ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

2

3 Ναρκωτικά Κάπνισμα Αλκοόλ Τυχερά παιχνίδια Εξάρτηση από internet

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Γενικές έννοιες Εμφάνιση ναρκωτικών Διάκριση ναρκωτικών Νέοι και ναρκωτικά Πρόληψη Απεξάρτηση

5 2. Κάπνισμα Τα βλαβερά συστατικά του καπνίσματος Κάπνισμα και υγεία Παθητικό κάπνισμα Συμπέρασμα

6 3. Αλκοόλ Ορισμός του αλκοολισμού Οι επιπτώσεις του αλκοολισμού στον οργανισμό Αλκοόλ και εγκυμοσύνη Απεξάρτηση

7 4. ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ (ΤΖΟΓΟΣ) Ορισμός Αίτια Εθισμός στο τζόγο (μια κρυμμένη ασθένεια) Επιπτώσεις

8 5. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ INTERNET- ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΙΚΙΝΔΥΝΟ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ

9 Η χρήση από τους νέους και η κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών έχει πάρει μεγάλη έκταση στις σύγχρονες κοινωνίες. Οι νόμιμες εξαρτησιογόνες ουσίες, κυρίως το αλκοόλ και ο καπνός, αποτελούν τις πιο διαδεδομένες ουσίες, παρά τις αδιαμφισβήτητα σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην υγεία του χρήστη όσο και στο ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.

10 Η έναρξη της χρήσης ουσιών γίνεται συνήθως στην εφηβεία με πρώτες ουσίες δοκιμής το αλκοόλ και τον καπνό. Εκτός από τις ουσίες και συνήθειες μπορούν να γίνουν εθιστικές και επικίνδυνες για τους εφήβους όπως η χαρτοπαιξία ( τζόγος ) και πλέον και η ενασχόληση με το διαδίκτυο.

11 Με τον όρο ναρκωτικά νοούνται γενικά ουσίες με διαφορετική χημική δομή και διαφορετική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, από διεγερτική μέχρι και κατασταλτική αλλά με κοινό γνώρισμα την ιδιότητα να μεταβάλλουν τη θυμική κατάσταση του ατόμου (διάθεση )και να προκαλούν εξάρτηση διαφορετικής φύσης, ψυχική ή και σωματική (με σωματικές εκδηλώσεις) και ποικίλου βαθμού.

12 Γίνεται, έτσι, όμως φανερό ότι ο όρος ναρκωτικά δεν είναι δόκιμος για όλες τις ουσίες αφού σ αυτόν περιλαμβάνονται και ενώσεις με διεγερτική δράση, εκφράζει δε σωστά μόνο μια κατηγορία που έχει πράγματι ναρκωτική ενέργεια. Ο σωστός όρος που προτάθηκε από την παγκόσμια οργάνωση υγείας και υιοθετήθηκε διεθνώς είναι «φάρμακα που προκαλούν εξάρτηση»

13 Η χρήση ουσιών διαφόρων τύπων δεν είναι πρόβλημα μιας κοινωνικής τάξης. Είναι ένα κοινωνικό πλήγμα που αγγίζει όλα τα στρώματα και εντείνεται από τις συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που μαστίζουν τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Τα θύματα αυτής της μάστιγας είναι νεαρά, κυρίως, άτομα, ιδιαίτερα ευάλωτα ψυχικά που κουβαλούν ένα βαθύ εσωτερικό κενό.

14 5.ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ Ορισμός

15 Με τον όρο εξάρτηση νοείται μία κατάσταση ψυχική ή και φυσική (σωματική), που εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της επίδρασης σ 'ένα ζωντανό οργανισμό, ενός φαρμάκου και χαρακτηρίζεται από μία ποικιλία εκδηλώσεων μέσα στις οποίες περιλαμβάνεται πάντοτε η διάθεση για τη συνέχιση της λήψης του φαρμάκου με σκοπό την επανεκδήλωση των φαρμακολογικών ενεργειών του ή, αντίθετα, την αποφυγή δυσάρεστων συμπτωμάτων που μπορεί να εκδηλωθούν, όταν δε ληφθεί. Υπάλληλος της έννοιας εξάρτηση είναι η έννοια του εθισμού

16 Εθισμός είναι το φαινόμενο της προοδευτικής μεταβολής της ευαισθησίας ενός βιολογικού συστήματος ( ατόμου ) σε μία ουσία που λαμβάνεται κατ' επανάληψη, σε τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αυτό αποτέλεσμα μόνο μετά από προοδευτική αύξηση της δόσης.

