Πτυχιακή Εργασία. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ. «Ηλεκτρονική Εφαρμογή e-hotel»

Transcript

1 Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Πτυχιακή Εργασία «Ηλεκτρονική Εφαρμογή e-hotel» Σπουδαστής Μοσχόβης Κωνσταντίνος Επιβλέπων καθηγητής Φραγκίδης Λεωνίδας Καβάλα 2007

2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Πτυχιακή Εργασία «Ηλεκτρονική Εφαρμογή e-hotel» Σπουδαστής Μοσχόβης Κωνσταντίνος Επιβλέπων καθηγητής Φραγκίδης Λεωνίδας Καβάλα 2007

3 Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους στάθηκαν στο πλευρό μου και με στήριξαν καθ όλη την διάρκεια εκπόνησης αυτής της πτυχιακής. Ιδιαίτερα τον καθηγητή μου, κο Φραγγίδη Λεωνίδα, για την πίστη που έδειξε στο πρόσωπο μου και για την βοήθεια που μου προσέφερε στην διάρκεια της ανάπτυξης αυτής της εφαρμογής. Τους γονείς μου, Παράσχο και Μαρία, που πίστεψαν σε μένα και που έκαναν υπομονή όλο αυτό τον καιρό. Ένα θερμό ευχαριστώ στους φίλους και φίλες μου, Δημήτρη, Μάνο, Γιώργο, Γαβριήλ, Μαρία, Διαμαντή που άντεξαν την απουσία μου. Τον αδερφό μου, Γιάννη για την ψυχολογική στήριξη και συμπαράσταση, αλλά και την κοπέλα μου, Ευαγγελία που στάθηκε στο πλευρό μου όλες αυτές τις στιγμές και με βοηθούσε να προχωρήσω.

4 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή Extensible Markup Language - XML Τι είναι η XML Διαφορά μεταξύ XML και HMTL - Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της XML Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Γιατί να χρησιμοποιήσουμε την XML Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν Hypertext Markup Language - HTML Cascading Stylesheets - CSS JavaScript Tool Command Language - TCL MySQL Τα εργαλεία και η εφαρμογή Common Gateway Interface (CGI) Κοινή Διεπαφή Πύλης Η MySQL στην εφαρμογή Δομή και πίνακες τις MySQL για το e-hotel Η εφαρμογή Περιγραφή Τα 2 πρότυπα Είσοδος στην εφαρμογή Εγγραφή Ξενοδοχείου Αποθήκευση αρχείων (upload) στον Server Η διαχείριση του ξενοδοχείου Κεντρικός Διαχειριστής Διαχειριστής Ξενοδόχος Επίλογος Βιβλιογραφία Παράρτημα Β - Κώδικας αρχείων index.html και home.tcl index.html home.tcl Παράρτημα Γ Τα αρχεία για την Διαχείρηση login.tcl delete_hotel.tcl update_hotel.tcl update_hotel_userfile.tcl

5 10.5 update_h1.tcl update_h2.tcl check_booking.tcl check_booking_user check_booking_date.tcl delete_booking.tcl update_hotel_data.tcl update_hotel_new.tcl Παράρτημα Δ Τα αρχεία για την Εγγραφή terms.tcl form_hotel.tcl form_check.tcl form_1_upload.tcl form_2_upload.tcl form_upl_1.tcl form_upl_2.tcl Παράρτημα E Τα αρχεία για το 1 ο πρότυπο Πρότυπο 1ο loadme.tcl winter.tcl summer.tcl bookshow.tcl gal.tcl Πρότυπο welcome.tcl services.tcl rooms.tcl booking.tcl summer2.tcl winter2.tcl bookshow.tcl exhibition.tcl gallery.tcl where.tcl contact.tcl Παράρτημα Ζ JavaScript αρχεία logval.js timeformat.js date.js formval.js validation.js validation2.js upd_validation.js Παράρτημα Ζ CSS αρχεία

6 14.1 home.css admin.css temp2.css check.css simple.css style.css

7 1. Εισαγωγή Αυτή η πτυχιακή αφορά την ανάπτυξη μιας ηλεκτρονικής εφαρμογής για την δημιουργία ιστοσελίδων. Η εφαρμογή αυτή δίνει την δυνατότητα σε σε έναν χωρίς να έχει τις απαραίτητες γνώσεις για την δημιουργία ιστοσελίδων, να δημιουργήσει μια ιστοσελίδα. Επιτρέπει την δημιουργία ιστοσελίδων κάτω από συγκεκριμένα πλαίσια και κανόνες. Δίνει την δυνατότητα στον απλό χρήστη, με απλές διαδικασίες να φτιάξει μια ιστοσελίδα χωρίς να χρειαστεί η συγγραφή κώδικα ή η χρήση εξεζητημένων προγραμμάτων. Στην συγκεκριμένη εφαρμογή οι ιστοσελίδες που δημιουργούνται είναι για την προβολή ξενοδοχείων. Αρχικός στόχος ήταν να δημιουργηθεί η εφαρμογή με την χρήση της XML χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση επιπλέον εργαλείων, κάτι το οποίο αποδείχτηκε αδύνατο, έπειτα από μια τρίμηνη μελέτη που έγινε γύρω από την XML. Εν τέλει, η εφαρμογή δημιουργήθηκε με την χρήση, ως βασικό εργαλείο, της HTML και ως επιπλέον και βοηθητικών, την JavaScript, τα CSS, την TCL καθώς και την δημιουργία μιας Βάσης Δεδομένων με την βοήθεια της MySQL. Στα κεφάλαια που θα ακολουθήσουν, αναλύονται τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν και ποιος ο ρόλος τους. Επίσης περιγράφετε και τρόπος που λειτουργεί η εφαρμογή. 2. Extensible Markup Language - XML Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή αρχικός στόχος ήταν να δημιουργηθεί η εφαρμογή με την χρήση της XML. Αφού μελετήθηκε και εφαρμόστηκαν μερικά παραδείγματα για να δούμε αν ήταν εφικτό να δημιουργηθεί η εφαρμογή με την χρήση της XML, αποδείχτηκε ότι ήταν αδύνατο. Τι είναι όμως η XML; 2.1 Τι είναι η XML H XML είναι μία γλώσσα που δημιουργήθηκε για τη δόμηση δεδομένων, και δεν αποτελεί μια γλώσσα προγραμματισμού, παρόλα αυτά θυμίζει HTML και έτσι δεν είναι δύσκολο να την κατανοήσουμε. 4

8 Η XML είναι ένα σύνολο κανόνων για το σχεδιασμό μορφών κειμένου που διευκολύνουν τη δόμηση των δεδομένων σας. Λόγο αυτής της ιδιότητάς της διευκολύνει τον υπολογιστή να παράγει, να διαβάζει δεδομένα και να εξασφαλίζει τη σαφήνεια της δομής των δεδομένων. Η XML έχει την δυνατότητα να συνδυάζει διαφορετικές τεχνολογίες για να τροποποιεί την μορφή τους. Το CSS (Cascading Stylesheet Φύλλα Μορφοποίησης, χρησιμοποιούνται στην HTML για να τροποποιήσουν τον τρόπο που παρουσιάζονται οι ιστοσελίδες στους Web Browsers.), η γλώσσα μορφοποίησης σελίδων, είναι δυνατό να εφαρμοστεί στην XML όπως και στην HTML. Το XSL(eXtensible Stylesheet Language - Γλώσσα Μορφοποίησης της XML) είναι προηγμένη γλώσσα (advanced language) μορφοποίησης σελίδων. Βασίζεται στο XSLT(eXtenshible Stylesheet Language Transformations), μία γλώσσα μετασχηματισμού η οποία χρησιμοποιείται για την επεξεργασία ετικετών και γνωρισμάτων. Τα XML Schemas 1 και 2 επιτρέπουν να οριστούν με ακρίβεια οι δομές των μορφών XML. Υπάρχουν αρκετά εργαλεία και λειτουργικές μονάδες τα οποία βρίσκονται υπό διαμόρφωση ή είναι ήδη διαθέσιμα. Η XML είναι κείμενο το οποίο όμως δεν προορίζεται αποκλειστικά για ανάγνωση. Ένα από τα πλεονεκτήματα της μορφής κειμένου είναι ότι επιτρέπει στο χρήστη, εάν είναι αναγκαίο, να δει τα δεδομένα χωρίς το πρόγραμμα που τα παρήγαγε. Εάν χρειαστεί, δηλαδή, σας δίνει τη δυνατότητα να διαβάσετε μία μορφή κειμένου με το κειμενογράφο της προτίμησής σας. Οι μορφές κειμένου επιτρέπουν, επίσης, την διόρθωση εφαρμογών με μεγαλύτερη ευκολία. Όπως και τα αρχεία HTML, τα αρχεία XML είναι αρχεία κειμένου τα οποία δεν προορίζονται για ανάγνωση αλλά προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα στο χρήστη εάν προκύψει ανάγκη. Ωστόσο, οι κανόνες των αρχείων XML είναι αυστηροί σε αντίθεση με τα αρχεία HTML. Η παράληψη μίας ετικέτας ή ένα γνώρισμα δίχως αγκύλες κάνει αδύνατη την ανάγνωση του αρχείου XML, ενώ η HTML ανέχεται τέτοιου είδους παραλήψεις και συχνά τις επιτρέπει εξολοκλήρου. 5

