ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
|
|
- Δεσποίνη Κούνδουρος
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 3: Θερμική Ανάλυση Περικλής Ακρίβος
2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
4 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (Thermal Analysis, TA)
5 Περιεχόμενα ενότητας 1. Εισαγωγή 2. Οργανολογία και Εφαρμογές των Θερμικών Αναλύσεων 5
6 Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στις Μεθόδους Θερμικής Ανάλυσεις Οργανολογία και Εφαρμογές 6
7 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Εισαγωγή Θερμική Ανάλυση
8 Ορισμός ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (Thermal Analysis, TA) Ένα σύνολο αναλυτικών τεχνικών στις οποίες μετρείται μια ιδιότητα του δείγματος ή των προϊόντων αντίδρασης αυτού σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία, ενώ το δείγμα υποβάλλεται σε μια προγραμματισμένη θερμική διεργασία, υπό καθορισμένο περιβάλλον.» 8
9 Φυσικές μεταβολές στο δείγμα κατά τη θερμική ανάλυση Μεταβολή Μεταβολή ενθαλπίας, ΔΗ εξάτμιση (vaporization), A(l) A(g) >0 εξάχνωση (sublimation), A(s) A(g) >0 ρόφηση (adsorption), A(s) + αέρια A(s) <0 εκρόφηση (desorption), A(s) A(s) + αέρια >0 χημειορόφηση (chemisorption) <0 κρυσταλλοποίηση (crystallization) <0 πήξη (freezing), A(l) A(s) <0 τήξη (melting), A(s) A(l) >0 κρυσταλλική μετάπτωση (crystal transition), <0 ή >0 A(s1) A(s2) 9
10 Χημικές μεταβολές στο δείγμα κατά Μεταβολή τη θερμική ανάλυση Μεταβολή ενθαλπίας, ΔΗ αφυδάτωση (dehydration), A(s) B(s) + H 2 O >0 ενυδάτωση (desolvation), A(s) A(aq) >0 καύση (combustion), A(s) + Ο 2 αέρια <0 θερμική διάσπαση (thermal decomposition), A(s) B(s) + αέρια ή A(s) αέρια <0 ή >0 σύνθεση (composition), A(s) + B(s) ΑΒ(s) <0 ή >0 10
11 Χημικές μεταβολές στο δείγμα κατά τη θερμική ανάλυση ετερογενής κατάλυση (heterogeneous catalysis), A(s) + αέρια1 Α(s) + αέρια2 <0 πολυμερισμός (polymerization), na(s) An(s) <0 οξείδωση (oxidation), A(s) + B(g) Γ(s) <0 Οξειδωτική αποικοδόμηση (oxidative degradation), A(s) + B(g) Γ(s) + αέρια <0 Αναγωγή σε ατμόσφαιρα αερίου (reduction), A(s) + B(g) Γ(s) >0 11
12 ΟΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ (Γενική διάταξη ενός οργάνου θερμικής ανάλυσης) 12
13 Οργανολογία Το δείγμα εισάγεται στο φούρνο και υποβάλλεται σε μια προγραμματισμένη θερμική διεργασία. Η ατμόσφαιρα του φούρνου ελέγχεται με κατάλληλη διάταξη, π.χ. σταθερή παροχή φέροντος αερίου. Ένας αισθητήρας ανιχνεύει τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στο δείγμα κατά τη διάρκεια της θερμικής αυτής κατεργασίας, όπως είναι οι μεταβολές μάζας, όγκου, θερμοκρασίας, ενθαλπίας, μαγνητικής επιδεκτικότητας, ηλεκτρικής αγωγιμότητας, μηχανικών ιδιοτήτων, κρυσταλλικής δομής, φάσματος ανακλάσεως κλπ. Η μετρούμενη ιδιότητα μετατρέπεται σε ηλεκτρικό σήμα, ενισχύεται, και τροφοδοτεί το υπολογιστικό σύστημα δεδομένων, παράλληλα με τη μετρούμενη θερμοκρασία. Τέλος, με τη βοήθεια του καταγραφικού απεικονίζεται το θεμοδιάγραμμα. Τα αποτελέσματα της θερμικής ανάλυσης (ΤΑ) εξαρτώνται από τις συνθήκες λειτουργίας του συστήματος (προγραμματισμός θέρμανσης, περιβάλλον δείγματος, πίεση, κλπ.), καθώς και από τη μορφή του δείγματος (μάζα, γεωμετρικό σχήμα, δομή, κλπ.). 13
14 Πλεονεκτήματα των τεχνικών Θερμικής Ανάλυσης 1. Οι ιδιότητες του δείγματος μπορούν να μελετηθούν σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών, κάνοντας χρήση ποικίλλων προγραμμάτων θέρμανσης. 2. Το δείγμα μπορεί να βρίσκεται σχεδόν σε οποιαδήποτε μορφή: υγρή, στερεή (άμορφη ή κρυσταλλική) ή πηκτή (gel), κάνοντας χρήση διαφόρων υποδοχέων κατασκευασμένων από ποικίλα υλικά (π.χ. λευκόχρυσο, αλουμίνα, κλπ.). 3. Απαιτείται μικρή ποσότητα δείγματος, π.χ. της τάξεως 0,1 μg - 10 mg. Όμως, μη ομογενή δείγματα, σε συνδυασμό με τις μικρές ποσότητες που απαιτούνται για την ανάλυση, δημιουργούν ορισμένες φορές προβλήματα στην εξασφάλιση αντιπροσωπευτικού δείγματος. 4. Η προετοιμασία του δείγματος είναι στις περισσότερες περιπτώσεις απλή και προβλέπει τη λειοτρίβηση του στερεού και ομογενοποίηση αυτού. 5. Το περιβάλλον (ατμόσφαιρα) του δείγματος καθορίζεται από τον αναλυτή. 6. Ο απαιτούμενος χρόνος ανάλυσης κυμαίνεται από μερικά λεπτά μέχρι μερικές ώρες. 7. Το κόστος αγοράς και λειτουργίας των ΤΑ οργάνων είναι σχετικά μικρό. 14
15 Μειονεκτήματα των τεχνικών Θερμικής Ανάλυσης 1. Είναι μη εκλεκτικές τεχνικές (non-selective techniques), γι αυτό και πολλές φορές θα πρέπει να συμπληρώνονται από άλλες αναλύσεις, π.χ. IR ή μικροσκοπική ανάλυση). Επίσης, μπορούν να συνδυασθούν με άλλες τεχνικές για την ανάλυση των εκλυόμενων κατά τη θερμική διεργασία του δείγματος αερίων (Evolved Gas Analysis, EGA). Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι συνδυασμοί των θερμικών τεχνικών ανάλυσης (ΤΑ) με τη φασματομετρία μάζας (MS) και την υπέρυθρη φασματομετρία με μετασχηματισμό Fourier (FTIR), TG-MS και TG-FTIR, αντίστοιχα. Με αυτό τον τρόπο έχουν διευρυνθεί οι εφαρμογές των θερμικών μεθόδων ανάλυσης, π.χ. διερεύνηση του μηχανισμού θερμικής διάσπασης πολυμερών. 2. Για ποσοτικές αναλύσεις η ευαισθησία (sensitivity) και ακρίβεια (accuracy) των ΤΑ τεχνικών δεν ξεπερνά συνήθως το 2%. 15
16 Thermogravimetry / (TG) Derivative Thermogravimetry (DTG) 16
17 TG/DTG Technique Μετρούμενη ιδιότητα: Βάρος δείγματος, W (TG) Ταχύτητα μεταβολής βάρους του δείγματος, dw/dt (DTG) Αρχή λειτουργίας: Προσδιορίζεται η μεταβολή του βάρους (ή η ταχύτητα μεταβολής του βάρους) του δείγματος σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία (ή το χρόνο), καθώς το δείγμα θερμαίνεται σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Χαρακτηριστικές εφαρμογές: α) μελέτη της θερμικής διάσπασης ανόργανων, οργανικών και πολυμερών ουσιών. β) καθορισμός σταθερών μορφών ιζημάτων και συνθηκών πύρωσης αυτών για τη σταθμική ανάλυση. γ) ταυτοποίηση μιας ουσίας (π.χ. πολυμερούς) από τη μορφή του γραφήματος TG ή DTG δ) μελέτη αντιδράσεων σε στερεά κατάσταση ε) προσδιορισμός υγρασίας, πτητικών και τέφρας στ) προσδιορισμός ταχύτητας εξάτμισης και εξάχνωσης ουσιών. 17
