PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε.

Transcript

1 PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε. Ετήσιες Οικονοµικές Καταστάσεις Της χρήσης από 1 Ιανουαρίου µέχρι 31 εκεµβρίου 2004 σύµφωνα µε τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης, που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΕΛΙ Α ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ...3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΟ ΟΥ...4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟY...5 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΟΜΙΛΟΥ...6 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ...7 Προσάρτηµα Γενικές πληροφορίες Οι σηµαντικές λογιστικές αρχές που χρησιµοποιεί ο Όµιλος Πλαίσιο κατάρτισης των οικονοµικών καταστάσεων Ενοποίηση οµή του Οµίλου Τµηµατική ανάλυση των δραστηριοτήτων του Οµίλου Επενδύσεις σε ακίνητα Πάγια περιουσιακά στοιχεία Άυλα περιουσιακά στοιχεία Χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία Αποθέµατα Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις ιαθέσιµα Συναλλαγές σε ξένα νοµίσµατα Μετοχικό κεφάλαιο Κέρδη ανά µετοχή ιανοµή µερισµάτων ανειακές υποχρεώσεις Επιχορηγήσεις Παροχές προς το προσωπικό Προβλέψεις και ενδεχόµενες υποχρεώσεις, ενδεχόµενες απαιτήσεις Χρηµατοοικονοµικά εργαλεία Αναγνώριση εσόδων Μισθώσεις Κόστος χρηµατοδότησης Φόρος εισοδήµατος Συναλλαγές µε συνδεδεµένα µέρη Μετάβαση στα ΠΧΠ...17 Σηµειώσεις στις Οικονοµικές Καταστάσεις Επιχειρηµατικοί τοµείς Κόστος πωληθέντων Εργαζόµενοι στην Εταιρία και Κόστος Μισθοδοσίας Αποσβέσεις Κόστος Χρηµατοδότησης Επενδύσεις σε ακίνητα Ενσώµατα Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία Aσώµατα πάγια περιουσιακά στοιχεία Επενδύσεις Λοιπές χρηµατοοικονοµικές απαιτήσεις Αποθέµατα Πελάτες Λοιπές απαιτήσεις ιαθέσιµα Μετοχικό Κεφάλαιο Κέρδη ανά µετοχή ιαφορά υπέρ το άρτιο Λοιπά Αποθεµατικά άνεια Χρηµατοδοτικές µισθώσεις Αναβαλλόµενες Φορολογικές Απαιτήσεις και Υποχρεώσεις Προβλέψεις Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Προµηθευτές Φόροι Εισοδήµατος Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Συναλλαγές και Απαιτήσεις από Υποχρεώσεις προς Συνδεδεµένα Πρόσωπα εσµεύσεις και Ενδεχόµενες Υποχρεώσεις και απαιτήσεις Μεταγενέστερα του Ισολογισµού Γεγονότα...34 Οι τυχόν διαφορές µονάδων στους πίνακες οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις Σελίδα 2 από 34

3 ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ Προς τους Μετόχους της Ανώνυµης Εταιρίας «PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» Ελέγξαµε τις συνηµµένες οικονοµικές καταστάσεις και τις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου εταιριών «PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» της εταιρικής χρήσης που έληξε την 31 εκεµβρίου Η ευθύνη της σύνταξης των οικονοµικών καταστάσεων βαρύνει τη διοίκηση της εταιρίας. Η δική µας ευθύνη περιορίζεται στη διαµόρφωση και τη διατύπωση γνώµης επί των οικονοµικών καταστάσεων, εδραιωµένης στο διενεργηθέντα έλεγχο. Ο έλεγχός µας διενεργήθηκε σύµφωνα µε τα Ελληνικά Ελεγκτικά Πρότυπα, που είναι εναρµονισµένα µε τα ιεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα. Τα Πρότυπα αυτά απαιτούν το σχεδιασµό και την εκτέλεση του ελεγκτικού έργου κατά τρόπο που να διασφαλίζει εύλογη βεβαιότητα ότι οι οικονοµικές καταστάσεις είναι απαλλαγµένες από ουσιώδεις ανακρίβειες και παραλείψεις. Ο έλεγχος περιλαµβάνει την εξέταση, σε δειγµατοληπτική βάση, αποδεικτικών στοιχείων που να στηρίζουν τα ποσά και τις πληροφορίες που περιλαµβάνονται στις οικονοµικές καταστάσεις. Ο έλεγχος επίσης περιλαµβάνει την αξιολόγηση των λογιστικών αρχών που ακολουθήθηκαν, των εκτιµήσεων της διοίκησης της εταιρίας και, γενικότερα, της παρουσίασης των δεδοµένων στις οικονοµικές καταστάσεις καθώς και την αξιολόγηση της συνέπειας της Έκθεσης του ιοικητικού Συµβουλίου µε τις οικονοµικές καταστάσεις. Πιστεύουµε ότι ο έλεγχος που διενεργήθηκε παρέχει επαρκή βάση για τη διαµόρφωση της Έκθεσής µας. Κατά τη γνώµη µας, οι προαναφερόµενες οικονοµικές καταστάσεις απεικονίζουν ακριβοδίκαια την οικονοµική θέση της εταιρίας την ενοποιηµένη οικονοµική θέση του Οµίλου (του οποίου η Εταιρία τυγχάνει µητρική), κατά την 31 εκεµβρίου 2004 και τα αποτελέσµατα των εργασιών της και του Οµίλου, καθώς και τις µεταβολές των ιδίων κεφαλαίων και τις ταµειακές ροές της Εταιρίας και του Οµίλου της χρήσεως που έληξε αυτή την ηµεροµηνία, σύµφωνα µε τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης, που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το περιεχόµενο της Έκθεσης του ιοικητικού Συµβουλίου είναι συνεπές µε τις προαναφερόµενες οικονοµικές καταστάσεις. Αθήνα, 30 Οκτωβρίου 2006 Ο ΟΡΚΩΤΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ.ΤΣΙΩΛΗΣ Α.Μ.Σ.Ο.Ε. Λ Σ.Ο.Λ. α.ε. Σελίδα 3 από 34

4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΟ ΟΥ ποσά εκφρασµένα σε χιλ Σηµείωση Κύκλος εργασιών Μείον Κόστος Πωληθέντων Μικτά κέρδη / (ζηµιές) Άλλα Λειτουργικά Έσοδα Μεταβολές εύλογης αξίας επενδύσεων σε ακίνητα Έξοδα διοικητικής λειτουργίας (6.023) (6.615) (257) (242) Έξοδα λειτουργίας διάθεσης (25.883) (21.178) Λοιπά Λειτουργικά Έξοδα (1.303) (847) (75) (41) Κέρδη/(Ζηµίες) από λειτουργικές δραστηριότητες Χρηµατοοικονοµικό κόστος (καθαρό) 4 (3.635) (2.844) (705) (411) Κέρδη συνήθων εργασιών Κέρδη/(Ζηµίες) από συµµετοχές Κέρδη/(Ζηµίες) από εκποίηση θυγατρικών εταιρειών Αύξηση (µείωση) αξίας επενδύσεων σε συνδεδεµένες εταιρείες 821 (2.343) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων Φόρος εισοδήµατος 25 (1.925) (4.177) (1.179) (3.555) Καθαρό κέρδος (ζηµία) από συνεχιζόµενες δραστηριότητες (872) Αποδιδόµενο σε: Μετόχους Εταιρίας ικαιώµατα Μειοψηφίας (1.225) (2.628) Κέρδη (ζηµίες) κατά µετοχή από συνεχιζόµενες δραστηριότητες αποδιδόµενα στους µετόχους της µητρικής-βασικά σε ευρώ 1,31 0,77 1,61 2,27 Σελίδα 4 από 34

5 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟY Ποσά εκφρασµένα σε χιλ. Σηµείωση ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Επενδύσεις σε ακίνητα Ενσώµατα Πάγια Στοιχεία Άυλα πάγια Επενδύσεις σε θυγατρικές Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις ιαθέσιµα για πώληση χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία Λοιπές απαιτήσεις Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέµατα Πελάτες Λοιπές απαιτήσεις Ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα Σύνολο περιουσιακών στοιχείων ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ Κεφάλαιο και αποθεµατικά αποδιδόµενα στους µετόχους της µητρικής Μετοχικό Κεφάλαιο Υπέρ το άρτιο Λοιπά αποθεµατικά Αποτελέσµατα εις νέο Καθαρή Θέση µετόχων Εταιρίας ικαιώµατα Μειοψηφίας Σύνολο Καθαρής Θέσης ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσµες υποχρεώσεις άνεια Αναβαλλόµενος φόρος εισοδήµατος Προβλέψεις Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Προµηθευτές Τρέχων φόρος εισοδήµατος Βραχυπρόθεσµα δάνεια Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων Σύνολο Καθαρής Θέσης και Υποχρεώσεων Σελίδα 5 από 34

6 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΟΜΙΛΟΥ Στα Αποτελέσµατα εις νέο της Εταιρίας συµπεριλαµβάνονται µη πραγµατοποιηθέντα κέρδη από την επιµέτρηση επενδύσεων σε ακίνητα στην εύλογη αξία τους. Η διανοµή των κερδών αυτών, σύµφωνα µε τις οδηγίες που εξέδωσε το διοικητικό συµβούλιο της ΕΛΤΕ στις 27/02/2006 αναφορικά µε την διανοµή κερδών από εταιρείες που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις σύµφωνα µε τα ΠΧΠ, επιτρέπεται µόνο µε την ρευστοποίηση των επενδύσεων από τις οποίες προέκυψαν. Σελίδα 6 από 34

7 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ποσά εκφρασµένα σε χιλ Λειτουργικές δραστηριότητες 01/01-31/12/ /01-31/12/ /01-31/12/ /01-31/12/2003 Κέρδη προ φόρων Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις Προβλέψεις (5) Συναλλαγµατικές διαφορές Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας (2.033) (5.760) (4.392) (7.646) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Πλέον/ µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων (65) (106) Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (4.250) (177) 146 (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην τραπεζών) (7) (3.650) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα (3.635) (2.844) (705) (411) Καταβεβληµένοι φόροι (635) (541) (382) (438) Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) (3.695) Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων (1.773) (2.619) (121) (2.619) Αγορά ενσώµατων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων (2.991) (24.372) (107) (5.635) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άϋλων παγίων Τόκοι εισπραχθέντες Μερίσµατα εισπραχθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (3.295) (26.188) 0 (7.570) Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από αύξηση µετοχικού κεφαλαίου Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) (768) (1.008) Μερίσµατα πληρωθέντα (456) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα περιόδου (α) + (β) + (γ) (3.163) 195 (3.429) Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης περιόδου Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης περιόδου Σελίδα 7 από 34

8 PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε. Προσάρτηµα στις Ετήσιες Οικονοµικές Καταστάσεις της περιόδου 1 Ιανουαρίου µέχρι 31 εκεµβρίου 2004 (Τα ποσά είναι εκπεφρασµένα σε χιλιάδες Ευρώ) 1.Γενικές πληροφορίες Η PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε. µε διακριτικό τίτλο PASAL DEVELOPMENT S.A (η Εταιρία ) έχει την έδρα της στην οδό Λ. Κηφισιάς 168 & Σοφοκλέους στο Μαρούσι Αττικής. Οι κυριότερες δραστηριότητες της εταιρίας µαζί µε τις θυγατρικές της (εφεξής ο «Όµιλος») είναι α) η ανάπτυξη και εκµετάλλευση ακινήτων στην Ελλάδα και το εξωτερικό ) β) η παραγωγή και εµπορία επίπλων γραφείου και οικιακών χώρων. δραστηριοποιείται κυρίως στην Ελλάδα, ωστόσο διατηρεί σηµαντική δραστηριότητα και στην Ευρώπη, κυρίως µέσω της θυγατρικής εταιρίας στη Γερµανία και στην Τουρκία. 2.Οι σηµαντικές λογιστικές αρχές που χρησιµοποιεί ο Όµιλος 2.1Πλαίσιο κατάρτισης των οικονοµικών καταστάσεων Οι ενοποιηµένες και απλές οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου και της εταιρίας (οι «Οικονοµικές Καταστάσεις»), συντάσσονται σύµφωνα µε τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης (.Π.Χ.Π) που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και απεικονίζονται σε Ευρώ, το επίσηµο νόµισµα της χώρας όπου εδρεύει η Εταιρεία. Οι Οικονοµικές Καταστάσεις έχουν συνταχθεί σύµφωνα µε την αρχή του ιστορικού κόστους µε εξαίρεση τις Επενδύσεις σε ακίνητα και τα ιαθέσιµα προς πώληση στοιχεία του ενεργητικού, που αποτιµούνται σε εύλογες αξίες, και τα κτίρια και γήπεδα τα οποία κατά την ηµεροµηνία της µετάβασης στα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης, (1 Ιανουαρίου 2003), αποτιµήθηκαν στην εύλογη αξία τους και αυτή η εύλογη αξία χρησιµοποιήθηκε ως τεκµαρτό κόστος κατά την προαναφερθείσα ηµεροµηνία. 2.2 Ενοποίηση Οι ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις της Εταιρίας καλύπτουν την Εταιρία και τις θυγατρικές της (ο Όµιλος ). Θυγατρικές εταιρίες είναι όλες οι εταιρίες που διοικούνται και ελέγχονται, άµεσα ή έµµεσα, από την PASAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε., είτε µε την κατοχή της πλειοψηφίας των µετοχών της εταιρίας στην οποία έγινε η επένδυση, είτε µε την εξάρτησή της από την τεχνογνωσία που παρέχει ο Όµιλος. Οι οικονοµικές καταστάσεις των θυγατρικών εταιριών περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις από την ηµεροµηνία που αποκτάται ο έλεγχος µέχρι την ηµεροµηνία που παύει να υφίσταται ο έλεγχος. Τα διεταιρικά υπόλοιπα και οι διεταιρικές συναλλαγές καθώς και τα κέρδη του Οµίλου, που έχουν προκύψει από διεταιρικές συναλλαγές και δεν έχουν πραγµατοποιηθεί ακόµη (σε επίπεδο Οµίλου), απαλείφονται κατά τη σύνταξη των ενοποιηµένων οικονοµικών καταστάσεων. Συγγενείς εταιρίες είναι εκείνες οι εταιρίες επί των οποίων ο Όµιλος ασκεί σηµαντική επιρροή αλλά δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να χαρακτηρισθούν ως θυγατρικές. Οι ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου περιλαµβάνουν την αναλογία του Οµίλου επί των κερδών και των ζηµιών των συγγενών εταιριών, µε βάση τη µέθοδο της καθαρής θέσης, από την ηµεροµηνία που ο Όµιλος αποκτά τη σηµαντική επιρροή µέχρι την ηµεροµηνία που παύει να υφίσταται η επιρροή αυτή. Όταν η αναλογία του Οµίλου επί των ζηµιών της συγγενούς εταιρείας υπερβαίνει την απεικονιζόµενη λογιστική αξία της επένδυσης, η λογιστική αξία της επένδυσης µειώνεται στο µηδέν και παύει η αναγνώριση περαιτέρω ζηµιών, εκτός αν ο Όµιλος έχει αναλάβει υποχρεώσεις ή ενδεχόµενες υποχρεώσεις της συγγενούς εταιρείας, πέραν εκείνων που προκύπτουν από τη µετοχική ιδιότητα. Οι συµµετοχές της µητρικής Εταιρείας στις ενοποιούµενες θυγατρικές της αποτιµώνται στο κόστος κτήσεως µείον τυχόν σωρευµένες ζηµίες αποµείωσης. Οι συµµετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις στις απλές οικονοµικές καταστάσεις αποτιµώνται στο κόστος κτήσης µείον τυχόν σωρευµένες ζηµιές αποµείωσης. Σελίδα 8 από 34

9 2.2.1 οµή του Οµίλου Οι εταιρίες που συµπεριλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις 2003 και 2004, καθώς και η µέθοδος ενοποίησής τους εµφανίζονται στους παρακάτω πίνακες: 2.3. Τµηµατική ανάλυση των δραστηριοτήτων του Οµίλου «Τοµέας» ή «τµήµα» των δραστηριοτήτων του Οµίλου είναι κάθε διακεκριµένη επιχειρηµατική δραστηριότητα µε ιδιάζοντα χαρακτηριστικά ως προς τη φύση της δραστηριότητας και τους επιχειρηµατικούς κινδύνους που συνεπάγεται (επιχειρηµατικός τοµέας). Ανάλογη διάκριση γίνεται µε βάση το επιχειρηµατικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται η δραστηριότητα (γεωγραφικός τοµέας). είναι οργανωµένος σε δύο επιχειρησιακούς τοµείς α) η αγορά, πώληση και µίσθωση ακινήτων, η εκπόνηση µελετών και παροχή υπηρεσιών τεχνικού συµβούλου και β)των επίπλων γραφείου και οικιακών επίπλων, οι οποίοι υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις, και µε βάση αυτή τη δοµή παρουσιάζονται οι οικονοµικές πληροφορίες ανά τοµέα δραστηριότητας, που θεωρείται πρωτεύον τοµέας πληροφόρησης. Καθώς ο Όµιλος δραστηριοποιείται σε διαφορετικές χώρες, οι γεωγραφικοί τοµείς, παρέχουν πληροφόρηση για προϊόντα ή υπηρεσίες που παρέχονται σε ένα συγκεκριµένο γεωγραφικό τοµέα και τα οποία υπόκεινται σε διαφορετικές κλίµακες κινδύνων και αποδόσεων από αντίστοιχα προϊόντα ή υπηρεσίες που προσφέρονται σε άλλους γεωγραφικούς τοµείς. 2.4 Επενδύσεις σε ακίνητα Ακίνητα τα οποία κατέχονται ή για µακροχρόνιες εκµισθώσεις ή για κεφαλαιουχικά κέρδη ή και για τα δύο, και τα οποία δε χρησιµοποιούνται από τον Όµιλο, κατηγοριοποιούνται ως επενδύσεις σε ακίνητα. Οι επενδύσεις σε ακίνητα περιλαµβάνουν ιδιόκτητη γη και κτίρια, εδαφικές εκτάσεις που κατέχονται µε καθεστώς λειτουργικής µίσθωσης και κτίρια που κατέχονται µε καθεστώς χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Η γη η οποία κατέχεται µε λειτουργική µίσθωση κατηγοριοποιείται και λογίζεται ως επένδυση σε ακίνητο, όταν ισχύουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να χαρακτηρισθεί ένα ακίνητο ως τέτοιο. Σελίδα 9 από 34

10 Οι επενδύσεις σε ακίνητα αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος, συµπεριλαµβανοµένων των σχετικών άµεσων εξόδων κτήσης. Μετά την αρχική αναγνώριση, οι επενδύσεις σε ακίνητα επιµετρούνται σε εύλογη αξία. Η εύλογη αξία βασίζεται στις τιµές ενεργής αγοράς, αναµορφωµένες, όπου κρίνεται απαραίτητο, λόγω διαφορών στη φυσική κατάσταση, την τοποθεσία ή την κατάσταση του εκάστοτε ακινήτου. Αν η πληροφόρηση αυτή δεν είναι διαθέσιµη, ο Όµιλος εφαρµόζει εναλλακτικές µεθόδους αποτίµησης όπως πρόσφατες τιµές σε λιγότερο ενεργείς αγορές ή προεξόφληση ταµειακών ροών. Οι αποτιµήσεις αυτές διεξάγονται ετησίως από ανεξάρτητους εκτιµητές και συνάδουν µε τις οδηγίες που εκδίδονται από την Επιτροπή ιεθνών Προτύπων Αποτίµησης (International Valuation Standards Committee). Επενδύσεις σε ακίνητα που αξιοποιούνται ξανά για διαρκή χρήση ως επενδύσεις σε ακίνητα, ή για τα οποία η αγορά έχει εξελιχθεί σε λιγότερη ενεργή, συνεχίζουν να υπολογίζονται στην εύλογη αξία. Η εύλογη αξία των επενδύσεων σε ακίνητα απεικονίζει, µεταξύ άλλων, έσοδα από ενοίκια υφιστάµενων εκµισθώσεων, έσοδα από παραχωρήσεις χρήσεως και παραδοχές σχετικά µε το έσοδο από µελλοντικές εκµισθώσεις, βάσει των τρεχουσών συνθηκών που ισχύουν στην αγορά. Η εύλογη αξία αντικατοπτρίζει επίσης, σε παρόµοια βάση, οποιαδήποτε ταµειακή εκροή που αναµένεται σχετική µε το ακίνητο. Ορισµένες από τις εκροές αυτές αναγνωρίζονται ως υποχρέωση, συµπεριλαµβανοµένων των υποχρεώσεων χρηµατοδοτικών µισθώσεων γης που έχει ταξινοµηθεί ως επένδυση σε ακίνητο. Άλλες, συµπεριλαµβανοµένων ενδεχοµένων ενοικίων πληρωτέων, δεν αναγνωρίζονται στις οικονοµικές καταστάσεις. Μεταγενέστερες δαπάνες προστίθενται στη λογιστική αξία του ακινήτου, µόνο όταν είναι πιθανόν ότι ο Όµιλος θα έχει µελλοντικά οικονοµικά οφέλη από το συγκεκριµένο ακίνητο και όταν το κόστος του µπορεί να µετρηθεί αξιόπιστα. Όλα τα άλλα έξοδα επιδιορθώσεων και συντήρησης καταχωρούνται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων την χρήση που πραγµατοποιούνται. Μεταβολές στις εύλογες αξίες καταχωρούνται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων στο τέλος κάθε χρήσης. Αν η χρήση κάποιου ακινήτου το οποίο έχει ταξινοµηθεί στις Επενδύσεις σε Ακίνητα µεταβληθεί σε ιδιόχρηση, τότε το ακίνητο ταξινοµείται στα ενσώµατα πάγια περιουσιακά στοιχεία και η εύλογη αξία του κατά την ηµεροµηνία της επαναταξινόµησης θεωρείται το τεκµαρτό κόστος του ακινήτου για λογιστικούς σκοπούς. Ακίνητα τα οποία κατασκευάζονται ή αξιοποιούνται για µελλοντική χρήση ως επενδύσεις σε ακίνητα, ταξινοµούνται στα ενσώµατα πάγια περιουσιακά στοιχεία και παρουσιάζονται σε κόστος µέχρι το εκάστοτε ακίνητο ολοκληρωθεί ή αρχίσει να χρησιµοποιείται. Κατά την ηµεροµηνία αυτή το ακίνητο επαναταξινοµείται στις επενδύσεις σε ακίνητα και οποιαδήποτε διαφορά µεταξύ της εύλογης αξίας του ακινήτου και της προηγούµενης λογιστικής του αξίας αναγνωρίζεται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων. Αν η χρήση ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου µεταβληθεί και το ακίνητο χαρακτηριστεί ως επενδυτικό ακίνητο, οποιαδήποτε διαφορά που προκύπτει µεταξύ της λογιστικής και της εύλογης του αξίας κατά την ηµεροµηνία της µεταφοράς του, αναγνωρίζεται στα ίδια κεφάλαια ως επανεκτίµηση της αξίας των πάγιων περιουσιακών στοιχείων, βάσει του ΛΠ 16. Στην περίπτωση που ένα κέρδος από αποτίµηση σε εύλογη αξία αντιστρέφει προγενέστερες ζηµίες αποµείωσης, τότε το κέρδος αυτό αναγνωρίζεται στα αποτελέσµατα της χρήσης. 2.5 Πάγια περιουσιακά στοιχεία Τα ενσώµατα περιουσιακά στοιχεία περιλαµβάνουν ακίνητα, βελτιώσεις µισθωµένων ακινήτων, µηχανολογικό εξοπλισµό και µεταφορικά µέσα, και λοιπό εξοπλισµό, τα οποία κατέχονται από τον Όµιλο µε σκοπό τη λειτουργική χρησιµοποίηση τους αλλά και για διοικητικούς σκοπούς. Τα ενσώµατα περιουσιακά στοιχεία καταχωρούνται αρχικά στη αξία κτήσης τους, η οποία περιλαµβάνει όλες τις δαπάνες που απαιτούνται προκειµένου ένα πάγιο να τεθεί σε κατάσταση λειτουργίας. Πάγια τα οποία κατασκευάζονται από τον Όµιλο, καταχωρούνται στο κόστος ιδιοκατασκευής το οποίο συµπεριλαµβάνει έξοδα σε υπεργολάβους, υλικά και έξοδα µισθοδοσίας τεχνικών όσον αφορά τις κατασκευές (συµπεριλαµβανοµένων σχετικών εργοδοτικών εισφορών) όπως και αναλογία γενικών διαχειριστικών εξόδων. εφαρµόζοντας την εξαίρεση της παραγράφου 16 του.π.χ.π 1, επέλεξε µόνο κατά την ηµεροµηνία µετάβασης προς τα.π.χ.π, να αναπροσαρµόσει επιλεκτικά ορισµένα από τα ενσώµατα περιουσιακά στοιχεία του, στην εύλογη αξία τους και χρησιµοποίησε την αξία αυτή ως τη θεωρητική αξία κτήσης τους κατά την ηµεροµηνία µετάβασης. Η αναπροσαρµογή της αξίας των ενσώµατων περιουσιακών στοιχείων διενεργήθηκε µε αναγνωρισµένες τεχνικές αποτίµησης προκειµένου να διασφαλισθεί ότι οι αναπροσαρµοσµένες αξίες αντικατοπτρίζουν τις συνθήκες της αγοράς κατά την ηµεροµηνία µετάβασης. Μετά την αρχική καταχώρησή τους, τα ενσώµατα περιουσιακά στοιχεία αποτιµώνται στο κόστος κτήσης τους µείον τις σωρευµένες αποσβέσεις και τις όποιες σωρευµένες ζηµιές αποµείωσης της αξίας τους. Σελίδα 10 από 34

