Τρίωρο Κριτήριο Αξιολόγησης Έκθεση/ Έκφραση Γ Λυκείου Ημερομηνία: 29/11/2015 Ονομ/μο:... Βαθμός: Έκφραση /60 Έκθεση /40

Transcript

1 Τρίωρο Κριτήριο Αξιολόγησης Έκθεση/ Έκφραση Γ Λυκείου Ημερομηνία: 29/11/2015 Ονομ/μο:... Βαθμός: Έκφραση /60 Έκθεση /40 Προσέχουμε τα εξής!! Το όριο των λέξεων στη περίληψη Αιτιολογούμε κάθε απάντηση, χωρίς να χρησιμοποιούμε συντομογραφίες Τεκμηριώνουμε τη κάθε απάντηση Προσέχουμε τη Δομή της Έκθεσης με ξεκάθαρα ζητούμενα (απαιτείται σχεδιάγραμμα) Προσέχουμε την εικόνα του γραπτού μας: ορθογραφικά λάθη, σημεία στίξης, τόνους, παραγραφοποίηση Είμαστε προσεχτικοί στο χρονοδιάγραμμα του διαγωνίσματος Δεν έχουμε άγχος. Είναι απλά μια δοκιμασία Καλή επιτυχία!!! 1

2 ΚΕΙΜΕΝΟ Αμφισβήτηση ή παραίτηση; Ανοίγεις τα μάτια να δεις το κόσμο γύρω σου και κλείνεις τα μάτια στη πραγματικότητα. Αμφισβητείς ή αποδέχεσαι. Βοηθάς ή προσποιήσαι. Πόλεμος, θάνατος, τρομοκρατία, πρόσφυγες, οικονομική κρίση. Πλειάδα φαινομένων που κατατρύχουν την εγχώρια και παγκόσμια ειδησεογραφία και μετατρέπουν τους ανθρώπους σε θύματα- αποδιοπομπαίους τράγους ενός φαύλου κύκλου ανθρωπισμού- εξανθρωπισμού. Αιώνες τώρα προσπαθειών κατάκτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι διεκδικήσεις μένουν καλά τυπωμένες στα χαρτιά. Όμως, είμαστε εμείς που καλούμαστε να χειραφετηθούμε απο κάθε μορφής προπαγάνδα και παραπληροφόρηση που μας μαζοποιεί προάγοντας τον ατομικισμό και την αλαζονεία. Και οι σελίδες κοινωνικής δυκτίωσης, facebook και τwitter, αναζοπυρώνονται απο δήθεν επαναστάτες, ευαίσθητους και προστάτες των αδυνάτων σκεπάζοντας κάθε γεγονός με τη γνώση κι όχι με τη γνώμη τους. Βέβαια, η αδιαφορία θα προκαλούσε εξίσου προβληματισμό, οπότε αναφύεται το ερώτημα αν η η σιωπή σε τέτοιες στιγμές είναι λύση, αν δε συνοδεύεται απο πράξη. Είναι γεγονός πως η εποχή μας έχει μετατραπεί σε εποχή του εθελοντισμού. Ίσως γιατί περισσότερο απο κάθε άλλη στιγμή, η βοήθεια προς το συνάνθρωπο συνιστά αντιστάθμισμα στην σκληρότητα των καιρών (βία, φτώχεια, αρρώστειες κ.τ.λ.), αλλά και ένδειξη ανθρωπισμού. Έτσι, οι πολίτες ενεργοποιούνται, όχι γιατί μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δικές τους ανάγκες, αλλά γιατί συνειδητοποιούν πως η παροχή στο συνάνθρωπο είναι μοχλός άμυνας στο σκοταδισμό και η κοινωνική αλληλεγγύη δίνει νόημα και περιεχόμενο στη ζωή τους. Γι αυτό, εθελοντικές δράσεις παρατηρούνται σε ποικίλους τομείς που δεν ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η προστασία του περιβάλλοντος, οι εμβολιασμοί, ο αναλφαβητισμός και γενικότερα ενέργειες πρόληψης και ενημέρωσης. Άνθρωποι που μάχονται κι αμφισβητούν, γιατί τα παγκόσμια προβλήματα και τα αδιέξοδα της εποχής 2

