ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΕΧΝΗΤΗ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΕΧΝΗΤΗ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ"

Ασπασία Αλεξίου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ ΤΕΧΝΗΤΗ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ 1

2 Ύπερος ( ): ωοθήκη (εμβρυόσακος), στύλος, στίγμα Ανδρείο ( ): στήμονες (νήμα, ανθήρας) στίγμα στύλος πέταλο ανθήρας νήμα σέπαλο ωοθήκη εμβρυόσακος Τυπικό τέλειο άνθος 2

3 Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ 1. Τέλεια άνθη Μόνοικα - μονοκλινή Στήμονες και καρπόφυλλα στο ίδιο άνθος (βαμβάκι, σιτάρι, βρώμη, καπνός, μηδική, τεύτλα) 3

4 Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ 2. Ατελή άνθη Μόνοικα-δικλινή Θηλυκά και αρσενικά άνθη στο ίδιο φυτό (καλαμπόκι, κολοκύθι, αγγούρι, πεπόνι) ίοικα Θηλυκά και αρσενικά άνθη σε διαφορετικά φυτά (σπαράγγι, σπανάκι) 4

5 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗΣ Όταν το στίγμα είναι υποδεκτικό Αυθημερόν με την αφαίρεση των στημόνων (βαμβάκι-καπνός) 1-3 μέρες μετά συλλογή των ώριμων ανθήρων με λαβίδα και μεταφορά στα ώριμα στίγματα ή συγκέντρωση ανθήρων σε μικρά δοχεία και μεταφορά της γύρης με βουρτσάκι στα στίγματα Η επιτυχία της επικονίασης εξαρτάται από: την ποιότητα της γύρης (ώριμη-πρόσφατα συλλεγμένη) τις καιρικές συνθήκες (ηλιοφάνεια-ζεστός καιρός) 5

συγκέντρωση ανθήρων σε μικρά δοχεία και μεταφορά της γύρης με βουρτσάκι στα στίγματα Η επιτυχία της

6 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΩΝ ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ Προσεκτική μελέτη του άνθους στο μικροσκόπιο Απαραίτητη γνώση του τρόπου άνθισης, της περιόδου υποδεκτικότητας του στίγματος και της ζωτικότητας των γυρεοκόκκων Επιλογή των κατάλληλων εργαλείων Προσεκτική μεταχείριση του άνθους Λιγότερες διασταυρώσεις και προσεκτικές Σπορά των φυτών-γονέων μεμονωμένα Κλιμάκωση της σποράς των ποικιλιών που θα χρησιμεύσουν ως γονείς 6

γυρεοκόκκων Επιλογή των κατάλληλων εργαλείων Προσεκτική μεταχείριση του άνθους Λιγότερες διασταυρώσεις και

7 ΤΕΧΝΗΤΗ (ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ) ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ επιτρέπει στον βελτιωτή τον έλεγχο του τρόπου κληρονόμησης και του δίνει τη δυνατότητα να επιτύχει τους συνδυασμούς των χαρακτηριστικών που επιδιώκει. 1. Αυτεπικονίαση (αυτογονιμοποίηση): όταν επιδιώκεται η επίτευξη ομοζυγωτίας 2. Σταυρεπικονίαση (σταυρογονιμοποίηση): για την επίτευξη διασταύρωσης που με αυτογονιμοποίηση θα οδηγήσει σε γενετική παραλλακτικότητα 7

Αυτεπικονίαση (αυτογονιμοποίηση): όταν επιδιώκεται η επίτευξη ομοζυγωτίας 2.

8 ΑΥΤΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΑΥΤΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Α. Φυτά με τέλεια (ερμαφρόδιτα) άνθη (πχ σιτάρι, βαμβάκι, καπνός) Γίνεται μόνη της και απαιτείται απλά η κάλυψη της ταξιανθίας για να αποτραπεί οποιαδήποτε σταυρεπικονίαση Κάλυψη με διαφανή σακούλα 8

9 ΑΥΤΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΑΥΤΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Α. Φυτά με τέλεια (ερμαφρόδιτα) άνθη (πχ σιτάρι, βαμβάκι, καπνός) 9

10 ΑΥΤΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΑΥΤΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Β. Φυτά με ατελή άνθη (πχ καλαμπόκι, κολοκύθι, σίκαλη) Απαιτείται μεταφορά γύρης από το ίδιο φυτό αφού προηγηθεί κάλυψη της αρσενικής και θηλυκής ταξιανθίας για να αποτραπεί οποιαδήποτε ανεπιθύμητη γενετική επιμόλυνση (ξένη γύρη) και στη συνέχεια νέα κάλυψη του θηλυκού μόνο άνθους 10

από το ίδιο φυτό αφού προηγηθεί κάλυψη της αρσενικής και θηλυκής ταξιανθίας για

11 ΑΥΤΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΑΥΤΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Β. Φυτά με ατελή άνθη (πχ καλαμπόκι, κολοκύθι, σίκαλη) 11

12 Άνω: Στάδια ανάπτυξης αρσενικού ανθοφόρου οφθαλμού. Κάτω: Στάδια ανάπτυξης θηλυκού ανθοφόρου οφθαλμού. Το στάδιο 5 (μία μέρα πριν το άνοιγμα του οφθαλμού) είναι αυτό που επεμβαίνουμε και κλείνουμε τα άνθη με σακουλάκι. 12

Το στάδιο 5 (μία μέρα πριν το άνοιγμα του οφθαλμού)

13 Κάλυψη θηλυκού και αρσενικού άνθους στο ίδιο φυτό Αριστερά: Θηλυκός ανθοφόρος οφθαλμός κλεισμένος με σακουλάκι μία μέρα προτού να ανοίξει. Δεξιά: Αρσενικός ανθοφόρος οφθαλμός κλεισμένος με σακουλάκι μία μέρα προτού να ανοίξει. 13

14 Έλεγχος υποδεκτικότητας θηλυκού άνθους Πλήρως ανοικτό θηλυκό άνθος 14

15 Έλεγχος ωριμότητας αρσενικού άνθους Πλήρως ανοικτό αρσενικό άνθος, στο οποίο διακρίνεται η δέσμη των στημόνων. 15

16 Εφαρμογή της γύρης στο υποδεκτικό στίγμα του ίδιου φυτού, προκειμένου να γίνει αυτογονιμοποίηση. 16

17 Θηλυκό άνθος μετά την εφαρμογή της γύρης 17

18 Νεαρός καρπός πέντε ημέρες μετά τη γονιμοποίηση. 18

19 ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Α. Φυτά με ατελή άνθη (πχ καλαμπόκι, κολοκύθι, σίκαλη) μόνοικο δικλινές Χ 19

20 ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Α. Φυτά με ατελή άνθη (πχ καλαμπόκι, κολοκύθι, σίκαλη) Απαιτείται μεταφορά γύρης από το πατρικό στο μητρικό φυτό αφού προηγηθεί κάλυψη της αρσενικής και θηλυκής ταξιανθίας για να αποτραπεί οποιαδήποτε ανεπιθύμητη γενετική επιμόλυνση και στη συνέχεια νέα κάλυψη του θηλυκού μόνο άνθους 20

από το πατρικό στο μητρικό φυτό αφού προηγηθεί κάλυψη της αρσενικής και θηλυκής

21 Καλαμπόκι ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ οι σπάδικες των φυτών που θα χρησιμοποιηθούν στις διασταυρώσεις, μόλις εμφανιστούν, καλύπτονται με αδιάβροχες σακούλες όταν οι στύλοι εξέλθουν καλά από τα βράκτια φύλλα, ανασηκώνεται η πλαστική σακούλα και κόβεται με ένα μαχαίρι τμήμα μήκους 2,5 εκ. από την κορυφή του σπάδικα η φόβη του φυτού που θα χρησιμοποιηθεί ως δότης γύρης καλύπτεται με μια χάρτινη σακούλα. Μετά από 24 ώρες αναταράσεται η μικρή σακούλα που καλύπτει τη φόβη ώστε η γύρη να μαζευτεί σ`αυτή η γύρη μεταφέρεται στο σπάδικα του φυτού που πρόκειται να επικονιαστεί και επιπάζεται με προσοχή πάνω στους στύλους ο σπάδικας που επικονιάστηκε καλύπτεται με τη σακούλα που μετέφερε τη γύρη και σε μια ετικέτα αναγράφονται οι σειρές που διασταυρώθηκαν και η ημερομηνία πραγματοποίησής της 21

