ξεκινώντας Οι τρόποι και τα υλικά δικτύωσης

Transcript

1 Ίσως πριν µερικά χρόνια κανείς δεν φανταζόταν πως η εξέλιξη των δορυφορικών δεκτών θα είχε άµεση σχέση µε την εξέλιξη των δικτύων Η/Υ, τόσο σε τοπικό επίπεδο LAN όσο και σε αποµακρυσµένο WAN. Αφού λοιπόν και οι δορυφορικοί δέκτες δικτυώνονται, καλούµαστε να γνωρίσουµε νέα υλικά και τεχνικές, που, αν και προέρχονται κυρίως από το χώρο των Η/Υ, έχουν µπει για τα καλά στη δορυφορική ζωή µας. Γράφει ο Παναγιώτης Ψυχογιός Server PC Printer Hέλευση της µαγικής θύρας στους δορυφορικούς δέκτες, άλλαξε ο- λοσχερώς το χώρο της δορυφορικής TV, αφού τους έδωσε δυνατότητες α- ντίστοιχες µε αυτές των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ακριβώς για αυτό το λόγο, καλούµαστε σήµερα να σας περιγράψουµε όσο πιο απλά γίνεται την υποδοµή, τα υλικά, καθώς και τους τρόπους δικτύωσης ενός οικιακού δικτύου. Firewall Router Access Point Τι ονοµάζουµε δίκτυο ίκτυο δορυφορικών δεκτών ονοµάζουµε µια διάταξη δύο ή περισσότερων δεκτών, που είναι συνδεδεµένοι µεταξύ τους κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να ε- πικοινωνούν για να µοιραστούν κοινούς πόρους, δηλαδή κοινά δεδοµένα. Το κοινό δεδοµένο στην περίπτωση του δορυφορικού card sharing, είναι η επίσηµη κάρτα πρόσβασης στις συνδροµητικές υπηρεσίες. Internet 132 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

2 Ο πιο διαδεδοµένος τρόπος δικτύωσης δορυφορικών δεκτών, επιτυγχάνεται µέσω της θύρας. Όµως υπάρχουν και άλλοι τρόποι, όπως η ασύρµατη διαµεταγωγή των δεδοµένων ή ενσύρµατη ε- πικοινωνία µέσω θύρας RS-232. Χρήσιµες λεπτοµέρειες Η υποδοµή, όσον αφορά τη δικτύωση των δεκτών, είναι εντελώς ανεξάρτητη από την υποδοµή του κεραιοσυστήµατος που τους τροφοδοτεί µε δορυφορικό σήµα. Το ένα σύστηµα είναι ανεξάρτητο δικτύωσης, ανάλογα µε τις ανάγκες. Γενικότερα, πάντως, η δικτύωση επιτυγχάνεται ενσύρµατα και ασύρµατα, µε τον ενσύρµατο τρόπο να είναι πιο διαδεδοµένος. Η ενσύρµατη δικτύωση και τα υλικά που χρησιµοποιεί Σε αυτό το σηµείο θα σας περιγράψουµε τα βασικά υλικά ενσύρµατης δικτύωσης των δορυφορικών δεκτών, ενώ παράλληλα θα προσπαθήσουµε να σας εξηγήσουµε και τη λειτουργία τους. DREAMBOX AB IPBOX TRIPLE DRAGON DREAMBOX hub straight UTP CAT5 από το άλλο και απλά λειτουργούν συµπληρωµατικά. Έτσι, όλοι οι δέκτες στο εµπλεκόµενο δίκτυο πρέπει να τροφοδοτούνται ανεξάρτητα µε δορυφορικό σήµα και όχι µόνον ο δέκτης server, όπως λανθασµένα κάποιες φορές πιστεύεται. Η υποδοµή ε- νός δικτύου δορυφορικών δεκτών µέσω θύρας, δεν διαφέρει σε τίποτα από αυτήν ενός δικτύου Η/Υ. Πολλές φορές, µάλιστα, συνυπάρχουν στο ίδιο δίκτυο, αλλά... και στο διαδίκτυο. Η µόνη διαφορά είναι ότι µε τους δορυφορικούς