συναδέλφους.. (εµφανίζεται διαρκώς µπροστά µας.. ή επικοινωνεί διαρκώς µε κάθε τρόπο, µας επιβάλλει την παρουσία του.)

Transcript

1 Η βία αναφέρεται στις πράξεις της επιθετικότητας και της κατάχρησης που προκαλεί ή σκοπεύει να προκαλέσει τον εγκληµατική τραυµατισµό ή τη ζηµιά στα πρόσωπα, και (σε µια µικρότερη έκταση) τα ζώα και την περιουσία. Εγκληµατικότητα ονοµάζεται το σύνολο των αξιόποινων πράξεων που αποδοκιµάζονται ειδικότερα από τους ποινικούς νόµους. Μορφές Βίας Σωµατική Βία. Από χαστούκι µέχρι βαριά σωµατική βλάβη, συµπεριλαµβάνοντας καθετί που προξενεί πόνο, τραυµατισµό, ακρωτηριασµό ή που έχει πρόθεση να.. Και o βιασµός και κάθε άλλη βίαιη & καταπιεστική συµπεριφορά προς το σώµα...χτυπήµατα, καψίµατα, σπρωξίµατα, χρήση όπλου, φυσικός περιορισµός, παρεµπόδιση κάλυψης βασικών αναγκών (π.χ. τροφή, φάρµακα, ύπνος..) Αποµόνωση Περιορισµός της ελευθερίας, έλεγχος της επικοινωνίας µε φίλους και συγγενείς, περιορισµοί της κοινωνικότητας, 'Έλεγχος της πρόσβασης σε πληροφόρηση, της συµµετοχής σε οµάδες κι οργανώσεις, κλείδωµα σε περιορισµένο χώρο, περιορισµός της κινητικότητας, παρακολούθηση τηλεφώνων, κλπ. παράδειγµα: "Γιατί να δεις τους παλιούς σου φίλους και την οικογένεια? Τώρα παντρεύτηκες." "Πού θα πας λέει? εν κατάλαβες.. Στο απαγορεύω." Ψυχολογική βία Υποτιµητικές συµπεριφορές, ταπείνωση.. µέχρι σοβαρή ψυχολογική βλάβη (ιδ. σε µακρόχρονη ή και έντονη έκθεση). ιαρκές κριτικάρισµα, υποτίµηση & κοροϊδίες (εαυτού, οικογένειας, φίλων, παρελθόντος..) Προσπάθειες εξευτελισµού, ψέµατα, υπονόµευση της αυτοεκτίµησης.

2 Συναισθηµατική βία Ιδιαίτερα καταπίεση κι εξαναγκασµοί που εκµεταλλεύονται την ψυχολογική και συναισθηµατική µας εξάρτηση, πιθανώς µε απειλές κι εκβιασµούς. Τα όρια συγχέονται µε την ψυχολογική βία. Ιδιαίτερα σοβαρή για τις νέες και τα παιδιά, αλλά και για κάθε άτοµο "αποκλεισµένο" από ευρύτερη κοινωνικότητα. Συχνά σε συνδυασµό µε στέρησηαποµόνωση. Λεκτική βία Φωνές, βρισιές, εξευτελισµοί, απειλές & τροµοκράτηση (µε στόχο το ίδιο το θύµα ή και οικείους του) Αποτελεί τµήµα της ψυχολογικής & συναισθηµατικής βίας, συνήθως συµπεριλαµβάνει τις απειλές, ενώ η τροµοκράτηση συνήθως συµπεριλαµβάνει κι άλλους τρόπους βίας.. Απειλές, εκφοβισµοί, εκβιασµοί Απειλές βίας ή πρόκλησης κάθε είδους κακού στον απειλούµενο, στον εαυτό του (απειλούντα), ή σε άλλους (παιδιά, οικογένεια, κατοικίδια κλπ.), Απειλές για καταγγελίες στις αρχές που θα θέσουν σε κίνδυνο κάτι σηµαντικό για το θύµα (π.χ. επιµέλεια παιδιών, πράσινη κάρτα.. κλπ.).. ή και αντίστοιχων αναφορών που επίσης µπορεί να κοστίσουν στο θύµα.. π.χ. κατηγορίες στην οικογένεια, στη δουλειά, κλπ. Εξαναγκασµός - σε κάθε πράξη ή απραξία του θύµατος, παρά στη θέληση του Συχνά επιβάλλεται µε εκφρασµένες ή µη απειλές κι εκβιασµούς.. και µε κάθε άλλο είδος βίας και καταπίεσης. Οικονοµική βία - εκµετάλλευση 'Έλεγχος της περιουσίας και των εσόδων του θύµατος ή και κατάχρηση, καλλιέργεια οικονοµικής εξάρτησης (απαγόρευση εργασίας, αποκλεισµός χρηµατοπιστωτικών πόρων και δυνατότητας εργασίας, κλπ.), άµισθη εργασία, καταναγκαστική εργασία (για κέρδος του θύτη) οικονοµικές αποφάσεις χωρίς ενηµέρωση του συντρόφου (για κοινούς πόρους), παράδειγµα: " η δικιά µου η γυναίκα/ κόρη δεν µπορεί να δουλεύει " Συµπεριφορές παρενόχλησης Ακολούθηση, εµφανίσεις στη δουλειά ή στο σπίτι, επανειληµµένα τηλεφωνήµατα στο θύµα ή και στην οικογένεια, τους φίλους, τους

