Πποηεινόμενα Θέμαηα Πανελληνίων Εξεηάζεων Νεοελληνική Γλώζζα Γενικήρ Παιδείαρ Λύζειρ Θεμάηων

Transcript

1 Πποηεινόμενα Θέμαηα Πανελληνίων Εξεηάζεων Νεοελληνική Γλώζζα Γενικήρ Παιδείαρ Λύζειρ Θεμάηων A1. O συγγραφέας του κειμένου πραγματεύεται τις ελλείψεις των σημερινών δημοκρατικών πολιτειών. Αρχικά, υποστηρίζει ότι σε αυτές λείπει η δημοκρατική παιδεία, δηλαδή οι πολίτες που συμμετέχουν δεν είναι ικανοί να αντιλαμβάνονται το γενικό κοινωνικό συμφέρον. Αντίθετα, υπερασπίζονται το δικό τους ατομικό συμφέρον εξαιτίας της αμάθειας που τους χαρακτηρίζει, η οποία προκαλείται από ποικίλες παραπλανητικές αιτίες. Στη συνέχεια, αναφέρει ότι η ουσιαστικότερη προϋπόθεση προκειμένου ένα δημοκρατικό πολίτευμα να θεωρηθεί επιτυχημένο είναι οι πολίτες να αποκτήσουν δημοκρατική παιδεία, κάτι που μαζί με την σοβαρή πολιτική εξουσία εκλείπει από τις σημερινές κοινωνίες. Συμπερασματικά, επισημαίνει ότι παρόλο που μία δημοκρατική πολιτεία είναι ένα από τα ευκολότερα, όσον αφορά την επίτευξή του πολιτεύματα, είναι ακατόρθωτο να αντισταθεί απέναντι στους δολιοφθορείς της με αποτέλεσμα να υποκύπτει στην αλλοτρίωση των δικτατορικών καθεστώτων. Β1. Γεγονός αποδεκτό αποτελεί πως «μόνο άτομα με πραγματική παιδεία μπορεί να συγκροτήσουν μια δημοκρατία και ακριβώς αυτή η παιδεία λείπει πέρα από το ανεκτό όριο στις περισσότερες από τις σύγχρονες δημοκρατίες». Πιο συγκεκριμένα, η έλλειψη παιδείας έχει ως αποτέλεσμα την αδιαφορία για το κοινό καλό, τον ατομισμό και την ιδιοτέλεια, στοιχεία που υποσκάπτουν τη δημοκρατία. Αντιθέτως, η ορθή και ανθρωπιστική παιδεία αποτελεί στυλοβάτη του πολιτισμού και της δημοκρατίας, καθώς αναπτύσσει την κριτική ικανότητα των πολιτών και ταυτόχρονα προάγει ηθικές αξίες, πρότυπα και ιδανικά. Μέσω αυτής άλλωστε, εξασφαλίζεται η ουσιαστική και ενεργός συμμετοχή του πολίτη στους δημοκρατικούς θεσμούς, καθώς η παιδεία είναι η βασικότερη λειτουργία της κοινωνίας. Β2. 1

2 α. Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Πιο συγκεκριμένα οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι οι: αιτιολόγηση και η σύγκριση αντίθεση. Όσον αφορά την αιτιολόγηση: Στην θεματική πρόταση της παραγράφου ο συντάκτης του κειμένου παρουσιάζει την θέση του: «Πρώτα πάσχουν από έλλειψη παιδείας». Στα σχόλια της παραγράφου αιτιολογεί αυτή του θέση: «Δε διαθέτουν πολίτες προδιαγράψαμε» - «Η αμάθεια πάλι αυτή οφείλεται τους αποκρούσει». Όσον αφορά την σύγκριση αντίθεση: Ο συντάκτης προχωρά στην σύγκριση του δημοκρατικού και του σημερινού πολίτη: «Ο δημοκρατικός πολίτης αυτό το σύνολο. Αντίθετα, ο σημερινός πολίτης, από αμάθεια». β. * + εισδύει ένα διαβρωτικό σκουλήκι μέσα της και νοσεί. * +η δημοκρατία είναι άοπλη. * +πάντως σκύβουν το λαιμό τους για να τους περάσουν οι λίγοι τη θηλιά. Β3. Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου ο συντάκτης ακολουθεί παραγωγική συλλογιστική πορεία. Αρχικά, εκθέτει τη γενική αρχή προκρίνοντας τη δημοκρατία ως το ιδανικότερο πολίτευμα εφόσον οι πολίτες συμφωνούν στη διαφύλαξή της. Στη συνέχεια, εκθέτει την άποψή του ως συμπέρασμα, δηλώνοντας ότι η δημοκρατία κινδυνεύει από την επιβολή απολυταρχικών καθεστώτων. Προχωρεί επομένως παραγωγικά, από το γενικότερο στα επιμέρους. Β4. Το απόσπασμα είναι άρθρο γιατί τιτλοφορείται, δηλώνεται η πηγή δημοσίευσης και έχει επίκαιρο θέμα, γενικού ενδιαφέροντος. Ο συντάκτης του μετέρχεται την αναφορική λειτουργία της γλώσσας, ενώ το ύφος είναι αυστηρό και επιμελημένο με αφήγηση σε γ κυρίως πρόσωπο. Η διάταξη των σκέψεων είναι λογική και το μέγεθος είναι ευσύνοπτο. Στόχος είναι η πληροφόρηση στο πλαίσιο της ερμηνευτικής δημοσιογραφίας. 2