18 Βασικά χαρακτηριστικά της τεχνικής DTA (Differential Thermal Analysis) Σχηματική παράσταση ενός διαφορικού θερμικού αναλυτή (DTA) και τυπική μορφή θερμοδιαγράμματος TA και DTA. Η μορφή του DTA γραφήματος αποτελεί τη βάση για την ταυτοποίηση μιας ουσίας, ενώ το εμβαδόν των κορυφών αποτελεί τη βάση για ποσοτικές μετρήσεις 18
19 Βασικά χαρακτηριστικά της τεχνικής DTA (Differential Thermal Analysis) Μετρούμενη ιδιότητα: θερμοκρασία, ΔΤ Χαρακτηριστικές εφαρμογές: α) μελέτη της θερμικής συμπεριφοράς διαφόρων ουσιών, π.χ. κεραμικών. β) ποιοτική ανάλυση και χαρακτηρισμός ουσιών, π.χ. πολυμερών, καθώς το DTA γράφημα αποτελεί ένα είδος δακτυλικού αποτυπώματος της ουσίας. γ) κινητική μελέτη αντιδράσεων. δ) ακριβής προσδιορισμός του σ.τ., σ.β. και θερμοκρασίας διάσπασης ενώσεων. ε) σχεδίαση διαγραμμάτων φάσεων. 19
20 Διαφορική Θερμιδομετρία Σάρωσης a.σχηματική παράσταση ενός DSC αντιστάθμισης ενέργειας β. Σχηματική παράσταση ενός DSC ροής θερμότητας γ. Τυπική μορφή θερμοδιαγράμματος DSC. Η μορφή αυτής αποτελεί τη βάση για ποιοτικές αναλύσεις, ενώ το εμβαδόν των κορυφών (Α) αποτελεί τη βάση για ποσοτικές μετρήσεις. 20
21 Διαφορική Θερμιδομετρία Σάρωσης Differential Scanning Calorimetry Μετρούμενη ιδιότητα: Θερμότητα, Heat (ΔΗ) ή ροή θερμότητας Heat flux (ΔΗ/Δt). Αρχή λειτουργίας: α) DSC αντιστάθμισης ενέργειας (power compensated), όπου το δείγμα (S) και της ουσίας αναφοράς (R) θερμαίνονται από ανεξάρτητες πηγές θερμότητας, ώστε το S και R να διατηρούνται στη ίδια θερμοκρασία. Καταγράφεται η διαφορά στην παροχή ενέργειας στα δύο θερμαντικά στοιχεία σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία του φούρνου. β) DSC ροή θερμότητας (heat flux), όπου μετράται η διαφορά ροής θερμότητας μεταξύ δείγματος (S) και ουσίας αναφοράς (R), ενώ το S και R θερμαίνονται με ορισμένο πρόγραμμα σε ενιαίο χώρο. Χαρακτηριστικές εφαρμογές: Η μεγάλη ομοιότητα DTA και DSC οδηγεί σε παρεμφερείς εφαρμογές, π.χ. προσδιορισμός καθαρότητας φαρμακευτικών προϊόντων. 21
22 Βασικά χαρακτηριστικά της τεχνικής TΜΑ, Θερμομηχανική Ανάλυση A.Σχηματική παράσταση ενός θερμομηχανικού αναλυτή (TΜA). Β. Διάφοροι τύποι αισθητήρων (probes) τη μελέτη της μηχανικής συμπεριφοράς του δείγματος Γ. Τυπική μορφή ενός θερμοδιαγράμματος TΜA 22
23 Βασικά χαρακτηριστικά της τεχνικής TΜΑ, Θερμομηχανική Ανάλυση Μετρούμενη ιδιότητα: Μηχανικές ιδιότητες Αρχή λειτουργίας: Μετρώνται οι παραμορφώσεις που υφίσταται το δείγμα (π.χ. διαστολή ή συστολή), όταν εφαρμόζεται σ αυτό σταθερό φορτίο ή τάση, ενώ το δείγμα υποβάλλεται σε προγραμματισμένη θερμοκρασιακή μεταβολή σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Χαρακτηριστικές εφαρμογές: 1. Με ΤMA μπορούν να αναλυθούν υλικά, όπως στερεά σχετικά μεγάλου όγκου, ίνες (fibers), φιλμ, επιστρώσεις (coatings), παχύρρευστα υγρά (viscous fluids), πηκτές (gels). Η TΜΑ δίνει χαρακτηριστικές πληροφορίες σε σύντομο χρονικό διάστημα σε υλικά από λεπτότατες επιφάνειες σε μεγάλα δείγματα, σχετικά με ίνες, πλάκες και μονοκρύσταλλους. 2. Πολλές εφαρμογές αυτών αναφέρονται σε πολυμερή και κεραμικά υλικά. 3. Οι ιδιότητες που κυρίως προσδιορίζονται με την ΤΜΑ είναι: α) συντελεστής διαστολής (expansion coefficients) και β) θερμοκρασία υαλώδους μετάπτωσης (glass transitions). 4. Ιδιαίτερη σημασία έχει η εφαρμογή για τον προσδιορισμό του γραμμικού συντελεστή διαστολής ανισότροπων υλικών. 23
24 Παρατηρήσεις για την ΤΜΑ 1. Αν στο δείγμα εφαρμόζεται πολύ μικρό φορτίο (ή καθόλου), τότε η τεχνική ανάλυσης ονομάζεται θερμοδιαστολομετρία (thermodilatometry, TD). 2.Για να είναι δυνατή η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων θα πρέπει οι αναλύσεις να συνοδεύονται από τις ακριβείς συνθήκες μέτρησης: α) μορφή δείγματος (π.χ. διαστάσεις, προσανατολισμός, προετοιμασία δείγματος (preconditioning) β) τύπος εξεταζόμενης παραμόρφωσης. γ) σχήμα και διαστάσεις του αισθητήρα (TMA). δ) προγραμματισμός θερμοκρασίας. ε) ακριβής θέση και τύπος θερμοστοιχείου στο δείγμα στ) ατμόσφαιρα και παροχή φέροντος αερίου. ζ) βαθμονόμηση του οργάνου η) τύπος οργάνου ΤΜΑ. 24
25 Δυναμική Μηχανική Ανάλυση (Dynamic Mechanical Analysis), DMA Σχηματική παράσταση ενός οργάνου DMA και τυπική μορφή θερμοδιαγράμματος DMA, όπου απεικονίζονται οι εξής μεταβολές των μηχανικών ιδιοτήτων ενός φυσικού ελαστικού σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία: μέτρο αποθήκευσης, συντελεστής απωλειών και μέτρο απωλειών. 25
26 Δυναμική Μηχανική Ανάλυση (Dynamic Mechanical Analysis), DMA Μετρούμενη ιδιότητα: ιξωδοελαστικές (viscoelastic) ιδιότητες δείγματος. Αρχή λειτουργίας: Προσδιορίζονται οι ιξωδοελαστικές ιδιότητες διαφόρων υλικών σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία, το χρόνο και τη συχνότητα με την οποία στο δείγμα εφαρμόζεται φορτίο ή τάση. 26
27 Χαρακτηριστικές εφαρμογές DMA: 1. Με DMA μπορούν να αναλυθούν υλικά, όπως θερμοπλαστικά, θερμοσκληρυνόμενα, ελαστομερή, κεραμικά, σύνθετα(composites) κλπ. 2. Οι ιδιότητες που κυρίως προσδιορίζονται με την DΜΑ είναι: α) μέτρο αποθήκευσης και απωλειών (storage and loss modulus) β) θερμοκρασία υαλώδους μετάπτωσης (glass transition). γ) δευτερογενείς μεταβάσεις (sub-tg transitions). δ) βαθμός κρυσταλλοποίησης (degree of crystallinity). ε) ερπυσμός και χαλάρωση τάσης (creep and stress relaxation). στ) συμβατότητα ανισοτροπίας ή προσανατολισμού (compatibility of anisotropy or orientation). ζ) πυκνότητα σταυροδεσμών (crosslink densities). η) γήρανση (aging effects). 3. Ιδιαίτερη σημασία έχει η εφαρμογή της για τη μελέτη των πολυμερών μιγμάτων (polymers lends). 27
