ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ 8ου «Οι πόλεις στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό χώρο Ηπόληκαιτονερό» Σ. Αυγερινού Κολώνια Κ. Σερράος Ε. Κλαμπατσέα Μ. Μάρκου Δράσεις για το σχεδιασμό και την αναβάθμιση των κέντρων των πόλεων Αστικός σχεδιασμός για το δημόσιο χώρο Τρεις κεντροευρωπαϊκές πόλεις αξιοποιούν το νερό: Αμβούργο, Βιέννη, Βερολίνο

2 Nördlingen, 1821 Φλωρεντία Siena, Campo Santo Βιέννη, Νέα Αγορά, αρχές 20ου αιώνα Συμπεράσματα IV CIAM (Διεθνούς Συνεδρίου Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής) Αθήνα 1933 Έκδοση: 1941

3 Gustave Dorė, 1872: σειρά λιθογραφιών για τη ζωή στο Λονδίνο «Τα κλειδιά της πολεοδομίας βρίσκονται στις τέσσερις λειτουργίες: κατοικία, εργασία, αναψυχή, κυκλοφορία» «Οι λειτουργίες κλειδιά θα έχουν η καθεμιά την αυτονομίας της που θα στηρίζεται στα δεδομένα που θα παρέχει το κλίμα, η τοπογραφία, τα έθιμα» «Θα θεωρούνται οντότητες με δικές τους γεωγραφικές εκτάσεις και χώρους, οι οποίοι θα εξοπλίζονται και θα στήνονται με όλα τα αμύθητα μέσα της σύγχρονης τεχνικής»

4 Νέες πόλεις στη Βρετανία 1η γενιά: η γενιά: δεκαετία 60 3ηγενιά: τέλος δεκαετίας 60 και μετά Σχέδιο για την ευρύτερη περιφέρεια του Λονδίνου Sir Patrick Abercrombie, 1944

5 Νέα πόλη Stevenage Ιεράρχηση οικιστικών ενοτήτων και αντίστοιχων κέντρων. Ημιαυτόνομες «μονάδες γειτονιάς» με χαμηλές πυκνότητες.

6

7

8 Νέα πόλη Milton Keynes. «Κέντρα δραστηριοτήτων» σε συνάρτηση με ορθογωνική δομή. Κατάργηση της αυστηρής ιεραρχίας πολεοδομικών ενοτήτων, προς όφελος ενός πυκνού οικιστικού κανάβου, λειτουργικά εμπλουτισμένου σε κάθε του σημείο.

9

10 Νέες πόλεις στη Γαλλία OREAM (Organisation d Etudes et d Amenagement des Aires Metropolitaines), 1966 Νέες πόλεις στην περιφέρεια του Παρισιού Ρυθμιστικό Σχέδιο Παρισινής περιφέρειας 1969.

11 Επιχειρηματικό κέντρο «La Defense»

12

13

14 Η «νέα» Χάρτα της Αθήνας Μια πόλη για όλους 2. Συμμετοχή των πολιτών 3. Επικοινωνία και κοινωνική επαφή 4. Αστική συνέχεια 5. Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών 6. Περιβαλλοντική ευαισθησία 7. Οικονομική ελκυστικότητα 8. Κινητικότητα και προσβασιμότητα 9. Ποικιλομορφία και διαφορετικότητα 10. Υγιείς και ασφαλείς πόλεις

