ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (3-4) ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ & ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ - ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΩΡΙΑ

Transcript

1 ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ) ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ & ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ - ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (3-4) ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΡΚΟΥΣΗΣ Μηχανικός Η/Υ & Πληροφορικής Διδάκτορας Μηχανικός ΕΜΠ gmourkousis@teimes.gr Πρωτεύων Υλικό: Γιάννης Τζήμας ΘΕΩΡΙΑ

2 2 Εξακρίβωση Αναγκών & Καθορισμός Απαιτήσεων Χρηστών

3 3 Εξακρίβωση Αναγκών & Καθορισμός Απαιτήσεων Κατά τη φάση αυτή εξακριβώνονται οι πραγματικές ανάγκες των χρηστών (έργο που συνήθως δεν είναι εύκολο), καθώς επίσης και τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά, τα οποία θα πρέπει να διαθέτει ένα πληροφοριακό σύστημα προκειμένου να ικανοποιεί τις ανάγκες αυτές. Παρά την εξαιρετική σημαντικότητά της, η φάση αυτή τις περισσότερες φορές παραγκωνίζεται, ή διεξάγεται επιφανειακά. Η ανεπαρκής ή καθόλου διεξαγωγή της οδηγεί σχεδόν πάντοτε σε σημαντικές καθυστερήσεις και υψηλά κόστη επιδιόρθωσης / συντήρησης.

4 Καθορισμός Απαιτήσεων 4 Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο πρόκειται να δομηθούν όλες οι επόμενες φάσεις του κύκλου ζωής και ανάπτυξης. Κάθε λογισμικό φτιάχνεται για να ικανοποιήσει τις ανάγκες κάποιου, ή κάποιων ατόμων. Βασικός στόχος της φάσης αυτής είναι ο καθορισμός και η καταγραφή των αναγκών αυτών. Μέσα από τις ανάγκες αυτές, θα εξαχθούν οι απαιτούμενες λειτουργίες (απαιτήσεις) που πρέπει να διαθέτει ένα σύστημα προκειμένου να τις ικανοποιεί.

5 Καθορισμός Απαιτήσεων (συν.) 5 Σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του συστήματος οι ανάγκες αυτές πρέπει να βρίσκονται συνεχώς στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Είναι προτιμότερο να δαπανηθεί κάποιος χρόνος για να διεξαχθεί η φάση αυτή σωστά, παρά να διεξαχθεί λανθασμένα, ή να μη διεξαχθεί καθόλου. Ελαχιστοποιείται έτσι η πιθανότητα το τελικό σύστημα να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών και κατά συνέπεια μειώνεται το κόστος για διόρθωση και αναπροσαρμογή του.

6 6 Η Διάσταση Μεταξύ του «Θέλω» και «Χρειάζομαι» Όταν αποφασισθεί η ανάπτυξη ενός συστήματος, διεξάγεται μια αρχική συνάντηση με τους πελάτες της εταιρείας. Οι πελάτες περιγράφουν σε πολύ γενικές γραμμές το προϊόν όπως αυτοί το αντιλαμβάνονται. Η περιγραφή του προϊόντος μπορεί να είναι γεμάτη ασάφειες, αντιφάσεις και υπερβολές. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο πελάτης ζητάει κάτι το οποίο δεν είναι καν δυνατό να πραγματοποιηθεί. Αυτό το οποίο θέλει ο πελάτης δεν είναι κατ ανάγκην αυτό το οποίο πραγματικά χρειάζεται. Ο στόχος του αναλυτή συστημάτων στην φάση αυτή είναι να εξακριβώσει τις πραγματικές ανάγκες του πελάτη, άσχετα με το τι νομίζει ο τελευταίος ότι χρειάζεται. Βέβαια, οι ισχυρισμοί του πελάτη θα καθοδηγήσουν τον αναλυτή στην αναζήτησή του για εξεύρεση των πραγματικών αναγκών.

7 Η Διάσταση Μεταξύ του «Θέλω» και «Χρειάζομαι» (συν.) 7 Ένας επιπρόσθετος στόχος του αναλυτή κατά τη φάση αυτή είναι ο καθορισμός οποιωνδήποτε περιορισμών οι οποίοι υπάρχουν. Οι λόγοι για τους οποίους ένας πελάτης, ή χρήστης αδυνατεί να περιγράψει με σαφήνεια αυτό το οποίο χρειάζεται είναι πολλοί. Συνήθης λόγος είναι η λιγοστή επαφή του με υπολογιστές, ή η άγνοια του περί θεμάτων υπολογιστών. Συχνό φαινόμενο είναι ο πελάτης να μην έχει εντοπίσει ακριβώς το πρόβλημα μέσα στην επιχείρησή του.

8 Ορισμός απαίτησης 8 Μια δήλωση για το τι πρέπει να κάνει το σύστημα ή ποιο χαρακτηριστικό πρέπει να διαθέτει Κατά τη φάση της ανάλυσης, οι απαιτήσεις γράφονται από την προοπτική του επιχειρηματία Οι απαιτήσεις των χρηστών μπορούν να διακριθούν σε: Λειτουργικές Μη λειτουργικές Περιορισμούς

9 9 Μη λειτουργικές απαιτήσεις

10 Περιορισμοί 10 Περιορισμός Παράδειγμα Κόστος Το προϊόν δεν πρέπει να υπερβαίνει τις Χρόνος Διαθεσιμότητα Αξιοπιστία Ασφάλεια Απόδοση Πλατφόρμα λειτουργίας Μνήμη Αποθηκευτικός Χώρος Μέγεθος Το προϊόν πρέπει να είναι έτοιμο σε 12 μήνες το πολύ. Το προϊόν πρέπει να λειτουργεί τουλάχιστον 99% των φορών που επιχειρούμε να το χρησιμοποιήσουμε. Το προϊόν δεν πρέπει να «παγώνει» ποτέ. Μόνο ο ιδιοκτήτης του συστήματος θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί το προϊόν. Το σύστημα πρέπει να υπολογίζει την απάντηση σε 2 δευτερόλεπτα το πολύ. Το σύστημα πρέπει να τρέχει σε υπολογιστή Pentium i3 και Windows 7. Το σύστημα πρέπει να δουλεύει σε υπολογιστή με 2 GB RAM. Το σύστημα πρέπει να μπορεί να εγκατασταθεί και να δουλεύει σε υπολογιστές με 2GB ελεύθερο σκληρό δίσκο. Το σύστημα πρέπει να είναι αρκετά μικρό ώστε να μπορεί να εγκατασταθεί και να δουλέψει στον φορητό υπολογιστή (laptop) του ιδιοκτήτη.

11 11 Εξακρίβωση Αναγκών

12 12 Τεχνικές Εξακρίβωσης Αναγκών

13 13 Τεχνικές Ανεύρεσης Γεγονότων & Συλλογής Πληροφοριών Οι τεχνικές αυτές είναι πολύ σημαντικές, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες φάσεις ανάπτυξης ενός πληροφοριακού συστήματος. Με τις τεχνικές αυτές, προσπαθούμε να συλλέξουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ένα υφιστάμενο σύστημα, ή για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να λειτουργεί ένα προτεινόμενο σύστημα. Η εφαρμογή των τεχνικών αυτών απαιτεί ερευνητική νοοτροπία, καθώς επίσης διαπροσωπικές και επικοινωνιακές ικανότητες.

14 14 Τεχνικές Ανεύρεσης Γεγονότων & Συλλογής Πληροφοριών (συν.) Ο αναλυτής οφείλει να επιστρατεύσει όλες τις ικανότητές του για να μπορέσει να συνεργαστεί αποδοτικά με τα μέλη της επιχείρησης και να εξάγει χρήσιμα και σωστά συμπεράσματα. Οι ικανότητες αυτές αποκτούνται και αναπτύσσονται με πρακτική εφαρμογή. Οι τεχνικές αυτές συμπεριλαμβάνουν: συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, συλλογή εντύπων και φορμών και παρατήρηση εργασιακού περιβάλλοντος. Κάθε μια έχει την ακαταλληλότητα της, μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα.

15 Συνεντεύξεις 15 Η προσωπική συνέντευξη αναγνωρίζεται ως μια από τις σημαντικότερες και προσφιλέστερες μεθόδους ανεύρεσης γεγονότων. Ο αναλυτής διεξάγει πρόσωπο με πρόσωπο συναντήσεις με διάφορα άτομα της επιχείρησης. Επειδή όμως κάθε άτομο έχει τις δικές του απόψεις και επιδιώξεις, θα πρέπει να γίνει επιλογή αρκετών ατόμων ώστε να καλύπτονται όλα τα μέρη του οργανισμού και ιδιαίτερα οι χρήστες του συστήματος. Για αυτό και ο αναλυτής θα πρέπει να είναι ικανός να επικοινωνεί αποδοτικά με διάφορες κατηγορίες ατόμων.

16 Συνεντεύξεις (συν.) 16 Υπάρχουν δύο ειδών συνεντεύξεις: οι δομημένες και οι μη δομημένες. Συνεντεύξεις της πρώτης μορφής έχουν ένα συγκεκριμένο αριθμό προκαθορισμένων ερωτήσεων Οι συνεντεύξεις της δεύτερης μορφής έχουν πολύ λίγες ή καθόλου προκαθορισμένες ερωτήσεις. Επίσης, μπορεί να απαιτούν απαντήσεις κλειστής μορφής (ο ανταποκρινόμενος επιλέγει μια απάντηση από ένα συγκεκριμένο σύνολο απαντήσεων), ή ανοικτής μορφής (ο ανταποκρινόμενος είναι ελεύθερος να απαντήσει όπως θέλει).

17 Τα 5 βασικά βήματα διεξαγωγής συνεντεύξεων 17 Επιλογή συνεντευξιαζόμενων Σχεδιασμός ερωτήσεων Προετοιμασία για τη συνέντευξη Διεξαγωγή της συνέντευξης Επεξεργασία αποτελεσμάτων συνέντευξης

18 Επιλογή συνεντευξιαζόμενων 18 Με βάση τις πληροφορίες που απαιτούνται Είναι καλό να αναζητάτε διαφορετικές απόψεις Από τα διευθυντικά στελέχη Από τους χρήστες Σε ιδανική περίπτωση, από όλους τους βασικούς εμπλεκόμενους

19 Σχεδιασμός Διεξαγωγή Επεξεργασία Αποτελεσμάτων 19 Καταρτούμε βασικό κορμό ερωτήσεων ανά κατηγορία χρηστών Καταγράφουμε την συνέντευξη για μελλοντική αναφορά Δημιουργούμε περίληψη για κάθε συνέντευξη Συνοψίζουμε αποτελέσματα ανά κατηγορία χρηστών

20 20 Επεξεργασία αποτελεσμάτων συνέντευξης

21 Συνεντεύξεις (+/-) 21 Πλεονεκτήματα Οι συνεντεύξεις επιτρέπουν στους αναλυτές να παροτρύνουν τους ανταποκρινόμενους να απαντήσουν ελεύθερα και ανοικτά σε ερωτήσεις. Επίσης επιτρέπουν στον αναλυτή να ζητήσει περισσότερες λεπτομέρειες σε ένα θέμα. Επιπρόσθετα, ο αναλυτής έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζει και να διατυπώνει κατάλληλα τις ερωτήσεις του, αν για κάποιο λόγο δεν γίνονται κατανοητές ή παραπλανούν. Μειονεκτήματα Οι συνεντεύξεις είναι χρονοβόρα διαδικασία, και η επιτυχία τους εξαρτάται κατά πολύ από τις επικοινωνιακές ικανότητες του αναλυτή. Μερικές φορές μάλιστα είναι δύσκολο να διεξαχθούν λόγω αποστάσεων και τοποθεσιών.

22 Ερωτηματολόγια 22 Τα ερωτηματολόγια είναι ειδικά έγγραφα τα οποία επιτρέπουν στον αναλυτή να συλλέξει πληροφορίες και γνώμες από μια ομάδα ατόμων. Είναι μια τεχνική η οποία εξαρτάται κατά πολύ από την σύνταξη καλών ερωτηματολογίων, έργο το οποίο δεν είναι καθόλου εύκολο και απαιτεί πείρα. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ερωτηματολογίων : τα ελεύθερης μορφής και τα προκαθορισμένης μορφής. Τα πρώτα δίδουν στον ανταποκρινόμενο μεγάλη ευχέρεια απάντησης. Δίδεται μια ερώτηση και ο ανταποκρινόμενος απαντά σε κάποιο χώρο που υπάρχει στο ερωτηματολόγιο. Ερωτήσεις αυτής της μορφής μερικές φορές αναφέρονται ως ανοικτές ερωτήσεις. Ερωτηματολόγια προκαθορισμένης μορφής περιλαμβάνουν ερωτήσεις για τις οποίες ο ανταποκρινόμενος έχει να επιλέξει μεταξύ κάποιων απαντήσεων που του παρουσιάζονται. Ερωτήσεις αυτής της μορφής είναι γνωστές ως κλειστές ερωτήσεις. Βέβαια ένα ερωτηματολόγιο μπορεί να συνδυάζει ανοικτές και κλειστές ερωτήσεις.

23 23 Ερωτηματολόγια

24 Βήματα για τη δημιουργία ερωτηματολογίων 24 Επιλογή συμμετεχόντων Με χρήση δείγματος του πληθυσμού Σχεδιασμός του ερωτηματολογίου Προσεκτική επιλογή των ερωτήσεων Διαχείριση του ερωτηματολογίου Πώς θα εργαστείτε για να επιτύχετε ικανοποιητικό βαθμό απόκρισης Επεξεργασία ερωτηματολόγιου Αποστολή αποτελεσμάτων στους συμμετέχοντες

25 Σχεδιασμός καλού ερωτηματολογίου 25 Ξεκινήστε με ερωτήσεις που δεν δημιουργούν ανησυχία στον ερωτώμενο και είναι ενδιαφέρουσες Ομαδοποιήστε τις ερωτήσεις σε λογικά συνεπείς ενότητες Μην τοποθετείτε σημαντικά στοιχεία στο τέλος του ερωτηματολογίου Μη γεμίζετε μια σελίδα με πάρα πολλά στοιχεία Αποφύγετε τις συντμήσεις Αποφύγετε τα μεροληπτικά ή υπαινισσόμενα στοιχεία ή όρους Αριθμήστε τις ερωτήσεις ώστε να αποφεύγετε τη σύγχυση Διενεργήστε έναν προκαταρκτικό έλεγχο στο ερωτηματολόγιο για να προσδιορίσετε ερωτήσεις που πιθανώς να δημιουργούν σύγχυση Επιτρέψτε στους ερωτώμενους να διατηρήσουν την ανωνυμία τους

26 Ερωτηματολόγια - Πλεονεκτήματα 26 Πλεονεκτήματα Τα κατάλληλα σχεδιασμένα ερωτηματολόγια μπορούν να απαντηθούν γρήγορα. Είναι συνήθως φθηνός τρόπος συλλογής πληροφοριών από μια μεγάλη ομάδα ατόμων. Επιτρέπει στα άτομα να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, έτσι αυξάνεται η πιθανότητα ότι τα άτομα θα δίδουν σωστές πληροφορίες. Οι ανταποκρίσεις μπορούν να οργανωθούν και να αναλυθούν γρήγορα. Αυτό βέβαια εξαρτάται από την μορφή και την καλή σχεδίαση του ερωτηματολόγιου.

27 Ερωτηματολόγια - Μεονεκτήματα 27 Μειονεκτήματα Ο αριθμός των ανταποκρινόμενων μπορεί να είναι μικρός (π.χ. μικρός οργανισμός με λίγους υπαλλήλους). Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ο ανταποκρινόμενος θα απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις, ιδιαίτερα αν το ερωτηματολόγιο είναι πολύ μεγάλο για αυτό και είναι καλό να αποφεύγονται τα μακροσκελή ερωτηματολόγια. Ο ανταποκρινόμενος δεν έχει τη δυνατότητα να ζητήσει περαιτέρω επεξηγήσεις αν κάποια ερώτηση δεν είναι πλήρως κατανοητή. Ούτε όμως ο αναλυτής μπορεί να ζητήσει περαιτέρω εξηγήσεις για κάποια απάντηση η οποία δόθηκε. Είναι πολύ δύσκολη η ετοιμασία σωστών ερωτηματολόγιων.

28 Συλλογή Εντύπων και Φορμών 28 Ο αναλυτής μπορεί να αποκομίσει χρήσιμες πληροφορίες λαμβάνοντας δείγματα από τα έντυπα τα οποία χρησιμοποιεί η επιχείρηση. Η εργασία αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη επειδή απαιτεί τη συνεργασία των μελών της επιχείρησης για την εξασφάλιση τέτοιων εντύπων. Τις περισσότερες φορές είναι αδύνατη η εξέταση όλου του πλήθους εντύπων τα οποία διατηρεί μια εταιρεία. Για αυτό και συνηθίζεται να λαμβάνεται μικρός αριθμός δειγμάτων τους. Ο αναλυτής θα πρέπει να είναι προσεκτικός ώστε τα δείγματα να είναι αντιπροσωπευτικά και χρήσιμα.

29 29 Συλλογή Εντύπων και Φορμών Παραδείγματα Εγγράφων Το οργανόγραμμα της εταιρείας Παράπονα πελατών Λογιστικά βιβλία Έγγραφα τα οποία περιγράφουν τις επιχειρησιακές λειτουργίες Έγγραφα στα οποία περιγράφονται οι σκοποί και επιδιώξεις της εταιρείας Υπηρεσιακά σημειώματα Έρευνες Αναφορές και φόρμες Εγχειρίδια χρήσης υφιστάμενων πληροφοριακών συστημάτων (αν υπάρχουν) Έντυπα τα οποία τεκμηριώνουν την ανάπτυξη προηγούμενων, σχετικών συστημάτων - αν υπάρχουν.

30 Ανάλυση Εντύπων και Φορμών Είναι καλή τακτική να αναλύουμε, πέρα από το τι υπάρχει στα έντυπα και τις φόρμες, και αυτό που δεν υπάρχει! Έρευνα για τυχόν προσθήκες των χρηστών στις φόρμες Έρευνα για στοιχεία των φορμών τα οποία δεν χρησιμοποιούνται

31 Παρατήρηση Εργασιακού Περιβάλλοντος 31 Η μέθοδος αυτή συμπεριλαμβάνει την επίσκεψη του αναλυτή στους χώρους όπου οι χρήστες του συστήματος εργάζονται και την παρατήρησή τους, με απώτερο σκοπό την καλύτερη κατανόηση των διαδικασιών οι οποίες λαμβάνουν χώρα στην επιχείρηση. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται συνήθως όταν τα δεδομένα τα οποία συλλέγονται από άλλες μεθόδους είναι αμφισβητήσιμα, ή όταν το σύστημα το οποίο εξετάζεται είναι τόσο πολύπλοκο που η εφαρμογή άλλων τεχνικών είναι πρακτικά ανέφικτη.

32 Παρατήρηση Εργασιακού Περιβάλλοντος (συν.) Βοηθά επίσης να Ελέγχεται η εγκυρότητα των πληροφοριών που έχουν συγκεντρωθεί με άλλους τρόπους Παρατηρήσεις: Οι χρήστες και τα διευθυντικά στελέχη συχνά δεν θυμούνται τα πάντα που κάνουν Η συμπεριφορά αλλάζει όταν ο άνθρωπος είναι υπό παρακολούθηση Δεν αγνοούμε περιοδικές δραστηριότητες Σε εβδομαδιαία, μηνιαία, ετήσια βάση

33 Παρατήρηση Εργασιακού Περιβάλλοντος (+/-) 33 Πλεονεκτήματα Τα δεδομένα που συλλέγονται είναι συνήθως πολύ αξιόπιστα. Παρατηρώντας την λειτουργία των ατόμων μέσα στον οργανισμό, ο αναλυτής μπορεί να δει τι συμβαίνει στην πραγματικότητα και να κατανοήσει πολύπλοκες εργασίες οι οποίες περιγράφηκαν λανθασμένα μέσω άλλων τεχνικών. Μειονεκτήματα Πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος το άτομο το οποίο παρακολουθείται να νιώθει άβολα και να ενεργεί διαφορετικά από ότι συνήθως. Η δουλεία η οποία εκτελείται σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτική του πραγματικού φόρτου εργασίας ο οποίος συνήθως υπάρχει. Επιπρόσθετα, μερικές εργασίες μπορεί να διεξάγονται σε άβολες ώρες και να υπόκεινται σε διακοπές.

34 34 Καταγραφή Απαιτήσεων και Αναγκών

35 Καταγραφή Απαιτήσεων και Αναγκών 35 Το αποτέλεσμα της φάσης καθορισμού απαιτήσεων είναι ένα Έγγραφο Απαιτήσεων ( η τμήμα εγγράφου), όπου καταγράφονται οι ανάγκες των χρηστών και τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά τα οποία θα πρέπει να φέρει το πληροφοριακό σύστημα προκειμένου να τις ικανοποιεί. Για την σύνταξη του εγγράφου αυτού, συνήθως χρησιμοποιούνται: Φυσική Γλώσσα Διαγράμματα και Πίνακες Τυποποιημένες Μέθοδοι (π.χ. με χρήση προτύπων - μοντέλων)

36 Καταγραφή Απαιτήσεων και Αναγκών (συν.) 36 Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η μέθοδος καταγραφής επιβάλλεται από κάποιο εξωτερικό παράγοντα. Γενικά η καταγραφή απαιτήσεων διεξάγεται με τη χρήση φυσικής γλώσσας και διαγραμμάτων όπου κρίνεται αναγκαίο. Ο αναλυτής θα πρέπει να νιώθει ελεύθερος να χρησιμοποιεί κατάλληλα διαγράμματα ή/και πίνακες όπου κρίνει ότι αυτό συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των καταγραμμένων απαιτήσεων και αναγκών.

37 Κείμενο ορισμού απαιτήσεων 37 Σωστοί ορισμοί Σαφείς ορισμοί Πλήρεις ορισμοί Συνεπείς ορισμοί Με δυνατότητα επαλήθευσης Με δυνατότητα τροποποίησης Με ιχνηλασιμότητα (traceability) Με κατάταξη βάσει σπουδαιότητας

38 Χαρακτηριστικά ενός Καλού Εγγράφου Απαιτήσεων 38 Ορθό πρέπει να αντικατοπτρίζει τις πραγματικές ανάγκες των χρηστών. Παρόλο που δεν υπάρχει τρόπος να διασφαλιστεί η ορθότητα ενός εγγράφου απαιτήσεων, εντούτοις τεχνικές όπως η γρήγορη πρωτοτυποποίηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μείωση της πιθανότητας λάθους κατά την καταγραφή.

39 39 Χαρακτηριστικά ενός Καλού Εγγράφου Απαιτήσεων (συν.) Σαφές οι καταγραμμένες απαιτήσεις δεν πρέπει να επιδέχονται διφορούμενη ερμηνεία. Π.χ. έστω απόσπασμα από το έγγραφο απαιτήσεων ενός συστήματος για την εκτύπωση ενδεικτικών ελέγχων σε ένα σχολείο: «Το σύστημα θα μπορεί να διαβάζει μια εγγραφή από το αρχείο μαθητών και μια εγγραφή από το αρχείο μαθημάτων και αν η εγγραφή φέρει την ένδειξη «Παρέμεινε» να εμφανίζει το κατάλληλο μήνυμα στην οθόνη.» Η παραπάνω απαίτηση επιδέχεται αμφιλεγόμενες ερμηνείες: σε ποια εγγραφή αναφέρεται η πρόταση «[...] αν η εγγραφή φέρει την ένδειξη [...]»; Μπορεί να αναφέρεται σε μια εγγραφή από το αρχείο μαθητών, σε μια εγγραφή από το αρχείο μαθημάτων, και στις δύο εγγραφές ή σε μια εντελώς διαφορετική.

40 40 Χαρακτηριστικά ενός Καλού Εγγράφου Απαιτήσεων (συν.) Πλήρες όταν συντάσσουμε ένα έγγραφο απαιτήσεων δεν πρέπει να κάνουμε οποιεσδήποτε υποθέσεις όσον αφορά αυτούς οι οποίοι διαβάζουν το έγγραφο. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι αναγνώστες του εγγράφου δεν μπορούν να μπουν στο μυαλό μας. Άρα λοιπόν οι απαιτήσεις θα πρέπει να καταγράφονται με επαρκή λεπτομέρεια. Καλό είναι να συντάσσεται ένα γλωσσάριο όπου εξηγούνται όλοι οι χρησιμοποιούμενοι όροι, συντομογραφίες κλπ. Ας αναλογιστούμε το ακόλουθο απόσπασμα: «Το σύστημα πρέπει να ανταποκρίνεται γρήγορα.» Η παραπάνω απαίτηση δεν είναι πλήρης: η έννοια του «γρήγορα» είναι αόριστη όπως διατυπώνεται παραπάνω. Μια πληρέστερα διατυπωμένη απαίτηση είναι: «Για τουλάχιστον 90% των εκτελέσεων της συγκεκριμένης λειτουργίας, το σύστημα πρέπει να ανταποκρίνεται το πολύ σε 0.5 δευτερόλεπτα από την στιγμή που πιέζεται κάποιο πλήκτρο ή κουμπί του ποντικιού.»

41 41 Χαρακτηριστικά ενός Καλού Εγγράφου Απαιτήσεων (συν.) Συνεπές οι διάφορες απαιτήσεις οι οποίες καταγράφονται στο έγγραφο θα πρέπει να συμφωνούν και να μην είναι αντιφατικές. Ας αναλογιστούμε το ακόλουθο απόσπασμα: Αν ο μαθητής δεν έχει λάβει προβιβάσιμο βαθμό για την τρέχουσα χρονιά, τότε θα εκτυπώνεται ενδεικτικό το οποίο θα φέρει την ένδειξη «Παρέμεινε». Ενώ σε ένα άλλο σημείο στο ίδιο έγγραφο: Αν ο μαθητής δεν έχει λάβει προβιβάσιμο βαθμό για την τρέχουσα χρονιά, τότε δεν θα εκτυπώνεται ενδεικτικό. Η διαδικασία ανάπτυξης του προϊόντος δεν μπορεί να συνεχίσει αν δεν διορθωθούν αυτού του είδους τα σφάλματα.

42 42 Χαρακτηριστικά ενός Καλού Εγγράφου Απαιτήσεων (συν.) Ελέγξιμο οι απαιτήσεις θα πρέπει να είναι καταγραμμένες με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορεί να ελεγχθεί κατά πόσον το προϊόν και οι προδιαγραφές πληρούν τις απαιτήσεις αυτές. Ας αναλογιστούμε το ακόλουθο παράδειγμα: «Το προϊόν θα πρέπει να μπορεί να εγκατασταθεί εύκολα.» Εκτός του ότι η ακόλουθη απαίτηση δεν είναι πλήρης, δεν είναι ούτε ελέγξιμη. Ο όρος «εύκολα» είναι υποκειμενικός και δεν προσφέρει καμία νύξη ως προς το κριτήριο μέτρησης ευκολίας που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Αντίθετα, η πιο κάτω απαίτηση χρησιμοποιεί σαφείς όρους και παρουσιάζει μετρήσιμες ποσότητες: «Ο χρόνος εγκατάστασης του προϊόντος θα πρέπει να είναι: Το πολύ 30 λεπτά χωρίς την χρήση εγχειριδίων. Το πολύ 10 λεπτά με την χρήση εγχειριδίων.»

43 Παραδείγματα Καταγραφής Απαιτήσεων 43 Το σύστημα πρέπει να κρατάει τα ακόλουθα προσωπικά στοιχεία για κάθε μαθητή: Ονοματεπώνυμο Όνομα Πατρός Διεύθυνση Τηλέφωνα (Οικίας, Εργασίας και Φορητό) Τάξη Τμήμα Αριθμός Ταυτότητας Το σύστημα δε θα επιτρέπει την ύπαρξη δύο μαθητών με τον ίδιο αριθμό ταυτότητας.

44 Παραδείγματα Καταγραφής Απαιτήσεων (συν.) 44 Όπου χρειάζεται η πληκτρολόγηση του ονόματος ενός μαθητή, επειδή τα ονόματα των μαθητών είναι πολλές φορές τα ίδια ο χρήστης θα μπορεί (προαιρετικά) να επιλέξει το όνομα μέσω μιας λίστας. Οι χρήστες θα μπορούν να εισάγουν ονόματα και διευθύνσεις χρησιμοποιώντας: α. Ελληνικούς χαρακτήρες β. Αγγλικούς χαρακτήρες γ. Γαλλικούς χαρακτήρες δ. Συνδυασμό όλων των παραπάνω

45 45 Γρήγορη Πρωτοτυποποίηση

46 Γρήγορη Πρωτοτυποποίηση 46 Η μέθοδος της γρήγορης πρωτοτυποποίησης είναι μια χρήσιμη μέθοδος με την οποία οι ανάγκες των χρηστών μπορούν να εντοπιστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια, ελαχιστοποιώντας παράλληλα την πιθανότητα το τελικό προϊόν να μην ανταποκρίνεται σ αυτές. Το γρήγορο πρωτότυπο είναι βιαστικά φτιαγμένο λογισμικό το οποίο επιδεικνύει βασικές λειτουργίες του τελικού προϊόντος και τις οποίες οι χρήστες του συστήματος βλέπουν και χρησιμοποιούν (π.χ. οθόνες εισαγωγής δεδομένων, αναφορές κλπ).

47 Γρήγορη Πρωτοτυποποίηση (συν.) 47 Στόχος της ομάδας ανάπτυξης είναι να φτιάξει οθόνες οι οποίες αντανακλούν τις «λειτουργίες κλειδιά» του προϊόντος, με τις οποίες οι χρήστες αλληλοεπιδρούν άμεσα, παραλείποντας οποιεσδήποτε «κρυμμένες» λειτουργίες (όπως ενημέρωση αρχείων, επικοινωνία με βάσεις δεδομένων, έλεγχο και διαχείριση λαθών, πολύπλοκους υπολογισμούς κλπ). Δεν έχει σημασία αν ο κώδικας του πρωτοτύπου είναι χαμηλής ποιότητας, ούτε αν «παγώνει» συχνά - φτάνει οι ατέλειες του πρωτοτύπου να μην προκαλούν σοβαρές παραπλανήσεις και λανθασμένες εντυπώσεις όσον αφορά τις ουσιαστικές λειτουργίες του τελικού προϊόντος.

48 Γρήγορη Πρωτοτυποποίηση (συν.) 48 Έπειτα, το πρωτότυπο δίδεται στους χρήστες για να πειραματιστούν μαζί του, ενώ ομάδα αναλυτών παρατηρεί λαμβάνοντας παράλληλα σημειώσεις. Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές, η ομάδα αναλυτών αναπροσαρμόζει το πρωτότυπο ώστε να καλύπτει οποιαδήποτε κενά, παραλείψεις, ή λάθη επισημάνθηκαν από τους χρήστες. Στην συνέχεια, το πρωτότυπο δίδεται ξανά στους χρήστες για επαναξιολόγηση. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται συνεχώς μέχρι να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου οι ανάγκες των χρηστών φαίνονται να καλύπτονται πλήρως.

49 Γρήγορη Πρωτοτυποποίηση (συν.) 49 Η μέθοδος της γρήγορης πρωτοτυποποίησης διασφαλίζει τη συμμετοχή των χρηστών στην ανάπτυξη του συστήματος, πράγμα που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για δύο λόγους: αφ ενός αυξάνει την πιθανότητα το τελικό προϊόν να ικανοποιεί της ανάγκες των χρηστών και αφ ετέρου μειώνει τον κίνδυνο το τελικό προϊόν να μην γίνει αποδεκτό από τους χρήστες. Επιπρόσθετα, αν η ανάπτυξη του συστήματος γίνεται σε αντικειμενοστραφή γλώσσα (π.χ. C++, Java κλπ), τότε η επαφή με το πρωτότυπο θα δώσει νύξεις στην ομάδα ανάπτυξης για τα βασικά μέρη από τα οποία θα απαρτίζεται το τελικό προϊόν. Άρα λοιπόν υποβοηθά στην ομαλότερη μετάβαση από τις φάσεις των απαιτήσεων και προδιαγραφών προς την φάση σχεδίασης και υλοποίησης.

50 Σημεία Προσοχής και Προβληματισμού 50 Είναι πολύ σημαντικό το γρήγορο πρωτότυπο να δημιουργείται και να αναπροσαρμόζεται όσο πιο σύντομα γίνεται, προκειμένου να εντοπιστούν από νωρίς οι πραγματικές ανάγκες των χρηστών. Για αυτό και για την ανάπτυξη γρήγορων πρωτοτύπων συνηθίζονται να χρησιμοποιούνται γλώσσες 4ης γενεάς και συναρτησιακές γλώσσες (Delphi, Java, HTML, C++, η γλώσσα προγραμματισμού του κελύφους Unix κλπ.) Παρόλα ταύτα, η γρήγορη πρωτοτυποποίηση εμπεριέχει μερικά ρίσκα. Κατ αρχήν, το γρήγορο πρωτότυπο μπορεί εσφαλμένα να σχηματίσει στον πελάτη την εντύπωση ότι η δημιουργία του συστήματος είναι εύκολη υπόθεση, οδηγώντας σε μεγαλύτερες και ίσως παράλογες απαιτήσεις ή αναθεωρήσεις. Επίσης, το γρήγορο πρωτότυπο συνήθως πετάγεται μετά την επίσημη καταγραφή των αναγκών δηλαδή δεν χρησιμοποιείται ως βάση πάνω στην οποία θα φτιαχτεί το τελικό προϊόν (μια διαφορετική προσέγγιση παρουσιάζεται στην επόμενη παράγραφο). Αυτό πιθανόν να προκαλέσει την αντίδραση των διοικητικών στελεχών της επιχείρησης.

51 51 Επαναχρησιμοποίηση του Γρήγορου Πρωτότυπου Στην κλασική μέθοδο της γρήγορης πρωτοτυποποίησης, το πρωτότυπο πετάγεται νωρίς στην φάση κύκλου ζωής και ανάπτυξης του συστήματος π.χ. αμέσως μετά την καταγραφή και αποδοχή των αναγκών από τον πελάτη. Μια εναλλακτική αλλά επικίνδυνη προσέγγιση, είναι η επαναχρησιμοποίηση του γρήγορου πρωτότυπου για την σταδιακή μετεξέλιξή του στο τελικό σύστημα. Θεωρητικά, η μέθοδος αυτή οδηγεί σε γρηγορότερη ανάπτυξη του προϊόντος. Πρακτικά όμως αυτό συμβαίνει σπάνια, επειδή η πολυπλοκότητα του πρωτοτύπου αυξάνει συνεχώς καθώς προστίθενται περισσότερες λειτουργίες, καθιστώντας ολοένα δυσκολότερη την τροποποίησή του.

52 52 Καθορισμός Προδιαγραφών Συστήματος

53 Καθορισμός Προδιαγραφών Η φάση Καθορισμού Προδιαγραφών είναι το σημείο κατά το οποίο θα καταγραφούν με ακρίβεια και με τυποποιημένο τρόπο οι λειτουργίες του συστήματος προς ανάπτυξη, οι οποίες εξακριβώθηκαν κατά την προηγούμενη φάση. Το αποτέλεσμα της φάσης αυτής είναι ένα έγγραφο προδιαγραφών.

54 Καθορισμός Προδιαγραφών (συν.) Το έγγραφο αυτό αφενός δεσμεύει την εταιρεία που αναλαμβάνει την ανάπτυξη του συστήματος ως προς τις λειτουργίες τις οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν και αφετέρου δεσμεύει τον πελάτη ως προς τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις του. Για τον λόγο αυτό το έγγραφο προδιαγραφών πολύ συχνά χρησιμοποιείται και ως συμβόλαιο μεταξύ του πελάτη και της εταιρείας ανάπτυξης.

55 Συνήθης Τακτική - Αποσύνθεση Συστημάτων Όταν ένα σύστημα είναι μεγάλο και πολύπλοκο, το διασπούμε σε μικρότερα υποσυστήματα και στη συνέχεια αυτά τα υποσυστήματα σε άλλα πιο μικρά. Συνεχίζουμε την διάσπαση μέχρι που να φτάσουμε σε μικρές, εύκολο να τις καταγράψουμε διαδικασίες. Η τεχνική αυτή ονομάζεται αποσύνθεση.

56 Αποσύνθεση Συστημάτων - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Θέλουμε να φτιάξουμε ένα σύστημα το οποίο να διαχειρίζεται τις αιτήσεις εγγραφής μαθητών στο ιδιωτικό σχολείο «Ο ΠΟΛΥΞΕΡΟΣ». Μετά από συνεντεύξεις με τους υπεύθυνους λειτουργούς, διαπιστώσαμε ότι η όλη διαδικασία χωρίζεται σε δύο μεγάλα μέρη: 1. την υποβολή της αίτησης από τους ενδιαφερόμενους, 2. την αξιολόγησή της.

57 Αποσύνθεση Συστημάτων - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να συγκεντρώνονται κάποια γενικά στοιχεία και να αποστέλλονται στη Διεύθυνση του ιδιωτικού σχολείου (π.χ. ο αριθμός των ατόμων που έκαναν αίτηση, ο αριθμός των ατόμων που έγιναν δεκτά και σε ποιά τμήματα, το ποσοστό των ατόμων τα οποία είναι νυμφευμένα κλπ). Άρα μπορούμε να διασπάσουμε το όλο σύστημα σε δύο μεγάλα μέρη: ένα το οποίο θα χειρίζεται την υποβολή των αιτήσεων και ένα το οποίο θα αξιολογεί τις αιτήσεις αυτές.

58 Αποσύνθεση Συστημάτων - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων μπορεί να διασπαστεί σε δύο μικρότερα μέρη: το τμήμα με το οποίο θα γίνεται η εισαγωγή των στοιχείων των αιτηθέντων και το τμήμα το οποίο θα συντάσσει την αναφορά για τη Διεύθυνση.

59 Αποσύνθεση Συστημάτων - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η αξιολόγηση των αιτήσεων μπορεί να διασπαστεί σε άλλα τρία μικρότερα το τμήμα με το οποίο θα εξετάζονται οι αιτήσεις και θα αποφασίζεται η αποδοχή η απόρριψή τους το τμήμα με το οποίο θα συντάσσονται απαντητικά γράμματα τα οποία θα αποστέλλονται στους αιτηθέντες, το τμήμα με το οποίο θα συντάσσεται μια αναφορά για την Διεύθυνση.

60 Αποσυνθετικό Διάγραμμα

61 Καταγράφοντας το Τι Κατά τη φάση καθορισμού των προδιαγραφών, καταγράφονται σε τυποποιημένη μορφή και με ακρίβεια οι λειτουργίες τις οποίες πρέπει να φέρει το προϊόν (τι θα κάνει), ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες που διαπιστώθηκαν στην προηγούμενη φάση όχι όμως ο τρόπος με τον οποίο θα διεξάγονται (πώς θα το κάνει). Το έγγραφο προδιαγραφών δεν πρέπει να είναι διφορούμενο, ημιτελές και αντιφατικό.

62 Καταγράφοντας το Τι (συν.) Επειδή χρησιμοποιείται ως συμβόλαιο μεταξύ του πελάτη και της ομάδας ανάπτυξης, θα πρέπει να είναι γραμμένο με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορεί να γίνεται εύκολα κατανοητό από τον πελάτη. Από την άλλη όμως πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερές, επειδή αποτελεί στην ουσία τη μοναδική πηγή πληροφοριών για τη σχεδίαση και υλοποίηση του προϊόντος.

63 Μέθοδοι Καταγραφής Προδιαγραφών Υπάρχουν πολλοί μέθοδοι καταγραφής προδιαγραφών. Κάθε μια έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και καταλληλότητα ανάλογα με την περίπτωση. Κάποιες επιτρέπουν μεγαλύτερη λεπτομέρεια από τις άλλες. Άλλες είναι εύκολο να κατανοηθούν από τον πελάτη ενώ άλλες όχι. Μερικές μέθοδοι έχουν ως επίκεντρο τα δεδομένα τα οποία διακινούνται στο σύστημα, ενώ άλλες έχουν ως επίκεντρο της διαδικασίες οι οποίες λαμβάνουν χώρα. Οι πρώτες ονομάζονται μέθοδοι μοντελοποίησης δεδομένων και οι δεύτερες μέθοδοι μοντελοποίησης διαδικασιών. Τις περισσότερες φορές χρησιμοποιείται συνδυασμός τους.

64 Μέθοδοι Καταγραφής Προδιαγραφών (συν.) Φυσική Γλώσσα Μοντελοποίηση Συστήματος Περιπτώσεις Χρήσεις (Σενάρια Χρήσης) Διαγράμματα Ροής Δεδομένων Διαγράμματα Ροής

65 65 Προδιαγραφές Συστήματος σε Φυσική Γλώσσα

66 Προδιαγραφές Συστήματος σε Φυσική Γλώσσα Η χρήση Φυσικής Γλώσσας ως μέθοδος προδιαγραφής χρησιμοποιείται ευρύτατα επειδή δεν απαιτεί τη χρήση συγκεκριμένης μεθοδολογίας και γνώσεων. Επίσης, τις πλείστες φορές είναι εύκολα κατανοητή από τον πελάτη. Είναι ωστόσο επιρρεπής σε ασάφειες, λάθη, παραλήψεις και περιττολογία.

67 Στόχοι 67 Καταγραφή των προδιαγραφών με τρόπο: Ορθό Σαφή Συνεπή Πλήρη Κωδικοποίηση των προδιαγραφών Αναφορά & Συσχέτιση Επιβεβαίωση Προδιαγραφών (Σχεδίαση, Υλοποίηση, Έλεγχος)

68 68 Επιβεβαίωση Προδιαγραφών (Specification Validation) Τα κριτήρια που χρησιμοποιούμε για την επιβεβαίωση των προδιαγραφών περιλαμβάνουν: Επιβεβαίωση ορθότητας προδιαγραφών (Correctness): Το μοντέλο της προδιαγραφής είναι σωστό σε σχέση με την ιδέα που έχει ο χρήστης Επιβεβαίωση πληρότητας προδιαγραφών (Completeness): Όλες οι πιθανές χρήσεις και σενάρια του συστήματος έχουν καταγραφεί και μοντελοποιηθεί σαν προδιαγραφές και οι προδιαγραφές δεν είναι ανακόλουθες μεταξύ τους Επιβεβαίωση ρεαλιστικής υλοποίησης (Realism): Οι προδιαγραφές μπορούν να υλοποιηθούν με την διαθέσιμη τεχνολογία Επιβεβαίωση σχέσης υλοποιημένων λειτουργιών και μοντελοποιημένων προδιαγραφών(traceability): Κάθε υλοποιημένη λειτουργία του συστήματος μπορεί να καθοριστεί σε σχέση με κάποια προδιαγραφή

69 Είδη Προδιαγραφών 69 Προδιαγραφές Πλαισίου Αναφοράς (Context Requirements) Λειτουργικές Προδιαγραφές (Functional Requirements) Προδιαγραφές Δεδομένων (Data Requirements) Μη Λειτουργικές Προδιαγραφές (non- Functional Requirements)

70 Προδιαγραφές Πλαισίου Αναφοράς (Context Requirements) 70 Οι Προδιαγραφές αυτές δεν ορίζουν την λειτουργικότητα του συστήματος Εκφράζουν πολιτικές, στρατηγικές και ζητήματα τακτικής για την ανάπτυξη τους συστήματος. Συγκεκριμένα, εκφράζουν περιορισμούς ή/και προϋποθέσεις για το περιβάλλον και τα όρια του συστήματος.

71 Λειτουργικές Προδιαγραφές (Functional Requirements) 71 Οι Λειτουργικές Προδιαγραφές ορίζουν το είδος των υπηρεσιών, των διαδικασιών ή και των λειτουργιών που πρέπει να πραγματοποιούνται από το σύστημα Αυτός ο τύπος των απαιτήσεων καλύπτει και περιγράφει πλήρως τα πιο σημαντικά λειτουργικά στοιχεία του συνολικού συστήματος Ορίζουν στην ουσία τους λόγους ύπαρξης του συστήματος

72 Προδιαγραφές Δεδομένων (Data Requirements) 72 Οι Προδιαγραφές Δεδομένων προσδιορίζουν τα απαιτούμενα δεδομένα, τον τρόπο διαχείρισης τους καθώς και τυχόν ζητήματα ασφαλείας γύρω από την πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα. Οι Προδιαγραφές Δεδομένων εντοπίζουν και καθορίζουν τα δεδομένα που απαιτούνται για την σωστή εκτέλεση των διαδικασιών και λειτουργιών. Είναι σημαντικό να καθοριστεί αν οι χρήστες έχουν ήδη πρόσβαση στις απαιτούμενες πληροφορίες, εάν υπάρχουν θέματα ασφάλειας που σχετίζονται με την πρόσβαση σε αυτές, και ούτω καθεξής. Π.χ. οι περιφερειακοί διευθυντές πωλήσεων μπορεί να είναι σε θέση να δείτε τα δεδομένα για όλες τις περιοχές, ενώ οι εκπρόσωποι των περιφερειακών πωλήσεων μπορεί να είναι σε θέση να δείτε τα δεδομένα μόνο για την περιοχή τους. Οι Προδιαγραφές Δεδομένων μπορούν να προσδιορίζουν και τον τρόπο αποθήκευσης της πληροφορίας.

73 73 Μη Λειτουργικές Προδιαγραφές (non-functional Requirements) Αφορούν ποιοτικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες που πρέπει να έχει το σύστημα Ορίζουν το λόγους σύμφωνα με τους οποίους θα θεωρήσουμε το σύστημα επιτυχημένο Οι Μη Λειτουργικές Προδιαγραφές μπορούν να διακριθούν δύο κύριες κατηγορίες : Εκτέλεσης: όπως η ασφάλεια και η ευχρηστία, οι οποίες είναι παρατηρήσιμες κατά το χρόνο εκτέλεσης Εξέλιξης: όπως δοκιμαστικότητα, συντηρησιμότητα, και επεκτασιμότητα, οι οποίες ενσωματώνονται στην δομή του πληροφοριακού συστήματος

74 Μη Λειτουργικές Προδιαγραφές (non-functional Requirements) 74 Αξιοπιστία Ασφάλεια (Security) Απόδοση (Performance) Περιβάλλον Επεκτασιμότητα (Extendability) Διασυνδέσεις με άλλα συστήματα Διαλειτουργικότητα (Interoperability)

75 Μη Λειτουργικές Προδιαγραφές (non-functional Requirements) 75 Συντηρησιμότητα (Maintainability) Απαιτήσεις Συντήρησης Συστήματος Αντίγραφα Ασφαλείας Ανάκαμψη μετά από βλάβη Προσβασιμότητα Εμφάνιση Περιεχόμενο Αναφορές - Reporting

76 Σχέδιο Προδιαγραφής (Δομικά Στοιχεία) 76 Περιγράφει τα δομικά στοιχεία μιας προδιαγραφής Μονοσήμαντα ορισμένος κωδικός προδιαγραφής Τύπος προδιαγραφής Κωδικός σχετικής περίπτωσης χρήσης Συνοπτική περιγραφή Σκεπτικό: Γιατί η προδιαγραφής είναι απαραίτητη Πηγή: Ποιοι θέλουν την συγκεκριμένη προδιαγραφής

77 Σχέδιο Προδιαγραφής (Δομικά Στοιχεία) (συν.) 77 Κριτήρια ικανοποιησιμότητας: Μια μετρική που θα μας βοηθήσει να επιβεβαιώσουμε ότι η τελική λύση ικανοποιεί την προδιαγραφής Σημασία / Σπουδαιότητα για τον χρήστη: Βαθμός που θέλει ο χρήστης να υλοποιηθεί η προδιαγραφής και βαθμός που ο χρήστης θα δυσαρεστηθεί εάν δεν ικανοποιηθεί η συγκεκριμένη προδιαγραφής Εξάρτηση / Συνάφεια από άλλες προδιαγραφές Σχετικό υλικό υποστήριξης Ιστορικά στοιχεία και διαχείριση αλλαγών της προδιαγραφής

78 Παράδειγμα Τεκμηρίωσης Προδιαγραφών Το σύστημα έχει μηχανισμό εξακρίβωσης των χρηστών του για να παρέχει τις κατάλληλες επιλογές ανάλογα με την κατηγορία του χρήστη που έχει πρόσβαση. 2. Η πρόσβαση στο σύστημα γίνεται με την χρήση ονόματος χρήστη (username) και κωδικού (password). 3. Το σύστημα αποθηκεύει δεδομένα για τους χρήστες. Κάθε χρήστης έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Όνομα Χρήστη (Κείμενο), Κωδικός (Κείμενο), Ονοματεπώνυμο (Κείμενο), Κατηγορία (Διαχειριστής, Διδάσκων, Σπουδαστής). 4. Το Όνομα Χρήστη για κάθε χρήστη του συστήματος είναι μοναδικό. 5. Ο Κωδικός πρέπει να έχει μέγεθος τουλάχιστον 8 χαρακτήρες με τουλάχιστον ένα από αυτούς να είναι αριθμός.

79 79 Παράδειγμα Τεκμηρίωσης Προδιαγραφών [2]

80 80 Παράδειγμα Τεκμηρίωσης Προδιαγραφών [3]

81 81 Παράδειγμα Τεκμηρίωσης Προδιαγραφών [3]