9 Η επίσημη προδιαγραφή της XML δεν επιτρέπει σε εφαρμογές να προσπαθούν να μαντέψουν ποιο είναι το πρόγραμμα δημιουργός ενός αρχείου XML με χαμένο σύνδεσμο. Εάν ο σύνδεσμος του αρχείου παρουσιάζει πρόβλημα, η εφαρμογή πρέπει να σταματήσει και να αναφέρει το σφάλμα. Η XML επιτρέπει στο χρήστη τον ορισμό νέας μορφής εγγράφου προσφέροντάς του τη δυνατότητα να συνδυάσει και να χρησιμοποιήσει άλλες μορφές. Ωστόσο, επειδή δύο διαφορετικές μορφές, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί ανεξάρτητα, ενδέχεται να διαθέτουν στοιχεία ή γνωρίσματα με το ίδιο όνομα, πρέπει να αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά το συνδυασμό των δύο μορφών (το "<p>" μπορεί να σημαίνει "paragraph" (παράγραφος) στη μία μορφή και "person" (πρόσωπο) στην άλλη). Για την αποφυγή σύγχυσης ονομάτων κατά το συνδυασμό μορφών, η XML παρέχει ένα μηχανισμό namespace όπου ο χρήστης ορίζει τα δικά του στοιχεία/ γνωρίσματα. 2.2 Διαφορά μεταξύ XML και HMTL - Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της XML. Σε αντίθεση με την SGML(Standard Generalized Markup Language, γλώσσα προσδιορισμού τύπων εγγράφων) ή την XML, η HTML είναι μια γλώσσα markup(μια γλώσσα markup συνδυάζει το κείμενο με επιπλέον πληροφορίες για το ίδιο το κείμενο, οι επιπλέον πληροφορίες διαφοροποιούνται από το υπόλοιπο κείμενο αλλά του δίνουν σημαντικές ιδιότητες για την παρουσίασή του) που περιέχει μια περιορισμένη ομάδα στοιχείων και χαρακτηριστικών. Η HTML έχει ένα περιορισμένο ρεπερτόριο "δομικών στοιχείων" όπως επικεφαλίδες, λίστες, links κλπ. Αυτή η απλή φιλοσοφία σχεδίασης έδωσε τη δυνατότητα στην HTML να είναι εύκολα κατανοήσιμη και εφαρμόσιμη, οδηγώντας έτσι στη γρήγορη υιοθέτησή της Πλεονεκτήματα H συνεχής όμως ανάπτυξη του Web και οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των χρηστών, κατέστησαν εμφανή πλέον τα "μειονεκτήματα" της HTML. Π.χ. είναι δύσκολο για τις μηχανές αναζήτησης να εκμεταλλευθούν τις πληροφορίες που τυχόν υπάρχουν σε μια ιστοσελίδα από τη στιγμή που ο τρόπος αναγραφής τους δεν είναι τυποποιημένος. 6

10 Η XML μπορεί να επιλύσει αυτά τα προβλήματα και να δώσει στο Web μια πολύ δυνατότερη ικανότητα για ηλεκτρονικό εμπόριο. Η XML βοηθά στην κωδικοποίηση πληροφοριών σε μια δομή με νόημα και σημειολογία μέσω ενός απλού "λεξιλογίου" που είναι εύκολα αναγνώσιμο από τον άνθρωπο και επεξεργάσιμο από τους H/Y. Η XML δε χρειάζεται την ανάπτυξη ειδικών εφαρμογών ούτως ώστε να κάνει τα δεδομένα ενός μηνύματος κατανοητά στον χρήστη. Τα XML δεδομένα μπορούν να παρουσιαστούν είτε σ' ένα Web browser είτε σε μια εσωτερική εφαρμογή δίχως πρόσθετο χειρισμό ή ειδικά προγράμματα H/Y για την τροποποίησή τους Μειονεκτήματα Από την μια πλευρά η XML καλύπτει απόλυτα την ανταλλαγή δεδομένων από μια εφαρμογή σ' έναν browser ώστε να είναι κατανοητή από τον άνθρωπο, ενώ δεν φαίνεται να καλύπτει την ανταλλαγή δεδομένων από μια εφαρμογή σε μια άλλη. Παρά το γεγονός ότι είναι θεωρητικά εφικτή η άμεση ανταλλαγή μεταξύ εφαρμογών, πρακτικά αυτές θα πρέπει να υποστηρίζουν την ίδια "διάλεκτο" XML ώστε και οι δύο εφαρμογές να κατανοούν τα δεδομένα. Δυστυχώς όμως η δημιουργία αυτών των διαλέκτων ούτε ελέγχεται ούτε υπόκειται σε κάποιους κανόνες/standards, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών διαφορετικών διαλέκτων για την υποστήριξη των ίδιων εφαρμογών. Δεν μπορεί να σταθεί μόνης ως μια εφαρμογή. Χρειάζετε η χρήση ή και η ενσωμάτωση και άλλων εργαλείων για να επιτευχθεί το αποτέλεσμα που θέλει ο χρήστης. Μόνη της απλά ταξινομεί και ομαδοποιεί με κατανοητό στον χρήστη τρόπο, δεδομένα. 2.3 Γιατί να χρησιμοποιήσουμε την XML Το ερώτημα λοιπόν που θέσαμε αρχικά ήταν, γιατί να χρησιμοποιήσουμε την XML; Η επιλογή της XML ως βάση για το έργο μας, μας προσέφέρε πρόσβαση σε μια μεγάλη και διαρκώς αναπτυσσόμενη κοινότητα εργαλείων. Η επιλογή 7

11 της XML για την δημιουργία ιστοσελίδων είναι σαν την επιλογή της SQL για την δημιουργία Βάσεων Δεδομένων, χάρη στην ανοικτού κώδικα(open source) λογική μπορείτε να δημιουργήσετε τη δική σας εφαρμογή και τα δικά σας προγράμματα και διαδικασίες για τη διαχείρισή της. Υπάρχει μεγάλη υποστήριξη και βοήθεια και μέσα από προγράμματα αλλά και από ειδικούς. Και επειδή η XML δεν χρειάζεται άδεια χρήσης μπορείτε να κατασκευάσετε πάνω της το δικό σας λογισμικό δίχως να πρέπει να πληρώσετε τίποτα σε κανέναν. Είναι μια γλώσσα που επεκτείνεται ευρέως. Είναι ανεξάρτητη συστήματος υλικού και μπορεί να υποστηρίξει διεθνείς και τοπικές προσαρμογές. 3. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν Αφού ήταν αδύνατη η χρήση της XML, για την υλοποίηση της εφαρμογής e-hotel ήταν απαραίτητη η χρησιμοποίηση εργαλείων όπου θα έκαναν την εφαρμογή όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική και λειτουργική. Έτσι λοιπόν κρίθηκαν απαραίτητα για την ολοκλήρωση της εφαρμογής τα παρακάτω εργαλεία. HTML CSS JavaScript TCL MySQL Μια μικρή ανάλυση για το κάθε ένα από αυτά ώστε να γίνει κατανοητή η λειτουργία τους, ενώ παρακάτω θα δούμε τον ρόλο τους στην εφαρμογή. 3.1 Hypertext Markup Language - HTML Οτιδήποτε παρουσιάζεται στο Internet, είναι γραμμένα σε μια απλή γλώσσα, την HTML (Hypertext Markup Language). Μια γλώσσα που χρησιμοποιείται για την δημιουργία ιστοσελίδων. Για την δημιουργία μιας ιστοσελίδας δεν απαιτείτε η χρήση κάποιου εξειδικευμένου προγράμματος. Η χρήση ενός απλού κειμενογράφου όπως το Notepad, που είναι στα Windows, και η γνώση της HTML είναι αρκετά. Φυσικά 8

