ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2015) 633 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ψηφιακές συμβάσεις για την Ευρώπη - Αποδέσμευση του δυναμικού του ηλεκτρονικού εμπορίου EL EL

2 1. ΠΛΑΙΣΙΟ Η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου αυξήθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον τομέα του λιανικού εμπορίου. Παρότι αποτελεί τον κυριότερο μοχλό της συνολικής μεγέθυνσης της ΕΕ, εξακολουθεί να παρουσιάζει τεράστιο αναξιοποίητο δυναμικό. Αντί να επωφελούνται πλήρως από τις δυνατότητες του ηλεκτρονικού εμπορίου, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές περιχαρακώνονται πολύ συχνά στις δικές τους εγχώριες αγορές. Βασικά αριθμητικά στοιχεία Το ηλεκτρονικό εμπόριο ως κύριος μοχλός μεγέθυνσης: το 2014, η αξία του ηλεκτρονικού εμπορίου λιανικής στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 13,4 % σε σύγκριση με το 2013 και ανήλθε συνολικά σε 370 δισ. ευρώ 1. Ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων από το ηλεκτρονικό εμπόριο λιανικής, ως ποσοστό του συνολικού κύκλου εργασιών των πωλήσεων λιανικής, αυξήθηκε κατά 85 % από το 2009 έως το , γεγονός που καταδεικνύει ότι το εμπόριο λιανικής αυξάνεται με πολύ ταχύτερο ρυθμό στο διαδίκτυο απ ό, τι στις παραδοσιακές αγορές. Το αναπτυξιακό δυναμικό του ηλεκτρονικού εμπορίου παραμένει αναξιοποίητο: το μερίδιο του ηλεκτρονικού εμπορίου στον συνολικό τομέα του εμπορίου λιανικής παραμένει σημαντικά χαμηλότερο στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ: το 2014, το μερίδιο του ηλεκτρονικού εμπορίου στο σύνολο του εμπορίου λιανικής στην ΕΕ ήταν 7,2 % σε σύγκριση με 11,6 % στις ΗΠΑ 3. Το ίδιο έτος, μόνο το 12 % των εμπόρων λιανικής της ΕΕ πραγματοποιούσαν πωλήσεις μέσω του διαδικτύου σε καταναλωτές άλλων χωρών της ΕΕ, ενώ ήταν τριπλάσιο το ποσοστό των εμπόρων (37 %) 4 που πραγματοποιούσαν διαδικτυακές πωλήσεις εντός της χώρας τους. Μόνο το 15 % των καταναλωτών πραγματοποιούσαν αγορές μέσω του διαδικτύου από άλλη χώρα της ΕΕ, ενώ ήταν τριπλάσιος σχεδόν (44 %) ο αριθμός εκείνων που πραγματοποιούσαν διαδικτυακές αγορές στη χώρα τους 5. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε τη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά 6, η οποία ανάγει τη δημιουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς σε μία από τις βασικές 1 European B2C E-commerce Report Ecommerce Europe (Ευρωπαϊκή έκθεση του 2015 για το ηλεκτρονικό εμπόριο B2C. Το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ευρώπη). Με εξαίρεση τη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Κροατία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα, τη Σλοβενία και τη Σλοβακία, για τις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. σ Όλα τα αριθμητικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην παρούσα ανακοίνωση είναι επίσης διαθέσιμα στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με την εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για τις διαδικτυακές και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών, SWD (2015) Eurostat, ηλεκτρονικό εμπόριο των επιχειρήσεων: συνοπτική παρουσίαση των συγκεντρωτικών στοιχείων της ΕΕ (δραστηριότητα NACE αναθ. 2) Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 396 (2014), «Retailers attitudes towards cross-border trade and consumer protection» (Οι στάσεις των εμπόρων λιανικής πώλησης απέναντι στο διασυνοριακό εμπόριο και την προστασία των καταναλωτών), 2015, σ Έρευνα της Eurostat για τη χρήση των ΤΠΕ από νοικοκυριά και ιδιώτες (2014), isoc_ec_ibuy 6 Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά της Ευρώπης» COM (2015) 192 final, διαθέσιμη στην ακόλουθη ηλ. διεύθυνση: 2

