ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Transcript

1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2015 Α. Το κείμενο αναφέρεται στον ανθρωπιστικό προσανατολισμό της Ευρώπης. Ο ομιλητής, ύστερα από ανάγνωση απόψεων στο διαδίκτυο, διαπίστωσε την ανάγκη επιστροφής της στις αξίες του Διαφωτισμού. Συγκεκριμένα, στην ελευθερία, που δεν πρέπει να περιορίζεται με την πρόφαση της ασφάλειας, και στην ισότητα, έτσι όπως προσδιορίζεται από κάθε ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Συνεπώς, ο ανθρωπισμός, εκτός από ιστορική αλήθεια, αποτελεί και πρόκληση των ημερών και υπογραμμίζεται η ανάγκη ενδοσκόπησης και άρσης του τεχνοκρατισμού. Ακόμα και οι διαφορετικές απόψεις είναι επιτρεπτές στη δημοκρατική Ευρώπη, διότι μέσα από αυτές οι πολίτες θα δώσουν λύσεις και θα υιοθετηθούν κοινωνικές πολιτικές και πρακτικές ανάπτυξης. Διαπιστώνεται, λοιπόν, από τον ομιλητή, η διαχρονική απαίτηση συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, για να είναι η Ευρώπη πρότυπο δημοκρατίας και ανθρωπισμού. Β1. Αποτελεί δίδαγμα της ιστορίας ότι η ανάπτυξη, για να έχει ουσιαστικό περιεχόμενο, πρέπει να γίνεται με γνώμονα την εξασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Στην αντίθετη περίπτωση η έννοια της ανάπτυξης χάνει την ουσία της. Αν, δηλαδή, η ανάπτυξη συντελείται με στόχο την ευδοκίμηση των αριθμών με τίμημα την αδιαφορία για τον άνθρωπο και την κοινωνία, τότε αποκλίνει από το βασικό της ζητούμενο που δεν είναι άλλο από την εξάλειψη των ανισοτήτων και των διακρίσεων και την κατάκτηση της ισότητας. Β2.α. Η συλλογιστική πορεία της παραγράφου είναι επαγωγική. Ο συλλογισμός ξεκινά με τα ειδικά στοιχεία «Προετοιμάζοντας την ομιλία μου ενέπνευσαν το ξεκίνημά της» και καταλήγει στο γενικό συμπέρασμα «Η ελευθερία, η ισότητα να νοηματοδοτηθούν ξανά». β. Τα τεκμήρια που εντοπίζονται στο απόσπασμα εντάσσονται περιστατικών/ παραδειγμάτων από την καθημερινή ζωή. στην κατηγορία των Θεωρούνται εξακριβωμένα και αξιόπιστα, καθώς χρησιμοποιούνται με αντικειμενικό τρόπο, είναι σχετικά με το θέμα και επαρκή για την τεκμηρίωση του επιχειρήματος.

2 Β3.α. Το κείμενο ανήκει στο είδος της ομιλίας, όπως φαίνεται από τα ακόλουθα στοιχεία που χρησιμοποιούνται στον προφορικό λόγο: την προσφώνηση «Κύριε Πρόεδρε, κύριοι Βουλευτές» την αποφώνηση Σας ευχαριστώ πολύ» τη χρήση του α ρηματικού προσώπου «Προετοιμάζοντας την ομιλία που εκφωνώ σήμερα» β. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ονοματικού λόγου αποτελεί το απόσπασμα «Για μια Ευρώπη που θα είναι όχι μόνο προπύργιο της Δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και πρότυπο του δικαιώματος στην εργασία, στην ανάπτυξη, στην κοινωνική συνοχή». Παρατηρείται η εκτεταμένη χρήση του ουσιαστικού με σκοπό ο λόγος να είναι έντονα περιγραφικός και παραστατικός. Β4.α. β. γ. Ο ανθρωπισμός αναδεικνύεται σε μέγα στοίχημα για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες. Ποιο είναι το όραμα που προσπαθούμε να πραγματοποιήσουμε; Θεωρώ ότι η διαφορετική άποψη είναι το βασικό πλεονέκτημα της δημοκρατίας. Ο τελευταίος νόμος που ψηφίστηκε για τη φοροδιαφυγή αποτελεί κενό γράμμα, αφού έχει ελάχιστη αποτελεσματικότητα. Ο θεμέλιος λίθος μιας σχέσης είναι η ειλικρίνεια, που επιτρέπει την καλλιέργεια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. αρχές αρχικός πολίτης πολίτευμα ζητούν ζήτηση ηγεσίες ηγετικός κοινά κοινωνικοποίηση Γ. Παραγωγή λόγου Δεδομένα του θέματος: Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με προβλήματα.

