Financial Times The Future of Banking in Greece

Transcript

1 Tuesday, June 07, 2011 Financial Times The Future of Banking in Greece Achieving Sustainable Economic Reforms in Greece in 2011 and Beyond Καληµέρα σας κυρίες και κύριοι και ευχαριστώ για την πρόσκληση να µιλήσω σήµερα. Ένα µεγάλο ευχαριστώ στους οργανωτές, έχω οργανώσει συνέδρια και ξέρω πόσο δύσκολη είναι η οργάνωσή τους. Μερικές σκέψεις όσον αφορά τις οικονοµικές εξελίξεις στην Ελλάδα και µερικές σκέψεις για το τραπεζικό σύστηµα. Θ ασχοληθώ µε τρία θέµατα: 1) Πού πηγαίνει σήµερα η οικονοµική πολιτική, 2) Η ανάγκη, κατά την άποψή µας, να ενισχύσουµε την απόδοση των πολιτικών και 3) Στο ίδιο πλαίσιο, το πιο επίκαιρο πλαίσιο αν θέλετε, τι πρέπει να κάνουν οι Τράπεζες. Ας δούµε το πρώτο θέµα, ποια είναι η σηµερινή οικονοµική πολιτική: Είναι σαφές προς όλους ότι η Ελλάδα αυτή τη στιγµή βρίσκεται σ ένα κρίσιµο σταυροδρόµι. Η χώρα αντιµετωπίζει ένα σηµαντικό δίληµµα: Θα συνεχίσει τις µεταρρυθµίσεις, θα οικοδοµήσει µια σύγχρονη ανταγωνιστική οικονοµία για ανάπτυξη και απασχόληση; Ή ενόψει των δυσκολιών και των αντιστάσεων που υπάρχουν, χωρίς καµία αµφιβολία, θα επιβραδυνθούν οι µεταρρυθµίσεις; Πιστεύουµε ότι το δεύτερο θα ήταν λάθος, διότι έτσι θα παρατείναµε τη δύσκολη περίοδο αντί να φέρουµε τη λύση πιο κοντά. Μην ξεχνάτε ότι πριν από µόλις ένα χρόνο, η οικονοµία βρέθηκε στο µεταίχµιο µέσω βαθιάς ύφεσης και εν µέσω δηµοσιονοµικών πιέσεων από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Τον Απρίλιο συγκεκριµένα, πέρυσι τον Απρίλιο ή Μάιο, ξεκίνησε η υλοποίηση του οικονοµικού προγράµµατος και θα υποστηρίξω ότι η Ελλάδα πήρε µια γενναία απόφαση µε θετικές επιπτώσεις. Σε αντίθεση µε τις πεποιθήσεις ορισµένων ότι η πρόοδος που έχει 1

2 σηµειωθεί είναι αµελητέα. ε συµφωνούµε µε την εκτίµηση αυτή και θα σας δώσω µερικά από τα παραδείγµατα που έδωσε και ο Υπουργός. Πρώτον, το έλλειµµα: Το έλλειµµα περιορίστηκε κατά 5 ποσοστιαίες µονάδες αντί για 4,5%. Κι επειδή έχω ζήσει την κατάσταση σε άλλες χώρες, πρέπει να σας διαβεβαιώσω ότι η µείωση αυτή δεν επιτυγχάνεται καθόλου εύκολα. Πληθωρισµός: Ο πληθωρισµός κινείται σε υψηλά επίπεδα. Πρέπει να µειωθεί µειώνεται όµως. Επιπλέον εάν από τον πληθωρισµό αφαιρέσουµε την πρόσθετη φορολογία που είναι προσωρινή, τότε ο διαρθρωτικός πληθωρισµός θα δείτε ότι τρέχει µε ρυθµούς κάτω από τον ευρωπαϊκό µέσο όρο, από τον Ιούλιο του 2010 και εντεύθεν. Συνεπώς και εδώ έχουµε θετική εξέλιξη. Η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται επίσης, η µονάδα εργασίας µειώνεται ως προς το κόστος της και βλέπουµε και δυναµικές αναπροσαρµογές ή αν θέλετε προσαρµογές. Τι εννοώ µ αυτό: Αν δείτε τη διάρθρωση της οικονοµίας, αν δείτε τη συνολική ζήτηση, όλα αυτά αλλάζουν µε καθαρή αύξηση των εξαγωγών, οι οποίες συµβάλλουν σε καθαρή αύξηση 2% ως 3% του ΑΕΠ το χρόνο. Όλα αυτά αντισταθµίζουν την κάµψη της