Τακέντρατωνπόλεωνκαιοιπολιτικέςσε ευρωπαϊκό επίπεδο Αστικός σχεδιασµός για το δηµόσιο χώρο Παραδείγµατα

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ Τακέντρατωνπόλεωνκαιοιπολιτικέςσε ευρωπαϊκό επίπεδο Αστικός σχεδιασµός για το δηµόσιο χώρο Παραδείγµατα ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ 8ου «Οι ευρωπαϊκές πόλεις» Σ. Αυγερινού Κολώνια Κ. Σερράος Nördlingen, 1821 Φλωρεντία Siena, Campo Santo Συµπεράσµατα IV CIAM ( ιεθνούς Συνεδρίου Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής) Αθήνα 1933 Έκδοση: 1941 Βιέννη, Νέα Αγορά, αρχές 20ου αιώνα «Τα κλειδιά της πολεοδοµίας βρίσκονται στις τέσσερις λειτουργίες: κατοικία, εργασία, αναψυχή, κυκλοφορία» «Οι λειτουργίες κλειδιά θα έχουν η καθεµιά την αυτονοµίας της που θα στηρίζεται στα δεδοµένα που θα παρέχει το κλίµα, η τοπογραφία, τα έθιµα» «Θα θεωρούνται οντότητες µε δικές τους γεωγραφικές εκτάσεις και χώρους, οι οποίοι θα εξοπλίζονται και θα στήνονται µε όλα τα αµύθητα µέσα της σύγχρονης τεχνικής» Gustave Dorė, 1872: σειρά λιθογραφιών για τη ζωή στο Λονδίνο

2 Νέες πόλεις στη Βρετανία 1η γενιά: η γενιά: δεκαετία 60 3η γενιά: τέλος δεκαετίας 60 και µετά Σχέδιο για την ευρύτερη περιφέρεια του Λονδίνου Sir Patrick Abercrombie, 1944 Νέα πόλη Stevenage Ιεράρχηση οικιστικών ενοτήτων και αντίστοιχων κέντρων. Ηµιαυτόνοµες «µονάδες γειτονιάς» µε χαµηλές πυκνότητες.

3 Νέα πόλη Milton Keynes. «Κέντρα δραστηριοτήτων» σε συνάρτηση µε ορθογωνική δοµή. Κατάργηση της αυστηρής ιεραρχίας πολεοδοµικών ενοτήτων, προς όφελος ενός πυκνού οικιστικού κανάβου, λειτουργικά εµπλουτισµένου σε κάθε του σηµείο.

4 Νέες πόλεις στη Γαλλία OREAM (Organisation d Etudes et d Amenagement des Aires Metropolitaines), 1966 Νέες πόλεις στην περιφέρεια του Παρισιού Ρυθµιστικό Σχέδιο Παρισινής περιφέρειας Επιχειρηµατικό κέντρο «La Defense»

5 Η «νέα» Χάρτα της Αθήνας Μια πόλη για όλους 2. Συµµετοχή των πολιτών 3. Επικοινωνία και κοινωνική επαφή 4. Αστική συνέχεια 5. Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών 6. Περιβαλλοντική ευαισθησία 7. Οικονοµική ελκυστικότητα 8. Κινητικότητα και προσβασιµότητα 9. Ποικιλοµορφία και διαφορετικότητα 10. Υγιείς και ασφαλείς πόλεις «Σε πολλές πόλεις, η εφαρµογή µιας αυστηρής πολιτικής για τη χρήση του εδάφους και των κτιρίων, οδήγησε σε µονότονες δοµές χρήσεων, οι οποίες διέκοψαν τη συνέχεια και την ποικιλία της αστικής ζωής. Γενικός στόχος για την πολεοδοµία θα πρέπει να είναι, η κατάργηση µεγάλων, µονολειτουργικών δοµών, µε µόνη εξαίρεση τις χρήσεις εκείνες που για λόγους δηµόσιας ασφάλειας ή υγείας απαιτούν διαχωρισµό. Ηαρχήτηςανάµειξης των χρήσεων στα κέντρα των πόλεων, θα πρέπει να προωθηθεί, για να προσδώσει στον αστικό ιστό περισσότερη ποικιλοµορφία και ζωντάνια. Κατοικία και εργασία, καθώς επίσης και άλλες συµβατές µεταξύ τους χρήσεις θα πρέπει να βρεθούν σε στενήχωρικήκαιχρονικήµεταξύτουςσχέση, ώστε να µειωθούν οι ανάγκες µετακινήσεων, να εξοικονοµηθεί ενέργεια και να περιορισθεί η ρύπανση» Η «νέα» Χάρτα της Αθήνας 2003 «Το όραµα: εν αποτελεί ούτε ουτοπία, ούτε και καινοφανή προβολή τεχνολογικών καινοτοµιών. Εστιάζει στην δικτυωµένη πόλη (connected city), και αποτελεί ουσιαστικά µια εικόνα για το πως θα θέλαµε να είναι οι πόλεις µας στο παρόν και στο µέλλον» «Η δικτυωµένη πόλη αποτελείται από µια ποικιλία µηχανισµών διασύνδεσης, οι οποίοι δρουν σε διάφορες κλίµακες. Αυτοί συµπεριλαµβάνουν συνδέσεις µε το κτισµένο περιβάλλον, οπτικές και πραγµατικές, καθώς επίσης και συνδέσεις µεταξύ ενός πλήθους αστικών λειτουργιών, δικτύων υποδοµής και τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας»