3 προτεραιότητές της για την επίτευξη πρόσθετης ανάπτυξης στην Ευρώπη. Η στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά σκοπό έχει να αντιμετωπίσει όλα τα σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου στην ΕΕ. Με την από κοινού αντιμετώπιση των εμποδίων αυτών και τη βελτίωση της κατάστασης για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, θα δοθεί η αναμενόμενη ώθηση στην ψηφιακή ενιαία αγορά και στην οικονομία της ΕΕ εν γένει. Η υφιστάμενη απόκλιση μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να μειωθεί. Οι επιχειρήσεις της ΕΕ θα μπορέσουν να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, δεδομένου ότι θα μπορούν να πωλούν ευκολότερα σε περισσότερες αγορές και όχι μόνο στη δική τους ή σε μερικές γειτονικές εθνικές αγορές. Με την αύξηση της προσφοράς θα ενισχυθεί επίσης ο ανταγωνισμός, χάρη στον οποίο οι καταναλωτές θα διαθέτουν ευρύτερο φάσμα προϊόντων σε πιο ανταγωνιστικές τιμές. Η παροχή στους καταναλωτές ενιαίων δικαιωμάτων με υψηλό επίπεδο προστασίας καταναλωτή θα αυξήσει την εμπιστοσύνη τους στις αγορές από το εξωτερικό. 2. ΈΝΑ ΠΡΩΤΟ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Ένας από τους τρεις κύριους στόχους της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά είναι να διασφαλιστεί η «βελτίωση της πρόσβασης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων σε διαδικτυακά αγαθά και υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη». Οι διαφορές στο δίκαιο των συμβάσεων μεταξύ των κρατών μελών που επισημαίνει η στρατηγική αυτή περιλαμβάνονται μεταξύ των φραγμών που πρέπει να υπερβεί το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο. Επομένως, προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την άνθιση του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου, η Επιτροπή ανήγγειλε, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, νομοθετικές προτάσεις για απλούς και αποτελεσματικούς κανόνες στον τομέα των διασυνοριακών συμβάσεων υπέρ των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, ούτως ώστε να εναρμονιστούν οι κανόνες των συμβάσεων για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και τις διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών. Όπως ανακοίνωσε στο πρόγραμμα εργασίας της για το 2015, η Επιτροπή θεσπίζει σήμερα i) πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου, και ii) πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν συμβάσεις για τις διαδικτυακές 7 και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών 8. Μαζί με την Για τους σκοπούς της παρούσας ανακοίνωσης, ως «διαδικτυακές» ή «μέσω του διαδικτύου» ή «εντός του διαδικτύου» πωλήσεις νοούνται οι «διαδικτυακές και άλλες 7 εξ αποστάσεως πωλήσεις». Αντίθετα, ως «μη διαδικτυακές» ή «εκτός του διαδικτύου» πωλήσεις νοούνται οι πωλήσεις με προσωπική επαφή. 8 Οι βασικές πτυχές τόσο της προμήθειας ψηφιακού περιεχομένου όσο και των διαδικτυακών πωλήσεων αγαθών βασίζονται στην οδηγία σχετικά με ορισμένες πτυχές της πώλησης και των εγγυήσεων καταναλωτικών αγαθών και, ως εκ τούτου, χαρακτηρίζονται από τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό συνοχής με την εν λόγω οδηγία. Ωστόσο, η Επιτροπή αποφάσισε να θεσπίσει δύο νομοθετικές πράξεις, δεδομένου ότι, λόγω της ιδιαιτερότητας του, το ψηφιακό περιεχόμενο πρέπει να διέπεται από κανόνες διαφορετικούς από εκείνους που εφαρμόζονται στα αγαθά. Επιπλέον, λόγω της ταχείας τεχνολογικής και εμπορικής εξέλιξης του ψηφιακού περιεχομένου, θα απαιτηθεί η επανεξέταση της εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας. Επομένως, η υλοποίηση και η εφαρμογή των διατάξεων των σχετικών με το ψηφιακό περιεχόμενο, 3

4 πρόταση κανονισμού για τη διασυνοριακή φορητότητα υπηρεσιών διαδικτυακού περιεχομένου, οι προτάσεις αυτές συναποτελούν τις πρώτες νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες που εγκρίνονται στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά. Συγκεκριμένα, οι δύο οδηγίες θα εναρμονίσουν πλήρως, με στοχοθετημένο τρόπο, τα βασικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αναγκαστικού δικαίου των μερών σε μία σύμβαση προμήθειας ψηφιακού περιεχομένου ή διαδικτυακών πωλήσεων αγαθών 9. Οι οδηγίες αυτές θα συμβάλουν στην ταχύτερη ανάπτυξη της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, δεδομένου ότι: μειώνουν το κόστος που προκύπτει από τις διαφορές στο δίκαιο των συμβάσεων: οι βασικοί κανόνες του δικαίου των καταναλωτικών συμβάσεων, οι οποίοι διαφέρουν, επί του παρόντος, μεταξύ των κρατών μελών, δημιουργούν εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο ψηφιακού περιεχομένου και αγαθών. Οι προτάσεις που υποβάλλονται σήμερα θα διασφαλίσουν την ομοιομορφία των κανόνων αυτών σε όλα τα κράτη μέλη. Η θέσπιση κανόνων σε ενωσιακό επίπεδο θα επιτρέψει να αποτραπεί ο αναδυόμενος νομικός κατακερματισμός στον τομέα του ψηφιακού περιεχομένου 10 και να εξαλειφθεί στον τομέα των αγαθών 11. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις δεν θα είναι πλέον υποχρεωμένες να προσαρμόζουν τις συμβάσεις τους σε διαφορετικούς κανόνες κατά τις διασυνοριακές πωλήσεις τους και θα αποφεύγουν, με τον τρόπο αυτό, το πρόσθετο κόστος. επιτυγχάνουν ασφάλεια δικαίου για τις επιχειρήσεις: οι επιχειρήσεις, αντίθετα με τη σημερινή κατάσταση, όπου βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα πολύπλοκο νομικό πλαίσιο, θα είναι σε θέση να παρέχουν ψηφιακό περιεχόμενο ή να πωλούν αγαθά μέσω του διαδικτύου στους καταναλωτές σε ολόκληρη την ΕΕ με βάση το ίδιο σύνολο κανόνων του δικαίου των καταναλωτικών συμβάσεων που προβλέπονται στις προτάσεις οδηγιών. Με τον τρόπο αυτό, θα αυξηθεί η ασφάλεια δικαίου και θα δημιουργηθεί φιλικό για την επιχειρηματικότητα νομικό περιβάλλον, το οποίο θα είναι κατ εξοχήν ευνοϊκό για τις ΜΜΕ, βοηθούν τους καταναλωτές να αντλούν οφέλη από τις διασυνοριακές αγορές στην ΕΕ μέσω του διαδικτύου: η αβεβαιότητα ως προς τα βασικά συμβατικά δικαιώματα αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους δυσπιστίας των καταναλωτών έναντι των διασυνοριακών διαδικτυακών αγορών. Οι καταναλωτές θα διαθέτουν πλήρως καθώς και η επανεξέτασή τους θα διευκολυνθούν με την ενσωμάτωσή τους σε μία ενιαία νομική πράξη, και συγκεκριμένα στην οδηγία για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου. 9 Για παράδειγμα, η συμμόρφωση προς τους όρους της σύμβασης, η ιεράρχηση των τρόπων αποζημίωσης και η άσκησή τους, το δικαίωμα του καταναλωτή να καταγγείλει τη σύμβαση. 10 Ορισμένα μεμονωμένα κράτη μέλη (Ηνωμένο Βασίλειο, Κάτω Χώρες) θέσπισαν πρόσφατα ειδικούς κανόνες αναγκαστικού δικαίου στον τομέα των συμβάσεων για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου ή έχουν αρχίσει να τους επεξεργάζονται (Ιρλανδία). Οι αναδυόμενες αυτές εθνικές νομοθεσίες διαφέρουν τόσο ως προς το πεδίο εφαρμογής όσο και ως προς την ουσία. 11 Υπάρχουν μόνον κανόνες ελάχιστης εναρμόνισης όσον αφορά την έννοια της συμμόρφωσης προς τους όρους της σύμβασης και τους τρόπους αποζημίωσης για τα μη συμμορφούμενα αγαθά (κατά την έννοια της οδηγίας για την πώληση και τις εγγυήσεις καταναλωτικών αγαθών). Δεδομένου ότι πρόκειται για ελάχιστα πρότυπα, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να θεσμοθετήσουν περισσότερα μέτρα και να προσθέσουν όρους υπέρ των καταναλωτών. Πολλά κράτη μέλη έχουν κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας, σχετικά με διαφορετικά σημεία και σε διαφορετικό βαθμό. 4

5 εναρμονισμένο και σαφές σύνολο δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ και, επομένως, θα αισθάνονται πιο ασφαλείς όταν αποκτούν πρόσβαση σε ψηφιακό περιεχόμενο ή αγοράζουν αγαθά εκτός των εθνικών συνόρων. Το συνολικό επίπεδο προστασίας του καταναλωτή στην ΕΕ θα αυξηθεί επίσης σημαντικά. Όσον αφορά τη διαδικτυακή πώληση αγαθών, ένα από τα οφέλη αυτά θα είναι ιδίως η παράταση, έως δύο έτη, της περιόδου αντιστροφής του βάρους της απόδειξης σε περίπτωση ελαττωματικού προϊόντος, η οποία θα ευθυγραμμιστεί με τον τρόπο αυτό με τη νόμιμη, επίσης διετή, περίοδο εγγύησης. Με τον τρόπο αυτό, θα αυξηθεί η προστασία όλων των ευρωπαίων καταναλωτών, με εξαίρεση δύο κράτη μέλη, όπου το επίπεδο προστασίας θα παραμείνει το ίδιο. Έτσι, οι καταναλωτές θα είναι σε καλύτερη θέση όταν πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές διασυνοριακά και θα μπορούν να ασκούν ευκολότερα τα δικαιώματά τους. 12. μετριάζουν τη ζημία που υφίστανται οι καταναλωτές σε περίπτωση ελαττωματικού ψηφιακού περιεχομένου: αντίθετα με τη σημερινή κατάσταση, όπου δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι συμβατικοί κανόνες σε ενωσιακή κλίμακα σχετικά με την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου, οι καταναλωτές θα έχουν σαφή και συγκεκριμένα ψηφιακά δικαιώματα σε περίπτωση προβλημάτων με το ψηφιακό περιεχόμενο. Με βάση τους κανόνες αυτούς, θα μπορούν να ζητούν αποζημίωση και να περιορίζουν, με τον τρόπο αυτό, τη ζημία που υφίστανται σήμερα, όταν αγοράζουν ελαττωματικό ψηφιακό περιεχόμενο. Λαμβανομένης υπόψη της ραγδαίας ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται η αγορά σε τεχνολογικό και εμπορικό επίπεδο, οι ενωσιακοί κανόνες είναι