εσωτερικής ζήτησης. Και τούτο παρά το γεγονός ότι βεβαίως η µεγάλη βάση για την ελληνική οικονοµία είναι η εσωτερική ζήτηση. Γίνονται λοιπόν προσαρµογές και βελτιώσεις. Τραπεζικός τοµέας, ο τοµέας µας: Ο τραπεζικός τοµέας άντεξε και διατήρησε την κεφαλαιοποίησή του σε ικανοποιητικά επίπεδα. Οι Τράπεζες µπόρεσαν και βγήκαν στις αγορές. Αυτά ήταν επιτεύγµατα. Πέραν όµως αυτών, ο τραπεζικός τοµέας δροµολόγησε και µια ατζέντα µεταρρυθµίσεων. είτε όµως τη χώρα γενικότερα, δείτε το συνταξιοδοτικό. Σε προσθετικούς όρους, πρόκειται για τη µεγαλύτερη µεταρρύθµιση στην Ευρώπη αυτή τη στιγµή. ύσκολη µεταρρύθµιση αλλά είναι µια µεταρρύθµιση η οποία ενίσχυσε την αξιοπιστία της Ελλάδας. 2

3 Μεταρρυθµίσεις στην αγορά εργασίας: Ήταν ένα βήµα προς τα εµπρός, και διαλέγω προσεκτικά τα λόγια µου, ήταν ένα βήµα προς τα εµπρός, δεν είναι αρκετό, πρέπει να γίνουν κι άλλα. Αλλά είναι τα βήµατα τα οποία θα βελτιώσουν την απασχόληση. είτε επίσης τον τοµέα των υπηρεσιών. Κι εκεί έχουµε µεταρρυθµίσεις. Στον τοµέα των µεταφορών, στα κλειστά επαγγέλµατα γίνονται µεταρρυθµίσεις όσον αφορά την επιχειρηµατικότητα, την έναρξη νέων επιχειρήσεων, την έγκριση πολύ µεγάλων επενδύσεων. Με δυο λόγια λοιπόν, είµαστε πεπεισµένοι ότι η χώρα έχει πετύχει σηµαντικά επιτεύγµατα κατά τη διάρκεια του Μάλιστα, σε σύγκριση µε τα επιτεύγµατα άλλων χωρών που επισκέφθηκα, η Ελλάδα είναι άξια συγχαρητηρίων. Από την άλλη πλευρά βεβαίως, δυστυχώς η συνεχιζόµενη µεταρρύθµιση αντιµετωπίζει αντιστάσεις και δυσκολίες τόσο του εσωτερικού όσο και του διεθνούς περιβάλλοντος. Αυτό έχει διάφορες πτυχές. Πρώτον, µετά από περίοδο βελτίωσης του κλίµατος, άλλες αναταραχές στις αγορές άλλων χωρών στην Ευρώπη, επανέφεραν πίεση στα ελληνικά spreads τα οποία ήταν σε καθοδική πορεία. εύτερον κι αυτό είναι ένα µάλλον εσωτερικό πρόβληµα: Η ελλιπής πολιτική στήριξη, εσωτερικές διαµάχες αλλά και η αβεβαιότητα της ευρωπαϊκής υποστήριξης, επέτεινε τη γενικότερη αβεβαιότητα σ ένα ήδη αβέβαιο πολιτικό και οικονοµικό περιβάλλον. Τρίτον: Η συνεχής, χωρίς κατάληξη συζήτηση περί της εµπλοκής του ιδιωτικού τοµέα, επέτεινε την αβεβαιότητα και επηρέασε την αξιοπιστία της Ελλάδας. Και τέταρτο, λογικό θα έλεγα στο σηµερινό περιβάλλον, η αξιολόγηση των Τραπεζών και των προϊόντων τους, έπεσε, κάτι το οποίο φυσικά επηρεάζει τη διαχείριση ρευστότητας των Τραπεζών. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, από τα τέλη του 2010 η υλοποίηση της µεταρρύθµισης, έχασε το ρυθµό της και γι αυτό ακριβώς βρισκόµαστε και πάλι σ ένα σταυροδρόµι. Οι 3

