σύστηµα Κάµετε εγκάρσια τοµή του σώµατος, όπισθεν των κοιλιακών πτερυγίων και παρατηρήσατε τα αποκαλυφθέντα µυοµερίδια, τα οποία διαχωρίζονται από διαφράγµατα συνδετικού ιστού, τα µυοδιαφράγµατα. Στο κέντρο της τοµής διακρίνατε τον χόνδρινο σπόνδυλο µε τις νευραποφύσεις που περιβάλλουν τον νωτιαίο µυελό και τις αποφύσεις που περικλείουν ραχιαία την ουραία αρτηρία και κοιλιακά την φλέβα.

Σχετικά έγγραφα

Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος. Συστηµατική κατάταξη

2 η ΑΣΚΗΣΗ Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος Συστηµατική κατάταξη Κλάση Τάξη Οστεϊχθύες Perciformes Οικογένεια Cichlidae Γένος Tilapia Γενικά : Η οικογένεια Cichlidae περιλαµβάνει