τεχνολογικά ουδέτεροι και διαχρονικοί, και, επομένως, θα δημιουργήσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού για όλους τους τύπους ψηφιακού περιεχομένου συνολικά, εξισορροπούν τα συμφέροντα μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων: απηχώντας τις τάσεις της αγοράς και εξισορροπώντας τα διάφορα συμφέροντα, οι δύο οδηγίες θα είναι επωφελείς τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις και θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για την άντληση συνολικών οικονομικών κερδών. Βελτίωση της καθημερινής ζωής... Οι οδηγίες θα βελτιώσουν με απτό τρόπο την καθημερινή ζωή τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών στην Ευρώπη. Σήμερα, οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να αφιερώνουν χρόνο και χρήμα για να ενημερώνονται σχετικά με το αλλοδαπό δίκαιο στον τομέα των καταναλωτικών συμβάσεων κατά τις διασυνοριακές τους πωλήσεις και να προσαρμόζουν τις συμβάσεις τους αναλόγως. Για παράδειγμα, το διάστημα κατά το οποίο ένας έμπορος μπορεί να θεωρείται ότι ευθύνεται για τα ελαττώματα ενός προσωπικού υπολογιστή ποικίλλει 12 Η εν λόγω παράταση της διάρκειας αντιστροφής του βάρους της απόδειξης θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας και στην αύξηση της βιωσιμότητας των προϊόντων, σύμφωνα με τη δέσμη μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κυκλική οικονομία που εγκρίθηκε στις 2 Δεκεμβρίου

6 σήμερα από δύο έτη έως ολόκληρη τη διάρκεια ζωής του προϊόντος, ανάλογα με το κράτος μέλος. Στο μέλλον, οι εθνικές νομοθεσίες για τους εν λόγω συμβατικούς τρόπους αποζημίωσης θα είναι οι ίδιες σε ολόκληρη την ΕΕ: ο χρόνος και τα χρήματα που εξοικονομούνται με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη νέων προϊόντων ή την πώλησή τους σε πιο ανταγωνιστικές τιμές. Οι καταναλωτές θα μπορούν να αγοράζουν διαδικτυακά και να συμβουλεύονται ψηφιακό περιεχόμενο σε άλλες χώρες της ΕΕ με την ίδια ευκολία και εμπιστοσύνη όπως στη δική τους χώρα. Στο μέλλον, οι καταναλωτές που αγοράζουν, προδραστικά, αγαθά από εμπόρους άλλου κράτους μέλους θα τυγχάνουν του ίδιου βαθμού προστασίας που προσφέρει η εθνική νομοθεσία τους. Από την άλλη πλευρά, σήμερα, ένας καταναλωτής που δεν κατορθώνει να παρακολουθήσει διαδικτυακά την ταινία που έχει πληρώσει λόγω κακής ποιότητας του βίντεο, συχνά λαμβάνει ως αποζημίωση μια απλή έκπτωση για την αγορά νέων ταινιών, πιθανότατα της ίδιας κακής ποιότητας. Στο μέλλον, οι καταναλωτές θα έχουν δικαίωμα να ζητούν την επίλυση του προβλήματος, τη μείωση του τιμήματος ή την καταγγελία της σύμβασης και την ολική επιστροφή των χρημάτων που κατέβαλαν.... και δημιουργία μακροοικονομικών οφελών Εκτιμάται ότι, αν αρθούν οι φραγμοί που σχετίζονται με το δίκαιο των συμβάσεων, περίπου επιπλέον επιχειρήσεις θα πραγματοποιούν διαδικτυακές πωλήσεις σε διασυνοριακό επίπεδο. Η αξία του ενωσιακού διασυνοριακού εμπορίου θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 1 δισ. ευρώ. Η αύξηση του ανταγωνισμού στον τομέα του λιανικού εμπορίου θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών λιανικής σε όλα τα κράτη μέλη, της τάξεως του -0,25 % κατά μέσο όρο σε ενωσιακό επίπεδο, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί άμεσα η κατανάλωση από τα νοικοκυριά στην ΕΕ κατά περίπου 18 δισ. ευρώ. Πέραν αυτού, η ευρύτερη επιλογή προϊόντων και υπηρεσιών θα αποτυπωθεί στη μεγαλύτερη ευημερία των καταναλωτών. Από 7,8 έως 13 εκατομμύρια νέοι καταναλωτές θα αρχίσουν να πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές σε διασυνοριακό επίπεδο. Το μέσο ποσό που δαπανάται ετησίως από κάθε διασυνοριακό αγοραστή θα αυξηθεί επίσης κατά 40 ευρώ. Συνολικά, προβλέπεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ της ΕΕ θα αυξηθεί κατά περίπου 4 δισ. ευρώ ετησίως 13. Οι προτάσεις αυτές αφορούν μόνο τους όρους του δικαίου των συμβάσεων που εφαρμόζονται μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών. Είναι γνωστό ότι οι ΜΜΕ, ως ασθενέστερα μέρη με μικρότερη διαπραγματευτική ισχύ, αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα σε σχέση με το δίκαιο των συμβάσεων, ιδίως όταν χρησιμοποιούν ψηφιακό περιεχόμενο. Ωστόσο, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των θέσεων που διατυπώθηκαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κράτη μέλη, η Επιτροπή αποφάσισε να εξετάσει το ζήτημα αυτό στο πλαίσιο άλλων πρωτοβουλιών που εξαγγέλθηκαν στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά. 13 "The macro-economic impact of e-commerce in the EU Digital Single Market, Cardona M., N. Duch-Brown, J. Francois, B. Martens, F. Yang (2015), Digital Economy Working Paper, IPTS-JRC 6