3 συναδέλφους.. (εµφανίζεται διαρκώς µπροστά µας.. ή επικοινωνεί διαρκώς µε κάθε τρόπο, µας επιβάλλει την παρουσία του.) Σεξουαλική βία & παρενόχληση Επιβολή σεξουαλικής πράξης ή συµπεριφορών ενάντια στη θέληση του θύµατος, πίεση για σεξουαλικές συµπεριφορές που µας κάνουν να νοιώθουµε άσχηµα. Καταστροφή περιουσίας Από έπιπλα κι αντικείµενα αξίας, µέχρι ηµερολόγια κι αντικείµενα συναισθηµατικής µόνο αξίας, και τα κλασικά γυαλικά που η θραύση τους τροµάζει πάντα, ανεξάρτητα από την αξία τους. Κατά προτίµηση µε βίαιο τρόπο που να τροµοκρατεί όσο γίνεται περισσότερο. Πέταµα ή µε κάθε άλλο τρόπο εξαφάνιση ρουχισµού ή άλλων αντικειµένων του θύµατος.. Παραµέληση-στέρηση Στέρηση βασικών δικαιωµάτων, ιδ. ελευθερίας, επικοινωνίας, βασικών αναγκών (& συναισθηµατικών) αναγκών σωµατικής & ψυχικής υγείας, εκπαίδευσης, κλπ. Η βία αναφέρεται στις πράξεις της επιθετικότητας και της κατάχρησης που προκαλεί ή σκοπεύει να προκαλέσει τον εγκληµατική τραυµατισµό ή τη ζηµιά στα πρόσωπα, και (σε µια µικρότερη έκταση) τα ζώα και την περιουσία. Εγκληµατικότητα ονοµάζεται το σύνολο των αξιόποινων πράξεων που αποδοκιµάζονται ειδικότερα από τους ποινικούς νόµους. Η Εγκληµατικότητα προσδιορίζεται κατά τόπο (περιοχή, χώρα), χρόνο, µέγεθος, δοµή (είδος - βαρύτητα) και εξέλιξη (αύξηση, µείωση). Κύρια στοιχεία που προσδιορίζουν τα παραπάνω είναι