δέκτες δεν έχουµε τόσο µεγάλη ανάγκη σε ταχύτητες, οπότε µπορούν να δικαιολογήσουν ή να απορροφήσουν κάποια λάθη υποδοµής εγκατάστασης, κάτι που σε ένα δίκτυο Η/Υ θα απέβαινε µοιραίο. Τρόποι δικτύωσης Υπάρχουν πολλοί τρόποι δικτύωσης των δορυφορικών δεκτών σε τοπικό επίπεδο, άλλοι περισσότερο διαδεδοµένοι και άλλοι λιγότερο, ανάλογα µε την υποδοµή που υπάρχει ή που θέλουµε να υπάρξει. Επίσης, µπορεί να υπάρξει και κάποιος συνδυασµός τεχνικών UTP Πρόκειται για το καλώδιο που αποτελεί τη βασική γραµµή µεταφοράς δεδοµένων. Αποτελείται από τέσσερα συνεστραµµένα ζεύγη α- γωγών, µε διαφορετικό ρυθµό συστροφής και µε χρωµατική ένδειξη για το καθένα. Για τη µεταφορά δεδοµένων χρησιµοποιούνται τα δύο από τα τέσσερα ζεύγη. Χαρακτηρίζεται από κατηγορίες (συνηθέστερη η cat- 5e), που προσδιορίζουν την ταχύτητα που µπορεί να υποστηρίξει. Η ποιότητα του καλωδίου, ο τρόπος που τερµατίζει στους ειδικούς ακροδέκτες, καθώς και η επίδραση πεδίων σε αυτό, που δηµιουργούνται από ισχυρά ρεύµατα ή άλλες πηγές, είναι µερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα ροής δεδοµένων, καθώς και την εξασθένηση που παρουσιάζει σε dβ. Φανταστείτε πως για UTP 133

3 κατηγορία cat-6e που υποστηρίζει µεγαλύτερες ταχύτητες, παίζει ρόλο ακόµα και ο τρόπος µε τον οποίο θα το ξετυλίξετε από την κουλούρα! Γενικότερα, θα πρέπει να γνωρίζετε τα εξής: Μπορεί ο τύπος του καλωδίου να υποδηλώνει την κατηγορία και την ταχύτητα που υποστηρίζει, αλλά και ο τρόπος µε τον οποίο θα το εγκαταστήσετε (αν θα πληροί κάποια πρότυπα), καθώς και το µήκος και η θέση του, θα καθορίσουν τελικά τις ταχύτητες δεδοµένων που επιτρέπει, κάτι που πιστοποιείται µε ειδικά όργανα διακρίβωσης. Ακροδέκτης RJ-45 O κλασικός ακροδέκτης στον οποίο καταλήγει το καλώδιο UTP, πριν συνδεθεί στη θύρα δικτύου. Η σύνδεση µε το καλώδιο πραγµατοποιείται µε ειδικό εργαλείο - πρέσα, ενώ η σειρά µε την οποία τοποθετούνται τα συνεστραµµένα ζεύγη είναι συγκεκριµένη και ορίζεται από διεθνή πρότυπα. Εάν δεν τηρηθεί ο χρωµατικός κώδικας, έχουµε σοβαρή α- πώλεια σε ταχύτητα, καθώς και ασταθή συµπεριφορά κατά τη µεταφορά δεδοµένων. Παρόλα αυτά, η δικτύωση κάποιων δεκτών επιτυγχάνεται, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνιστάται. Πρίζα UTP (µονή ή διπλή) Θα τη συναντήσετε κυρίως σε νέες ε- γκαταστάσεις, σε χώρους όπου έχει γίνει πρόβλεψη για δοµηµένη καλωδίωση, δηλαδή πρόβλεψη για εγκατάσταση τοπικού δικτύου Η/Υ. Σε αυτήν καταλήγει το ήδη εγκατεστηµένο, µέσα από τοίχους, καλώδιο UTP. Επάνω της κουµπώνει καλώδιο δικτύου, µε το ειδικό βύσµα δικτύου RJ-45 για σύνδεση δικτύου µε PC ή δορυφορικών δεκτών µε θύρα. Όπως είναι λογικό, στη µονή πρίζα καταλήγει ένα καλώδιο UTP, ενώ στη διπλή δύο. Στην πρώτη περίπτωση ενδέχεται να χρησιµοποιείται και για την τηλεφωνική γραµµή, οπότε, µε κάποιες τεχνικές διαχωρίζουµε το δίκτυο από το τηλέφωνο. Στη δεύτερη, η µία από τις δύο υποδοχές χρησιµοποιείται για δίκτυο (δηλαδή για µεταφορά δεδοµένων), ε- νώ η δεύτερη µόνο για την τηλεφωνική γραµµή. ιαχωριστής Data Voice Εξάρτηµα που κουµπώνει πάνω σε πρίζα UTP, όπου χρησιµοποιείται ταυτόχρονα για δίκτυο και τηλεφωνία (data-voice). Στην ουσία, διαχωρίζει τα ζεύγη του καλωδίου UTP που καταλήγουν στην πρίζα. Στο διαχωριστή µπορούµε να συνδέσουµε τη θύρα ethernet ε- νός δορυφορικού δέκτη, καθώς και µία τηλεφωνική συσκευή, ώστε και οι δύο συσκευές να λειτουργούν ταυτόχρονα και ανεξάρτητα. Patch panel (Πίνακας Μικτονόµησης) Μια προσέγγιση του όρου στα ελληνικά, θα ήταν «καλωδιοµίκτης» ή «πίνακας µικτονόµησης». Πρόκειται για µια συσκευή, όπου συνήθως καταλήγουν όλα τα καλώδια UTP µιας εγκατεστηµένης δοµη- µένης καλωδίωσης. Αποτελείται από ένα συγκεκριµένο αριθµό θυρών (πολλά µικρά πριζάκια, το ένα ακριβώς δίπλα στο άλλο, όπου κάθε ένα αντιστοιχεί σε ένα καλώδιο UTP, τερµατισµένο σε πρίζα δω- µατίου) και βρίσκεται συνήθως σε ένα κεντρικό playroom. Ανάλογα µε τις ανάγκες µας, µπορούµε να επέµβουµε στη συνδεσµολογία των θυρών και να δώσουµε δίκτυο, τηλεφωνία κ.ά., στις πρίζες που θα επιλέξουµε. Κατά τη σύνδεση των καλωδίων UTP τηρείται αυστηρά ο χρωµατικός κώδικας. Η ύπαρξη patch panel και πριζών UTP είναι σαφώς προτιµότερη λύση από την ύπαρξη ατερµάτιστων καλωδίων UTP, κάτι όµως που στην πράξη δεν θα φανεί τόσο, τουλάχιστον όσον αφορά τη δικτύωση των δορυφορικών δεκτών. Hub Συσκευή απαραίτητη για τη δικτύωση περισσότερων των δύο δορυφορικών δεκτών, σε ένα τοπικό οικιακό δίκτυο. ιαθέτει πολλαπλές εισόδους, όπου συγκεντρώνονται καλώδια προερχόµενα από τις θύρες δικτυακών συσκευών, όπως PC µε θύρα δικτύου, δικτυακοί δορυφορικοί δέκτες κ.λπ. Λειτουργεί σαν ένας κόµβος, δηλαδή, όπου όλες οι συσκευές του δικτύου συνδέονται επάνω του. Όλες οι συνδεδεµένες συσκευές στο hub µπορούν να επικοινωνήσουν µεταξύ τους, αποστέλλοντας και λαµβάνοντας δεδοµένα. Κάθε φορά, η αποστολή γίνεται από τον αποστολέα σε όλες τις διαθέσιµες θύρες, ενώ για την επόµενη αποστολή κρατείται σειρά προτεραιότητας. Αυτό σηµαίνει πρακτικά, ότι έχουµε µια φυσιολογική καθυστέρηση. Switch Λειτουργεί σαν ένας διαµεταγωγέας δεδοµένων, αφού µέσα από έ- να συγκεκριµένο αριθµό θυρών που διαθέτει, αναλαµβάνει να δέχεται και να στέλνει δεδοµένα από τον εκάστοτε αποστολέα, στον παραλήπτη. Η διαφορά του σε σχέση µε το Ηub, είναι πως κάθε 134 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

4 φορά, µία µεταφορά γίνεται µόνο προς τη θύρα του παραλήπτη και όχι προς όλες. Επίσης, είναι δυνατό να γίνονται ταυτόχρονα πολλές αποστολές και λήψεις, χωρίς να καθυστερεί η µία την άλλη. ιαθέτει µνήµη που κρατάει τις διευθύνσεις αποστολέα παραλήπτη, φτιάχνοντας πίνακα µε αυτές. Όλα τα παραπάνω χαρακτηρίζουν το Switch, µακράν αποδοτικότερο από ένα hub, το οποίο αποτελεί την πιο συνηθισµένη λύση, ενώ η τιµή του είναι απόλυτα προσιτή. Modem Router Ουσιαστικά, πρόκειται για δύο συσκευές ενσωµατωµένες σε µία. Το modem αποτελεί την πύλη για το διαδίκτυο, καθώς αποτελεί τη γέφυρα επικοινωνίας του δικτύου σας µε τον πάροχο της τηλεφωνικής σύνδεσής σας στο διαδίκτυο (ISP provider). Ο router, σε τοπικό επίπεδο λειτουργεί σαν ένας δροµολογητής δεδοµένων. ιαθέτει θύρες Εthernet, όπου µπορούµε εκτός από P/C να συνδέσουµε και τους δορυφορικούς µας δέκτες, δηµιουργώντας ένα τοπικό δίκτυο. Επίσης, έχει τη δυνατότητα διασύνδεσης δύο δικτύων είτε τοπικού LAN και ασύρµατου WLAN (οπότε αναφερόµαστε σε ασύρµατο router) είτε τοπικού και αποµακρυσµένου (WAN) µέσω διαδικτύου. Πρόκειται για µια έξυπνη δικτυακή συσκευή που δέχεται ρυθµίσεις, σύµφωνα µε τις οποίες καθορίζεται η ροή δεδοµένων από το ένα δίκτυο σε άλλο. Έτσι, µέσω Router - και σε συνδυασµό µε κάποιο Switch (όπως αναφέραµε προηγουµένως), υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης των δορυφορικών δεκτών µεταξύ τους, αλλά και µε πύλες του διαδικτύου. Τι σηµαίνει αυτό; Τεχνικά, άπειρες δυνατότητες ή εφαρµογές, ανάλογα και το δέκτη που χρησιµοποιείτε. Για παράδειγµα, έλεγχος και χειρισµός δέκτη από απόσταση, video streaming (µετάδοση εικόνας µέσω διαδικτύου), αναβάθµιση λογισµικού του δέκτη µέσω διαδικτύου κ.λπ. Reapeater (Επαναλήπτης) Σπάνια θα το χρησιµοποιήσετε σε τοπικό επίπεδο, αλλά πιστεύω πως θα πρέπει να γίνει µια αναφορά σε αυτό. Πρόκειται για µία συσκευή µε µία είσοδο και µία έξοδο. Ενισχύει το σήµα που διέρχεται µέσα από τη γραµµή µεταφοράς, µε αποτέλεσµα να µπορεί να αυξήσει τη µέγιστη απόσταση που µπορεί να µεταδοθεί. Πρακτικά, ανανεώνει τα ηλεκτρικά και χρονικά χαρακτηριστικά του σήµατος, απαλλάσσοντάς το από παραµορφώσεις. Παρόλα αυτά, η επέκταση ενός δικτύου LAN µέσω Reapeater, υπόκειται σε συγκεκριµένους περιορισµούς. ώρα συνολικής αξίας που αποτελούνται από: 1 Τηλεόραση ATL YuMaTu 20 ιντσών 1 Κάτοπτρο Tecatel 100x115cm Offset 1 Βάση Κατόπτρου Εδάφους Φ51 2 LNB Maximum Silver Edition 0,2dB Universal 1 µπάρα στήριξης των 2 LNB τύπου Universal 1 ιακόπτη DiSEqC 2 προς 1, Digiality 1 έκτη Yumatu Combo µε ενσωµατωµένο UCAS Τα ορυφορικά Νέα ευχαριστούν θερμά τους αμέτρητους φίλους αναγνώστες από όλη την Ελλάδα, που έλαβαν μέρος στο μεγάλο διαγωνισμό. Στην κλήρωση που ακολούθησε αναδείχθηκαν οι παρακάτω 20 τυχεροί νικητές που κερδίζουν από ένα σετ. Η σωστή απάντηση του διαγωνισμού είναι η απάντηση γ. Γενάρη 1. ΓΚΛΙΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΛΑΡΙΣΑ 2. ΚΑΖΑΚΛΗΣ ΑΝ ΡΕΑΣ Θ., ΑΡΓΟΣ 3. ΤΣΙΑΚΡΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ, ΝΑΟΥΣΑ 4. ΤΖΟΣΚΟΥΝ ΜΕΧΜΕΤ, ΡΟ ΟΣ 5. ΑΝ ΡΕΑΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ, ΞΑΝΘΗ 6. ΗΛΙΑΣ ΠΑΝΤΕΡΑΣ, ΤΡΙΚΑΛΑ 7. ΛΑΚΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΗΣ, ΚΑΒΑΛΑ 8. ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΠΑΠΟΥΛΙ ΗΣ, ΠΤΟΛΕΜΑΪ Α 9. ΣΕΡΜΑΚΩΦ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 10. ΚΑΛΟΓΝΩΜΑΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 11. ΤΖΙΒΑΡΑΣ ΝΙΚΟΣ, ΛΑΜΙΑ 12. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ, ΑΡΓΟΣ 13. ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΑΘΗΝΑ 14. ΠΑΧΟΥΝ ΑΚΗΣ ΜΑΡΚΟΣ, ΧΙΟΣ 15. ΣΚΟΠΕΛΙΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΑΓ. ΑΝΝΑ ΕΥΒΟΙΑΣ 16. ΜΑΣΜΑΝΙ ΗΣ ΝΙΚΟΣ, ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟ 17. ΞΥΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΑΘΗΝΑ 18. ΑΜΠΑΤΖΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΑΘΗΝΑ 19. ΚΛΩΝΑΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΩΣ 20. ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ ΗΜΗΤΡΗΣ, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ

5 Adapter over Power Πιο εξειδικευµένο προϊόν, µα πιστεύω πως σε λίγο καιρό θα συγκαταλέγεται στα πλέον διαδεδοµένα. Πρόκειται για µία συσκευή που εκµεταλλεύεται την ηλεκτρική εγκατάσταση των καλωδίων της ΕΗ του σπιτιού µας, σαν µια γραµµή µεταφοράς δεδοµένων δικτύου. Με άλλα λόγια, εάν θέλουµε να δικτυώσουµε δύο ή περισσότερους αποµακρυσµένους δέκτες εντός οικίας και δεν µπορούµε ή δεν θέλουµε να τραβήξουµε καλώδια UTP, αρκεί να χρησιµοποιήσουµε τους συγκεκριµένους µετατροπείς. Σαν καλώδιο δικτύου, χρησιµοποιούµε τα καλώδια ηλεκτρικών γραµµών. Οι µετατροπείς τροφοδοτούνται µε τάση δικτύου 220V και φυσικά διαθέτουν θύρα, για σύνδεση µε την αντίστοιχη θύρα των δεκτών. Απαραίτητη προϋπόθεση λειτουργίας, είναι οι ρευµατοδότες να βρίσκονται στην ίδια φάση του δικτύου της ΕΗ. Είναι plug and play, δηλαδή δεν χρειάζονται κάποιο προγραµµατισµό, απλά διαφέρουν ανά κατασκευάστρια εταιρεία, όσον αφορά τις ταχύτητες και τις δυνατότητες που υποστηρίζουν. adapter over coaxial Ακόµα πιο εξειδικευµένο προϊόν, που για οικιακή χρήση σπάνια θα χρειαστεί να χρησιµοποιήσετε. Πρόκειται για συσκευή που µετατρέπει την υπάρχουσα εγκατάσταση οµοαξονικού καλωδίου κεραίας τηλεόρασης, σε γραµµή µεταφοράς δεδοµένων. Για να λειτουργήσει, χρειάζεται το δίκτυο οµοαξονικού καλωδίου να υποστηρίζει και το κανάλι επιστροφής (εύρος 5-21ΜΗz). Θα σας χρησιµεύσει κυρίως σε περίπτωση που δεν µπορεί να δουλέψει το adaptor over power, λόγω διαφορετικής φάσης (π.