4 διαρθρωτικές δηµοσιονοµικές µεταρρυθµίσεις ήταν πιο λίγες απ ό,τι θα έπρεπε για να αποδώσουν καρπούς. Η µείωση του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος θα έπρεπε να συνοδευθεί από επιπλέον µέτρα. Υπάρχουν τα επί τούτου µέτρα που λαµβάνονται ειδικά για τη συγκυρία, αλλά το πιο σηµαντικό είναι ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην είσπραξη οφειλών προς το ηµόσιο το οποίο σηµαίνει ότι σε ταµειακή βάση τα πράγµατα είναι χειρότερα απ ό,τι σε δεδουλευµένη. Κάποια στιγµή λοιπόν αυτό το πρόβληµα θα αντιµετωπισθεί στην πράξη και παραµένουµε µ ένα έλλειµµα της τάξης του 9% ως 10%. Η υλοποίηση τώρα, γιατί αυτό είναι το πρόβληµα, των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων: Και αυτές επιβραδύνθηκαν στις αρχές του 2011 και αυτό σηµαίνει ότι η προσαρµογή της οικονοµίας πρέπει να συνεχιστεί παρά την πίεση και την ανεργία. Χρειάζεται να επαναδιατάξουµε τους διαθέσιµους πόρους µε τρόπο πιο αποδοτικό. Χωρίς περαιτέρω µεταρρυθµίσεις, η οικονοµία θα πορευθεί προς µια κατάσταση όπου η ζήτηση θα µειωθεί, χωρίς όµως ταυτόχρονα να έχουµε πετύχει πρόοδο όσον αφορά την απόδοση και την ανταγωνιστικότητα. Το ερώτηµα λοιπόν σ αυτή τη συγκυρία, και αυτό είναι το δεύτερο ζήτηµα που θέλω να σχολιάσω, είναι η ενίσχυση της υλοποίησης των πολιτικών. Και γι αυτό το λόγο, για όλους τους λόγους που µόλις ανέφερα, έχει υπέρτατη σηµασία να τονώσουµε το ρυθµό των µεταρρυθµίσεων και να ξαναµπεί σε αναπτυξιακή τροχιά η Ελλάδα. Αυτό απαιτεί µεταρρυθµίσεις σε 4 βασικούς τοµείς: Πρώτον, και ξέρω ότι είναι υπό συζήτηση το θέµα, ο µεσοπρόθεσµος δηµοσιονοµικός στόχος των ελληνικών αρχών. Η ανάγκη να υλοποιήσουµε µέτρα, όχι απλώς να τ ανακοινώσουµε. Γι αυτό πρέπει να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στη µείωση του ελλείµµατος κάτω από το 3% του ΑΕΠ, ώστε να αρχίσει να µειώνεται και το συνολικό χρέος. Εν προκειµένω, πρέπει να 4

5 µεταρρυθµίσουµε τις ΕΚΟ, να λάβουµε δηµοσιονοµικά µέτρα, φορολογικά µέτρα, να βελτιώσουµε τις δοµές της οικονοµίας. εύτερον, ένα νέο θέµα που προέκυψε τελευταία, κρίσιµης όµως σηµασίας, είναι το πρόγραµµα ιδιωτικοποιήσεων που κι αυτό πρέπει να εγκριθεί από τη Βουλή. Η διαδικασία πώλησης περιουσιακών στοιχείων πρέπει να ξεκινήσει χωρίς καµία καθυστέρηση. Κανείς δεν µπορεί να κατηγορήσει την Ελλάδα, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι επιτυγχάνει αυτούς τους στόχους περί ιδιωτικοποιήσεων ως το Πιστεύω ότι η Κυβέρνηση κάνει αυτό που πρέπει. Τρίτον, στα φορολογικά µέτρα η πάταξη της φοροδιαφυγής πρέπει να αποδώσει καρπούς σήµερα, ανεξαρτήτως των Επιτροπών, των οργάνων τα οποία θα ασχοληθούν µε το θέµα. Πρέπει η δηµοσιονοµική αναφορά και οι περικοπές του κόστους να υλοποιηθούν γρήγορα και βεβαίως να γίνουν οι µεταρρυθµίσεις στην οικονοµία, για να βελτιωθεί το κλίµα και να βελτιωθεί η απασχόληση. Όλες αυτές οι προσπάθειες πρέπει να αντιµετωπιστούν µε περισσότερη όρεξη και ορµή, χρειάζεται λοιπόν µια περαιτέρω ώθηση, η λεγόµενη διαδικασία fast track πρέπει να υλοποιηθεί και να αποδείξει ότι είναι αυτό που πράγµατι λέει το όνοµά της, ότι είναι µία διαδικασία fast track, ότι είναι µία ταχεία διαδικασία, για να έρθουν περισσότερες επενδύσεις στη χώρα και αυτό