Προοπτικές CCS στην Ελλάδα

Transcript

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ-Β ΚΥΚΛΟΣ» ΕΡΓΟ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» Προοπτικές CCS στην Ελλάδα ρ. Ν. Κούκουζας - Φ. Ζιώγου Αθήνα, Ιούλιος 2008

2 Εκποµπές CO 2 σε εθνικό επίπεδο Total GHG emissions-without LULUCF ( in Mt CO2 eq) SF6 PFC N2O CH4 CO Το 2003, οι εκποµπές του CO 2 80% των συνολικών εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου ανήλθαν στους 104 Mt σε σχέση µε το 1990 που ήταν 84 Mt, µεταβολή περίπου 31%.

3 Εκποµπές CO 2 σε εθνικό επίπεδο Οι εκποµπές του ενεργειακού τοµέα το 2003 υπολογίζονται στο 78.3% των συνολι κών εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (χωρίς LULUCF) και αυξήθηκε κατά 32% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του Η πλειοψηφία των εκπο- µπών των αερίων του θερµοκηπίου (54.2%) το 2003 προήλθε από τις βιοµηχανίες εξαιτίας της καύσης στερεών καυσίµων GHG emissions (Mt CO2 eq) by sector Energy Industrial Processes Solvents Agriculture Waste Total

4 Σηµειακές εκποµπές CO2 σε σχέση µε τις επιλεγµένες ιζηµατογενείς λεκάνες στην Ελλάδα.

5 υναµικό αποθήκευσης CO2 στον εξαντληµένο ταµιευτήρα πετρελαίου στον Πρίνο, σύµφωνα µε το GESTCO Project Ταµιευτήρας πετρελαίου Πρίνου (Mt CO 2 ) 17 υναµικό αποθήκευσης (Mt CO 2 ) 17 Το δυναµικό αποθήκευσης σε ταµιευτήρες πετρελαίου πρόκειται να αυξηθεί στο µέλλον µε την εκµετάλλευση νέων κοιτασµάτων Το θεωρητικό δυναµικό του ταµιευτήρα της Καλλιράχης µε βάση ανακτήσιµα αποθέµατα της τάξης των 240 MMstb εκτιµάται στα 32 Mt CO2

6 υναµικό αποθήκευσης του CO 2 σε αλατούχους υδροφόρους σχηµατισµούς µεγάλου βάθους, σύµφωνα µε το GESTCO Project Αλατούχοι υδροφόροι σχηµατισµοί µεγάλου βάθους Πρίνος.. Θεσσαλονίκη.. Θεσσαλονίκη ψαµµίτες Αλεξάνδρεια Μεσοελληνική Αύλακα Σύνολο Τοποθεσία Παράκτιος Ηπειρωτικός Ηπειρωτικός Ηπειρωτικός Ηπειρωτικός υναµικό αποθήκευσης (Mt CO 2 )

7 Γεωλογική τοµή της Μεσοελληνικής αύλακας Κάλυµµα Πιθανός χώρος αποθήκευσης

8 Χαρακτηριστικά των υποψήφιων ιζηµατογενών λεκανών στην Ελλάδα Μεσοελληνική Αύλακα: Τριτογενής λεκάνη που αποτελείται από πυκνές σειρές κροκαλοπαγών πετρωµάτων και ψαµµιτών οι οποίες εκτιµάται ότι παρέχουν τον απαραίτητο χώρο και στεγανότητα για αποθήκευση σηµαντικών ποσοτήτων CO 2. Σηµαντικό πλήθος των τουρβιδικών ψαµµιτών έχουν ~ 15% πορώδες, που σε µερικά δείγµατα ανέρχεται σε 25%. Ενδιάµεσα στρώµατα αργιλικα ργιλικών σχιστολίθων παρέχουν δυνατότητα στεγανότητας. Πλεονέκτηµα: Η γειτνίαση στους λιγνιτικούς σταθµούς Κοζάνης Πτολεµαΐδας. Λεκάνη Θεσσαλονίκης: Τριτογενής λεκάνη που αποτελείται από πυκνές σειρές ιζηµατογενών πετρωµάτων µε επαρκή όγκο για την αποθήκευση µεγάλων ποσοτήτων CO 2 από τις γειτνιάζουσες πηγές CO 2 ( ιυλιστήρια, εργοστάσια λιπασµάτων και τσιµέντου).