7 Προκειμένου να αποκομιστούν όλα τα οφέλη που προσφέρει η ενιαία ψηφιακή αγορά, η παρούσα δέσμη μέτρων που περιλαμβάνει τις δύο προτάσεις είναι αναγκαία για να αποδεσμευθεί το πλήρες δυναμικό του ηλεκτρονικού εμπορίου. Η Επιτροπή πρέπει να ενεργεί ταυτόχρονα τόσο για τα αγαθά όσο και για το ψηφιακό περιεχόμενο. Οι εν λόγω οδηγίες θα συμπληρωθούν με άλλα μέτρα που προβλέπονται στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, όπως τα μέτρα που σχετίζονται με την επιβάρυνση που συνδέεται με τον ΦΠΑ, την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας υπηρεσιών διασυνοριακής παράδοσης δεμάτων ή τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Περαιτέρω πρωτοβουλίες που συνδέονται με τους καταναλωτές, όπως εκείνες που εξαγγέλθηκαν στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά σχετικά με την κατάργηση των φραγμών γεωγραφικού χαρακτήρα, την αναθεώρηση του κανονισμού για τη συνεργασία όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών 14 και την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας διαδικτυακής επίλυσης διαφορών 15, θα ενισχύσουν περαιτέρω το διασυνοριακό εμπόριο και θα επιλύσουν διάφορα άλλα σημαντικά προβλήματα για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, όπως η ανάγκη για αποτελεσματική διασυνοριακή αποζημίωση και αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας. 3. ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Βασιζόμενες στην αποκτηθείσα πείρα και τις απόψεις των ενδιαφερομένων φορέων, οι δύο αυτές προτάσεις της Επιτροπής προσφέρουν φιλόδοξες αλλά ρεαλιστικές λύσεις για να αρθούν τα εμπόδια που σχετίζονται με το δίκαιο των συμβάσεων και, με τον τρόπο αυτό, να αποδεσμευθεί το δυναμικό του ηλεκτρονικού εμπορίου στην ΕΕ. Οι προτάσεις αυτές συνεπάγονται τον πλέον κατάλληλο βαθμό παρέμβασης. Πρώτον, οι προτάσεις εξετάζουν συγκεκριμένα προβλήματα της καθημερινής ζωής, τα οποία έχουν επισημάνει τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή προσπάθησε να συγκεντρώσει ευρύ και ισόρροπο φάσμα απόψεων σχετικά με το θέμα αυτό. Με τη διεξαγωγή εκτενών διαβουλεύσεων, τόσο δημόσιων όσο και στοχευμένων, η Επιτροπή εξασφάλισε την ευρεία συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών (επιχειρήσεων, καταναλωτών, εθνικών αρχών, δικηγόρων και πανεπιστημιακών) καθ όλη τη διαδικασία επεξεργασίας των προτάσεων, προσφέροντάς τους επανειλημμένα την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους. Δεύτερον, οι προτάσεις λαμβάνουν ειδικά υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τις προηγούμενες προσπάθειες για την προσέγγιση των νομοθεσιών στον τομέα των συμβάσεων. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επικεντρώνεται στη στοχοθετημένη και πλήρη εναρμόνιση των 14 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2006/2004, της 27ης Οκτωβρίου 2004, σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών. 15 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 524/2013, της 21ης Μαΐου 2013, για την ηλεκτρονική επίλυση καταναλωτικών διαφορών και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 και της οδηγίας 2009/22/ΕΚ. 7

8 δικαιωμάτων των καταναλωτών που πηγάζουν από το αναγκαστικό δίκαιο, εναρμόνιση που επιτρέπει να αντιμετωπιστούν συγκεκριμένα βασικά εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο και η επείγουσα ανάγκη δράσης στον διαδικτυακό κόσμο, όπως αναγνώρισε επίσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 16. Εξάλλου, οι οδηγίες είναι καταλληλότερες από τους κανονισμούς, δεδομένου ότι αφήνουν στα κράτη μέλη την ελευθερία να προσαρμόσουν την εφαρμογή στο εθνικό τους δίκαιο. Η στοχοθετημένη αυτή προσέγγιση, που εστιάζεται στην επίλυση των προβλημάτων, ήταν σημαντική απόρροια των διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Τέλος, επί της ουσίας, οι προτάσεις προσφέρουν μια νέα δυναμική, δεδομένου ότι επιτυγχάνουν κατάλληλη ισορροπία μεταξύ του υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών σε ενωσιακό επίπεδο και των πολυάριθμων δυνατοτήτων που προσφέρει η πλήρης εναρμόνιση στις επιχειρήσεις. Η επιλεγείσα προσέγγιση διατηρεί ουσιαστικές λύσεις οι οποίες έχουν αποδείξει εμπράκτως την αξία τους (όπως η διάρκεια της περιόδου νόμιμης εγγύησης, η ιεράρχηση των τρόπων αποζημίωσης), ενώ συγχρόνως προτείνει, όπου είναι αναγκαίο, νέες λύσεις που στηρίζονται σε πρόσφατα στοιχεία και τάσεις στα κράτη μέλη (π.