Μετά το Στρατιωτικό Δορυφορικό Πρόγραμμα Helios-2, τι;

Transcript

1 Μετά το Στρατιωτικό Δορυφορικό Πρόγραμμα Helios-2, τι; Αλέξανδρος Κ. Κολοβός Επίκουρος Καθηγητής Σχολής Ικάρων Ταξίαρχος ΠΑ (ε.α.) Athens Flying Week Σεπ. 2016

2 Μετά το Στρατιωτικό Δορυφορικό Πρόγραμμα Helios-2, τι; I. Το Στρατιωτικό Δορυφορικό Πρόγραμμα Helios-2 II. Οι νέες απειλές και οι κατευθύνσεις ΕΕ για τη δορ. Παρατήρηση Γης ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις ανανέωσης των δορυφορικών ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ ΙV. Οι Πόροι V. Συμπεράσματα 13/9/2016 2

3 Ι. Το Στρατιωτικό Δορυφορικό Πρόγραμμα Helios-2 Γαλλικής πρωτοβουλίας ευρωπαικό πρόγραμμα, διακυβερνητικής συνεργασίας, που χρησιμοποιείται από έξι χώρες FR, GE, IT, SP, BE και GR (2,5% ελληνική ιδιοκτησία). Αποτελείται από 2 δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά 685 χλμ (LEO), με αρχικό προσδόκιμο επιχειρησιακού βίου τα 5 χρόνια. Συνεπώς βρίσκεται προς το πέρας του βίου του [ο 1 ος είναι 12 ετών (εκτόξευση 2004), ο 2 ος 7 ετών (2009]. Η Μελέτη για τo διάδοχο πρόγραμμα ανανέωσής του (MUSIS), ξεκίνησε το Είναι το πιο ακριβό εθνικό δορυφορικό πρόγραμμα, με κόστος συμμετοχής της τάξης των 120 εκατ. για 10 χρόνια. 3

4 Ι. Το Στρατιωτικό Δορυφορικό Πρόγραμμα Helios-2 CPHF CPHB Remote cells 1 15 External datas (weather forecast ) CMP - GEQI CPHE CPHI Remote cells 1 3 Στα κοινοπρακτικά συστήματα η προτεραιότητα της λήψης ανήκει σε αυτόν που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό Οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς δεν βλέπουν συνεχεια την ίδια περιοχή, κάτι που μειώνει τη τακτική χρήση τους.

5 ΙΙ. Οι νέες απειλές και οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για τη δορ. παρατήρηση Γης Απειλές: Η ασφάλεια της χώρας εξαρτάται από την ορθή εκτίμηση δυναμικών & σύνθετων εσωτερικών και εξωτερικών απειλών. Ο χαρακτήρας των απειλών έχει μεταβληθεί ποιοτικά και ποσοτικά. Νέοι κίνδυνοι και απειλές (πχ υβριδικού χαρακτήρα) απαιτούν δυνατότητα έγκαιρης επιτήρησης και συνεχούς παρακολούθησης. Ειδικότερα για τη χώρα ο έλεγχος των προσφυγικών ροών έχει επιπτώσεις στην ασφάλεια και απαιτεί συνεχη επιτήρηση και ελάχιστο χρόνο αντίδρασης.

6 ΙΙ. Οι νέες απειλές και οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για τη δορ. παρατήρηση Γης Επιπτώσεις-Κατευθύνσεις Οι αποστάσεις είναι μικρές και ο χρόνος αντίδρασης λίγος. Το κάθε πότε λαμβάνεται μια εικόνα αναδεικνύεται ως κυρίαρχη επιχειρησιακή απαίτηση, εξίσου πολύτιμη με την ευκρίνειά της και το τύπο του αισθητήρα. Η κατεύθυνση στη Νέα Παγκόσμια Στρατηγική για την Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της της ΕΕ, καλεί προς μια Μόνιμη Παρατήρηση (Permanent earth observation). Global Strategy for the European Union s Foreign And Security Policy (June 2016). H χρονική περίοδος επανεπίσκεψης της περιοχής ενδιαφέροντος πρέπει να αυξηθεί σημαντικά.