17 Η ψυχική εξάρτηση χαρακτηρίζεται από διάθεση μόνο (έντονη κάποτε) για τη συνέχιση λήψης του φαρμάκου, προκειμένου έτσι να αναπαραχθεί κάποια «ευχάριστη» διέγερση του θυμικού. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται ως αποτέλεσμα μιας προσαρμοστικής κατάστασης στη λήψη ενός φαρμάκου και εκδηλώνεται με έντονες σωματικές διαταραχές, όταν η χορήγηση αυτή διακοπεί. Οι διαταραχές αυτές εκδηλώνονται ως σύνδρομο αποστέρησης ή αποχής με ιδιαίτερα συμπτώματαψυχικής ή και σωματικής φύσης, χαρακτηριστικά για κάθε τύπο φαρμάκου. Η κατάσταση αυτή υποχωρεί όταν χορηγηθεί και πάλι η ίδια ουσία ή άλλη παρόμοιας φαρμακολογικής δράσης.

18 Με τον όρο ανοχή νοείται μία προσαρμοστική κατάσταση του οργανισμού, που χαρακτηρίζεται από ελαττωμένη ανταπόκριση στη λήψη της αυτής, όπως και προηγουμένως, ποσότητας φαρμάκου ή από το γεγονός, ότι απαιτείται μεγαλύτερη δόση για να προκληθεί αυτός ο βαθμός επίδρασης, παρατηρείται δε κυρίως με ουσίες που δημιουργούν σωματική εξάρτηση. Με τον όρο αντίστροφη ανοχή νοείται η κατάσταση που μπορεί να παρουσιαστεί, όταν μετά την εγκατάσταση της εξάρτησης σε κάποια ουσία, οι ενέργειες του φαρμάκου αυτού εκδηλώνονται με τη λήψη μιας μικρότερης δόσης από αυτό. Τέλος, ο όρος τοξικομανία υποδηλώνει την κλινική έκφραση της αναπτυχθείσας εξάρτησης σε μια ουσία, ενώ ο όρος τοξικομανής προσδιορίζει «ναρκωτικό» (ψυχική ή και σωματική) ανεξαρτήτως βαθμού.

19 Κατηγορία 1η: Περιλαμβάνονται όσοι έχουν κάνει χρήση «ναρκωτικών» μία φορά ή μερικές μόνο φορές τελείως συμπτωματικά. Κατηγορία 2η: Όσοι κάνουν χρήση «ναρκωτικών» συχνότερα και πιο συστηματικά (π.χ. κάθε Σ/κ) για τρείς μήνες τουλάχιστον. Κατηγορία 3η: Όσοι κάνουν χρήση «ναρκωτικών» συχνά και τακτικά (π.χ. κάθε μέρα ή πολλές φορές την εβδομάδα για πολλούς μήνες). Κατηγορία 4η: Όσοι έχουν πλέον σαφή στοιχεία τοξικομανίας (π.χ. με στερητικά φαινόμενα, αντίστροφη ανοχή κλπ).

20 Α. ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ-ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ L.S.D. Το λυσεργικό οξύ λαμβάνεται από την ερισιβώδη όλυρα, από το οποίο στη συνέχεια, συνθετικά παρασκευάζεται το L.S.D. Θεωρείται ως το κατεξοχήν παραισθησιογόνο ναρκωτικό. Προϊόντα του φυτού της κάνναβης (χασίς, μαριχουάνα). Η αραβική λέξη χασίς σημαίνει «ξηρά πόα», υπονοεί τη ρητινώδη ουσία που λαμβάνεται από τα παράνθια μέρη του φυτού cannabis sativa και των διάφορων ποικιλιών του. Ο πιο συχνός τρόπος λήψης της κάνναβης είναι το κάπνισμα.

21 Κοκαΐνη Η κοκαΐνη θεωρείται το πρώτο από τα διεγερτικά φάρμακα που μπορεί να προκαλέσει «ευχάριστη» διέγερση και ψευδαισθησιακές εμπειρίες. Πιο συνηθισμένος τρόπος λήψης είναι η «εισπνοή» (ερρινισμός) των κρυστάλλων κοκαΐνης (πρέζα), ενώ η ενδοφλέβια έγχυση είναι ο τρόπος που συνήθως προτιμάται από βαρείς τοξικομανείς. Αμφεταμίνες Ασκούν διεγερτική δράση στο ΚΝΣ. Παλιότερα χρησιμοποιούντο για θεραπευτικούς σκοπούς (ανασταλτικά της όρεξης, για την εξάλειψη του αισθήματος ρου κάματου κλπ), σήμερα όμως η χρήση τους έχει οπωσδήποτε περιοριστεί.