12 υπάρχουν και προγράμματα γραφικού περιβάλλοντος όπου ένας χρήστης που δεν έχει τις απαιτούμενες γνώσεις μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει μια ιστοσελίδα. Βασικό στοιχείο είναι η χρήση των tags ή αλλιώς ετικέτες. Αποτελούν το κορμό για την δημιουργία της ιστοσελίδας. Κάθε μια ετικέτα έχει τις δικές της ιδιότητες που την κάνουν να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες. Οι ξεχωριστές ιδιότητες δίνουν και ξεχωριστή λειτουργία σε κάθε μια, με αποτέλεσμα όταν ένας Web Browser διαβάζει ένα αρχείο HTML οι ετικέτες να μεταφράζονται, με αποτελέσματα στην εμφάνιση και στην λειτουργικότητα της συγκεκριμένης ιστοσελίδας. Χωρίς την χρήση των ετικετών δεν θα βλέπαμε τίποτα που να είχε την μορφή μιας ιστοσελίδας, θα βλέπαμε απλά κείμενα, πιθανόν χωρίς νόημα. Για να εμφανιστεί μια ιστοσελίδα σωστά έχει δημιουργηθεί μια λίστα από ετικέτες, το καθένα από τα οποία έχει και διαφορετικό ρόλο. Tags, ετικέτες <HTML> <body> Περιγραφή Προσδιορίζει ένα αρχείο HTML Προσδιορίζει το κορμό του αρχείο <h1> to <h6> Προσδιορίζει επικεφαλίδες μεγέθους 1-6 <p> <br> <table> <tr> <td> Προσδιορίζει μια παράγραφο Προσδιορίζει την αλλαγή γραμμής Προσδιορίζει ένα πίνακα Προσδιορίζει μια γραμμή σε ένα πίνακα Προσδιορίζει ένα κελί σε ένα πίνακα Πίνακας 1: Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά tags. Η βασική δομή ενός αρχείου HTML έχει την μορφή που βλέπετε, <HTML> <head> </head> <body> </body> </HTML> Με τα σύμβολα <, >, δημιουργούμε την αρχή μιας ετικέτας, π.χ. <HTML>, ενώ με τα σύμβολα < /, > σημαίνει ότι εδώ έχει κλείσει. Χωρίς αυτά τα σύμβολα η ετικέτα χάνει τις ιδιότητές της και δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια απλή λέξη. 9

13 Με την ετικέτα <HTML> ορίζετε η αρχή για την δημιουργία του αρχείου της ιστοσελίδας και με την ετικέτα </HTML> το τέλος. Στο κομμάτι που ορίζετε από τις ετικέτες <body> και </body> εισάγετε το περιεχόμενο που θα παρουσιάζετε στον Web Browser, χρησιμοποιώντας πάλι κάποιες ετικέτες, ορίζοντας το άνοιγμα και το κλείσιμό τους για να ξεχωρίζουν τα διαφορετικά τμήματα της ιστοσελίδας. Με τις ετικέτες <head> και </head> δίνουμε πρόσθετες πληροφορίες για την ιστοσελίδα, που όμως χρησιμοποιούνται μόνο από τον Web Browser. Δυστυχώς από μόνη της η HTML δεν μας προσφέρει την δυνατότητα να δημιουργήσουμε εκτελέσιμα τμήματα, ενέργειες ή λειτουργίες που να εκτελούνται όταν υπάρχει αλληλεπίδραση του χρήστη του με την ιστοσελίδα. Γι αυτό τον λόγο χρησιμοποιούνται και κάποια βοηθητικά εργαλεία. Στην εφαρμογή αυτή τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για να εκτελούνται ενέργειες είναι η JavaScript και η TCL και για να βελτιωθεί η εμφάνιση τα CSS. 3.2 Cascading Stylesheets - CSS Τα CSS (Cascading Stylesheets Φύλα διαμόρφωσης) δίνουν ιδιότητες σε ξεχωριστά στοιχεία ενός αρχείου HTML και αποτελούν βοηθητικό εργαλείο για την μορφοποίηση της εμφάνισης της ιστοσελίδας. Η χρήση των CSS γίνετε λόγω της ευελιξίας στην τροποποίησης των στοιχείων σε ένα αρχείο HTML. Ένας τρόπος που το πετυχαίνουμε κάτι τέτοιο είναι η δυνατότητα τους να εφαρμόζονται σε ξεχωριστά tags και να τους προσδίδουν ξεχωριστές ιδιότητες, όπως αλλαγή στο χρώμα, στο μέγεθος των γραμμάτων, στο είδος της γραμματοσειράς που θα χρησιμοποιηθεί κ.λ.π. Επίσης η δυνατότητα ομαδοποίησης αυτών των μορφοποιήσεων είναι ένας ακόμα καλός λόγος για να τα χρησιμοποιήσουμε. Με την ομαδοποίηση δίνετε η δυνατότηα διαμόρφωσης για παραπάνω από ένα τμήμα μέσα στην ιστοσελίδα. Τα CSS μπορούν να εντοπιστούν είτε μέσα στο αρχείο HTML ως ένα ξεχωριστό στοιχείο που ορίζετε από τις ετικέτες <style> </style>, είτε σε ένα ξεχωριστό εξωτερικό αρχείο, με την κατάληξη.css, το οποίο καλούμε με την βοήθεια ενός tag. 10

14 <link rel="stylesheet" type="text/css" href="../home.css"> Βάζοντας το ξεχωριστά από το αρχείο HTML διευκολυνόμαστε με την παραγωγή του κώδικα και μας είναι ευκολότερο να κάνουμε διορθώσεις. 3.3 JavaScript Είναι μια συλλογή από επεκτάσεις στην HTML γλώσσα και έχει σχεδιασθεί από την Netscape Corporation. Η JavaScript είναι μια client-side γλώσσα(client-side είναι ο τρόπος με τον οποίο ένα script δεν χρειάζετε να πάρει εντολή εκτέλεσης από έναν server, αλλά μπορεί να τρέξει και να δώσει αποτέλεσμα σε έναν χρήστη, client, χωρίς να έχει κανένα πρόβλημα), που μπορεί και δέχετε εντολές από τον χρήστη του περιβάλλοντος διεπαφής (ιστοσελίδα) για να εκτελεί τις αντίστοιχες ενέργειες. Επίσης χάρη στην συλλογή από επεκτάσεις της HTML μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την διαμόρφωση του περιεχομένου καθώς και για πιο εξεζητημένες λειτουργίες της ιστοσελίδας, όπως δημιουργία μενού, αναδιώμενων παραθύρων(pop-ups), έλεγχο browser κ.λ.π. Ένα script στην γλώσσα της JavaScript μπορεί να βρεθεί είτε μέσα στο αρχείο της HTML είτε εξωτερικά. Στο εσωτερικό ενός αρχείου παρουσιάζετε με 2 τρόπους. Με την ετικέτα <script>μέσα στις ετικέτες <head> </head>, ή ακόμα και στο κύριο κορμό πάλι με την ετικέτα <script>. Στο εσωτερικό της HTML μπορούμε να το βρούμε ως προσθήκη σε μια ετικέτα. Όταν είναι εξωτερικά από το αρχείο της HTML χρησιμοποιείτε η ετικέτα <script language="javascript" src="..."> η οποία τοποθετείτε είτε μέσα στο <head> είτε στο σημείο που θα εκτελεστεί το script. Όλες οι εντολές που εκτελούνται από ένα αρχείο javascript αλληλεπιδρούν με το Document Object Model (D.O.M.). Με την αλληλεπίδραση αυτή εκτελούνται ενέργειες που με απλή HTML δεν θα ήταν δυνατόν. 3.4 Tool Command Language - TCL Η TCL (Tool Command Language) είναι μια γλώσσα προγραμματισμού, βασισμένη στην C, που μπορεί να ενσωματώνετε σε άλλα προγράμματα. 11

15 Παρότι έχει ενσωματωμένα αρκετά χαρακτηριστικά, όπως άλλες γλώσσες προγραμματισμού, δηλαδή μεταβλητές, συναρτήσεις, βρόγχους επαναλήψεις, λογικούς τελεστές κ.λ.π., αυτό δεν της δίνει την δυνατότητα να λειτουργεί μόνη της. Χρησιμοποιεί έναν interpreter, έναν διερμηνέα ανάμεσα στον κώδικα και στο Λειτουργικό Σύστημα, ο οποίος είναι φυσικά διαφορετικός για το κάθε λειτουργικό σύστημα. Παρόλα αυτά ο ίδιος κώδικας μπορεί και τρέχει σε διαφορετικά λειτουργικά συστήματα, Windows, Linux, Unix, Macintosh. Με τον συνδυασμό HTML και TCL μπορεί να δημιουργηθεί μια ηλεκτρονική εφαρμογή. Στην εφαρμογή e-hotel η TCL λαμβάνει σημαντικό ρόλο, μιας και αρκετές λειτουργίες περιστρέφονται γύρω από αυτή. Και αυτό γιατί, σε αντίθεση με την JavaScript, μας δίνει την δυνατότητα της σύνδεσης με μια Βάση Δεδομένων με για να εκτελούνται ενέργειες που απαιτούν την σύνδεση με τον Web Server. Τα χαρακτηριστικά της είναι τα εξής: Είναι δυναμική Script γλώσσα. Παρέχει γρήγορη ανάπτυξη εφαρμογών. Μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί και σε άλλες γλώσσες. Οι χρήστες δημιουργούν εύκολα εφαρμογές χωρίς να χρειάζεται να εμβαθύνουν σε πολύπλοκα χαρακτηριστικά της γλώσσας. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά την καθιστούν ως μια script γλώσσα πολύ ελκυστική για τα CGI (Common Gateway Interface ή Κοινή Διεπαφή Πύλης ). 3.5 MySQL Η MySQL είναι ένα πολύ διαδεδωμένο σύστημα βάσης δεδομένων που ακολουθεί τα πρότυπα της SQL. Είναι ένα εργαλείο ανοιχτού κώδικα, που δίνει την δυνατότητα σε κάποιον να παρέμβει στον βασικό κορμό λειτουργίας του και να τον τροποποιήσει με βάση τις δικές του ανάγκες και απαιτήσεις. Η MySQL συνεργάζεται πλήρως με την TCL για ανάπτυξη εφαρμογών. Έχοντας μια πλήρη βάση δεδομένων, με τους πίνακες που την συνοδεύουν και με τις κατάλληλες ιδιότητες για κάθε ένα στοιχείο που περιλαμβάνετε στους πίνακες και ένα πρόγραμμα με το οποίο συνδέετε η MySQL, έχεις μια πλήρη 12