9 Γεωλογική τοµή της λεκάνης του Πρίνου Στρωµατογραφική κολώνα της λεκάνης του Πρίνου

10 Γεωλογική τοµή της λεκάνης Πτολεµαΐδας Κάλυµµα Πιθανός χώρος αποθήκευσης

11 Χαρακτηριστικά των υποψήφιων ιζηµατογενών λεκανών στην Ελλάδα Λεκάνη του Πρίνου: «Υπό-λεκάνη» που εξελίχθηκε ξεχωριστά από τις υπόλοιπες του Β. Αιγαίου και αποτελείται από νεογενή ιζήµατα. Συνίσταται από θαλάσσιες τουρβιδιτικές αποθέσεις και εναλλαγές άµµων και αργίλων. Το πορώδες των σχηµατισµών του ταµιευτήρα κυµαίνεται µεταξύ 15 και κ 20%. Πλεονέκτηµα: Έχει ήδη ερευνηθεί εξαιτίας της ύπαρξης πετρελαίου και υπάρχει η κατάλληλη υποδοµή. Λεκάνη Πτολεµαΐδας: Η πιο ενδιαφέρουσα, από ενεργειακής απόψεως, µακροδοµή της Ελλάδας εξαιτίας της εκµετάλλευσης των λιγνιτικών αποθεµάτων. Σχηµατίστηκε στο Νεογενές και αποτελείται από κροκαλοπαγή, άµµους, µάργες και τους λιγνιτοφόρους σχηµατιµούς. Απαιτείται παραπάνω µελέτη. Πλεονέκτηµα: : Άµεση γειτνίαση µε τους λιγνιτικούς σταθµούς Κοζάνης Πτολεµαΐδας.

12 Χαρακτηριστικά των επιλεγµένων προς µελέτη ιζηµατογενών λεκανών σε σχέση µε τη δυνατότητα αποθήκευσης του CO2 στην Ελλάδα

13 Συµπεράσµατα (1) Ο ενεργειακός τοµέας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθµό εξάρτησης από εισαγωγές λόγω των περιορισµένων εγχώριων ενεργειακών πόρων εκτός των λιγνιτικών κοιτασµάτων Τα ορυκτά καύσιµα θα συνεχίζουν να συνεισφέρουν σηµαντικά στο εθνικό ενεργειακό µίγµα Για την επίτευξη αειφόρου ηλεκτροπαραγωγής σε εθνικό επίπεδο η εφαρµογή ε των CCS και των τεχνολογιών καθαρού άνθρακα θα πρέπει να περιληφθούν στο εθνικό πρόγραµµα Ε&Α Οι τεχνολογικές αυτές επιλογές θα επιτρέψουν τη συνεχιζόµενη χρήση του λιγνίτη ως ασφαλή και ανταγωνιστικό ενεργειακό πόρο Η Ελλάδα φαίνεται να διαθέτει σηµαντικό δυναµικό γεωλογικής αποθήκευσης CO2 σε υφάλµυρους υδροφόρους ορίζοντες και σε πεδία υδρογονανθράκων

14 Συµπεράσµατα (2) Απαιτείται µια σειρά ερευνητικών δραστηριοτήτων για την ακριβέστερη εκτίµηση του διαθέσιµου δυναµικού αποθήκευσης σε σχέση µε µεγάλες σηµειακές πηγές εκποµπών στην Ελλάδα Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υποψήφιων χώρων αποθήκευσης θα πρέπει να καθοριστούν µέσω πληρέστερης αξιολόγησης των γεωλογικών, γεωχηµικών και τεκτονικών χαρακτηριστικών των ταµιευτήρων και της εφαρµογής κατάλληλων µοντέλων προσοµοίωσης