δεν πρέπει να ισχύει µόνο για µερικές επιλεγµένες πολύ µεγάλες επενδύσεις, αλλά για πολλές επενδύσεις. Χρειάζεται επίσης άνοιγµα των κλειστών επαγγελµάτων που κι εδώ χρειαζόµαστε περαιτέρω µεταρρύθµιση, δεν µπορούµε να ξανακολλήσουµε, οι µεταρρυθµίσεις πρέπει να γίνονται και να υλοποιούνται αµέσως, χωρίς καθυστερήσεις. Και υπάρχουν κι άλλες µεταρρυθµίσεις, καλές µεταρρυθµίσεις, οι οποίες απλώς δροµολογήθηκαν αλλά δεν υλοποιήθηκαν πραγµατικά πλήρως στην πράξη, ούτε αξιοποιήθηκαν. Κι εδώ χρειάζεται περαιτέρω ενέργεια και περισσότερη ορµητικότητα και η περαιτέρω διεκπεραίωση αυτών των µεταρρυθµίσεων θα ανοίξει ευκαιρίες για επενδύσεις και θα βελτιώσει το οικονοµικό κλίµα. Είµαστε πεπεισµένοι ότι το πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων µπορεί να επιτύχει και ότι αυτή η επιτυχία θα εξαρτηθεί ταυτόχρονα σε τρεις παράγοντες. 5

6 Πρώτον, οι Ελληνικές Αρχές και εννοώ γενικότερα το πολιτικό σύστηµα, πρέπει να µιλάει από δω και πέρα µε µία φωνή έναντι του εσωτερικού και του εξωτερικού, να σταλεί το µήνυµα ότι είστε έτοιµοι για µεταρρυθµίσεις και για ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, οι εταίροι στην Ευρωζώνη και αυτοί πρέπει να µιλούν µε µία φωνή ενωµένοι, προσηλωµένοι στο ελληνικό πρόγραµµα και φυσικά πρέπει να εξασφαλίσουν την υποστήριξη στο εσωτερικό τους προς τούτο. Και τέλος, το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα, το οποίο θα διαδραµατίσει και αυτό σηµαντικό ρόλο στο δρόµο της ανάκαµψης, χρηµατοδοτώντας τις επενδύσεις και το εµπόριο, υποστηρίζοντας τα δηµοσιονοµικά προγράµµατα. Και επιτρέψτε µου στο σηµείο αυτό να µιλήσω λίγο για τον τραπεζικό τοµέα. Τι πρέπει να κάνουν οι τράπεζες από δω και πέρα; Είναι σαφές ότι η κρίση έθεσε υπό µεγάλη πίεση τις τράπεζες. Οι τράπεζες στην αρχή της κρίσης δε χρειάστηκε να δανειστούν υπερβολικά και όµως κάποιες αύξησαν την έκθεσή τους σε κρατικά οµόλογα µέσω του µηχανισµού επαναχρηµατοδότησης µέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτά κάποια στιγµή άρχισαν να τελειώνουν και οι τράπεζες βρέθηκαν εκτός αγοράς και δανείζονται πλέον µε υψηλό κόστος, έχασαν επίσης οι καταθέσεις λόγω της γενικότερης ύφεσης και λόγω και του αρνητικού ισοζυγίου πληρωµών, το οποίο σηµαίνει ότι χρήµατα βγαίνουν από τη χώρα προς το εξωτερικό. Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας βεβαίως ήταν χωρίς όρια θα έλεγα, αλλά δεν πρέπει να εξαντληθεί. Το σύστηµα αντιµετωπίζει και µία επιπλέον πρόκληση, την κεφαλαιοποίηση. Κατανοώ ότι υπάρχουν επισφαλή δάνεια, τα οποία µειώνουν τα κέρδη, η έκθεση επίσης σε κρατικά οµόλογα µείωσε την αξιολόγηση των τραπεζών, πράγµα το οποίο επηρεάζει και χρηµατιστηριακά την κεφαλαιοποίηση. Υπάρχουν όµως κι εδώ πολιτικές για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήµατος. Η Κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα έχουν τέτοια εργαλεία στα χέρια τους, χάρη και στην εξαιρετική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Εγγυήσεις για τα ελληνικά 6