16 εφαρμογή. Συνοδεύετε από ένα καλά δομημένο συντακτικό εντολών, με την βοήθεια των οποίων μπορείς να εκτελέσεις ενέργειες για να συλλέξεις, να ανανεώσεις ή να διαγράψεις ακόμα και να εισάγεις στοιχεία στην βάση που έχεις δημιουργήσει. 4. Τα εργαλεία και η εφαρμογή. Η εφαρμογή e-hotel λειτουργεί με βάση το πρότυπο CGI (Common Gateway Interface Κοινή Διεπαφή Πύλης). 4.1 Common Gateway Interface (CGI) Κοινή Διεπαφή Πύλης Το CGI είναι ένα πρότυπο ιδιαίτερα σημαντικό για τον χειρισμό των φορμών στο Web καθώς και για την λειτουργία δυναμικών στοιχείων των σελίδων, κάτι που γίνετε με την χρήση scripts(κομμάτια κώδικα γραμμένα σε διαφορετική γλώσσα από αυτή της HTML για χρήση εφαρμογών όπως, μετρητές (counters), απαντήσεις φορμών (form responses), και πολλά άλλα..). Οι φόρμες επιτρέπουν στους χρήστες να εισαγάγουν τα στοιχεία σε μια σελίδα τα οποία στέλνονται σε έναν κεντρικό υπολογιστή δικτύου(server) για την επεξεργασία τους. Ο ρόλος του CGI είναι να βοηθάει στην μετάδοση στοιχείων από τον χρήστη στον server και αντίστροφα. Τα στοιχεία που εισάγει ο χρήστης σε μια φόρμα απαιτούν κάποια επεξεργασία για να φέρουν ένα αποτέλεσμα, μια απάντηση κάτι που επιτυγχάνετε με την χρήση ενός CGI script. Όμως το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια άλλη φόρμα ή μια ολόκληρη σελίδα. Τα CGI scripts μπορούν να παράγουν αρχεία HTML και μπορούν να αναπτυχθούν σε πολλές γλώσσες προγραμματισμού. Σε αυτή την εφαρμογή γίνετε χρήση της TCL ως γλώσσα για τα CGI scripts. Το μεγαλύτερο κομμάτι της εφαρμογής καλύπτετε από την χρήση της HTML της οποίας ο ρόλος είναι καθαρά η σωστή δόμηση και εμφάνιση των στοιχείων της εφαρμογής. 13

17 Με την χρήση της JavaScript βελτιώθηκε η εμφάνιση σε συγκεκριμένα σημεία της εφαρμογής, όπως τα μενού, προσθέτοντας κάποια εφέ. Χρησιμοποιήθηκε για να γίνονται κάποιοι έλεγχοι σε φόρμες και να αποφεύγονται λάθη, καθώς ακόμα και για την προβολή της ημερομηνίας και της ώρας, αλλά μόνο σε αληλεπίδραση με τον χρήστη. Δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο η JavaScript για να βελτιώθεί η εμφάνιση του e-hotel, χρησιμοποίηθηκαν και τα CSS. Λιγότερος κώδικας μέσα στην HTML, ενώ όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο κεφάλαιο, ένα μόνο αρχείο css μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αλλάξει και να βελτιωθεί η εμφάνιση σε περισότερρες από μια σελίδες σε μια εφαρμογή. Η TCL όπως αναφέρθηκε προηγουμένως είναι μια scripting γλώσσα η οποία όμως δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνη της και να εκτελέσει την ενέργεια για την οπόια έχει γραφτεί το script. Σε συνδυασμό, λοιπόν, με την HTML δημιουργήθηκε η εφαρμογή πάνω στο πρότυπο του CGI. Ο λόγος ήταν η ευκολία στην συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων από τις φόρμες, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο τα αποτελέσματα εμφανίζονται μετά από την επεξεργασία. Έτσι, σε συνδυασμό με την HTML δημιουργήθηκαν διαφορετικές σελίδες με φόρμες, έτοιμες για να μπορεί ο χρήστης να δίνει και να αποστέλλει στοιχεία προς επεξεργασία. Τα στοιχεία που συλλέγονται από τις φόρμες παίζουν μεγάλο ρόλο για να δημιουργηθεί το site του Ξενοδοχείου-Πελάτη. Παρακάτω θα αναλυθούν τα σημεία στα οποία η TCL χρησιμοποιήθηκε για να συλλέχθούν και να επεξεργαστούν τα στοιχεία από τις φόρμες και με ποιόν τρόπο. Με λίγα λόγια με την χρήση της TCL ελέγχονται τα στοιχεία που αποστέλλονται από τον client στον server. Όλα τα εργαλέια που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την εφαρμογή, πλην της MySQL, δεν είχαν άλλο στόχο πέρα από την σωστή δόμηση και εμφάνιση της ηλεκτρονικής εφαρμογής αλλά και σωστής λειτουργίας της. Τα περισσότερα από τα στοιχεία που συλλέγονται από τις φόρμες, αποθηκεύονται σε μια καλά δομημένη βάση. Σημαντικός ο ρόλος της MySQL, με μια σωστή δόμη και διάταξη της βάσης δεδομένων που να διευκολύνει την λειτουργία της εφαρμογής. 14

18 5. Η MySQL στην εφαρμογή Η MySQL είναι το εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για να δημιουργηθεί η Βάση Δεδομένων για την εφαρμογή. Αφού μελετήθηκε η εφαρμογή δημιουργήθηκαν πέντε πίνακες για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της. 5.1 Δομή και πίνακες τις MySQL για το e-hotel Στο παραπάνω σχήμα φαίνονται οι πίνακες που δημιουργήθηκαν για την εφαρμογή και οι σχέσεις που έχουν μεταξύ τους. Οι πίνακες που αποτελούν την Βάση Δεδομένων της εφαρμογής μας είναι: Πίνακας hotelsdata Πίνακας user Πίνακας file Πίνακας beds Πίνακας customers Εικόνα 1: Οι πίνακες του e-hotel και οι σχέσεις μεταξύ τους. 15

19 Ο πίνακας hotelsdata αποτελεί τον βασικότερο πίνακα για την εφαρμογή. Είναι ο πίνακας που αποθηκεύονται τα στοιχεία του ξενοδοχείου. Αποτελείτε από τα πεδία hotel_id, hotel_name, manager, address, city, e_mail, phone_no, fax_no, dist_city, dist_sea, dist_air, dist_port, class και template. Το κάθε ένα πεδίο έχει και διαφορετικό ρόλο, αλλά σε όλα αποθηκεύονται χρήσιμα για την εφαρμογή δεδομένα. Field Type Null Key Default Extra hotel_id int(3) PRI NULL auto_increment hotel_name char(30) YES NULL manager char(50) YES NULL address char(30) YES NULL city char(30) YES NULL e_mail char(50) YES NULL phone_no char(20) YES NULL fax_no char(10) YES NULL dist_city int(3) YES NULL dist_sea int(3) YES NULL dist_air int(3) YES NULL dist_port int(3) YES NULL class char(1) YES NULL template char(1) YES NULL Πίνακας 2: Πίνακας hotelsdata Το hotel_id αποτελεί το πρωτεύον κλειδί για τον πίνακα hotelsdata. Το πρωτεύον κλειδί χρησιμοποιείτε για να ξεχωρίζει το κάθε ξενοδοχείο, και αντιστοιχεί κάθε φορά μόνο σε ένα ξενοδοχείο. Στο πεδίο hotel_name αποθηκεύετε το όνομα του ξενοδοχείου, στο πεδίο manager αποθηκεύετε το όνομα του ξενοδόχου. Στα πεδία address, city αποθηκεύονται η διεύθυνση και η πόλη του ξενοδοχείου αντίστοιχα. Στα πεδία e_mail, phone_no και fax_no αποθηκεύονται το , το τηλέφωνο και το φαξ του ξενοδοχείου. Στα πεδία dist_city, dist_sea, dist_air, dist_port αποθηκεύονται οι αποστάσεις από την πόλη, την θάλασσα, το αεροδρόμιο και το λιμάνι. Στα δυο τελευταία πεδία class και template αποθηκεύονται η κατηγορία του ξενοδοχείου και το πρότυπο που επιλέχτηκε για να δημιουργηθεί η ιστοσελίδα. Με το πεδίο hotel_id ο πίνακας hotelsdata συνδέετε με τους υπόλοιπους πίνακες, δημιουργώντας σχέσεις ένα προς ένα ή ένα προς πολλά. 16