3 Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι καταλυτικός στη διαμόρφωση υγιούς ευρωπαϊκής συνείδησης στους νέους με απώτερο σκοπό τον περιορισμό των προβλημάτων που εντοπίζονται στον ευρωπαϊκό χώρο. Ζητούμενα του θέματος: Α ζητούμενο: Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη; Β ζητούμενο: Πώς η εκπαίδευση μπορεί να διαμορφώσει κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση στους νέους; Επικοινωνιακό πλαίσιο: Προσχεδιασμένος προφορικός λόγος (χρειάζεται προσφώνηση, αποφώνηση, στοιχεία προφορικού λόγου) που θα εκφωνηθεί στο ευρωκοινοβούλιο των νέων στο πλαίσιο συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι, Φίλες και φίλοι, Είναι σε όλους γνωστό ότι η ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης θεμελιώθηκε, μεταξύ άλλων, στην προσδοκία των ευρωπαϊκών λαών για ειρήνη και συνεργασία μετά τη λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Ακόμα και σήμερα τα αιτήματα αυτά παραμένουν σταθερά και είναι επίκαιρα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή δεδομένων των προβλημάτων που καλείται να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει η ενωμένη Ευρώπη. ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ Α ζητούμενο: Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη; Σ ένα πρώτο επίπεδο είναι σημαντική η καταγραφή και η διερεύνηση των προβλημάτων αυτών, ώστε να γίνουν κατανοητά και να υιοθετηθούν οι κατάλληλες πολιτικές άμβλυνσής τους. Αναφέρονται χαρακτηριστικά τα ακόλουθα: 1. Η απομάκρυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας από τις ανθρωπιστικές αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε είναι ένας σοβαρός ανασταλτικός παράγοντας στην ομαλή πορεία της. Καθημερινά πληροφορούμαστε περιστατικά βίας, ρατσισμού και ανισοτήτων που πιστοποιούν το ανθρωπιστικό έλλειμμα στον ευρωπαϊκό χώρο. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι αυτές οι αξίες θεμελίωσαν όχι μόνο τη δημιουργία της ευρωπαϊκής κοινότητας αλλά και όλου εν γένει του πολιτισμού της Ευρώπης. 2. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στο πρόβλημα του ρατσισμού που βιώνουμε καθημερινά. Δυστυχώς, είναι αντιφατικό να γίνεται λόγος για σύγκλιση των εταίρων