3 οδηγούν σε ένα δυνατό κι εποικοδομητικό «όχι» και το «όχι» στην αλληλεγγύη. Άνθρωποι που επιδιώκουν να δαμάσουν τα ατυχήματα της ζωής, το πένθος, τα αναπάντεχα δεινά. Κι εκεί έρχονται στο νου τα λόγια του μεγάλου ποιητή Κωστή Παλαμά: «Είμαι εγώ ο γκρεμιστής γιατί είναι εγώ ο χτίστης, ο ακριβογιός της άρνησης και ο ζηλευτής της πίστης». Ο εθελοντισμός είναι αναγκαίος. Είναι προσφορά ψυχής κι ελπιδοφόρο μήνυμα της εποχής μας. Σε ένα κόσμο που τα προβλήματα διαρκώς μεταλλάσσονται και διογκώνονται, με πρωταγωνιστή μια κρατική μηχανή αδύναμη να τα επιλύσει, το κίνημα του εθελοντισμού αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Όλοι πονάμε κι όλοι χρειαζόμαστε ένα χαμόγελο στη ζωή μας. Νομίζω ήρθε η ώρα να πιαστούμε χέρι- χέρι νοερά, όχι γιατί φοβόμαστε, αλλά για να αναλογιστούμε, να αλλάξουμε τη νοοτροπία των αγκυλωμένων κοινωνικών συμβάσεων,να ονειρευτούμε ένα καλύτερο αύριο.. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Μαρία Ποντίκα 28/11/ Α. Να γραφτεί η περίληψη του κειμένου σε λέξεις. Μονάδες 25 Β1. «Αιώνες τώρα προσπαθειών κατάκτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι διεκδικήσεις μένουν καλά τυπωμένες στα χαρτιά». Να αναλύσετε τη παραπάνω φράση σε μια παράγραφο λέξεων με τη μέθοδο της αιτιολόγησης. Μονάδες 10 Β2. Να εντοπίσετε τη δομή και το τρόπο ανάπτυξης της 4 ης παραγράφου του κειμένου. Β3. Να εντοπίσετε τον τρόπο ή τους τρόπους πειθούς που υπάρχουν στη 5 η παράγραφο του κειμένου. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 3

4 Β4. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμία απο τις πιο κάτω λέξεις του κειμένου: κατατρύχουν, χειραφετηθούμε, αντιστάθμισμα, αδιέξοδα, δαμάσουν Β5. Να εντοπίσετε πως εξασφαλίζεται η συνοχή ανάμεσα στη 4 η και 5 η παράγραφο του κειμένου. Β6. Να εντοπίσετε με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται το παραπάνω άρθρο. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Γ. Ως εκπρόσωπος του σχολείου σας σε μια ομιλία που διοργανώνει ο δήμος της περιοχής σας με θέμα τον εθελοντισμό, αναπτύξτε τις αιτίες για τις οποίες η εθελοντική προσφορά στις μέρες μας είναι περιορισμένη και καταθέστε προτάσεις για το πώς θα καλλιεργηθεί ο εθελοντισμός στο σχολικό περιβάλλον ( λέξεις). Μονάδες 40 4