20 Με σχέσεις ένα προς ένα συνδέετε με τους πίνακες user και beds, ενώ με σχέσεις ένα προς πολλά συνδέετε με τους πίνακες file και customers. Ο πίνακας user αποτελεί τον πίνακα των χρηστών που μπορούν να διαχειριστούν τα ξενοδοχεία. Υπάρχει ένας κεντρικός χρήστης(administrator) και εισάγετε για κάθε νέο ξενοδοχείο ένας χρήστης για την διαχείρισή του. Αποτελείτε από τα πεδία user_id, user_name, password και hotel_id. Field Type Null Key Default Extra user_id int(3) PRI NULL auto_increment user_name char(12) YES NULL password char(16) YES NULL hotel_id int(4) YES NULL Πίνακας 3: Πίνακας user Το πεδίο user_id είναι το πρωτεύον κλειδί για τον πίνακα, δεν έχει κανένα άλλο ρόλο από το να ξεχωρίζει την κάθε νέα εγγραφή από τις προηγούμενες. Το πεδίο user_name και το πεδίο password είναι τα πεδία όπου αποθηκεύονται το Όνομα και ο Κωδικός χρήστη. Το πεδίο hotel_id είναι το πεδίο που συνδέετε με τον πίνακα hotelsdata. Με αυτό το πεδίο συνδέονται ο χρήστης με το ξενοδοχείο, έτσι ξέρουμε ποιος είναι ο χρήστης για το κάθε ξενοδοχείο. Ο πίνακας file είναι ο πίνακας όπου αποθηκεύονται τα ονόματα των αρχείων για κάθε ξενοδοχείο. Αποτελείτε από 3 πεδία το id, το hotel_id και το file_name. Field Type Null Key Default Extra id int(3) PRI NULL auto_increment hotel_id int(3) YES NULL file_name char(33) YES NULL Πίνακας 4: Πίνακας file Το πεδίο id είναι το πρωτεύον κλειδί του πίνακα. Το πεδίο hotel_id εχει ακριβώς τον ίδιο ρόλο όπως και στον πίνακα user. Το πεδίο file_name είναι για την αποθήκευση των ονομάτων των αρχείων. Η σχέση του πίνακα hotelsdata με τον file είναι ένα προς πολλά. 17

21 Ο πίνακας beds είναι ο πίνακας όπου αποθηκεύονται τα σύνολα των δωματίων που υπάρχουν στο ξενοδοχείο κατά την εγγραφή του. Αποτελείτε από τα πεδία id, single, doubleb, triple, fourbed, suite και hotel_id. Field Type Null Key Default Extra id int(3) PRI NULL auto_increment single int(3) YES NULL doubleb int(3) YES NULL triple int(3) YES NULL fourbed int(3) YES NULL suite int(2) YES NULL hotel_id int(3) YES NULL Πίνακας 5: Πίνακας beds Το id είναι το πρωτεύον κλειδί για τον πίνακα beds. Τα πεδία single, doubleb, triple, fourbed και suite είναι τα πεδία όπου αποθηκεύετε το σύνολο των μονόκλινων, δίκλινων, τρίκλινων, τετράκλινων και σουιτών του κάθε ξενοδοχείου. Με το πεδίο hotel_id καθορίζετε ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του πίνακα hotelsdata και του beds. Ο πίνακας customers χρησιμοποιείτε για τα στοιχεία των πελατών του ξενοδοχείου. Είναι ο πίνακας όπου αποθηκεύονται οι κρατήσεις για το κάθε ξενοδοχείο. Αποτελείτε από τα πεδία c_id, hotel_id, cname, clname, phone, mail, persons, arrival, leave, sb, tb, fb και stb. Field Type Null Key Default Extra c_id int(3) PRI NULL auto_increment hotel_id int(3) YES NULL cname char(30) YES NULL clname char(30) YES NULL phone char(15) YES NULL mail char(50) YES NULL persons int(3) YES NULL arrival date leave date sb int(3) YES NULL db int(3) YES NULL tb int(3) YES NULL fb int(3) YES NULL stb int(3) YES NULL Πίνακας 6: Πίνακας customers Το πεδίο c_id είναι το πρωτεύον κλειδί για τον πίνακα customers, συνεπώς και για τις κρατήσεις, ενώ για άλλη μια φορά το hotel_id αποτελεί το 18

22 συνδετικό πεδίο ανάμεσα στον πίνακα hotelsdata και του πίνακα customers. Τα πεδία cname, clname, phone και mail είναι για την εισαγωγή των στοιχείων του πελάτη που κάνει την κράτηση. Στα πεδία cname, clname αποθηκεύονται το όνομα και το επίθετο του πελάτη. Στα πεδία phone και mail αποθηκεύονται το τηλέφωνο και το του πελάτη. Το πεδίο persons είναι για το σύνολο των ατόμων που γίνετε η κράτηση, ενώ στα πεδία arrival και leave εισάγονται οι ημερομηνίες άφιξης και αναχώρησης αντίστοιχα. Στα πεδία sb, tb, fb και stb αποθηκεύονται τα σύνολα των δωματίων που χρειάζονται για την κράτηση, δηλαδή πόσα μονόκλινα, δίκλινα, τρίκλινα, τετράκλινα ή σουίτες θα χρειαστούν για μια κράτηση. 6. Η εφαρμογή Περιγραφή Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή, η εφαρμογή δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει την ανάγκη προβολής ξενοδοχείων στο Internet. Δίνει την δυνατότητα σε χρήστες που δεν έχουν εμπειρία στην δημιουργία ιστοσελίδων, να δημιουργήσουν την ιστοσελίδα για το δικό τους ξενοδοχείο. Για να γίνει η εμφάνιση της εφαρμογής e-hotel καλύτερη χρησιμοποιήθηκαν CSS. Έχουν δημιουργηθεί 4 αρχεία της μορφής CSS τα οποία χρησιμοποιούνται, το κάθε ένα σε συγκεκριμένες σελίδες, και διαμορφώνουν την εμφάνιση τους. Το κάθε ένα καλείτε στην σελίδα με την βοήθεια της ετικέτας <link>, η οποία τοποθετείτε μέσα στην ετικέτα <head>. <link rel="stylesheet" type="text/css" href="όνομα αρχείου css"> Υπάρχουν όμως και σημεία στα οποία ο ρόλος των CSS αντικαθιστάται από την χρήση της JavaScript. Ο ρόλος της είναι η δημιουργία κάποιων εφέ (αλλαγή στα χρώματα των κουμπιών και στις λέξεις του μενού) σε κουμπιά. Ο κώδικας που βοηθάει στην δημιουργία αυτών των εφέ είναι ο παρακάτω και συμπεριλαμβάνετε και αυτός μέσα στην ετικέτα <head>. Ο παρόν κώδικας χρησιμοποιείτε σε ορισμένα κουμπιά και σε συνδυασμό με τις JavaScript μεθόδους onclick, onmouseover, onmouseout επιτρέπει στα κουμπιά να αλλάζουν χρώμα όταν με τον δείκτη του ποντικιού περάσουμε από πάνω τους, όταν ο δείκτης απομακρυνθεί από το κουμπί τότε 19

23 επανέρχεται στο αρχικό του χρώμα. Όμως η JavaScript χρησιμοποιείτε και σε άλλα σημεία τα οποία θα σχολιαστούν στην πορεία. <script language="javascript"> <!-- function movein(which,html) which.style.background='#006bb5' which.style.color='#feb' function moveout(which) which.style.background='#feb' which.style.color='#006bb5' --> </script> Πίνακας 7: Script για την μορφοποίηση των κουμπιών Ο βασικός κορμός των σελίδων έχει την μορφή ενός πίνακα 3 στηλών επί 3 κελιών και ο κώδικας τους έχει την δομή που ακολουθεί, <HTML> <HEAD> <title>...</title> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso "> <meta http-equiv="refresh" content="900"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="..."> <script type="text/javascript" src="..."></script> <script language="javascript"> <! > </script> </HEAD> <BODY bgcolor="white" topmargin="0" leftmargin="0" rightmargin="0" bottommargin="0"> <table height="100%" width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" class=" "> <tr> <td width="15%" height="40" class=" " valign="center">...</td> <td align="center" height="40" width="800" class=" ">...</td> <td width="15%" height="40" class=" "> </td> </tr><tr> <td width="15%" valign="bottom" class=" "> </td> <td valign="top" align="center" height="600" width="800" class=" ">...</td> <td width="15%" valign="bottom" class=" "> </td> </tr><tr> <td width="15%" height="30" class=" "> </td> <td align="center" height="30" class=" ">...</td> <td width="15%" height="30" valign="center" class=" ">...</td> </tr> </table> </body> </html> Πίνακας 8: Βασική δομή των σελίδων της εφαρμογής 20

24 Τα κελιά περιέχουν κείμενα, εικόνες και φόρμες. Σε μερικές ετικέτες υπάρχει και μια επιπλέον ιδιότητα, η class. Με αυτή την ιδιότητα συνδέετε το CSS με την συγκεκριμένη ετικέτα και παίρνει την μορφή που της δίνετε από το CSS. Επειδή η ανάγνωση των κενών από την TCL μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα είναι απαραίτητη η παρουσία του χαρακτήρα «\» πριν από κάθε κενό, για να το εκλάβει ως κενό, καθώς επίσης και πριν από τους χαρακτήρες,, # και ;. Επίσης για να μπορέσει να μεταφραστεί ο κώδικας σε HTML θα πρέπει να υπάρχει μπροστά από κάθε γραμμή του HTML κώδικα η εντολή. Με την βοήθεια αυτής της εντολής και του χαρακτήρα «\» ο κώδικας γράφετε με τον παρακάτω τρόπο. #!/usr/local/activetcl/bin/tclsh load./fbsql sql connect localhost kostas kr1t1 sql "use hotel" "Content-type: text/html; Language=el\n" <html> <head> <title>...</title> <meta\ http-equiv=\"content-type\"\ content=\"text/html\;\ charset=iso \"\> <meta\ http-equiv=\"pragma\"\ content=\"no-cache\"\> <script\ type=\"text/javascript\"\ src=\"..."></script> <script\ language=\"javascript\"\> <! > </script> <link\ rel=\"stylesheet\"\ type=\"text/css\"\ href=\"../home.css\"> <script\ type=\"text/javascript\"\ src=\"../timeformat.js\"></script> </head> <BODY\ topmargin=\"0\"\ leftmargin=\"0\"\ rightmargin=\"0\"\ bottommargin=\"0\"\> <table\ height=\"100%\"\ width=\"100%\"\ cellpadding=\"0\"\ cellspacing=\"0\"\> <tr> <td\ width=\"15%\"\ height=\"40\"\ class=\" \" \ align=\"center\"\>...</td> <td\ align=\"center\"\ height=\"40\"\ width=\"720\"\ class=\" \" \></td> <td\ width=\"15%\"\ height=\"40\"\ class=\" \" \>&nbsp\;</td> </tr><tr> <td\ width=\"15%\"\ class=\" \" \>&nbsp\;</td> <td\ valign=\"top\"\ width=\"720\"\ class=\" \" \></td> <td\ width=\"15%\"\ class=\" \" \>&nbsp\;</td> </tr><tr> 21

25 <td\ width=\"15%\"\ class=\" \" \>&nbsp\;</td> <td\ align=\"center\"\ height=\"30\"\ width=\"720\"\ class=\" \" \>...</td> <td\ width=\"15%\"\ valign=\"center\"\ class=\" \" \>..</td> </tr> </table> </body> </html> Πίνακας 9: Δομή των σελίδων όπως δημιουργείτε με τον συνδυασμό HTML και TCL Στις πέντε πρώτες γραμμές ορίζετε το πρόγραμμα με το οποίο θα τρέξει το script, γίνετε η σύνδεση της TCL με την Βάση Δεδομένων που θα χρησιμοποιηθεί και επίσης ενημερώνουμε την TCL ότι το περιεχόμενο της θα είναι κείμενο και HTML. #!/usr/local/activetcl/bin/tclsh load./fbsql sql connect localhost kostas kr1t1 sql "use hotel" "Content-type: text/html; Language=el\n" Πίνακας 10: Η σύνδεση της TCL με τα προγράμματα 6.1 Τα 2 πρότυπα Για την εφαρμογή του e-hotel δημιουργήθηκαν 2 προτυπα ανάμεσα από τα οποία πρέπει να επιλέξει ο χρήστης ποιό θα χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει την ιστοσελίδα του. Αρχικά υπάρχει το απλό πρότυπο, στην φόρμα εγγραφής Πρότυπο 1. Το απλό πρότυπο αποτελείτε από μια σελίδα χωρισμένη σε τμήματα. Ξεκινάει με την ονομασία του Ξενοδοχείου και ακολουθεί ένα μενού. Οι σύνδεσμοι στο μενού σε οδηγούν στα διάφορα τμήματα της σελίδας. Τα τμήματα είναι «Καλώς Ήρθατε», «Υπηρεσίες», «Δωμάτια», «Κρατήσεις», «Επικοινωνία» και «Φωτογραφίες» και βρίσκονται όλα στην ίδια σελίδα. Αυτό που αξίζει σχολιαστεί είναι το τμήμα για τις «Κρατήσεις». Εδώ με την βοήθεια ενός script μπορεί κάποιος επισκέπτης του ξενοδοχείου να κάνει κράτησεις στο ξενοδοχείο. Το δεύτερο πρότυπο, στην φόρμα εγγραφής Πρότυπο 2, είναι πιο σύνθετο. Αποτελείτε από 8 διαφορετικές σελίδες, η κάθε μια ένα ξεχωριστό τμήμα για το ξενοδοχείο, «Καλώς Ήρθατε», «Υπηρεσίες», «Δωμάτια», «Κρατήσεις», «Εκδηλώσεις», «Φωτογραφίες», «Που Είμαστε» και «Επικοινωνία». Και εδώ ο επισκέπτης της σελίδας μπορεί να κάνει κράτηση να 22

26 στο ξενοδοχείο μέσα από την σελίδα των κρατήσεων. Η διαφορά του πρώτου από το δεύτερο είναι στον όγκο των πληροφοριών. Είναι μια επιλογή για ξενοδοχεία που θέλουν να δίνουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες στους χρήστες. Η διαδικασία της κράτησης περιλαμβάνει και έναν έλεγχο. Το script ελέγχει αν το σύνολο των δωματίων που έχει γίνει η κράτηση υπερβαίνει τον συνολικό αριθμό των δωματίων για την συγκεκριμένη ημερομηνία. Σε περίπτωση που είναι μεγαλύτερος τότε προτρέπει τον χρήστη να επιλέξει μια καινούργια ημερομηνία κράτησης, διαφορετικά εκτελείτε η κράτηση κανονικά. Και τα 2 πρότυπα λειτουργούν δυναμικά. Τα στοιχεία που χρειάζονται για να προβληθούν σε έναν browser τα παίρνουν από την βάση δεδομένων. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα πρότυπα θα μπορούσαν να είναι περισσότερα ή ακόμα και ένα. Η εφαρμογή μπορεί να τροποποιηθεί για την δημιουργία και άλλων ιστοσελίδων πέρα από αυτές των ξενοδοχείων. 6.2 Είσοδος στην εφαρμογή Στην διεύθυνση κάνοντας κλικ στην εικόνα που βρίσκετε στο κέντρο της σελίδας [Εικόνα 2] μπαίνετε στην κεντρική σελίδα της εφαρμογής. Εικόνα 2: Αρχική του e-hotel, αρχείο index.html Με την είσοδο στην κεντρική σελίδα ο χρήστης μπορεί να διακρίνει τις λειτουργίες που του προσφέρει η εφαρμογή. Μπορεί να επισκεφτεί ένα από τα Ξενοδοχεία που φιλοξενούνται ήδη, να κάνει μια εγγραφή του δικού του ξενοδοχείου και αν έχει ήδη το ξενοδοχείο του στο e-hotel να το διαχειριστεί. 23

27 Εικόνα 3: Η κεντρική σελίδα, αρχείο home.tcl. 6.3 Εγγραφή Ξενοδοχείου Αφού έχει γίνει η είσοδος στο e-hotel, ο χρήστης βλέπει μπροστά του την κεντρική σελίδα, [Εικόνα 3]. Ας υποθέσουμε τώρα ότι ο χρήστης αυτός θέλει να δημιουργήσει μια ιστοσελίδα για το ξενοδοχείο του. Η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνει είναι να πατήσει στο κουμπί «Εγγραφή». Μεταφέρετε λοιπόν στην διαδικασία της εγγραφής. Αφού πρώτα συμφωνήσει με κάποιους όρους, ο χρήστης πρέπει να δώσει τα στοιχεία του ξενοδοχείου του και στην συνέχεια «ανεβάζει» ορισμένα αρχεία για την σελίδα του. Τα στοιχεία και τα αρχεία θα χρησιμοποιηθούν για την δομή και το περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Η διαδικασία δεν είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, αλλά απαιτείτε η λειτουργία ορισμένων scripts. Τα scripts βοηθάνε ώστε η διαδικασία να ολοκληρωθεί χωρίς προβλήματα και να αποφευχθούν λάθη. Αρχικά λοιπόν ο χρήστης βλέπει την σελίδα με τους όρους, [Εικόνα 4]. Άφού πατήσει το κουμπί «Αποδέχομαι» ένα νέο script θα τρέξει και θα ανοίξει η σελίδα με την φόρμα, [Εικόνα 5]. Η φόρμα αποτελείτε από τα παρακάτω πεδία: 1ο ΠΡΟΤΥΠΟ \ 2ο ΠΡΟΤΥΠΟ Κατηγορία Ξενοδοχείου Όνομα Ξενοδοχείου Όνομα Διευθυντή Πόλη Διεύθυνση Τηλέφωνο Υποχρεωτικό πεδίο Υποχρεωτικό πεδίο Υποχρεωτικό πεδίο Υποχρεωτικό πεδίο Υποχρεωτικό πεδίο Υποχρεωτικό πεδίο Υποχρεωτικό πεδίο 24