22 Οινόπνευμα Θεωρείται ως το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο σήμερα «ευφοριστικό», σ ολόκληρο τον κόσμο, ο αλκοολισμός δε αποτελεί, για πολλές χώρες, σοβαρότατο κοινωνικό πρόβλημα. Παράγωγα του βαρβιτουρικού οξέος. Είναι φάρμακα υπνωτικά χρησιμοποιούμενα, για το σκοπό αυτό, στη θεραπευτική. Η λήψη βαρβιτουρικών για μεγάλο χρονικό διάστημα, για θεραπευτικούς σκοπούς, οδηγεί σε χρόνια δηλητηρίαση. Η συνεχής χρήση είναι δυνατό να προκαλέσει «φυσική εξάρτηση», που σε ορισμένες, σπάνιες βέβαια, περιπτώσεις, φαίνεται ότι είναι περισσότερο επικίνδυνη και από αυτή των οπιούχων. Υπνωτικά μη βαρβιτουρικά, ηρεμιστικά, κ.τ.λ. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται ευρέως στον κόσμο τωντοξικομανών, χωριστά ή σε συνδυασμούς, ιδιαίτερα με οινόπνευμα (cocktails,κ.τ.λ.)

23 Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται ο αιθέρας, το χλωροφόρμιο, ο τετραχλωράνθρακας και τα διάφορα είδη κόλλας.

24 Όπιο και τα παράγωγά του. Το όπιο παράγεται από το φυτό μήκων η υπνοφόρος, η οποία καλλιεργείται, κυρίως στην Μ. Ασία, στην Περσία, στις Ινδίες και στην Κίνα. Από το όπιο έχουν απομονωθεί 24 αλκαλοειδή, από τα οποία τα περισσότερα έχουν μικρότερη ή μεγαλύτερη ναρκωτική δράση. Από τα συστατικά του ενδιαφέρουν κυρίως η μορφίνη και η ηρωίνη. Μορφίνη Δρα κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα και εκλεκτικά στα κέντρα του πόνου, του βήχα και της αναπνοής. Τα συμπτώματα της χρόνιας δηλητηρίασης με μορφίνη εκδηλώνονται με τη μορφή ψυχικών και λειτουργικών διαταραχών. Αναπτύσσεται, δηλαδή, έντονη ψυχική ευφορία και ευχάριστη διάθεση. Με την πάροδο όμως του χρόνου η επιτακτική αναζήτηση της ψυχικής αυτής διέγερσης εξελίσσεται σε αληθινό πάθος για τη μορφίνη. Ηρωίνη Παρασκευάζεται από τη μορφίνη με την οποία έχει και παρόμοια δράση. Στον οργανισμό εισάγεται με οποιονδήποτε τρόπο, προτιμάται όμως η ενδοφλέβια ένεση επειδή κατ αυτό τον τρόπο το φάρμακο δρα ταχύτερα. Άλλοτε, με μια μόνο σύριγγα παίρνουν την ηρωίνη όλα τα άτομα μιας ομάδας, με αποτέλεσμα να μεταδίδονται μ αυτόν τον τρόπο πολλά λοιμώδη νοσήματα μεταξύ των οποίων ι ιός της ηπατίτιδας Β και ο HIV,με συνέπεια το AIDS. Η εξάρτηση από την ηρωίνη είναι ψυχική και σωματική, τα δε στερητικά συμπτώματα που εμφανίζονται, μέσα σε 12 περίπου ώρες από τη λήψη της τελευταίας δόσης, αντιμετωπίζονται εξαιρετικά δύσκολα.

25 Στην κατηγορία αυτή υπάγονται η μεθαδόνη, η πενταζοκίνη κλπ., ουσίες οι οποίες χρησιμοποιούνταιευρέως από τους τοξικομανείς, μόνες τους ή σε συνδυασμό με οινόπνευμα. Μεθαδόνη Η σύνθεση της μεθαδόνης έγινε από τους Γερμανούς, κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, για να καλύψει τις ανάγκες από την έλλειψη μορφίνης και ονομάστηκε Dolophine από το όνομα του Αδόλφου Χίτλερ. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε για να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων του στερητικού συνδρόμου από την ηρωίνη, χορηγούμενη σε μικρές δόσεις.