28 Παρατηρήσεις για το DMA 1. To DMA απαιτεί πιο πολύπλοκες διατάξεις σε σχέση με την TMA. 2. Για να είναι δυνατή η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων θα πρέπει οι αναλύσεις να συνοδεύονται από τις ακριβείς συνθήκες μέτρησης: α) μορφή δείγματος (π.χ. διαστάσεις, προσανατολισμός, προεργασία δείγματος (preconditioning) β) τύπος εξεταζόμενης παραμόρφωσης στο δείγμα. γ) μέγεθος και τύπος στηρίγματος του δοκιμίου. δ) προγραμματισμός θερμοκρασίας. ε) ακριβής θέση και τύπος θερμοστοιχείου στο δείγμα στ) ατμόσφαιρα και παροχή φέροντος αερίου. ζ) βαθμονόμηση του οργάνου η) τύπος οργάνου DΜΑ. 3. Έχει μεγάλη ευαισθησία το οποίο της επιτρέπει την ανίχνευση όλων μεταπτώσεων κίνησης και τον προσδιορισμό του Tg με ακρίβεια σε εξαιρετικά λεπτές επιστρώσεις (coatings) σε στερεά υποστρώματα. 28
29 Ανίχνευση / Ανάλυση Εκλυόμενων Αερίων EGD / EGA Σχηματική παράσταση ενός οργάνου TG-MS β. Θερμοδιάγραμμα TG-MS από ανάλυση πολυμερούς. γ. Θερμοδιάγραμμα TG-FTIR του Cu 2 (OH) 3 NO 3. 29
30 Ανίχνευση / Ανάλυση Εκλυόμενων Αερίων EGD / EGA Ανίχνευση / Ανάλυση Εκλυόμενων Αερίων (Evolved Gas Detection /Analysis), EGD / EGA Μετρούμενη ιδιότητα: ποιοτική ή ποσοτική σύσταση εκλυόμενων αερίων. Αρχή λειτουργίας: Στην EGD ανιχνεύονται τα αέρια προϊόντα θερμικής διάσπασης μιας ουσίας, ενώ στην EGA προσδιορίζεται και η ποσοτική σύσταση αυτών. Οι πλέον συνηθισμένες τεχνικές EGA είναι αυτές που προκύπτουν με το συνδυασμό TG με φασματομετρία μάζας (ΤG-ΜS) ή με υπέρυθρη φασματομετρία με μετασχηματισμό Fourier (TG-FTIR). Χαρακτηριστικό παράδειγμα της EGA είναι ο συνδυασμός ΤG με αέρια χρωματογραφία, TG-GC. Χαρακτηριστικές εφαρμογές: 1. Με συνδυαστικές τεχνικές μπορούν να διερευνηθούν πολύπλοκοι μηχανισμοί θερμικής διάσπασης διαφόρων υλικών, π.χ. κυτταρίνης. 2. Μελέτη υπεραγωγών. 3. Αναλύσεις φαρμάκων. 4. Προσδιορισμός ρύπων στο έδαφος. 30
31 Παρατηρήσεις EGD/EGA: 1. Τα εκλυόμενα αέρια από τη θερμική διάσπαση του δείγματος θα πρέπει να αναλύονται το συντομότερο δυνατόν, ώστε να αποφευχθούν δευτερεύουσες αντιδράσεις ή συμπυκνώσεις. 2. Φέρον αέριο (συνήθως He) χρησιμοποιείται για τη μεταφορά μέρους των εκλυόμενων αερίων από το TA στο MS ή FTIR ή GC. 3. Ιδιαίτερη σημασία έχει η σύστημα διασύνδεσης (interface), ώστε να είναι δυνατή η συμβατότητα των δύο οργάνων (π.χ. μείωση της πίεσης των εκλυόμενων αερίων προτού εισέλθουν στο MS). 31
32 ΘΕΡΜΟΣΤΑΘΜΙΣΗ, TG (THERMOGRAVIMETRY, TG) Σχηματική παράστaση ενός θερμοζυγού μηδενικού-τύπου 32
33 Θερμοζυγός Οι περισσότεροι ζυγοί που χρησιμοποιούνται είναι τύπου μηδενικού σημείου (null-point type) ή απόκλισης (deflection balance). Οι ζυγοί αυτοί μοιάζουν με τους κοινούς αναλυτικούς ζυγούς, είναι όμως εφοδιασμένοι με ηλεκτρομαγνητική επανόρθωση του βάρους (weight compensation), έτσι ώστε να γίνεται συνεχής ανάγνωση των αποτελεσμάτων. Αυτό επιτυγχάνεται με το γραμμικό μεταβλητό διαφορικό μετασχηματιστή LVDT (Linear Variable Differential Transformer) [5,7,8]. Οι αλλαγές του βάρους δημιουργούν ρεύμα εξ επαγωγής λόγω μετακινήσεως του μαγνήτη μέσα σ ένα πηνίο, που μετατρέπεται έτσι σε ηλεκτρικό σήμα που μετατοπίζει την οπτική σκάλα αναγνώσεως. Η θέση του βραχίονα ευαισθητοποιείται από φωτοδιόδους και από μια σειρά εξαρτημάτων ενός κυκλώματος ελέγχου. Στη θέση του δίσκου υπάρχουν οι υποδοχείς χωνευτηρίου (crucible holders) όπου καταλήγουν και τα θερμοζεύγη. Τα προς μέτρηση σημεία των θερμοζευγών δεν μπορεί να βρίσκονται σε απ ευθείας επαφή με το δείγμα, και αυτό δημιουργεί μια διαφορά στην ένδειξη της θερμοκρασίας μεταξύ του φούρνου και του δείγματος. 33
34 Παραγοντικός θερμοζυγόs 3)θερμοζεύγος, 5)λάμπα, 6)διάφραγμα, 7)φωτοκύτταρο, 8)μετασχηματιστής 6) οπτική σχισμή, 7) μόνιμος μαγνήτης, 8) πηνία επαγωγής, 9,10) γαλβανόμετρα, 11) φωτογραφικό χαρτί, 12) λάμπες. 34
35 Derivative thermobalance (DTG, Derivative Thermogravimetry) Ο ελαφρύς μοχλοβραχίονας του ζυγού στηρίζεται γύρω από ένα ηλεκτρικό πηνίο που βρίσκεται μέσα σε μαγνητικό πεδίο. Η θέση του μοχλοβραχίονα προσδιορίζεται από έναν οπτικό αισθητήρα και από την απόκλιση που προκαλείται στο πηνίο κατά την εκτροπή του. Το δείγμα αιωρείται μέσα στο φούρνο από το ένα άκρο του μοχλοβραχίονα και εξισορροπείται από μια τάρα στο δίσκο αναφοράς. Κεφαλή της μονάδας ηλεκτρονικού μικροζυγού για συγκεκριμένο θερμοζυγό. Η λειτουργία του στηρίζεται είτε στην αρχή της επαγωγής, είτε στην αρχή των μετασχηματιστών. 35
36 Δυνατές διατάξεις θερμοζυγού Τρόπος τοποθέτησης δείγματος μέσα στο φούρνο σε σχέση με το ζυγό (a-δ). a) και γ) αιωρούμενο δείγμα, β) κατακόρυφο στην κορυφή και δ) οριζόντιο 36
37 Θερμοζυγός Ενας σημερινός θερμοζυγός αποτελείται από τα εξής τέσσερα μέρη: 1) τον ηλεκτρονικό ζυγό με το σύστημα ελέγχου, 2) το φούρνο και το σύστημα ανίχνευσης της θερμοκρασίας 3) τον προγραμματιστή που είναι ένα κομπιούτερ 4) τον καταγραφέα ή πλότερ Το σύστημα του ζυγού φιλοξενείται από γυαλί (Β, Η) Ν) ράβδος αιώρησης δείγματος S) χωνευτήριο με το δείγμα ουσίας, R) δίσκος αναφοράς, F) Φούρνος, ) Σύστημα ανύψωσης φούρνου. 37
38 Βαθμονόμηση της θερμοκρασίας, Μέθοδο του σημείου Curie α) τοποθέτηση του σιδηρομαγνητικού δείγματος στο φούρνο β) καταγραφή της καμπύλης TG και γ) σιδηρομαγνητικά υλικά βαθμονόμησης θερμοκρασίας. Σημείο Curie Θερμοκρασία, όπου το σιδηρομαγνητικό υλικό χάνει το μαγνητισμό του και επέρχεται μια ξαφνική απώλεια μάζας. 38
39 Φούρνος και Βαθμονόμηση της θερμοκρασίας (Calibration) Η θερμοκρασία του φούρνου μετριέται με ένα θερμοζεύγος (thermocouple), συνήθως λευκοχρύσου-λευκοχρύσου με 13% ρόδιο, Pt-Pt(Rh), που δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα μέχρι τους 1600 ο C. Είναι χημικά αδρανές αλλά εμφανίζει μικρή διαφορά δυναμικού στα άκρα του. Το θερμοζεύγος χρωμίου-αλουμινίου δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα μέχρι τους 1100 ο C, με διαφορά δυναμικού περίπου 40 μv, αλλά είναι ευπαθές σε οξειδωτική ατμόσφαιρα. Όπως αναφέραμε στην αρχή, το θερμοζεύγος δεν βρίσκεται σε επαφή με το δείγμα και αυτό δημιουργεί διαφορές μεταξύ της παρατηρούμενης και της πραγματικής θερμοκρασίας δείγματος. Για να γίνει διόρθωση αυτής της διαφοράς αναλύονται πρότυπα δείγματα που έχουν προταθεί από την ICTAC ως κατάλληλα για τη βαθμονόμηση της θερμοκρασίας. Αυτά τα δείγματα είναι συνήθως επιλεγμένα κράματα μετάλλων, που είναι σιδηρομαγνητικά σε χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά χάνουν το σιδηρομαγνητισμό τους σε καλώς καθορισμένο σημείο, το σημείο Curie. 39