15 «Σε πολλές πόλεις, η εφαρμογή μιας αυστηρής πολιτικής για τη χρήση του εδάφους και των κτιρίων, οδήγησε σε μονότονες δομές χρήσεων, οι οποίες διέκοψαν τη συνέχεια και την ποικιλία της αστικής ζωής. Γενικός στόχος για την πολεοδομία θα πρέπει να είναι, η κατάργηση μεγάλων, μονολειτουργικών δομών, με μόνη εξαίρεση τις χρήσεις εκείνες που για λόγους δημόσιας ασφάλειας ή υγείας απαιτούν διαχωρισμό. Η αρχή της ανάμειξης των χρήσεων στα κέντρα των πόλεων, θα πρέπει να προωθηθεί, για να προσδώσει στον αστικό ιστό περισσότερη ποικιλομορφία και ζωντάνια. Κατοικία και εργασία, καθώς επίσης και άλλες συμβατές μεταξύ τους χρήσεις θα πρέπει να βρεθούν σε στενήχωρικήκαιχρονικήμεταξύτουςσχέση, ώστε να μειωθούν οι ανάγκες μετακινήσεων, να εξοικονομηθεί ενέργεια και να περιορισθεί η ρύπανση» Η «νέα» Χάρτα της Αθήνας 2003 «Το όραμα: Δεν αποτελεί ούτε ουτοπία, ούτε και καινοφανή προβολή τεχνολογικών καινοτομιών. Εστιάζει στην δικτυωμένη πόλη (connected city), και αποτελεί ουσιαστικά μια εικόνα για το πως θα θέλαμεναείναιοιπόλειςμαςστοπαρόν και στο μέλλον» «Η δικτυωμένη πόλη αποτελείται από μια ποικιλία μηχανισμών διασύνδεσης, οι οποίοι δρουν σε διάφορες κλίμακες. Αυτοί συμπεριλαμβάνουν συνδέσεις με το κτισμένο περιβάλλον, οπτικές και πραγματικές, καθώςεπίσηςκαισυνδέσεις μεταξύ ενός πλήθους αστικών λειτουργιών, δικτύων υποδομής και τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας»

16 «Χωρικές συνδέσεις: Μέσωπροσεκτικούσχεδιασμούκαιάλλων κατάλληλων παρεμβάσεων, τα χωρικά δίκτυα εντός και γύρω από τις πόλεις θα πρέπει να ενισχυθούν. Στη δικτυωμένη πόλη, οι σημαντικές λειτουργίες των πολεοδομικών κέντρων θα πρέπει να διατηρηθούν και να βελτιωθούν, μέσα από την αποδοτική αξιοποίηση των δικτύων επικοινωνιών και μεταφορών» Βερολίνο: Νέες τάσεις στο σχεδιασμό μιας ευρωπαϊκής μητρόπολης Αναπτυξιακός (στρατηγικός) σχεδιασμός (Stadtenwicklungsplanung) Σχέδιο Χρήσεων Γης (Flächennutzungsplanung) Σχέδια πολεοδομικών ενοτήτων (Planwerke) Λοιπές σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις. (π.χ Spreestadt Charlotenburg, αεροδρόμιο Tempelhof Διαχείριση προβληματικών περιοχών (Quartiersmanagement) Μορφή (εικόνα) πόλης Κυκλοφοριακός σχεδιασμός Αστικό περιβάλλον - περιβαλλοντικός σχεδιασμός Αστικές τεχνολογίες

17 Βερολίνο: Αναπτυξιακό Σχέδιο για τα κέντρα Διατήρηση και ενίσχυση της πολυκεντρικής δομής Διατήρηση και περαιτέρω προώθηση μιας ιεραρχικής δομής κέντρων, εξασφαλίζοντας ποιοτική και ποσοτική διαβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών Αποτροπή εγκατάστασης υπεραγορών εντός βιοτεχνικών περιοχών και καθορισμός περιορισμών στην ποικιλία των προσφερομένων ειδών, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο για την αποφυγήαρνητικώνεπιπτώσεωνστηδομήτωνκέντρων Ανάπτυξη εργαλείων για τη βελτίωση της ελκυστικότητας και τη βελτίωση της πολεοδομικής εικόνας των κέντρων Συμπλήρωση της πολυκεντρικής δομής της πόλης με νέες «υβριδικές» μορφές κέντρων Κύριος στόχος αναπτυξιακού σχεδίου Βερολίνου: Διατήρηση και ενίσχυση της υφιστάμενης δομής ιεραρχημένων κέντρων

18 Αναπτυξιακό Σχέδιο Βερολίνου για τις παραγωγικές δραστηριότητες Γενική κατανομή επιφανειών για παραγωγικές δραστηριότητες στο σύνολο της πόλης και ανά ενότητα σχεδιασμού, σε συσχέτιση με τα κύρια και δευτερεύοντα κέντρα. Απόσπασμα Αναπτυξιακού Σχεδίου Βερολίνου για τις παραγωγικές δραστηριότητες. Βασική επιδίωξη αποτελεί η πρόνοια για την διατήρηση επιφανειών κατάλληλων για εγκατάσταση παραγωγικών δραστηριοτήτων και ο καθορισμός προτεραιοτήτων για τη χρήση νέων αποθεμάτων γης