5 Απαντήσεις: Α. Στο δοθέν άρθρο η συγγραφέας με γνώμονα τη σύγχρονη πραγματικότητα αναφέρεται στο ρόλο του εθελοντισμού. Συγκεκριμένα, υπογραμμίζει κάποια αρνητικά γεγονότα της εποχής μας και αναρωτιέται κατα όσο έχουμε εξανθρωπιστεί. Έπειτα, θεωρεί πως τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται και οι άνθρωποι παραπληροφορούνται και καταλήγουν ατομικιστές. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όλοι εκφράσουν συμπαράσταση, αλλά το θέμα είναι αν η σιωπή είναι καλύτερη κάποιες φορές. Έτσι, αρκετοί άνθρωποι βλέποντας τα προβλήματα που μαστίζουν την εποχή στρέφονται στον εθελοντισμό και αποκτά περιεχόμενο η ζωή τους. Παράλληλα, κάνοντας αναφορά σε διάφορες εθελοντικές δράσεις και χρησιμοποιώντας τα λόγια ενός ποιητή τονίζει τη προσφορά αυτών των ανθρώπων και τη προσπάθεια τους να επιλύσουν προβλήματα. Κλείνοντας, η συγγραφέα τονίζει την αξία της προσφοράς και καθώς τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται μας προτρέπει να αγωνιστούμε για μια καλύτερη ζωή. Β1. Είναι μια πραγματικότητα πως ενώ αιώνες οι άνθρωποι αγωνίζονται για τη προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους ακόμα οι διεκδικήσεις μένουν στα χαρτιά. Έτσι, ταδείγματα παραβίασης τους είναι πολλά κι ανησυχητικά. Μέσα απο τα δελτία ειδήσεων παρατηρούμε καταπατήσεις σε διάφορες χώρες, όπως ρατσισμό, συλλήψεις, πείνα και εξαθλίωση, βία σωματική και ψυχική, οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Ενώ το Σύνταγμα, λοιπόν, ορίζει ως βασικά ανθρώπινα δικαιώματα την υγεία, την εργασία, την ελευθερία, την παιδεία, την ιδιοκτησία, το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής και όχι μόνο, στη πράξη υπάρχουν φαιόμενα καταστατήγησής τους τα οποία μάλιστα παρατηρούνται τόσο σε υποανάπτυκτες όσο και σε αναπτυγμένες χώρες. Β2. Η δομή της 4 ης ανάπτυξης του κειμένου είναι η εξής: Η θεματική Πρόταση: «Είναι γεγονός.. εθελοντισμού», οι Λεπτομέρειες/ σχόλια: «Ίσως... ζωή τους». Κατακλείδα δε υπάρχει. Ο τρόπος ανάπτυξης είναι συνδιασμός μεθόδων. Ειδικότερα, η συγγραφέας χρησιμοποιεί τρόπο ανάπτυξης με παραδείγματα, καθώς αναφέρει τη βία, τη φτώχια και άλλα και τρόπο ανάπτυξης με αίτιο -αποτέλεσμα καθώς υπογραμμίζει τα αίτια που έχουν ως αποτέλεσμα την στροφή του ανθρώπου στον εθελοντισμό. Β3. Στη 5 η παράγραφο του κειμένου η συγγραφέας κάνει επίκληση στη λογική και στο συναίσθημα. Ειδικότερα, κάνει επίκληση στη λογική καθώς ως μέσα χρησιμοποιεί τεκμήρια και συγκεκριμένα παραδείγματα («..η προστασία του περιβάλλοντος, οι εμβολιασμοί, ο αναλφαβητισμός και γενικότερα ενέργειες πρόληψης και ενημέρωσης..) και αυθεντία, αφού αναφέρει τα λόγια ενός ποιητή. Ταυτόχρονα, κάνει επίκληση στο συναίσθημα κι αυτό γίνεται αντιληπτό απο τη μεταφορική χρήση της γλώσσας («.. να δαμάσουν..») Β4. κατατρύχουν: ταλανίζουν, ταλαιπωρούν, κατατρώγουν χειραφετηθούμε: ανεξαρτητοποιηθούμε, απογαλατιστούμε αντιστάθμισμα: αμοιβή, αντάλλαγμα, ανταμοιβή, ανταπόδοση, αντίτιμο, αντίβαρο αδιέξοδα: αμφιβολίες, αμφισβητήσεις, δισταγμοί, διχογνωμίες, δυσπιστίες δαμάσουν: τιθασεύσουν, εξημερώσουν, ημερώσουν, καθυποτάξουν, χειραγωγήσουν 5