11 Οι αποσβέσεις υπολογίζονται µε βάση τη µέθοδο της σταθερής απόσβεσης κατά τη διάρκεια της αναµενόµενης ωφέλιµης ζωής του περιουσιακού στοιχείου, µε την έναρξη χρησιµοποίησής τους ως εξής : Έτη Βιοµηχανικά Κτίρια 25 Κτίρια γραφείων 33 Καταστήµατα 33 Μηχανήµατα και µηχανολογικός εξοπλισµός 6,7-10 Βελτιώσεις σε Μισθωµένα Ακίνητα 9-12 Μεταφορικά Μέσα 5-10 Έπιπλα & λοιπός εξοπλισµός 3-10 Τα γήπεδα καθώς και τα πάγια που βρίσκονται στο στάδιο κατασκευής τους (υπό εκτέλεση) δεν αποσβένονται. Βελτιώσεις σε µισθωµένα ακίνητα αποσβένονται κατά την διάρκεια της µίσθωσης. Η διοίκηση του Οµίλου εξετάζει σε περιοδική βάση τα ενσώµατα περιουσιακά στοιχεία προκειµένου να διαπιστώσει, εάν υφίσταται πιθανή αποµείωση της αξίας τους. Αν υπάρχει ένδειξη ότι η λογιστική αξία ενός ενσώµατου περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει την ανακτήσιµη αξία του, σχηµατίζεται πρόβλεψη για ζηµιά από αποµείωση προκειµένου η λογιστική αξία του παγίου να απεικονίζει την ανακτήσιµη αξία του. Το ανακτήσιµο ποσό των ακινήτων, εγκαταστάσεων και εξοπλισµού είναι το µεγαλύτερο µεταξύ της καθαρής τιµής πωλήσεως τους και της αξίας χρήσης τους. Καθαρή τιµή πώλησης είναι το ποσό που µπορεί να ληφθεί από την πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου στα πλαίσια µιας αµφοτεροβαρούς συναλλαγής στην οποία τα µέρη έχουν πλήρη γνώση και προσχωρούν οικειοθελώς, µετά την αφαίρεση κάθε πρόσθετου άµεσου κόστους διάθεσης του περιουσιακού στοιχείου. Για τον υπολογισµό της αξίας χρήσεως, οι αναµενόµενες µελλοντικές ταµιακές ροές προεξοφλούνται στην παρούσα αξία τους χρησιµοποιώντας ένα προ-φόρου προεξοφλητικό επιτόκιο που αντανακλά τις τρέχουσες εκτιµήσεις της αγοράς για τη διαχρονική αξία του χρήµατος και των συναφών κινδύνων προς το περιουσιακό στοιχείο. Για περιουσιακά στοιχεία που δεν δηµιουργούν ταµιακές εισροές από τη συνεχή χρήση ανεξάρτητες από εκείνες των άλλων περιουσιακών στοιχείων, το ανακτήσιµο ποσό προσδιορίζεται για τη µονάδα που δηµιουργεί ταµιακές ροές στην οποία ανήκει το περιουσιακό στοιχείο. Ενσώµατα περιουσιακά στοιχεία διαγράφονται από τον ισολογισµό, όταν διατίθενται, αποσύρονται, ή όταν δεν αναµένονται µελλοντικά οικονοµικά οφέλη από τη χρήση τους. Κέρδη ή ζηµίες που προκύπτουν από την απόσυρση ή διάθεση ενσώµατων περιουσιακών στοιχείων προσδιορίζονται µε βάση τη διαφορά µεταξύ του εκτιµώµενου καθαρού εσόδου από τη διάθεση και της λογιστικής αξίας του περιουσιακού στοιχείου και καταχωρούνται ως έσοδα ή έξοδα στην κατάσταση λογαριασµού αποτελεσµάτων. 2.6 Άυλα περιουσιακά στοιχεία Τα λοιπά άϋλα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από τον Όµιλο εµφανίζονται στη τιµή κτήσεώς τους, µειωµένα κατά τις συσσωρευµένες αποσβέσεις και, αν συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις, κατά το ποσό της αποµείωσης της αξίας τους. Οι δαπάνες που σχετίζονται µε την αυτοδηµιουργούµενη εµπορική εύνοια άγονται στο λογαριασµό αποτελεσµάτων, κατά το χρόνο πραγµατοποίησής τους. Οι αποσβέσεις των άϋλων περιουσιακών στοιχείων επιβαρύνουν το λογαριασµό αποτελεσµάτων µε τη µέθοδο της σταθερής απόσβεσης, καθ όλη τη διάρκεια της ωφέλιµης ζωής τους Τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν απεριόριστη ωφέλιµη ζωή και δεν αποσβένονται υπόκεινται σε έλεγχο αποµείωσης της αξίας τους σε κάθε ηµεροµηνία κατάρτισης οικονοµικών καταστάσεων. Τα αποσβενόµενα περιουσιακά στοιχεία υπόκεινται και σε έλεγχο αποµείωσης της αξίας τους, όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι η λογιστική αξία τους δεν θα ανακτηθεί. Η ανακτήσιµη αξία είναι η µεγαλύτερη αξία µεταξύ εύλογης αξίας µειωµένης µε το απαιτούµενο για την πώληση κόστος και αξίας χρήσεως. Για την εκτίµηση των ζηµιών αποµείωσης τα περιουσιακά στοιχεία εντάσσονται στις µικρότερες δυνατές µονάδες δηµιουργίας ταµιακών ροών. Οι ζηµιές αποµείωσης καταχωρούνται ως έξοδα στ αποτελέσµατα όταν προκύπτουν. Τα άϋλα περιουσιακά στοιχεία του Οµίλου αφορούν κόστος αγοράς λογισµικού καθώς και κάθε δαπάνη που έχει πραγµατοποιηθεί κατά την ανάπτυξη λογισµικού προκειµένου αυτό να τεθεί σε λειτουργική κατάσταση. Η απόσβεση του λογισµικού λογίζεται βάσει της σταθερής µεθόδου και εντός περιόδου 3-5 ετών Χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία Οι επενδύσεις του Οµίλου ταξινοµούνται στις παρακάτω κατηγορίες µε βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η διοίκηση αποφασίζει την κατάλληλη ταξινόµηση της επένδυσης κατά το χρόνο απόκτησης της επένδυσης και επανεξετάζει την ταξινόµηση σε κάθε ηµεροµηνία παρουσίασης. Σελίδα 11 από 34