28 FAX Μονόκλινα Προεπιλεγμένη τιμή 0 Δίκλινα Προεπιλεγμένη τιμή 0 Τρίκλινα Προεπιλεγμένη τιμή 0 Τετράκλινα Προεπιλεγμένη τιμή 0 Σουίτα Προεπιλεγμένη τιμή 0 Απόσταση από την πόλη Προεπιλεγμένη τιμή 0 Απόσταση από τη θάλασσα Προεπιλεγμένη τιμή 0 Απόσταση από το λιμάνι Προεπιλεγμένη τιμή 0 Απόσταση από το αεροδρόμιο Προεπιλεγμένη τιμή 0 Όνομα Χρήστη Υποχρεωτικό πεδίο Κωδικός Χρήστη Υποχρεωτικό πεδίο Πίνακας 11: Στοιχεία που θα συμπληρωθούν κατά την εγγραφή. Εικόνα 4: Σελίδα με του όρους, αρχείο terms.tcl Αρχικά ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει ένα πρότυπο, βάση του οποίου θα σχεδιαστεί η σελίδα του. Για να διευκολυνθεί υπάρχουν2 links που μπορεί να χρησιμοποιήσει, ένα για κάθε πρότυπο. Ανάλογα ποιο θα επιλέξει μπορεί να δει την δομή του και έτσι να επιλέξει το κατάλληλο για το ξενοδοχείο του. Στην συνέχεια πρέπει επιλέξει την κατηγορία του ξενοδοχείου και να συμπληρώσει τα υπόλοιπα στοιχεία της φόρμας. 25

29 Εικόνα 5: Σελίδα με την φόρμα, αρχείο, form_hotel.tcl Σε αυτό το σημείο έχει προστεθεί ένα script που ελέγχει αν τα απαραίτητα πεδία της φόρμας έχουν συμπληρωθεί. Το script είναι το formval.js, και λειτουργεί την στιγμή που ο χρήστης θα πατήσει την υποβολή. Τότε το script ελέγχει αν τα πεδία που έχουν επιλεχθεί ως υποχρεωτικά είναι κενά. Αν ένα ή περισσότερα είναι κενά, εμφανίζετε ένα μήνυμα και ειδοποιεί τον χρήστη ότι όσα πεδία είναι υποχρεωτικά πρέπει να συμπληρωθούν. Από την στιγμή που δεν υπάρχει κανένα κενό πεδίο το σύστημα περνάει στην επόμενη σελίδα. Η επόμενη σελίδα είναι η σελίδα επαλήθευσης [Εικόνα 6,]. Η σελίδα τρέχει μέσα από ένα cgi script. Εφόσον υπάρχουν στοιχεία στην φόρμα γίνετε 26

30 η επεξεργασία τους με την βοήθεια του script. Η επεξεργασία που γίνετε με το script είναι διπλή. Πρώτα κρατάει όλα τα στοιχεία που έχουν δοθεί στην φόρμα από τον χρήστη, για να τα εμφανίσει στην συνέχεια σε αυτή την σελίδα. Σε δεύτερο ρόλο ελέγχει να δει αν το Όνομα χρήστη, που έχει δώθει από τον χρήστη, υπάρχει στον πίνακα user της Βάσης Δεδομένων. Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο, έχει δημιουργηθεί μια Βάση Δεδομένων για τους σκοπούς της εφαρμογής μας. Στον πίνακα user αποθηκεύονται οι χρήστες για την διαχείριση των ξενοδοχείων. Εικόνα 6: Σελίδα ελέγχου στοιχείων, αρχείο form_check.tcl Η διαδικασία για τον έλεγχο είναι πολύ απλή. Κατά την επεξεργασία των στοιχείων της φόρμας το script κρατάει μόνο τα στοιχεία που υπάρχουν στα πεδία. Αυτά με την σειρά τους τα περνάει σε μεταβλητές για να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει και να τα περάσει στην επόμενη σελίδα. Για να ελέγξει αν 27

31 ήδη υπάρχει το όνομα χρήστη στον πίνακα χρησιμοποιεί μια εντολή της SQL σε συνδυασμό με την μεταβλητή, ελέγχει να δει αν στο πεδίο user_name του πίνακα user υπάρχει το ίδιο όνομα χρήστη με αυτό που έχει αποθηκευμένο στην μεταβλητη. set checkuser [sql "select user_name from user where user_name='$user'"] Αν εντοπιστεί ένας χρήστης με ίδιο όνομα χρήστη τότε αυτόματα το script θα εμφανίσει ένα μήνυμα και θα ζητήσει από τον χρήστη να δώσει ένα νέο όνομα χρήστη. Ο έλεγχος επαναλαμβάνετε μέχρι να μην υπάρχει το ίδιο όνομα χρήστη πάνω από μια φορά. 6.4 Αποθήκευση αρχείων (upload) στον Server Όταν πλέον το όνομα χρήστη είναι μοναδικό στον πίνακα user τότε μπορεί ο χρήστης να μεταφερθεί στην επόμενη σελίδα, την σελίδα για το upload(υποβολή) αρχείων. Η σελίδα υποβολής αρχείων όμως διαφέρει ανάλογα με το πρότυπο που έχει διαλέξει ο χρήστης. Αναφέρθηκε προηγουμένως η διαδικασία της επεξεργασίας των στοιχείων και σύμφωνα με την διαδικασία κάθε στοιχείο που επεξεργάζεται αποθηκεύετε σε μια μεταβλητή. Το ίδιο ισχύει και για το πρότυπο που επιλέγει ο χρήστης. Για να μεταφερθεί,ο χρήστης, στην σελίδα υποβολής αρχείων στο script form_check εκτελείτε ένας έλεγχος. Ελέγχετε αν το πρότυπο έχει την τιμή 1 ή την τιμή 2. Αν έχει την τιμή 1 μεταφέρετε στην σελίδα form_1_upload.tcl [Εικόνα 7], ενώ αν έχει την τιμή 2 στην σελίδα form_2_upload.tcl [Εικόνα 8]. Κατά την μετάβαση από την σελίδα ελέγχου στην σελίδα υποβολής αρχείων γίνετε και η καταχώρηση των στοιχείων της φόρμας στους πίνακες hotelsdata, user και beds. Τα στοιχεία περνάνε στους πίνακες με την βοήθεια ορισμένων SQL εντολών. 28

32 Εικόνα 7: Σελίδα υποβολής αρχείων, αρχείο form_1_upload.tcl sql "insert into hotelsdata (hotel_name,manager,address,city,e_mail,phone_no,fax_no, dist_city,dist_sea,dist_air,dist_port,class,template) values ('$b2','$b3','$b5','$b4','$c3','$c1','$c2', '$d4','$d5','$d6','$d7','$b1','$temp')" set hotel_id [sql "select hotel_id from hotelsdata where hotel_name='$b2'"] sql "insert into beds (single,doubleb,triple,fourbed,suite,hotel_id) values ('$c4','$c5','$d1','$d2','$d3','$hotel_id')" sql "insert into user (user_name,password,hotel_id) values ('$user',password('$pass'),'$hotel_id')" Πίνακας 12: Εντολές της SQL για την εισαγωγή των στοιχείων στην βάση δεδομένων Στην σελίδα υποβολής αρχείων ο χρήστης καλείτε να «ανεβάσει» ορισμένα αρχεία, που θα χρησιμοποιηθούν για τον εμπλουτισμό του περιεχομένου της ιστοσελίδας του ξενοδοχείου του. Τα αρχεία που θα ανέβουν χωρίζονται σε κείμενα και φωτοφραφίες και υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι που γίνονται δεκτοί. Για να το πετύχουμε αυτό χρησιμοποιήθηκε ένα script από JavaScript που λειτουργεί κατά την υποβολή των αρχείων. 29

33 Εικόνα 8: Σελίδα υποβολής αρχείων, αρχείο form_2_upload.tcl Όταν ο χρήστης έχει επιλέξει τα αρχεία που του ζητούνται πρέπει να πατήσει την υποβολή για να ολοκληρώσει την διαδικασία της υποβολής των αρχείων και την δημιουργία της σελίδας του. Όταν λοιπόν ο χρήστης πατήσει το κουμπί «Υποβολή» τότε τρέχει το script validation.js ή validation2.js, εξαρτάται από το πρότυπο που έχει επιλεξει. Το script ελέγχει ξεχωριστά το κάθε ένα πεδίο. Στα πεδία έχει περαστεί μια διαδρομή, είναι η διαδρομή που ορίζει το αρχείο. Με την βοήθεια της μεθόδου document.form.name.value.lastindexof() ελέγχει αν οι τελευταίοι 4 χαρακτήρες είναι.txt για τα κείμενα, ή.jpg. για τις φωτογραφίες. Αν είναι τότε 30