26 Γενετικοί παράγοντες Διασκέδαση Αυτοκαταστροφική ριψοκίνδυνη συμπεριφορά Πίεση, προτιμήσεις συνομηλίκων Περιβάλλον

27 Οι περιπτώσεις θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά περιλαμβάνουν θανάτους από λήψη υπερβολικής δόσης overdoze, θανάτους ως αποτέλεσμα μακροχρόνιας χρήσης, αυτοκτονίες εξαιτίας της απόγνωσης για τις συνθήκες ζωής των χρηστών και ατυχήματα που γίνονται υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών.

28 Κέντρα Πρόληψης Τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας εφαρμόζουν προγράμματα πρόληψης, βασισμένα στη φιλοσοφία της αγωγής και της προαγωγής της υγείας, και επιδιώκουν την ευαισθητοποίηση των φορέων και των πολιτών των τοπικών κοινωνιών, με σκοπό την ενεργοποίησή τους στον αγώνα της πρόληψης. Τα προγράμματα που αναπτύσσουν τα Κέντρα Πρόληψης απευθύνονται: Σε γονείς Σε μαθητές και εφήβους Σε στρατευμένους Σε αθλητικούς συλλόγους και ομάδες Σε επαγγελματίες που έρχονται σε άμεση επαφή με το πρόβλημα (εκπαιδευτικούς, προπονητές, αστυνομικούς, επαγγελματίες υγείας, ιερείς, στρατιωτικούς κ.ά) Σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (παλιννοστούντες, πρόσφυγες, μειονοτικές ομάδες, φυλακισμένους κ. α). Στην ευρύτερη κοινότητα

29 ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ-ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ Η απεξάρτηση από τις ναρκωτικές ουσίες είναι συνήθως μια μακροχρόνια και επίπονη προσπάθεια και για τον ίδιο τον ασθενή αλλά και για το οικογενειακό του περιβάλλον. Αν και το στάδιο της σωματικής στέρησης μπορεί να καταπολεμηθεί σχετικά εύκολα και γρήγορα με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, το στάδιο της «εγκεφαλικής» απεξάρτησης απαιτεί χρόνο και μεγάλη προσπάθεια κυρίως από τον ίδιο τον ασθενή.

30 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ Ο Αλκοολισμός είναι μια πρωτογενής και χρόνια ασθένεια, της οποίας η εξέλιξη και οι εκδηλώσεις επηρεάζονται από γενετικούς, ψυχοκοινωνικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Η εν λόγω ασθένεια είναι συχνά προϊούσα και θανατηφόρα. Χαρακτηρίζεται, σε συνεχή ή περιοδική βάση, από: μειωμένη ικανότητα ελέγχου χρήσης της ουσίας, έντονη και συνεχή πνευματική ενασχόληση με το «ναρκωτικό» αλκοόλ, τη χρήση αλκοόλ παρόλες τις δυσμενείς συνέπειες, όπως επίσης διαστρεβλωμένο τρόπο σκέψης και ιδιαίτερα άρνηση.

31 Τα κριτήρια για εθισμό στο αλκοόλ (δεν χρειάζεται να πληρεί κανείς όλα τα κριτήρια) είναι: 1.Ανοχή 2.Ψυχολογική εξάρτηση (να έχεις επιθυμία για αλκοόλ, που ποικίλει από πολύ μικρή μέχρι πολύ μεγάλη) 3.Στερητικά συμπτώματα (να εκδηλώνονται σωματικές αντιδράσεις μετά τη διακοπή) 4.Χρήση αλκοόλ για τον περιορισμό των στερητικών συμπτωμάτων 5.Αποτυχημένες προσπάθειες να ελέγξει τη χρήση του αλκοόλ. 6.Σπατάλη πολύ χρόνου που απαιτείται για τη λήψη αλκοόλ ή για την απαλλαγή από τη επήρειά του 7.Καταστροφικές συνέπειες από τη χρήση τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και στο περιβάλλον του (προβλήματα στη δουλειά ή το σχολείο, διαφωνίες με τα άτομα του στενού περιβάλλοντος, αφιερώνει λιγότερο χρόνο σε χόμπι, ασθένειες) 8.Λήψη αλκοόλ πιο συχνά και σε μεγαλύτερες δόσεις απ ότι σχεδίαζε. 9.Συνεχίζει να πίνει αλκοόλ ακόμα κι αν γνωρίζει ότι του προκαλεί ζημιά

