CHOZOVIOTISSA MONASTERY

Transcript

1 CHOZOVIOTISSA MONASTERY Διαδικασία εγγραφής στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. PMP & Partners

2 Δρ. Αρχιτέκτων Gianni Perotti Παρίσι - Μιλάνο Σύμβουλος της UNESCO Διπλωματούχος Πολυτεχνείου Ρώμης. Ζει και εργάζεται στη Ρώμη και Μιλάνο, Παρίσι, Τυνισία. Καθηγτής στο πανεπιστήμιο της Γένοβας στην έδρα της UNESCO. Cap.360@live.com Αρχιτέκτων Δημήτρης Πικιώνης Διπλωματούχος Πολυτεχνείου του Μιλάνο 1986 Ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. dpikionis@gmail.com Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Επιφάνειος Απόφοιτος Θεολογικής σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Νικόλαος Φωστίερης. Δήμαρχος Αμοργού. Αντιναύαρχος Πολεμικο Ναυτικού εν αποστρατεία. Επίτιμος υπαρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης. Ευαγγελία-Λίλα Μαραγκού Aρχαιολόγος, Ομότιμη καθηγήτρια του πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Μέλος του Γερμανικού αρχαιολογικού ινστιτούτου. Πρωετοπρεσβύτερος Θωμάς Συνοδινός Η ένταξη της Ιεράς Μονής της Χοζοβιώτισσας σαν Μνημείο στον Παγκόσμιο χάρτη Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO είναι έργο το γραφείου PMP&Partners που εδρεύει στο Μιλάνο και την Αθήνα. Το περιεχόμενο του έργου είναι απολύτως εμπιστευτικό και δεν επιτρέπεται η δημοσιοποίηση του.

3 Τα πλεονεκτήματα για την επιτυχία του έργου αυτού είναι άμεσα και μεγάλης σημασίας : 1. Παγκόσμια αναγνώριση της Μονής: ιστορικής σημασίας, πνευματικής αξίας και μοναδικότητας της αρχιτεκτονικής της. 2. Οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από την εισαγωγή της Μονής σε ένα κύκλο επισκέψεων και πολιτιστικών συναντήσεων και την επακόλουθη μεγάλης εμβέλειας συνεισφορά της UNESCO, τόσο για εκδηλώσεις διεθνούς σημασίας όσο και για την επικοινωνία (δημοσίευση μελετών, ιστορικών ερευνών, διοργάνωση εκθέσεων και εκδηλώσεων). 3. Ευκολότερη πρόσβαση για τις δωρεές και χρηματοδότηση από το κράτος, τους δημόσιους οργανισμούς και του ιδιωτικού τομέα, για την συντήρηση και λειτουργική αρχιτεκτονική του μοναστηριού, της ευρύτερης περιοχής της Αμοργού, συμπεριλαμβανομένων και των κοντινών νησιών. 4. Η ποιότητα του τουρισμού θα ωφελήσει ολόκληρο το νησί της Αμοργού και θα μεγαλώσει τον χρόνο επισκεψιμότητάς του. Αυξημένη ευαισθητοποίηση και για άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις του νησιού. 5. Αύξηση της πηγής του πλούτου του ελληνικού κράτους τόσο σε υλικά όσο και άυλα περιουσιακά στοιχεία.

4 1.1 Μόνο οι χώρες που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς τους, έχουν τη δυνατότητα υποβολής αίτησης για την εγγραφή των ακινήτων που βρίσκονται εντός του εθνικού χώρου στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. 1. Greece Temple of Apollo Epicurius at Bassae Acropolis, Athens Archaeological Site of Delphi Medieval City of Rhodes Meteora Mount Athos Paleochristian and Byzantine Monuments of Thessalonika Sanctuary of Asklepios at Epidaurus Archaeological Site of Mystras Archaeological Site of Olympia Delos Greece Monasteries of Daphni, Hosios Loukas and Nea Moni of Chios Pythagoreion and Heraion of Samos Archaeological Site of Aigai (modern name Vergina) Archaeological Sites of Mycenae and Tiryns Historic Centre (Chorá) with the Monastery of Saint John Old Town of Corfu Greek sites been recognized by UNESCO as World Heritage

5 1.2 Διαδικασία Εγγραφής : Πρώτο βήμα Βασικές αρχές που στηρίζουν τη διαδικασία της αναγνώρισης Πορεία από τη διαδικασία εγγραφής μέχρι την αναγνώριση Το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει, είναι η εγγραφή του μνημείου που προτείνεται στην indicative list (ενδεικτική λίστα) της χώρας που το προτείνει, στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNE- SCO, καθώς και η προετοιμασία ενός εγγράφου, που περιγράφει την πρόταση ένταξης σύμφωνα με τις διαδικασίες που έχουν θεσπιστεί από την UNESCO. Επιπλέον, υποβάλλονται και τα ακόλουθα έγγραφα: - Συμβόλαια κυριότητας του ακινήτου - Αιτιολογία εγγραφής - Μελετητές που αναλαμβάνουν το έργο - Κριτήρια επιλογής (βλέπε: Convenction du Patrimoine Mondial) - Δορυφορικός εντοπισμός του Μνημείου

6 1.3 Διαδικασίες διαπίστωσης Βασικές αρχές για την προετοιμασία μιας υποψηφιότητας Αξιολόγηση των διαδικασιών Οι υποψηφιότητες που παρουσιάζονται μέσω ενός φακέλου, αξιολογούνται σύμφωνα με τα παραπάνω διαγράμματα.

7 2.1 Η ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Η ιδέα για το έργο γεννήθηκε μετά από ενδελεχή έρευνα στο νησί της Αμοργού από τους τρεις αρχιτέκτονες του γραφείου PMP & Συνεργάτες. Οι αρχιτέκτονες γνωρίζουν το νησί καθώς το επισκέπτονται εδώ και πολλά χρόνια, τόσο για διακοπές όσο και για επαγγελματικούς και πολιτιστικούς λόγους. Η πρόσκληση και η συμμετοχή των αρχιτεκτόνων του γραφείου PMP & Συνεργάτες, από τους διοργανωτές, στα συνέδρια Υπέρια (Αιγιάλη 2011 και 2012), ωρίμασε την ιδέα για αυτό το έργο και τώρα προτείνεται στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ιερά Μητρόπολη Θήρας, Αμοργού και Νήσων, όπου ανήκει το Μοναστήρι. Εάν οι Εκκλησιαστικές αρχές της Ιεράς Μητρόπολης Θήρας, Αμοργού και Νήσων αποφασίσουν υπέρ, το έργο θα παρουσιαστεί στις αρμόδιες αρχές του Ελληνικού Κράτους (Υπουργείο Πολιτισμού) από τους δύο αρχιτέκτονες του γραφείου PMP & Συνεργάτες. Το έργο στη συνέχεια θα συζητηθεί και θα εμπλουτιστεί από μια επιστημονική Επιτροπή, αποτελούμενη από ιερείς, ιστορικούς, μελετητές και μηχανικούς ελληνικής ιθαγένειας. Η επιστημονική επιτροπή που θα συσταθεί, μετά από τις απαραίτητες διαβουλεύσεις μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιεράς Μητρόπολης Θήρας, Αμοργού και Νήσων και τις τοπικές αρχές Αμοργού, θα εγγυηθεί για την τεκμηριωμένη προετοιμασία του φακέλου και την υποβολή του στην UNESCO. Ένα πρώτο έγγραφο διαβούλευσης σχετικά με τις θετικές και τις πραγματικές δυνατότητες αυτής της παγκόσμιας αναγνώρισης υπέρ της Μονής Χοζοβιώτισσας ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως και για την ιστορία, αρχιτεκτονική του, τις θρησκευτικές και περιβαλλοντικές του αξίες, έχει ήδη κατατεθεί στη Γενική Διεύθυνση Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO στον Δρ Francesco Bandarin, καθώς και στους παρακάτω φορείς: στις τοπικές αρχές της Αμοργού, στον δήμαρχο καθώς και στο Μόνιμο Αντιπρόσωπο της UNESCO για την Ελλάδα, Πρέσβη Θεόδωρο Παππά καθώς και της Κας Κατερίνας Δασκαλάκη. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ Μονή Χοζοβιώτισσας, Αμοργός - Ελλάδα Ιερά Μητρόπολη Θήρας, Αμοργού και Νήσων Υπουργείο Πολιτισμού - Ελλάδα Αρχιτεκτονικό γραφείο PMP&Parτners - UNESCO consultant Arch. Giovanni Perotti (Parigi),, Arch. Dimitris Pikionis (Atene). Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Επιφάνειος, Πρωτοπρεσβύτερο Θωμά Συνοδινό, την Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασσικής Αρχαιολογίας κ. Λίλα Μαραγκού, καινικόλαο Φωστίερη Δήμαρχο Αμοργού.

