Η Πρόκληση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Προετοιμάζοντας τους Νέους για τις Προκλήσεις του Αύριο 11:35 AM - 11:50 AM

Transcript

1 Η Πρόκληση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού Προετοιμάζοντας τους Νέους για τις Προκλήσεις του Αύριο 11:35 AM - 11:50 AM

2 Η ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ Νικόλαος Φίλιππας, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής Πανεπιστημίου Πειραιώς, Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού Η μεγάλη πρόκληση του 21 ου αιώνα!

3

4

5 Ένας νέος κόσμος γεννιέται γεμάτος ευκαιρίες και κινδύνους!

6

7 Το internet of things χρησιμοποιείται για να περιγράψει όλες τις συσκευές που είναι συνδεδεμένες στο internet. Smartphones, PC s, tablets κτλ Internet of Things

8 Internet of Everything Το internet of everything είναι μια έννοια ευρύτερη. Το internet αν το σκεφτείτε δεν είναι μόνο οι συσκευές μέσω των οποίων έχουμε πρόσβαση σε αυτό. Είναι μια ιδέα. Θα μπορούσατε να πείτε ότι το Facebook ή η Google είναι πράγματα; Όχι. Γι αυτό χρησιμοποιούμε τον όρο internet of everything ο οποίος συμπεριλαμβάνει τις ιδέες, τις συσκευές, αλλά και τους ανθρώπους που βρίσκονται στο internet.

9 Τεχνητή νοημοσύνη Ο όρος τεχνητή νοημοσύνη αναφέρεται στον κλάδο της πληροφορικής ο οποίος ασχολείται με τη σχεδίαση και την υλοποίηση υπολογιστικών συστημάτων που μιμούνται στοιχεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς τα οποία υπονοούν έστω και στοιχειώδη ευφυΐα: μάθηση, προσαρμοστικότητα, εξαγωγή συμπερασμάτων, κατανόηση από συμφραζόμενα, επίλυση προβλημάτων κλπ.

10

11 Η νέα γενιά των Robotics O κλάδος της τεχνολογίας που ασχολείται με το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία των robotts. Μηχανικές συσκευές που μπορούν να κινηθούν από μόνες τους. Η κίνηση τους είναι προγραμματισμένη, μοντελοποιημένη και επιτυγχάνεται με χρήση αισθητήρων. Τα ρομπότ που ονομάζονται ευφυή μπορούν να προσαρμόζονται στις μεταβολές του εξωτερικού περιβάλλοντος και να φέρουν εις πέρας συγκεκριμένα καθήκοντα. Μέχρι το 2030 εκτιμάται πως θα έχουν συναισθήματα.

12 Ο συνιδρυτής της Microsoft Bill Gates, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη, δίνει συμβουλές για όσους θέλουν να σπουδάσουν δηλώνοντας ότι αν έμπαινε σήμερα στο πανεπιστήμιο, θα επέλεγε να σπουδάσει την Tεχνητή Νοημοσύνη, την Ενέργεια ή τις Βιοεπιστήμες. Ο ίδιος τα θεωρεί πολλά υποσχόμενα πεδία, στα οποία μπορεί κάποιος να δημιουργήσει τεράστιο αντίκτυπο.

13 Αποικία στον Άρη οραματίζεται ο Έλον Μάσκ Ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ θα κατασκευάσει το πιο μεγάλο και ισχυρό διαστημόπλοιο που έχει υπάρξει και το πρώτο επανδρωμένο ταξίδι του μπορεί να γίνει πραγματικότητα έως το 2022, δηλαδή σε έξι χρόνια. Όπως ανέφερε ο Μασκ, μιλώντας στο συνέδριο του Διεθνούς Αστροναυτικού Κογκρέσου στο Μεξικό, σε 100 χρόνια έως ένα εκατομμύριο άνθρωποι μπορούν να ζουν σε αυτή την αποικία

14 Το μέλλον της ανθρωπότητας στον εργασιακό τομέα to 2030 Ανάλυση της PwC (2016) εκτιμά ότι περίπου το 30% των θέσεων εργασίας στην Μεγάλη Βρετανία θα μπορούσε δυνητικά να είναι σε υψηλό κίνδυνο. Το ποσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο για τις ΗΠΑ (38%) και την Γερμανία (35%), αλλά χαμηλότερο στην Ιαπωνία (21%). Τα ποσοστά εμφανίζονται υψηλότερα σε τομείς όπως οι μεταφορές και η αποθήκευση όπου το ποσοστό εκτινάσσεται στο 56%, της μεταποίησης (46%) και το χονδρικό και λιανικό εμπόριο (44%), αλλά χαμηλότερα σε τομείς όπως η υγεία και η κοινωνική εργασία (17%). Για εκείνους με βασική εκπαίδευση ο δυνητικός κίνδυνος από την εισαγωγή των ρομπότ φθάνει έως και το 46% στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποχωρώντας στο 12% για τα άτομα με τις προπτυχιακές τους σπουδές και φυσικά με ανώτερες σπουδές. Η McKinsey (2016) εκτιμά πάντως ότι μόνον το 5% των επαγγελμάτων θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί πλήρως από τις νέες τεχνολογίες χειρουργικές επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν το 2016 από χειρούργους - robot Το 80% των traders των χρηματιστηριακών εταιριών στη Wall Street χρησιμοποιούν

15 Ακόμα και οι CEOs θα επηρεαστούν Αλλά ας μην πανικοβληθούμε και να προετοιμαστούμε για τις δουλειές του μέλλοντος Σύμφωνα με το World Economic Forum (2016), έως το 2020 η τεχνητή νοημοσύνη και τα ρομπότ θα κατέχουν 5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας Η ιστορία έχει αποδείξει ότι η τεχνολογική εξέλιξη δημιουργεί θέσεις εργασίας.. δεν τις εξαφανίζει Η τεχνητή νοημοσύνη δίνει τεράστιες ευκαιρίες στους ανθρώπους να κωδικοποιήσουν και να χτίζουν εξελιγμένες μηχανές δημιουργώντας καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας Τα τρία πράγματα που πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις, οι μεγάλες εταιρίες αλλά και το εργατικό δυναμικό: Μην αγνοείτε τις επιστήμες σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη (μόνο το 16% των νέων Αμερικανών έχουν τέτοια πρόθεση) Η γνώση πρέπει να είναι η μόνη σταθερά Παραμείνετε περίεργοι για ότι συμβαίνει γύρω σας

16 Οι δεξιότητες που απαιτούνται για μελλοντική απασχόληση, περιλαμβάνουν την επίλυση προβλημάτων, τη χρηματοοικονομική παιδεία, την ψηφιακή παιδεία, την ομαδική εργασία, τη δημιουργικότητα και τις επικοινωνίες

17

18

19

20

21 Ένας νέος χρηματοοικονομικός κόσμος γεννιέται γεμάτος ευκαιρίες και κινδύνους! Σεισμικές δημογραφικές εξελίξεις και αντίστοιχες δραστικές αλλαγές στα συστήματα συνταξιοδότησης Συνεχείς μεταβολές στις χρηματοπιστωτικές αγορές και επαναλαμβανόμενες κρίσεις Αλλαγές στις αγορές εργασίας Αλλαγές στη λειτουργία του κράτους και των δημοσίων παροχών Ψηφιοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος του πλανήτη Παγκόσμια υπερχρέωση Έντονη κοινωνική ανισότητα

22 Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός: Mια μοναδική δεξιότητα για τον 21 ο αιώνα! Οι αποφάσεις μας είναι αλληλεξαρτώμενες και επηρεάζουν ολόκληρη τη ζωή μας Πολλές αποφάσεις μας λαμβάνουν χώρα ή πρέπει να λάβουν χώρα κατά τη νεανική μας ζωή (εκπαίδευση, αποταμίευση για σύνταξη κλπ) Η συμπεριφορά μας είναι αρκετά ετερογενής και σύνθετη Ο τελικός μας στόχος δεν μπορεί να είναι απλά το «εγώ» μας, αλλά η ποιότητα της ζωής μας σε αλληλεξάρτηση με την κοινωνία

23 The number one problem in today s generation and economy is the lack of financial literacy Alan Greenspan Chairman of the Federal Reserve of the United States from 1987 to 2006

24 Nearly Two-Thirds of Americans Can't Pass a Basic Test of Financial Literacy

25 Lack of financial literacy among voters it s a threat to democracy!

26 Στην έρευνα, που διεξήγαγε το 2015 ο ειδικός βραχίονας του ΟΟΣΑ για τη διεθνή αξιολόγηση μαθητικών επιδόσεων (PISA), φαίνεται ότι μόλις 12 στους 100 μαθητές αντιλαμβάνονται την έννοια του χρήματος είναι, δηλαδή, οικονομικά γνώστες, ενώ οι υπόλοιποι 88 είναι αναλφάβητοι.

27 Ο συνιδρυτής της Microsoft Bill Gates, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη, δίνει συμβουλές για όσους θέλουν να σπουδάσουν δηλώνοντας ότι αν έμπαινε σήμερα στο πανεπιστήμιο, θα επέλεγε να σπουδάσει την Tεχνητή Νοημοσύνη, την Ενέργεια ή τις Βιοεπιστήμες. Ο ίδιος τα θεωρεί πολλά υποσχόμενα πεδία, στα οποία μπορεί κάποιος να δημιουργήσει τεράστιο αντίκτυπο.

28 Τι είναι ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός? Ο συνδυασμός συνειδητότητας, γνώσης, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών, στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη λήψη σωστών χρηματοοικονομικών αποφάσεων, με απώτερο στόχο την επίτευξη αέναης χρηματοοικονομικής ευημερίας ΟΟΣΑ / Atkinson and Messy, 2012 Σημείωση: Αυτός είναι ο ορισμός που αναγνωρίστηκε και εγκρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο από τους ηγέτες του G20 το 2020

29 Oι αιτίες του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού Η ταχύτητα των εξελίξεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα και ο ρόλος της χρηματοοικονομικής καινοτομίας (financial innovation) Η πολυπλοκότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος Ασύμμετρη πληροφόρηση των πολιτών Το χαμηλό εισόδημα Η έλλειψη εν γένει πρόσβασης στην εκπαίδευση Η έλλειψη βασικών γνώσεων και ικανοτήτων στα μαθηματικά, τη στατιστική, τις ξένες γλώσσες κλπ

30 Oι αιτίες του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού (συνέχεια) Η έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών σε ιδιαίτερα σημαντικούς τομείς της οικονομίας Η έλλειψη κατανόησης των χρηματοοικονομικών κινδύνων Η ανεπάρκεια υποδομών, φορέων, εξειδικευμένων προγραμμάτων για την ενημέρωση του κοινού Η έλλειψη θεσμικών παρεμβάσεων από την Πολιτεία (υποχρεωτική εκπαίδευση, ρυθμιστικό πλαίσιο, επιχειρηματικότητα, κλπ) Συμπεριφορικά στερεότυπα και σφάλματα

31 Oι επιπτώσεις του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού Αυξημένη πιθανότητα φτώχειας και οικονομικού αποκλεισμού Υπερδανεισμός και αντιμετώπιση καταστάσεων χρεοκοπίας Περιορισμένη ή μηδενική αποταμίευση για την αντιμετώπιση εκτάκτων γεγονότων ή μακροπρόθεσμων αναγκών Απώλεια εισοδημάτων και πλούτου από εσφαλμένες επιχειρηματικές ή επενδυτικές επιλογές Αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισης προσωπικών και οικογενειακών προϋπολογισμών Αδυναμία προστασίας της ζωής και της περιουσίας

32 Oι επιπτώσεις του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού (συνέχεια ) Μη ορθολογική καταναλωτική συμπεριφορά Έμφαση στην επίτευξη βραχυπρόθεσμων μόνο στόχων αγνοώντας το αύριο (myopia) Aναποτελεσματική διαχείριση της ακίνητης περιουσίας Απώλεια πιστοληπτικής ικανότητας και αξιοπιστίας Αδυναμία κρίσης Κυβερνητικών αποφάσεων και μεταρρυθμίσεων Έλλειψη εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης Έλλειψη ελέγχου της ζωής

33 Focus on vulnerable groups: women, low income immigrants, disable children Atkinson Messy (2012)

34 Τα κύρια χαρακτηριστικά των ατόμων με χρηματοοικονομικές γνώσεις Αντιλαμβάνονται καλύτερα το σημερινό πολύπλοκο περιβάλλον και έχουν ικανότητα κρίσης Τείνουν να αποταμιεύουν περισσότερο Διενεργούν χρηματοοικονομικό προγραμματισμό (financial planning / budgeting) για την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων αναγκών Ακολουθούν συγκεκριμένο συνταξιοδοτικό σχεδιασμό για την περίοδο της 3 ης ηλικίας Ενημερώνονται συχνά και παίρνουν συμβουλές από υψηλής αξιοπιστίας επαγγελματίες και οργανισμούς Επενδύουν πιο αποτελεσματικά, εφαρμόζοντας τις αρχές της διαφοροποίησης του κινδύνου

35 Τα κύρια χαρακτηριστικά των ατόμων με χρηματοοικονομικές γνώσεις (συνέχεια) Δεν υπερεκτιμούν τις ικανότητες και τις γνώσεις τους θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους Διαχειρίζονται με σύνεση τα χρήματά τους και αποπληρώνουν με υπευθυνότητα τα χρέη τους Διαθέτουν ισχυρότερη διαπραγματευτική ικανότητα Κατανοούν τις ανάγκες τους και επιλέγουν συγκεκριμένα προϊόντα που τους ταιριάζουν Επιτυγχάνουν υψηλότερο εισόδημα και οικονομική ευημερία

36 Γιατί ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός είναι σήμερα πιο σημαντικός από ποτέ; Μεταβολή των δημογραφικών δεδομένων προς το δυσμενέστερο Ραγδαίες εξελίξεις στις χρηματοοικονομικές αγορές λόγω της παγκοσμιοποίησης και των τεχνολογικών εξελίξεων Αύξηση της πολυπλοκότητας των χρηματοοικονομικών προϊόντων Μη αποτελεσματική λειτουργία θεσμικών πλαισίων και κανονιστικών αρχών Μετάθεση σημαντικού ποσοστού διαχείρισης οικονομικών κινδύνων από τις κυβερνήσεις στα άτομα και στα νοικοκυριά Συχνές χρηματοπιστωτικές κρίσεις που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των πολιτών

37

38

39