χ. παράταση της διάρκειας της αντιστροφής του βάρους της απόδειξης) 17. Οι προτάσεις θα ενισχύσουν και θα καταστήσουν αποτελεσματικότερη την προστασία του καταναλωτή 18, ενώ συγχρόνως θα προσφέρουν ασφάλεια δικαίου και θα επιτρέψουν να μειωθεί το κόστος για τις επιχειρήσεις 19. Συνολικά, τούτο θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και να τονωθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα σε ολόκληρη την ΕΕ. 4. ΑΝΑΛΗΨΗ ΔΡΑΣΗΣ ΠΡΙΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ Οφείλουμε να ενεργήσουμε τώρα για την ψηφιακή διάσταση... Ο ρυθμός των εμπορικών και τεχνολογικών αλλαγών λόγω της ψηφιοποίησης είναι ραγδαίος, όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και παγκοσμίως. Η ΕΕ πρέπει να παρέμβει τώρα για να διασφαλίσει ότι τα επιχειρηματικά πρότυπα και τα δικαιώματα των καταναλωτών θα καθοριστούν σύμφωνα με τους κοινούς ενωσιακούς κανόνες, με την τήρηση υψηλού βαθμού προστασίας 16 Στο νομοθετικό του ψήφισμα, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κοινού ευρωπαϊκού δικαίου των πωλήσεων (COM(2011)0635 C7-0329/ /0284 (COD)), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να περιορίσει το πεδίο εφαρμογής του ΚΕΔΠ στις επιγραμμικές και σε άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις, καθώς και να επεκτείνει τους κανόνες στο ψηφιακό περιεχόμενο που παρέχεται έναντι μη χρηματικής αντιπαροχής. 17 «Consumer market study on the functioning of Legal and Commercial Guarantees for consumers in the EU» (2015):[Μελέτη της αγοράς των καταναλωτών σχετικά με τη λειτουργία των νόμιμων και εμπορικών εγγυήσεων για τους καταναλωτές στην ΕΕ (2015).] Πράγματι, σε ολόκληρη την περίοδο νόμιμης εγγύησης των 2 ετών, μόνο μια μειονότητα των επιχειρήσεων επιμένουν στο ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να αποδείξουν την ευθύνη του εμπόρου και είναι πολύ περιορισμένη η αλλαγή στη συμπεριφορά των εμπόρων πριν ή μετά τους 6 μήνες ως προς αυτό το σημείο. Δύο κράτη μέλη της ΕΕ (Γαλλία, Πορτογαλία) έχουν ήδη θεσπίσει εθνική νομοθεσία που προβλέπει περίοδο 2 ετών για την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης. 18 Για παράδειγμα, όσον αφορά το ψηφιακό περιεχόμενο, η νόμιμη περίοδος εγγύησης θα είναι απεριόριστη και, για απεριόριστο χρονικό διάστημα, οι καταναλωτές δεν θα είναι υποχρεωμένοι να αποδείξουν την προέλευση ενός ελαττώματος. Οι καταναλωτές θα μπορούν να καταγγέλλουν τις συμβάσεις μακράς διαρκείας και τις συμβάσεις στις οποίες ο προμηθευτής επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις. Όταν αγοράζουν προϊόντα στο διαδίκτυο, όλοι οι καταναλωτές της ΕΕ θα διαθέτουν περίοδο δύο ετών για να ζητήσουν αποζημίωση για ένα ελαττωματικό προϊόν, χωρίς να χρειάζεται να αποδείξουν ότι το ελάττωμα υπήρχε τη στιγμή της παράδοσης. Η μη γνωστοποίηση του ελαττώματος στον πωλητή εντός ορισμένης προθεσμίας από μέρους των καταναλωτών της ΕΕ δεν συνεπάγεται την απώλεια των δικαιωμάτων των τελευταίων. 19 Το κόστος με το οποίο επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις για να προσαρμόσουν τη σύμβασή τους στο δίκαιο άλλου κράτους μέλους εκτιμάται σε περίπου ευρώ. Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. το παράρτημα 5 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με την εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει τις προτάσεις, SWD (2015)