19 Θέσεις για επιχειρήσεις που συνδυάζονται με επιστήμη και έρευνα Θέσεις ιδιαίτερα κατάλληλες για την τροφοδοσία της πόλης Επίκεντρα παραγωγικών δραστηριοτήτων γύρω από την πόλη Βιομηχανικός δακτύλιος Βερολίνου σε συνδυασμό με περιοχές κατοικίας Κύριος στόχος είναι τα οικιστικά προγράμματα να κατευθυνθούν προς αναπλάσεις υφισταμένων ή και κατασκευή νέων κατοικιών σε κεντρικές περιοχές της πόλης, με ιδιαίτερη έμφαση στα ιστορικά κέντρα Απόσπασμα Αναπτυξιακού Σχεδίου Βερολίνου για την Κατοικία

20 Βερολίνο: Σχέδιο Χρήσεων Γης (Flächennutzungsplan) Αντιμετώπιση οχλήσεων από χρήσεις βιοτεχνικού χαρακτήρα ή τεχνικής υποδομής που γειτνιάζουν με επιφάνειες κατοικίας, κοινωνικού εξοπλισμού ή ελευθέρων χώρων Εξασφάλιση προσβασιμότητας σε κοινόχρηστους χώρους, στις όχθες των ποταμών και στους ελεύθερος χώρους πρασίνου και αναψυχής Διευκόλυνση της συνδυασμένης χρήσης επιφανειών, για λόγους οικονομίας στη χρήση της γης, πχ. σε περιπτώσεις αθλητικών εγκαταστάσεων (για σχολική και εξωσχολική χρήση), κλπ. Διακρίνονται με κόκκινο χρώμα οι διαφόρων ειδών περιοχές κατοικίας (Wohnbaufläche), με καφέ οι περιοχές μεικτών χρήσεων, (Gemischte Baufläche) και με πράσινο οι περιοχές πρασίνου αναψυχής. Επίσης με μαύρες συνεχείς γραμμές σημειώνονται συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου, ενώ με στρογγυλά σύμβολα οι εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής (εκπαίδευση, υγεία, αθλητισμός, πολιτισμός, διοίκηση, ασφάλεια, κλπ) Απόσπασμα Σχεδίου Χρήσεων γης Βερολίνου (κεντρική περιοχή)

21 Βερολίνο: Σχέδια Πολεοδομικών Ενοτήτων (Planwerke) κέντρο πόλης (Innenstadt) Πύκνωση οικοδομικού όγκου μέσω αξιοποίησης αποθεμάτων γης Εκτροπή διαμπερούς κυκλοφορίας σε έναν περιμετρικό δακτύλιο και παράλληλα ανάπτυξη των δημόσιων μαζικών μεταφορών Αναμόρφωση αστικού χώρου και ανάμειξη χρήσεων Βελτίωση ποιότητας των αστικών χώρων πρασίνου και αναψυχής Ενίσχυση των κεντρικών περιοχών ως τόπων κατοικίας Ανανέωση της μορφής της πόλης με έμφαση στη δημιουργία μιας ενιαίας ταυτότητας Συσχέτιση των μεμονωμένων σχεδιασμών μέσω ενιαίων κατευθύνσεων για ευρύτερες περιοχές της πόλης Εφαρμογή του σχεδίου μέσω ενεργοποίησης δημοτικής γης και μέσω αυτόνομων στρατηγικών διαχείρισης και υλοποίησης Ιστορικό κέντρο (Marienviertel ) 1945

22 Planwerk Innenstadt. Γενικό κατευθυντήριο σχέδιο Σχέδιο ελεύθερων χώρων (ιδιωτικών και δημόσιων). Ιεράρχηση χώρων πρασίνου ως προς την κεντρικότητά τους

23 Kulturforum: Ρυμοτομικό Σχέδιο 1996 Kulturforum: κτίρια πολιτισμού και αναψυχής

24 Potsdamer Platz Άποψη του Kulturforum με κατεύθυνση προς Berlin - Mitte 1969 Nord Süd Achse. Albert Speer 1939

25

26 Kulturforum: Σχέδιο 2005

27

28

29

30

31 Bodemuseum Nationalgalerie Altes Museum Pergamon

32 Χωριό Lietzow. 1695: Schloss Charlottenburg. 1705: Πόλη Charlottenburg. 1840: 7000 κατοίκους 18ος αιώνας: βιοτεχνία, οικοδομική πύκνωση : τροποποίηση του Σχεδίου Χρήσεων Γης: Ζώνη μεικτών χρήσεων, κεντρικές λειτουργίες

33 Σχέδιο Πλαίσιο για την ανάπλαση και επανάχρηση της περιοχής Spreestadt Charlottenburg, Σχέδιο γενικής διάταξης. Προβλέπονται: 600 κατοικίες, γραφεία, υπηρεσίες.