22 Καλαμπόκι ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ 22

23 ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Β. Φυτά με ατελή άνθη (πχ καλαμπόκι, κολοκύθι, σίκαλη) Κάλυψη θηλυκού άνθους στο μητρικό και αρσενικού άνθους στο πατρικό φυτό 23

24 ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Β. Φυτά με ατελή άνθη (πχ καλαμπόκι, κολοκύθι, σίκαλη) Εφαρμογή της γύρης από το πατρικό φυτό στο υποδεκτικό στίγμα του μητρικού φυτού, προκειμένου να γίνει σταυρογονιμοποίηση. 24

25 ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Β. Φυτά με τέλεια άνθη (πχ σιτάρι, βαμβάκι, καπνός) μόνοικα μονοκλινή: Απαιτείται έγκαιρη αποστημόνωση των ανθέων του μητρικού φυτού ώστε να αποτραπεί αυτογονιμοποίηση και κάλυψη. Επίσης καλύπτεται το άνθος του πατρικού και του μητρικού φυτού ώστε να αποτραπεί επιμόλυνση με ξένη γύρη. Όταν το άνθος του μητρικού φυτού είναι υποδεκτικό για επικονίαση ακολουθεί η μεταφορά γύρης από το πατρικό στο μητρικό φυτό και στη συνέχεια νέα κάλυψη του άνθους στο μητρικό φυτό 25

26 ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ (ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ) Β. Φυτά με τέλεια άνθη (πχ σιτάρι, βαμβάκι, καπνός) μόνοικα μονοκλινή: αποστημόνωση απομάκρυνση ανθήρων θανάτωση γύρης 26

27 ΜΕΘΟ ΟΙ ΑΠΟΣΤΗΜΟΝΩΣΗΣ 1. Απομάκρυνση ανθήρων Χρήση λαβίδας (βαμβάκι, σιτηρά) Αιχμηρό εργαλείο (τεύτλα) Με το χέρι (καπνός) 2. Θανάτωση γύρης Με υψηλή θερμοκρασία : εμβάπτιση ανθέων σε νερό 45-48ºC (1 10 ) (σόργο, ρύζι) Με ψύχος : εμβάπτιση στους 0ºC ( σιτάρι, ρύζι) Εμβάπτιση σε αιθυλική αλκοόλη 57% για 10 (μηδική) 27

28 Σιτάρι ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ Αφού περάσουν 2-3 μέρες ανοίγουν τα άνθη για να διαπιστωθεί η ωριμότητα ή όχι των στιγμάτων (χαρακτηριστική πτερωτή εμφάνιση) Η γύρη μαζεύεται και τοποθετείται στο μικρό δοχείο όπου παραμένει για λίγο στον ήλιο για να ωριμάσει Μεταφέρεται προσεκτικά μια ποσότητα γυρεοκόκκων στο πτερωτό στίγμα κάθε ανθιδίου και σημειώνεται ο δότης της γύρης και η ημερομηνία επικονίασης Κάθε στάχυς που έχει επικονιαστεί καλύπτεται εκ νέου με το αδιάβροχο σακουλάκι. 28

29 ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ Σιτάρι αφαίρεση μεσαίων ανθηδίων στάχυς στο κατάλληλο στάδιο 29

30 ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ Σιτάρι κοπή άκρου βρακτείων αφαίρεση στημόνων κάλυψη με διάφανη σακούλα 30

31 Σιτάρι ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ έλεγχος δεκτικότητας στίγματος συλλογή γύρης 31

32 Σιτάρι ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ επικονίαση κάλυψη με διάφανη σακούλα 32

Σχετικά έγγραφα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ 1 Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ Μορφολογία άνθους (απαραίτητη η γνώση της προκειμένου να κάνουμε διασταυρώσεις) Μέρη του άνθους (πλήρες) κάλυκας- σέπαλα περιάνθιο στεφάνη