6 Β5. Η συνοχή ανάμεσα στη 4 η και τη 5 η παράγραφο του κειμένουν εξασφαλίζεται με τη χρήση της διαρθωτικής φράσης «Γι αυτό» που δηλώνει αιτιολόγηση. Β6. Η Συλλογιστική πορεία που ακολουθεί η συγγραφέας στο κείμενο της είναι ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ. Κι αυτό γιατί ξεκινάει το κειμενό της με μια γενική αναφορά στα προβλήματα που μαστίζουν την εποχή μας και καταλήγει στη αναγκαιότητα του εθελοντισμού, ως λύση σε αυτά τα προβλήματα. Γ. Το κείμενο θα έχει τη μορφή ομιλίας. Οι μαθητές πρέπει να ξεκινήσουν με προσφώνηση (Αγαπητό κοινό,/κυρίες και κύριοι) και στο τέλος να ευχαριστήσουν το ακροατήριο (Σας ευχαριστώ για τον χρόνο και τηνπροσοχή σας). Μπορούν να χρησιμοποιήσουν και τα τρία ρηματικά πρόσωπα (άλλωστε, λόγω του συγκεκριμένου επικοινωνιακού πλαισίου καλό θα ήταν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν πληθυντικό και β πληθυντικό πρόσωπο, που χαρίζουν αμεσότητα και ζωντάνια, αφού η ομιλία είναι προσχεδιασμένος προφορικός λόγος). Έχουν τη δυνατότητα, επιπλέον, να απευθύνουν ερωτήσεις στο κοινό δίνοντας έτσι ένατόνο οικειότητας στο κείμενο. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αναφορά στον τόπο, το θέμα της εκδήλωσης, την ιδιότητά μας. Ορισμός και σύντομη παρουσίαση μορφών εθελοντισμού. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ: Αξία εθελοντισμού. Διαπίστωση του φαινομένου περιορισμού της εθελοντικής δράσης τα τελευταία χρόνια. Α ζητούμενο: αίτια περιορισμού της εθελοντικής δράσης Η οικονομική κρίση δυσχεραίνει τη ζωή των ανθρώπων, οι οποίοι με δυσκολία αντεπεξέρχονται στις οικονομικές τους υποχρεώσεις και πολλές φορές αναγκάζονται να περιορίσουν πάγια έξοδα. Οι αυξημένες υποχρεώσεις οδηγούν στην υπερεργασία για την κάλυψη των αναγκών, που με τη σειρά της οδηγεί στην έλλειψη ελεύθερου χρόνου, την απουσία ανθρώπινων σχέσεων και την αδιαφορία. Η ηθική κατάπτωση, η απώλεια αξιών, η αλαζονεία, ο εγωισμός, η τάση για προβολή και διάκριση εμποδίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο να δείξει ενδιαφέρον για τον αναξιοπαθούντα συνάνθρωπο. Η τάση του ανθρώπου να προσφέρει υπηρεσίες μόνο σε περίπτωση που περιμένει κάποιο αντάλλαγμα. Η έξαρση της εγκληματικότητας αυξάνει την έλλειψη εμπιστοσύνης και τις φοβίες και οδηγεί τον άνθρωπο στη μοναξιά και την ασυγκινησία για οτιδήποτε δεν τον αφορά. Η απουσία ανθρωπιστικής παιδείας αφήνει στην άκρη οποιαδήποτε ευαισθησία και διάθεση για κοινωνική προσφορά. Παράλληλα, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο έχει ως αποτέλεσμα τη μη αποδοχή του διαφορετικού και, κατ επέκταση, την ανυπαρξία θέλησης για στήριξη. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν περιορίσει στο ελάχιστο την προβολή μηνυμάτων για κοινωνική αλληλεγγύη και ασχολούνται σχεδόν κατ αποκλειστικότητα με την παρουσίαση λανθασμένων προτύπων και την προώθηση του καταναλωτικού πνεύματος, που έχει δώσει στους περισσότερους την εσφαλμένη εντύπωση ότι η ευτυχία πηγάζει από την απόκτηση υλικών αγαθών. Με τον τρόπο αυτό ατονεί η διάθεση για αλτρουισμό και φιλανθρωπία και ενισχύεται ο εγωκεντρισμός. Η αδράνεια της οικογένειας απέναντι σε μείζονα ζητήματα της κοινωνίας θα έχει ως κατάληξη και το παιδί μεγαλώνοντας να επιδείξει την ίδια παθητικότητα. Η ιδιοτέλεια, η ανευθυνότητα και η απάθεια που διακρίνουν την πολιτική σκηνή έχουν ως συνέπεια τον περιορισμό του ενδιαφέροντος για τα κοινωνικά προβλήματα. Η έλλειψη ενδιαφέροντος των πνευματικών ανθρώπων για τα προβλήματα του λαού αφήνουν τον άνθρωπο μετέωρο, χωρίς οράματα, ιδανικά, ηθικούς σκοπούς, υποταγμένο στα πάθη του, που οδηγούν στην αδικία και την απανθρωπιά. Η αστικοποίηση με συνέπεια την απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση και την αποχή του από εθελοντικές δραστηριότητες σχετικές με αυτή (δενδροφυτεύσεις, αναδασώσεις, καθαρισμός παραλιών 6