34 Βιέννη: Πρόσφατες εξελίξεις στο σχεδιασμό του δυναμικότερου αστικού κέντρου της κεντροανατολικής Ευρώπης Καθολικός σχεδιασμός. Το Αναπτυξιακό Σχέδιο (Stadtenwicklungsplan) Δομικές παρεμβάσεις στην πόλη. Η περίπτωση του Donaucity Σημαντικές παρεμβάσεις ανάπλασης της πόλης. Η περίπτωση του ανασχεδιασμού της ζώνης του μεσαίου δακτυλίου (Gürtel) Λοιπά μέτρα. Το παράδειγμα της Πολιτικής για την αποθάρρυνση της χρήσης του IX

35 Βιέννη: Αναπτυξιακό Σχέδιο (Stadtentwicklungsplan) Εσωτερική επέκταση Εξωτερική επέκταση Kαθορισμός αξόνων πολεοδομικής ανάπτυξης Kαθορισμός κέντρων πολεοδομικής ανάπτυξης Ανάμειξη πολεοδομικών λειτουργιών Κύριοι και δευτερεύοντες εμπορικοί δρόμοι Πράσινος δακτύλιος και σφήνες πρασίνου Συσχετισμός ανάπτυξης της Βιέννης με τα δεδομένα και τους σχεδιασμούς για την ευρύτερη περιφέρειά

36

37 Βιέννη, Νέο δευτερεύων κέντρο Ottakring

38

39

40

41

42

43

44 Τρέχοντα έργα και αντίστοιχοι επιμέρους σημειακοί σχεδιασμοί στο πλαίσιο του στρατηγικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού για τη Βιέννη.

45 Donaucity. Το προβλεπόμενο συνολικό συγκρότημα, μεταξύ των εγκαταστάσεων του ΟΗΕ και της ζώνης αναψυχής του Νέου Δούναβη. Διακρίνονται οι περιοχές κατοικιών (1), ο πύργος διαμερισμάτων (2) το δημοτικό σχολείο (αρχ. H. Hollein) (3), το κέντρο Andromeda (αρχ. W. Holtzbauer) με μεικτές χρήσεις (4), το ξενοδοχείο συνεδρίων (5), οι εγκαταστάσεις του Οικονομικού Πανεπιστημίου (6), το μουσείο Guggenheim (αρχ. H. Hollein) (7), καθώς και οι ουρανοξύστες των αρχιτεκτόνων Peichl kai Isozaki (8, 9).

46

47

48 Βιέννη, Mariahilfer Straße

49 Βιέννη, Mariahilfer Straße Βιέννη, Mariahilfer Straße

50 Βιέννη, Mariahilfer Straße Βιέννη, Freyung

51 Πανοραμική άποψη του μεσαίου δακτυλίου της Βιέννης. Οσημαντικόςαυτόςοδικόςάξοναςλειτουργείωςβασικήπαράκαμψητουκέντρου της πόλης, ιδιαίτερα για την υπερτοπική κυκλοφορία ΙΧ και φορτηγών. Από πολεοδομική όμως άποψη αποτελεί μια καίρια τομή στην πόλη.

52

53 Stuttgart. Επιβατικός σιδηροδρομικός σταθμός

54 Frankfurt. Επιβατικός και εμπορικός σιδηροδρομικός σταθμός Συγκρότημα κατοικιών στις νησίδες Borneo και Sporenburg στο Amsterdam

55

56 Χωρικό Κατευθυντήριο Σχέδιο (Leitbild) για την ανάπτυξη του Αμβούργου. Δράση «Περισσότερη πόλη μέσα στην πόλη», επίκεντρα οικιστικής ανάπτυξης Αμβούργο, πρώτο βραβείο διαγωνισμού για την επανάχρηση και αναμόρφωση τμήματος των λιμενικών εγκαταστάσεων. Μέχρι το 2020 προβλέπεται η ανάπτυξη 5300 κατοικιών και περίπου θέσεων εργασίας κυρίως του τριτογενούς τομέα. Αρχιτέκτονες Kees, Chrisiaanse και Astoc

57

58

59

60

61

62

63