7 οµόλογα παρασχέθηκαν ήδη κι αυτό αποτελεί υποστήριξη για τις τράπεζες κι είµαστε πλέον σε µία νέα εποχή. Η Τράπεζα της Ελλάδος επίσης έχει κι άλλα εργαλεία στη διάθεσή της. Όσον αφορά τώρα την κεφαλαιακή υποστήριξη, δηµιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Ταµείο Σταθερότητας, το οποίο ακριβώς για τις βιώσιµες τράπεζες είναι ένα σηµαντικό εργαλείο. Πρόκειται για τις περιπτώσεις που µία τράπεζα δεν µπορεί να προσφύγει στην αγορά. Η Ευρώπη πρέπει να φροντίσει να ικανοποιείται η σχετική ζήτηση κάθε φορά που υπάρχει. Το FSF, το δίκτυο αυτό ασφαλείας πρέπει να το προσέξουµε, δεν υποκαθιστά άλλους µηχανισµούς, οι τράπεζες πρέπει να κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν στον µέγιστο δυνατό βαθµό κατά τα άλλα και µεταξύ άλλων πρέπει να διαχωρίσουν τους διακριτούς ρόλους τους. Τα µεσοπρόθεσµα χρηµατοδοτικά προγράµµατα φυσικά χρειάζονται απολύτως, πρέπει να µειωθεί ο εξωτερικός δανεισµός αλλά κι αυτό δεν πρέπει να γίνει µε υπερβολικά ταχύ ρυθµό, γιατί αλλιώς µπορεί να οδηγήσει σε αποµοίωση της υποτίµησης περιουσιακών στοιχείων. εν πρέπει σε καµία περίπτωση να βρεθούµε σε µία ασφυξία όσον αφορά τις πιστώσεις, πρέπει λοιπόν οι τράπεζες να βγουν από αυτό το δίκτυο προστασίας που παρέχει το ευρωπαϊκό σύστηµα. Τα προγράµµατα χρηµατοδότησης είναι σωστά ισορροπηµένα για να εξισορροπήσουν τις εκατέρωθεν πιέσεις, έτσι λοιπόν η µείωση του δανεισµού της έκθεσης σε δάνεια πρέπει να γίνει µε τρόπο οργανωµένα και συναρτήσει της εξέλιξης του γενικότερου περιβάλλοντος. Οι τράπεζες πρέπει επίσης να βελτιώσουν την κεφαλαιακή τους βάση. Υπάρχουν φυσικά αβεβαιότητες, επισφαλή δάνεια κι αυτό ακριβώς απαιτεί ένα µεγαλύτερο µαξιλαράκι αν θέλετε. Οι αγορές παρακολουθούν τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν στα χέρια τους οι τράπεζες, εάν οι τράπεζες βρεθούν σε καλύτερη κεφαλαιακή θέση η αγορά θα δείξει την εκτίµησή της. Οπότε το ερώτηµα είναι που πηγαίνουµε από δω και πέρα; Οι τράπεζες πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά µε τους πελάτες τους, για να αποφύγουν αδυναµίες 7

8 αποπληρωµής επισφαλών δανείων. Το νοµικό πλαίσιο για την αναδιάρθρωση ιδιωτικών δανείων µπορεί να βελτιωθεί για να ωθήσει αυτή τη διαδικασία, τόσο για τις τράπεζες, όσο και για τους πελάτες τους. Παράλληλα, η εξέλιξη του ελληνικού χρέους είναι αλληλένδετη µε το τραπεζικό σύστηµα της Ελλάδος. Οι τράπεζες πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν την υποστήριξή τους, αλλά ας µην ξεχνούµε ότι το που θα πάει η ελληνική κρίση θα επηρεάσει τις τράπεζες κι οποιοδήποτε σενάριο αναδιάρθρωσης θα επηρεάσει πολύ αρνητικά τις τράπεζες. Όσον αφορά τώρα τη µείωση της έκθεσης σε δανεισµό, σίγουρα θα χρειαστεί χρόνος για να αυξηθούν και πάλι οι καταθέσεις και οι τράπεζες θα κάνουν ότι µπορούν είµαι βέβαιος για να ρευστοποιήσουν µη τραπεζικές εργασίες και να ασχοληθούν µε αυτό το οποίο ξέρουν να κάνουν. Κάτι άλλο το οποίο θεωρούµε ότι είναι απαραίτητο είναι ο δηµόσιος τοµέας να βγει να αποσυρθεί από το τραπεζικό σύστηµα. Το πρόγραµµα ιδιωτικοποιήσεων προβλέπει διάφορες ιδιωτικοποιήσεις διαφόρων περιουσιακών στοιχείων, αυτό θα εξαλείψει στρεβλώσεις και θα βοηθήσει τις τράπεζες και όπου χρειάζεται να γίνει αναδιάρθρωση αναδόµηση του συστήµατος να γίνει. Πιστεύουµε ότι η αναδιάρθρωση των τραπεζών θα βελτιώσει τη ρευστότητα και γενικότερα θα βοηθήσει την ελληνική οικονοµία, θα βελτιώσει µάλιστα και το κλίµα στην Ελλάδα. Συµπερασµατικά, επιτρέψτε µου να επαναλάβω αυτό το οποίο είπα στην αρχή. Πρώτον, είναι σαφές ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιµο σταυροδρόµι και δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για σπατάλη. εύτερον, τους τελευταίους 12 µήνες αντιµετωπίσαµε σηµαντικότατες δυσκολίες, όµως οι µεγάλες αστοχίες των τελευταίων δεκαετιών έφεραν όντως την οικονοµία στο χείλος του γκρεµού πριν από ένα χρόνο. Την κρίση αυτή την αντιµετωπίσαµε µε µεγαλύτερη επιτυχία από ότι ορισµένοι αναγνωρίζουν, παρά τη φυσική ύφεση. Πιστεύουµε επίσης ότι έχουν δροµολογηθεί ικανές µεταρρυθµίσεις που αποτελούν και τη βάση για νέα ανάπτυξη. εν είναι όµως η στιγµή να 8

9 επιβραδύνουµε, το αντίθετο, πρέπει να συνεχίσουµε µε περισσότερη ορµητικότητα για να πετύχουµε τον επόµενο κύκλο ανάπτυξης. Η σταθερότητα του χρηµατοπιστωτικού τοµέα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, έχουµε µια καλή βάση, µια σταθερή βάση, ώστε οι τράπεζες να διαδραµατίσουν τον δικό τους ρόλο. Οι τράπεζες πρέπει να αναζητήσουν περισσότερα κεφάλαια και να βελτιώσουν τη φήµη τους και το κύρος τους στην αγορά. Τέλος, η Ελλάδα έχει δυνατότητες ανάπτυξης, η Ελλάδα είναι µία ισχυρή χώρα, περισσότερο ισχυρή από ότι ορισµένοι πιστεύουν. Ένας υγιής τραπεζικός τοµέας, ο οποίος θα κινηθεί µε περισσότερο ιδιωτικοοικονοµικά κριτήρια και θα γίνει πιο εξωστρεφής, θα συµβάλλει ακριβώς στις µεταρρυθµίσεις, έτσι θα βοηθήσει και τη µεταρρύθµιση του δηµοσίου τοµέα. Η πλήρης υλοποίηση λοιπόν όλων των προγραµµάτων είναι απολύτως απαραίτητη. Είµαι πεπεισµένος ότι η Ελλάδα θα προβεί στις κρίσιµες επιλογές, η Ελλάδα κάνει προσπάθεια αυτή τη στιγµή και το ΝΤ και οι άλλοι εταίροι είναι εδώ για να παράσχουν ακριβώς τη συνεχή τους υποστήριξη. Ευχαριστώ πολύ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστώ πάρα πολύ Bob, είµαι σίγουρος ότι θα υπάρξουν κάποιες ερωτήσεις, ας ξεκινήσουµε λοιπόν µε τις ερωτήσεις. Είπες ότι δεν είσαι υπέρ της αναδιάρθρωσης. Πλην όµως στην αγορά ακούγονται πολλά για την αναδιάρθρωση αυτή τη στιγµή και προφανώς υπάρχουν διαφορετικά είδη αναδιάρθρωσης. Υπάρχει η σκληρή αναδιάρθρωση όπου έχουµε ένα κούρεµα των δανείων, αλλά επίσης υπάρχει και η δυνατότητα µιας πιο ήπιας µορφής, όπου έχουµε παράταση αποπληρωµής των δανείων. Θα ήθελα να σε ρωτήσω, υπάρχει µια περίπτωση µιας τέτοιας ήπιας αναδιάρθρωσης και ποιες θα ήταν οι συνέπειες έτσι ώστε να βοηθηθεί η ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας; ιότι βλέπουµε ότι το χρέος είναι 160% του ΑΕΠ, ξέρουµε ότι δεν υπάρχουν πολλά κρατικά οµόλογα τα οποία µπορούν να ανακάµψουν κατόπιν τέτοιας κατάστασης. 9