8 2.2 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Mελετώνται oι διαδικασίες που ορίζονται από το ICOMOS και το IUCN, ώστε να καθοδηγήσουν την ένταξη της Μονής της Χοζοβιώτισσας στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, έτσι ώστε η πρόταση να είναι πλήρης, καλά τεκμηριωμένη και να μπορεί να εγκριθεί το συντομότερο δυνατόν. Η UNESCO από την πλευρά της καλεί τα κράτη μέλη και τις επιτροπές να εξετάσουν προσεκτικά τις διαδικασίες του ICOMOS και της IUCN για τις συνέπειες που απορρέουν από την απόφαση να συμπεριλάβει ένα μνημείο στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Όταν αργότερα θα εγγραφεί το μνημείο στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, η UNESCO, θα εξασφαλίσει την προστασία και την προβολή του μέσω δημοσιεύσεων στον Οδηγό Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Προγραμματισμός α) προετοιμασία αλληλογραφίας για το Υπουργείο Πολιτισμού στην Αθήνα, έτσι ώστε η Μονή να βρεθεί στη προσωρινή λίστα της κυβέρνησης. Αυτή τη λίστα η Ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει να την υποβάλει στα αρμόδια γραφεία της UNESCO, μέχρι τις 29 Νοεμβρίου κάθε έτους. β) προσδιορισμός του χαρακτήρα της «οικουμενικότητας» και «μοναδικότητας» της Μονής. γ) περιγραφή της Μονής (αρχιτεκτονικές μελέτες, ιστορικά αρχεία από τη γέννησή της, αρχιτεκτονική ανάλυση, αξιολόγηση της γύρω περιοχής ώστε να προστατεύεται νεκρή ζώνη, στατικές μελέτες). δ) τεκμηρίωση για το πώς αυτό το μνημείο θα διατηρείται, θα προστατεύεται, και θα διαχειρίζεται. ε) προετοιμασία φακέλου σύμφωνα με τα κριτήρια του ICOMOS και της IUCN που θα παρουσιαστεί στη CUPΜ (Επιτροπή για την παγκόσμια κληρονομιά της UNESCO). Προβλεπόμενοι χρόνοι του έργου: α) τρείς μήνες για την προετοιμασία των εγγράφων, που πρέπει να υποβληθούν στο Υπουργείο Πολιτισμού. β) έξι μήνες έως και ένα έτος για την προετοιμασία του επιστημονικού υλικού: εκθέσεις, αποτύπωση, γεωμορφολογικές μελέτες, ιστορική και αρχιτεκτονική τεκμηρίωση, φωτογραφικό υλικό, μετάφραση κειμένων και ψηφιοποίηση των εγγράφων. γ) ένα χρόνο για την προετοιμασία και παρουσίαση του τελικού φακέλου, που θα υποβληθεί στην UNE- SCO από την Comité du Patrimoine Mondial. ICOMOS - Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών, η οποία είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση, που εργάζεται για τη διατήρηση των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων σε όλο τον κόσμο IUCN - Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης.

9 3.1 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Πρωτόκολλα UNESCO (Σύμβαση της Ρώμης, Βενετίας, Νάρα κλπ.) Περιγραφή Μονής Ευρισκόμενο ανάμεσα σε ανατολή και δύση με βυζαντινές παραδόσεις, το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό χτίστηκε τον 9ο αιώνα. Είναι ένα δείγμα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής και ένα τολμηρό κατασκευαστικό όραμα, διατηρημένο σε εξαιρετική κατάσταση, εναρμονισμένο με τό περιβάλλον και μέσα σε ένα θαλασσινό τοπίο μεγάλης φυσικής ομορφιάς. Κριτήρια της Μονής Χοζοβιώτισσας : πολιτιστικού και περιβαλλοντολογικού περιεχομένου ανταλλαγή αξιών πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις σημαντικότητα στην ανθρώπινη ιστορία ανθρώπινη δημιουργική ιδιοφυία εξαιρετική τυπολογία αρχιτεκτονικής φυσική ομορφιά Δεδομένης της φύσης του οικοσυστήματος στο οποίο βρίσκεται το μοναστήρι, προσβλέπεται διπλό πρωτόκολλο εγγραφής πολιτιστικού και περιβαλλοντολογικού περιεχομένου.

10 Πολιτιστικό τοπίο Το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, τα περουσιακά της στοιχεία άυλα και μή, τα ιστορικά μονοπάτια που συνδέουν αυτές τις ιδιότητες του μοναστηριού με την Χώρα, το υπάρχον ιστορικό ενετικό κάστρο, η οχύρωση και η υπόγεια δεξαμενή, (προϋπάρχων βυζαντινός πολιτισμός στη Xώρα), μαζί με το εθνικό πάρκο και την Κέρο Αντίκεροs και το Κάτω Κουφονήσι (έχει ήδη αναγνωριστεί από την κυβέρνηση ως εθνικό πάρκο). Η χώρα στο Κουφονήσι μαζί με τους πρωτοκυκλαδικούς τάφους της Κέρου πάντα καθόριζαν από κοινού ένα πολιτιστικό τοπίο που μέσα από τα χαρακτηριστικά του αναδεικνύουν στοιχεία μοναδικότητας και αυθεντικότητας. Στην πραγματικότητα, αυτό το πολιτιστικό τοπίο αποτελεί μια γεωγραφία που καλύπτει χρονικές περιόδους από την πρώτο-ιστορική περίοδο μέχρι την βυζαντινή περίοδο και συνεχίζει και πέρα από αυτήν. Όσων αφορά τις άυλες αξίες όχι λιγότερο σημαντικά είναι τα άσματα των θρησκευτικών παραδόσεων των τοπικών γιορτών όπως επίσης τα ήθη και τα έθιμα τους. Μη αποσυνδεδεμένα από αυτά χαρακτηριστικά είναι και τα παραδοσιακά τοπικά προϊόντα, όπως η παραγωγή τυριών, φάβας, μελιού και σίτου. Όλα τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής των κατοίκων του νησιού. Τα οποία ορίζουν μια πολύ πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που συνεχίζει να είναι ενεργή ακόμα και στην εποχή μας. Είναι αναγκαίο να εκτιμηθούν, να διατηρηθούν και να αναγνωριστούν, ταυτόχρονα με την μοναδική αρχιτεκτονική που χαρακτηρίζει το ίδιο το μοναστήρι, και οι παλιές εκκλησίες μετόχια που βρίσκονται κατά μήκος των μονοπατιών. Τα μονοπάτια αυτά και οι θαλάσσιες διαδρομές που την ενώνουν με τα γύρω νησιά αποτελούν την τοπογραφία της Αμοργού. Αυτό το πολιτιστικό τοπίο είναι αναπόσπαστο μέρος της εισαγωγής της Μονής Χοζοβιώτισσας στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής και περιβαλλοντολογικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, όπως αναγνωρίζεται από την UNESCO. Ορισμός και περιγραφή του μνημείου ως Πολιτιστικό Τοπίο Άλλες κατηγορίες εγγραφής: Μεικτή αξία: «μνημείο» και «φυσική τοποθεσία». (Κριτήρια: iv - vii) Το Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας της Αμοργού είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα της μοναστικής αρχιτεκτονικής της Ελληνικής Ορθόδοξης θρησκείας υπάρχουσα στο Αιγαίο. Η λευκή αρχιτεκτονική του, απλώνεται πάνω σε ένα μαύρο και ροζ βραχώδη τοίχο που ανεβαίνει κάθετα πάνω από τη θάλασσα, στη νότια ακτή του νησιού της Αμοργού. Το οικοδόμημα στέκεται μόνο σε ένα τοπίο εντυπωσιακής ομορφιάς. Η πρωτογενής οικοδόμηση του αναφέρεται στο ενδέκατο αιώνα. μχ. Τα μορφολογικά και κατανεμημένα χαρακτηριστικά, αποκτημένα με την πάροδο του χρόνου, είναι μοναδικά στον κόσμο (κριτήριο της μοναδικότητας). Το κύριο σώμα του κτιρίου, εξαιρετικής εκφραστικής δύναμης, έχει ύψος πάνω από 25 μέτρα και πάχος μόλις 6 μέτρα και αποτελείται από 8 ορόφους διαφόρων υψών και επικαλυπτόμενης διανομής. Τα στοιχεία της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής σε συνδυασμό με την εξαιρετική προσήλωση στις περιβαλλοντικές συνθήκες, αποτελούν μια σταθερή αναφορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής ως ένα αληθινό παράδειγμα της σύνθεσης; αρχιτεκτονική / λειτουργία / φύση. (Κριτήριο μοναδικότητας. Κριτήριο πολιτιστικού τοπίου). Η πρόσοψη, με τα συγκριτικά περισσότερα γεμάτα μέρη συγκριτικά με το κενό των ασύμμετρων μικρών παραθύρων, ενέπνευσε αρχιτέκτονες, μηχανικούς και καλλιτέχνες, με «πιο προφανές παράδειγμα τον νότιο τοίχο της εκκλησίας στο Ronchamp (Συγκριτικό κριτήριο). Ο Le Corbusier επισκέφθηκε τη Μονή τον Αύγουστο του 33 κατά τη διάρκεια του τέταρτου CIAM που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Η ερημική τοποθεσία, σχεδόν μυστική, το κάθετο και λεπτό σχήμα του, το πολύ λευκό σε αντίθεση με το βράχο στον οποίο η Μονή εξακολουθεί να κρέμεται πάνω από το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου, αποπνέει μια αίσθηση μεγάλης πνευματικότητας και θρησκευτικής υπερβατικότητας. (Κριτήριο της καθολικότητας)

11 Η εντυπωσιακή ομορφιά της είναι ίση με τη θρησκευτική σημασία της. Το Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας πήρε το όνομά του από το αρχαιότερο μοναστήρι που υπήρχε στη Μέση Ανατολή, στην κοιλάδα του Wadi Qijt (Ιεριχώ) στην Παλαιστίνη. Η προέλευση της ίδρυσής του και το ίδιο το όνομα βυθίζονται στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού. Η ιστορία του ξεπερνά την ποίηση και το μύθο που έχει περάσει τη γέννηση του, βυθίζοντας τις ρίζες τους στις καταχωρήσεις που εντοπίστηκαν κατά την έρευνα των φιλολογικών πηγών, στη μελέτη των αρχαιολογικών και καλλιτεχνικών ευρημάτων που φυλάσσονται στο Μοναστήρι (κριτήριο γνησιότητας). Οι διοικητικοί και θρησκευτικοί δεσμοί του με το Άγιο Όρος, την Πάτμο και την Κωνσταντινούπολη είναι παρόντες σε όλες τις περιόδους της ύπαρξης του και οι άνθρωποι πάντα αναγνώριζαν στη Μονή την πηγή της ταυτότητας και την παράδοση τους, ιδίως κατά τη διάρκεια των τεσσάρων αιώνων της Τουρκοκρατίας. Σε καμία περίπτωση δεν είναι δευτερεύον ο πολιτικός του ρόλος. Με την βοήθεια της γεωγραφικής της θέσης μεταξύ της Μέσης Ανατολής, του Δυτικού (Λατινικού) κόσμου και της Κωνσταντινούπολης, η Μονή έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας και μιας πολιτικής συνείδησης κατά τη διαδικασία της ανασυγκρότησης της ελλαδικής ταυτότητας και του ελληνικού κράτους. Σήμερα η μονή ανήκει στην Μητρόπολη της Σαντορίνης (επιχειρησιακά κριτήρια). Το μοναστήρι σήμερα κατοικείται από λίγους μοναχούς. Διατηρεί αρχαίες εικόνες, πολύτιμα χειρόγραφα, αυτοκρατορικά πιστοποιητικά, βυζαντινές τοιχογραφίες, θρησκευτικά αντικείμενα και άμφια εξαιρετικής ιστορικής καταγραφής (χαρακτήρας της ακεραιότητας). Η δικαιοδοσία του καλύπτει όλα τα νησιά των Κυκλάδων Μικρές στις οποίες οι μοναχοί εφάρμοζαν πάντα τα ιερά καθήκοντα, έχοντας εν μέρει διοικητικό και ελεγκτικό ρόλο. Προκαθήμενοι των θρησκευτικών και κοσμικών τελετουργιών του αγροτικού και αλιευτικού κόσμου, με την ευλογία των διαφόρων σκαφών, καλλιεργειών, γάμων, γεννήσεων, θαλάσσιων ταξίδιών (Μονή του Βαλσαμίτη). Μια μεγάλη παράδοση που συνεχίστηκε από τη Μονή είναι το λειτουργικό τραγούδι, ίσως το αρχαιότερο στην Ελλάδα. Μουσική, προσευχές και τελετές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της Μονής (άυλης αξίας). Oλόκληρη η γύρω περιοχή, από τον όρμο της Αγίας Άννας κάτω από το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, τα μονοπάτια που ανεβαίνουν στο βουνό ανάμεσα σε θάμνους από ρίγανη, θυμάρι, φασκόμηλο, και άλλα τυπικά κυκλαδίτικα αρώματα, μερικά από τα οποία είναι ενδημικά, εμπλουτίζουν το τοπίο καθιστώντας δυνητικά αντάξιο της αναγνώρισης του φυσικού οικοσυστήματος ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (φυσικό τοπίο). Το έργο της αναγνώρισης από την UNESCO είναι απαραίτητο επειγόντως για την ενίσχυση και τη διατήρηση της ειδικής φύσης λόγω της πιθανής ανάπτυξης του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή (ρυθμιστική ζώνη - buffer zone). Το δίκτυο των μονοπατιών και το Πολιτιστικό Τοπίο Ένας ενιαίος περίπατος συνδέει όλα τις ιδιοκτησίες της Μονής της Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό. Το μονοπάτι αυτό είναι αναπόσπαστο κομμάτι του σχεδίου καταχώρησης της Μονής στον κατάλογο των τόπων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, υπό το κριτήριο του Πολιτιστικού Τοπίου. Αυτό το μακρύ οδοιπορικό, σχεδόν ολόκληρο στο μονοπάτι που διασχίζει το νησί διαγώνια από τον το Βαλσαμίτη ως τον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο περνώντας από τη Χοζοβιώτισσα ανατολικά βορειοανατολικά για μια απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων.

12 Από το Βαλσαμίτη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο υπάρχει μια διαδρομή περίπου 25 χιλιομέτρων σε μεγάλο βαθμό κατά μήκος των αρχαίων μονοπατιών, που προσανατολίζονται από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Το δίκτυο αυτών των μονοπατιών είναι μέρος του Προγράμματος της καταχώρισης της Αμοργού ως πολιτιστικό τοπίο. Τα μονοπάτια καλύπτουν ένα θεαματικό μέρος του νησιού, ενίοτε και δραματικό, προς το νότο, σχεδόν πάντα πάνω στον γκρεμό προς τη θάλασσα. Κατά μήκος αυτού του οδοιπορικού, εκτός από το μοναστηριακό συγκρότημα της Χοζοβιώτισσας, βρίσκονται οι πιο _ενδιαφέρουσες ιστορικά και περιβαλλοντικά παρουσίες αδιάρρηκτα συνδεδεμένες με την Μονή. Το πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα της βόρειο-ανατολικής περιοχής του νησιού που βρίσκεται υπό την προστασία του Natura. (ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ) Εκτός από τον Βαλσαμίτη η λίστα περιλαμβάνει την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με την πηγή της, την εκκλησία της Αγίας Άννας με θέα στον μοναδικό ορμίσκο στο νότιο τμήμα του νησιού, την αρχαία μοναστική περιοχή του Ιωάννη του Χρυσοστόμου με τις Βυζαντινές τοιχογραφίες, τα υπόγεια σπήλαια και τους πρωτοκυκλαδικούς τάφους, την εκκλησία που βρίσκεται κάτω από τον βράχο της Παναγίας Θεοσκέπαστης, τον Αγίου Νικόλα στον Ασφοντυλίτη, τα ερείπια του ομώνυμου χωριού με την σειρά από πηγάδια και τα χαράγματα στο λίθο, την εκκλησία της Ανάληψης στον Ποταμό που βλέπει προς τον κόλπο της Αιγιάλης στο βόρειο τμήμα του νησιού και, τέλος, το μεγάλο και αρχαίο συγκρότημα της βασιλικής και του μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, όπου εκεί λαμβάνει χώρα μια από τις πιο σημαντικές θρησκευτικές Αμοργιανές γιορτές.

13 4.1 ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ Τζιοβάννι Περότι, Αρχιτέκτονα Via Nicola Romeo , Μιλάνο Ιταλία ΘΕΜΑ: Διαφύλαξη και αξιολόγηση του Μοναστηριού της Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό, Ελλάδα. Κύριε Περότι, Σας ευχαριστώ που μου αποστείλατε τα πρώτα αποτελέσματα της εργασίας σας αναφορικά με την αξιολόγηση του σημαντικού Μοναστηριού της Χοζοβιώτισσας στην Ελλάδα. Με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ενημερωθήκαμε από τα έγγραφα τα οποία καταδεικνύουν τη μεγάλη αξία παγκόσμιας κληρονομιάς και πολιτισμού αυτού του αρχιτεκτονήματος καθώς και των όσων αντιπροσωπεύει για την ιστορία της Ελλάδος. Το πρόγραμμα Παγκόσμιας Κληρονομιάς υποστηρίζει τη συνέχιση των ερευνητικών εργασιών σας, οι οποίες θα επιτρέψουν την καλύτερη κατανόηση της σημασίας του μοναστηριού και του νησιού. Η ΟΥΝΕΣΚΟ σας ενθαρρύνει να έρθετε σε επαφή με τις Ελληνικές Αρχές καθώς και με τους διαφόρους θεσμικούς παράγοντες στην Ελλάδα, οι οποίοι μπορούν να σας παράσχουν τις απαραίτητες πληροφορίες και πηγές χρηματοδότησης για το έργο το οποίο επιθυμείτε να διεκπεραιώσετε. Το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ ενθαρρύνει τις Ελληνικές Αρχές που είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση αυτών των μνημείων, προκειμένου να λάβουν υπόψιν τους τα αποτελέσματα των εργασιών σας για την ένταξη του Μοναστηριού στη Λίστα Υποψηφιοτήτων της Ελλάδος στην ΟΥΝΕΣΚΟ. Σας ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σας προς όφελος της διαφύλαξης και αξιολόγησης της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ελλάδα και στα άλλα σημεία όπου εργαζόμαστε μαζί, και στηρίζουμε ιδιαιτέρως αυτό το εγχείρημα. Διαβιβάστε στον Κύριο Περότι τους μετά τιμής χαιρετισμούς μας. Ο Διευθυντής του Πολιτιστικού Τμήματος της ΟΥΝΕΣΚΟ Δρ. Φραντζέσκο Μπανταρίν Παρίσι

14 4.2 Επιστολή του έλληνα Πρέσβη στη μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην UNESCO κου Θ.Πασσά