4 συνηθέστερα αστυνοµικές στατιστικές καθώς και παρόµοιες ποινικών δικαστηρίων ή και άλλων δηµόσιων φορέων. Παρά ταύτα η εγκληµατικότητα που προκύπτει από τις παραπάνω στατιστικές αποτελούν την λεγόµενη "φανερή εγκληµατικότητα", σε αντίθεση µε την "αφανή ή σκοτεινή εγκληµατικότητα", που σαφώς υπάρχει αλλά δεν καταγράφεται για διάφορους λόγους, όπως π.χ. περιπτώσεις που δεν καταγγέλλονται. Η έκταση της εγκληµατικότητας σε µία χώρα υπολογίζεται µε βάση τον δείκτη εγκληµατικότητας. Κακούργηµα Ως κακούργηµα χαρακτηρίζεται το έγκληµα εκείνο που τιµωρείται από το νόµο µε ποινή κάθειρξης τουλάχιστον πέντε ετών. Στα κακουργήµατα η φυλάκιση ονοµάζεται κάθειρξη. Πληµµέληµα Ως πληµµέληµα χαρακτηρίζεται το έγκληµα εκείνο που τιµωρείται από το νόµο µε φυλάκιση έως πέντε ετών. Τα πληµµελήµατα εκδικάζονται ενώπιον του Πληµµελειοδικείου. Πταίσµα Ως πταίσµα χαρακτηρίζεται το έγκληµα εκείνο για το οποίο ο νόµος προβλέπει ως ποινή την κράτηση ή την επιβολή προστίµου. Η διάρκεια της κράτησης κυµαίνεται από µία ηµέρα ως ένα µήνα, εκτός αν κατά περίπτωση ο νόµος ορίζει διαφορετικά.

5 Οι επιπτώσεις για τα άτοµα αλλά και για το κοινωνικό σύνολο: Το άτοµο που εµπλέκεται σε παραβατικές οµάδες και συµπεριφορές βιώνει, τις περισσότερες φορές, την περιθωριοποίηση και µια ζωή δίχως αύριο, προοπτική και όνειρα αποκτά µιαν αρνητική στάση απέναντι στα κοινωνικά δρώµενα αρκετές φορές χάνει την αυτοεκτίµησή του αντιµετωπίζει τον κίνδυνο της σωµατικής ακεραιότητας σε περίπτωση αποκάλυψης και τιµωρίας της έκνοµης συµπεριφοράς ελλοχεύει ο κίνδυνος για διώξεις, ο εγκλεισµός σε σωφρονιστικά ιδρύµατα και ο κοινωνικός στιγµατισµός ελλοχεύουν Για το κοινωνικό σύνολο, οι συνέπειες των φαινοµένων βίας είναι ευρύτερες, καθώς σταδιακά εδραιώνεται ένα κλίµα φόβου, ανασφάλειας, καχυποψίας και εσωστρέφειας, που οδηγεί σε απώλεια εµπιστοσύνης απέναντι στο συνάνθρωπο αλλά και στο κράτος, στοιχεία διαλυτικά για την κοινωνική συνοχή. Οι κοινωνικοί λόγοι που οδηγούν στο έγκληµα: Η κρίση του θεσµού της οικογένειας: οι γονείς υπερεργάζονται => µειώνεται ο χρόνος συµβίωσης και επικοινωνίας των µελών=> ελλιπής γονεϊκή φροντίδα και αγωγή και µακροπρόθεσµα στρεβλή ή ανεπαρκής κοινωνικοποίηση των παιδιών => µένουν έκθετα στις διαβρωτικές κοινωνικές επιδράσεις. Επιπλέον, οι διαλυµένες οικογένειες, η ενδοοικογενειακή βία, ακόµη και ο υπερπροστατευτισµός ευθύνονται για την αναπαραγωγή φαινοµένων βίας. Η διαρκής ιδεολογική προβολή της βίας ως µέσου επίλυσης των ανθρωπίνων διαφορών: Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, ο κινηµατογράφος και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ηρωοποιούν την αντικοινωνική συµπεριφορά και εξοικειώνουν κυρίως τα άτοµα νεαρής ηλικίας µε βίαιες συµπεριφορές. Η επικράτηση µιας κυρίαρχης ιδεολογίας ευνοεί την υλιστική αντίληψη ζωής, καθώς προβάλλεται το «έχειν» και όχι το «είναι», ενώ παράλληλα το όραµα για εύκολο και γρήγορο πλουτισµό γίνεται το βασικό πρόταγµα των κοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύσσονται σχέσεις ακραίου ανταγωνισµού και αποθεώνονται το δόγµα «ο σκοπός αγιάζει τα µέσα» και ο«νόµος του ισχυρού».