4 σε όλα τα πεδία οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής δραστηριότητας χωρίς να έχουν εξαλειφθεί τα φαινόμενα κοινωνικού και φυλετικού ρατσισμόύ. 3. Μιλώντας, μάλιστα, για φυλετικό ρατσισμό επιβάλλεται να υπογραμμισθεί η έξαρση εθνικιστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών που υιοθετούνται ακόμα και από νέους. Η αύξηση των μεταναστατευτικών και των προσφυγικών ρευμάτων και η ολιγωρία των οργάνων και των θεσμών της Ευρώπης επέτρεψαν την ανάδυση προβλημάτων και την εξάπλωση της καχυποψίας, του φόβου και της επιθετικότητας ανάμεσα στους ανθρώπους. 4. Ωστόσο, τα παραπάνω φαινόμενα δεν είναι ανεξάρτητα από τον τεχνοκρατικό προσανατολισμό που έχει υιοθετήσει η ευρωπαϊκή κοινότητα. Πολλοί είναι αυτοί που καταλογίζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι, αφού απομακρύνθηκε από τις αξίες και τις αρχές της, που ήταν κατεξοχήν ανθρωποκεντρικές, επικεντρώθηκε στην οικονομική της ανάπτυξη και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς της. Αν, όμως, δεν δοθεί έμφαση στον άνθρωπο και στις ανάγκες του, καμία οικονομική πρόοδος δεν θα έχει ουσιαστικό αντίκρισμα. 5. Τέλος, σε πολιτιστικό επίπεδο παρατηρούνται φαινόμενα πολιτιστικής στασιμότητας και ομοιομορφίας. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός μετατρέπεται σε μαζικό με κυρίαρχο γνώμονα το εμπορικό κέρδος και συνέπεια την ποιοτική του υποβάθμιση. Επίσης, υπάρχει έντονος ο κίνδυνος της απώλειας της πολιτιστικής ταυτότητας των κρατώνμελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της υποβάθμισης των εθνικών γλωσσών. Μεταβατική παράγραφος: Μπροστά σ αυτά τα προβλήματα αρκετοί είναι οι νέοι που αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεωρούν ότι δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και στις ανάγκες τους και αισθάνονται ανασφαλείς. Σ αυτό το το σημείο πρέπει να τονισθεί ο ρόλος της εκπαίδευσης στη διαμόρφωση υγιούς ευρωπαϊκής συνείδησης. Β ζητούμενο: Πώς η εκπαίδευση μπορεί να διαμορφώσει κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση στους νέους; Είναι γνωστή η επίδραση που ασκεί η εκπαίδευση στους νέους. Η πολυετής φοίτησή τους στα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, αλλά και η μετάδοση γνώσεων και πνευματικών ερεθισμάτων δρουν καταλυτικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τη διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης, εφόσον η εκπαίδευση θέσει στόχους και εφαρμόσει προγράμματα προς αυτή την κατεύθυνση. Χρειάζεται, λοιπόν: 1. να περιοριστεί ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης και να αναδειχθεί το ανθρωπιστικό περιεχόμενό της. Συγκεκριμένα, απαιτείται η προβολή των ανθρωπιστικών αξιών στους νέους, ιδιαιτέρως της ειρήνης, της ελευθερίας, της ασφάλειας και της ισότητας. 2. η ανάγκη ανάπτυξης της αρετής της ανεκτικότητας, διότι μέσω αυτής είναι εφικτός ο περιορισμός της μισαλλοδοξίας, του φανατισμού και του ρατσισμού. Οι νέοι οφείλουν να διδαχθούν και να εφαρμόζουν την αρχή του σεβασμού της διαφορετικότητας του άλλου, προϋπόθεσης για τη δημιουργία υγιούς ευρωπαϊκής συνείδησης. 3. η γνωριμία των νέων με τους πολιτισμούς των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Η αξιοποίηση του διαδικτύου, η γλωσσομάθεια, αλλά και τα προγράμματα ανταλλαγής

5 μαθητών και φοιτητών είναι ορισμένες προτάσεις για την προσέγγιση των νέων της Ευρώπης. Ήδη πραγματοποιούνται προγράμματα διδασκαλίας ξένων γλωσσών και διοργάνωσης εκδρομών σε ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο διδακτικών δραστηριοτήτων υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά η αύξηση τους είναι επιθυμητή, καθώς θα επιτρέψουν τη συμμετοχή μεγαλύτερου αριθμού νέων από όλη την Ευρώπη. 4. Να μειωθεί ο ιστορικός αναλφαβητισμός, ο οποίος ευθύνεται για αρκετά από τα προβλήματα του ευρωπαϊκού χώρου. Απαιτείται, συνεπώς, βαθιά γνώση της ιστορίας (εθνικής, ευρωπαϊκής, παγκόσμιας), ώστε οι νέοι να αντιληφθούν σε βάθος πώς ιστορικά γεγονότα και συγκυρίες συνδέονται μεταξύ τους, αλλά και με την αθρώπινη φύση. Η μελέτη, εξάλλου, της ιστορίας προσφέρει σπουδαία διδάγματα, δίνει απαντήσεις στις απορίες των νέων και αποτρέπει την επανάληψη οδυνηρών λαθών του παρελθόντος (π.χ. φασιστικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα, πόλεμοι, ρατσιστικές διώξεις). ΕΠΙΛΟΓΟΣ Είναι γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διανύει μια κρίσιμη περίοδο και είναι αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων που πιθανότατα θα διαμορφώσουν τις πολιτικές και την μελλοντική πορεία της. Όλα αυτά δεν αφήνουν αδιάφορους εμάς τους νέους. Είμαστε κι εμείς σ ένα βαθμό υπεύθυνοι. Από τη δράση ή την αδιαφορία μας εξαρτάται η ανοδική ή η καθοδική πορεία της Ευρώπης. Γι αυτό, άλλωστε, βρισκόμαστε εδώ για να άρουμε μέσα από αυτή τη συζήτηση τις επιφυλάξεις μας και να καταθέσουμε τις προτάσεις μας για το πώς η Ευρώπη θα γίνει μια ένωση ανθρωπισμού, δημοκρατίας και πολιτισμού. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας