Αποτελεσματικότητα δασκάλων

Transcript

1 Αποτελεσματικότητα δασκάλων

2 Αποτελεσματικότητα δασκάλων Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει κοινά αποδεκτος ορισμός για την ποιότητα των δασκάλων. Τι σημαίνει ποιότητα δασκάλου ; ατομικά χαρακτηριστικά και προσόντα (εμπειρία, πτυχία, πιστοποιητικά κ.λπ.), δεξιότητες και αρχές (μέσω της δομής διαφόρων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων) και άυλη ποιότητα που σχετίζεται θετικά με την αποδοτικότητα. Η ποιότητα του δασκάλου δεν επιδέχεται μεταβολή ή μετάλλαξη. Ένας δάσκαλος μπορεί να είναι αποτελεσματικός σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον και αναποτελεσματικός σε ένα διαφορικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, τα προσόντα που απαιτούνται για τη διδασκαλία επιμελών μαθητών διαφέρουν από αυτά στην περιπτωση μαθητών που δεν ενδιαφέρονται για μάθηση.

3 Αποτελεσματικότητα δασκάλων Οι ασκούντες διοίκηση στην εκπαίδευση αντιμετωπίζουν το δίλλημα της ανταλλαγής μεταξύ της ποιότητας και της ποσότητας των δασκάλων. Για παράδειγμα, η αποτελεσματική κατανομή των περιορισμένων πόρων μπορεί να επιτευχθει 1. είτε μέσω της αύξησης των μισθών των δασκάλων με στόχο την πρόσληψη δασκάλων με υψηλή ατομική παραγωγικότητα (ποιότητα), 2. είτε μέσω της καταβολής ενός κοινού μισθού με στόχο την αύξηση της ποσότητας των δασκάλων με το ίδιο επίπεδο προσόντων και δεξιοτήτων (ποσοτητα). Παρότι τα αποτελέσματα της σχετικής έρευνας για τη σχέση αμοιβών δασκάλων και ποιότητας δασκάλων είναι συγκεχυμένα, είναι γενικά αποδεκτό ότι όσο υψηλότερη είναι η ποιότητα των δασκάλων τόσο υψηλότερες είναι και οι επιδόσεις των μαθητών.

4 Αποτελεσματικότητα δασκάλων Για την κατανόηση του όρου ποιότητα δασκάλων αναλύονται δυο ζητήματα 1. πως τα ατομικά χαρακτηριστικά των δασκάλων μπορούν να αποτελούν παράοντες προβλεψης για την ποιότητα των δασκάλων, 2. ποιά ειναι η συνολική συνεισφορά των δασκάλων στις μαθησιακές επιδόσεις των μαθητών. Η ακαδημαική επάρκεια των δασκάλων δεν είναι απόλυτη αλλά σχετική έννοια. Κατά κανόνα, μεταβάλλεται 1. χρονικά και 2. σε σχέση με τις επιδοσεις των συνομίληκων αποφοίτων των πανεπιστημίων από διαφορετικά επιστημονικά πεδία.

5 Αποτελεσματικότητα δασκάλων Η διαχρονική εξέλιξη και βελτίωση της ποιότητας των δασκάλων μπορεί να επηρεαστεί από παρεμβατικές πολιτικές όπως, 1. η προώθηση του επαγγελματισμού, 2. η κατάργηση θεσμικών εμποδίων, 3. η εφαρμογή μεταρρυθμισεων στο σύστημα αμοιβών. Αποτελεσματικότητα και Ιδιωτικός vs. Δημόσιος τομεας 1. Ιδιωτικός τομεας: οι διαφορές στην ποιότητα αντιμετωπίζονται μέσω της αποζημίωσης των δασκάλων με βάση το επίπεδο των ικανοτήτων τους 2. Δημόσιος τομεας: Οι δάσκαλοι αντιστέκονται στη σύνδεση του μισθό με την παραγωγικότητα και ανησυχούν για την ικανότητα των διευθυντών να αναγνωρίζουν την ποιότητα των δασκάλων και άρα, για την ικανότητα προσδιορισμού του μισθού.