6 Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις µεγαλουπόλεις: Η αποξένωση, η ανωνυµία και ο εγκλωβισµός στις γκρίζες τσιµεντουπόλεις εντείνουν την αντικοινωνική συµπεριφορά, δυσχεραίνουν τον κοινωνικό και ποινικό έλεγχο, ενδυναµώνουν τα αισθήµατα ατοµικισµού και αµβλύνουν την κοινωνική συνείδηση. Η έξαρση του φαινοµένου της περιθωριοποίησης: Οι κοινωνικά αποκλεισµένοι (όπως για παράδειγµα οι χρόνια άνεργοι, οι µετανάστες και άλλοι) βιώνουν το έντονο χάσµα φτωχών και πλούσιων, αισθάνονται αδικηµένοι και, συχνά, χρησιµοποιούν ως µηχανισµό άµυνας, την καταφυγή, σε περιθωριακές οµάδες µε αντικοινωνική συµπεριφορά. Η ένταξη των νέων σε παραβατικές οµάδες: Η οµάδα δίνει στα µέλη της µια ταυτότητα, την αίσθηση αλληλοβοήθειας, της σιγουριάς και της αναγνώρισης ότι ανήκουν κάπου -στοιχεία σηµαντικά όταν αυτά απουσιάζουν από το οικογενειακό, το σχολικό, το ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. Παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά στη βία η οικογένεια: εφόσον συµπαρίσταται στις καθηµερινές ανησυχίες του νέου, τού ενισχύει την αυτοπεποίθηση και του µαθαίνει να αυτοκυριαρχείται βασικός στόχος της οικογένειας θεωρείται η ενδυνάµωση του χαρακτήρα του νέου µε αντιστάσεις, αξίες, αρχές και υπευθυνότητα, ώστε να µην καταφεύγει στη λύση της παραβατικότητας το σχολείο: εκπαίδευση µε ανθρωπιστικό χαρακτήρα που «οπλίζει» το νέο µε ανάλογες αρχές οµαλή κοινωνικοποίηση αυτοπειθαρχία οι πνευµατικοί άνθρωποι: 1.µε το λόγο τους ευαισθητοποιούν και καταγγέλλουν 2. µε τη στάση τους λειτουργούν ως πρότυπα κοινωνικής συµπεριφοράς Τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης οφείλουν: 1. να θεσπίσουν µορφές αυτοελέγχου, τηρώντας τον τυπικό και άτυπο κώδικα δεοντολογίας 2.να περιορίσουν τις εκποµπές που προβάλλουν βίαιες σκηνές σε ώρες υψηλής θεαµατικότητας 3.να µην εκµεταλλεύονται τη βία ως µέσο προσέλκυσης των θεατών

7 Η πολιτεία οφείλει: 1. να εφαρµόζει τη νοµοθεσία 2. να επιβάλλει ποινές µε πνεύµα ισοτιµίας 3. να συνδυάζει την επιείκεια µε τη αυστηρότητα 4. να βελτιώσει το σωφρονιστικό σύστηµα 5. να δηµιουργήσει χώρους εκτόνωσης και πολιτιστικής υποδοµής, ώστε οι νέοι, κυρίως, άνθρωποι να έχουν δυνατότητες εποικοδοµητικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους και να µη βρίσκουν καταφύγιο σε παραβατικές οµάδες και δράσεις 6. να αντιµετωπίσει τα κοινωνικά φαινόµενα και τα οικονοµικά προβλήµατα, που γεννούν τη βία και την εγκληµατικότητα. Πώς µπορεί ν αντιµετωπιστεί η βία; * να επιβάλλονται αυστηρές ποινές * να συνεργάζονται τα κράτη για την πρόληψη και την πάταξη της βίας * να εντείνουν τις προσπάθειες τους το σχολείο και η πολιτεία στην ανθρωποκεντρική διάπλαση των νέων * να δοθούν στους νέους ευκαιρίες για δηµιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους * να καταπολεµηθεί η ανεργία των νέων * να δοθούν σ όλους τους νέους ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης σε όλους τους τοµείς δραστηριότητας * να επιλυθούν τα κοινωνικά προβλήµατα από το κράτος * να καταπολεµηθεί η διάδοση ναρκωτικών * να εφαρµόσει η πολιτεία µια κοινωνική πολιτική (ίσες ευκαιρίες εργασίας, µόρφωσης, διασκέδασης.,.)