12 (α) Χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία αποτιµώµενα στην εύλογη αξία τους µε µεταβολές καταχωρούµενες στ αποτελέσµατα. Στην κατηγορία αυτή καταχωρούνται τα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται µε σκοπό την κερδοσκοπία συµπεριλαµβανοµένων των παραγώγων. (β) άνεια και απαιτήσεις Περιλαµβάνει µη παράγωγα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία µε πάγιες ή προσδιορισµένες πληρωµές και τα οποία δεν διαπραγµατεύονται σε ενεργούς αγορές. ηµιουργούνται όταν ο όµιλος δίδει χρήµατα ή παρέχει αγαθά και υπηρεσίες και δεν υπάρχει πρόθεση για την πώληση αυτών των στοιχείων. (γ) ιακρατούµενες ως την λήξη επενδύσεις Περιλαµβάνει µη παράγωγα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία µε πάγιες η προσδιορισµένες πληρωµές και συγκεκριµένη λήξη και τα οποία ο Όµιλος έχει την πρόθεση και την ικανότητα να τα διακρατήσει ως την λήξη τους. (δ) ιαθέσιµα για πώληση χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία. Περιλαµβάνει µη παράγωγα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν µπορούν να ενταχθούν σε κάποια από τις ανωτέρω κατηγορίες. Περιλαµβάνονται στα µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία εφόσον η ιοίκηση δεν έχει την πρόθεση να τα ρευστοποιήσει µέσα σε 12 µήνες από την ηµεροµηνία Ισολογισµού. Οι αγορές και οι πωλήσεις των επενδύσεων καταχωρούνται κατά την ηµεροµηνία της εµπορικής συναλλαγής που είναι και η ηµεροµηνία που ο Όµιλος δεσµεύεται νά αγοράσει ή να πωλήσει το στοιχείο. Οι επενδύσεις αρχικά καταχωρούνται στην εύλογη αξία τους πλέον των άµεσα επιρριπτέων στη συναλλαγή δαπανών, µε εξαίρεση όσον αφορά τις άµεσα επιρριπτέες στη συναλλαγή δαπάνες, τα στοιχεία εκείνα που αποτιµώνται στην εύλογη αξία τους µε µεταβολές καταχωρούµενες στ αποτελέσµατα. Οι επενδύσεις διαγράφονται όταν το δικαίωµα στις ταµιακές ροές από τις επενδύσεις λήγει ή µεταβιβάζεται και ο όµιλος έχει µεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταµοιβές που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Τα διαθέσιµα για πώληση χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία αποτιµώνται στην εύλογη αξία τους και τα σχετικά κέρδη ή ζηµιές καταχωρούνται σε αποθεµατικό των ιδίων κεφαλαίων µέχρι τα στοιχεία αυτά πωληθούν ή χαρακτηρισθούν ως αποµειωµένα. Κατά την πώληση ή όταν χαρακτηρισθούν ως αποµειώµενα, τα κέρδη ή οι ζηµιές µεταφέρονται στ αποτελέσµατα. Οι εύλογες αξίες των χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων που είναι διαπραγµατεύσιµα σε ενεργούς αγορές προσδιορίζονται από τις τρέχουσες τιµές τους. Γα τα µη διαπραγµατεύσιµα στοιχεία οι εύλογες αξίες προσδιορίζονται µε την χρήση τεχνικών αποτίµησης όπως προεξόφληση µελλοντικών ταµιακών ροών και µοντέλα αποτίµησης δικαιωµάτων προαίρεσης. Τα δάνεια και οι απαιτήσεις και οι διακρατούµενες ως την λήξη επενδύσεις, µεταγενέστερα αποτιµώνται στο αναπόσβεστο κόστος µε την χρήση του πραγµατικού επιτοκίου. Σε κάθε ηµεροµηνία ισολογισµού ο Όµιλος εκτιµά αν υπάρχουν αντικειµενικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συµπέρασµα ότι τα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία είναι αποµειωµένα. Για τους συµµετοχικούς τίτλους που έχουν ταξινοµηθεί ως διαθέσιµα για πώληση χρηµατοοικονοµικά στοιχεία τέτοια ένδειξη συνιστά η σηµαντική µείωση της εύλογης αξίας σε σχέση µε το κόστος κτήσεως. Αν στοιχειοθετείται αποµείωση, η σωρευµένη στα ίδια κεφάλαια ζηµιά που είναι η διαφορά µεταξύ κόστους κτήσεως και εύλογης αξίας, µεταφέρεται στ αποτελέσµατα. Οι ζηµιές αποµείωσης των συµµετοχικών τίτλων που καταχωρούνται στ αποτελέσµατα δεν αναστρέφονται µέσω των αποτελεσµάτων. 2.8 Αποθέµατα Τα αποθέµατα αποτιµώνται στη χαµηλότερη αξία µεταξύ κόστους και καθαρής ρευστοποιήσιµης αξίας. Για την αποτίµηση των αποθεµάτων, η εταιρία εφαρµόζει τη µέθοδο του µέσου σταθµικού κόστους. Η καθαρή ρευστοποιήσιµη αξία είναι η υπολογιζόµενη τιµή πώλησης κατά τη συνήθη πορεία εργασιών της επιχείρησης, µειωµένη µε το υπολογιζόµενο κόστος που είναι αναγκαίο για να πραγµατοποιηθεί η πώληση Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Οι απαιτήσεις αυτές αποτελούν βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις (εισπρακτέες σε περίοδο µικρότερη των 12 µηνών από την ηµεροµηνία καταχώρησης) και καταχωρούνται στην εύλογη αξία τους, ενώ σε περίπτωση καθυστέρησης είσπραξης και ένδειξης αποµείωσης της απαίτησης υπολογίζεται πρόβλεψη για µείωση της αξίας τους. Στην περίπτωση αυτή, η απαίτηση αποτιµάται στο ανακτήσιµο ποσό αυτής, δηλαδή στην παρούσα αξία των µελλοντικών ροών που εκτιµάται ότι θα εισπραχθούν, και η σχετική ζηµία µεταφέρεται απευθείας στα αποτελέσµατα χρήσης. Οι επισφαλείς απαιτήσεις διαγράφονται έναντι της σχηµατισθείσας πρόβλεψης, όταν εξαντλούνται όλα τα µέσα για την είσπραξή τους ιαθέσιµα Τα διαθέσιµα περιλαµβάνουν και τα ισοδύναµα των ταµειακών διαθεσίµων, όπως είναι οι καταθέσεις όψεως και οι καταθέσεις προθεσµίας βραχείας διάρκειας. Τραπεζικές υπεραναλήψεις, που είναι αποπληρωτέες σε πρώτη ζήτηση και αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της διαχείρισης των διαθεσίµων του Οµίλου, περιλαµβάνονται, για σκοπούς σύνταξης της κατάστασης ταµειακών ροών, ως συστατικό στοιχείο των ταµειακών ροών, ως συστατικό στοιχείο των ταµειακών διαθεσίµων. Σελίδα 12 από 34

13 2.11 Συναλλαγές σε ξένα νοµίσµατα Το νόµισµα µέτρησης και αναφοράς της µητρικής εταιρείας είναι το Ευρώ. Συναλλαγές που αφορούν άλλα νοµίσµατα µετατρέπονται σε Ευρώ χρησιµοποιώντας τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες οι οποίες ίσχυαν κατά την ηµεροµηνία της συναλλαγής. Οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις σε ξένο νόµισµα κατά την ηµεροµηνία σύνταξης των οικονοµικών καταστάσεων προσαρµόζονται ώστε να αντανακλούν τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της ηµέρας σύνταξης των οικονοµικών καταστάσεων. Τα κέρδη ή οι ζηµίες που προκύπτουν από τις προσαρµογές των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, περιλαµβάνονται στα κέρδη (ζηµίες) από συναλλαγµατικές διαφορές στις συνηµµένες καταστάσεις αποτελεσµάτων χρήσεως. Τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις των οικονοµικών µονάδων του εξωτερικού µετατρέπονται σε Ευρώ χρησιµοποιώντας τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες που ίσχυαν την ηµεροµηνία του ισολογισµού, ενώ τα έσοδα και τα έξοδα µετατρέπονται µε βάση τις µέσες συναλλαγµατικές ισοτιµίες της περιόδου. Οι διαφορές που προκύπτουν από τη χρήση των συναλλαγµατικών ισοτιµιών της ηµεροµηνίας ισολογισµού και των µέσων ισοτιµιών της περιόδου καθώς και από την επανεκτίµηση των εκ µεταφοράς ιδίων κεφαλαίων της οικονοµικής µονάδας µε την ισοτιµία της ηµεροµηνίας του ισολογισµού, καταχωρούνται απευθείας στο λογαριασµό «συναλλαγµατικές διαφορές από µετατροπή στοιχείων αλλοδαπών οικονοµικών µονάδων», των ιδίων κεφαλαίων. Κατά την πώληση µιας τέτοιας αλλοδαπής οικονοµικής µονάδας, οι εν λόγω συναλλαγµατικές διαφορές αναγνωρίζονται στη κατάσταση λογαριασµού αποτελεσµάτων ως µέρος του κέρδους ή της ζηµίας από την πώληση. Οι οικονοµικές καταστάσεις των ξένων επιχειρήσεων που λειτουργούν σε υπερπληθωριστικές οικονοµίες (Τουρκία) έχουν αναπροσαρµοστεί µε τη χρήση κατάλληλων δεικτών σε τρέχουσες αξίες κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού, πριν από τη µετατροπή τους στο νόµισµα της µητρικής επιχείρησης Μετοχικό κεφάλαιο Οι κοινές µετοχές κατατάσσονται στα ίδια κεφάλαια. Άµεσα κόστη για την έκδοση µετοχών, εµφανίζονται, µετά την αφαίρεση του σχετικού φόρου συγκεντρώσεως κεφαλαίου, σε µείωση του Μετοχικού Κεφαλαίου ή της διαφοράς υπέρ το άρτιο. Άµεσα κόστη που σχετίζονται µε την έκδοση µετοχών για την απόκτηση επιχειρήσεων περιλαµβάνονται στην αξία κτήσεως των επιχειρήσεων αυτών. Η αξία κτήσεως των ιδίων µετοχών, µειωµένης µε το φόρο εισοδήµατος (εάν συντρέχει περίπτωση), εµφανίζεται αφαιρετικώς των ιδίων κεφαλαίων της Εταιρίας, µέχρις ότου οι ίδιες µετοχές πωληθούν ή ακυρωθούν. Κάθε κέρδος ή ζηµιά από πώληση ιδίων µετοχών, καθαρό από άµεσα για την συναλλαγή λοιπά κόστη και φόρο εισοδήµατος, αν συντρέχει περίπτωση, εµφανίζεται ως αποθεµατικό στα ίδια κεφάλαια 2.13 Κέρδη ανά µετοχή Τα κέρδη ανά µετοχή υπολογίζονται διαιρώντας το καθαρό κέρδος της χρήσεως που αναλογεί στους κοινούς µετόχους µε το µέσο σταθµισµένο αριθµό των κοινών µετοχών σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της χρήσεως, εξαιρώντας το µέσο όρο των µετοχών που αποκτήθηκαν από τον όµιλο ως ίδιες µετοχές. Τα προσαρµοσµένα κέρδη ανά µετοχή (diluted earnings per share) υπολογίζονται αναπροσαρµόζοντας τον σταθµισµένο µέσο αριθµό των σε κυκλοφορία κοινών µετοχών µε τις επιδράσεις όλων των δυνητικών τίτλων των µετατρέψιµων σε κοινές µετοχές ιανοµή µερισµάτων Η διανοµή µερισµάτων στους µετόχους της µητρικής αναγνωρίζεται ως υποχρέωση στις οικονοµικές καταστάσεις όταν η διανοµή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των µετόχων ανειακές υποχρεώσεις Όλες οι δανειακές υποχρεώσεις καταχωρούνται αρχικά σε αξία που αντιστοιχεί στην εύλογη αξία των κεφαλαίων που λαµβάνονται, αφού αφαιρεθούν πραγµατοποιηθέντα έξοδα που σχετίζονται µε το δάνειο. Μετά την αρχική καταχώρηση, οι δανειακές υποχρεώσεις αποτιµώνται στο αναπόσβεστο κόστος χρησιµοποιώντας τη µέθοδο του πραγµατικού επιτοκίου. Το αναπόσβεστο κόστος υπολογίζεται αφού ληφθούν υπόψη δαπάνες έκδοσης και η διαφορά µεταξύ του αρχικού ποσού και του ποσού που θα πληρωθεί µέχρι τη λήξη. Κέρδη και ζηµιές καταχωρούνται στα αποτελέσµατα όταν οι υποχρεώσεις διαγράφονται ή αποµειώνονται, καθώς και µέσω της διαδικασίας απόσβεσης Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις δεν καταχωρούνται στις οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου παρά µόνο όταν υπάρχει τεκµαιρόµενη βεβαιότητα ότι: α) η επιχείρηση έχει συµµορφωθεί ή πρόκειται να συµµορφωθεί µε τους όρους της επιχορήγησης, και β) το ποσό της επιχορήγησης θα εισπραχθεί. Καταχωρούνται στην εύλογη αξία του ληφθέντος ανταλλάγµατος και αναγνωρίζονται µε συστηµατικό τρόπο στα έσοδα, µε βάση την αρχή του συσχετισµού των επιχορηγήσεων µε τα αντίστοιχα κόστη τα οποία και επιχορηγούν. Σελίδα 13 από 34

14 Οι επιχορηγήσεις που αφορούν πάγια στοιχεία του ενεργητικού περιλαµβάνονται στις µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις ως έσοδο επόµενων χρήσεων και αναγνωρίζονται συστηµατικά στα έσοδα κατά την διάρκεια της ωφέλιµης ζωής του επιχορηγούµενου παγίου στοιχείου του ενεργητικού Παροχές προς το προσωπικό Οι εταιρείες του Οµίλου ανάλογα µε τις συνθήκες και πρακτικές που εφαρµόζονται στις χώρες δραστηριοποίησής τους, συµµετέχουν σε διάφορα προγράµµατα παροχών προς το προσωπικό µετά την έξοδο τους από την υπηρεσία. Τα προγράµµατα αυτά περιλαµβάνουν προγράµµατα συγκεκριµένων παροχών και προγράµµατα συγκεκριµένων εισφορών. Ένα πρόγραµµα συγκεκριµένων παροχών καθορίζει µε βάση διάφορες παραµέτρους -όπως, η ηλικία, τα έτη προϋπηρεσίας, ο µισθός-, για παροχές συνταξιοδότησης. Για τα προγράµµατα συγκεκριµένων παροχών, η αξία της υποχρέωσης προσδιορίζεται από τη παρούσα αξία των παροχών κατά την ηµεροµηνία σύνταξης των οικονοµικών καταστάσεων µειωµένο µε την εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων του προγράµµατος και των προσαρµογών που απαιτούνται για τα κέρδη ή τις ζηµιές από τις αναλογιστικές µελέτες που δεν έχουν αναγνωριστεί και του κόστους προϋπηρεσίας. εφαρµόζει τη «µέθοδο περιθωρίου» του ΛΠ 19 «Παροχές προς το προσωπικό» σύµφωνα µε την οποία µέρος από τα κέρδη ή ζηµιές που έχουν προκύψει από αναλογιστικές µελέτες δύνανται να µην αναγνωριστούν. Ωστόσο, χωρίς να παραβλέπονται τα ανωτέρω, ο Όµιλος κατά την ηµεροµηνία µετάβασης στα.π.χ.π, επέλεξε να εφαρµόσει την εξαίρεση της παραγράφου 20 του.π.χ.π. 1 σχετικά µε τις παροχές προς το προσωπικό και αναγνώρισε όλα τα σωρευµένα κέρδη και ζηµίες που προέκυψαν από αναλογιστικές µελέτες και αφορούν την περίοδο από την ηµεροµηνία συµµετοχής του στα εν λόγω προγράµµατα έως την ηµεροµηνία µετάβασης. Η υποχρέωση της χρηµατοδότησης προσδιορίζεται, σε τακτά χρονικά διαστήµατα και τουλάχιστον µία φορά κάθε χρόνο, από ανεξάρτητους και αναγνωρισµένους αναλογιστές µε τη µέθοδο της προβεβληµένης πιστωτικής µονάδας. Η παρούσα αξία της υποχρέωσης προσδιορίζεται από τις εκτιµώµενες µελλοντικές ταµιακές εκροές, κατάλληλα προεξοφληµένων µε το επιτόκιο που φέρουν κρατικά οµόλογα µε διάρκεια ανάλογη της υποχρέωσης. Η µεταβολή της αξίας της υποχρέωσης καταχωρείται αντίστοιχα σε χρέωση ή πίστωση της κατάστασης λογαριασµού αποτελεσµάτων και επιµερίζεται ανάλογα στα κέντρα κόστους που αφορούν οι παρασχεθείσες από τους εργαζόµενους υπηρεσίες. Πρόγραµµα συγκεκριµένων εισφορών είναι αυτό που υποχρεώνει τον Όµιλο σε καταβολή συγκεκριµένου ύψους εισφορών σε µία άλλη εταιρεία (το «Ταµείο») αλλά ο Όµιλος δεν έχει καµιά άλλη νοµική ή συµβατική υποχρέωση να καταβάλλει πρόσθετες εισφορές στη περίπτωση όπου το Ταµείο δεν θα διαθέτει επαρκή περιουσιακά στοιχεία για να παράσχει στους ασφαλισµένους του τις παροχές που τους οφείλει, για την τρέχουσα αλλά και τη προηγούµενη προϋπηρεσία τους. Οι εισφορές του Οµίλου στα προγράµµατα συγκεκριµένων εισφορών καταχωρούνται στη κατάσταση λογαριασµού αποτελεσµάτων κατά τη διάρκεια της περιόδου που αφορούν και περιλαµβάνονται στο λογαριασµό «αµοιβές και έξοδα προσωπικού». ικαιώµατα Αγοράς Μετοχών από το προσωπικό: Η θυγατρική εταιρία SATO A.E,η οποία είναι εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αθηνών, έχει σε ισχύ προγράµµατα δικαιωµάτων αγοράς µετοχών για συγκεκριµένα στελέχη µέσω των οποίων ένα µέρος των αµοιβών τους διακανονίζεται µε µετοχές ή δικαιώµατα επί µετοχών του. Το κόστος των εν λόγω συναλλαγών ορίζεται ως η εύλογη αξία των µετοχών κατά την ηµεροµηνία έγκρισης των προγραµµάτων από τη ιοίκηση. Η εύλογη αξία προσδιορίζεται µέσω ενός µοντέλου αποτίµησης που ενδείκνυται σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Το κόστος των προγραµµάτων δικαιωµάτων αγοράς µετοχών αναγνωρίζεται στη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία ικανοποιούνται σταδιακά οι προϋποθέσεις άσκησης των σχετικών δικαιωµάτων, η οποία και λήγει κατά την ηµεροµηνία που τα στελέχη που συµµετέχουν στο πρόγραµµα κατοχυρώνουν τα δικαιώµατά τους για την απόληψη/ εξαγορά των µετοχών (ηµεροµηνία κατοχύρωσης δικαιωµάτων). Για δικαιώµατα τα οποία τελικά δεν κατοχυρώνονται δεν αναγνωρίζεται σχετική δαπάνη εκτός από δικαιώµατα των οποίων η κατοχύρωση εξαρτάται από την ικανοποίηση συγκεκριµένων εξωτερικών παραµέτρων αγοράς. Αυτά τα δικαιώµατα τεκµαίρεται ότι κατοχυρώνονται όταν όλες οι προϋποθέσεις απόδοσης έχουν ικανοποιηθεί, ανεξάρτητα από την εκπλήρωση των εξωτερικών παραµέτρων αγοράς. Σε περίπτωση ακύρωσης κάποιων προγραµµάτων αυτά λογίζονται σαν να είχαν κατοχυρωθεί κατά την ηµεροµηνία της ακύρωσης και τα µη εισέτι αναγνωρισµένα σχετικά έξοδα αναγνωρίζονται αµέσως στα αποτελέσµατα εις νέο. Στην περίπτωση που ένα πρόγραµµα που ακυρώνεται αντικαθίσταται από νέο πρόγραµµα αντιµετωπίζεται σαν τροποποίηση του ακυρωθέντος προγράµµατος. εδοµένου ότι το συνολικό κόστος των εν λόγω προγραµµάτων δεν είναι σηµαντικό σε σχέση µε τα µεγέθη των οικονοµικών καταστάσεων ο Όµιλος παραθέτει µόνο τις σηµαντικές από τις γνωστοποιήσεις που απαιτούνται βάσει του ΠΧΠ 2 «Πληρωµές βασισµένες σε µετοχές». Σελίδα 14 από 34

15 2.18 Προβλέψεις και ενδεχόµενες υποχρεώσεις, ενδεχόµενες απαιτήσεις σχηµατίζει προβλέψεις όταν υπάρχει παρούσα νοµική ή τεκµαιρόµενη δέσµευση ως αποτέλεσµα γεγονότων του παρελθόντος είναι πιθανή εκροή πόρων που ενσωµατώνουν οικονοµικά οφέλη για το διακανονισµό της υποχρέωσης, το ποσό της σχετικής υποχρέωσης µπορεί να εκτιµηθεί µε αξιοπιστία. Η ιοίκηση του Οµίλου επανεξετάζει την ανάγκη σχηµατισµού προβλέψεων στο τέλος κάθε χρήσης και τις αναπροσαρµόζει έτσι ώστε να απεικονίζουν τις καλύτερες δυνατές εκτιµήσεις και στην περίπτωση που κρίνεται αναγκαίο, προεξοφλούνται µε βάση ένα προ-φόρου προεξοφλητικό επιτόκιο. Οι ενδεχόµενες υποχρεώσεις δεν καταχωρούνται στις οικονοµικές καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται, εκτός και αν η πιθανότητα για εκροή πόρων που ενσωµατώνουν οικονοµικά οφέλη είναι ελάχιστη. Οι ενδεχόµενες απαιτήσεις δεν καταχωρούνται στις οικονοµικές καταστάσεις, αλλά γνωστοποιούνται εφόσον η εισροή οικονοµικών ωφελειών είναι πιθανή Χρηµατοοικονοµικά εργαλεία Τα βασικά χρηµατοοικονοµικά εργαλεία του Οµίλου είναι τα µετρητά, οι τραπεζικές καταθέσεις, οι βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις και υποχρεώσεις και ορισµένες άλλες µορφές χρηµατοδότησης. εδοµένης της βραχυπρόθεσµης φύσεως των εργαλείων αυτών, η διοίκηση του Οµίλου πιστεύει ότι η εύλογη αξία τους ουσιαστικά ταυτίζεται µε την αξία στην οποία απεικονίζονται στα λογιστικά βιβλία του Οµίλου. Επιπρόσθετα, η διοίκηση του Οµίλου πιστεύει ότι τα επιτόκια που καταβάλλονται σε σχέση µε τα συναφθέντα δάνεια ισοδυναµούν µε τα τρέχοντα εύλογα επιτόκια της αγοράς και, συνεπώς, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις οποιασδήποτε προσαρµογής της αξίας στην οποία απεικονίζονται οι υποχρεώσεις αυτές. δεν χρησιµοποιεί χρηµατοοικονοµικά παράγωγα Αναγνώριση εσόδων Η αναγνώριση των εσόδων γίνεται ως εξής: (α) Έσοδα από πώληση αγαθών Έσοδα από πώληση αγαθών αναγνωρίζονται, αφού αφαιρεθούν οι τυχόν παρασχεθείσες εκπτώσεις, όταν ο Όµιλος έχει µεταβιβάσει στον αγοραστή τους ουσιαστικούς κινδύνους και τα οφέλη της κυριότητας των αγαθών. (β) Έσοδα από Επενδύσεις σε Ακίνητα Τα έσοδα από Επενδύσεις σε Ακίνητα συµπεριλαµβάνουν έσοδα λειτουργικών µισθώσεων, συντήρησης και διαχείρισης ακινήτων, παραχωρήσεων χρήσης και συµβάσεων εµπορικής συνεργασίας Τα έσοδα από λειτουργικές µισθώσεις αναγνωρίζονται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων, µε τη σταθερή µέθοδο κατά τη διάρκεια της περιόδου της µίσθωσης. Όταν ο Όµιλος παρέχει κίνητρα στους πελάτες του, το κόστος αυτών των κινήτρων αναγνωρίζεται καθ όλη τη διάρκεια της µίσθωσης ή της εµπορικής συνεργασίας, µε την ευθεία µέθοδο, µειωτικά του εσόδου. Τα έσοδα από συντήρηση και διαχείριση ακινήτων, παραχωρήσεις χρήσεως και συµβάσεις εµπορικής συνεργασίας αναγνωρίζονται την χρήση για την οποία παρέχονται οι υπηρεσίες παραχώρησης και εµπορικής συνεργασίας (γ). Πωλήσεις ακίνητης περιουσίας Έσοδα από πωλήσεις ακίνητης περιουσίας αναγνωρίζονται στις οικονοµικές καταστάσεις µόνο όταν υπογραφτεί οριστική σύµβαση. Όταν το αποτέλεσµα µιας σύµβασης δεν µπορεί να υπολογισθεί µε αξιοπιστία, το έσοδο αναγνωρίζεται µόνο στο βαθµό που αντίστοιχα έξοδα έχουν πραγµατοποιηθεί και αναµένονται να εισπραχθούν. Τα έξοδα του συµβολαίου αναγνωρίζονται όταν πραγµατοποιούνται. Όταν το αποτέλεσµα µιας σύµβασης µπορεί να εκτιµηθεί µε αξιοπιστία, το έσοδο και τα έξοδα του συµβολαίου αναγνωρίζονται κατά τη διάρκεια του συµβολαίου, αντίστοιχα, ως έσοδο και έξοδο. (δ) Έσοδα από τόκους Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται βάσει χρονικής αναλογίας και µε την χρήση του πραγµατικού επιτοκίου. Όταν υπάρχει αποµείωση των απαιτήσεων, η λογιστική αξία αυτών µειώνεται στο ανακτήσιµο ποσό τους το οποίο είναι η παρούσα αξία των αναµενόµενων µελλοντικών ταµειακών ροών προεξοφλουµένων µε το αρχικό πραγµατικό επιτόκιο. Στην συνέχεια λογίζονται τόκοι µε το ίδιο επιτόκιο επί της αποµειωµένης (νέας λογιστικής) αξίας. (ε) Μερίσµατα Τα µερίσµατα, λογίζονται ως έσοδα όταν το δικαίωµα είσπραξης θεµελιώνεται, δηλαδή µε την έγκριση της γενικής συνέλευσης των µετόχων της εταιρείας που διανείµει Μισθώσεις (α) Εταιρία Οµίλου ως µισθωτής Οι µισθώσεις παγίων όπου ο Όµιλος διατηρεί ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και ανταµοιβές της ιδιοκτησίας ταξινοµούνται ως χρηµατοδοτικές µισθώσεις. Οι χρηµατοδοτικές µισθώσεις κεφαλαιοποιούνται µε την έναρξη της µίσθωσης στη χαµηλότερη τιµή µεταξύ της εύλογης αξίας του παγίου στοιχείου ή της παρούσας αξίας των ελάχιστων Σελίδα 15 από 34

16 µισθωµάτων. Κάθε µίσθωµα επιµερίζεται µεταξύ της υποχρέωσης και των χρηµατοοικονοµικών εξόδων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένα σταθερό επιτόκιο στην υπολειπόµενη χρηµατοοικονοµική υποχρέωση. Οι αντίστοιχες υποχρεώσεις από µισθώµατα, καθαρές από χρηµατοοικονοµικά έξοδα, απεικονίζονται στιςυποχρεώσεις. Το µέρος του χρηµατοοικονοµικού εξόδου που αφορά σε χρηµατοδοτικές µισθώσεις αναγνωρίζεται στα αποτελέσµατα χρήσης κατά τη διάρκεια της µίσθωσης. Τα πάγια που αποκτήθηκαν χρηµατοδοτική µίσθωση αποσβένονται στη µικρότερη χρήση µεταξύ της ωφέλιµης ζωής των παγίων στοιχείων και της διάρκειας µίσθωσής τους αν ταξινοµηθούν σαν πάγια περιουσιακά στοιχεία ενώ αν αφορούν επενδυτικά ακίνητα δεν αποσβένονται και παρουσιάζονται στην εύλογή τους αξία. Μισθώσεις όπου ουσιωδώς οι κίνδυνοι και ανταµοιβές της ιδιοκτησίας διατηρούνται από τον εκµισθωτή ταξινοµούνται ως λειτουργικές µισθώσεις. Οι πληρωµές που γίνονται για λειτουργικές µισθώσεις (καθαρές από τυχόν κίνητρα που προσφέρθηκαν από τον εκµισθωτή) αναγνωρίζονται στα αποτελέσµατα χρήσης µε σταθερή µέθοδο κατά τη διάρκεια της περιόδου της µίσθωσης. (β) Εταιρία Οµίλου ως εκµισθωτής Ακίνητα που εκµισθώνονται µε λειτουργικές µισθώσεις περιλαµβάνονται στις Επενδύσεις σε Ακίνητα και επιµετρούνται σε εύλογη αξία 2.22 Κόστος χρηµατοδότησης Το καθαρό χρηµατοδοτικό κόστος αποτελείται από τους δεδουλευµένους τόκους επί των συναφθέντων δανείων, που υπολογίζονται βάσει της µεθόδου του πραγµατικού επιτοκίου Φόρος εισοδήµατος Η επιβάρυνση της χρήσεως µε φόρους εισοδήµατος αποτελείται από τους τρέχοντες φόρους και τους αναβαλλόµενους φόρους, δηλαδή τους φόρους (ή τις φορολογικές ελαφρύνσεις), που σχετίζονται µε τα απεικονιζόµενα στην τρέχουσα χρήση κέρδη (ή ζηµίες) αλλά θα καταλογισθούν από τις φορολογικές αρχές σε µελλοντικές χρήσεις. Ο φόρος εισοδήµατος καταχωρείται στο λογαριασµό αποτελεσµάτων, εκτός του φόρου εκείνου που αφορά συναλλαγές που καταχωρήθηκαν απευθείας στα ίδια κεφάλαια, στην οποία περίπτωση καταχωρείται απευθείας, κατά ανάλογο τρόπο στα ίδια κεφάλαια. Οι τρέχοντες φόροι εισοδήµατος είναι οι πληρωτέοι φόροι επί του φορολογητέου εισοδήµατος της χρήσης, βάσει των θεσπισµένων συντελεστών φόρου κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού, και οι τυχόν πρόσθετοι φόροι εισοδήµατος που αφορούν προηγούµενες χρήσεις. Στην περίπτωση που ισχύουν διαφορετικοί φορολογικοί συντελεστές επί των διανεµόµενων και µη διανεµόµενων κερδών, η ποσοτικοποίηση της τρέχουσας φορολογίας γίνεται µε βάση τους θεσπισµένους συντελεστές φόρου της κάθε κατηγορίας, ανάλογα µε το ποσό των κερδών που διανέµεται. Οι αναβαλλόµενοι φόροι εισοδήµατος υπολογίζονται, βάσει των θεσπισµένων συντελεστών φόρου που θα ισχύουν κατά το χρόνο καταλογισµού τους, επί της διαφοράς µεταξύ της λογιστικής και της φορολογικής βάσεως των επιµέρους περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, στο βαθµό που οι διαφορές αυτές συνθέτουν ετεροχρονισµούς που θα εξαλειφθούν στο µέλλον. Οι αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις κατά των φορολογικών αρχών αναγνωρίζονται µόνο στην έκταση στην οποία είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν µελλοντικά κέρδη, που θα προσδώσουν φορολογικές υποχρεώσεις µε τις οποίες θα µπορέσουν να συµψηφισθούν οι αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις. Οι αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις µειώνονται κατά την έκταση στην οποία δεν είναι πλέον προφανές ότι η σχετική µελλοντική φορολογική ελάφρυνση θα εξασφαλισθεί. Κατά την κανονική ροή των εργασιών της επιχείρησης λαµβάνουν χώρα πολλές συναλλαγές και υπολογισµοί για τους οποίους ο ακριβής υπολογισµός του φόρου είναι αβέβαιος. Η ιοίκηση σχηµατίζει πρόβλεψη πρόσθετων φόρων που πιθανών να προκύψουν από µµελλοντικούς φορολογικούς ελέγχους. Στην περίπτωση που οι τελικοί φόροι που προκύπτουν µετά από τους ελέγχους είναι διαφορετικοί από τα ποσά που αρχικά είχαν καταχωρηθεί, οι διαφορές αυτές θα επηρεάσουν το φόρο εισοδήµατος και τις προβλέψεις για αναβαλλοµένους φόρους κατά την χρήση που ο προσδιορισµός των φορολογικών διαφορών έλαβε χώρα Συναλλαγές µε συνδεδεµένα µέρη Συνδεδεµένα µέρη ορίζονται οι επιχειρήσεις, στις οποίες ο Όµιλος διατηρεί τον έλεγχο ή ασκεί ουσιώδη επιρροή στη διαµόρφωση των οικονοµικών και διαχειριστικών πολιτικών τους. Επίσης, συνδεδεµένα µέρη είναι τα µέλη της ιοίκησης του Οµίλου, συγγενικά πρόσωπα αυτών µε πρώτο βαθµό συγγένειας, επιχειρήσεις που κατέχονται από αυτά ή στις οποίες έχουν τον έλεγχο ή ασκούν ουσιώδη επιρροή. Σελίδα 16 από 34

17 3 Μετάβαση στα ΠΧΠ Η εταιρία δηλώνει ρητά και ανεπιφύλακτα ότι οι παρούσες οικονοµικές καταστάσεις είναι οι πρώτες ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις που συντάσσει και δηµοσιεύει ο Όµιλος PASAL A.E,σύµφωνα µε τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης ( ΠΧΠ),πού έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. εδοµένης της ανάγκης παράθεσης των συγκριτικών στοιχείων της προηγούµενης χρήσης στην ίδια βάση, η αποτίµηση και προσαρµογή της αξίας των επιµέρους περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων της Εταιρείας και του Οµίλου έγινε ουσιαστικά την 31 εκεµβρίου 2002, µε συνέπεια τη διαφοροποίηση των οικονοµικών καταστάσεων που είχαν προγενέστερα συνταχθεί και δηµοσιευθεί, σύµφωνα µε τις προϊσχύουσες διατάξεις της Ελληνικής εταιρικής νοµοθεσίας. Κατά την προετοιµασία αυτών των οικονοµικών καταστάσεων σύµφωνα µε το ΠΧΠ 1, ο Όµιλος εφάρµοσε τις υποχρεωτικές εξαιρέσεις και κάποιες από τις προαιρετικές εξαιρέσεις από την πλήρη αναδροµική εφαρµογή των ΠΧΠ. Απαλλαγές από την πλήρη αναδροµική εφαρµογή που αποφάσισε ο Όµιλος έχει αποφασίσει να εφαρµόσει τις ακόλουθες προαιρετικές απαλλαγές από την πλήρη αναδροµική εφαρµογή: (α) Απαλλαγή επιχειρηµατικών συνενώσεων έχει εφαρµόσει την απαλλαγή για τις επιχειρηµατικές συνενώσεις του ΠΧΠ 1 δεν έχει αναπροσαρµόσει τα στοιχεία που αφορούν τις επιχειρηµατικές συνενώσεις που πραγµατοποιήθηκαν νωρίτερα από την ηµεροµηνία µετάβασης 1 Ιανουαρίου (β) Απαλλαγή προσδιοριςµού χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού ταξινόµησε οριςµένα χρεόγραφα ως επενδύσεις διαθέσιµες προς πώληση στον ισολογισµό έναρξης στις 1 Ιανουαρίου Εξαιρέσεις από την πλήρη αναδροµική εφαρµογή που ακολούθησε ο Όµιλος έχει εφαρµόσει τις ακόλουθες υποχρεωτικές εξαιρέσεις από την αναδροµική εφαρµογή: (α) Εξαίρεση διαγραφής χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού Τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία που διαγράφτηκαν πριν από τις 1 Ιανουαρίου 2003, δεν αναγνωρίζονται ξανά σύµφωνα µε τα ΠΧΠ. (β) Εξαίρεση εκτιµήσεων Οι εκτιµήσεις σύµφωνα µε τα ΠΧΠ την 1 Ιανουαρίου 2003, θα πρέπει να συµφωνούν µε τις εκτιµήσεις που έγιναν την ίδια ηµεροµηνία σύµφωνα µε τα Ε.Λ.Π., εκτός κι αν έχει αποδειχτεί ότι οι εκτιµήσεις αυτές ήταν λανθασµένες. Συµφωνίες µεταξύ των ΠΧΠ και Ε.Λ.Π. Οι παρακάτω συµφωνίες παρέχουν µια ποσοτικοποίηση της επίδρασης της µετάβασης στα ΠΧΠ. Η πρώτη συµφωνία παρέχει την επίδρασης στα ίδια κεφάλαια και η δεύτερη στην Κατάσταση αποτελεσµάτων χρήσεως. Σελίδα 17 από 34