à ËÕÊÅÉÏÕ. 1. á. Να γράψετε την πτώση που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: Á. ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ Â. ÐÁÑÁÔÇÑÇÓÅÉÓ

Transcript

1 Ë Á Ô É Í É Ê Á Ã ËÕÊÅÉÏÕ 1 ï Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Á. ÊÅÉ ÌÅ ÍÏ Να μεταφράσετε το κείμενο XXXI. XXI. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit. XXV. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse! XXVIII. Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi. XXXI. Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. <<Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat>>. Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit. XXXIV. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt. (Ìï íü äåò 40) Â. ÐÁÑÁÔÇÑÇÓÅÉÓ 1. á. Να γράψετε την πτώση που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: iure: την αιτιατική του ενικού, civitati: τη γενική του πληθυντικού, discrimine: την κλητική του πληθυντικού, preti: την ονομαστική του πληθυντικού, nihili: την ονομαστική του ενικού, 57

2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο scelus: την αιτιατική του πληθυντικού, adulescens: την αφαιρετική του ενικού, viribus: την αφαιρετική του ενικού, hoste: τη δοτική του ενικού, postes: τη γενική του πληθυντικού. (Ìï íü äåò 5) β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: diu: τον υπερθετικό βαθμό, aequo: το συγκριτικό βαθμό στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση, abeuntes: την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο γένος, appensum: τη γενική του γερουνδίου της ενεργητικής φωνής, neminem: τη δοτική του ενικού, extremo: τους άλλους βαθμούς στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση, summa: τους άλλους βαθμούς στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση, rediens: τη γενική του πληθυντικού στο ίδιο γένος, quanti: την ονομαστική του ενικού στο ίδιο γένος, parvi: τον υπερθετικό βαθμό στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση και το επίρρημα του επιθέτου στο θετικό βαθμό, nihil: τη γενική και την αφαιρετική του ενικού, gratius: το επίρρημα του επιθέτου στο θετικό βαθμό, nobili: το συγκριτικό βαθμό στην κλητική του ενικού στο ίδιο γένος, singularis: την αιτιατική του ενικού στο ίδιο γένος, suis: την ίδια πτώση, γένος και πρόσωπο στον άλλο αριθμό, fortior: το επίρρημα του επιθέτου στο θετικό βαθμό. (Ìï íü äåò 10) 2. α. Να γράψετε τα απαρέμφατα που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους : divisam: το απαρέμφατο του παρακειμένου της άλλης φωνής, interemptis: το απαρέμφατο του ενεστώτα της ίδιας φωνής, congrediamur: το ενεργητικό απαρέμφατο (να διατηρήσετε το γένος και τον αριθμό του υποκειμένου), confisus: τα παθητικά απαρέμφατα (να διατηρήσετε το γένος και τον αριθμό του υποκειμένου), rettulerunt: το απαρέμφατο του ενεστώτα της άλλης φωνής. (Ìï íü äåò 3) β. Να γράψετε την υποτακτική που ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: est factus: του παρατατικού στην ίδια φωνή και πρόσωπο, dedit: του ενεστώτα στην ίδια φωνή και πρόσωπο, noli: του ενεστώτα και του παρατατικού στο ίδιο πρόσωπο, 58

3 ËÁÔÉÍÉÊÁ ÊÁÔÅÕÈÕÍÓÇÓ Ã ËÕÊÅÉÏÕ est adfectus: του παρατατικού στην ίδια φωνή και πρόσωπο, possit: του παρατατικού στο ίδιο πρόσωπο, praefuit: του παρατατικού στο ίδιο πρόσωπο, abiret: του ενεστώτα στην ίδια φωνή και πρόσωπο, abstinerent: του ενεστώτα και του μέλλοντα στην ίδια φωνή και πρόσωπο (να δια - τηρήσετε το γένος του υποκειμένου όπου είναι αναγκαίο), cernatur: του παρακειμένου στην ίδια φωνή και πρόσωπο (να λάβετε υπ όψιν το υποκείμενο του ρήματος), revertisset: του ενεστώτα στο ίδιο πρόσωπο. γ. Να γράψετε την οριστική που ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: consulueritis: του παρακειμένου στο ίδιο πρόσωπο και φωνή, abiret: του ενεστώτα και του μέλλοντα στο γ πληθυντικό πρόσωπο στην ίδια φωνή, rettulerunt: του ενεστώτα και του μέλλοντα στο β ενικό πρόσωπο στην άλλη φωνή. (Μονάδες 2,5) δ. Να γράψετε τη μετοχή του μέλλοντα στο γένος, στην πτώση και στον αριθμό που ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: absens: στη γενική του πληθυντικού στο θηλυκό γένος, ruit: στη δοτική του ενικού στο ουδέτερο γένος. (Μονάδα 1) ε. transfixit: Να γράψετε την αφαιρετική πτώση του σουπίνου του παραπάνω ρηματικού τύπου. (Μονάδα 0,5) στ. Να γράψετε την προστακτική του ενεστώτα που ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: edixit: στο β ενικό πρόσωπο στην ίδια φωνή, permotus: στο β πληθυντικό πρόσωπο στην ίδια φωνή, fugati erant: στο β πληθυντικό πρόσωπο στην ίδια φωνή, rettulerunt: στο β πληθυντικό πρόσωπο στην άλλη φωνή. (Μονάδες 2) 3. α. Να αναλύσετε τις μετοχές σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις εισαγόμενες με τους συνδέσμους που δίνονται για καθεμιά από αυτές: quibus interemptis εισαγόμενη με τον cum primum και τον ιστορικό cum, appensum εισαγόμενη με τον quod και τον αιτιολογικό cum. (Ìï íü äåò 2) β. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο: Quod illic appensum civitati nomen dedit. (Ìï íü äåò 3) 59