3 Β5. α. συμφέρει: συν + φέρω. αυτενέργεια: αυτός + ενέργεια. ανέθεσε: ανά + θέτω. διαφύλαξη: διά + φυλάττω δολιοφθορείς: δόλιος + φθορά. β. φορέας. ενεργητικός. θέση. φύλαξη. φθοροποιός. Γ1. Παραγωγή λόγου: Κίνδυνοι που απειλούν τη δημοκρατία σήμερα. Τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να καλλιεργηθεί περισσότερο η δημοκρατική συνείδηση στους μαθητές. Επικοινωνιακό Πλαίσιο: Ζητείται εισήγηση, άρα κρίνεται απαραίτητη η προσφώνηση («Κυρίες και Κύριοι») και η αποφώνηση («Ευχαριστώ που με ακούσατε»). Ενδεικτικός Πρόλογος: Από τα παλαιότερα και πιο επιτυχημένα πολιτεύματα των παγκόσμιων κοινωνιών, η δημοκρατία, σήμερα, φαίνεται να είναι η ουσιαστικότερη λύση για τις ευνομούμενες αναπτυγμένες κοινωνίες στο παγκόσμιο πολιτικό στερεώμα. Παρ όλα αυτά δεν είναι λίγες οι φορές που η δημοκρατία απειλείται ουσιαστικά. Από τους σημαντικότερους τρόπους αντιμετώπισης των κινδύνων που ελλοχεύουν κρίνεται η καλλιέργεια της δημοκρατικής συνείδησης ήδη από μικρή ηλικία. 3

4 Κύριο μέρος: 1 ο ζητούμενο: Κίνδυνοι που απειλούν τη δημοκρατία σήμερα. Η κρίση των αξιών και των θεσμών, η απουσία οραμάτων, ιδανικών. Αδιαφορία για τα κοινά, γενικευμένη απόρριψη του συστήματος. Η φανατική προσήλωση σε ιδεολογικές και κομματικές αντιλήψεις. Η απομάκρυνση των πνευματικών ανθρώπων από το δημόσιο βίο. Η αποχή μεγάλου μέρους των πολιτών από τις πολιτικές διαδικασίες. Οι βουλευτές συχνά δεν εκπληρώνουν τα καθήκοντα τους επαρκώς και επιδεικνύουν ανευθυνότητα (π.χ. απουσία από τις εργασίες του Κοινοβουλίου). Διόγκωση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα της εξουσίας. Αυταρχισμός των κυβερνήσεων. Θέσπιση νόμων χωρίς κοινωνικό διάλογο. Απαξίωση των νόμων και απειθαρχία Καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υποβάθμιση των μορφών της άμεσης δημοκρατίας (π.χ. δημοψηφίσματα). Οι αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην του λαού, συχνά εις βάρος των αιτημάτων του. Η αδυναμία ή η ανεπάρκεια των πολιτικών να επιλύσουν ζωτικά προβλήματα επιφέρει έξαρση της ανεργίας, των ανισοτήτων και αδικιών. Η εκδήλωση του λαϊκισμού από δήθεν υπερασπιστές των λαϊκών συμφερόντων, καθιστά ευάλωτη τη δημοκρατία. Τα φαινόμενα δημαγωγίας. 2 ο ζητούμενο: Τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να καλλιεργηθεί περισσότερο η δημοκρατική συνείδηση στους μαθητές. Ανθρωπιστική παιδεία και πολιτική κοινωνικοποίηση των νέων για την εδραίωση της δημοκρατίας. Ουσιαστική επιδίωξη η υγιής πολιτική αγωγή σε όλες τις βαθμίδες της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δημοκρατική διαπαιδαγώγηση των νέων. Οι εκπαιδευτικοί έχουν καθήκον να επιδιώκουν το διάλογο, να επιδεικνύουν σεβασμό στο μαθητή, να προωθούν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, να αποτελούν παράδειγμα δημοκρατικότητας, καλλιεργώντας την ανεκτικότητα και το συνεργατικό πνεύμα. Ο 4

5 δάσκαλος οφείλει να αποτελεί πρότυπο παιδαγωγού και να στοχεύει στη μετάγγιση ηθικών αξιών στους νέους. Μύηση στους κανόνες που διέπουν τη σχολική κοινότητα, εθισμός στην πειθαρχία με σωφρονιστικού χαρακτήρα τιμωρίες. Ενίσχυση της αυτενέργειας με στόχο τη διάπλαση σκεπτόμενων νέων. Ενεργός συμμετοχή των νέων, ανάληψη πρωτοβουλιών. Αναβάθμιση του θεσμού των μαθητικών κοινοτήτων. Επαφή με την παράδοση και προσφορά διδαγμάτων από την κλασική εποχή. Στοιχεία επιλόγου: Όπως υποστήριξε και ο Θουκυδίδης στον «Επιτάφιο», ο πολίτης που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά χαρακτηρίζεται αχρείος, άχρηστος και όχι φιλήσυχος. Επομένως, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη της καλλιέργειας της δημοκρατικής συνείδησης και της πολιτικής αγωγής ώστε να αποσοβηθούν οι κίνδυνοι που μπορεί να οδηγήσουν στην αλλοτρίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Επιμέλεια: Βαζηιεηάδοσ Μ. - Εζθηηδή Ρ. - Εσζσκηάδοσ Ν. Μπάζηοσ Α. - Παραζτάθε Ε. - εβρής Κ. - Χαηδεληθοιάοσ Ν., Εσαγγειίδοσ Π. 5