Δειγματική Διδασκαλία Νεοελληνικής Γλώσσας Γ Γυμνασίου. Θέμα: Περίοδος του λόγου. Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δειγματική Διδασκαλία Νεοελληνικής Γλώσσας Γ Γυμνασίου. Θέμα: Περίοδος του λόγου. Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις"

Θεοφύλακτος Αγγελίδου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Δρ Κων. Δ. Κηροποιού Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Καβάλας Δειγματική Διδασκαλία Νεοελληνικής Γλώσσας Γ Γυμνασίου Γυμνάσιο Νικήσιανης (Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2014, 4 η -5 η ώρα) Γυμνάσιο Ποδοχωρίου (Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2014, 4 η -5 η ώρα) 5o Γυμνάσιο Καβάλας (Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014, 3 η -4 η ώρα) 7o Γυμνάσιο Καβάλας (Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014, 2 η -3 η ώρα) Θέμα: Περίοδος του λόγου. Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις 1

2 Πώς ονομάζονται τα παρακάτω τμήματα του λόγου; (παράγραφος, πρόταση, περίοδος; ) Η απάντηση είναι κοινή για όλα τα παραδείγματα Σε μια εξέδρα κάθονταν οι μουσικοί του τσίρκου, που ξαφνικά άρχισαν να παίζουν ένα πολύ ζωηρό εμβατήριο. Η μεσογειακή διατροφή δείχνει τις τυπικές διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Μεσογείου. Ο καθημερινός λόγος είναι γεμάτος μεταφορές που, επειδή είναι τόσο συνηθισμένες, δεν τις αντιλαμβανόμαστε ως τέτοιες. 2

3 Κι αυτές περίοδοι είναι: Παραδέχομαι πως την έπαθα άσχημα! Ποιος θα έρθει μαζί μου για να τακτοποιήσουμε την αίθουσα; 3

4 Ας χωρίσουμε προτάσεις Σε μια εξέδρα κάθονταν οι μουσικοί του τσίρκου, που ξαφνικά άρχισαν να παίζουν ένα πολύ ζωηρό εμβατήριο. Σε μια εξέδρα κάθονταν οι μουσικοί του τσίρκου,i που ξαφνικά άρχισαν I να παίζουν ένα πολύ ζωηρό εμβατήριο. I 4

5 Ας χωρίσουμε πάλι προτάσεις! Η χθεσινή διάδοση, ότι ήταν βαριά άρρωστος, αποδείχθηκε ψεύτικη. Το ηλιοβασίλεμα που είδαμε εχθές θα μας μείνει αξέχαστο. Η χθεσινή διάδοση, (ότι ήταν βαριά άρρωστος), αποδείχθηκε ψεύτικη. I Το ηλιοβασίλεμα (που είδαμε εχθές) θα μας μείνει αξέχαστο. I 5

6 Ας χωρίσουμε κι εδώ προτάσεις!! Οι πληροφορίες που συγκέντρωσα αναφέρουν πως τα νερά του καταρράκτη, που πέφτουν από ύψος πλέον των δεκαπέντε μέτρων, είναι ζεστά καθώς προέρχονται από θερμή πηγή. Οι πληροφορίες αναφέρουν που συγκέντρωσα πως τα νερά του καταρράκτη είναι ζεστά που πέφτουν από ύψος πλέον των δεκαπέντε μέτρων καθώς προέρχονται από θερμή πηγή Ας εντοπίσουμε τώρα τις λέξεις με τις οποίες συνδέονται οι προτάσεις μεταξύ τους. Μπορείτε να ονομάσετε τη σύνδεση; Υποτακτική 6

7 Και εδώ οι προτάσεις συνδέονται αλλά η σύνδεση δεν είναι υποτακτική Στο μάθημα της Ιστορίας έχετε διδαχθεί πολλά γεγονότα και έχετε συγκρατήσει πολλές χρονολογίες. Διάβασε αλλά δεν έγραψε. Τι σύνδεση είναι; Παρατακτική 7

8 Μπορεί να συμβεί οι προτάσεις να παρατίθενται ασύνδετες; Βρείτε μία τέτοια περίπτωση παρακάτω: Ο κόσμος τον είχε κουράσει και δεν είχε όρεξη για πολλές κουβέντες. Όλη μέρα έγραφε, διάβαζε κι έπινε τον έναν καφέ πίσω από τον άλλον. 8