32 ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Έχουν διενεργηθεί πολλές έρευνες με σκοπό να ανακαλύψουν τον λόγο που κάποιοι άνθρωποι καταναλώνουν αλκοόλ. Από μία έρευνα που διενεργήθηκε στην Ολλανδία μεταξύ ατόμων ηλικίας από 15 μέχρι 25 ετών βγήκαν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Κοινωνικότητα (71%) Τους αρέσει η γεύση (51%) Δημιουργεί αίσθημα χαλάρωσης (12%) Προκαλεί μέθη (6%) Επειδή το κάνουν όλοι (6%) Για να ξεχάσουν προβλήματα (0%)

33 ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Το αλκοόλ επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα ως καταπραϋντικό. Η δράση του είναι ηρεμιστική, επιβραδύνει τον κινητικό συντονισμό και τον χρόνο αντίδρασης. Παράλληλα μειώνει την ικανότητα κρίσης, τον αυτοέλεγχο, προκαλεί διαταραχές στην μνήμη και επηρεάζει την ικανότητα παραγωγής λογικών σκέψεων και πράξεων. Παραδόξως, με την υποχώρηση των επιδράσεών του, το αλκοόλ προκαλεί διαταραχές και στον ύπνο και θεωρείται μια σημαντική αιτία αϋπνίας.

34 Τα προβλήματα που προκαλούνται συνήθως στον ανθρώπινο οργανισμό είναι: -Καρδιαγγειακά νοσήματα -Κακοήθη νεοπλάσματα -Ηπατοπάθειες -Ψυχικά νοσήματα -Πνευμονία -Αλκοολική γαστρίτιδα -Αλκοολική παγκρεατίτιδα -Άλλα νοσήματα

35 ΤΡΟΧΑΙΑ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑΤΑ ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

36 Τα βλαβερά συστατικά του τσιγάρου Οι περισσότεροι όταν αναφέρονται στα βλαβερά συστατικά του καπνού αναφέρονται στην πίσσα και την νικοτίνη. Δυστυχώς, ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περίπου 4000 συστατικά που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία μας. Μερικά από αυτά είναι:η νικοτίνη, η πίσσα, το μονοξείδιο του άνθρακα, η φορμαλδεύδη, αρσενικό, ραδόνιο, βενζόλιο, πολώνιο.

37 Οι κίνδυνοι λόγω του καπνίσματος ποικίλουν ανάλογα με τις ατομικές συνήθειες καπνίσματος αλλά και με την παρουσία και άλλων παραγόντων κινδύνου. Έτσι, ο κίνδυνος αυξάνεται όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται ημερησίως, όσο μεγαλύτερο το βάθος της εισπνοής και η διάρκεια του καπνίσματος. Ο κίνδυνος αυξάνεται όσο νεαρότερη είναι η ηλικία έναρξης του καπνίσματος. Επίσης, το κάπνισμα μπορεί να αλληλεπιδρά με άλλα προσωπικά χαρακτηριστικά ή περιβαλλοντικές επιδράσεις μεγεθύνοντας τον κίνδυνο νόσου

38 Καρδιαγγειακή νόσος Καρκίνος Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ( ΧΑΠ ) Άσθμα Βήχας, ένα συχνό σύμπτωμα Ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση Καρκίνος του πνεύμονα Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος Πνευμονία Πνευμονιόκοκκος Φυματίωση

39 Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προβλέψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός κεντρικής ροής) και κυρίως ο καπνός που εξέρχεται από την άκρη του τσιγάρου μεταξύ δύο εισπνοών (καπνός περιφερικής ροής), έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και των μη καπνιστών.

40 Πολυετής έρευνες καθορίζουν ορισμένους παράγοντες που είναι κοινοί στο ρόλο που παίζουν στη μύση των νέων στο κάπνισμα. Αυτοί περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα κοινωνικής αποδοχής για τα προϊόντα καπνού, έκθεση και αδυναμία αντίδρασης απέναντι στη διαφήμιση, διαθεσιμότητα και εύκολη πρόσβαση, ρόλος προτύπου από τους γονείς και άλλους ενήλικες και κοινωνική πίεση της ομάδας

