ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ

Transcript

1 2012 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ

2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ E-school by Agronomist.gr 2

3 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΙΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 3

4 Μελισσοκομία Ι Η μελισσοκομία αποτελεί κλάδο της εντομολογίας, ο οποίος ασχολείται με τη βιολογία και οικολογία της μέλισσας (Apis mellifera L.), φτάνοντας μέχρι την εκμετάλλευση του εντόμου αυτού από τον άνθρωπο. Στη χώρα μας, η μελισσοκομία είναι ένας δυναμικός κλάδος της γεωργίας, καλύπτοντας σχεδόν το 1% της ακαθάριστης αξίας της γεωργικής παραγωγής. Η συνεισφορά, όμως, της μέλισσας στην αύξηση της φυτικής παραγωγής μέσω της επικονίασης είναι ανυπολόγιστη. Αν συνυπολογίσει κανείς το γενικότερο όφελος της φύσης από την επικονίαση, καταλαβαίνει το πόσο σημαντικός είναι ο κλάδος της μελισσοκομίας παγκοσμίως. Στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 20 χιλιάδες μελισσοκόμοι με 1,5 εκατ. Κυψέλες (77 κυψέλες ανά μελισσοκόμο). Η ετήσια παραγωγή μελιού τα τελευταία χρόνια έχει υπερβεί τους τόνους, δίνοντας μέση παραγωγή πάνω από 13 Kg/κυψέλη. Από οικονομοτεχνικές μελέτες έχει βρεθεί ότι το μέσο κέρδος από τη μελισσοκομία ανέρχεται σε 35 ανά κυψέλη και θεωρείται ικανοποιητικό. Από τα μελισσοκομικά προϊόντα, το μέλι συμμετέχει κατά 86% στο ακαθάριστο εισόδημα του μελισσοκόμου, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια εκμετάλλευσης κυρίως της γύρης και του βασιλικού πολτού και δευτερευόντως των άλλων προϊόντων της κυψέλης. Η μελισσοκομία στη χώρα μας αποτελεί μια εξαιρετική εναλλακτική επιλογή για τους παραγωγούς της χώρας μας ή και κύρια ενασχόληση υπό συνθήκες. Πολύ σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης του τομέα της μελισσοκομίας αφορούν στην εκπαίδευση των μελισσοκόμων, αλλά και την ενημέρωση των καταναλωτών. Μείζονος σημασία είναι η στροφή προς τα άλλα προϊόντα της μέλισσας, με ταυτόχρονη βελτίωση των διαδικασιών 4

5 παραγωγής μελιού για αύξηση της παραγωγής και μείωση του κόστους. Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει σαν στόχο τη γνωριμία με τη βιολογία και μορφολογία της μέλισσας, αλλά και την εκπληκτική της κοινωνική οργάνωση, παράλληλα με τη ανάπτυξη των σημαντικότερων μέσων για την ορθή και αποτελεσματική άσκηση της μελισσοκομίας, ενώ θα γίνει μια προσέγγιση του τομέα της εμπορίας του μελιού. Δομή μαθήματος 1. Συστηματική κατάταξη και φυλές των μελισσών Είδη και φυλές μελισσών ανά τον κόσμο Φυλές μελισσών στην Ελλάδα - υβριδισμός 2. Βιολογικός κύκλος και κοινωνία των μελισσών Βιολογικός κύκλος (στάδια και διάρκεια) Διαφοροποίηση φύλλου και κάστας Πολυμορφισμός μες στην κυψέλη (βασίλισσα, εργάτρια, κηφήνας) Περιγραφή της φωλιάς των μελισσών 5

6 Η διατροφή των μελισσών 3. Μορφολογία, ανατομία και φυσιολογία της μέλισσας Μορφολογία των μελισσών (κεφαλή, θώρακας, κοιλία και τα επί αυτών εξαρτήματα) Ανατομία των μελισσών (πεπτικό, απεκκριτικό, κυκλοφορικό, αναπνευστικό, νευρικό, αναπαραγωγικό και αδενικό σύστημα) Αισθήσεις των μελισσών 4. Δραστηριότητες και συμπεριφορά των μελισσών Κατανομή εργασιών Ομοιόσταση Τροφάλλαξη Επικοινωνία (φερομόνες, χοροί των μελισσών) Αναζήτηση τροφής Επικονίαση Σμηνουργία 5. Μελισσοκομικά φυτά-κυριοτερες μελιτοφορίες Ορισμός αξιολόγηση μελισσοκομικών φυτών Κυριότερες μελιτοφορίες της Ελλάδας 6. Μελισσοκομικός εξοπλισμός Κυψέλη, εργαλεία άσκησης μελισσοκομίας Εξοπλισμός τρύγου, συσκευασίας και αποθήκευσης μελιού Οργάνωση μελισσοκομικής εκμετάλλευσης 7. Μελισσοκομικοί χειρισμοί Θέση μελισσοκομείου Επιθεώρηση μελισσιών 6

7 Τροφοδότηση μελισσών Παραπλάνηση λεηλασία Συνένωση μελισσιών Τρύγος Προετοιμασία & συντήρηση μελισσοκομικού εξοπλισμού Σύλληψη αφεσμών Σχέδιο ετησίων μελισσοκομικών χειρισμών 8. Εχθροί και ασθένειες των μελισσών Εχθροί των μελισσών (βαρρόα, κηρόσκωρος, σφήκες, τραχειακή ακαρίαση, άλλοι εχθροί) Ασθένειες των μελισσών (Αμερικανική σηψιγονία, νοζεμίαση, ασκοσφαίρωση, Ευρωπαϊκή σηψιγονία, Ιώσεις) Μη παρασιτικές ασθένειες (τροφοδηλητηριάσεις, δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα) Σύνδρομο κατάρρευσης των μελισσών 9. Γενετική και βελτίωση των μελισσών-βασιλοτροφία Βελτίωση με επιλογή κριτήρια επιλογής Παραγωγή βασιλισσών Παραγωγή βασιλικού πολτού Τεχνητή σπερματέγχυση 10. Μελισσοκομικά προϊόντα Μέλι (σύσταση, φυσικοχημικές ιδιότητες, διατροφική αξία, επεξεργασία και αποθήκευση) Γύρη (σύσταση, παραγωγή, επεξεργασία, αποθήκευση και διάθεση, χρήσεις) Βασιλικός πολτός (σύσταση, επεξεργασία, αποθήκευση και διάθεση, χρήσεις) Πρόπολη (σύσταση, παραγωγή, επεξεργασία, βιολογική αξία χρήσεις) 7

8 Κερί (σύσταση, συλλογή, χρήσεις) Δηλητήριο (σύσταση, παραγωγή, χρήσεις) 11. Βιολογική μελισσοκομία Βασικές αρχές βιολογικής μελισσοκομίας Νομικό πλαίσιο Προβλήματα και προοπτικές της βιολογικής μελισσοκομίας στη χώρα μας 12. Εμπορία μελιού και λοιπών προϊόντων της κυψέλης Η Μελισσοκομία στη χώρα μας Κείμενη νομοθεσία (εργαστηριακός έλεγχος μελιού, ετικέτα) Νοθείες στο μέλι και τον βασιλικό πολτό HMF, δείκτης διαστάσης και ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας Οργάνωση και δομή της αγοράς Προγράμματα Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας εγκατάστασης μελισσοκομικής μονάδας ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γνωριμία με τη μέλισσα και κατανόηση της συμπεριφοράς της ως το πρώτο βήμα για την επιτυχή άσκηση της μελισσοκομίας. Εξοικείωση με τα απαραίτητα μέσα άσκησης της μελισσοκομίας Εκμάθηση των σημαντικότερων μελισσοκομικών χειρισμών Αναγνώριση των σημαντικότερων παράσιτων της μέλισσας και ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισής τους Κατανόηση της δομής της μελισσοκομίας στη χώρα μας και του τρόπου λειτουργίας της αγοράς 8

9 Ποια μέσα θα χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των στόχων; Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση για την Μελισσοκομία θα πραγματοποιηθεί με τη χρησιμοποίηση συνδυαστικών μέσων διδασκαλίας όπως σημειώσεις, παρουσίαση βίντεο, ανάθεση εργασιών και προγραμματισμένων on line συναντήσεων εκπαιδευτών και σπουδαστών. Ορισμένες από τις εργασίες που ενδεικτικά θα πρέπει να πραγματοποιήσουν οι σπουδαστές είναι: Εις βάθος περιγραφή δραστηριοτήτων και συμπεριφορών της μέλισσας Περιγραφή της αξίας μελισσοκομικών φυτών ανά περιοχή Δημιουργία σχεδίου καταπολέμησης εχθρών και ασθενειών Ημερολογίου εργασιών μελισσοκόμου ανά περιοχή και εποχή του χρόνου Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας ανά περιοχή Ποιες γνώσεις και δεξιότητες θα αποκτήσετε μετά την αποφοίτηση; Οι εκπαιδευόμενοι μετά το πέρας των μαθημάτων Θα μπορούν να κατανοήσουν τη βιολογία και τη συμπεριφορά των μελισσών με γνώμονα την μεγαλύτερη παραγωγή μελιού και λοιπών προϊόντων της μέλισσας Θα έχουν λάβει γνώση των σημαντικότερων μελισσοκομικών χειρισμών και της επίδρασης αυτών στην ανάπτυξη του μελισσιού 9

10 Θα γνωρίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό τα παρασιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μέλισσες και τους βασικούς άξονες αντιμετώπισής τους Θα έχουν κατανοήσει τις ανάγκες και τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, αλλά και τις υποχρεώσεις τους απέναντι στον καταναλωτή. Ποια μέσα θα χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των στόχων; Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση για την Μελισσοκομία θα πραγματοποιηθεί με τη χρησιμοποίηση συνδυαστικών μέσων διδασκαλίας όπως σημειώσεις, παρουσίαση βίντεο, ανάθεση εργασιών και προγραμματισμένων on line συναντήσεων εκπαιδευτών και σπουδαστών. Ορισμένες από τις εργασίες που θα πρέπει να πραγματοποιήσουν οι σπουδαστές είναι: Αναγνώριση των κυριότερων φυλών μελισσών. Δημιουργία σχεδίου καταπολέμησης συγκεκριμένων ασθενειών. Δημιουργία ημερολογίου εργασιών μελισσοκομικών εργασιών. Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας ανά περιοχή. 10

11 Ποιες γνώσεις και δεξιότητες θα αποκτήσετε μετά την αποφοίτηση; Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένες από τις γνώσεις και δεξιότητες που θα αποκτήσετε μετά το πέρας των μαθημάτων: Γνώση του βιολογικού κύκλου και του ρόλου των κατοίκων της κυψέλης τους. Γνώση της επίδρασης των διαφόρων χειρισμών στην παραγωγή και την ποιότητα του μελιού. Εκμάθηση των μέσω πρόληψης και καταπολέμησης για εχθρούς και ασθένειες των μελισσών. Σύνδεση της γνώσης με τις ανάγκες της αγοράς. Διάρκεια μαθήματος Το μάθημα αντιστοιχεί σε 50 ώρες κατάρτισης που περιλαμβάνουν online διδασκαλία και πρακτική άσκηση (εκπόνηση εργασιών, επισκέψεις κτλ). Κόστος συμμετοχής Το κόστος συμμετοχής στο παρόν μάθημα είναι 250 για εφάπαξ καταβολή και 300 για καταβολή σε δύο ισόποσες δόσεις των 150 συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Στην τιμή δεν συμπεριλαμβάνονται δαπάνες τυχόν μετακινήσεων για επισκέψεις ή εκδρομές. 11