9 των καταναλωτών και με τη δημιουργία σύγχρονου περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις. Είναι επιτακτικά αναγκαίο να δημιουργηθεί το πλαίσιο που θα επιτρέψει να υλοποιηθούν τα οφέλη της ψηφιοποίησης, ώστε οι επιχειρήσεις της ΕΕ να μπορούν να καταστούν πιο ανταγωνιστικές και οι καταναλωτές να μπορούν να εμπιστεύονται τα υψηλού επιπέδου πρότυπα της ΕΕ που τους προστατεύουν. Αν ενεργήσει τώρα, η ΕΕ θα καθορίσει τις ς τάσεις πολιτικής και τα πρότυπα σύμφωνα με τα οποία θα πραγματοποιηθεί το σημαντικό αυτό μέρος της ψηφιοποίησης. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, η απλούστευση του νομικού πλαισίου αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανταγωνιστικότητά τους και για την ενεργό συμμετοχή τους στις ψηφιακές αγορές σε ολόκληρη την Ένωση. Όσον αφορά τους καταναλωτές, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εξασφαλιστούν η εμπιστοσύνη και η προστασία τους στο διαδικτυακό περιβάλλον, ώστε να αμβλυνθούν οι κίνδυνοι που συνεπάγεται η απόσταση (απουσία προσωπικής επικοινωνίας με τον πωλητή, καμία δυνατότητα «επαφής» με το προϊόν) οι οποίοι είναι εγγενείς σε αυτό το είδος συναλλαγών. Αν δεν αναληφθεί άμεση δράση, οι αλλαγές ενδέχεται να επέλθουν όταν θα είναι πολύ αργά και να χαθούν ευκαιρίες. Για να ενισχυθεί γρήγορα η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της ΕΕ και να τονωθεί η ανάπτυξή της, η Επιτροπή έδωσε προτεραιότητα στην ψηφιακή διάσταση του εμπορίου λιανικής, και συγκεκριμένα στην προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και στη διαδικτυακή αγορά αγαθών. Αμφότερες οι πτυχές αυτές της ψηφιακής διάστασης είναι θεμελιώδους σημασίας. Οι φραγμοί στην προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου πρέπει σαφώς να αντιμετωπιστούν, δεδομένου ότι η προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου διαθέτει ιδιαίτερα ισχυρό αναπτυξιακό δυναμικό 20. Κάθε καθυστέρηση όσον αφορά το ψηφιακό περιεχόμενο ενέχει τον κίνδυνο εμφάνισης νομικού κατακερματισμού, γεγονός που θα προκαλούσε εμπόδια τόσο στους καταναλωτές όσο και στους προμηθευτές που συμμετέχουν σε διασυνοριακές συναλλαγές. Όσον αφορά τα αγαθά, εξακολουθούν να αποτελούν μακράν το μεγαλύτερο μερίδιο της διαδικτυακής αγοράς: από τα 231 δισ. ευρώ που αντιπροσωπεύουν συνολικά, κατά τις εκτιμήσεις, την ψηφιακή ενιαία αγορά, περίπου 212 δισ. ευρώ προέρχονται από τη λιανική πώληση αγαθών. Το πλήρες δυναμικό της ψηφιακής ενιαίας αγοράς δεν πρόκειται να αποδεσμευθεί με το να αντιμετωπιστεί μία μόνο από τις δύο αυτές πτυχές. Μια ενδιαφέρουσα τάση που προέκυψε από τις διάφορες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη ήταν ότι όλοι οι κανόνες σχετικά με το ψηφιακό περιεχόμενο θα πρέπει να βασίζονται, στον βαθμό που είναι δυνατό, στους κανόνες για τις πωλήσεις αγαθών, δεδομένου ότι οι αποκλίσεις δικαιολογούνται μόνο για να ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ψηφιακού περιεχομένου. Τούτο φανερώνει επίσης πόσο σημαντικό είναι να εξεταστούν 20 Παράλληλα με την αύξηση της διείσδυσης και της χρήσης του διαδικτύου (το 2014, 317 εκατ. Ευρωπαίοι χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο, δηλ. το 80%), τα έξυπνα τηλέφωνα, οι ταμπλέτες και οι συσκευές ηλεκτρονικής ανάγνωσης, σε συνεχώς αυξανόμενο αριθμό, τροφοδοτούν τη ζήτηση για ψηφιακό περιεχόμενο. Δεδομένου ότι, σύμφωνα με το έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 411 «Cross-border access to digital content» (διασυνοριακή πρόσβαση σε ψηφιακό περιεχόμενο), η συντριπτική πλειονότητα των χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ) ( 2015), ηλικίας ετών έχουν πρόσβαση τη στιγμή αυτή σε κάποιο είδος ψηφιακού περιεχομένου στο διαδίκτυο (το 87 % έχουν πρόσβαση στη μουσική μέσω του διαδικτύου, το 80 % βλέπουν οπτικοακουστικό περιεχόμενο μέσω του διαδικτύου και το 58 % τηλεφορτώνουν ή παίζουν παιχνίδια μέσω του διαδικτύου), μπορούμε ευλόγως να αναμένουμε ότι η αύξηση αυτή θα καταστεί πολύ γρήγορα αισθητή. 9

10 ταυτόχρονα, στον βαθμό του δυνατού, τα δύο σύνολα κανόνων, κατά τη διοργανική διαδικασία. Αυτοί είναι όλοι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους συνυποβάλλονται τώρα και ταυτόχρονα οι προτάσεις για το ψηφιακό περιεχόμενο και τις διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών.... διασφαλίζοντας τη συνοχή των κανόνων εντός και εκτός του διαδικτύου Δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας του μοντέλου διανομής που βασίζεται στα δύο κυκλώματα διανομής (δηλ. στην ταυτόχρονη πώληση εντός και εκτός του διαδικτύου), η Επιτροπή θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να ευθυγραμμίσει τους κανόνες που εφαρμόζονται στις πωλήσεις αγαθών εντός και