41 Διάφοροι τύποι καπνιστών Γνώστες - γνωρίζουν σχετικά με το κάπνισμα αλλά δεν έχουν αποφασίσει αν θα το αρχίσουν ή όχι Πειραματιζόμενοι - καπνίζουν σποραδικά, πιθανώς μόνο στα πάρτι, συχνά περνούν πολλοί μήνες χωρίς να έχουν καπνίσει Τακτικοί - καπνίζουν τακτικά, π.χ. το σαββατοκύριακο ή τακτικά μέσα στην ημέρα Εθισμένοι - έχουν εθιστεί στη νικοτίνη και υποφέρουν από στερητικά συμπτώματα όταν δεν μπορούν να καπνίσουν Έρευνα αποφαίνεται ότι μεσολαβούν περίπου 2 χρόνια για τη μετάβαση από την <<κατηγορία>> του γνώστη στον εθισμένο.

42 «ΔΙΧΩΣ ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ Η ΖΩΗ ΕΧΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΓΕΥΣΗ» «Αν το σταματήσεις δε σε σταματάει τίποτα»

43 ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Σημαντικές είναι επίσης οι αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος κατά την εγκυμοσύνη κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εκθέτει το έμβρυο σε σοβαρό κίνδυνο υγείας. Η νικοτίνη είναι ένα δηλητήριο το οποίο μεταφέρεται μέσω του πλακούντα στο έμβρυο και το μονοξείδιο του άνθρακος του στερεί το οξυγόνο. Σαν αποτέλεσμα οι γυναίκες που καπνίζουν γεννούν παιδιά χαμηλότερου βάρους.

44

45 Κάποιες φορές αναφέρεται και ως «κρυμμένη ασθένεια», γιατί δεν υπάρχουν εμφανή σωματικά συμπτώματα, όπως γίνεται στον εθισμό στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Ο εθισμός στο τζόγο χαρακτηρίζεται από την απώλεια ελέγχου και την αδυναμία αποδέσμευσης από τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια, παρόλο που η δραστηριότητα έχει καταστροφικές συνέπειες για το άτομο και τη ζωή του.

46 Ο τζόγος είναι η κορυφαία προτεραιότητα για το άτομο με εθισμό. Ξοδεύει όσο ελεύθερο χρόνο και χρήματα διαθέτει σε τυχερά παιχνίδια, είτε αυτά είναι χαρτοπαιξία, καζίνο, στοιχήματα στα σπορ είτε λόττο, φρουτάκια, διαδικτυακά στοιχήματα.

47 Ακόμη κι όταν τα χρήματα τελειώνουν, δεν σταματάει. Δανείζεται από οικογένεια και φίλους, χρησιμοποιεί χρήματα που προορίζονταν για λογαριασμούς ή για άλλες ανάγκες της οικογένειας. Φθάνει στο σημείο να παίζει κρυφά, να λέει ψέματα για να καλύψει και να συνεχίσει ανενόχλητος το παιχνίδι.

48 Αρνείται κατηγορηματικά ότι έχει πρόβλημα και δυσανασχετεί όταν φίλοι και συγγενείς εκφράζουν την ανησυχία τους. Πέρα από τις οικονομικές συνέπειες, ο εθισμός στο τζόγο δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις του ατόμου. Ο εξαρτημένος αποτραβιέται από δραστηριότητες με οικογένεια και φίλους, φαίνεται να απολαμβάνει, να ζει μόνο όταν παίζει τυχερά παιχνίδια. Καβγάδες, συγκρούσεις ακόμη και διάλυση σχέσεων και απομόνωση είναι η αναπόφευκτη συνέπεια.

49 Ο εθισμός στο τζόγο καλύπτει βαθιές ψυχολογικές ανάγκες του ατόμου. Μπορεί να είναι η ανάγκη διαφυγής από δυσάρεστα συναισθήματα, όπως το κενό, η δυσαρέσκεια, η μοναξιά, η αίσθηση προσωπικής ανεπάρκειας. Κάποιες φορές καλύπτει την ανάγκη για δράση, για έντονα συναισθήματα που θα ανακουφίσουν την πλήξη που νιώθει το άτομο στη καθημερινότητά του, θα δώσουν νόημα στην ζωή του.

50 Η έντονη έκκριση αδρεναλίνης λίγο πριν λάβει το αποτέλεσμα του πονταρίσματος ή μετά από μια νίκη στο παιχνίδι είναι εξαιρετικά ευχάριστη για τον εξαρτημένο, τον κάνουν να αισθάνεται σημαντικός. Ειδικά συνήθειες, όπως η χαρτοπαιξία, που απαρτίζονται από σχεδόν τελετουργικές διαδικασίες μεταφέρουν το άτομο σε έναν άλλον κόσμο όπου για λίγο, όσο διαρκεί το παιχνίδι, έχει την ψευδαίσθηση εξουσίας και πληρότητας.

51 Στον φαύλο κύκλο της εξάρτησης συχνά παγιδεύεται και η οικογένεια του τζογαδόρου, ειδικά όταν επιχειρούν να σώσουν τον εξαρτημένο εξοφλώντας τα χρέη του ή όταν τον λυπούνται και του δίνουν για να παίξει δήθεν «μια τελευταία φορά». Δυστυχώς με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν την εξάρτηση, αφού το άτομο χρησιμοποιεί τα επιπλέον χρήματα για να συνεχίσει την καταστροφική του πορεία. Μόνο όταν ο εξαρτημένος αναγνωρίσει ότι έχει πρόβλημα και συνειδητοποιήσει τις συνέπειες που έχει η ενασχόλησή του με τον τζόγο για τον ίδιο και τους δικούς του, θα ανοίξει ο δρόμος για τη απεξάρτηση. Μόνο τότε θα προβληματιστεί για τις ψυχολογικές του ανάγκες που γέννησαν τον εθισμό και θα αναζητήσει εναλλακτικούς, υγιείς τρόπους για να τις καλύψει, δημιουργώντας στην πραγματική του ζωή ευκαιρίες να νιώσει ικανοποίηση και πληρότητα που διαρκεί.

52

53 Αναμφισβήτητα η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση αλλά και την καθημερινή κοινωνική μας ζωή έχει κάνει την τεχνολογία μέρος της ζωής μας. Νύχτα-μέρα «αγκαλιά» με τον υπολογιστή είναι όλο και περισσότερα παιδιά στη χώρα μας. Αυτό έχει συνέπειες στην κοινωνική τους ζωή και την ατομική τους κατάσταση.

54 Σε σχετικές έρευνες, ένα παιδί 12 ετών απάντησε πως "αν μου πάρεις το κινητό, μου παίρνεις ένα κομμάτι του εαυτού μου". Το Διαδίκτυο όμως δεν κρύβει μόνο γοητεία, αλλά και κινδύνους. Πρόκειται για μια εξίσου επιβλαβή και επικίνδυνη κατάσταση όπως ο εθισμός σε ουσίες και ο ιδεοψυχαναγκασμός.

55 Ο εθισμός στο διαδίκτυο και την τεχνολογία δεν αποτελεί ακόμη "επίσημη κατηγορία" στα εγχειρίδια ταξινόμησης ψυχικών διαταραχών. Ωστόσο έχει τα κριτήρια εκείνα που περιγράφουν τον εθισμό και τον καταναγκασμό αναφορικά με ουσίες και τον τζόγο. Πολλοί ερευνητές αντικαθιστούν την έννοια της «ουσίας» με αυτή του διαδικτύου και περιγράφουν το φαινόμενο. Παράλληλα όμως, έρευνες περιγράφουν τον εθισμό στο διαδίκτυο και με όρους ψυχαναγκασμού (obsessive and compulsive behavior).

56 Ένα άτομο ή παιδί το οποίο είναι εθισμένο στο διαδίκτυο τις περισσότερες φορές εμφανίζει τα ακόλουθα συμπτώματα: Εξιδανίκευση του μέσου. Ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το Διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της καθημερινότητάς του. Τροποποίηση της διάθεσης. Σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια παρουσιάζεται αύξηση της παραγωγής του νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου ντοπαμίνη, η οποία συνδέεται με την ευχαρίστηση.

57 Ανοχή. Το άτομο χρειάζεται σταδιακά όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή ώστε να νιώθει ευχαρίστηση. Σύγκρουση. Ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, δεν μπορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή

58 Αρκετοί δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν όταν διαπιστώνουν ότι, αντί νααχρησιμοποιούν τα παιδιά τους το διαδίκτυο για τις εργασίες του σχολείου ή για έρευνες, αυτά στέλνουν μηνύματα στους φίλους τους, παίζουν παιχνίδια ή μιλούν σε αγνώστους στα δωμάτια συζητήσεων. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι εύκολο να κρύψεις τι κάνεις στο διαδίκτυο και επειδή η εξάρτηση από το διαδίκτυο ακόμη δεν έχει ευρέως αναγνωριστεί. Τα παιδιά και οι νέοι εύκολα μπορεί να εγκλωβιστούν σε δικτυακές δραστηριότητες όπως τα παιχνίδια με πολλούς παίκτες, τα δωμάτια συζητήσεων κτλ.

59 Το παιδί ασχολείται συνεχώς με το διαδίκτυο ή με δραστηριότητες σχετικές με αυτό, παραμελώντας συχνά τις υποχρεώσεις του στο σπίτι και στο σχολείο. Το παιδί ξεχνιέται συχνά στον υπολογιστή και δεν έχει συναίσθηση του χρόνου που αναλώνει σε αυτόν. Προτιμά τα παιχνίδια στο διαδίκτυο, από το να συναντά φίλους του, με αποτέλεσμα να απομονώνεται.

60 Πέφτει η απόδοση του στο σχολείο. Το διαδίκτυο το απασχολεί ακόμα και την ώρα που τρώτε ή την ώρα που διαβάζει. Αντιδρά πολύ νευρικά θυμωμένα ή επιθετικά όταν κάποιος το διακόπτει από το παιχνίδι ή από τη συζήτηση που είχε online. Ξενυχτά συχνά για να μένει συνδεδεμένος / συνδεδεμένη στο διαδίκτυο. Λέει συχνά «καλά, θα παίξω μόνο ένα λεπτό ακόμη».. Δείχνει άγχος, ανησυχία, εξάρσεις θυμού ή βίας ή καταθλιπτική συμπεριφορά όταν δεν παίζει στο διαδίκτυο.

61 Όλα αυτά έχουν, όπως είναι επόμενο, σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου. Μειώνεται ο χρόνος που περνάει ο έφηβος με την οικογένειά του, περιορίζονται τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές του, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και οφθαλμικών παθήσεων λόγω των πολλών ωρώνακινησίας- μπροστά στην οθόνη. Παράλληλα, οι εθισμένοι στο Διαδίκτυο νεαροί παραμελούν τη σωματική τους υγιεινή, ενώ κάνουν πολλές απουσίες στο σχολείο με αποτέλεσμα ακόμη και να χάνουν την σχολική χρονιά.

62 Δεν είναι ανάγκη, όμως, να φθάσουν τα πράγματα σε αυτά τα άκρα. Υπάρχουν προειδοποιητικά καμπανάκια και οι γονείς πρέπει να έχουν ανοικτά τα αφτιά τους ώστε να τα ακούσουν. «Αν οι γονείς δουν ότι οι σχολικές επιδόσεις του παιδιού πέφτουν χωρίς να υπάρχει άλλος λόγος εκτός από τη συνεχή ενασχόληση με τον υπολογιστή, αν καταλάβουν ότι το παιδί χάνει την κοινωνικότητά του και απομονώνεται, πρέπει να αντιδράσουν, να βρουν τρόπο διαχείρισης της κατάστασης, θέτοντας ένα πλαίσιο ώστε να απομακρύνουν τον έφηβο από τη μόνιμη ασχολία του με το Διαδίκτυο».

63 Ιδιαίτερα για τους γονείς προτείνεται ο ορισμός οικογενειακών κανόνων χρήσης του υπολογιστή και του διαδικτύου, κανόνες που αφορούν και τους ίδιους τους γονείς. Σημαντικές στην ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων είναι η ώθηση σε κοινωνικές και αθλητικές δραστηριότητες και η καθιέρωση οικογενειακών δραστηριοτήτων που δεν εμπεριέχουν τη χρήση υπολογιστή και διαδικτύου. Ο υπολογιστής θα πρέπει να τοποθετείται σε δωμάτιο κοινής χρήσης από την οικογένεια και όχι στο δωμάτιο των παιδιών.

64 Μπορείτε να εγκαταστήσετε και να χρησιμοποιήσετε προγράμματα ελέγχου της πρόσβασης σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες αλλά και του χρόνου παραμονής στο ιστό. Ωστόσο, επιτρέψτε την πρόσβαση στο διαδίκτυο διότι συχνά ο αποκλεισμός οδηγεί στη μυθοποίηση, μας ενδιαφέρει ο σωστός έλεγχος και όχι η απόρριψη του διαδικτύου. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς πανικό και ενοχές, μπορείτε να έρθετε σε επαφή με ειδικούς για παροχή βοήθειας και συμβουλές ώστε να προλάβουμε ή να αντιμετωπίσουμε σχετικά προβλήματα.

65

66