χ. όταν έχετε δύο διαµερίσµατα σε µία πολυκατοικία µε υψοµετρική διαφορά, όπου τροφοδοτούνται από διαφορετική φάση ρεύ- µατος, αλλά τροφοδοτούνται µε σήµα τηλεόρασης από την κεντρική εγκατάσταση κεραίας). Ασύρµατη δικτύωση Παρόλο που µε τα παραπάνω υλικά έχουµε εξαντλήσει όλα τα πιθανά σενάρια δικτύωσης δορυφορικών δεκτών σε ένα σπίτι, για κάποιους λόγους, µπορεί κάποιος να θέλει να δικτυώσει το δέκτη του ασύρ- µατα είτε µε ένα δεύτερο δέκτη είτε µε ένα τοπικό δίκτυο (LAN) που περιλαµβάνει P/C, Laptop, Router για σύνδεση µε το διαδίκτυο (WAN). Στην περίπτωση δικτύωσης ενός ή περισσοτέρων δορυφορικών δεκτών, υπάρχουν πολλά δικτυακά σενάρια που µπορεί να Server internet χρησιµοποιήσουµε, ανεξάρτητα αν έχουµε ασύρµατο Router ή όχι ή αν θα πρέπει να γεφυρώσουµε ασύρµατα τη θύρα δικτύου του µε κάποιον άλλον ή άλλους ή µε το υπόλοιπο ενσύρµατο δίκτυο LAN. H λύση παρουσιάζεται παρακάτω και ονοµάζεται Access point Access point Πρόκειται για µια συσκευή (Access Point) που λειτουργεί ως πο- µποδέκτης στους 2,4MΗz και µεταφέρει ασύρµατα τα δεδοµένα µέσα σε ένα δίκτυο ή µέσω δύο ξεχωριστών δικτύων ή ακόµα ενός δικτύου και µιας αποµακρυσµένης συσκευής. Μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα (bridge) µε ένα δεύτερο ή τρίτο δίκτυο είτε απλά ως πελάτης (Client) ενός άλλου δικτύου ή του ασύρµατου modem router που διαθέτετε. Επίσης, µπορείτε να το χρησιµοποιήσετε και ως reapeater για να αυξήσετε την εµβέλεια του ασύρµατου δικτύου σας. Στην απλούστερη περίπτωση, µπορείτε να το χρησιµοποιήσετε σαν wireless adaptor, για τη σύνδεση του δορυφορικού σας δέκτη σε τοπικό δίκτυο µε ασύρµατο router, χωρίς να χρησιµοποιήσετε καλώδια. Γενικά, εάν ένα Access Point συνδυάζει όλες τις παραπάνω δυνατότητες, τότε µε µία ή περισσότερες συσκευές, καλύπτονται όλες οι πιθανές ασύρ- µατες δικτυακές ανάγκες. Εάν διαθέτει και αποσπώµενη κεραία, τότε, µε την προσθήκη της κατάλληλης κατευθυντικής, το τοπικό δίκτυο που θα έχετε στήσει, µπορεί να ξεφύγει και λίγο πιο µακριά. Απαιτεί συγκεκριµένες ρυθµίσεις, ανάλογα µε το πώς θα χρησιµοποιηθεί. Μπορεί να το συναντήσετε µε πολλές παραλλαγές, όσον αφορά τις δυνατότητές του (όπου για να περιγραφούν αυτές και οι ξεχωριστές ρυθµίσεις που χρειάζεται να γίνουν, απαιτείται να γραφεί ξεχωριστό άρθρο) και τις καταστάσεις (modes) όπου µπορεί να λειτουργήσει. Επιλέξτε αυτό που καλύπτει καλύτερα τις ανάγκες σας, ενώ εδώ κατ εξαίρεση, τα επώνυµα δεν είναι πάντα οι ιδανικότερες λύσεις. 136 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΡΤΙΟΣ 2008