6 «Χωρικές συνδέσεις: Μέσω προσεκτικού σχεδιασµού και άλλων κατάλληλων παρεµβάσεων, τα χωρικά δίκτυα εντός και γύρω από τις πόλεις θα πρέπει να ενισχυθούν. Στη δικτυωµένη πόλη, οι σηµαντικές λειτουργίες των πολεοδοµικών κέντρων θα πρέπει να διατηρηθούν και να βελτιωθούν, µέσα από την αποδοτική αξιοποίηση των δικτύων επικοινωνιών και µεταφορών» Βερολίνο: Νέες τάσεις στο σχεδιασµό µιας ευρωπαϊκής µητρόπολης Αναπτυξιακός (στρατηγικός) σχεδιασµός (Stadtenwicklungsplanung) Σχέδιο Χρήσεων Γης (Flächennutzungsplanung) Σχέδια πολεοδοµικών ενοτήτων (Planwerke) Λοιπές σηµαντικές πολεοδοµικές παρεµβάσεις. (π.χ Spreestadt Charlotenburg, αεροδρόµιο Tempelhof ιαχείριση προβληµατικών περιοχών (Quartiersmanagement) Μορφή (εικόνα) πόλης Κυκλοφοριακός σχεδιασµός Αστικό περιβάλλον - περιβαλλοντικός σχεδιασµός Αστικές τεχνολογίες Βερολίνο: Αναπτυξιακό Σχέδιο για τα κέντρα ιατήρηση και ενίσχυση της πολυκεντρικής δοµής ιατήρηση και περαιτέρω προώθηση µιας ιεραρχικής δοµής κέντρων, εξασφαλίζοντας ποιοτική και ποσοτική διαβάθµιση των προσφεροµένων υπηρεσιών Αποτροπή εγκατάστασης υπεραγορών εντός βιοτεχνικών περιοχών και καθορισµός περιορισµών στην ποικιλία των προσφεροµένων ειδών, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο για την αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στη δοµή των κέντρων Ανάπτυξη εργαλείων για τη βελτίωση της ελκυστικότητας και τη βελτίωση της πολεοδοµικής εικόνας των κέντρων Συµπλήρωση της πολυκεντρικής δοµής της πόλης µε νέες «υβριδικές» µορφέςκέντρων Κύριος στόχος αναπτυξιακού σχεδίου Βερολίνου: ιατήρηση και ενίσχυση της υφιστάµενης δοµής ιεραρχηµένων κέντρων ΑναπτυξιακόΣχέδιοΒερολίνουγια τις παραγωγικές δραστηριότητες Γενική κατανοµή επιφανειών για παραγωγικές δραστηριότητες στο σύνολο της πόλης και ανά ενότητα σχεδιασµού, σε συσχέτιση µε τα κύρια και δευτερεύοντα κέντρα. Απόσπασµα Αναπτυξιακού Σχεδίου Βερολίνου για τις παραγωγικές δραστηριότητες. Βασική επιδίωξη αποτελεί η πρόνοια για την διατήρηση επιφανειών κατάλληλων για εγκατάσταση παραγωγικών δραστηριοτήτων και ο καθορισµός προτεραιοτήτων για τη χρήση νέων αποθεµάτων γης

7 Θέσεις για επιχειρήσεις που συνδυάζονται µε επιστήµη και έρευνα Θέσεις ιδιαίτερα κατάλληλες για την τροφοδοσία της πόλης Κύριος στόχος είναι τα οικιστικά προγράµµατα να κατευθυνθούν προς αναπλάσεις υφισταµένων ή και κατασκευή νέων κατοικιών σε κεντρικές περιοχές της πόλης, µε ιδιαίτερη έµφαση στα ιστορικά κέντρα Επίκεντρα παραγωγικών δραστηριοτήτων γύρω από την πόλη Βιοµηχανικός δακτύλιος Βερολίνου σε συνδυασµό µε περιοχές κατοικίας Απόσπασµα Αναπτυξιακού Σχεδίου Βερολίνου για την Κατοικία Βερολίνο: Σχέδιο Χρήσεων Γης (Flächennutzungsplan) Αντιµετώπιση οχλήσεων από χρήσεις βιοτεχνικού χαρακτήρα ή τεχνικής υποδοµής που γειτνιάζουν µε επιφάνειες κατοικίας, κοινωνικού εξοπλισµού ή ελευθέρων χώρων Εξασφάλιση προσβασιµότητας σε κοινόχρηστους χώρους, στις όχθες των ποταµών και στους ελεύθερος χώρους πρασίνου και αναψυχής ιευκόλυνση της συνδυασµένης χρήσης επιφανειών, για λόγους οικονοµίας στη χρήση της γης, π χ. σε περιπτώσεις αθλητικών εγκαταστάσεων (για σχολική και εξωσχολική χρήση), κλπ. ιακρίνονται µε κόκκινο χρώµα οι διαφόρων ειδών περιοχές κατοικίας (Wohnbaufläche), µε καφέ οι περιοχές µεικτών χρήσεων, (Gemischte Baufläche) και µε πράσινο οι περιοχές πρασίνου αναψυχής. Επίσης µε µαύρες συνεχείς γραµµές σηµειώνονται συγκεντρώσεις λιανικού εµπορίου, ενώ µε στρογγυλά σύµβολα οι εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδοµής (εκπαίδευση, υγεία, αθλητισµός, πολιτισµός, διοίκηση, ασφάλεια, κλπ) Απόσπασµα Σχεδίου Χρήσεων γης Βερολίνου (κεντρική περιοχή) Βερολίνο: Σχέδια Πολεοδοµικών Ενοτήτων (Planwerke) κέντρο πόλης (Innenstadt) Πύκνωση οικοδοµικού όγκου µέσω αξιοποίησης αποθεµάτων γης Εκτροπή διαµπερούς κυκλοφορίας σε έναν περιµετρικό δακτύλιο και παράλληλα ανάπτυξη των δηµόσιων µαζικών µεταφορών Αναµόρφωση αστικού χώρου και ανάµειξη χρήσεων Βελτίωση ποιότητας των αστικών χώρων πρασίνου και αναψυχής Ενίσχυση των κεντρικών περιοχών ως τόπων κατοικίας Ανανέωση της µορφής της πόλης µε έµφαση στη δηµιουργία µιας ενιαίας ταυτότητας Συσχέτιση των µεµονωµένων σχεδιασµών µέσω ενιαίων κατευθύνσεων για ευρύτερες περιοχές της πόλης Εφαρµογή του σχεδίου µέσω ενεργοποίησης δηµοτικής γης και µέσω αυτόνοµων στρατηγικών διαχείρισης και υλοποίησης Ιστορικό κέντρο (Marienviertel ) 1945

8 Planwerk Innenstadt. Γενικό κατευθυντήριο σχέδιο Σχέδιο ελεύθερων χώρων (ιδιωτικών και δηµόσιων). Ιεράρχηση χώρων πρασίνου ως προς την κεντρικότητά τους Kulturforum: Ρυµοτοµικό Σχέδιο 1996 Kulturforum: κτίρια πολιτισµού και αναψυχής Potsdamer Platz Άποψη του Kulturforum µε κατεύθυνση προς Berlin - Mitte 1969 Nord Süd Achse. Albert Speer 1939

9 Kulturforum: Σχέδιο

10

11 Bodemuseum Nationalgalerie Altes Museum Pergamon Χωριό Lietzow. 1695: Schloss Charlottenburg. 1705: Πόλη Charlottenburg. 1840: 7000 κατοίκους 18ος αιώνας: βιοτεχνία, οικοδοµική πύκνωση : τροποποίηση του Σχεδίου Χρήσεων Γης: Ζώνη µεικτών χρήσεων, κεντρικές λειτουργίες Σχέδιο Πλαίσιο για την ανάπλαση και επανάχρηση της περιοχής Spreestadt Charlottenburg, Σχέδιο γενικής διάταξης. Προβλέπονται: 600 κατοικίες, γραφεία, υπηρεσίες.

