ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ"

Κίρκη Κορωναίος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘΕΜΑ 1ο ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση. 1. Η μικροέγχυση είναι μέθοδος α. παραγωγής διαγονιδιακών ζώων. β. εισαγωγής ξένου DNA σε ιούς. γ. παραγωγής διαγονιδιακών φυτών. δ. παραγωγής μονοκλωνικών αντισωμάτων. 2. Η ωρίμανση του RNA είναι μια διαδικασία η οποία α. οδηγεί στη δημιουργία m-rna χωρίς εξώνια. β. καταλύεται από το ένζυμο DNA ελικάση. γ. συμβαίνει μόνο στους προκαρυωτικούς οργανισμούς. δ. συμβαίνει μόνο στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς. 3. Η μέθοδος της αλυσιδωτής αντίδρασης PCR μας επιτρέπει α. τη δημιουργία αντιγράφων των πολυπεπτιδικών αλυσίδων ενός οργανισμού. β. την αντιγραφή συγκεκριμένων αλληλουχιών DNA, χωρίς μεσολάβηση ζωντανών κυττάρων. γ. τον προσδιορισμό όλων των σωματικών κυττάρων ενός οργανισμού. δ. τον ανασυνδυασμό πολλών πλασμιδίων από διαφορετικά βακτήρια. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

2 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 4. Το σύνδρομο φωνή της γάτας (cri-du-chat) οφείλεται α. σε αριθμητική χρωμοσωμική ανωμαλία. β. στην έλλειψη ενός τμήματος του χρωμοσώματος 5. γ. σε ουδέτερη γονιδιακή μετάλλαξη. δ. σε αναστροφή ενός χρωμοσωμικού τμήματος. 5. Ο καρυότυπος α. απεικονίζει την ταξινόμηση των χρωμοσωμάτων κατά ελαττούμενο μέγεθος. β. χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό γονιδιακών μεταλλάξεων. γ. απεικονίζει το γενετικό υλικό κατά το στάδιο της μεσόφασης. δ. χρησιμοποιείται μόνο για τη μελέτη φυλετικών χρωμοσωμάτων. ΘΕΜΑ 2ο Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Τι είναι το πριμόσωμα και ποιος είναι ο ρόλος του στην αντιγραφή του DNA; Μονάδες 4 2. Πώς επιβεβαιώθηκε οριστικά από τους Hershey και Chase ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό των κυττάρων; Μονάδες 6 3. Πώς προκύπτουν τα ογκογονίδια και πώς σχετίζονται με την καρκινογένεση; Μονάδες 7 4. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το ρυθμό ανάπτυξης των μικροοργανισμών σε μια μικροβιακή καλλιέργεια και με ποιο τρόπο; Μονάδες 8 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

3 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘΕΜΑ 3ο ίνεται το παρακάτω τμήμα της κωδικής αλυσίδας ενός γονιδίου που κωδικοποιεί τμήμα μιας πρωτεΐνης. 5...CTG AAG CGA GAA CCC Να προσδιορίσετε τους τύπους των μεταλλάξεων που συνέβησαν στην αρχική αλληλουχία και τις επιπτώσεις τους στο γονιδιακό προϊόν σε κάθε μια από τις παρακάτω περιπτώσεις: α. 5...CTG AAG CGA TAA CCC...3 β. 5...CTG CCG AAG CGA GAA CCC...3 Μονάδες Σε ποιες περιπτώσεις οι γονιδιακές μεταλλάξεις δεν είναι επιβλαβείς για τον ανθρώπινο οργανισμό; Μονάδες 9 ΘΕΜΑ 4ο Μια φυσιολογική γυναίκα παντρεύεται έναν άνδρα και αποκτούν δύο παιδιά, το Γιάννη και την Ελένη. Ο Γιάννης παρουσιάζει οικογενή υπερχοληστερολαιμία και β- θαλασσαιμία, ενώ η Ελένη δεν παρουσιάζει καμία από τις δύο ασθένειες. Να γράψετε τους πιθανούς γονότυπους των γονέων και των παιδιών (Μονάδες 6) και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 6). Eαν οι συγκεκριμένοι γονείς αποκτήσουν και τρίτο παιδί, να προσδιορίσετε την πιθανότητα να πάσχει μόνο από υπερχοληστερολαιμία, χωρίς να ληφθεί υπόψη η β-θαλασσαιμία (Μονάδες 6). Πρόσφατα ανακοινώθηκε μελέτη για την εφαρμογή της γονιδιακής θεραπείας σε ασθενείς που πάσχουν από β- θαλασσαιμία. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα γονίδια των αιμοσφαιρινών εκφράζονται στα πρόδρομα ερυθροκύτταρα, ποιος τύπος γονιδιακής θεραπείας θα μπορούσε να ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

4 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ εφαρμοστεί για την αντιμετώπιση της β-θαλασσαιμίας και γιατί (Μονάδες 7); Μονάδες 25 Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. Τα σχήματα που θα χρησιμοποιήσετε στο τετράδιο μπορείτε να τα σχεδιάσετε και με μολύβι. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τη πρωινή. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