9 Τώρα, ας δώσουμε όνομα στις προτάσεις Οι πληροφορίες που συγκέντρωσα αναφέρουν πως τα νερά του καταρράκτη, που πέφτουν από ύψος πλέον των δεκαπέντε μέτρων, είναι ζεστά καθώς προέρχονται από θερμή πηγή. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως τα νερά του καταρράκτη είναι ζεστά καθώς προέρχονται από θερμή πηγή που συγκέντρωσα που πέφτουν από ύψος πλέον των δεκαπέντε μέτρων Οι πληροφορίες αναφέρουν ( κύρια πρόταση κρίσεως) πως τα νερά του καταρράκτη είναι ζεστά (δευτερεύουσα ονοματική ειδική) καθώς προέρχονται από θερμή πηγή (δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική) που συγκέντρωσα (δευτερεύουσα ονοματική αναφορική) που πέφτουν από ύψος πλέον των δεκαπέντε μέτρων ( δευτερεύουσα ονοματική αναφορική) 9

10 Στις παρακάτω περιόδους μπορείτε ή όχι να βρείτε το είδος των υπογραμμισμένων προτάσεων; Λυπόμουν που θα άφηνα την Αθήνα έστω και προσωρινά. Ηρθα να μάθω για τον πατέρα μου. Δεν είναι τόσο ανόητος, που να μη ξέρει τι κάνει. Αμα νομίζεις ότι είναι σωστό, κάνε το. Με γέλασε τόσες φορές, ώστε δεν τον πιστεύω πια. 10

11 -Βάλετε κόμμα, όπου χρειάζεται. -Tι είδους είναι οι δευτερεύουσες προτάσεις που υπάρχουν στις παρακάτω περιόδους; Οποιος πεινάει καρβέλια ονειρεύεται. Οποιος πεινάει καρβέλια ονειρεύεται. (δευτ. ονομ. αναφ.) Μόλις χτυπήσει το κουδούνι τα παιδιά τρέχουν στην αυλή. Μόλις χτυπήσει το κουδούνι, τα παιδιά τρέχουν στην αυλή. (δευτ. επιρ. χρον.) Δεν μπορούσε να πιστέψει πως ήταν αυτός ο τυχερός. Δεν μπορούσε να πιστέψει πως ήταν αυτός ο τυχερός. (δευτ.ονομ. βουλ./δευτ. ονομ. ειδ.) Η επιτροπή φοβόταν μήπως υπάρξουν αντιδράσεις. Η επιτροπή φοβόταν μήπως υπάρξουν αντιδράσεις. (δευτ. ονομ. ενδοιαστ.) Ο σεισμός είναι το μόνο πράγμα που με φοβίζει. Ο σεισμός είναι το μόνο πράγμα που με φοβίζει. (δευτ. ονομ. αναφ.) Με ρώτησε αν ξέρω κάτι για το ζήτημα. Με ρώτησε αν ξέρω κάτι για το ζήτημα. (δευτ. ονομ. πλάγ. ερωτημ.) Αν ξέρεις κάτι για το ζήτημα πες το μου. Αν ξέρεις κάτι για το ζήτημα, πες το μου. (δευτ. επιρ. υποθ.) Ο Βασίλης θέλει να γίνει μηχανικός. Ο Βασίλης θέλει να γίνει μηχανικός. (δευτ. ονομ. βουλ.) Η χθεσινή διάδοση ότι ήταν βαριά άρρωστος αποδείχθηκε ψεύτικη. Η χθεσινή διάδοση, ότι ήταν βαριά άρρωστος, αποδείχθηκε ψεύτικη.(δευτ. ονομ. ειδ.) Ένα μόνον δε συνηθίζω να λέω ψέματα. Ένα μόνον δε συνηθίζω, να λέω ψέματα. (δευτ. ονομ. βουλ.) 11

12 Κάθε σύνταξη εκφράζει κι ένα είδος σκέψης! Μας εκτιμούν οι άλλοι, λέμε την αλήθεια. Συμπληρώστε την παραπάνω φράση έτσι που να δείχνετε: -χρόνο -αιτία -υπόθεση 12

13 Ο,τι εκφράζει η δευτερεύουσα πρόταση μπορεί να ειπωθεί με άλλο τρόπο; Θέλω μια δακτυλογράφο που να ξέρει Αγγλικά. Ρωτούσε όσους έβρισκε στο δρόμο. Με επαίνεσε πολύ, γιατί πήρα καλούς βαθμούς. Χρειάζεται μια νέα κοινωνική αντίληψη, για να αποφευχθεί μια μελλοντική οικολογική καταστροφή. Όταν θα απολυόταν από το στρατό, θα έβαζε τις βάσεις για μια νέα δουλειά. 13

14 Υποτακτική σύνδεση ή ασύνδετο σχήμα; (!) Αν προσπαθήσει πολύ, θα τα καταφέρει οπωσδήποτε. Θα τα καταφέρει οπωσδήποτε, αν προσπαθήσει πολύ. Όταν κατάλαβε το λάθος του, προσπάθησε πολύ, συνεργάστηκε με τους συναδέλφους του και γρήγορα πήρε ικανοποίηση από τις προσπάθειές του. 14