7 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Aνανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α. Χρήση Δορυφόρων 1. Απραγία (Do Nothing) 2. Συνέχιση του Προγράμματος με την ίδια κοινοπραξία χωρών (διακρατική συμφωνία) 3. Χρήση Εμπορικών-Πολιτικών Συστημάτων 4. Απόκτηση Εθνικού Δορυφορικού συστήματος Β. Ψευδοδορυφόροι

8 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α1 : Απραγία (Do Nothing) Εξακολούθηση του Προγράμματος μέχρι το πέρας ζωής των δορυφόρων και μεταγενέστερη λήψη απόφασης: Αρχική εκτίμηση επιχειρησιακού βίου τα 5 χρόνια Ιστορικό Προηγούμενο: ο γαλλικός SPOT-1 λειτούργησε αντί για 3, δεκαεπτά (17) χρόνια. Όσο περισσότερο λειτουργήσουν οι δορυφόροι, τόσο μεγαλύτερο το ελληνικό όφελος: αφού το πρόγραμμα έχει εξοφληθεί και μόνο δαπάνες συντήρησης καταβάλλονται.

9 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α2 :Νέα διακρατική συμφωνία με τη Γαλλία (ή την ίδια κοινοπραξία χωρών): Το διάδοχο πρόγραμμα MUSIS ( , οπτικό και RADAR), στου οποίου τη Μελέτη συμμετείχε το ΥΠΕΘΑ, ή Το ειδικότερο CSO (2 οπτικοί δορυφόροι). Το ΥΠΕΘΑ έχει εκφράσει από το 2010 το ενδιαφέρον του, όμως η υλοποίησή του έχει καθυστερήσει.

10 Ομως, η λήψη τους υπόκειται σε κυβερνητικούς περιορισμούς των Κρατών υπαγωγής των εταιρειών των εμπορικών δορυφόρων και γνωρίζουν τι λαμβάνουμε. Αυτό έχει έπιπτώσεις στη διαθεσιμότητα εμπιστευτικότητα ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α3: Χρήση Εμπορικών-Πολιτικών Δορυφορικών Συστημάτων Direct Access Programme (Digital Globe, ΗΠΑ). Προγραμματισμός των 4 δορυφόρων, υπερυψηλής ανάλυσης 0.3μ, μέχρι 1 ώρα νωρίτερα).

11 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α3: Χρήση Εμπορικών-Πολιτικών Δορυφoρικών Συστημάτων Λύσεις Ενοικίασης Υπηρεσιών [ενδεικτικά Digital Globe (ΗΠΑ) ή One Atlas (Γαλλία)] για συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή (εικόνες από αρχείο) για επιτήρηση συνόρων. Ισχυουν οι ίδιοι περιορισμοί που έχουν τα εμπορικά συστήματα (Εικόνες από τα αρχείο DigitalGlobe)

12 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α3: Χρήση Εμπορικών-Πολιτικών Δορυφορικών Συστημάτων To Πολιτικό Πρόγραμμα της ΕΕ Copernicus και οι μέχρι σήμερα 4 Δορυφόροι-Φρουροί (διάρκεια μέχρι 2030) Απόφαση ΕΕ-FRONTEX για χρήση τους στην επιτήρηση συνόρων Δωρεάν Λήψη- Λήψη Δεδομένων στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

13 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Α4: Απόκτηση εθνικού δορυφορικού συστήματος (έτοιμου ή με συμμετοχή μας στη κατασκευή) με έμφαση στη τάση για «Μόνιμη Παρατήρηση»: Χρήση σμήνους δορυφόρων κατόπτευσης με κατάλληλη τροχιά για τη συγκεκριμένη περιοχή ενδιαφέροντος με συχνή λήψη εικόνων-video. ή Χρήση Γεωστατικού Δορυφόρου που να επιτηρεί συνέχεια την ίδια περιοχή με real time video.

