ΥΓΕΙΑ - ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Transcript

1 ΥΓΕΙΑ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Έρευνα & Ετοιμασία Νίκος Σταύρου Γιαννουκά, B.Sc.Hons, M.Sc., Ph.D. Έκδοση 2013 Χορηγοί: Χημείο Γιαννουκά Yiannoukas Medical Laboratories Ltd. HealthCare Services Ltd. Clinical Laboratory information Services Ltd. Copyright 2008 by Yiannoukas Medical Laboratories Ltd. All rights reserved. No part of this publication (book) may be used or reproduced in any manner whatsoever without the written permission of the copyright owner. Printed in the Republic of Cyprus. Σημαντική Σημείωση: Παρόλο που έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στην ορθότητα του περιεχομένου στην έκδοση αυτού του εγχειριδίου με τίτλο Υγεία Μακροζωία Ενημέρωση, τόσο η Yiannoukas Medical Laboratories Ltd (Χημείο Γιαννουκά), η διεύθυνση του Χημείου Γιαννουκά, όσο και ο Νίκος Γιαννουκάς δεν φέρουν καμιά απολύτως ευθύνη για τυχόν λάθη ή παραλήψεις. Όλες οι πληροφορίες, αναλύσεις και αποτελέσματα αναλύσεων που περιέχονται είναι μορφωτικού περιεχομένου και δεν προορίζονται για αντικατάσταση οποιασδήποτε ιατρικής υπηρεσίας, γνωμοδότησης, συμβουλής ή και εξέτασης. Παρακαλώ πάντοτε να συμβουλεύεστε το γιατρό σας για οποιονδήποτε πρόβλημα που σχετίζετε με την υγεία σας. Important notice: In spite of the fact that the greatest care has been taken to ensure accuracy in this publication, entitled Υγεία Μακροζωία Ενημέρωση, YML Ltd (Χημείο Γιαννουκά,) the author and or publisher cannot accept legal responsibility or liability for errors or omissions that may be made. The information and test results are provided as an educational service by YML Ltd. The material that follows is not intended to be a substitute for a physician's consultation and is provided with the understanding that YML Ltd and its associates are not engaged in rendering medical advice or services. Consult your own physician regarding the applicability of any opinions or recommendations with respect to your own symptoms or medical condition, or for interpretation of any test results 1

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Μετά από αρκετή δουλειά και έρευνα στην επιλογή και εντοπισμό των κατάλληλων επιστημονικών πληροφοριών η έκδοση του εγχειριδίου με τίτλο, ΥΓΕΙΑ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, γίνετε πραγματικότητα. Μοναδικός σκοπός και στόχος της έκδοσης είναι η παροχή πληροφοριών μορφωτικού περιεχομένου σχετικά με αναλύσεις και γενικά σε θέματα Υγείας και όχι προς αντικατάσταση ή και συμπλήρωση οποιασδήποτε ιατρικής συμβουλής, γνωμοδότησης, εξέτασης και θεραπείας, (professional advice). Ας μην μας διαφεύγει το απλό γεγονός ότι, Η ΣΩΣΤΉ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΩΣΕΙ ΕΝΩ Η ΑΓΝΟΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΦΕΡΕΙ ΣΥΜΦΟΡΕΣ. Πιστεύετε ότι με τη σωστή ενημέρωση από εξειδικευμένα άτομα, μαζί με τις απαραίτητες αναλύσεις και ιατρικές εξετάσεις, παρέχονται όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την πρόληψη των ασθενειών και γενικά την προστασία της υγείας. Η σωστή επιλογή και η ερμηνεία των αποτελεσμάτων των αναλύσεων και ιατρικών εξετάσεων αποτελεί βασική προϋπόθεση στη κατανόηση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού και σαν επακόλουθο μας δίνονται οι κατευθυντήριες γραμμές, τι μέτρα χρειάζεται να παίρνουμε για την προφύλαξη από ανεπιθύμητες εξελίξεις σε βάρος της υγείας μας, και βεβαίως στην παρακολούθηση της διάγνωσης και εξέλιξης μιας ειδικής θεραπείας. Ας γίνει βίωμα μας το γεγονός ότι, Ως τη στιγμή που η υγεία μας θα γίνει ζήτημα συνειδητών συνηθειών οφείλουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας σ αυτήν, να ενημερωνόμαστε σωστά για τα θέματα που μας απασχολούν και να δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στην πρόληψη των ασθενειών παρά στη θεραπεία τους. Θα ήταν μεγάλη παράλειψη εκ μέρους μου να μην εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου και την μεγάλη μου ευγνωμοσύνη προς όλους εσάς τους πολύτιμους πελάτες, συνεργάτες και φίλους, που η υποστήριξη και εμπιστοσύνη σας προς το άτομο μου όλα αυτά τα χρόνια, μου επιτρέπουν σήμερα να έχω την δυνατότητα και ευχέρεια έκδοσης αυτού του εγχειριδίου, που πιστεύω και εύχομαι ότι θα εκπληρώσει πλήρως την αποστολή του. Ο επαγγελματικός και ιδεολογικός μου προσανατολισμός, οι προσδοκίες μου και γενικά τα πιστεύω μου παραμένουν αναλλοίωτα. Πιστεύω ότι στο επάγγελμα μου, δεν αρκεί μόνο να έχουμε απαιτήσεις, πρέπει και επιβάλλετε ταυτοχρόνως να προσφέρουμε και αυτός είναι ένας από τους λόγους που γίνετε η έκδοση αυτού του εγχειριδίου. Υπόσχομαι ότι θα συνεχίσω με όλες μου τις δυνάμεις, με τον ίδιο ζήλο, αφοσίωση και αποφασιστικότητα στην επιτυχεία του στόχου μου που ήταν και παραμένει το πώς καλύτερα μπορούμε να εξυπηρετήσουμε το κοινωνικό σύνολο του τόπου μας, με γνώμονα πάντοτε την προστασία της υγείας. Με το σκεπτικό ότι, η υγεία είναι το ύψιστο για τον άνθρωπο αγαθό και το βασικό μέσο προστασίας της ζωής και των επιδιώξεών μας, σας προτρέπω να πάρετε το εγχειρίδιο, ΥΓΕΙΑ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, διότι ακράδαντα πιστεύω ότι η πληροφόρηση που θα έχετε θα βοηθήσει στην αναγνώριση της σημασίας της πρόληψης ως του μόνου αποτελεσματικού τρόπου προστασίας της Υγείας. Παρόλο που έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στην ορθότητα του περιεχομένου του εγχειριδίου με τίτλο ΥΓΕΙΑ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, το Χημείο Γιαννουκά, ο Νίκος Γιαννουκάς, οι συνεργάτες του και όλοι οι παροχείς επιστημονικών πληροφοριών δεν φέρουν καμιά απολύτως ευθύνη για τυχόν λάθη ή παραλήψεις. Όλες οι πληροφορίες, αναλύσεις και αποτελέσματα αναλύσεων που περιέχονται είναι μορφωτικού περιεχομένου και δεν προορίζονται για αντικατάσταση οποιασδήποτε ιατρικής υπηρεσίας, γνωμοδότησης, συμβουλής ή εξέτασης και θεραπείας. Παρακαλώ πάντοτε να συμβουλεύεστε το γιατρό σας για οποιονδήποτε πρόβλημα που σχετίζετε με την υγεία σας. Ιδιαίτερα θέλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου σε όλους τους συνεργάτες μου στο Χημείο Γιαννουκά και σε όλους εκείνους που οι πληροφορίες που παρέχουν μέσω της βιβλιογραφίας, επιστημονικές έρευνες, περιοδικά, εκδόσεις και ανακοινώσεις, το διαδίκτυο και άλλα επιστημονικά έντυπα που μπορεί ελεύθερα να χρησιμοποιηθούν, έχουν συμβάλει στην επίτευξη του στόχου μας που δεν είναι τίποτε άλλο από την έκδοση και δωρεάν διάθεση του μη κερδοσκοπικού εγχειριδίου ΥΓΕΙΑ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ. Πιστεύω ότι είμαστε τυχεροί και συνάμα ευτυχής διότι μπορέσαμε να βρούμε τις κατάλληλες πληροφορίες από διάφορες πηγές που έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί, μερικές των οποίων προέρχονται από οργανισμούς όπως το National Cancer Institude, το National Institude of Drug Abuse, η MedicineNet, Mayo Clinic, Bupa, Helpguide, ivillage Health, και πολλοί άλλοι. Ν. Σ. Γιαννουκάς, B.Sc.Hons, M.Sc., Ph.D. 2

3 ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ Γενικές Οδηγίες Ώρες Νηστείας: Τα επίπεδα των περισσοτέρων συστατικών του αίματος (αποτελέσματα αναλύσεων) δεν επηρεάζονται (μεταβάλλονται) σημαντικά μετά από ένα κανονικό πρόγευμα. Κύρια εξαίρεση σε αυτό αποτελούν οι αναλύσεις που σχετίζονται με το μεταβολισμό όπως η Γλυκόζη (το ζάχαρο), τα τριγλυκερίδια, η χοληστερόλη και γενικά τα λιπίδια, ανόργανος φωσφόρος και πολλές άλλες. Έτσι αποτελεί καλή πρακτική ρουτίνας να γίνετε η συλλογή όλων των δειγμάτων του αίματος μετά από μια ολονύκτια νηστεία ώρες. Επειδή για τις πιο πολλές από τις αναλύσεις τα φυσιολογικά όρια που έχουμε γίνονται με δείγματα νηστείας τα οποία παίρνονται τις πρωινές ώρες, αν δεν υπάρχει ειδικός λόγος καλύτερα να πηγαίνετε στο χημείο για δειγματοληψία το πρωί και νηστικός. Συλλογή Δειγμάτων Αίματος: Όλα τα δείγματα αίματος πρέπει να συλλέγονται από εξειδικευμένα άτομα κάτω από ειδικές συνθήκες προστασίας και να τοποθετούνται σε ειδικά δοχεία αναλόγως με τον τύπο (το είδος) των αναλύσεων που πρέπει να γίνουν. Η συλλογή των δειγμάτων αίματος ως συνήθως συνιστάται να γίνεται κατά τις πρωινές ώρες (7:30 π.μ. μέχρι τις 9:30 π.μ.) Συλλογή Δειγμάτων Ούρων: Όλα τα δείγματα των ούρων πρέπει να συλλέγονται σε χημικώς καθαρά και κατά προτίμηση αποστειρωμένα δοχεία με πώματα που κλείνουν καλά και στερεά. Ένα καθαρό δείγμα που λαμβάνεται κατά την ούρηση είναι απόλυτα επαρκές για την συνήθη εξέταση. Πρώτο πρωινό δείγμα: Ένα δείγμα ούρων που λαμβάνετε κατά την διάρκεια της πρωινής ούρησης είναι κατάλληλο για τη συνήθη εξέταση των ούρων. Για να πάρουμε ένα δείγμα ούρων πρέπει να ακολουθηθεί η εξής διαδικασία: Α. Δείγμα ούρων μέσου ρεύματος (μόνο σε γυναίκες): Γενικός καθαρισμός της ουρήθρας με χλιαρό νερό και σαπούνι και ακολούθως, Διαβρέχουμε 3 4 τολύπια βαμβακιού με χλιαρό νερό. Με το ένα χέρι απομακρίνουμε το ένα από το άλλο τα μικρά χείλη του αιδοίου στις γυναίκες, ενώ στους άντρες αποσύρουμε την ακροποσθία. Ενώ το έξω στόμιο της ουρήθρας είναι εκτεθειμένο χρησιμοποιούμαι τα διαβρεγμένα τολύπια βαμβακιού για να καθαρίσουμε την περιοχή Αρχίζουμε τον καθαρισμό από το έξω στόμιο της ουρήθρας και κάνουμε μόνο μια κίνηση προς τα κάτω με κάθε διαβρεγμένο τολύπιο βαμβακιού. Επαναλαμβάνουμε τρεις φορές. Μετά το καθαρισμό αρχίζει η ούρησης. Όταν αφήσουμε να περάσουν λίγα ουρά η ούρηση διακόπτετε και τοποθετούμε το καθαρό δοχείο και συλλέγουμε (μαζεύουμε) τα ούρα να γεμίσει το δοχείο στα 2/3. Πωματίζουμε στερεά το δοχείο και αναγράφουμε στην ετικέτα το όνομα μας, την ημερομηνία και την ώρα συλλογής των ούρων Β. Δείγμα ούρων απευθείας ρεύματος (μόνο σε άνδρες): Γενικός καθαρισμός της ουρήθρας με χλιαρό νερό και σαπούνι και ακολούθως, Διαβρέχουμε 3 4 τολύπια βαμβακιού με χλιαρό νερό. Με το ένα χέρι αποσύρουμε την ακροποσθία και ενώ το έξω στόμιο της ουρήθρας είναι εκτεθειμένο χρησιμοποιούμαι τα διαβρεγμένα τολύπια βαμβακιού για να καθαρίσουμε την περιοχή Αρχίζουμε τον καθαρισμό από το έξω στόμιο της ουρήθρας και κάνουμε μόνο μια κίνηση προς τα κάτω με κάθε διαβρεγμένο τολύπιο βαμβακιού. Επαναλαμβάνουμε τρεις φορές 3

4 Μετά το καθαρισμό αρχίζει η ούρησης μέσα στο καθαρό δοχείο. Συλλέγουμε (μαζεύουμε) τα ούρα να γεμίσει το δοχείο στα 2/3. Πωματίζουμε στερεά το δοχείο και αναγράφουμε στην ετικέτα το όνομα μας, την ημερομηνία και την ώρα συλλογής των ούρων Γ. Δείγμα ούρων 24 ωρών: Ο ασθενής κατά την έναρξη της περιόδου των 24 ωρών (π.χ. το πρωί στις 7:00 π.μ.) πρέπει να ουρήσει ώστε να αδειάσει την ουροδόχο κύστη. Τα ούρα αυτά απορρίπτονται. Στη συνέχεια μαζεύονται όλα τα ούρα κάθε ούρησης κατά την διάρκεια των 24 ωρών που ακολουθούν καθώς και τα ούρα κατά το τέλος της χρονικής περιόδου των 24 ωρών στις 7:00 π.μ. της άλλης ημέρας. Όλα τα ούρα πρέπει να μαζευτούν μέσα σε ειδικό δοχείο και να διατηρηθούν σε ψυγείο όλο το χρόνο της συλλογής. Το δοχείο μπορεί να το προμηθευτείτε από το κλινικό εργαστήριο. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να χρειάζεται στο δοχείο ειδικό συντηρητικό και ο ασθενής να αποφεύγει ορισμένα φαγητά και φάρμακα πριν και κατά την διάρκεια της συλλογής των ούρων. Συστήνεται να επικοινωνείτε με το χημείο πριν την συλλογή των ούρων 24 ορών. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Συλλογή ούρων 24 ωρών για την ανάλυση Αμυγδαλικού Οξέος (VMA). Δυο μέρες και κατά την διάρκεια του μαζέματος των ούρων αποφεύγετε τα φάρμακα αφού συνεννοηθείτε με το γιατρό σας και τα ακόλουθα φαγητά: σοκολάτες, μπανάνες, βανίλια (σε φρούτα, φαγητά και γλυκά), καφέ, τσάι, πορτοκάλια. Αν υπάρχουν οποιεσδήποτε περαιτέρω οδηγίες ή επεξηγήσεις που τυχόν να χρειαστείτε, παρακαλώ να επικοινωνήσετε με το Γιατρό σας ή το Κλινικό Εργαστήριο της επιλογής σας. Τι πρέπει να προσέξω: Το σημερινό κλινικό εργαστήριο αναμφισβήτητα αποτελεί το κυριότερο μέσο βοήθειας του γιατρού και του ασθενή, τόσο στη πρόληψη και διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση της εξέλιξης και θεραπείας κάποιας ασθένειας. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων λαμβάνονται αποφάσεις ζωής ή θανάτου για τον ασθενή. Η επιλογή του Κλινικού Εργαστηρίου όπου θα γίνουν οι αναλύσεις σας είναι αποκλειστικό δικαίωμα σας. Αυτό πρέπει να το ξέρετε και να το απαιτείτε. Μην επιτρέπετε σε άλλους να αποφασίζουν για σας. 4

5 Οι αναλύσεις που περιλαμβάνονται (αναφέρονται) σε αυτό το εγχειρίδιο είναι οι πιο βασικές και δεν καλύπτουν όλες τις αναλύσεις που μπορεί να γίνουν, ανάλογα με τι θα αποφασίσει ο γιατρός σας, με βάση το ιατρικό ιστορικό και την γενική κατάσταση της υγείας σας. Στα πλαίσια των φυσιολογικών ορίων των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που είναι διεθνώς αποδεχτά εμπίπτει περίπου το 95% του πληθυσμού. Ένα 5% όμως έχει φυσιολογικά όρια ελαφρός διαφορετικά. ΟΙ φυσιολογικές τιμές που δίνονται για τις διάφορες αναλύσεις που αναφέρονται στο εγχειρίδιο είναι ενδεικτικές. Τα φυσιολογικά όρια των αναλύσεων που γίνονται στο χημείο ως συνήθως σας δίνονται μαζί με τα αποτελέσματα των αναλύσεων σας, διότι αυτές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την μέθοδο προσδιορισμού των αποτελεσμάτων, το φύλο, την ηλικία και σε πολλούς άλλους παράγοντες. Είναι αποδεχτό το γεγονός ότι τα αποτελέσματα των αναλύσεων διαφοροποιούνται σε μικρό βαθμό κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις (συνθήκες) αλλά παραμένουν μέσα στα πλαίσια των φυσιολογικών ορίων. Η γενική κατάσταση της υγείας σας δεν βασίζετε αποκλειστικά και μόνο στα αποτελέσματα των αναλύσεων σας. Βεβαιωθείτε ότι το κλινικό εργαστήριο της επιλογής σας καλύπτει πέντε βασικές πτυχές λειτουργίας, όπως, 1. Διαπίστευση:Το εργαστήριο της επιλογής μας πρέπει να είναι διαπιστευμένο. Το τελευταίο Πρότυπο Διαπίστευσης για κλινικά εργαστήρια είναι το ISO Παραθέτω πιο κάτω, πολύ περιληπτικά τη σημασία του όρου ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ και πως αυτή σχετίζεται με την επιλογή και τη λειτουργία του κλινικού εργαστηρίου και εν συνεχεία πώς επηρεάζει τις σχέσεις του κλινικού εργαστηρίου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ασθενείς, γιατρούς, κλινικές, υγειονομικές υπηρεσίες, και άλλους. Η βελτίωση της ποιότητας των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που παρατηρήθηκε τελευταίως οφείλετε αφενός στην εξέλιξη της τεχνολογίας και αφετέρου στην εφαρμογή προγραμμάτων ποιοτικού ελέγχου βασισμένων στις αρχές που καθορίζονται από τους όρους της διαπίστευσης. Το ερώτημα που προκύπτει στην περίπτωση αυτή είναι, πια η σημασία της διαπίστευσης ενός κλινικού εργαστηρίου με το ISO για τον ασθενή / πελάτη; Για κάθε προηγμένη χώρα η διαπίστευση αποτελεί:την κορωνίδα της ύπαρξης και λειτουργίας Συστήματος Ποιότητας και Ελέγχου και η σοβαρή αντιμετώπιση του συνιστά ένα μέτρο αξιοπιστίας σε θέματα που σχετίζονται με την ποιότητα των προϊόντων (στη περίπτωση μας τα αποτελέσματα των αναλύσεων) και γενικά στις προσφερόμενες υπηρεσίες ενός φορέα (το κλινικό εργαστήριο), Πιστοποίηση ότι το κλινικό εργαστήριο διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό προσοντούχο προσωπικό τελευταίου τύπου αναλυτές και γενικά την ικανότητα να προσφέρει υπηρεσίες και αποτελέσματα αναλύσεων ποιότητας και ακριβείας, με διεθνή αναγνώριση. Ζούμε σε μια χρονική περίοδο όπου η προσφορά προϊόντων (αναλύσεων) και γενικά υπηρεσιών ολοένα και αυξάνει τόσο από την άποψη του αριθμού των προμηθευτών (κλινικών εργαστηρίων), όσο και από την άποψη της προσφερόμενης ποικιλίας προϊόντων (αναλύσεων), γι αυτό καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για αντικειμενική αξιολόγηση και πιστοποίηση, για μεν τα προϊόντα (αποτελέσματα αναλύσεων) ως προς το επίπεδο της ποιότητας τους, για δε την παραγωγική διαδικασία ως προς τη διασφάλιση της ποιότητας αυτής (της ορθότητας και ακριβείας των αποτελεσμάτων). Η πιστοποίηση της ποιότητας των προϊόντων (αναλύσεων) και προσφερομένων υπηρεσιών πρέπει να επιδιώκεται και από την πλευρά των πελατών / ασθενών, διότι στη περίπτωση του κλινικού εργαστηρίου με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων του, άμεσα συνδέεται η ασφάλεια και η υγεία του χρήστη (ασθενή). Η επίβλεψη της σημασίας και σπουδαιότητας της διαπίστευσης επιβάλλει όπως αυτή ασκείται από φορείς μη κερδοσκοπικούς για τη λειτουργία των οποίων την ευθύνη φέρει η ίδια η πολιτεία. Το Πρότυπο Διαπίστευσης ISO Τι είναι και τι προσφέρει; Αποτελεί την πλέον βασική υποδομή αναγνώρισης, από ανεξάρτητο, εξειδικευμένο και διεθνώς αναγνωρισμένο φορέα, Καθορίζει τις γενικές απαιτήσεις, μεθόδους, για τη διεξαγωγή δοκιμών (αναλύσεων) ή/και διακριβώσεων, 5

6 Καλύπτει δοκιμές και διακριβώσεις που εκτελούνται με τη χρήση προτύπων μεθόδων, μη προτύπων μεθόδων και μεθόδων που έχουν αναπτυχθεί από το ίδιο το κλινικό εργαστήριο, Περιέχει όλες τις απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να ικανοποιούν γενικά τα κλινικά εργαστήρια εφόσον επιθυμούν να αποδείξουν ότι εφαρμόζουν ένα σύστημα για την ποιότητα, ότι είναι τεχνικά ικανά και ότι έχουν τη δυνατότητα να παράγουν τεχνικά έγκυρα αποτελέσματα, Διευκολύνει τη συνεργασία διεθνώς μεταξύ εργαστηρίων και άλλων φορέων και βοηθά στην ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειρίας, καθώς και στη διεθνή εναρμόνιση των προτύπων και των διαδικασιών, Παρέχει την πιστοποίηση ότι το διαπιστευμένο κλινικό εργαστήριο έχει την ικανότητα να διεξάγει δοκιμές (αναλύσεις) και διακριβώσεις (αποτελέσματα αναλύσεων) ποιότητας και ακριβείας, συμπεριλαμβανομένης και της δειγματοληψίας (αιμοληψίας, κτλ). Η σημασία της διαπίστευσης όπως έχει τονιστεί και προηγουμένως επηρεάζει και εξυπηρετεί όλους τους εμπλεκόμενους φορείς που σχετίζονται με τις προσφερόμενες υπηρεσίες του κλινικού εργαστηρίου, διότι με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων που επιτυγχάνει ένα διαπιστευμένο εργαστήριο εκτός του ότι είναι διεθνώς αναγνωρισμένα και αποδεκτά, πάνω σ αυτά μπορεί να βασιστεί με απόλυτη εμπιστοσύνη τόσο ο γιατρός όσο και ο ασθενής για μια σωστή διάγνωση και θεραπεία. Η διαπίστευση για όλους μας είναι τεράστιας σημασίας, διότι τώρα μας δίνετε η ευκαιρία να γνωρίζουμε, πια από τα κλινικά εργαστήρια είναι τα καταλληλότερα για την δική μας καλύτερη εξυπηρέτηση. Τομείς Διαπίστευσης:Σε ποιους τομείς (πόσες και ποιες αναλύσεις) το συγκεκριμένο κλινικό εργαστήριο της επιλογής σας έχει διαπιστευτεί. Πρέπει να γνωρίζετε ότι κάθε ανάλυση διαπιστεύετε ξεχωριστά με βάση την μέθοδο που χρησιμοποιεί το κλινικό εργαστήριο. 2. Έχει προσοντούχο προσωπικό. Τόσο το προσωπικό όσο και οι διευθυντές του χημείου πρέπει να έχουν την κατάλληλη μόρφωση και πρακτική πείρα για την εξάσκηση των καθηκόντων τους, σε πολύ γενικές γραμμές να έχουν εκπαιδευτεί και να κατέχουν τα κατάλληλα διπλώματα στην γενική λειτουργία του εργαστηρίου, στην αιμοληψία και στις πρώτες βοήθειες. 3. Έχει επαγγελματική άδεια. Αυτή πρέπει να καλύπτει τουλάχιστο τους πιο βασικούς τομείς, δηλαδή, την Αιματολογία, την Μικροβιολογία / Βακτηριολογία και την Ανοσολογία. Βιοχημεία, την 4. Διευθυντής:Ο υπεύθυνος διευθυντής πρέπει να έχει την κατάλληλη πανεπιστημιακή μόρφωση και εμπειρία ργασίας. Όλα τα κλινικά εργαστήρια είναι νομικά υπόχρεα να έχουν τα πιο πάνω πιστοποιητικά [Διαπίστευσης, Άδεια Λειτουργίας / Εξασκήσεως του επαγγέλματος, Πανεπιστημιακά διπλώματα του Διευθυντή], αναρτημένα σε περίοπτο μέρος, ως συνήθως στην αίθουσα αναμονής, για να μπορεί ο κάθε ασθενής / πελάτης να τα βλέπει. 5. Πρόγραμμα Ποιοτικού Ελέγχου & Ανέλιξης. Είναι απαράβατος κανόνας, ότι οι τωρινές ανάγκες για προστασία της υγείας, είτε αυτές είναι για πρόληψη, για διάγνωση ή για θεραπεία, έχουν γίνει μια αναγκαιότητα για όλους μας και σε όλα τα στάδια της ζωής μας. Γι αυτό ακριβώς το λόγo πρέπει αδιαλείπτως να εφαρμόζοντε προγράμματα ανέλιξης των προσφερομένων υπηρεσιών του χημείου σύμφωνα με διεθνή πρότυπα με τις πιο ψηλές προδιαγραφές, έχοντας σαν βασικές αρχές μας την καλύτερη δυνατόν προστασία της υγείας. Ειδικές υπηρεσίες. Η ιδιωτική πρωτοβουλία στη Κύπρο παραμένει όπως πάντοτε πρωτοπόρος δημιουργός θετικών εξελίξεων. 6

7 ΩΦΕΛΗΜΑΤΑ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ Ποια τα ωφελήματα ορισμένων βασικών εργαστηριακών αναλύσεων (Διαγνωστικών ή και Προληπτικών), τα λεγόμενα Τσεκαπ / Checkup. Αντικείμενο του κλινικού εργαστηρίου είναι η διεκπεραίωση δοκιμασιών (αναλύσεων) στο αίμα, στα ούρα, στα κόπρανα, στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, στο γαστρικό υγρό, κτλ., του ανθρώπινου οργανισμού και η σημασία των αποτελεσμάτων των αναλύσεων αυτών στην ιατρική. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων (δοκιμασιών) χρησιμοποιούνται γενικά για να βοηθήσουν στην, Σωστή ερμηνεία των αποτελεσμάτων των αναλύσεων σε σχέση με την λειτουργία του οργανισμού, Εκτίμηση μιας φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού (Προληπτικές Αναλύσεις) και παρέχουν τα δεδομένα για να τεθεί μια διάγνωση, Επιβεβαίωση ή αναίρεση μιας αρχικής διάγνωσης του γιατρού, Παροχή και παρακολούθηση των αποτελεσμάτων μιας ειδικής θεραπείας. Σχετικά με τις κλινικές εργαστηριακές δοκιμές (αναλύσεις) πιστεύω ότι πρέπει να παρέχονται στον ασθενή ή πελάτη οι εξής πληροφορίες μέσο του:α. Κλινικού Εργαστηρίου, Ποιοι παράγοντες παρεμβαίνουν στα αποτελέσματα των αναλύσεων (ορισμένα είδη διατροφής, φάρμακα, συντηρητικά, κτλ) και πως να ετοιμαστεί ο ασθενής / πελάτης για την διαδικασία της δειγματοληψίας για την διεκπεραίωση των αναλύσεων, Ποιες οι φυσιολογικές τιμές των αποτελεσμάτων των αναλύσεων. Β. Του γιατρού, Γιατί ζητείται μια ανάλυση, Τι υποδηλώνουν τα αποτελέσματα των αναλύσεων και ποια η κλινική σημασία τους, Ποιες φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού μετρούνται άμεσα ή έμμεσα με την ανάλυση και ποια η κλινική σημασία των αποτελεσμάτων των αναλύσεων Κάθε εργαστηριακή δοκιμασία (ανάλυση) περιλαμβάνει τέσσερα στάδια που αφορούν, 1. Την επιλογή του κλινικού εργαστηρίου από τον πελάτη / ασθενή. Βεβαιωθείτε ότι το κλινικό εργαστήριο που επιλέξατε για τις αναλύσεις σας είναι το καταλληλότερο. Μην ξεχνάτε ότι είναι κεκτημένο δικαίωμα σας η επιλογή κλινικού εργαστηρίου. Μην επιτρέπεται σε κανένα άλλο να αποφασίσει για σας σε πιο κλινικό εργαστήριο θα γίνουν οι αναλύσεις σας, διότι με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων σας εξαρτάτε η υγεία σας, που όπως πολύ καλά ξέρετε, είναι το πολυτιμότερο αγαθό της ζωής 2. Την ετοιμασία του πελάτη (ασθενή) για τη δειγματοληψία, την ετοιμότητα του εργαστηρίου για την εκτέλεση των αναλύσεων (δοκιμασίες) και τον τρόπο λήψης και συντήρησης του δείγματος, 3. Την εκτέλεση της δοκιμασίας και τι δυνατότητα του διευθυντή του κλινικού εργαστηρίου να ελέγχει την ακρίβεια και την ποιότητα των αποτελεσμάτων της κάθε ανάλυσης (δοκιμασίας), 4. Την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της ανάλυσης (δοκιμασίας) από το γιατρό. Οι τωρινές ιατρικές ανάγκες όπως όλοι γνωρίζετε, είτε αυτές είναι για πρόληψη, για διάγνωση ή για θεραπεία, έχουν γίνει μια απαραίτητη προϋπόθεση για όλους μας και σε όλα τα στάδια της ζωής μας. Είναι αναμφισβήτητο πια γεγονός ότι το κλινικό εργαστήριο παρέχει υπηρεσίες και αποτελέσματα αναλύσεων που αποτελούν το κυριότερο μέσο βοήθειας του γιατρού και του ασθενή τόσο στη πρόληψη και διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση της εξέλιξης της ασθένειας και θεραπείας. 7

8 Σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες μια νέα περίοδος έχει αρχίσει σε θέματα προστασίας της υγείας με απώτερο σκοπό την Πρόληψη των Ασθενειών. Πιστεύετε ότι με τη σωστή ενημέρωση, τις απαραίτητες αναλύσεις και ιατρικές εξετάσεις, παρέχονται όλα τα στοιχεία που χρειάζεται και πρέπει να ξέρει κάποιος για την προφύλαξη της υγείας του. Σκοπός αυτού του εγχειριδίου είναι η παροχή πληροφοριών μορφωτικού περιεχομένου μέσω των αποτελέσματα των αναλύσεων σας που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου ζωής που πρέπει να ακολουθείτε με απώτερο σκοπό την διαφύλαξη της υγείας, (βασικές αρχές τις προληπτικής υγιεινής φροντίδας). Βεβαίως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλες οι πληροφορίες που περιέχονται στο εγχειρίδιο δεν προορίζονται για αντικατάσταση οποιασδήποτε ιατρικής υπηρεσίας, γνωμοδότησης, συμβουλής ή και εξέτασης. Παρακαλώ πάντοτε να συμβουλεύεστε το γιατρό σας για οποιονδήποτε πρόβλημα που σχετίζετε με την υγεία σας. Οι βασικές αρχές τις προληπτικής υγιεινής φροντίδας είναι, Υγιεινή Διατροφή Άσκηση και Διατήρηση κανονικού βάρους Διεξαγωγή Προληπτικών Αναλύσεων Ιατρική εξέταση και αναλύσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με την κάθε περίπτωση Σωστή ενημέρωση σε θέματα υγείας Αλλαγή τρόπου ζωής απαλλαγμένη από όλους τους παράγοντες υψηλού κινδύνου πάθησης των στεφανιαίων αρτηριών όπως, το Κάπνισμα, κατάχρησης Οινοπνεύματος, Διαβήτης, ψηλή Χοληστερόλη, και άλλα. Η διεύθυνση του Χημείου Γιαννουκά έχοντας υπόψη ότι σε θέματα υγείας, η σωστή ενημέρωση σώζει ζωές ενώ η άγνοια μπορεί να φέρει συμφορές, και την υποχρέωση να προσφέρουμε ότι το καλύτερο στο τομέα αυτό, έχουμε ετοιμάσει στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας αυτό το εγχειρίδιο που πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην αναγνώριση της σημασίας των αναλύσεων σαν τρόπου προστασίας της υγείας. 8

9 ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ Γενικές Πληροφορίες Α. Αίμα: Τι είναι το αίμα; Είναι το υγρό που κυκλοφορεί μέσα στον οργανισμό μας (το σώμα μας) και αποτελεί το μέσο μεταφοράς όλων των συστατικών που είναι απαραίτητα για την ζωή, όπως οξυγόνο, είδη διατροφής, βιταμίνες, και πολλά άλλα, σε όλα τα όργανα του σώματός μας. Το αίμα αποτελείτε από 3 κύρια συστατικά: Τα ερυθρά αιμοσφαίρια, Τα λευκά αιμοσφαίρια και Τα αιμοπετάλια, Όλα τα συστατικά του αίματος ευρίσκονται (κυκλοφορούν) σε ένα υγρό που ονομάζετε ΠΛΑΣΜΑ. Το πλάσμα αποτελείτε από νερό (περίπου 90%), πρωτεΐνες (περίπου 7%), και από μικρές ποσότητες άλλων συστατικών όπως γλυκόζη, λιπίδια χοληστερόλη, ένζυμα, και όλα τα άλλα συστατικά που εντοπίζουμε και μετρούμε με τις διάφορες αναλύσεις που κάνουμε. Κυριότερες λειτουργίες του αίματος είναι: Η μεταφορά μέσο των πνευμόνων οξυγόνου (O2) σε όλα τα μέρη του σώματος και αποβολή του διοξείδιο του άνθρακα (CO2) Η μεταφορά όλων των απαραίτητων συστατικών του μεταβολισμού και αποβλήτων Η ρύθμιση τις θερμοκρασίας του σώματος μας Η προστασία του οργανισμού μας μέσο των λευκών αιμοσφαιρίων, ορισμένων αντισωμάτων και άλλων χημικών ουσιών από διάφορες παθήσεις, όπως μολύνσεις και άλλες ασθένειες Μας προστατεύει μέσο των αιμοπεταλίων και ορισμένων άλλων χημικών ουσιών από αιμορραγίες (bleeding). Β. Ούρα: Τι είναι τα ούρα; Είναι το υγρό που παράγεται και αποβάλλεται μέσο του ουροποιητικού μας συστήματος που αποτελείτε από τα νεφρά, τους ουρητήρες, την κύστη και την ουρήθρα. Το αίμα περνά μέσο των νεφρών και εκεί φιλτράρεται και όλες οι τοξικές ουσίες (απόβλητα) αποβάλλονται μέσο των ούρων. Οι εξετάσεις ούρων μέσο αναλύσεων είναι απαραίτητη για τι σωστή διάγνωση, παρακολούθηση της εξέλιξης και θεραπείας μιας ασθένειας. Γ. Κόπρανα: Τι είναι τα κόπρανα; Είναι τα στερεά απόβλητα του οργανισμού που παράγει το πεπτικό μας σύστημα. Φαγητά που τρώμε χωνεύονται στο στομάχι και στο έντερο. Τα θρεπτικά συστατικά αποροφούνται από το σώμα μας και τα αχώνευτα συστατικά αποθηκεύονται στο παχύ έντερο από όπου αποβάλλονται από το σώμα μας σαν κόπρανα. Οι εξετάσεις κοπράνων είναι ιδιαίτερα επωφελής στη διάγνωση παθήσεων του γαστρεντερικού μας συστήματος και για παρασιτολογικές παθήσεις. Δ. Αλλα υγρά και Δειγματα: Προστατικό υγρό, Σπέρμα, Ουρυθριτικό υγρό, Κολπικό Υγρό και πολλά άλλα δείγματα. 9

10 ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΜΑΔΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ (HEALTH PANEL ANALYSES ORGAN RELATED) Εικόνα 1 Ενδεικτική των πιο βασικών οργάνων (μέρη) του οργανισμού μας Οι Γενικές Προληπτικές Αναλύσεις Υγείας που συστήνονται, διαιρούνται σε ομάδες (κατηγορίες) ειδικών αναλύσεων, έτσι που να μας δίνεται η δυνατότητα αξιολόγησης της λειτουργικότητας (HEALTH EVALUATION) σχεδόν όλων των οργάνων (all our vital body organs) του οργανισμού μας από πλευράς Υγείας. Κάθε ομάδα / κατηγορία αποτελείτε από τις πιο βασικές αναλύσεις, απαραίτητες για να μας δώσουν όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για μια ορθολογιστική αξιολόγηση υγείας όλων εκείνων των οργάνων του σώματός μας που απαρτίζουν τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού μας. Οι ομάδες αναλύσεων που ακολουθούν σχετίζονται με την αξιολόγηση ή και λειτουργία: Της Καρδιάς, του Θυρεοειδούς Αδένα, των Αρθρώσεων, του Γαστρεντερικού Συστήματος, του Ήπατος, του Ουροποιητικού Συστήματος και στην Πηκτικότητα του Αίματος Παθήσεων όπως, η Αναιμία, το Έμφραγμα του Μυοκαρδίου, οι διάφορες Ηπατίτιδες Α, Β, Γ, ο Διαβήτης, ο Καρκίνος, η Υπέρταση, η Σκωληκοειδίτιδα, Της Γονιμότητας, Εγκυμοσύνης και άλλα. 10

11 1. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Αναιμίας (Anaemia Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) and ESR Γενική Αίματος και ΤΚΕ Iron & Total Ironbinding Capacity (TIBC) Σίδηρο & TIBC Ferritin Φεριτίνη Vitamin B12 Βιταμίνη B12 Folic Acid Φιλικό Οξύ 2. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Κινδύνων Καρδιοαγγειακών Παθήσεων (Cardiac Risk Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) and ESR Γενική Αίματος και ΤΚΕ Glucose Γλυκόζη Urea Creatinine Uric Acid CholesterolTotal Ολική Χοληστερόλη CholesterolHDL Καλή Χοληστερόλη CholesterolLDL Κακή Χοληστερόλη Risk Ratios Δείχτες Επικινδυνότητας Καρδιοαγγειακών παθήσεων Triglycerides Τρυγλυκερίδια Homocystein Ομοκυστεΐνη hscrp Υψηλής ευαισθησίας CRP CPK SGPT SGOT Διάφορα Ένζυμα (Για την καρδιά, Συκώτι, Μυς) LDH γgt 3. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Έμφραγμα Μυοκαρδίου (Acute Myocardial Infarction) Full Blood Count & ESR Troponin I and T CPK MB CPK SGOT SGPT LDH 4. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Τύπων Καρκίνου (Κακοήθεις Όγκοι) (Cancer (Tumor) Evaluation Panel) Για Γυναίκες (For Women) Full Blood Count (FBC) and ESR Γενική Αίματος και ΤΚΕ CEA CA 199 Διάφοροι Καρκινικοί Δείχτες. (Πάγκρεας, CA 125 Γαστρεντερικό Σύστημα, Ωοθήκες, Μαστός) CA

12 Για Άνδρες (For Men) Full Blood Count (FBC) and ESR Γενική Αίματος και ΤΚΕ PSA Free PSA Διάφοροι Καρκινικοί Δείχτες. CEA (Προστάτης, Παγκρέατος, CA 199 Γαστρεντερικό Σύστημα, BTA Ουροδόχος Κύστης (Especially for smokers) 4. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Γαστρεντερικού Συστήματος (Gastro Intestinal Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Glucose Urea Creatinine Uric Acid Bilirubin (total, direct, indirect) SGOT SGPT LDH γgt Alk. Phosphatase Proteins (total, albumin, globulin) H. pylori Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού CEA Καρκινικοί Δείχτες Παγκρέατος CA 199 και Γαστρεντερικού Συστήματος Occult Blood Αίμα στα κόπρανα 17. Stools General Analyses Γενική ανάλυση κοπράνων 5. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Λειτουργίας του Θυρεοειδούς Αδένα (Thyroid Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) and ESR Γενική Αίματος και ΤΚΕ FreeT3 Free T4 TSH 6. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Παθήσεις των Αρθρώσεων (Arthritis and Collagen Disease Evaluation Panel) Full Blood Count & ESR Glucose Urea Creatinine Uric Acid RF CRP ANA AntiDNA C3 AntiENA C4 12

13 7. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Λειτουργίας του Ήπατος (Hepatic (liver) Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Glucose Urea Creatinine Uric Acid Bilirubin (total, direct, indirect) SGOT SGPT LDH γgt Alk. Phosphatase Proteins (total, albumin, globulin) Prothrombin time αfoetoprotein Καρκινικός δείχτης (Συκώτι, Όρχεις) 8. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Διαβήτη (Diabetic Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Glucose Urea Creatinine Uric Acid Hb A1c Insulin Insulin Ratio C Peptide Electrolytes (Na, K, Cl) Cholesterol Triglycerides Microalbuminurea Urinalysis 9. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Ηπατίτιδων Α, Β, Γ. (Hepatitis Evaluation Panel) 1. HAV Ηπατίτιδα Α 2. HBs.Ag Ηπατίτιδα Β 3. HCV Ηπατίτιδα Γ 4. Hepatitis Tests DNA/RNA 10. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Πηκτικότητας του Αίματος (Coagulation Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Platelet Count Prothrombin time APTT Bleeding Time Clotting Time 13

14 11. Αναλύσεις για Αξιολόγηση της Εγκυμοσύνης (Pregnancy Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Glucose Urea Creatinine Uric Acid Iron / Σίδηρο Total Ironbinding Capacity Ferritin /Φεριτίνη Hb electrophoresis / Ηλεκτοφόρεση αιμοσφαιρίνης Rubella Toxoplasmosis HBs Ag (ΗπατίτιδαΒ) 13. HIV 1&2 14. Chlamydia 15. CMV 16. Άλλες παιδικές ασθένειες (αν δεν τις έχει περάσει) 12. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Γονιμότητας (Fertility Testing & Diagnosis Evaluation Panel) Γυναίκες (women) Full Blood Count (FBC) & ESR FSH LH Prolactin Oestradiol OH Progesterone Testosterone DHEAS Free T3 Free T4 TSH Additional Tests (Επιπρόσθετες χρήσιμες αναλύσεις) Glucose Iron / Σίδηρο Total Ironbinding Capacity Ferritin /Φεριτίνη Rubella Toxoplasmosis HBs Ag (ΗπατίτιδαΒ) HIV1& Chlamydia 10. CMV 11. Άλλες παιδικές ασθένειες (αν δεν τις έχει περάσει) 14

15 13. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Γονιμότητας (Fertility Testing & Diagnosis Evaluation Panel) Άνδρες(men) Full Blood Count (FBC) & ESR FSH LH Prolactin Testosterone Free T3 Free T4 TSH Semen Analysis (Ανάλυση Σπέρματος) Additional Tests (Επιπρόσθετες χρήσιμες αναλύσεις) Glucose Iron / Σίδηρο Total Ironbinding Capacity Ferritin /Φεριτίνη HBs Ag (ΗπατίτιδαΒ) HIV1& Chlamydia 14. Αναλύσεις για Αξιολόγηση Λειτουργίας του Ουροποιητικού Συστήματος (Urinary Tract Evaluation Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Glucose Urea Creatinine Uric Acid Sodium Potassium Chloride Urinalysis Urine Culture & Sensitivity 15. Αναλύσεις για Αξιολόγηση πιθανής Σκωληκοειδίτιδας (Appendicitis Panel) Full Blood Count (FBC) & ESR Glucose Urea Creatinine Sodium Potassium Chloride Urinalysis Pre Operative Tests (Αναλύσεις πριν την χειρουργική επέμβαση) Pseudocholinesterase HbsAg HAV HCV HIV1&2 15

16 16. Αναλύσεις για Αξιολόγηση της Υπέρτασης (Hypertension Panel) Full Blood Count & ESR, Glucose, Urea, Creatinine, Sodium, Potassium, Chloride, ΗCO Urinary free Cortisol, Urinary Vanillylmandelic Acid (VMA), Urinalysis, Culture & Sensitivity. 16

17 ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ 17

18 01 Γενικές Επεξηγήσεις Αναλύσεων Πολύ περιληπτικά παραθέτουμε στο πιο κάτω πίνακα μερικές από τις πιο διαδεδομένες αναλύσεις και σε γενικές γραμμές την χρησιμότητα τους στην Πρόληψη, Διάγνωση και Θεραπεία. ΑΝΑΛΥΣΗ Γενική Αίματος Γλυκόζη, Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη Α1 Ουρία, Ηλεκτρολύτες, Κρεατινίνη, Ουρικό Οξύ Λιπίδια, Χοληστερόλη ολική, καλή, κακή και Τριγλυκερίδια Homocystein and hscrp Σίδηρο, TIBC, Γενική Αίματος Φεριτίνη (Feritin) Ασβέστιο, Φωσφόρο, Αλκαλική Φωσφατάση ΒCTx Crosslabs Χολερυθρίνη, Πρωτεΐνες, Ένζυμα: γgt, SGPT, SGOT, LDH, Αλκ. Φωσφατάση, CPK, CKMB. Αίμα στα κόπρανα (occult blood) CA 125 CA 153 CEA PSA ESR, RF, Uric Acid, ANA, CRP, AntDNA, AntiENA, C3, C4. CA 199, CEA Helicobacter pylori (Eλικοβακτηρίδιο του Πυλωρού) Γενική Ούρων / Καλλιέργεια Ηπατίτιδες FreeT4 / Free T3 / TSH HIV1&2 ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ, ΔΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ Χρειάζεται σχεδόν σε όλες της περιπτώσεις για μια σωστή διάγνωση (Λευχαιμικές παθήσεις, Μολύνσεις, Αναιμίες, κτλ) Διαβήτης Λειτουργικότητα νεφρών (και άλλα) Καρδιακά νοσήματα Καρδιοαγγειακά νοσήματα Αναιμία Έλλειψη Σιδήρου Στίγμα Μεσογειακής Αναιμίας Αναιμία, Αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό Οστά Οστεοπόρωση Οστεοπόρωση Συκώτι Καρδία Απώλεια αίματος από το Στομάχι ή και το Έντερο Πιθανότητα Καρκίνου Καρκίνος Ωοθηκών Καρκίνος Μαστού Καρκίνος Καρκίνος Προστάτη Ασθένειες Κολλαγόνου και Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας Καρκίνος Παγκρέατος / Παχέος Εντέρου Διάφορες παθήσεις Στομάχου, Γαστρίτιδα,Έλκος, Καρκίνος Κυστίτιδα, Ουρηθρίτιδα, Προστατίτιδα ΗπατίτιδαΑ, Β, Γ και ΗπατίτιδαΔ Έλεγχος Θυρεοειδή Αδένα Aids 02 Αλκαλική Φωσφατάση (ALP) Επεξηγήσεις: H ολική ALP είναι το άθροισμα πολλών μορφών ALP που προέρχονται από διαφορετικούς ιστούς. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση ηπατοχολικής νόσου και νόσου των οστών. Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. 03 Αμινοτρανσφεράση της Αλανίνης (ALT / SGPT) Επεξηγήσεις: Η ALT / SGPT ευρίσκεται σε ψηλά επίπεδα στο ήπαρ και στα νεφρά, σε μικρότερες ποσότητες στους σκελετικούς μυς και την καρδιά. Κλινική Χρησιμότητα: Στη ιογενή ηπατίτιδα και σε άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις που επηρεάζουν το ήπαρ οι τιμές της ALT είναι υψηλές. Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. 04 Αμυλάση Επεξηγήσεις: Η Αμυλάση είναι ένα ένζυμο το οποίο μετατρέπει το άμυλο σε γλυκόζη Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση νόσων του παγκρέατος (παγκρεατίτιδα) και διερεύνηση παγκρεατικής λειτουργίας Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός 18

19 05 Ανοσοσφαιρίνες IgA, IgM, IgG, IgE Επεξηγήσεις: Γενικά οι Ανοσοσφερίνες είναι ουσίες που παράγονται από τον οργανισμό και αποτελούν το κυριότερο μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος και αποτελούν την κυρίως άμυνα του οργανισμού μας ενάντια σε παθογόνα μικρόβια, υιούς και πολλές άλλες τοξικές ουσίες. IgΑ: Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση μυελώματος (IgA), Κληρονομικών και επίκτητων ελλείψεων IgA Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. IgG: Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση μυελώματος (IgG), Κληρονομικών και επίκτητων ελλείψεων IgG Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. IgM: Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση μακροσφαιριναιμίας, Κληρονομικών και επίκτητων ελλείψεων IgM Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. IgΕ: Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση μυελώματος Ε, Ένδειξη διαφόρων παρασιτικών και αλλεργικών παθήσεων Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. 06 Αλλεργίες Επεξηγήσεις: Όταν στον οργανισμό μας εισέρχεται μια ξένη ουσία, η πρώτη αντίδραση άμυνας είναι μια γενική αντίδραση που λέγεται "φαγοκυττάρωση", στη βάση της οποίας οι ξένες ουσίες καταστρέφονται από ειδικά κύτταρα του αίματος που λέγονται "φαγοκύτταρα". Αν όμως αυτή η γενική αντίδραση είναι ανεπαρκής για να εξουδετερώσει τις ξένες ουσίες που εισήλθαν στον οργανισμό, τότε υπεισέρχονται, αναλαμβάνουν πιο σύνθετοι μηχανισμοί άμυνας, το Ανοσοποιητικό Σύστημα, το οποίο παράγει τα λεγόμενα αντισώματα, (προστάτες του οργανισμού). Τα αντισώματα είναι εξειδικευμένα, δηλαδή όχι ίδια για όλες τις ξένες ουσίες όπως με τη φαγοκυττάρωση, και προσαρμόζονται ακριβώς στην ξένη ουσία που εισήλθε στον οργανισμό και που ονομάζεται αντιγόνο, [στις περιπτώσεις που το αντιγόνο προκαλεί αλλεργική αντίδραση, τότε ονομάζεται αλλεργιογόνο ]. Η αντίδραση που παράγεται προς το αντιγόνο μπορεί να είναι ευεργετική και να προστατεύει τον οργανισμό από άλλες επιθέσεις, τότε ονομάζεται ανοσολογική αντίδραση. Αυτή η αντίδραση όμως μπορεί να προχωρήσει πέρα από το σκοπό άμυνας και να έχει βλαβερές συνέπειες για τον οργανισμό, [ ακόμη και σε περιπτώσεις που η ξένη ουσία δεν είναι επικίνδυνη για τον οργανισμό ], τότε ονομάζεται αλλεργική ή αντίδραση υπερευαισθησίας. Η αντίδραση μεταξύ των αλλεργιογόνων και των αντισωμάτων προκαλεί την απελευθέρωση ουσιών όπως η ισταμίνη, που προκαλεί τα αλλεργικά συμπτώματα στο δέρμα, τη μύτη, τα μάτια, το θώρακα κ.λ.π. Τα πιο συνηθισμένα αλλεργιογόνα είναι οι γύρεις, τα επιθήλια των ζώων, το άκαρι της σκόνης του σπιτιού, η σκόνη του σπιτιού, οι μύκητες, ορισμένα φάρμακα και πολλά συστατικά τροφών, όπως των ψαριών, των αυγών, του γάλακτος και των καρυδιών. Τα δήγματα (κεντρίσματα) από μέλισσες και σφήκες μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις με μοιραία αποτελέσματα, σε σπάνιες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα, τα πούπουλα, το μαλλί, οι χρωστικές, τα καλλυντικά και τα αρώματα, μπορούν να δράσουν σαν αλλεργιογόνα. Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει μόνο μια αλλεργική αντίδραση αλλά πάρα πολλές, που συνήθως εμφανίζονται σε διάφορα μέρη του σώματος, και η σοβαρότητα, ο βαθμός αντίδρασης του οργανισμού, μπορεί να είναι διαφορετικός από άτομο σε άτομο. Πώς μπορεί να διαγνωστούν οι αλλεργίες; Είναι απαραίτητο για την επιτυχή θεραπεία να εντοπιστούν επακριβώς τα αλλεργιογόνα που είναι υπεύθυνα για τα συμπτώματα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να φτάσει κανείς στη διάγνωση. Το ιστορικό του ασθενούς είναι πολύ σημαντικό σε όλες τις έρευνες για την διάγνωση της αλλεργίας. Βασιζόμενος ο γιατρός σε όσα του περιγράφει ο ασθενής, αποφασίζει τον τύπο των εξετάσεων που πρέπει να γίνουν. Τα τεστ αυτά ως συνήθως κατατάσσονται σε τρις τάξεις, όπως τα Δερματικά Τεστ, τα Τεστ Πρόκλησης ή τα Τεστ αίματος με τα οποία προσδιορίζουμε ποσοτικός τις διάφορες ανασοσφερίνεςige που ευθύνονται για την αλλεργία. Επειδή τα δερματικά τεστ και οι δοκιμασίες πρόκλησης παρουσιάζουν αρκετές φορές περιορισμούς ή μειονεκτήματα, δημιουργήθηκε η ανάγκη για πιο κατάλληλες και αξιόπιστες μεθόδους. Έτσι σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας εργαστηριακές εξετάσεις αίματος, με τις οποίες μετρώνται ακριβώς οι ανασοσφερίνεςige. Με τις εξετάσεις αυτές μπορεί να υπολογιστεί, πρώτον, το συνολικό ποσό των IgE, [total IgE], του αίματος πράγμα που σημαίνει ότι τα συμπτώματα είναι αλλεργικής αιτιολογίας, και δεύτερο μπορεί να αναζητηθούν ειδικές IgE, που προσδιορίζουν ποιο είναι το υπεύθυνο για την αλλεργία αλλεργιογόνο. Οι πιο πάνω εργαστηριακές εξετάσεις, επειδή είναι αξιόπιστες και εύκολες, έχουν συμπεριληφθεί στην όλη διαγνωστική εργασία ρουτίνας της αλλεργίας. 19

20 Κλινική Χρησιμότητα Θεραπεία: Για μια επιτυχημένη θεραπεία πρέπει να έχουν εντοπιστεί ακριβώς τα αλλεργιογόνα που προκαλούν την αλλεργία. Υπάρχουν τρεις κύριες αρχές για την αντιμετώπιση της αλλεργικής νόσου. Να απομακρυνθούν οι αιτιολογικοί παράγοντες, από το άμεσο περιβάλλον, όπου είναι δυνατόν. Να περιοριστεί ο ερεθισμός των ιστών π.χ. να θεραπευτούν τα συμπτώματα, με διάφορα φάρμακα. Να ελαττωθεί η ανοσολογική αντιδραστικότητα με κατάλληλα εμβόλια (ειδική απευαισθητοποίηση). Προετοιμασία ασθενούς: Καμιά. 07 Ασβέστιο Ca [κατιόν Ca++] Επεξηγήσεις: Είναι το σημαντικότερο εξωκυτταρικό κατιόν που υποβοηθά τη διαβίβαση των νευρομυïκών διεγέρσεων, τις ενζυμικές δραστηριότητες, τη σκελετική διάπλαση και την κυκλοφορία του αίματος. Το 98% του ασβεστίου βρίσκεται στο οστά και τα δόντια. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση υπερασβεστιαιμίας ή υποασβεστιαιμίας. Έλεγχος διαταραχών λειτουργίας των παραθυρεοειδών αδένων. Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός. 08 Ασπαρτική Αμινοτρανσφεράση (AST / SGOT) Επεξηγήσεις: Ένζυμο που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο ήπαρ, την καρδιά και τους σκελετικούς μυς. Κλινική Χρησιμότητα: Παρακολούθηση εμφράγματος του μυοκαρδίου. Διάγνωση και παρακολούθηση υπατοχολικής νόσου. Προετοιμασία ασθενούς: Καμία. 09 Βιταμίνες Α, Β1, Β6, Β12, C, E, K Επεξηγήσεις: Είναι βασικές ουσίες απαραίτητες για την φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία του ανθρώπου. Βιταμίνη Α: Οι δυο φυσικές μορφές της Βιταμίνης Α είναι η Βιταμίνη Α1 και Α2. Η Α1 ευρίσκεται κυρίως στο ήπαρ των θηλαστικών και ψαριών ενώ η Α2 σε ψαρέλαια. Τα καροτένια μετατρέπονται σε Βιταμίνη Α στα κύτταρα του εντέρου και του ήπατος. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση έλλειψης και υπερβιταμίνωσης Α. Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός. Βιταμίνη Β1: Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Β1 είναι τα δημητριακά, το ήπαρ, η καρδιά και οι νεφροί. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση Beri Beri. Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός. Βιταμίνη Β6: Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Β6 είναι τα κρέατα, το γάλα και τα αυγά. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση υποβιταμίνωσης Β6. Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός. Βιταμίνη Β12: Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Β12 είναι τα κρέατα, το γάλα και τα αυγά. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση κακοήθους αναιμίας. Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός. Βιταμίνη C: Οι κυριότερες πηγές Βιταμίνης C είναι τα κίτρα, τα βατόμουρα, οι φράουλες, τα πεπόνια, οι τομάτες, οι πιπεριές, τα Ki Wee και τα πράσινα χόρτα. Σημαντικές απώλειες παρατηρούνται στο βράσιμο των χόρτων. Κλινική Χρησιμότητα: Διάγνωση σκορβούτου. Προετοιμασία ασθενούς: Νηστικός. 20