15 Μπορείς να εντοπίσεις πέντε τουλάχιστον προτάσεις και να τις χαρακτηρίσεις; Αμέσως ο νεαρός εξήγησε στους κατάπληκτους λιμενικούς ότι ψάχνει να βρει μια γυναίκα που προηγουμένως πέρασε από το κατάστημά του κι εκεί ξέχασε το πορτοφόλι της με ένα μικρό θησαυρό. Ανέβηκε ο νεαρός πάνω στο πλοίο, ενώ τα μεγάφωνα καλούσαν τη γυναίκα στο χώρο υποδοχής. Εκείνη, μια Γερμανίδα τουρίστρια, προσήλθε ανυποψίαστη και παρέλαβε το πορτοφόλι της Αν το πλοίο είχε φύγει από το λιμάνι, η γυναίκα θα αντιμετώπιζε δυσκολίες στο υπόλοιπο ταξίδι της, επειδή θα της έλειπαν και τα χρήματα και τα προσωπικά της έγγραφα. Όμως, για καλή της τύχη, τα πράγματα εξελίχθηκαν έτσι, ώστε να συνεχίσει το ταξίδι της με κέφι. 15

16 Μπορείς να εντοπίσεις πέντε τουλάχιστον προτάσεις και να τις χαρακτηρίσεις; Αμέσως ο νεαρός εξήγησε στους κατάπληκτους λιμενικούς I ότι ψάχνει I να βρει μια γυναίκα I που προηγουμένως πέρασε από το κατάστημά του I κι εκεί ξέχασε το πορτοφόλι της με ένα μικρό θησαυρό. I Ανέβηκε ο νεαρός πάνω στο πλοίο, I ενώ τα μεγάφωνα καλούσαν τη γυναίκα στο χώρο υποδοχής. I Εκείνη, μια Γερμανίδα τουρίστρια, προσήλθε ανυποψίαστη I και παρέλαβε το πορτοφόλι της. I Αν το πλοίο είχε φύγει από το λιμάνι, I η γυναίκα θα αντιμετώπιζε δυσκολίες στο υπόλοιπο ταξίδι της, I επειδή θα της έλειπαν και τα χρήματα και τα προσωπικά της έγγραφα. I Όμως, για καλή της τύχη, τα πράγματα εξελίχθηκαν έτσι I ώστε να συνεχίσει το ταξίδι της με κέφι. I 16

17 Σας ευχαριστώ 17

18 Περιεχόμενο διδασκαλίας Στόχοι/Προσδοκώμενα αποτελέσματα -Η Περίοδος του λόγου -Τι είναι περίοδος; Τι είναι πρόταση; -Πώς χωρίζω τις προτάσεις; -Ο ρόλος των συνδετικών λέξεων -Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις -Ονοματικές και επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις -Το κόμμα μέσα στην περίοδο του λόγου -Αναδιατύπωση προτάσεων Μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας, η οποία αποτελεί επανάληψη διδαχθείσας ύλης,οι περισσότεροι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση, σε σημαντικό βαθμό : -Να γνωρίζουν τους όρους «περίοδος λόγου» και «πρόταση». -Να κατανοούν και να διακρίνουν τα είδη σύνδεσης των προτάσεων. -Να εντοπίζουν σωστά τις προτάσεις μέσα στην περίοδο λόγου, όπου ανήκουν. -Να γνωρίζουν τη βασική διάκριση σε ονοματικές και επιρρηματικές προτάσεις. -Να χωρίζουν μία περίοδο του λόγου στις προτάσεις από τις οποίες αποτελείται και να τις χαρακτηρίζουν ως προς το είδος τους. -Να διαπιστώσουν το ρόλο των συνδετικών λέξεων στη διατύπωση της σκέψης τους. -Να αντιληφθούν το ρόλο του κόμματος και να εθιστούν στη σωστή χρήση του. -Να αναδιατυπώνουν προτάσεις με διαφορετικό τρόπο για να εκφράσουν το ίδιο νόημα. -Να εφαρμόσουν την αποκτηθείσα γνώση σε δοσμένο κείμενο. - Εργαζόμενοι σε ομάδες να συνδιαμορφώνουν τις απαντήσεις τους. 18

Σχετικά έγγραφα

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ. Η οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει μόνο ένα νόημα, με σύντομη συνήθως διατύπωση, λέγεται πρόταση.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ. Η οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει μόνο ένα νόημα, με σύντομη συνήθως διατύπωση, λέγεται πρόταση. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ Η οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει μόνο ένα νόημα, με σύντομη συνήθως διατύπωση, λέγεται πρόταση. Ως προς το περιεχόμενό τους 1) κρίσεως ο ομιλητής θέλει να πληροφορήσει, να δηλώσει