4 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο γ. Adulescens fortior hoste hasta eum transfixit et armis spoliavit: Να μετατρέψετε την πρώτη πρόταση της περιόδου σε χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό cum και στη συνέχεια να τη κάνετε μετοχή. (Ìï íü äåò 4) δ. Να μετατρέψετε τις παθητικές συντάξεις σε ενεργητικές (στην δεύτερη πρόταση ενεργητική να γίνει η σύνταξη των απαρεμφάτων): Tum Camillus absens dictator est factus a militibus. is fores reserari eosque intromitti iussit a domesticis. (Ìï íü äα 4) 4. α. Noli spectare, quam recuperatio, hoste, cuius opera, captum: Να εκφράσετε τις ίδιες έννοιες με άλλο τρόπο (για την τελευταία έννοια να χρησιμοποιήσετε τους κατάλληλους τύπους του γερουνδιακού). (Ìï íü äåò 5) β. Να αιτιολογήσετε συντακτικώς τους παρακάτω όρους του κειμένου: Romam, Epheso, Bello Latino, genere γ. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat, cum in castra revertisset: Να δώσετε κάθε δυνατό στοιχείο για την συντακτική αναγνώριση των δευτ. προτάσεων (είδος, εισαγωγή, έγκλιση, χρόνος, εξάρτηση, συντακτική θέση). Á Ð Á Í Ô Ç Ó Å É Ó 1 ï õ Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Ô Ï Ó Á. ÌÅÔÁÖÑÁÓÇ Στο Λατινικό πόλεμο ο Τίτος Μάνλιος, ύπατος καταγόμενος από αριστοκρατική γενιά, είχε την αρχηγία του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός, όταν κάποτε έφευγε από το στρατόπεδο, διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη (να μην εμπλακεί κανείς σε μάχη). <<Ας μονομαχήσουμε, για να κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας, πόσο ο Λατίνος στρατιώτης σε ανδρεία ξεπερνάει τον Ρωμαίο>>.Τότε ο νεαρός έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και παρακινημένος από την επιθυμία να πολεμήσει όρμησε στον αγώνα παρά τη διαταγή του υπάτου και (όντας) δυνατότερος από τον εχθρό τον διαπέρασε με το δόρυ και (τον) απογύμνωσε από τα όπλα. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία με τη φυγή. Αλλά ο ύπατος όταν γύρισε στο στρατόπεδο το νεαρό τιμώρησε με θάνατο με τις ενέργειες του οποίου οι εχθροί είχαν τραπεί σε φυγή. Â. ÐÁÑÁÔÇÑÇÓÅÉÓ 1. á. ius, civitat(i)um, discrimina, pretia, nihilum, scelera, adulescente, vi, hosti, postium β. diutissime, aequiore, abeunte, appendendi, nemini, extero, exteriore, supera, superiore, redeuntium, quantum, minimi, non multum / paulum, nullius rei, nulla re, grate, nobilius, singulare, sua, fortiter 60

5 ËÁÔÉÍÉÊÁ ÊÁÔÅÕÈÕÍÓÇÓ Ã ËÕÊÅÉÏÕ 2. α. divisisse, interimi, congressuros esse, confisum esse, confisum fore, referri β. fieret, det, nolis, nolles, adficeretur, posset, praeesset, abeat, abstineant, abstenturi sint, conspectum sit, revertatur γ. consuluistis, abeunt, abibunt, referris/-re, refereris/-re δ. afuturarum, ruituro, ε. transfixu στ. edic, permovemini, fugamini, referimini 3. α. quos cum primum interemit, quos cum interemisset - quod illic appensum erat, cum illic appensum esset β. Quo illic appenso civitati nomen datum est. γ. Cum adulescens fortior hoste hasta eum transfixisset, armis spoliavit. Adulescens fortior hoste hasta eum transfixum armis spoliavit. δ. Tum milites Camillum absentem dictatorem fecerunt/-ere. is fores domesticos reserare eosque intromittere iussit. 4. α. Ne spectaveris, recuperatione, quam hostis, per quem, ad/in capiendum se ipsum - sui ipsius capiendi causa/gratia β. Romam: είναι απρόθετη αιτιατική της κατεύθυνσης στο mitte επειδή είναι όνομα πόλης. Epheso: είναι απρόθετη αφαιρετική της απομάκρυνσης στο rediens επειδή είναι όνομα πόλης. Bello: είναι απρόθετη αφαιρετική του χρόνου στο praefuit επειδή δηλώνει χρονική στιγμή και συνοδεύεται από τον επιθετικό προσδιορισμό Latino. genere: είναι απρόθετη αφαιρετική της άμεσης καταγωγής στο natus. γ. cum in castra revertisset: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που χρησιμοποιείται για διηγήσεις του παρελθόντος και εξαρτάται πάντα από ιστορικό χρόνο (multavit: παρακείμενος). Εκφέρεται με υποτακτική γιατί ο ιστορικός cum υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση, δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους. Είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει στην υποτακτική, χρόνου υπερσυντελίκου revertisset και δηλώνει το προτερόχρονο. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, ονοματική, ουσιαστική ως υποκείμενο στο cernatur. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quanto. Εκφέρεται με υποτακτική γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της, χρόνου ενεστώτα antecellat επειδή εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (cernatur congrediamur: ενεστ.) και σύμφωνα με τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. EðéìÝëåéá: Ñïäüëöïõ Êïñßíá 61