εκτός τους διαδικτύου, και θα μεριμνήσει ώστε οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις να βασίζονται σε συνεκτικό και απλό νομικό πλαίσιο που θα μπορεί να εφαρμόζεται σε οποιοδήποτε σημείο της Ευρώπης. Στο πλαίσιο του «προγράμματος ελέγχου της καταλληλότητας και της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας (REFIT)», η Επιτροπή θα εξετάσει την ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία για τους καταναλωτές. Ο εν λόγω έλεγχος καταλληλότητας θα έχει πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια από τις τρέχουσες προτάσεις και θα καλύπτει ορισμένες οδηγίες για την προστασία των καταναλωτών 21, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας για την πώληση και τις εγγυήσεις καταναλωτικών αγαθών (της οποίας οι κανόνες, όσον αφορά τις διαδικτυακές πωλήσεις, μπορούν να αντικατασταθούν από την πρόταση για τα αγαθά). Από την ευρεία διαβούλευση που διεξήχθη για τις προτεινόμενες νομοθετικές πράξεις προέκυψαν πολυάριθμα θέματα σχετικά με τις πωλήσεις αγαθών τόσο εντός όσο και εκτός του διαδικτύου. Κατ αυτόν τον τρόπο, μεγάλο μέρος του έργου ανάλυσης των ζητημάτων αυτών που έπρεπε να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος REFIT σχετικά με την οδηγία για την πώληση και τις εγγυήσεις καταναλωτικών αγαθών πραγματοποιήθηκε ήδη κατά την επεξεργασία των προτεινόμενων κανόνων για τις διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών. Η ανάλυση αυτή θα συμπληρωθεί με τα αναμενόμενα το 2016 στοιχεία, τα οποία θα αντληθούν από τους ελέγχους καταλληλότητας σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την πώληση και τις εγγυήσεις καταναλωτικών αγαθών. Τα εν λόγω στοιχεία και, συνεπώς, η έκβαση της διαδικασίας REFIT σχετικά με αυτό το σημείο δεν είναι ακόμη διαθέσιμα. Εάν η έκβαση της διαδικασίας REFIT επιβεβαιώσει τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της υπό εξέλιξη ανάλυσης - η οποία φαίνεται ότι υποδηλώνει την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλίας της Επιτροπής για τις μη διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών - τα συμπεράσματα αυτά θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη από τους συννομοθέτες κατά την εξέταση της πρότασης 21 Οδηγία 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές οδηγία 1999/44/ΕΚ σχετικά με ορισμένες πτυχές της πώλησης και των εγγυήσεων καταναλωτικών αγαθών οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά οδηγία 98/6/ΕΚ περί της προστασίας των καταναλωτών όσον αφορά την αναγραφή των τιμών των προϊόντων που προσφέρονται στους καταναλωτές οδηγία 2006/114/ΕΚ για την παραπλανητική και τη συγκριτική διαφήμιση οδηγία 2009/22/ΕΚ περί των αγωγών παραλείψεως στον τομέα της προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών. 10

11 σχετικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών, με την επέκταση, για παράδειγμα, του πεδίου εφαρμογής της. Αν και είναι επιτακτικά αναγκαίο και αναπόφευκτο να αναληφθεί δράση για την άρση των βασικών εμποδίων που δυσχεραίνουν το διασυνοριακό εμπόριο εντός του διαδικτύου, ο στόχος της Επιτροπής είναι να διασφαλίσει ένα νομικό πλαίσιο συνεκτικών κανόνων που θα εφαρμόζονται σε ολόκληρη την ΕΕ για τις πωλήσεις, τόσο εντός όσο και εκτός του διαδικτύου. 5. ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Όπως ανακοινώθηκε με τις κατευθυντήριες γραμμές του Προέδρου Γιούνκερ 22, οι προτάσεις για τις ψηφιακές συμβάσεις είναι «φιλόδοξα πολιτικά μέτρα προς τη συνδεδεμένη ψηφιακή ενιαία αγορά, ιδίως... με τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση των κανόνων προστασίας των καταναλωτών για τις διαδικτυακές και ψηφιακές αγορές». Συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων αποτελεσμάτων της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά και αποτυπώνουν τις κατευθυντήριες αυτές γραμμές σε συγκεκριμένη πολιτική. Επιπλέον, αποτελούν τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία οικονομικής ανάπτυξης με την καθιέρωση φιλικού προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών σε μια πραγματική ψηφιακή ενιαία αγορά. Εναπόκειται πλέον στους συννομοθέτες να μετατρέψουν τις προθέσεις αυτές σε πραγματικότητα για τους ευρωπαίους καταναλωτές και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο