Το πλήρες όνομα του Ιουστινιανού FLAVIUS PETRUS SABBATIUS IUSTINIANUS Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ( )

Transcript

1 Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ( ) Το πλήρες όνομα του Ιουστινιανού FLAVIUS PETRUS SABBATIUS IUSTINIANUS Από το υπατικό δίπτυχο του Ιουστινιανού: (FL[avius] PETRVS ΣABBAT[ius] IVSTIN[ianus]. Παρουσίασε το δίπτυχο σε μέλος της ρωμαϊκής συγκλήτου, αναγγέλλοντας την εκλογή του ως ύπατος, το υψηλότερο δηλαδή αξίωμα του ρωμαϊκού κράτους. Μεγαλογράμματη λατινική γραφή, λιπογραφική.

2 Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ FLAVIUS PETRUS SABBATIUS IUSTINIANUS AUGUSTUS συζ. Η ΘΕΟΔΩΡΑ Ένα κράτος, μία εκκλησία, μία νομοθεσία Προσπάθησε να αναβιώσει το μεγαλείο της αυτοκρατορίας. Καταδίωξε τους οπαδούς των αιρέσεων και της αρχαίας θρησκείας και ανέστειλε τη λειτουργία της νεοπλατωνικής ακαδημίας στην Αθήνα (529). κωδικοποίησε τους νόμους.

3 ί

4 Νόμισμα του Αυτοκράτορα Ιουστίνου. Σημειώνεται και ένα δεύτερο όνομα πλάι στο όνομα του αυτοκράτορα. Πρόκειται για τον συναυτοκράτορα ή μελλοντικό διάδοχο: D N IVSTIN E T IVSTINIAN PPAVC = DOMINUS NOSTER IUSTIN ET IUSTINIAN PERPETUUS AUGUSTUS= Κύριέ μας Ιουστίνε και Ιουστινιανέ Αιώνιε, Σεβαστέ.

5 Ανθέμιος Ισίδωρος Τριβωνιανός

6 Ο τελευταίος αυτοκράτορας με μητρική γλώσσα τα Λατινικά. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, προσπάθησε να αναβιώσει το μεγαλείο της αυτοκρατορίας και να ανακαταλάβει το δυτικό μισό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Εργασιομανής, τον ονόμασαν «ακοίμητο». Το Βυζάντιο επεκτείνεται και ακμάζει. Οι κατακτήσεις δίνουν κύρος και δύναμη αλλά εξαντλούν τους πόρους του κράτους. Ο Ιουστινιανός κατασκεύασε έργα για: την άμυνα (φρούρια και τείχη), τη θρησκεία (ναοί), την κοινή ωφέλεια(δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία, αποθήκες σιτηρών) Ο Ιουστινιανός έγινε διεθνώς γνωστός χάρη στο νομοθετικό του έργο

7 1.Η κωδικοποίηση των νόμων, 2.Η κατασκευή οχυρωματικών έργων σε όλη την επικράτεια (ορατών ακόμα και σήμερα σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου), 3.Οι θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις, 4.Η ανέγερση δημοσίων οικοδομημάτων με αποκορύφωμα το διαχρονικό μεγαλειώδες μνημείο της Αγίας Σοφίας, 5.Η ενίσχυση του εμπορίου, 6.Η εισαγωγή της καλλιέργειας του μεταξιού από την Κίνα, 7. Η ενίσχυση των δημοσίων οικονομικών είναι ίσως τα σημαντικότερα σημεία της διακυβέρνησής του. Προκόπιος (Procopius ) Θεωρείται ο κορυφαίος ιστοριογράφος της Ύστερης Αρχαιότητας (ή του Πρώιμου Μεσαίωνα) Ένα κράτος, μία εκκλησία, μία νομοθεσία.

8 Κωδικοποίηση του Ρωμαϊκού Δικαίου (Ρωμαϊκό Δίκαιο: το νομικό σύστημα από την ίδρυση της Ρώμης -8ος αι. π.χ.) Ιουστινιάνειος κώδικας (Codex Iustinianus) Πανδέκτης (Pandectae) Εισηγήσεις Νεαραί (Novellae constitutiones) Συστηματική συγκέντρωση και κατάταξη των νόμων. Διότι: Το πλήθος και οι αντιφάσεις των νόμων δυσκόλευαν την ομαλή απονομή της δικαιοσύνης. Συστηματοποίηση του υλικού παλαιότερων κωδίκων και νόμων. Γνώμες ρωμαίων νομικών. Εγχειρίδιο για τους αρχάριους σπουδαστές της Νομικής. Νόμοι του Ιουστινιανού γραμμένοι στα ελληνικά.

9 Δήμοι Ιπποδρόμου Στάση του ΝΙΚΑ 532 μ.χ. Αθλητικά σωματεία που σχετίζονταν με τις αρματοδρομίες με πολιτική και στρατιωτική δύναμη. Τα μεγαλύτερα: οι Βένετοι και οι Πράσινοι. Η δυσφορία που είχαν προκαλέσει οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις και η βαριά φορολογία καθώς και οι αυθαιρεσίες ορισμένων αξιωματούχων εκφράστηκαν μέσω των δήμων των Πράσινων και των Βένετων στον Ιππόδρομο. κατά του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Οι Βένετοι και οι Πράσινοι ενώθηκαν εναντίον του σφαγιάστηκαν στον ιππόδρομο από τον στρατό. Ενισχύθηκε η αυτοκρατορική δύναμη. Ελεφαντοστούν με παράσταση από τον ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Αρχές 5ου αιώνα. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Ζ', Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1978, σ. 263.

10 Φράγκοι Σλάβοι, Ούννοι Ιβηρική (Ισπανία) Βησιγότθοι Ιταλία Οστρογότθοι Καρχηδόνα Βάνδαλοι & Βέρβεροι Ασία Πέρσες Αφρική Άραβες Ο Βελισάριος ήταν από τους κυριότερους συντελεστές της "Ανάκτησης" των δυτικών επαρχιών της παλαιάς Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι ανακτηθείσες περιοχές εικονίζονται με το κίτρινο χρώμα.

11 324: Μ. Κων/νος 527: Ιουστίνος Α : Ιουστινιανός Χάρτες με τα σύνορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας κατά καιρούς. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

12 Κατά τον 6ο αι. μ.χ. Οι δρόμωνες αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του βυζαντινού στόλου των Βελισαρίου και Ναρσή. Ο Δρόμων ή Δρόμωνας υπήρξε ο επικρατέστερος τύπος πλοίου του Βυζαντινού πολεμικού ναυτικού. Ήταν πολύ γρήγορο και ευκίνητο πλοίο, επιθετικό αλλά και αμυντικό. Ο Δρόμων έφερε δύο σειρές 50 κουπιών ανά πλευρά, με δυο κωπηλάτες ανά κουπί (ήταν δηλαδή σύμφωνα με την αρχαία ναυτική ορολογία δίκροτη τετριήρης) με πλήρωμα περίπου 200 ερέτες (κωπηλάτες). Έφερε επίσης ιστίο (πανί) στον κύριο ιστό του (κατάρτι). Μπορούσε να φτάσει τα 55μ. σε μήκος και τα 6μ. σε πλάτος. Στο κατάστρωμά του επέβαιναν 100 έως 300 άνδρες που διακρίνονταν σε κωπηλάτες και πολεμιστές. Σε περίπτωση μάχης οι κωπηλάτες βοηθούσαν τους πολεμιστές. Περί το τέλος του 7ου αιώνα τα πλοία αυτά έφεραν ειδική συσκευή με την οποία εξακοντίζονταν το υγρό πυρ.

13 Ο Ιουστινιανός καταδίκασε αιρέσεις και έλαβε αυστηρά μέτρα κατά των αιρετικών και των εθνικών, ανάμεσα στα οποία ήταν και η διακοπή το 529 της λειτουργίας της φιλοσοφικής σχολής της Αθήνας. Η πρώτη σχολή τέτοιου είδους ιδρύθηκε από τον Πλάτωνα ( π. Χ.) το έτος 387 σε ένα προάστιο δυτικά της Αθήνας, σε κτήμα που ανήκε στο μυθικό Έλληνα Ακάδημο και γι ' αυτό ονομάστηκε Ακαδημία. Στο πλαίσιο αυτό καταδίκασε και το Μονοφυσιτισμό. Διάδοση του Χριστιανισμού (Καύκασος, Ανατολική Αφρική) Η Σχολή των Αθηνών, είναι μια από τις διασημότερες νωπογραφίες του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγεννησιακής τέχνης, Ραφαήλ.

14 Η βασιλική ήταν δημόσιο κτίριο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ρώμη ως χώρος δημοσίων συνεδριάσεων, εμπορικών συναλλαγών αλλά και ως δικαστήρια. Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν αυτόν τον κτιριακό τύπο από τους Έλληνες (Βασιλική στοά προς τιμή του άρχοντος βασιλέως). Οι χριστιανοί ονόμασαν τους ναούς αυτούς βασιλικές διότι σε αυτές λατρεύονταν ο Βασιλεύς Χριστός. Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Άη Γιώργης

15 Κλίτος Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο. Συχνά φωτίζεται από έναν υπερυψωμένο φωταγωγό. Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαστάσεις του. Οι χριστιανικές βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε κλίτη: Επιμήκης χώρος στο εσωτερικό κτηρίου ή ναού που δημιουργείται από την ύπαρξη κιονοστοιχίας. Τα κλίτη των βασιλικών ήταν τρία, πέντε, επτά, μέχρι και εννέα.

16 Τα κενά μεταξύ των κιονοκράνων ενώνονταν συνήθως με τόξα.

17 Υπερώο (γυναικωνίτης) τόξα ανατολή, Ιερό βόρειο κλίτος νότιο κλίτος μεσαίο κλίτος

18 θολωτή στέγη (τρούλος) Ο τύπος αυτός κατάγεται από τα μαυσωλεία και τα ηρώα της ελληνορωμαϊκής εποχής και το ιδιαίτερο γνώρισμά του είναι η θολωτή στέγη, η οποία στην μετεξέλιξή της ονομάστηκε τρούλος.

19 Σπουδαιότερη καινοτομία ήταν ο περιορισμός του μήκους του κτιρίου και κυρίως η προσθήκη τρούλου στη στέγη του μεγάλου κλίτους. Ανθέμιος και Ισίδωρος : Κατόρθωσαν να τοποθετήσουν στην τετράγωνη στέγη της βασιλικής τον κυκλικό τρούλο, ο οποίος, μέσω τεσσάρων σφαιρικών τριγώνων κατέληγε να στηρίζεται σε τέσσερις μεγάλους πεσσούς. Οι τοίχοι καλύπτονται με ψηφιδωτά υψηλής τεχνοτροπίας και ζωγραφικές παραστάσεις. Τεράστιος όγκος του ναού, μεγάλο ύψος, τεράστιος θόλος, άπλετο φως των παραθύρων. Η Αγία Σοφία «Νενίκηκά σε Σολομώντα»

20 H Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, κορυφαίο μνημείο της ιουστινιάνειας αρχιτεκτονικής και αλλά και ολόκληρης της βυζαντινής τέχνης Άποψη από ΝΔ Ανθέμιος και Ισίδωρος Ministry of Culture General Directorate of Monuments and Museums, Ankara Πλάγια όψη

21 κλίτος Τρούλος (διάμετρος 30 μ) κλίτος

22

23 Σφαιρικό τρίγωνο πεσσός

24 Τρούλος

25 πεσσός

26

27

28

29

30

31

32

33 2 μοναχοί έφεραν λαθραία μεταξοσκώληκες από την Κίνα Κατασκευή του κουκουλιού από μεταξοσκώληκες κλεισμένους μέσα σε πλέγμα από κλαδιά. Το κουκούλι έχει μήκος χιλιοστά και βάρος 2-3 γραμμάρια. Αποτελείται από συνεχή ίνα μήκους μέτρων.

34 Σόλιδος (solidus) Ιουστινιανού Α ( ). Νομισματοκοπείο Κωνσταντινούπολης. Εμπροσθότυπος: Ιουστινιανός Α Οπισθότυπος : άγγελος Solidus: Ο λαός μας το ονομάζει μέχρι σήμερα «κωνσταντινάτο». Ζυγίζει γύρω στα 4,50 γραμ., δηλαδή 24 καράτια. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ιουστινιανού Α η προτομή επικράτησε και ο αυτοκράτορας πρόσθεσε στη δωδέκατη επέτειο της βασιλείας του την ημερομηνία στον οπισθότυπο αυτών των νομισμάτων με τη μορφή Anno XII.

35 DN (Dominus Noster) Κύριέ μας P[PER]P[ETVVS] AVG[VSTVS] perpetual Augustus (Αιώνιε, Σεβαστέ) φολίς: 538/9 μ. Χ. «D N IVSTINIANVS P P AVG», Ο Ιουστινιανός με διάδημα, κράνος και σταυρό, πρόσωπο, κρατάει την σφαίρα με τον σταυρό (χριστιανική οικουμένη). Το φολίς (follis -πληθυντικός folles) ήταν μπρούτζινο νόμισμα Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου. Στον εμπροσθότυπο υπήρχε το πορτραίτο του αυτοκράτορα ενώ στον οπισθότυπο εμφανιζόταν η αξία του με ελληνική αρίθμηση: M=40, K=20, I=10, E=5). Στο συγκεκριμένο, η αξία του είναι 20. Έτος διακυβέρνησης 12 ο (ANNO XII) με λατινική αρίθμηση. PP (Pater Patriae)-πατέρα της χώρας (όχι για αυτοκράτορα)

36 Ο Ιουστινιανός Α, πρόσωπο., D N IVSTINIANVS PP AVG. Ο Ιουστινιανός εισήγαγε το πλήρες πορτραίτο, δίνοντας έμφαση στο ρουχισμό και τα διακριτικά. Για παράδειγμα, το απλό διάδημα των ρωμαίων αντικαταστάθηκε από φροντισμένο κράνος ή κορώνα με κοσμήματα ή πέρλες να κρέμονται δεξιά και αριστερά του προσώπου. Φολίς αξίας Μ= 40, με σταυρό. ANNO XIII (έτος διακυβέρνησης 13), D = εργαστήριο, NIK = κοπή Νικομήδειας.

37 Ερωτήσεις: 1. Ποιοι ήταν οι βασικοί άξονες της πολιτικής του Ιουστινιανού; 2. Τι ήταν οι Δήμοι; Καθήκοντα; πολιτικός ρόλος; 3. Τι γνωρίζετε για τη στάση του Νίκα (532); 4. Τι καλείται Ρωμαϊκό Δίκαιο; 5. Ποιό το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού; Ποια η σημασία του; 6. Τι ήταν η Αποκατάσταση ρωμαϊκής οικουμένης; Πώς χαρακτηρίζεται ο Ιουστινιανός εξ αιτίας της; 7. Ποιοι στρατηγοί βοήθησαν τον Ιουστινιανό στις εσωτερικές ταραχές και στο εξωτερικό; 8. Ποια ήταν τα αποτελέσματα των πολέμων που διεξήγαγε ο Ιουστινιανός; 9. Τι είδους κτίσματα περιελάμβανε το οικοδομικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού; 10. Τι ρυθμός είναι η Αγία Σοφία; 11. Γιατί εντυπωσίασε τότε αλλά και τώρα η Αγία Σοφία; 12. Τι είναι ο πεσσός; τα τόξα; Η Βασιλική; Ο Περίκεντρος ναός; Ο τρούλος; 13. Ποιοι οι αρχιτέκτονες της Αγίας Σοφίας; 14. Τι σημαίνει καρκινική γραφή; 15. Πώς ήρθε το μετάξι στο Βυζάντιο από την Κίνα;

38 Διαλέξτε τη σωστή απάντηση 1.Οι "δήμοι" ήταν i. οργανωμένες ομάδες του λαού της πρωτεύουσας με πολιτική και στρατιωτική δύναμη ii. διοικητικές περιοχές της αυτοκρατορίας iii.ονομασία των επαρχιακών επαγγελματικών σωματείων 2.Η στάση του "Νίκα" ήταν i. σταθμός του εμπορικού δρόμου που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με την Κίνα ii. μεγάλη εξέγερση του λαού της πρωτεύουσας κατά του αυτοκράτορα Ιουστινιανού iii. εκδήλωση πίστης στο πρόσωπο του αυτοκράτορα 3.Τη φιλοσοφική σχολή της Αθήνας έκλεισε i. ο Ιουλιανός ii. ο Θεοδόσιος ο Α iii. ο Ιουστινιανός 4.Κωδικοποίηση της νομοθεσίας σημαίνει i. επανεξέταση και τροποποίηση των νόμων ii. συστηματική συγκέντρωση και κατάταξη των νόμων iii. θέσπιση νέων νόμων 5.Οι "Νεαρές" ήταν i. βυζαντινά ρομαντικά αναγνώσματα ii. νεανικές εκδηλώσεις νεαρών κοριτσιών iii.νόμοι του Ιουστινιανού γραμμένοι στα ελληνικά 6. Οι "δυνατοί" ήταν i. οι ηγέτες των δήμων ii. Οι στρατηγοί iii.οι μεγάλοι γαιοκτήμονες 7. Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας ήταν αναγκαία, διότι: i. υπήρχαν πάρα πολλοί νόμοι ii. ήταν δύσκολη η απονομή δικαιοσύνης iii.όλα τα παραπάνω 8. Ο Ιουστινιανός είπε το Νενίκηκά σε Σολομώντα επειδή i. νίκησε τον βασιλιά Σολομώντα στον πόλεμο ii. η αγία Σοφία ήταν πιο μεγαλόπρεπη από το ναό του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ iii.γιατί έτσι 9. Το Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν i. βρισκόταν έξω, στη Φιάλη της Αγίας Σοφίας ii. ονομάζεται καρκινική γραφή γιατί διαβάζεται και ανάποδα iii.όλα τα παραπάνω 10. Ο Βελισάριος και ο Ναρσής ήταν i. γαιοκτήμονες ii. αρχιτέκτονες iii. στρατηγοί 11. Ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος ήταν i. γαιοκτήμονες ii. αρχιτέκτονες iii. στρατηγοί 12. Η Βασιλική είναι οικοδόμημα i.ελληνικό ii.ρωμαϊκό iii.χριστιανικό iv.όλα τα παραπάνω

39

40 Κέντρο ελληνικής γλώσσας Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού The Dumbarton Oaks Research Library and Collection of Harvard University. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Υπ. Πολιτισμού Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Antonis Pilavakis ΠΗΛΙΑΝΙΔΗΣ Γ., 5 ο Δημοτικό Πολίχνης. (2014). Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης, Theme by WPExplorer Powered by Sch.gr ΚΗΠΟΥΡΟΣ, Ι., (2005). Οι επιγραφές στα χρυσά νομίσματα των βυζαντινών αυτοκρατόρων, Εξέλιξη, Πολιτική, Προπαγάνδα. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σεμινάριο του βυζαντινολόγου, επίκ. καθ. Χρήστου Σταυράκου. ΚΑΛΔΕΛΛΗΣ Α. & ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ Η. (2014) ΗΓΕΤΕΣ: Ο Ιουστινιανός πίσω από τον Αυτοκράτορα. Αθήνα, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Εγκυκλοπαίδεια, ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