40 Θερμοσταθμικές καμπύλες (TG) και αποτίμηση αυτών Η ουσία, της οποίας μελετάται η θερμική διάσπαση, είναι σταθερή μέχρι τη θερμοκρασία Τ 1. Τα προϊόντα της διάσπασης είναι σταθερά μεταξύ των θερμοκρασιών Τ 2 -Τ 3 και Τ 4 - Τ 5. Στις θερμοκρασίες Τ 2 και Τ 4 παρατηρούνται απώλειες βάρους w 1 και w 2 αντίστοιχα Τυπική θερμοσταθμική καμπύλη (TG curve) 40
41 Παραγωγή καμπύλης DTG Oι καμπύλες αυτές αποτελούν τη γραφική παράσταση της ταχύτητας της μεταβολής του βάρους του δείγματος dw/dt (mg/min) σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία ή το χρόνο. 41
42 Καμπύλες TG και DTG για την περίπτωση της ένωσης α-feο(οη) Αναγωγή του α- FeΟ(ΟΗ) σε Fe. Ταχύτητα θέρμανσης 4 ο C/min, βάρος δείγματος 250 mg, ατμόσφαιρα H 2 42
43 Παράγοντες που επηρεάζουν τις θερμοσταθμικές μετρήσεις ταχύτητα θέρμανσης, το σχήμα του υποδοχέα του δείγματος και του φούρνου, το μέγεθος και το σχήμα του χωνευτηρίου, η ποσότητα και ο όγκος του δείγματος, το μέγεθος των κόκκων, η πυκνότητα και η θερμική αγωγιμότητα του δείγματος. Η επίδραση της ατμόσφαιρας πάνω στο σύστημα του ζυγού είναι γνωστή σαν φαινόμενο άνωσης (buoyancy effect). Κατά το φαινόμενο αυτό προκαλείται θέρμανση σε ορισμένα μέρη του συστήματος του ζυγού, με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι αυξάνει το βάρος του δείγματος καθώς θερμαίνεται στον αέρα. (διορθωμένη καμπύλη TG# ) 43
44 Οργανολογία και Εφαρμογές των Θερμικών Αναλύσεων 44
45 Εφαρμογές της μεθόδου TG Θερμική διάσπαση πέτρας νεφρού-μονοένυδρου οξαλικού ασβεστίου CaC 2 O 4.H 2 O 45
46 Θερμική διάσπαση μονοένυδρου οξαλικού ασβεστίου CaC 2 O 4.H 2 O Παρατηρούμε τρία στάδια διάσπασης: 1. CaC2O4.H2O(s) CaC2O4 (s) + H2O αφυδάτωση στους 210 οc (απώλεια ατμών κρυσταλλικού ύδατος) Θεωρητική απώλεια (%) Η2Ο: 100 x 18/146 = 12,3 % 2. CaC2O4 (s) CaCO3 (s) + CO(g) διάσπαση στους 480 οc Θεωρητική απώλεια (%) CO: 100 x 28/146 = 19,2 % 3. CaCO3 (s) CaO(s) + CO2 (g) διάσπαση στους 750 οc Θεωρητική απώλεια (%) CO2: 100 x 44/146 = 130,1 % 46
47 Θερμική διάσπαση λιπάσματος γαλαζόπετρας Βάρος δείγματος 10,61 mg, σε χωνευτήριο αλουμίνας, με ροή αέρα και ταχύτητα θέρμανσης 20 Κ/min. 47
48 Γαλαζόπετρα Πενταένυδρος θειϊκός χαλκός CuSO 4.5H 2 O [Cu(H 2 O) 4 ] 2+ [H 2 O.SO 4 ] 2-48
49 Δυαδικά Μίγματα των ενώσεων ΑΧ και ΒΥ Καμπύλες TG των ενώσεων ΑΧ και ΒΥ. 49
50 Ποσοτική ανάλυση μίγματος ουσιών με τη θερμοσταθμική μέθοδο Ποσοτικός προσδιορισμός του Plaster. {gypsum (CaSO4.2H2O) + lime (Ca(OH)2 ) + chalk (CaCO3)} 50
51 Καμπύλες TG διαφόρων πολυμερών 51
52 Θερμική διάσπαση της Ασπιρίνης- Ακετυλοσαλυκιλικό οξύ TG TG/DTG curves DTG 52
53 Περίπου ισόθερμη και περίπουισoβαρής θερμική ανάλυση QIA (Quasi Isothermal Analysis) η θερμοκρασία του δείγματος αυξάνεται δυναμικά στην περιοχή που δεν παρατηρείται καμία μεταβολή στο βάρος του δείγματος, ενώ παραμένει σταθερή αμέσως μόλις αρχίσει η θερμική διάσπαση και μέχρι το τέλος της. Με άλλα λόγια η θερμική διάσπαση γίνεται κάτω από σταθερή θερμοκρασία (ισόθερμη). Κατά τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούμε ειδικό υποδοχέα που ονομάζεται λαβυρινθοειδής υποδοχέας (labyrinth sample holder), ή λαβυρινθοειδές χωνευτήριο (labyrinth crucible). Με τον υποδοχέα αυτόν επιτυγχάνεται η δημιουργία αυτογενόμενης ατμόσφαιρας (self-generated atmosphere, SGA), oπότε η συγκέντρωση του αερίου που εκλύεται κατά τη θερμική διάσπαση του δείγματος παραμένει σταθερή σε όλη τη διάρκεια της θερμικής διάσπασης και το δείγμα περιβάλλεται από το αέριο προϊόν σε σταθερή πίεση 1 atm. 53
54 Σχηματική παράσταση παραγωγογράφου, μεταρήσεις Q-TG Σχηματική παράσταση του παραγωγογράφου για μεταρήσεις Q-TG, κάτω από περίπου-ισόθερμες και περίπου-ισοβαρείς συνθήκες. 1) δείγμα, 2) χωνευτήρι, 3) φούρνος, 4) θερμοζεύγος, 5) ράβδος, 6) αγωγός ηλεκτρισμού, 7) πηνίο, 8) μαγνήτης, 9) διαφορικός μετασχηματιστής, 10) καταγραφέας, 11) χαρτί, 12) αισθητήρας προγραμματιστή, 13) προγραμματιστής θέρμανσης 54
55 Εφαρμογή της μεθόδου QIA: Εφαρμογή της μεθόδου QIA: Θερμική διάσπαση του MnCl 2.4H 2 O 1) συνθήκη περίπουισόθερμη και περίπουισοβαρής, QIA 2) δυναμικό πρόγραμμα θέρμανσης, ακάλυπτο χωνευτήριο, TG. 55
56 Εφαρμογή της μεθόδου QIA: Εφαρμογή της μεθόδου QIA: Θερμική διάσπαση του Ca(OH) 2 1) συνθήκη περίπουισόθερμη και περίπουισοβαρής, Q-TG με ακάλυπτο χωνευτήρι 2) δυναμικό πρόγραμμα θέρμανσης, ακάλυπτο χωνευτήριο, TG. 3) συνθήκη Q-TG με λαβυρινθοειδές χωνευτήρι 56
57 ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ, DTA (DIFFERENTIAL THERMAL ANALYSIS) Oι αλλαγές στο θερμικό περιεχόμενο ενός υλικού κατά τη θέρμανση ή ψύξη με ελεγχόμενη ταχύτητα (οι οποίες αποδίδονται σε αλλαγή της θερμοχωρητικότητας του υλικού) μπορούν να μελετηθούν με τις τεχνικές DTA ή DSC. Κατά την τεχνική DTA μελετάται η διαφορά θερμοκρασίας ΔΤ (μv ή o C) μεταξύ του δείγματος (S, Sample) και ενός αδρανούς υλικού αναφοράς (R, Reference), το οποίο είναι συνήθως Αl 2 O 3. To δείγμα, καθώς και το υλικό αναφοράς, θερμαίνονται από την ίδια πηγή θερμότητας. 57
58 Τρόπος επαφής του θερμοζεύγους 1. Κλασσικός τύπος DTA (θερμοζεύγος μέσα στο δείγμα) 2. Boersma-type DTA ή Heat-Flux DSC (θερμοζεύγος έξω από το δείγμα) To δείγμα, καθώς και το υλικό αναφοράς θερμαίνονται από την ίδια πηγή θερμότητας 58
59 Διαφορικός θερμικός αναλυτής (differential thermal analyzer) Η συσκευή DTA αναφέρεται ως διαφορικός θερμικός αναλυτής (differential thermal analyzer). Τα βασικά μέρη της συσκευής DTA είναι: 1)Δύο θερμοζεύγη, από τα οποία το ένα έρχεται σε επαφή με το δείγμα και το άλλο με ένα θερμικά αδρανές υλικό (Al2O3 ή SiC). Τα θερμοζεύγη βρίσκονται σε ένα κύκλωμα γέφυρας με ένα γαλβανόμετρο, που αποτελεί όργανο μηδενισμού. Για χαμηλές θερμοκρασίες έχουν χρησιμοποιηθεί τα θερμοζεύγη Copper constant ή chromel-alumel, ενώ για δυσκολότερο περιβάλλον το Pt- Pt/13%Rh. Η επαφή του θερμοζεύγους μπορεί να γίνει απ ευθείας με το δείγμα, όπως χρησιμοποιείται στην κλασσική συσκευή DTA ή έξω από αυτό, όπως χρησιμοποιείται στη συσκευή DTA τύπου Boersma. Ο τελευταίος τύπος αναλυτή DTA χρησιμοποιείται και στη συσκευή DSC, τύπου Heat-flux. To δείγμα, καθώς και το υλικό αναφοράς, θερμαίνονται από την ίδια πηγή θερμότητας. Και στις δύο περιπτώσεις ισχύει ΔΤ = Ts TR. 59
60 Υπόλοιπα βασικά Μέρη Συσκευής DTA 2) Ο φούρνος με τους αισθητήρες θερμοκρασίας. 3) O προγραμματιστής ή υπολογιστής 4) Tο καταγραφικό σύστημα, το οποίο καταγράφει τις αποκλίσεις του γαλβανόμετρου που είναι ανάλογες της διαφοράς θερμοκρασίας μεταξύ του δείγματος και του αδρανούς υλικού σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία 60
61 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Η περιοχή A, κάτω από την κορυφή που δίνει το εμβαδόν του σήματος, είναι ευθέως ανάλογη με τη θερμότητα της αντίδρασης: m.δη = Κ ΔΤ. dt = Κ. Α ΚΑΜΠΥΛΗΣ DTA 61
62 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ DTA Επειδή το υλικό αναφοράς δεν παρουσιάζει καμία φυσική ή χημική αλλαγή, η T R ανεβαίνει σταθερά, ενώ η T S ανεβαίνει επίσης σταθερά μέχρι το σημείο Τ 0, όπου αρχίζει να συμβαίνει κάποια απορρόφηση ενέργειας (π.χ. κατά την τήξη) οπότε υστερεί έναντι της T R και ξανανεβαίνει σταθερά μετά τη λήξη του φαινομένου. Εάν τώρα πάρουμε το διάγραμμα της ΔΤ που προκύπτει, και που συχνά αναφαίρεται ως θερμοκρασία δείγματος, σε συνάρτηση με το χρόνο, θα προκύψει η καμπύλη του σχήματος γ), η οποία δείχνει μια ενδόθερμη κορυφή (απορρόφηση θερμότητας). Εάν συνέβαινε ένα εξώθερμο φαινόμενο (όπως, π.χ. κρυστάλλωση), η κορυφή θα ήταν στην αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή προς τα πάνω. Τα αρχικά σήματα είναι της τάξεως mv για τη θερμοκρασία, ενώ μv για τη ΔΤ. Η περιοχή A, κάτω από την κορυφή που δίνει το εμβαδόν του σήματος, είναι ευθέως ανάλογη με τη θερμότητα της αντίδρασης: m. ΔΗ = Κ ΔΤ. dt = Κ. Α. Η σταθερά Κ (J/cm 2 ), μετατρέπει το εμβαδόν των σημάτων σε Joules, συνδυάζει πολλούς θερμικούς παράγοντες και εξαρτάται από τη θερμοκρασία.. Η εξαγωγή αυτής της σχέσης δίνεται στην ανάπτυξη της θεωρίας DTA. 62
63 Τυπική καμπύλη διαφορικής θερμοανάλυσης (καμπύλη DTA) Όταν ΔΤ < 0, έχουμε ενδοθερμική μεταβολή και συμβολίζεται ως Endo(-), διότι Ts < TR και συνεπώς ισχύει ΔΗ > 0. T1) θερμοκρασία στην αρχή της καμπύλης, Τ2 ή Τ0) χαρακτηριστική θερμοκρασία στην αρχή της καμπύλης από τη μηδενική γραμμή, Τm) θερμοκρασία της κορυφής, Τx) θερμοκρασία στο τέλος του συμβάντος, Τ3, Τ5) θερμοκρασίες επιστροφής της καμπύλης στη μηδενική γραμμή, Τ4) θερμοκρασία έναρξης του εξωθερμικού αποτελέσματος. Για τις μεταβολές 1ης τάξεως, όπως π.χ. η τήξη ή η κρυστάλλωση, υιοθετήθηκαν τα εξής: Όταν ΔΤ > 0, έχουμε εξωθερμική μεταβολή και συμβολίζεται ως Exo(+), διότι Τs > ΤR και ισχύει ΔΗ < 0. 63
64 ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Η διαφορική θερμική ανάλυση στηρίζεται στην εξίσωση ροής θερμότητας (heat-flow equation) (εξίσωση 3.1), η οποία περιγράφει τη μεταβολή της θερμοκρασίας σε συνάρτηση με το χρόνο, σε οποιοδήποτε σημείο της μάζας του δείγματος ως προς τις τρεις διαστάσεις του χώρου. α i Δ 2 Τ = Τ/ t εξίσωση 3.1 α i = ικανότητα θερμικής διάχυσης (thermal diffusivity) και δίνεται από τη σχέση, α i = k/ρc 3.2 εξίσωση 64
65 α i = k/ρc k = θερμική αγωγιμότητα του δείγματος, (thermal conductivity). (Μερικές φορές συμβολίζεται και με το γράμμα λ). ρ = πυκνότητα του δείγματος (density) και c = θερμοχωρητικότητα του δείγματος (heat capacity) ή ειδική θερμότητα (specific heat). Συμβολίζεται και ως Cp* Τ/ t = ταχύτητα θέρμανσης (heating rate) Δ 2 = ο τελεστής Laplace (αναφέρεται στις συντεταγμένες του χώρου και είναι: Δ 2 = 2 Τ/ x Τ/ y Τ/ z 2 *Cp: θερμοχωρητικότητα ή ειδική θερμότητα κατά παλαιότερη ονομασία (heat capacity or specific heat): είναι η ενέργεια που απαιτείται για να αυξηθεί η θερμοκρασία 1 mol του υλικού κατά 1 βαθμό Kelvin. 65
66 H εξίσωση της ροής θερμότητας m.(δη) t2 = ΔT.dt = Α εξίσωση 3.3 g.k t1 H εξίσωση της ροής θερμότητας αποτελεί τη βάση για την εξαγωγή των θεωρητικών εξισώσεων που περιγράφουν τις καμπύλες DTA. Κατά την εξαγωγή όμως των εξισώσεων αυτών γίνονται ορισμένες υποθέσεις : Ι) Η μεταφορά θερμότητας γίνεται δι αγωγής. ΙΙ) Οι φυσικές σταθερές (c, ρ, k) του δείγματος και του υλικού αναφοράς δε μεταβάλλονται. ΙΙΙ) Η ταχύτητα θέρμανσης μεταβάλλεται γραμμικώς με το χρόνο. ± m. ΔΗ. = K. A εξίσωση
67 Επεξήγηση Συμβόλων Εξίσωσης Ροής Θερμότητας m = ποσότητα του δείγματος (g) ΔΗ = μεταβολή ενθαλπίας ανά γραμμάριο ουσίας (J/g ή mcal/mg) {m.δη = θερμότητα αντίδρασης (Joules, ή cal)} k = θερμική αγωγιμότητα του δείγματος ΔΤ = διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ του δείγματος και του υλικού αναφοράς ( o C ή μv) g = σταθερά του οργάνου (προσδιορίζεται με βάση τη γεωμετρία της συσκευής) 67
68 Επεξήγηση Συμβόλων Εξίσωσης Ροής Θερμότητας dt = διαφορικό του χρόνου t1 και t2 = χρόνοι κατά την έναρξη και επιστροφή στη βασική γραμμή της καμπύλης DTA. Εάν θεωρήσουμε ότι g.k =K, τότε προκύπτει η σχέση που αναφέρθηκε προηγούμενα: ± m. ΔΗ. = K. A εξίσωση 3.4 Α = επιφάνεια κάτω από την καμπύλη DTA (cm2) Κ = σταθερά βαθμονόμησης (calibration constant) (J/cm2). 68
69 Τρόποι επιλογής της βασικής γραμμής (base line) Καμπύλη DTA του KNO 3 69
70 Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Περικλής Ακρίβος. «Φυσικές Μέθοδοι στην Ανόργανη Χημεία,Θερμική Ανάλυση». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:
71 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομή [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1]
72 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος ενότητας Επεξεργασία: <Άννα Μάντη> Θεσσαλονίκη, <Δεκέμβριος 2014>
73 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σημειώματα
74 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων
Μέθοδοι έρευνας ορυκτών και πετρωμάτων Μάθημα 11 ο Διαφορική θερμική ανάλυση (DTA) Διδάσκων Δρ. Αδαμαντία Χατζηαποστόλου Τμήμα Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών Ακαδημαϊκό Έτος 2017-2018 Ύλη 11 ου μαθήματος
Θερμικές Τεχνικές ΘΕΡΜΟΣΤΑΘΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ (TG)
Θερμικές Τεχνικές Μια ομάδα τεχνικών με τις οποίες μετρείται κάποια φυσική ιδιότητα μιας ουσίας ή των προϊόντων αντίδρασής της ως συνάρτηση της θερμοκρασίας, όταν η τελευταία μεταβάλλεται κατά ένα προγραμματισμένο
ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Θερμικές Μέθοδοι Θερμικές Τεχνικές
ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Θερμικές Μέθοδοι Θερμικές Τεχνικές Μια ομάδα τεχνικών με τις οποίες μετρείται κάποια φυσική ιδιότητα μιας ουσίας ήτων προϊόντων αντίδρασής της ως συνάρτηση της θερμοκρασίας, όταν ητελευταία
Φυσικοχημεία 2 Εργαστηριακές Ασκήσεις
Φυσικοχημεία Εργαστηριακές Ασκήσεις Άσκηση α: Συντελεστής Joule Thomson (Τζουλ Τόμσον ) Αθανάσιος Τσεκούρας Τμήμα Χημείας Θεωρία 3 Μετρήσεις 6 3 Επεξεργασία Μετρήσεων 6 Σελίδα Θεωρία Η καταστατική εξίσωση
Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 6: Προσδιορισμός δ0 σε οκτάεδρα σύμπλοκα Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7: Αέριος χρωματογραφία GC Ουρανία Μενκίσογλου-Σπυρούδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (16): θερμοδυναμική Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 9: Μέτρηση Αγωγιμότητας Διαλυμάτων Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # 17: Ταχύτητα Αντιδράσεων Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε
ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ. Ενότητα 2: Αγωγή. Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Αγωγή Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 4: Τοποθέτηση d ηλεκτρονίων σε οκτάεδρα Σύμπλοκα Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν
Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4: Φωτομετρία Ουρανία Μενκίσογλου-Σπυρούδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι. Ενότητα 11: Μεταπτώσεις πρώτης και δεύτερης τάξης. Σογομών Μπογοσιάν Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι Ενότητα 11: Μεταπτώσεις πρώτης και δεύτερης τάξης Σογομών Μπογοσιάν Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας αυτής είναι η εισαγωγή του παράγοντα της
Φυσικοχημεία 2 Εργαστηριακές Ασκήσεις
Φυσικοχημεία 2 Εργαστηριακές Ασκήσεις Άσκηση 1β: Ενθαλπία εξατμίσεως Αθανάσιος Τσεκούρας Τμήμα Χημείας 1. Θεωρία... 3 2. Μετρήσεις... 4 3. Επεξεργασία Μετρήσεων... 5 Σελίδα 2 1. Θεωρία Σύμφωνα με τον κανόνα
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (4): Περιοδικός Πίνακας Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Έλεγχος φυτοπροστατευτικών προϊόντων Διαχωριστικές τεχνικές: χρωματογραφία Ουρανία Μενκίσογλου-Σπυρούδη Άδειες Χρήσης Το παρόν
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 1: Συναρτήσεις και Γραφικές Παραστάσεις. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Συναρτήσεις και Γραφικές Παραστάσεις Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ. Ενότητα 1: Εισαγωγή. Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (5): Δεσμοί και Τροχιακά Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 9: Κίνηση Σε Πολικές Συντεταγμένες. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9: Κίνηση Σε Πολικές Συντεταγμένες Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Ceative
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 5: Παράγωγος Πεπλεγμένης Συνάρτησης, Κατασκευή Διαφορικής Εξίσωσης. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Παράγωγος Πεπλεγμένης Συνάρτησης, Κατασκευή Διαφορικής Εξίσωσης Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Ιστορία της μετάφρασης
ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Μεταφραστές και πρωτότυπα. Ελένη Κασάπη ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ. Ενότητα 3: ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΔΟΜΗΣ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Ενότητα 3: ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΔΟΜΗΣ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Ενόργανη Ανάλυση II. Ενότητα 1: Θεωρία Χρωματογραφίας 3 η Διάλεξη. Θωμαΐδης Νικόλαος Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας
Ενόργανη Ανάλυση II Ενότητα 1: 3 η Διάλεξη Θωμαΐδης Νικόλαος Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας ΘΕΩΡΙΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ Πως επηρεάζει η ταχύτητα ροής της κινητής φάσης την αποδοτικότητα της στήλης (Η,
ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ενότητα 5: Εστίες Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (10): Φασματοσκοπία Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Εισαγωγικές έννοιες θεωρίας Συστημάτων Αυτομάτου Ελέγχου Ενότητα 1 η : Εισαγωγή
Εισαγωγικές έννοιες θεωρίας Συστημάτων Αυτομάτου Ελέγχου Ενότητα 1 η : Εισαγωγή Επ. Καθηγητής Γαύρος Κωνσταντίνος ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Ηλεκτροτεχνία ΙΙ. Ενότητα 1: Βασικές Έννοιες Ηλεκτροτεχία Ηλεκτρονική. Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας
Ηλεκτροτεχνία ΙΙ Ενότητα 1: Βασικές Έννοιες Ηλεκτροτεχία Ηλεκτρονική Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
Εκκλησιαστικό Δίκαιο
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8η: Ο νέος αντιρατσιστικός νόμος και ο ν.4301/2014 Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 7: Φασματοσκοπία IR Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Μηχανολογικό Σχέδιο Ι
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα # 8: Άτρακτοι και σφήνες Μ. Γρηγοριάδου Μηχανολόγων Μηχανικών Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ. Ενότητα 9: ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ & ΑΓΩΓΟΙ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Ενότητα 9: ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ & ΑΓΩΓΟΙ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ. Ενότητα 8: ΠΟΛΥΜΕΡΗ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Ενότητα 8: ΠΟΛΥΜΕΡΗ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ. Ενότητα 6: ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Ενότητα 6: ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων Ενότητα 6: Μεταφορά ρύπων σε υδροφορείς Αναπληρωτής Καθηγητής Νικόλαος Θεοδοσίου
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (14): Ενώσεις Μετάλλων Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 7η: Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό
EΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ Ενότητα : Διαφορική Ανιχνευτική Θερμιδομετρία (DSC)
EΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ Ενότητα : Διαφορική Ανιχνευτική Θερμιδομετρία (DSC) Διδάσκων : Κων/νος Τσιτσιλιάνης, Καθηγητής Ουρανία Κούλη, Ε.ΔΙ.Π. Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών 1 Σκοπός Η εξοικείωση
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 15: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (20): Δεσμοί Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 2: Φασματόμετρο Υπεριώδους-Ορατού Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό
ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Ι
ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Ι Ενότητα 2 η - Α ΜΕΡΟΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Όνομα καθηγητή: ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στόχος (1) Κατανόηση των εννοιών:
Παράκτια Τεχνικά Έργα
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΥΓΡΩΝ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΙ ΑΓΩΓΟΙ Ενότητα 1 η : Γενικά στοιχεία Γιάννης Ν. Κρεστενίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (19): Δομές Συντονισμού Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
T.E.I. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
T.E.I. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑΣ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΘΕΡΜΟΒΑΡΥΤΙΚΗΣ-ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Α.ΚΑΝΑΠΙΤΣΑΣ
Εκκλησιαστικό Δίκαιο
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11η: Οργανισμοί της Εκκλησίας της Ελλάδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Τίτλος Μαθήματος: Εργαστήριο Υλικών ΙΙ (Κεραμικά & Σύνθετα Υλικά) Ενότητα: Ύαλοι Οξειδίων
Τίτλος Μαθήματος: Εργαστήριο Υλικών ΙΙ (Κεραμικά & Σύνθετα Υλικά) Ενότητα: Ύαλοι Οξειδίων Διδάσκοντες: Αναπλ. Καθ. Σ. Αγαθόπουλος, Καθ. Δ. Γουρνής, Καθ. Μ. Καρακασίδης Τμήμα: Μηχανικών Επιστήμης Υλικών
Παράκτια Τεχνικά Έργα
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΥΓΡΩΝ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΙ ΑΓΩΓΟΙ Ενότητα 5 η : Κατασκευαστικά παραδείγματα Γιάννης Ν. Κρεστενίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Αξιολόγηση και ανάλυση της μυϊκής δύναμης και ισχύος
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αξιολόγηση και ανάλυση της μυϊκής δύναμης και ισχύος Ενότητα 3: Εργαστηριακή πρακτική Τίτλος: Ισοκίνηση (Εργαστηριακό) Πατίκας Δ. Άδειες
Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής
Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση
Εφαρμοσμένη Θερμοδυναμική
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εφαρμοσμένη Θερμοδυναμική Ενότητα 2: Ιδιότητες Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες
Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)
Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙIΙ Ενότητα 6
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙIΙ Ενότητα 6: 1η εργαστηριακή άσκηση και προσομοίωση με το SPICE Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και
ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 6: Ακρότατα Συνάρτησης. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Ακρότατα Συνάρτησης Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για
Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 10η: Απεσταλμένοι του Ρωμαίου Ποντίφικα και Ρωμαϊκή Κουρία Κυριάκος Κυριαζόπουλος
Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων
Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Ενότητα 3: Παραδείγματα Περιγραφής Δυναμικών Συστημάτων I Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας
Εργαστήριο Ανάλυσης Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας
Εργαστήριο Ανάλυσης Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας Ενότητα: Άσκηση 6: Αντιστάθμιση γραμμών μεταφοράς με σύγχρονους αντισταθμιστές Νικόλαος Βοβός, Γαβριήλ Γιαννακόπουλος, Παναγής Βοβός Τμήμα Ηλεκτρολόγων
Υπόγεια Υδραυλική και Υδρολογία
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4: Αναλυτική επίλυση του μαθηματικού ομοιώματος: Σύμμορφη Απεικόνιση Καθηγητής Κωνσταντίνος Λ. Κατσιφαράκης Αναπληρωτής Καθηγητής
Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου (Θ)
Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου (Θ) Ενότητα 7: Βασικές αρχές ηλεκτρομαγνητισμού Δ.Ν. Παγώνης Τμήμα Ναυπηγών Μηχανικών ΤΕ Το περιεχόμενο του μαθήματος
Ηλεκτρομαγνητισμός - Οπτική - Σύγχρονη Φυσική Ενότητα: Στοιχεία Ηλεκτρικών Κυκλωμάτων
Ηλεκτρομαγνητισμός - Οπτική - Σύγχρονη Φυσική Ενότητα: Στοιχεία Ηλεκτρικών Κυκλωμάτων Βαρουτάς Δημήτρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Νόμος Faraday Η μεταβαλλόμενη μαγνητική
Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών
Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Ενότητα 5: Εκτίμηση συνιστωσών μαγνητικής ροής με χρήση του μοντέλου τάσης Επαμεινώνδας Μητρονίκας - Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών
Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 3: Θεωρία του Ligand Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις Ενότητα 10: Θερμότητα και θερμοκρασία, Διαστολές, Διάδοση θερμότητας Καθηγητής: Καριώτογλου Πέτρος
Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων
Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Ενότητα 4: Παραδείγματα Περιγραφής Δυναμικών Συστημάτων II Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας
Λογιστική Κόστους Ενότητα 7: Κοστολογική διάρθρωση Κέντρα Κόστους.