14 ΙΙΙ. Οι δυνατές λύσεις Ανανέωσης των Δορυφορικών Ικανοτήτων ΥΠΕΘΑ Β. High Altitude Pseudo-Satellite, στα 20 km, αυτονομία 1-2 μήνες Υπόκειται σε περιορισμούς εθνικης κυριαρχίας των Κρατών πάνω από τα οποία υπερίπταται. Δύναται όμως να βλέπει σε ικανό βάθος από το ύψος του. 13/9/

15 ΙV. Οι Πόροι Ξέροντας το που πρέπει να πάμε, είναι άχρηστο χωρίς τους διαθέσιμους πόρους για να βρεθούμε εκεί.

16 ΙV. Οι Πόροι Η ΕΕ έχει τονίσει επανειλημμένως ότι «η ασφάλεια αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη» (Συμβούλιο 15895/03, Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας, της ).

17 ΙV. Οι Πόροι Το ΥΠΕΘΑ μπορεί να υιοθετήσει μια στρατηγική κουλτούρα επιμερισμού εκμετάλλευσης των δορ. Συστημάτων, ανάλογη με άλλες χώρες του Helios-2. Τουλάχιστον τέσσερα Υπουργεία αναπτύσσουν αυτόνομες δραστηριότητες για το Διάστημα. Οι πόροι μπορεί να εξευρεθούν μέσω συνεργειών αρμόδιων κυβερνητικών φορέων: Συμβολή από Π/Υ άλλων Υπουργείων, αρμόδιων για την εσωτερική ασφάλεια, το περιβάλλον & την έρευνα και καινοτομία με αντάλλαγμα τη παροχή προιόντων & υπηρεσιών. Εξοικονομηση μέσω εξέτασης αναστολής συμμετοχής σε συναφή προγράμματα των ως άνω φορέων. Μια τέτοια λύση απαιτεί κατάλληλες οργανωτικές διευθετήσεις σε υψηλό κυβερνητικό επίπεδο. Η περίπτωση εθνικής λύσης που εμπλέκει συλλογικά την επιστημονική, τεχνολογική και βιομηχανική βάση της χώρας, μπορεί να αντισταθμίσει πιθανές αντιδράσεις.

18 V. Συμπεράσματα Η Ελλάδα διαθέτει ικανές δορυφορικές ικανότητες, που συνιστούν κρίσιμη υποδομή ζωτικής σημασίας: Αυτές πλησιάζουν προς το πέρας του επιχειρησιακού βίου τους, μια εποχή που τις χρειαζόμαστε περισσότερο. Η ανάπτυξη ικανοτήτων για τη στήριξη της ασφάλειας και της ανάπτυξης δύσκολα αναπτύσσονται και δύσκολα αναπληρώνονται αν χαθούν. Η πρόκληση μεγεθύνεται από τις νέες πολύπλοκες απειλές ασφάλειας της χώρας που απαιτούν την επικαιροποίηση των επιχειρησιακών απαιτήσεών μας, αλλά και μια νέα κουλτούρα αντιμετώπισης των. Η κατεύθυνση ΕΕ για μια Μόνιμη Παρατήρηση Γης, μπορεί να εξυπηρετηθεί από συγκεκριμένες λύσεις ή συνδυασμό τους, που απαιτούν εμπεριστατωμένη τεχνικοοικονομική Μελέτη. Άνευ ασφάλειας δεν υπάρχει ανάπτυξη, συνεπώς οι πόροι μπορεί να εξευρεθούν μέσω πολιτικοστρατιωτικών συνεργειών, επιμερισμού κόστους και ολοκλήρωσης των σχετικών αρμοδιοτήτων κυβερνητικών φορέων.