7 κ.λπ.). Τα οικονομικά συμφέροντα, οι τάσεις αρχομανίας, η κρίση του ανθρωπισμού έχει επηρεάσει και τις διακρατικές σχέσεις, με συνέπεια τα ισχυρά οικονομικά, τεχνολογικά και πολιτικά κράτη να θέτουν υπό τον έλεγχό τους τα αδύναμα, να καταργείται η οικουμενική συνείδηση και να περιορίζεται η εθελοντική δραστηριότητα σε διεθνές επίπεδο. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ : Διαπίστωση της σπουδαιότητας του εθελοντισμού για σύντομη αναφορά στους τομείς που μπορούν να τον προάγουν, καταλήγοντας στο σχολικό περιβάλλον. Β ζητούμενο: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΗΠΤΕΑ ΜΕΤΡΑ ΣΕ 2 ΕΠΙΠΕΔΑ: ΠΡΑΚΤΙΚΑ Οι μαθητικές κοινότητες μπορούν να δραστηριοποιηθούν άμεσα για την ανιδιοτελή προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, στον άνθρωπο και στη φύση (π.χ. πρωτοβουλίες για δενδροφυτεύσεις, εράνους, συγκέντρωση τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, καθαρισμός δημοτικών πάρκων, δρόμων, παραλιών κ.λπ.).να ΒΓΕΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΟΥ. Διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων από τα ίδια τα σχολεία με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για τους άπορους. Προβολή υγιών προτύπων από τα σχολεία, ατόμων που ξεχωρίζουν για την εθελοντική τους δράση, επισκέψεις στα σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης προσωπικοτήτων εθελοντών, πολλές από τις οποίες αποτελούν είδωλα της μαθητικής κοινότητας. Έκδοση σχολικής εφημερίδας (έντυπης ή ηλεκτρονικής) όπου θα καταγράφονται διάφορα προβλήματα που ανακύπτουν σε επίπεδο σχολικής κοινωνίας ή τοπικής (Δήμου Κοινότητας) με σκοπό τον προβληματισμό και τη δράση των μαθητικών κοινοτήτων. Ο θεσμός της Βουλής των Εφήβων συμβάλλει στη μύηση των μαθητών στη διαδικασία συμμετοχής στα κοινά και λήψης αποφάσεων. Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές διαμορφώνουν πολιτική και δημοκρατική συνείδηση, γίνονται υπεύθυνοι, ωριμάζουν και συναποφασίζουν για κοινά προβλήματα. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ Το σχολείο οφείλει να προσφέρει ανθρωπιστική παιδεία, ώστε να διαμορφώνει προσωπικότητες που να εμφορούνται από ηθικές αξίες και ανθρωπιστικά ιδεώδη. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να αποτελούν πρότυπο εθελοντικής προσφοράς και δράσης, να δίνουν το παράδειγμα στους μαθητές τους μέσα από τη δική τους συμμετοχή σε κοινωφελείς δραστηριότητες. Καλύτερη ενημέρωση για τα οφέλη που θα προκύψουν από τον εθελοντισμό τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για την κοινωνία. Μεταλαμπάδευση ηθικο-κοινωνικών αρετών, όπως σεβασμός, αλληλεγγύη, ευαισθησία... ΕΠΙΛΟΓΟΣ Υπογράμμιση ότι ο εθελοντισμός δεν υποκαθιστά το κράτος ούτε το απαλλάσσει από τις ευθύνες του, αλλά αποτελεί απλά συστράτευση στον κοινό αγώνα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την ευτυχία των ανθρώπων. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ-ΠΡΟΤΡΟΠΗ-ΑΠΟΦΘΕΓΜΑ 7

8 Ας μη ξεχνάμε πως απο όλα τα βάρη μπορούν να απαλλαγούν οι ώμοι του ανθρώπου, εκτός απο αυτό της ευθύνης... Σημείωση: στόχος του δοθέντος πλάνου έκθεσης είναι οι μαθητές να πάρουν ιδέες για την ανάπτυξη του ζητούμενου θέματος και να επιλέξουν κάποιες από αυτές, όχι να τις αξιοποιήσουν όλες στα κείμενά τους, διότι σε μια τέτοια περίπτωση αυτά θα υπερβούν κατά πολύ τον περιορισμό των 600 λέξεων. 8