12 Βιέννη: Πρόσφατες εξελίξεις στο σχεδιασµό του δυναµικότερου αστικού κέντρου της κεντροανατολικής Ευρώπης Καθολικός σχεδιασµός. Το Αναπτυξιακό Σχέδιο (Stadtenwicklungsplan) οµικές παρεµβάσεις στην πόλη. Η περίπτωση του Donaucity Σηµαντικές παρεµβάσεις ανάπλασης της πόλης. Η περίπτωση του ανασχεδιασµού της ζώνης του µεσαίου δακτυλίου (Gürtel) Λοιπά µέτρα. Το παράδειγµα της Πολιτικής για την αποθάρρυνση της χρήσης του IX Βιέννη: Αναπτυξιακό Σχέδιο (Stadtentwicklungsplan) Εσωτερική επέκταση Εξωτερική επέκταση Kαθορισµός αξόνων πολεοδοµικής ανάπτυξης Kαθορισµός κέντρων πολεοδοµικής ανάπτυξης Ανάµειξη πολεοδοµικών λειτουργιών Κύριοι και δευτερεύοντες εµπορικοί δρόµοι Πράσινος δακτύλιος και σφήνες πρασίνου Συσχετισµός ανάπτυξης της Βιέννης µε τα δεδοµένα και τους σχεδιασµούς για την ευρύτερη περιφέρειά

13 Βιέννη, Νέο δευτερεύων κέντρο Ottakring

14

15 Τρέχοντα έργα και αντίστοιχοι επιµέρους ση- µειακοί σχεδιασµοί στο πλαίσιο του στρατηγικού και αναπτυξιακού σχεδιασµού για τη Βιέννη. Donaucity. Το προβλεπόµενο συνολικό συγκρότηµα, µεταξύ των εγκαταστάσεων του ΟΗΕ και της ζώνης αναψυχής του Νέου ούναβη. ιακρίνονται οι περιοχές κατοικιών (1), ο πύργος διαµερισµάτων (2) το δηµοτικό σχολείο (αρχ. H. Hollein) (3), το κέντρο Andromeda (αρχ. W. Holtzbauer) µε µεικτές χρήσεις (4), το ξενοδοχείο συνεδρίων (5), οι εγκαταστάσεις του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου (6), το µουσείο Guggenheim (αρχ. H. Hollein) (7), καθώς και οι ουρανοξύστες των αρχιτεκτόνων Peichl kai Isozaki (8, 9).

16 Βιέννη, Mariahilfer Straße

17 Βιέννη, Mariahilfer Straße Βιέννη, Mariahilfer Straße Βιέννη, Freyung Βιέννη, Mariahilfer Straße Πανοραµική άποψη του µεσαίου δακτυλίου της Βιέννης. Ο σηµαντικός αυτός οδικός άξονας λειτουργεί ως βασική παράκαµψη του κέντρου της πόλης, ιδιαίτερα για την υπερτοπική κυκλοφορία ΙΧ και φορτηγών. Από πολεοδοµική όµως άποψη αποτελεί µια καίρια τοµή στην πόλη.

18 Stuttgart. Επιβατικός σιδηροδροµικός σταθµός Συγκρότηµα κατοικιών στις νησίδες Borneo και Sporenburg στο Amsterdam Frankfurt. Επιβατικός και εµπορικός σιδηροδροµικός σταθµός

19 Χωρικό Κατευθυντήριο Σχέδιο (Leitbild) για την ανάπτυξη του Αµβούργου. ράση «Περισσότερη πόλη µέσα στην πόλη», επίκεντρα οικιστικής ανάπτυξης Αµβούργο, πρώτο βραβείο διαγωνισµού για την επανάχρηση και αναµόρφωση τµήµατος των λιµενικών εγκαταστάσεων. Μέχρι το 2020 προβλέπεται η ανάπτυξη 5300 κατοικιών και περίπου θέσεων εργασίας κυρίως του τριτογενούς τοµέα. Αρχιτέκτονες Kees, Chrisiaanse και Astoc

20

21