5 Απαντήσεις ΘΕΜΑ 1 ο 1. α 2. δ 3. β 4. β 5. α ΘΕΜΑ 2 ο 1. Σελ.: 28 «Τα κύρια ένζυµα..µητρικές αλυσίδες του DNA» 2. Σελ.: 14 «Η οριστική επιβεβαίωση..να παραχθούν οι νέοι φάγοι» 3. Σελ.: 101 «Τα ογκογονίδια προέρχονται από συνηθέστερα µετατόπισης» 4. Σελ.: 108 «Ο ρυθµός ανάπτυξης.µικρότερη των 20 ο C» ΘΕΜΑ 3 ο 1.α. Συνέβη αντικατάσταση βάσης, της G από T στο τέταρτο κωδικόνιο της κωδικής αλυσίδας του γονιδίου. Το κωδικόνιο 5 GAA 3 µετατράπηκε σε 5 ΤAA 3 το οποίο αντιστοιχεί στο κωδικόνιο λήξης 3 UAA 5 του mrna. Κατά συνέπεια δηµιουργήθηκε πρόωρο κωδικόνιο λήξης,

6 µε αποτέλεσµα τον τερµατισµό σύνθεσης της πολυπεπτιδικής αλυσίδας, οπότε µπορεί να καταστραφεί η λειτουργικότητα της πρωτεΐνης. Αρχική αλληλουχία: 5 CTG AAG CGA GAA CCC 3 1 η περίπτωση: 5 CTG AAG CGA TAA CCC 3 1.β. Συνέβη προσθήκη µιας τριπλέτας νουκλεοτιδίων, της 5 CCA 3, µεταξύ του 1 ου και του 2 ου κωδικονίου της κωδικής αλυσίδας του γονιδίου. Το αποτέλεσµα είναι να έχουµε την προσθήκη ενός επιπλέον αµινοξέος που µπορεί να αλλάζει τη λειτουργικότητα της πρωτεΐνης. Αρχική αλληλουχία: 5 CTG AAG CGA GAA CCC 3 2 η περίπτωση: 5 CTG CCG AAG CGA GAA CCC 3 2. Σελ.: 91 «Μολονότι..και στις υπόλοιπες» ΘΕΜΑ 4 ο Η οικογενής υπερχοληστερολαιµία κληρονοµείται µε αυτοσωµικό επικρατή τύπο κληρονοµικότητας. Εποµένως, εστω Υ το αλληλόµορφο που προκαλεί την ασθένεια και υ το φυσιολογικό αλληλόµορφο. Αφού η γυναίκα και η κόρη της η Ελένη είναι υγιείς θα έχουν γονότυπο υυ. Ο Γιάννης θα έχει κληρονοµήσει το υ αλληλόµορφο από τη µητέρα του και επειδή πάσχει θα έχει γονότυπο Υυ. Ο πατέρας του Γιάννη θα έχει το Υ αλληλόµορφο το οποίο κληροδότησε στο Γιάννη που πάσχει. Εποµένως ο πατέρας έχει γονότυπο Υυ και πάσχει. Η β-θαλασσαιµία κληρονοµείται µε αυτοσωµικό υπολειπόµενο τρόπο κληρονοµικότητας. Εποµένως έστω

7 Β το φυσιολογικό αλληλόµορφο και β το αλληλόµορφο που προκαλεί την ασθένεια. Αφού ο Γιάννης πάσχει έχει γονότυπο ββ. Η µητέρα του Γιάννη έχει το Β αλληλόµορφο αφού είναι φυσιολογική και το β αλληλόµορφο που το κληροδότησε στο Γιάννη ώστε να πάσχει. Άρα έχει γονότυπο Ββ. Ο πατέρας του Γιάννη έχει σίγουρα το β αλληλόµορφο που κληροδότησε στο Γιάννη, εποµένως µπορεί να είναι Ββ ή ββ. Η Ελένη έχει σίγουρα το Β αλληλόµορφο αφού δεν πάσχει, άρα έχει γονότυπο ΒΒ (αν ο γονότυπος του πατέρα είναι Ββ) ή Ββ ( αν ο γονότυπος του πατέρα είναι Ββ ή ββ). Συνοψίζοντας: Μητέρα: υυββ Πατέρας: ΥυΒβ ή Υυββ Γιάννης: Υυββ Ελένη: υυββ ή υυββ Συνεπώς, η πιθανότητα οι γονείς να αποκτήσουν τρίτο παιδί που πάσχει από υπερχοληστερολαιµία είναι ½ ή 50%. P: υυ x Υυ Γαµέτες: υ Υ,υ F 1 : Υυ, υυ Γ.Α.: 1Υυ: 1υυ Φ.Α.: 1υπερχοληστερολαιµία : 1φυσιολογικό Για την εφαρµογή της γονιδιακής θεραπείας σε ασθενείς που πάσχουν από β-θαλασσαιµία µπορεί να εφαρµοστεί η ex vivo γονιδιακή θεραπεία, κατά την οποία τα κύτταρα τροποποιούνται έξω από τον οργανισµό και εισάγονται πάλι σε αυτόν. Αυτό συµβαίνει επειδή τα πρόδροµα ερυθροκύτταρα, όπως και όλα τα κύτταρα του αιµοποιητικού συστήµατος, µπορούν να τροποποιούνται γενετικά, να αναπτύσσονται σε κυτταροκαλλιέργειες και να

8 εισάγονται µε ενδοφλέβια ένεση στον οργανισµό (Σελ.:124) Επιµέλεια Καθηγητών Φροντιστηρίων Βακάλη

Σχετικά έγγραφα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η οποία