6 Αποτελεσματικότητα δασκάλων Ποιός ο ρόλος των διευθυντών και ποια η σχέση τους με την αξιολόγηση; οι διευθυντές αλληλεπιδρούν και επικοινωνούν καθημερινά με τους δασκάλους (επιβλέπουν το διάγραμμα ύλης, παρατηρούν τις αίθουσες, συζητούν με τους γονείς και τους δασκάλους) και έχουν ταυτόχρονα πλήρη πρόσβαση στα μαθησιακά επιτεύγματα και εκπαιδευτικά αποτελέσματα των μαθητών. Συνεπώς, η αποτελεσματικότητα των δασκάλων κρίνεται μέσα από την ικανότητα τους να βελτιώσουν τα μαθησιακά επιτεύγματα των μαθητών τους. Στο πλαίσιο αυτο, ο διευθυντής της εκπαιδευτικής μονάδας λειτουργεί ώς παρατηρητής.

7 Αποτελεσματικότητα δασκάλων Ποιός ο ρόλος των διευθυντών και ποια η σχέση τους με την αξιολόγηση; Συνήθως, η ικανότητα των διευθυντών επικεντρώνεται στο δεξιό και αριστερό άκρο της κατανομής της συνεισφοράς των δασκάλων. Χρειάζεται διερεύνηση για το βαθμό στον οποίο η υποκειμενικές αξιολογήσεις ταιριάζουν με τις αντίστοιχες αντικειμενικές μετρήσεις της αποδοτικότητας. Εμπειρικές ενδείξεις: η σχέση μεταξύ υποκειμενικών κρίσεων και αντικειμενικών μετρήσεων είναι θετική αλλά ασθενής. Ο επιβλέπων επηρεάζεται από παράγοντες που δεν σχετίζονται με την αποδοτικότητα των εργαζομένων όπως η ηλικία, το φύλο και η εξωτερική εμφάνιση του εργαζόμενου.

8 Συνοπτικά Αποτελεσματικότητα δασκάλων Η αποτελεσματικότητα των δασκάλων βασίζεται συνδυαστικά σε τρεις πυλώνες μαθησιακές επιδόσεις των μαθητών υποκειμενικές αξιολογήσεις διευθυντών (με σκοπό να ανακαλυφθούν οι μη παρατηρούμενες ικανότητες των δασκάλων που δεν μπορούν να προσιοριστούν από τις επιδόσεις των μαθητών), και αντικειμενικού τύπου μετρήσεις αποδοτικότητας (με σκοπό να αντιμετωπιστεί η πιθανή μεροληψία των διευθυντών των εκπαιδευτικών μονάδων)

9 Αποτελεσματικότητα, ισότητα και χρηματοδότηση εκπαιδευτικών μοναδων

10 Αποτελεσματικότητα, ισότητα και χρηματοδότηση Οποιαδήποτε εκπαιδευτική δραστηριότητα προϋποθέτει την ύπαρξη ικανών πόρων. Κατά κανόνα, η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης διαχωρίζεται σε σχήματα διοίκησης κεντρικού (ή συλλογικού) σχεδιασμού (κρατική χρηματοδότηση) αποκεντρωμένου χαρακτήρα (αγοραίοι μηχανισμοί χρηματοδότησης). Υποστηρικτές του κεντρικά σχεδιασμένου εκπαιδευτικού συστηματος: η εκπαίδευση ως μια οιονεί-αγορά οδηγεί σε κοινωνικοοικονομική τμηματοποίηση και σε μεγαλύτερη εισοδηματική ανισότητα κοινωνικοποίηση των θετικών εξωτερικοτήτων της εκπαιδευσης

11 Αποτελεσματικότητα, ισότητα και χρηματοδότηση Υποστηρικτές του αποκεντρωμένου εκπαιδευτικού συστήματος (οιονεί-αγορά): το κεντρικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό σύστημα οδηγεί σε μείωση της αποτελεσματικότητας στη διάθεση των πόρων αλλά και της αποτελεσματικότητας του προϊόντος (εκπαιδευτικού αποτελέσματος) Αντίθετα, το αποκεντρωμένο εκπαιδευτικό σύστημα αυξάνει την αποτελεσματικότητα και βελτιώνει ζητήματα ισότητας επειδή είναι πιο πιθανό μέσα από αυτό το σύστημα να λαμβάνονται από τα νοικοκυριά οι βέλτιστες αποφάσεις σχετικά με την επένδυση στην εκπαίδευση των παιδιών τους.

12 Αποτελεσματικότητα, ισότητα και χρηματοδότηση Αποτελεσματικότητα vs. ισότητα (efficiency vs. equity) Συνήθως, γίνεται η ακόλουθη αντιστοίχιση αποκεντρωμένο σύστημα χρηματοδότησης με την αποτελεσματικότητα και το κεντρικά διοικούμενο σύστημα εκπαίδευσης με την ισότητα. Κατά κανόνα, το αποκεντρωμένο σύστημα χρηματοδότησηςελαχιστοποιεί τα προβλήματα της υπο χρηματοδότησης και της σπατάλης των πόρων που αναπόφευκτα συνοδεύουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες που παρέχονται από το κράτος. Βέβαια, η κεντρική παρέμβαση πολλές φορές είναι απαραίτητη στην αντιμετώπιση φαινομένων που έχουν να κάνουν με χρηματοοικονομικούς περιορισμούς και με τη διάχυση των αποδόσεων του ανθρώπινου κεφαλαίου.

13 Αποτελεσματικότητα, ισότητα και χρηματοδότηση Ποιά ειναι η ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο συστημάτων χρηματοδότησης; Στο αποκεντρωμένο σύστημα, η τοπική εκπαιδευτική κοινότητα αποφασίζει το πώς θα δαπανήσει τα έσοδα που έχει συλλέξει από την δική της φορολογική βάση. Στο κεντρικά σχεδιασμένο σύστημα, η τοπική εκπαιδευτική κοινότητα λαμβάνει ένα μερίδιο από τα έσοδα που έχουν συλλεχθεί από την φορολογική βάση σε εθνικό επίπεδο και βέβαια το μερίδιο προσδιορίζεται από τους ασκούντες πολιτική σε κεντρικό επίπεδο. Η ουσιαστική διαφορά έγκειται στον τρόπο λήψης αποφάσεων και ελέγχου και όχι σε διαφορές για το ύψος της χρηματοδότησης (ανεξάρτητα του ποιος λαμβάνει τις αποφάσεις, στόχος της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι η μεγιστοποίηση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος).

14 Αποτελεσματικότητα, ισότητα και χρηματοδότηση Στόχος οπουδήποτε συστήματος χρηματοδότησης Η επένδυση στην κοινωνικά άριστη ποσότητα εκπαίδευσης. Ο καθένας επιλέγει την εκπαιδευση που θα ωφελήσει τον ίδιο. Εάν η εκπαίδευση παράγει κοινωνικά οφέλη, τότε η κοινωνία επιθυμεί επίπεδα εκπαίδευσης πέραν του ατομικά ωφέλιμου επιπέδου. Η αποδοτικότητα (στην κατανομη πόρων) σχετίζεται με την άριστη ποσότητα της εκπαίδευσης. Η αποτελεσματικότητα (στις μαθησιακές επιδοσεις) σχετίζεται με την άριστη ποσότητα της εκπαίδευσης που παράγεται με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Η ισότητα σχετίζεται με τον όρο της αποδοτικότητας για όλα τα μελη της κοινωνίας (ανεξαρτήτως περιορισμών).

15 Κοινωνική ευθύνη, λογοδοσία και επιλογη σχολείου