10 BOB TRAA: Όταν µιλάµε για µια µικρή αναδιάρθρωση µας φέρνει κατά του την περίπτωση µιας κοπέλας η οποία πάει στον πατέρα της και λέει είµαι ολίγον έγκυος. εν υπάρχει τέτοια περίπτωση. Αυτά τα σενάρια δε µας βοηθούν, δεν εξυπηρετούν σε κάτι. Η παράταση της αποπληρωµής για παράδειγµα όταν έχουµε δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, είναι κάτι εύλογο, είναι κάτι τεχνικό και µπορούµε να το δούµε στο µέλλον. Αν όµως θέλουµε να έχουµε αναδιάρθρωση του δανείου που ουσιαστικά θα έχει και καλό αποτέλεσµα, θα πρέπει να είναι σε πολύ και µεγάλη κλίµακα, αλλά αυτό όµως θα δηµιουργήσει πολύ µεγάλα προβλήµατα τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην ευρωζώνη. Πιστεύουµε ότι είναι πρόωρο να συζητάµε κάτι τέτοιο αυτή τη στιγµή, δηλαδή να συµπεράνουµε ότι η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να ανακάµψει µόνη της. Βλέπουµε ότι και θα βελτιώσουµε το λόγο χρέους, θα πρέπει όµως να δούµε και το θέµα ως αντιµετώπιση ενός χρέους το οποίο δηµιουργήθηκε σε τρεις δεκαετίες. εν είναι κάτι που µπορεί να επιλυθεί εν µια νυκτί. Πιστεύω ότι οι προσδοκίες µας θα πρέπει να είναι πιο ρεαλιστικές. Είναι µια µεγάλη διαδικασία, θα πάρει χρόνο, είναι ιδιαιτέρως δύσκολο επειδή δεν έχουµε πρόσβαση στη ισοτιµία έτσι ώστε να έχουµε αλλαγή σε τιµές. Όµως βλέπουµε ότι δεν είναι µόνο δηµοσιονοµικό θέµα. Υπάρχουν όµως και διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζονται, έτσι ώστε να µπορέσουµε να αξιοποιήσουµε το δυναµικό ανάπτυξης. Πιστεύω ότι κατ αυτό τον τρόπο θα έχουµε µια πολύ πιο θετική έκβαση για την Ελλάδα απ ότι να προσπαθούµε να κάνουµε αναδιαρθρώσεις. Ξέρουµε ότι αυτές οι αναδιαρθρώσεις δεν ελέγχονται πάντοτε µε εύκολο τρόπο. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Υπάρχει κάποιος άλλος ο οποίος θέλει να θέσει ερώτηµα; Κάποιος απ το κοινό; Τώρα είναι η στιγµή. εν υπάρχουν ερωτήσεις. Σας φοβούνται. Τότε να θέσω εγώ ένα άλλο ερώτηµα. Ιδιωτικοποιήσεις. Ξέρουµε ότι οι στόχοι της ιδιωτικοποίησης είναι ιδιαιτέρως φιλόδοξοι. 50 δις µέχρι το Πλην όµως κάποιοι σχολιαστές έχουν πει ότι και αυτό δεν είναι εφικτό εφόσον δεν έχουµε σωστούς τίτλους για τη γη, δεν µπορεί να γίνει χωρίς µεταρρυθµίσεις στον τοµέα της εργασίας και στον τοµέα της κοινωνικής ασφάλισης, οπότε µπορούµε να 10

11 θεωρήσουµε ότι και αυτό το ποσό είναι ρεαλιστικό; ηλαδή δεν µπορούµε απλά να εκποιήσουµε ακίνητα. BOB TRAA: Ξέρουµε ότι η ιδιωτικοποίηση είναι µια πολύ δύσκολη διαδικασία και ξέρουµε ότι τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην κυβέρνηση είναι οπισθοβαρή σε αυτό το πρόγραµµα. Αυτό το οποίο αναζητά να κάνει η κυβέρνηση, είναι να δηµιουργία τέσσερα «µητρώα», το οποίο θα γίνει και µέχρι το τέλος του εκεµβρίου του 2011, στα µέσα του 2012 και στο τέλος του Και µετά αυτά τα χαρτοφυλάκια ουσιαστικά θα διατεθούν στην αγορά. Υπάρχουν όµως σαφείς διαφορές µεταξύ των ακινήτων που ανήκουν στην κυβέρνηση. Υπάρχουν κάποια περιουσιακά στοιχεία που είναι ώριµα και άλλα που δεν είναι. Άρα, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι είναι µια δύσκολη διαδικασία και θα πρέπει να γίνει σε φάσεις, διότι βλέπουµε ότι για τα 30 δις είναι οπισθοβαρή. Τα 20 δις είναι τα πιο εύκολα και βέβαια σε αυτά εµπίπτουν και ορισµένα ακίνητα. Αλλά κυρίως εισηγµένες εταιρείες και ΕΚΟ για τις οποίες υπάρχει ενδιαφέρον. Ξέρουµε ότι υπάρχουν επενδυτές από το εξωτερικό που δείχνουν ενδιαφέρον και αυτό συµβαίνει ολοένα και περισσότερο. Τους ενδιαφέρει αυτό το πρόγραµµα ιδιωτικοποίησης και θέλουν να δουν ποια περιουσιακά στοιχεία θα διατεθούν στην αγορά. Ξέρω ότι είναι ένα ιδιαιτέρως φιλόδοξο πρόγραµµα ιδιωτικοποιήσεων, πλην όµως πρέπει να πούµε ότι είναι µια εύλογη ανταπόκριση στο µέγεθος του προβλήµατος όπως συµφωνήσαµε. ε νοµίζω ότι θα ήταν εύλογο να θεωρήσουµε ότι αυτό µπορεί να γίνει εν µία νυκτί, πλην όµως αν δούµε το µέγεθος του προγράµµατος, θεωρούµε ότι είναι πλέον καιρός η κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει όλα αυτά τα πράγµατα, δηλαδή τη χρήση της γης κ.ο.κ. διότι έχουµε όλα αυτά τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν µπορούν να αξιοποιηθούν. Άρα, νοµίζω ότι πρέπει να έχουµε µία σειρά εργαλείων, έτσι ώστε να µειώσουµε το χρέος. Είναι ένα εργαλείο για τη µείωση του χρέους. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστώ πάρα πολύ. Υπάρχει κάποια άλλη ερώτηση; Προφανώς έχετε απαντήσει σε όλα τα ερωτήµατα. Α, υπάρχει ένα ερώτηµα στο πίσω µέρος της αίθουσας. 11

12 EΡΩΤΗΣΗ: (Ερώτηση εκτός µικροφώνου).. επαρκή χρηµατοδότηση για τους επόµενους 12 µήνες. ΒΟΒ ΤRΑΑ: Αυτό που ολοκληρώσαµε είναι η διαπραγµάτευση για τη βιωσιµότητα του προγράµµατος, δηλαδή ποια θα είναι τα στοιχεία του προγράµµατος για την επόµενη δόση. ηλαδή όλα αυτά τα στοιχεία υπάρχουν από άποψη και Τεχνικής Επιτροπής, όµως θα πρέπει να δούµε κάποια θέµατα χρηµατοδότησης. Είναι όµως κάτι το οποίο δεν εµπίπτει στη δική µας αρµοδιότητα. Νοµίζω ότι υπάρχει µια Σύνοδο Κορυφής στην Ευρώπη που θα λάβει χώρα στις 20 Ιουνίου και νοµίζω ότι εκεί θα πρέπει να ληφθούν κάποιες σκληρές αποφάσεις και εµείς µετά θα είµαστε έτοιµοι να πάµε στο δικό µας Συµβούλιο και θα εκταµιεύσουµε στις αρχές Ιούλη, διότι γνωρίζουµε ότι πλέον ο χρόνος είναι πολύ κρίσιµος. Και θα δούµε ότι και αυτός ο χρόνος ουσιαστικά θα ταιριάξει πολύ καλά µε το ελληνικό πρόγραµµα. Ευχαριστώ πάρα πολύ. 12