34 προχωράει στο επόμενο πεδίο. Σε περίπτωση που το πεδίο είναι κενό, δηλαδή δεν έχει οριστεί ένα αρχείο, τότε το script εμφανίζει ένα μήνυμα για να επιλέξει ο χρήστης αρχείο για όλα τα πεδία. Αν όμως υπάρχει αρχείο αλλά δεν είναι στην μορφή που πρέπει, τότε το μήνυμα ζητάει από τον χρήστη να επιλέξει το κατάλληλο αρχείο. Εικόνα 9: Επιλογή αρχείων Η επιλογή των αρχείων γίνετε πατώντας στο κουμπί Browse που βρίσκετε δίπλα σε κάθε πεδίο. Έτσι ανοίγει ένα πλαίσιο διαλόγου και αφού γίνει η επιλογή του αρχείου συνεχίζετε η διαδικασία μέχρι να υπάρχει ένα αρχείο για κάθε πεδίο[εικόνα 9]. Για να γίνει όμως η αποστολή των αρχείων πρέπει στην ετικέτα της φόρμας να προστεθεί μια ακόμα ιδιότητα, η enctype="multipart/form-data". Με αυτή την ιδιότητα η φόρμα λέει στο script που θα τρέξει ότι μεταφέρει εκτός από κείμενο και αντικείμενα, στην προκειμένη περίπτωση, αρχεία.txt και.jpg. Όταν όλες οι προϋποθέσεις πληρούνται τότε ξεκινάει η επεξεργασία των αρχείων για να «ανέβουν» στον server και να αποθηκευτούν σε ένα συγκεκριμένο φάκελο. 31

35 Η επεξεργασία των αρχείων γίνετε με την εκτέλεση του form_upl_1.tcl όταν έχει επιλεγεί το πρότυπο 1 ή με το form_upl_2.tcl όταν έχει επιλεγεί το πρότυπο 2. Η επεξεργασία των αρχείων είναι μια ιδιαίτερα κρίσιμη διαδικασία και απαιτεί ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ας δούμε όμως ξανά τις ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα. Ο χρήστης έχει δώσει τα στοιχεία του ξενοδοχείου του και αυτά έχουν περαστεί στους πίνακες hotelsdata, beds και user. Κατά το τελικό στάδιο της διαδικασίας του upload γίνετε η επεξεργασία των αρχείων. Ουσιαστικά η διαδικασία δεν διαφέρει από αυτή της επεξεργασίας των στοιχείων. Το μόνο που θέλει ιδιαίτερη προσοχή είναι να καταφέρεις να κρατήσεις το περιεχόμενο του αρχείου σε μια μορφή που να σου δίνει την δυνατότητα να περάσει στον server. Έπειτά από μια σειρά εντολών για την επεξεργασία των αρχείων, μέσα από μια επαναληπτική διαδικασία, τα αρχεία είναι έτοιμα για να αποθηκευτούν. Μέσα από το script δημιουργείτε ένας φάκελος, που έχει για όνομα το id του ξενοδοχείου και μέσα του αποθηκεύονται όλα τα αρχεία που έδωσε ο χρήστης. Τα αρχεία δεν αποθηκεύονται με το όνομα που μας έδωσε ο χρήστης, αποθηκεύονται με καινούργια ονόματα που δίνονται μέσα από λίστες που έχουμε δημιουργήσει στα scripts form_upl_1.tcl και form_upl_2.tcl. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να έχουμε πολλά ξενοδοχεία με τα αρχεία τους και μόνο μια «μηχανή παραγωγής» ιστοσελίδας. Τέλος τα ονόματα των αρχείων περνάνε στον πίνακα file της Βάσης Δεδομένων. 6.5 Η διαχείριση του ξενοδοχείου Αφού έγινε η εγγραφή και το upload για το ξενοδοχείο, η σελίδα είναι πλέον έτοιμη για να λειτουργήσει και ο χρήστης μπορεί να επιστρέψει στην κεντρική σελίδα. Όμως το πώς λειτουργεί η σελίδα του ξενοδοχείου θα αναλυθεί παρακάτω. Τώρα θα αναλυθεί η διαδικασία της διαχείρισης του ξενοδοχείου. Για να μπορέσει κάποιος να διαχειριστεί ένα ξενοδοχείο πρέπει να έχει να έχει ένα όνομα χρήστη και ένα κωδικο χρήστη. Για αυτό και κατά την εγγραφή στην φόρμα ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει και να δώσει όνομα και 32

36 κωδικό χρήστη. Υπάρχουν όμως 2 κατηγορίες διαχειριστών, ο κεντρικός διαχειριστής της εφαρμογής και οι διαχειριστές ξενοδόχοι. Ανεξάρτητα από την κατηγορία στην οποία ανήκει ο κάθε διαχειριστής, ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να μπει στην διαχείριση είναι να δώσει όνομα χρήστη και κωδικό στην αντίστοιχη φόρμα που βρίσκετε στην κεντρική σελίδα. Για να είναι πιο έγκυρη η πρόσβαση μόνο των χρηστών με δικαιώματα διαχείρισης, έχει δημιουργηθεί ένα κατάλληλο script στο αρχείο login.tcl. Το script συνδέετε με τον πίνακα user και κάθε φορά που εισάγετε ένα όνομα και κωδικός χρήστη ελέγχει αν υπάρχουν στον πίνακα. Αν ανήκουν στον πίνακα των χρηστών τότε περνάει σε ένα δεύτερο έλεγχο. Ελέγχει αν ο χρήστης είναι ο κεντρικός διαχειριστής της εφαρμογής ή αν είναι διαχειριστής ξενοδόχος και του επιτρέπει τις ανάλογες ενέργειες Κεντρικός Διαχειριστής Ο κεντρικός διαχειριστής μπορεί να διαγράψει ξενοδοχεία, να ανανεώσει αρχεία για τα ξενοδοχεία και ελέγξει τις κρατήσεις σε ένα ξενοδοχείο. Όταν το όνομα χρήστη και ο κωδικός αντιστοιχούν στον κεντρικό διαχειριστή τότε μετά από η σελίδα της διαχείρισης έχει την παρακάτω μορφή, [Εικόνα 10]. Η σελίδα περιέχει ένα πίνακα που χωρίζετε σε 2 τμήματα. Το τμήμα με τα στοιχεία και το τμήμα με τις ενέργειες που μπορούν να εκτελεστούν, διαγραφή, ανανέωση, κρατήσεις. Εικόνα 10: Σελίδα κεντρικού διαχειριστή, αρχείο login.tcl. 33

37 Ανάλογα λοιπόν την ενέργεια και ποιο ξενοδοχείο θέλει να διαχειριστεί ο διαχειριστής επιλέγει το αντίστοιχο κουμπί. Όλες οι ενέργειες είναι συνδεδεμένες με την βάση, γιατί μόνο από την βάση μπορεί κάποιος να συλλέξει τα στοιχεία που χρειάζονται για κάθε ξενοδοχείο και να εκτελέσει ενέργειες. Αν θέλει να κάνει διαγραφή τότε εκτελείτε το script delete_hotel.tcl, το οποίο διαγράφει όλα τα στοιχεία και αρχεία για το ξενοδοχείο που επιλέχτηκε από τον διαχειριστεί. Αν όμως ο διαχειριστής πατήσει κατά λάθος την διαγραφή, τι γίνετε τότε; Για να αποφευχθεί μια τέτοια κατάσταση έχει υπάρχει ένα ενσωματωμένη μια μέθοδο από JavaScript που εμφανίζει ένα μήνυμα επιβεβαίωσης για την διαγραφή και πατώντας το «ΟΚ» εκτελείτε η διαγραφή. Η διαγραφή γίνετε με βάση το πεδίο hotel_id από τον πίνακα hotelsdata, με την χρήση της SQL εντολής delete from [όνομα_πίνακα] where [μια συνθήκη] και με την χρήση της unix εντολής file delete force [όνομα_αρχείου] για να γίνει η διαγραφή των αρχείων. Αν ο διαχειριστής επιλέξει να κάνει ανανέωση τότε τρέχει το αρχείο update_hotel.tcl. Το αρχείο αυτό ανοίγει μια νέα σελίδα με μια φόρμα για να γίνει το upload [Εικόνα 11]. Για να μην γίνει κάποιο λάθος με τον τύπο των αρχείων, όπως και στην εγγραφή στο κομμάτι του upload έτσι και εδώ εκτελείτε ένα script, το upd_validation.js, όπου ελέγχει αν τα αρχεία που δίνει ο χρήστης είναι στους κατάλληλους τύπους. Είναι η ίδια φόρμα που εμφανίζετε και στο upload της εγγραφής όμως διαφέρει το script που τρέχει μετά την υποβολή. Κατά την ανανέωση ο χρήστης μπορεί να ανανεώσει μερικά από τα αρχεία που έχει δώσει στην εγγραφή ή και όλα. Για τον λόγο αυτό το script που τρέχει, update_h1.tcl ή update_h2.tcl (ανάλογα το πρότυπο που έχει φτιαχτεί η σελίδα του ξενοδοχείου, πεδίο template από τον πίνακα hotelsdata) ελέγχει σε ποια πεδία υπάρχει αρχείο και αφού μετονομάσει το αρχείο με το όνομα που του αντιστοιχεί από την λίστα κάνει και την ανανέωση του αρχείου στον φάκελο του ξενοδοχείου. 34