Η Διαδικασία Σχεδιασμού Συστημάτων

Transcript

1 Ενότητα 5 Η Διαδικασία Σχεδιασμού Συστημάτων Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-1 Στόχοι & αντικείμενο ενότητας Η διαδικασία σχεδιασμού Παράγοντες σχεδιασμού Λογικό vs. Φυσικό Σύστημα Λογικός vs. Φυσικός Σχεδιασμός Τα 14 βήματα Περιγραφή βημάτων Τεκμηρίωση και έλεγχος φάσης Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-2

2 Ι. Η Διαδικασία Σχεδιασμού H διαδικασία που μας επιτρέπει να φτάσουμε στη λύση που ταιριάζει καλύτερα στις απαιτήσεις του προβλήματος και τους περιορισμούς του περιβάλλοντος Διαδικασία αλληλεπίδρασης όπου (πρέπει να) γίνονται διαδοχικά καλύτερες προσεγγίσεις Ιεραρχική (top-down) προσέγγιση Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-3 Σύστημα Παράγοντες Σχεδιασμού Απαιτούμενες λειτουργίες, επίπεδο απόδοσης, συχνότητα επεξεργασίας και βαθμός εξυπηρέτησης χρηστών Λειτουργία Κόστη λειτουργίας, απαιτήσεις αξιοπιστίας και συμβατότητα με άλλα συστήματα Ανάπτυξη Κόστος ανάπτυξης, χρονικός ορίζοντας ανάπτυξης, δυσκολία υλοποίησης κλπ. «Τι πρέπει να γίνει» vs. «Τι θα μπορούσε να γίνει» Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-4

3 Λογικό vs. Φυσικό Σύστημα Ικανοποίηση απαιτήσεων χρηστών και φιλικότητα προς τους χρήστες Πλήρεις και σαφείς οδηγίες προς τους προγραμματιστές Δύο φάσεις Σχεδιασμός λογικού ή εξωτερικού (logical / external) συστήματος! Ο ΑΣ σχεδιάζει το νέο σύστημα όπως το απαιτούν οι χρήστες Σχεδιασμός φυσικού ή εσωτερικού (physical / internal) συστήματος! Σχεδιάζεται σύστημα για ένα συγκεκριμένο φυσικό περιβάλλον (περιλαμβάνεται εξοπλισμός, προσωπικό, κλπ.) Τα όρια μεταξύ των δύο φάσεων δεν είναι απόλυτα καθορισμένα! Τι εξυπηρετεί ένας τέτοιος διαχωρισμός; Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-5 Λογικό vs. Φυσικό Σύστημα (συν.) προδιαγραφές εισόδου προδιαγραφές εξόδου προδιαγραφές επεξεργασίας προσδιορισμός τελικού προϊόντος προδιαγραφές αρχείων ΒΔ Λογικός σχεδιασμός (προδιαγραφές χαρακτηριστικών συστήματος) οριστική μορφή (υπό το πρίσμα της ανάπτυξης σε Η/Υ) Φυσικός σχεδιασμός (τελικό προϊόν) Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-6

4 Λογικός vs. Φυσικός Σχεδιασμός Παράδειγμα: Κατάσταση Ελέγχου Αποθεμάτων Λογικός σχεδιασμός Οριστικοποίηση (μέσω διαπραγματεύσεων) και τεκμηρίωση της γενικής μορφής της Κατάστασης, της συχνότητας και το μέσο εμφάνισής της (οθόνη, αντίγραφα), κλπ. Καθορισμός των στοιχείων που εισάγονται από το χρήστη, αναζητούνται στη ΒΔ, ή υπολογίζονται από το σύστημα Φυσικός σχεδιασμός Αναλυτική σχεδίαση των εγγραφών των σχετικών αρχείων και εκτυπώσεων, και των τελικών διαγραμμάτων ροής Ολοκλήρωση τεκμηρίωσης Σχεδίαση διαδικασιών προσπέλασης και προστασίας αρχείων (για διαφορετικές κατηγορίες χρηστών), κλπ. Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-7 Λογικός vs. Φυσικός Σχεδιασμός (συν.) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ημ/νία Παραλήπτες: Δ/ντής Αποθήκης Υπεύθυνος Αποθεμάτων ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΛΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΑΓΓ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ημ/νία 99/99/99 ΤΗΣ 99/99/99 ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΛΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΑΓΓ. σύστημα εξωτερική παράμετρος ΑΒ1234 Ύφασμα Β Λογικός Σχεδιασμός αρχείο ειδών αρχείο κινήσεων Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-8

5 Ανάπτυξη Γρήγορου Πρωτοτύπου και Σχεδιασμός Ανάπτυξη γρήγορου πρωτοτύπου Καθορισμός προδιαγραφών Σχεδιασμός Υλοποίηση Έλεγχος Συνένωση κώδικα Έλεγχος Ανάπτυξη γρήγορου πρωτοτύπου Σχεδιασμός Αλλαγμένες απαιτήσεις Κατάσταση λειτουργίας Αλλαγμένες απαιτήσεις Ανάπτυξη Συντήρηση Απόσυρση Η φάση του σχεδιασμού διευκολύνεται (ή πολλές φορές επικαλύπτεται σε μεγάλο βαθμό) με την ανάπτυξη ενός γρήγορου πρωτοτύπου Υλοποίηση Έλεγχος Συνένωση κώδικα Έλεγχος Κατάσταση λειτουργίας Ανάπτυξη Συντήρηση Απόσυρση Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα παρουσιάστηκαν στην ενότητα 4 Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-9 Εργασίες Εξαμήνου - Συζήτηση Διαδικασία Σχεδιασμού Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Προμηθειών μιας Επιχείρησης Λογικός Σχεδιασμός Σύστημα Επεξεργασίας Συναλλαγών Ηλεκτρονικού Εμπορίου (Business to Customer) Παράγοντες Σχεδιασμού " Λειτουργία Σύστημα Διαχείρισης Βαθμολογίας Φοιτητών σε ένα Πανεπιστημιακό Τμήμα «Τι πρέπει να γίνει» vs. «Τι θα μπορούσε να γίνει» Σύστημα Διαχείρισης Γνώσης και Συλλογικής Υποστήριξης Αποφάσεων για Ιατρικές Διαγνώσεις Φυσικός Σχεδιασμός Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-10

6 ΙΙ. Τα 14 Βήματα 1. Καθορισμός εξόδων 2. Προσδιορισμός δεδομένων εισόδου 3. Προσδιορισμός της επεξεργασίας 4. Προσδιορισμός των απαιτήσεων ελέγχου 5. Προσδιορισμός κριτηρίων αποθήκευσης 6. Προσδιορισμός των απαιτήσεων ενημέρωσης αρχείων 7. Προσδιορισμός των απαιτήσεων προσπέλασης δεδομένων 8. Προσδιορισμός των απαιτήσεων αποθήκευσης δεδομένων 9. Επιλογή μεθόδου συλλογής δεδομένων 10. Επιλογή μέσων μετάδοσης δεδομένων 11. Επιλογή μεθόδου εισαγωγής δεδομένων 12. Προσδιορισμός αναγκών ασφαλείας δεδομένων και ελέγχου 13. Επιβεβαίωση εφικτότητας υλοποίησης 14. Διέλευση (walkthrough) μέσα από το Σχεδιασμό Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-11 Καθορισμός εξόδων Βήματα 1-21 Καθορισμός σκοπού (π.χ. ειδοποίηση χρήστη, έκδοση αποτελεσμάτων, αίτηση για εισαγωγή στοιχείων, κλπ.) Προσδιορισμός απαιτήσεων χρήστη (βλ. εμπειρία χρήστη) Καθορισμός περιεχομένου Προσδιορισμός δεδομένων εισόδου Κατηγοριοποίηση δεδομένων εισόδου Δεδομένα προσδιορισμού ταυτότητας (π.χ. κωδικός είδους, κωδικός πωλητή, κατηγορία πελάτη, κλπ.) Δεδομένα περιγραφής (π.χ. επωνυμία, αιτιολογία, κλπ.) Δεδομένα μέτρησης (μονάδες μέτρησης, μεγέθη συσκευασίας, κλπ.) Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-12

7 Βήματα 3-43 Προσδιορισμός της επεξεργασίας Προσδιορισμός των λειτουργιών που πρέπει να πραγματοποιηθούν για να μετατραπεί η είσοδος σε έξοδο Υπολογισμός / κατάταξη / ταξινόμηση / συσσώρευση / αναπαραγωγή / συλλογή / επαλήθευση / αποθήκευση / ανάκληση / επικοινωνία Προσδιορισμός των απαιτήσεων ελέγχου Έλεγχοι ακρίβειας και πιστότητας λειτουργιών επεξεργασίας Έλεγχοι ορίων, προσδιορισμού ταυτότητας, ακολουθίας δεδομένων, κλπ. Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-13 Βήματα 5-65 Προσδιορισμός κριτηρίων αποθήκευσης Ποια δεδομένα θα αποθηκευτούν και σε ποια μέσα (δίσκος, δισκέτα, κλπ.) Ποια θα είναι η γραμμογράφηση των εγγραφών που θα δημιουργηθούν Βήματα 5-7 αφορούν σχεδιασμό αρχείων και βάσεων δεδομένων (βλ. ειδική ενότητα) Προσδιορισμός των απαιτήσεων ενημέρωσης αρχείων Τελικός καθορισμός της διαδικασίας ενημέρωσης (προσθήκη / διαγραφή / τροποποίηση) κάθε αρχείου Καθορισμός της ακολουθίας των διαφόρων εργασιών, και των περιορισμών στην ενημέρωση (συχνότητα κλπ.) Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-14

8 Βήματα 7-87 Προσδιορισμός των απαιτήσεων προσπέλασης δεδομένων Σειριακή προσπέλαση για εκτύπωση μιας Κατάστασης Αποθεμάτων Τυχαία προσπέλαση για απάντηση σε ερωτήσεις διαλογικής μορφής με τη βοήθεια οθόνης Προσδιορισμός των απαιτήσεων αποθήκευσης δεδομένων Καθορίζονται από τη μέθοδο οργάνωσης και προσπέλασης των αρχείων καθώς και τον εκτιμώμενο όγκο εγγραφών Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-15 Βήματα Επιλογή μεθόδου συλλογής δεδομένων Με το χέρι, π.χ. καταχώρηση παραγγελίας σε ειδικό έντυπο μετά από επαφή (τηλέφωνο, fax, κλπ.) με τον πελάτη Αυτόματα, π.χ. μετρήσεις από ειδικούς αισθητήρες (sensors) Επιλογή μέσων μετάδοσης δεδομένων Περιπτώσεις στις οποίες η συλλογή των δεδομένων δεν γίνεται εκεί που θα γίνει και η επεξεργασία τους Εφαρμογές τηλεπεξεργασίας και βάσεων δεδομένων Δίκτυα Η/Υ, ειδικό υλικό και λογισμικό επικοινωνιών Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-16

9 Βήματα Επιλογή μεθόδου εισαγωγής δεδομένων Πληκτρολόγηση Ανάγνωση bar codes Αυτόματη εισαγωγή (ειδικοί αισθητήρες) Προσδιορισμός αναγκών ασφαλείας δεδομένων και ελέγχου Εφεδρικά αντίγραφα πριν από κάθε ενημέρωση Έλεγχος διαδικασιών ανάκαμψης (recovery) σε περιπτώσεις βλάβης ή λάθους Προστασία από μη εξουσιοδοτημένους χρήστες Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-17 Βήματα Επιβεβαίωση εφικτότητας υλοποίησης Εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις υλοποίησης του συστήματος με βάση τη διαθέσιμη τεχνολογία, τους ανθρώπινους και άλλους πόρους, κλπ.; Θεώρηση δραστηριοτήτων, πόρων, χρονοπρογραμμάτων, ποιοτικού ελέγχου, απαιτούμενης εκπαίδευσης, φυσικής εγκατάστασης συστήματος, κλπ. Διέλευση (walkthrough) μέσα από το Σχεδιασμό Τελική διέλευση για να εξακριβωθεί ότι το σύστημα έχει σχεδιαστεί σωστά, έχουν τηρηθεί όλοι οι περιορισμοί, υπάρχει καλά δομημένη τεκμηρίωση «Πράσινο φως» για την υλοποίηση της εφαρμογής Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-18

10 Τεκμηρίωση Τεκμηρίωση και Έλεγχος Σχεδιασμού Αφορά το σχεδιασμό όλων των προγραμμάτων που θα απαιτηθούν για την αυτοματοποίηση των διαδικασιών διαχείρισης και λήψης αποφάσεων (είσοδοι, έξοδοι, αρχεία, επεξεργασία) Έλεγχος Έχουν ληφθεί σωστά υπόψη οι προδιαγραφές του συστήματος; Έγινε σωστή ανάπτυξη της ίδιας της φάσης του Σχεδιασμού; Επιθεωρήσεις των διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα (transaction-driven inspections) Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-19 Εργασίες Εξαμήνου - Συζήτηση Τα 14 Βήματα Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Προμηθειών μιας Επιχείρησης Προσδιορισμός απαιτήσεων ελέγχου Σύστημα Επεξεργασίας Συναλλαγών Ηλεκτρονικού Εμπορίου (Business to Customer) Καθορισμός εξόδων Σύστημα Διαχείρισης Βαθμολογίας Φοιτητών σε ένα Πανεπιστημιακό Τμήμα Επιλογή μεθόδου συλλογής δεδομένων Σύστημα Διαχείρισης Γνώσης και Συλλογικής Υποστήριξης Αποφάσεων για Ιατρικές Διαγνώσεις Επιλογή μέσων μετάδοσης δεδομένων Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ΙI Ι Διδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης 5-20