15

16

17

18 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΑΜΟΡΓΟΥ Απόσπασμα από το πρακτικό της 15/2014 Τακτικής Συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Αμοργού Αριθμ. Απόφασης: 138/2014. ΘΕΜΑ 14ο:Ένταξη της Ι.Μ. Χοζοβιωτίσσης ως περιβαλλοντικό και πολιτιστικό μνημείο στον παγκόσμιο χάρτη πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Στην Αμοργό, σήμερα 21 του μηνός Οκτωβρίου του έτους 2014, ημέρα Τρίτη και ώρα π.μ. το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου συνήλθε σε συνεδρίαση στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Αμοργού, ύστερα από την υπ αρ. πρωτ. 3844, πρόσκληση της Προέδρου κας Παναγιώτας Χάλαρη με ημερομηνία , η οποία δόθηκε στον κ. Δήμαρχο καθώς και στους κ.κ. Δημοτικούς Συμβούλους σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 67 του Ν.3852/2010 και του άρθρου 96 του Ν.3463/2006. Πριν από την έναρξη της συνεδρίασης διαπιστώθηκε ότι υπάρχει η νόμιμη απαρτία, αφού σε σύνολο 13 μελών του Δημοτικού Συμβουλίου ήταν παρόντα τα 11 μέλη, παρόντων και του Δημάρχου κ. Φωστιέρη Νικολάου και της Γραμματέως κας Μενδρινού Ειρήνης για την τήρηση των πρακτικών. Παρόντες Δημοτικοί Σύμβουλοι Χάλαρη Παναγιώτα Καραΐσκος Ελευθέριος Γαβαλά Άννα Συνοδινός Ελευθέριος Ψυχογυιός Παναγιώτης Γρίσπος Κωνσταντίνος Πράσινος Νικόλαος Λουδάρος Νικόλαος Κωβαίος Μιχαήλ Κωβαίου Ουρανία Γιαννακοπούλου Ειρήνη Απόντες Δημοτικοί Σύμβουλοι Βασσάλος Νικόλαος Ρούσσος Νικήτας Παρόντες Πρόεδροι Τοπικών Κοινοτήτων Απόντες Πρόεδροι Τοπικών Κοινοτήτων Δεσποτίδης Ευάγγελος (Αμοργού) Οικονομίδης Λάμπρος (Βρούτση ) Γαβαλάς Παύλος (Αιγιάλης) Λιούτας Γεώργιος (Καταπόλων) Πατηνιώτη Σοφία (Αρκεσίνης) Μαρίνης Αντώνιος (Θολαρίων) Οι παραπάνω απόντες Δημοτικοί Σύμβουλοι και Εκπρόσωποι των Τοπικών Κοινοτήτων δεν προσήλθαν στη συνεδρίαση αν και κλήθηκαν νόμιμα. Το εν λόγω θέμα ( 14ο ημερήσιας διάταξης ) εισήχθη αρμοδίως και έχει ως εξής : Στη συνέχεια της απόφασης 111/2012 του Δημοτικού Συμβουλίου για στήριξη της προσπάθειας ένταξης της Ι.Μ. Χοζοβιωτίσσης, ως μνημείο, στον Παγκόσμιο Χάρτη Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO διά της οποίας ο Δήμος Αμοργού αποφάσισε ομόφωνα να στηρίξει την δραστηριότητα αυτή των Αρχιτεκτώνων Δημήτρη Πικιώνη, και Gianni Peroti Σύμβουλο της UNESCO, καθηγητή του πανεπιστημίου της Γένοβας. Για καλύτερο συντονισμό της προσπάθειας δημιουργήθηκε επιτροπή αποτελούμενη από τον Αιδεσιμολογιότατο κ. Θωμά Συνοδινό ως Πρόεδρο και μέλη την Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασσικής Αρχαιολογίας κ. Λίλα Μαραγκού, τους παραπάνω δύο αρχιτέκτονες Δημήτρη Πικιώνη και Gianni Peroti

19 και τον Δήμαρχο Αμοργού με σκοπό την προώθηση της υποψηφιότητας και τον καθορισμό του οδικού χάρτη αυτής της προσπάθειας. Ως πρώτη ενέργεια αποφασίστηκε η δημοσιοποίηση της πρότασης με όλα τα μέσα, η σύνταξη της πρότασης και η επίσκεψη της ομάδας δράσης στον Υπουργό Πολιτισμού για παράδοση της πρότασης. Η ενημέρωση προωθείται με όλα τα μέσα, ενώ παράλληλα συμπληρώνεται η πρόταση. Η ένταξη της Ι.Μ. Χοζοβιωτίσσης στον Παγκόσμιο Χάρτη Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCΟ, θα έχει πολλαπλά οφέλη για το νησί μας, γιατί θα γίνει παγκοσμίως γνωστό και θα στηρίξει και τον τουρισμό αφού πάρα πολλοί που επισκέπτονται την ιστοσελίδα της UNESCO, θα θελήσουν να επισκεφτούν το εν λόγω μνημείο. Προκειμένου η στήριξη να καταστεί αποτελεσματικότερη, απαιτείται η ανανέωση του ενδιαφέροντος της Δημοτικής Αρχής, των κατοίκων του νησιού και των απανταχού Αμοργιανών. Στη Συνέχεια η Πρόεδρος κάλεσε το Δ.Σ να αποφασίσει σχετικά. Το Συμβούλιο μετά από διαλογική συζήτηση αφού έλαβε υπόψη του την παραπάνω εισήγηση και τις διατάξεις του άρθρου 65 του Ν.3852/2010& του άρθρου 93 του Δ.Κ.Κ. (Ν.3463/06): ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΟΜΟΦΩΝΑ 1.Να στηριχθεί εντόνως από τη Δημοτική Αρχή, με όλα τα μέσα, η όλη προσπάθεια της ένταξης της Ι.Μ. Χοζοβιωτίσσης, ως περιβαλλοντικό και πολιτιστικό μνημείο στον Παγκόσμιο Χάρτη Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. 2.Εξουσιοδοτεί τον Δήμαρχο να καταθέσει στον Υπουργό Πολιτισμού το αίτημά μας για εγγραφή στη «προσωρινή λίστα» των υπό ένταξη μνημείων της Ι.Μ. Χοζοβιωτίσσης και να εκφράσει το έντονο ενδιαφέρον μας γι αυτό. Η απόφαση αυτή πήρε αύξοντα αριθμό 138/2014 Γι αυτό συντάχθηκε το παρόν πρακτικό και υπογράφεται ως ακολούθως. Η Πρόεδρος Χάλαρη Παναγιώτα Η Γραμματέας Μενδρινού Ειρήνη Πιστό απόσπασμα Τα Μέλη Καραΐσκος Ελευθέριος Συνοδινός Ελευθέριος Ψυχογυιός Παναγιώτης Γρίσπος Κωνσταντίνος Πράσινος Νικόλαος Λουδάρος Νικόλαος Κωβαίος Μιχαήλ Κωβαίου Ουρανία Γιαννακοπούλου Ειρήνη Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΧΑΛΑΡΗ

20 5.1 ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΕΙΣ Προσκύνημα - Η παραδοσιακή διαδρομή του πλου από την Ευρώπη προς τους Αγίους Τόπους

21 5.2 ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΕΙΣ αξονομετρική τομή του Μοναστηρίου Αμοργός Μονή Παναγιάς Χοζοβιότισσας Λίλα Μαραγκού Υπουργείο Αιγαίου 1988 σχεδίαση από τον καθ. Μ.Κορρέ

22 6.1 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ Giovanni Perotti, Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Politecnico di Milano (Μιλάνο 1970) και γεωγραφία στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας (Γένοβα 1990). Καθηγτής στο πανεπιστήμιο της Γένοβας στην έδρα της UNE- SCO. Εμπειρογνώμων σε ερημικές περιοχές, είναι υπεύθυνος για τη Βόρεια Αφρική σαν εμπειρογνώμων - ερευνητής για την «αρχιτεκτονική της γης (Adobe), σε πολλά έργα. Συνδυάζει τη δουλειά του ως αρχιτέκτονας με τη δημοσιογραφία και τις επικοινωνίες. Σύμβουλος στην UNESCO από το 2009, με πολλά έργα στην Ιταλία, το Περού και την Τυνησία. Εργάζεται στην Ιταλία και τη Γαλλία. Μέλος της PMP & Συνεργάτες στο Μιλάνο. Έχει διατελέσει μέλος του ODB κερδίζοντας τον Διεθνή Διαγωνισμό Goree Memorial (UIA-UNESCO Διαγωνισμός για το διεθνές εμπόριο των σκλάβων Memorial, Ντακάρ, Σενεγάλη 1998). Δημήτρης Πικιώνης, είναι αρχιτέκτων, απόφοιτος του πολυτεχνείου του Μιλάνο Ιταλίας. Εργάζεται και ζει στην Αθήνα. Συμμετείχε σε διάφορα σημαντικά έργα ως αρχιτέκτονας. Κέρδισε το πρώτο βραβείο Μελέτη Κατασκευή Νέου Αλιευτικού Λιμένα Ελευσίνας το Από το 1990 διδάσκει στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα ως εκπαιδευτής AutoCad. Από το 1993 στο 4M CONSULTING ENGINEERS, ως τακτικός συνεργάτης στην ανάλυση και ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής εφαρμογής IDEA λογισμικού σχεδίασης (CAD) σε περιβάλλον AutoCad και IntelliCAD. Από το 2002 μέχρι το 20111, ως τακτικός σύμβουλος- καθηγητής στο κέντρο εκπαίδευσης Πατεράκης Γ. & ΣΙΑ, πιστοποιημένο από την Autodesk. Εκδόσεις και δημοσιεύσεις στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Είναι μέλος του PMP & Συνεργάτες στο Μιλάνο. Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Επιφάνειος Απόφοιτος Θεολογικής σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Διετέλεσε μοναχός και ηγούμενος στην Ιερά Μονή Χοζοβιτίσσης Αμοργού. Από το 2003 μέχρι σήμερα Μητροπολίτης Θήρας Αμοργού και Νήσων. Πρωετοπρεσβύτερος Θωμάς Συνοδινός Ευαγγελία-Λίλα Μαραγκού Aρχαιολόγος, (γενν. 1938) με καταγωγή από το Μουντάδο της Τήνου. Σπούδασε αρχαιολογία και έκανε διδακτορική διατριβή το 1969 στο Τύμπιγκεν της Γερμανίας. Είναι πλέον ομότιμη καθηγήτρια του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κλασσικής Αρχαιολογίας και εποπτεύει ανασκαφές στην Αμοργό. Είναι μέλος του Γερμανικού αρχαιολογικού ινστιτούτου. Νικόλαος Φωστίερης. Δήμαρχος Αμοργού. Γεννήθηκε το 1940 στην Αμοργό. Έχει διατελέσει δήμαρχος Αμοργού και την περίοδο Αντιναύαρχος Πολεμικο Ναυτικού εν αποστρατεία. Επίτιμος υπαρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης. Πτυχιούχος του οικονομικού τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταπτυχιακός τίτλος στην οργάνωση επιχειρήσεων στο ίδιο Πανεπιστήμιο.

23 CHOZOVIOTISSA MONASTERY PMP & Partners