Λογιστική Κόστους Ενότητα 7: Κοστολογική διάρθρωση Κέντρα Κόστους. Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9: Μέθοδοι ανάλυσης γεωργικών φαρμάκων. Β Μέρος. Ουρανία Μενκίσογλου-Σπυρούδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Προστασία Σ.Η.Ε. Ενότητα 3: Ηλεκτρονόμοι απόστασης. Νικόλαος Βοβός Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών
Προστασία Σ.Η.Ε Ενότητα 3: Ηλεκτρονόμοι απόστασης Νικόλαος Βοβός Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών 1 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους
ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ. Ενότητα 4: ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Ενότητα 4: ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΜΜΥ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Ακτομηχανική και λιμενικά έργα
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 10 η. Γεωστροφικός άνεμος, κυματισμοί, στατιστική ανάλυση και ενεργειακά φάσματα Θεοφάνης Καραμπάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
ΙΙ» ΜΑΘΗΜΑ: «ΧΗΜΕΙΑ. Διδάσκουσα: ΣΟΥΠΙΩΝΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΕΞΑΜΗΝΟ (ΕΑΡΙΝΟ)
ΜΑΘΗΜΑ: «ΧΗΜΕΙΑ ΙΙ» Β ΕΞΑΜΗΝΟ (ΕΑΡΙΝΟ) Διδάσκουσα: ΣΟΥΠΙΩΝΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό
Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις Ενότητα 11: Οι ιδέες των μαθητών για θερμότητα και θερμικά φαινόμενα Καθηγητής: Καριώτογλου Πέτρος
Φυσικοχημεία 2 Εργαστηριακές Ασκήσεις
Φυσικοχημεία Εργαστηριακές Ασκήσεις Άσκηση 4: Μερικός γραμμομοριακός όγκος Αθανάσιος Τσεκούρας Τμήμα Χημείας . Θεωρία... 3. Μετρήσεις... 4 3. Επεξεργασία Μετρήσεων... 5 4. Τελικά αποτελέσματα... 7 Σελίδα
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 14: Ολοκλήρωση Κατά Παράγοντες, Ολοκλήρωση Ρητών Συναρτήσεων Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Ολοκλήρωση Κατά Παράγοντες, Ολοκλήρωση Ρητών Συναρτήσεων Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών
Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Ενότητα 1: Έλεγχος Μηχανών Συνεχούς Ρεύματος με ξένη διέγερση Επαμεινώνδας Μητρονίκας - Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας
Βασικές Διεργασίες Μηχανικής Τροφίμων
Βασικές Διεργασίες Μηχανικής Τροφίμων Ενότητα 4: Ψύξη - Κατάψυξη (/3), ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Σταύρος Π. Γιαννιώτης, Καθηγητής Μηχανικής Τροφίμων Μαθησιακοί Στόχοι Συντελεστής
Λογισμός 3. Ενότητα 19: Θεώρημα Πεπλεγμένων (γενική μορφή) Μιχ. Γ. Μαριάς Τμήμα Μαθηματικών ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 19: Θεώρημα Πεπλεγμένων (γενική μορφή) Μιχ. Γ. Μαριάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (6): Τροχιακά και υβριδισμός Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ενότητα 4: Ισχύς στο Συνεχές Ρεύμα Αριστείδης Νικ. Παυλίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών και Βιομηχανικού Σχεδιασμού ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Ι
ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Ι Ενότητα 7 η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΦΑΣΕΩΝ Όνομα καθηγητή: ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στόχος (1): Κατανόηση της έννοιας της
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (2): Άτομο Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Τεχνική Περιβάλλοντος
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4: Αμμοσυλλέκτες Ευθύμιος Νταρακάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για
Ηλεκτροτεχνία ΙΙ. Ενότητα 2: Ηλεκτρικά κυκλώματα συνεχούς ρεύματος. Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας
Ηλεκτροτεχνία ΙΙ Ενότητα 2: Ηλεκτρικά κυκλώματα συνεχούς ρεύματος Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
Μικροκύματα. Ενότητα 4: Προσαρμογή. Σταύρος Κουλουρίδης Πολυτεχνική Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών
Μικροκύματα Ενότητα 4: Προσαρμογή Σταύρος Κουλουρίδης Πολυτεχνική Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Αρχές σχεδίασης προσαρμοσμένων (χωρίς ανακλάσεις) δικτύων με τη βοήθεια
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 13: Χημική κινητική
Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Χημεία Ενότητα 13: Χημική κινητική Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος e-mail: gmarnellos@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ενότητα 9: Πύργοι ψύξης Χατζηαθανασίου Βασίλειος Καδή Στυλιανή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και
Διοίκηση Επιχειρήσεων
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Η λήψη των αποφάσεων Ευγενία Πετρίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
ΧΗΜΕΙΑ Ι Ενότητα 3: Καταστάσεις της Ύλης
ΧΗΜΕΙΑ Ι Ενότητα 3: Καταστάσεις της Ύλης Χρυσή Κ. Καραπαναγιώτη Τμήμα Χημείας Περιεχόμενα Μαθήματος Καταστάσεις της ύλης Στερεά Υγρά Αέρια Φυσικές και Χημικές Ιδιότητες Αλλαγές Σύσταση της ύλης Καθορισμένες
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (15): Συντονισμός Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 17: Αριθμητική Ολοκλήρωση, Υπολογισμός Μήκους Καμπύλης Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7: Αριθμητική Ολοκλήρωση, Υπολογισμός Μήκους Καμπύλης Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Φυσική ΙΙΙ. Ενότητα 4: Ηλεκτρικά Κυκλώματα. Γεώργιος Βούλγαρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής
Φυσική ΙΙΙ Ενότητα 4: Ηλεκτρικά Κυκλώματα Γεώργιος Βούλγαρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής Ασκήσεις ΦΙΙΙ Γ. Βούλγαρης 2 Ταχύτητα ολίσθησης σε σύρμα από χαλκό. Διάμετρος δ=1,6 mm Ρεύμα 10 Α Πυκνότητα
Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων
Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Ενότητα 5: Παραδείγματα Περιγραφής Δυναμικών Συστημάτων III Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 14: Χημική ισορροπία
Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Χημεία Ενότητα 14: Χημική ισορροπία Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος e-mail: gmarnellos@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Συσκευασία Τροφίμων. Ενότητα 8: Υλικά Συσκευασίας(2/4), 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκων: Αντώνιος Καναβούρης
Συσκευασία Τροφίμων Ενότητα 8: Υλικά Συσκευασίας(2/4), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκων: Αντώνιος Καναβούρης Μαθησιακοί Στόχοι Η εξοικείωση με τα υλικά συσκευασίας, των
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (13): Ενώσεις Μετάλλων Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟ. Μέταλλα
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟ Μέταλλα Τα μέταλλα αποτελούν μία από τις τρεις βασικές κατηγορίες διαχωρισμού των στοιχείων του περιοδικού συστήματος. Οι δύο άλλες κατηγορίες είναι
ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία
ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 1ο) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Κατανόηση των φυσικοχημικών παραμέτρων
Βασικές Διεργασίες Μηχανικής Τροφίμων
Βασικές Διεργασίες Μηχανικής Τροφίμων Ενότητα 3: Ξήρανση (1/), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Σταύρος Π. Γιαννιώτης, Καθηγητής Μηχανικής Τροφίμων Μαθησιακοί Στόχοι Βασικές έννοιες
Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 8: Εφαρμογές Σειρών Taylor. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Εφαρμογές Σειρών Tylor Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Cretive Commons.